Các đồng chí lãnh đạo Liên Xô nói về vai trò và trách nhiệm của xã hội học

Xã hội học, số 3 - 1983 75<br /> <br /> CÁC ĐỒNG CHÍ LÃNH ĐẠO LIÊN XÔ NÓI VỀ VAI<br /> TRÒ VÀ VỊ TRÍ CỦA XÃ HỘI HỌC<br /> TCXHH<br /> <br /> L.T.S - Tại hội nghị toàn thể Uỷ ban Trung ương Đảng Cộng sản<br /> liên xô họp tháng 6/1983 vừa qua, đồng chí tổng bí thư<br /> Lu.V.Anđrôpốp phát biểu:<br /> <br /> Phải đảm bảo được trình độ mới, cao hơn đáng kể công tác tư<br /> tưởng – lý luận trong lĩnh vực khoa học xã hội, trước hết là các<br /> nghành khoa học kinh tế, công tác của các cơ quan khoa học và<br /> từng nhà khoa học của chúng ta nói riêng. Cần phải kiên quyết<br /> chuyển xang những nhiệm vụ cụ thể và thực tế mà cuộc sống đang<br /> đặt ra với xã hội chúng ta. Khoa học xã hội cũng ở mức độ như<br /> khoa học tự nhiên. Phải trở thành người trợ thủ đắc lực của đảng<br /> và toàn thể nhân dân trong việc giải quyết những nhiệm vụ này.<br /> <br /> Đồng chí K.V.Tréc-nen-cô, Uỷ viên bộ chính trị, Bí thư Uỷ ban<br /> Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô, đã phê phán sự chậm chễ của<br /> xã hội học và nhấn mạnh trách nhiệm và vai trò của nó với việc<br /> thực hiện đường lối của Đảng.<br /> <br /> Chúng tôi xin tríh lời phát biểu ấy của đồng chí K.V.Tréc-nen-cô để<br /> giới xã hội hoc chúng ta cần tham khảo.<br /> <br /> Chúng ta đã chờ đợi nhiều đóng góp của viện xã hội học và viện toán kinh<br /> tế trung ương thuộc viện hàn lâm khoa học Liên Xô được thành lập từ những<br /> năm 60. Nhưng cho tới nay vẫn chưa có những công trình nghiên cứu cụ thể và<br /> đầy đủ về những hiện tượng xã hội và những vấn đề kinh tế cấp bách. Trong<br /> hoạt động của các viện này bộc lộ những thiếu sót mà mức độ này hay mức độ<br /> khác cũng tiêu biểu cho một số cơ quan khoa học khác gói gọn trong những lợi<br /> ích cục bộ và trong những luận án của mình, đề tài nghiên cứu vụn vặt, chưa thể<br /> hiện rõ ảnh hưởng của Đảng.<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học www.ios.org<br />  Xã hội học, số 3 - 1983 76<br /> Nếu nói về nguyên tắc thì những công trình nghiên cứu trong lĩnh vực xã<br /> hội phải như thế nào?<br /> <br /> Thứ nhất những công trình nghiên cứu đó phải căn cứ từ thực tiễn hiện<br /> nay với tất cả những ưu điểm và nhược điểm của nó. Phải phân tích một cách<br /> đầy đủ hơn những quy luật phát triển khách quan của sự phát triển xã hội.<br /> <br /> Vấn đề về mâu thuẫn như là một động lực để thúc đẩy sự phát triển xã<br /> hội, như mọi người đều biết có tầm quan trọng to lớn với lý luận và thực tiễn.<br /> Vấn đề này được nghiên cứu tương đối kỹ cho phù hợp với thời kỳ quá độ từ<br /> chủ nghĩa tư bản tiến lên chủ nghĩa xã hội. Hiện nay, đòi hỏi phải nghiên cứu<br /> toàn diện về những mâu thuẫn không mang tính chất đối kháng vốn đặc trưng<br /> cho chủ nghĩa xã hội chin muồi, về những đặc điểm trong việc giải quyết những<br /> mâu thuẫn đó trong điều kiện sự thống nhất về xã hội – chính trị và xã hội ngày<br /> càng tăng của xã hội xô viết. Ở đây, cũng như trong bất cứ một cơ cấu xã hội<br /> nào đang diễn ra cuộc đấu tranh giữa cái mới và cái cũ, không những chỉ có<br /> những xu hướng xây dựng mà cón cả xu hướng tiêu cực.Chẳng hạn đó là thái độ<br /> địa phương chủ nghĩa và cục bộ, là chủ nghĩa quan lieu và bảo thủ. Cần phải<br /> vạch rõ nguyên nhân của hiện tượng này và những hiện tượng tương tự khác,<br /> tìm ra biện pháp khắc phục chúng.<br /> <br /> Thứ 2, các cơ quan khoa học cần phải làm việc kịp thời và linh hoạt hơn.<br /> cuộc sống không phát triển theo một sơ đồ được vạch ra trong một lần nào đó.<br /> Chúng ta thường thấy có những bước ngoặt bất ngờ của các sự kiện và có những<br /> vấn đề bất ngờ. Và cần phải biết tập trung lực lượng khoa học vào các sự kiện và<br /> vấn đề đó một cách kịp thời.<br /> <br /> Thứ 3, các cuộc tranh luận về vấn đề các quy luật và phạm trù khoa học,<br /> với tất cả tầm quan trọng của chúng không được mang tính chất biệt lập và kinh<br /> viện. Đảng hy vọng rằng nhờ kết quả của các cuộc nghiên cứu khoa học, những<br /> đề nghị thiết thực tốt sẽ xuất hiện ngáy càng thường xuyên hơn.<br /> <br /> Thứ 4, khi làm việc các cán bộ khoa học cần phải hướng tới tương lai<br /> nhiều hơn, kịp thời nắm bắt được những xu hướng cấp thiết. Tôi muốn nói tới<br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học www.ios.org<br />  Xã hội học, số 3 - 1983 77<br /> công tác dự báo đáng tin cậy cho phép nhìn thấy tương lai một cách rõ hơn và<br /> đưa ra được những quyết định có cơ sở.<br /> <br /> Và điều quan trọng nhất là các môn khoa học xã hội dứt khoát phải luôn<br /> luôn quán triệt quan điểm cách mạng, áp dụng một cách thành thạo phương pháp<br /> luận mác xít – lênin đã được thử thách vào việc tìm tòi khoa học. Dĩ nhiên,<br /> những sự kiện mới nhất thiết phải cần đến sự bổ sung, ddieeuf chỉnh những quan<br /> điểm đã hình thành. Nhưng có những chân lý không thể nào đưa ra xem xét lại,<br /> có những vấn đề đã được giải quyết từ lâu và chỉ có một cách giải quyết. Nếu<br /> đứng vững trên cơ sở khoa học thì không được quên những nguyên tắc cơ bản<br /> của phép biện chứng duy vật.<br /> <br /> Có những quan điểm phi khoa học cho rằng những phẩm chất của con<br /> người như long trung thực, dũng cảm, tính kỷ luật là do các gen tích cực và hầu<br /> như phủ nhận rằng những phẩm chất này được hình thành bởi môi trường xã<br /> hội. Đã từ lâu người ta biết có những mưu toan áp dụng máy móc những khái<br /> niệm và phương pháp của khoa học tự nhiên và khoa học kỹ thuật vào lĩnh vực<br /> các hiện tượng xã hội, đơn giản hoá việc giải thích các mối quan hệ qua lại giữa<br /> thiên nhiên và xã hội, một điều về thực chất việc cản trở việc tăng cường sự hợp<br /> tác có kết quả giữa các môn khoa học này với xã hội học.<br /> <br /> Sự phê phán có tính chất khoa học đúng đắn đóng vai trò quan trọng trong<br /> việc khắc phục những quan điểm sai lầmkiểu như vậy. Sự chụp mũ về tư tưởng<br /> trong cuộc tranh luận về lý thuyết tất nhiên là điều quá đáng. Thế giới quan rõ<br /> rang, kỷ kuật phương pháp luận trong tư duy – đó là điều kiện nhất thiết phải có<br /> đối với sự phát triển thành công của các môn khoa học xã hội.<br /> <br /> Trong các nghành khoa học của chúng ta có hang chục nghìn người yêu<br /> lao động, trung thành với đảng và nhân dân. Đó là một lực lượng to lớn. Đảng<br /> tin rằng các nhà khoa học Liên Xô trong tương lai sẽ tiếp tục cống hiến toàn bộ<br /> kiến thức của mình, toàn bộ tài năng của mình cho sự nghiệp phục vụ Tổ quốc<br /> xã hội chủ nghĩa của chúng ta.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học www.ios.org<br />