Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

<br /> <br /> CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH- TIỀN TỆ <br /> <br /> Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ xấu của<br /> các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam<br /> Phạm Dương Phương Thảo<br /> Nguyễn Linh Đan<br /> Ngày nhận: 30/03/2018 <br /> <br /> Ngày nhận bản sửa: 03/05/2018 <br /> <br /> Ngày duyệt đăng: 22/05/2018<br /> <br /> Bài nghiên cứu này phân tích số liệu của 27 ngân hàng thương mại<br /> cổ phần (NHTMCP) đang hoạt động tại Việt Nam từ năm 2005- 2016<br /> để kiểm định tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô và đặc điểm ngân<br /> hàng đến tỷ lệ nợ xấu của các NHTMCP. Sử dụng phương pháp hồi<br /> quy GMM sai phân với ưu điểm có thể khắc phục hiện tượng nội<br /> sinh, phương sai thay đổi và tự tương quan, bài nghiên cứu phát hiện<br /> thấy rằng các đặc điểm ngân hàng có tác động đáng kể. Cụ thể, tỷ lệ<br /> nợ xấu của ngân hàng ở năm trước càng cao thì sẽ làm cho tỷ lệ nợ<br /> xấu của ngân hàng hiện tại càng gia tăng. Đồng thời, các ngân hàng<br /> càng có chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng càng cao, chi phí<br /> hoạt động càng cao, lợi nhuận của ngân hàng càng cao thì sẽ giúp<br /> các ngân hàng giảm thiểu tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng. Kết quả của<br /> nghiên cứu này cũng cho thấy các biến số kinh tế vĩ mô như tốc độ<br /> tăng trưởng kinh tế có mối quan hệ cùng chiều với tỷ lệ nợ xấu của<br /> các ngân hàng. Từ kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất một số ý kiến<br /> nhằm cải thiện tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng Việt Nam.<br /> Từ khóa: Nợ xấu, ngân hàng thương mại cổ phần, đặc điểm ngân<br /> hàng, kinh tế vĩ mô, phương pháp hồi qui GMM<br /> <br /> 1. Giới thiệu<br /> ệ thống ngân<br /> hàng đóng<br /> vai trò quan<br /> trọng đối với<br /> sự phát triển<br /> của nền kinh tế, là cầu nối<br /> cho vốn được luân chuyển<br /> <br /> © Học viện Ngân hàng<br /> ISSN 1859 - 011X<br /> <br /> từ nơi thừa vốn đến nơi có<br /> nhu cầu sử dụng. Do đó, sự<br /> ổn định của ngành ngân hàng<br /> được xem là yếu tố then chốt<br /> đối với sự phát triển của nền<br /> kinh tế. Theo Kwambai và<br /> Wandera (2013), các NHTM<br /> đóng vai trò quan trọng ở thị<br /> trường mới nổi- nơi mà người<br /> <br /> 1<br /> <br /> đi vay khó tiếp cận với thị<br /> trường vốn. Các NHTM chính<br /> là trung gian tài chính phân<br /> bổ vốn giữa người gửi tiền<br /> và người đi vay. Tuy nhiên,<br /> trong thời gian gần đây, các<br /> ngân hàng trở nên thận trọng<br /> hơn trong công tác cho vay do<br /> vấn đề nợ xấu. Hoạt động cho<br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> Số 194- Tháng 7. 2018<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> vay mang đến rủi ro tín dụng<br /> cho ngân hàng- được xem là<br /> rủi ro nghiêm trọng nhất khi<br /> mà các khoản nợ xấu trực tiếp<br /> làm giảm lợi nhuận của ngân<br /> hàng và hiệu quả hoạt động<br /> trong dài hạn. Khi nợ xấu<br /> gia tăng lên một cách đáng<br /> kể trong danh mục cho vay<br /> của ngân hàng thì sẽ gây ra<br /> các ảnh hưởng nghiêm trọng<br /> đối với quá trình hoạt động<br /> kinh doanh của ngân hàng.<br /> Một mức nợ xấu càng cao cho<br /> thấy sự tồn tại của các hạn<br /> chế tài chính và sự ảnh hưởng<br /> đến hoạt động quản lý ngân<br /> hàng và cơ quan quản lý. Nợ<br /> xấu còn ảnh hưởng đáng kể<br /> đến các chức năng của ngân<br /> hàng thông qua sự suy yếu<br /> tài sản ngân hàng và sự suy<br /> giảm trong thu nhập khi các<br /> khoản nợ không thu hồi được<br /> ngày càng lớn. Trong trường<br /> hợp xấu nhất, một tỷ lệ nợ<br /> xấu cao trong hệ thống ngân<br /> hàng có thể cho thấy tồn tại<br /> rủi ro hệ thống, từ đó có thể<br /> ảnh hưởng đến lượng tiền gửi<br /> và hạn chế hoạt động của các<br /> trung gian tài chính, kết quả<br /> là sẽ có tác động tiêu cực đến<br /> sự tăng trưởng đầu tư và kinh<br /> tế (Ahmed và các cộng sự,<br /> 2006). Chi phí tài chính của<br /> các khoản nợ xấu cũng rất<br /> đáng kể. Việc giải quyết các<br /> khoản nợ xấu thường được<br /> xử lý bởi các doanh nghiệp<br /> quản lý tài sản được lập ra<br /> dưới sự quản lý của nhà nước.<br /> Nhiệm vụ chính của các doanh<br /> nghiệp này là tiếp nhận và xử<br /> lý các khoản nợ xấu của các<br /> tổ chức tài chính. Hậu quả<br /> là, nguồn thu ngân sách của<br /> chính phủ sẽ bị giảm. Theo<br /> <br /> 2<br /> <br /> Số 194- Tháng 7. 2018<br /> <br /> Galindo và Tamayo (2000),<br /> việc xử lý nợ xấu của các<br /> ngân hàng sẽ chiếm từ 10%<br /> đến 20% tổng GDP của quốc<br /> gia. Vì thế nghiên cứu về nợ<br /> xấu nhằm giảm thiểu chúng<br /> là một vấn đề thu hút được<br /> nhiều sự quan tâm của các nhà<br /> nghiên cứu lẫn các nhà quản<br /> trị ngân hàng và các nhà điều<br /> hành chính sách của quốc gia<br /> trên thế giới (Boudriga và các<br /> cộng sự, 2009).<br /> Trong năm 2016 tại Việt Nam,<br /> tỷ lệ nợ xấu của hệ thống<br /> NHTM là dưới 3% tổng dư<br /> nợ, đã đạt yêu cầu mà Chính<br /> phủ đặt ra. Tuy nhiên, việc<br /> xử lý nợ xấu chưa có nhiều<br /> triển vọng, chỉ giảm nhẹ từ<br /> 2,9% năm 2015 xuống 2,8%.<br /> Dù tiếp tục giảm nhẹ và một<br /> lượng lớn nợ được xử lý<br /> nhưng Ủy ban Giám sát Tài<br /> chính Quốc gia đánh giá, nợ<br /> xấu chờ xử lý và nợ xấu tiềm<br /> ẩn trong tái cơ cấu vẫn lớn.<br /> Sang năm 2017, nợ xấu lại có<br /> xu hướng tăng. Xuất phát từ<br /> thực tiễn về nợ xấu của ngân<br /> hàng Việt Nam và ảnh hưởng<br /> của nợ xấu đối với ngành ngân<br /> hàng, đối với nền kinh tế,<br /> bài nghiên cứu này phân tích<br /> tác động của các yếu tố kinh<br /> tế vĩ mô và đặc điểm ngân<br /> hàng đến tỷ lệ nợ xấu của các<br /> NHTM cổ phần với kỳ vọng<br /> từ kết quả nghiên cứu, tác giả<br /> đề xuất một số ý kiến nhằm<br /> cải thiện tỷ lệ nợ xấu của các<br /> ngân hàng Việt Nam.<br /> 2. Cơ sở lý thuyết<br /> 2.1. Yếu tố đặc điểm của<br /> ngân hàng ảnh hưởng đến<br /> nợ xấu<br /> <br /> 2.1.1. Quy mô ngân hàng<br /> Các nghiên cứu trước đây<br /> cung cấp bằng chứng cho<br /> thấy, tồn tại mối tương quan<br /> ngược chiều giữa quy mô<br /> ngân hàng và nợ xấu của các<br /> ngân hàng (Salas và Saurina,<br /> 2002; Hu và các cộng sự,<br /> 2004; Cole và các cộng sự,<br /> 2004; Micco và các cộng<br /> sự, 2007; García-Marco và<br /> Robles-Fernández, 2008;<br /> Swamy, 2012). Theo Hu<br /> và các cộng sự (2004), các<br /> ngân hàng có quy mô lớn sẽ<br /> có nhiều nguồn lực và kinh<br /> nghiệm hơn trong công tác xử<br /> lý và phân tích các vấn đề sự<br /> lựa chọn đối nghịch (adverse<br /> selection) và rủi ro đạo đức<br /> (moral hazard). Trong khi đó<br /> các ngân hàng có quy mô nhỏ<br /> không thể giải quyết tốt vấn<br /> đề sự lựa chọn đối nghịch do<br /> thiếu năng lực và kinh nghiệm<br /> để đánh giá chất lượng tín<br /> dụng của người đi vay. Do<br /> vậy, các ngân hàng có quy mô<br /> nhỏ thường có tỷ lệ nợ xấu<br /> cao trong danh mục cho vay<br /> hơn so với các ngân hàng có<br /> quy mô lớn.<br /> 2.1.2. Mức độ sử dụng chi phí<br /> hoạt động<br /> Trong thực tế, nợ xấu và chi<br /> phí hoạt động có tương quan<br /> với nhau nhưng mối quan hệ<br /> giữa hai biến này vẫn chưa<br /> rõ ràng. Do đó, ảnh hưởng<br /> của chi phí hoạt động lên tỷ<br /> lệ nợ xấu của các ngân hàng<br /> có thể là cùng chiều hoặc<br /> ngược chiều. Hughes và<br /> Moon (1995) tìm thấy rằng<br /> khi hiệu quả của việc sử<br /> dụng chi phí thấp thì tỷ lệ nợ<br /> xấu của các ngân hàng tăng.<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> Các nhà nghiên cứu tìm thấy<br /> sự thất bại của các ngân hàng<br /> dường như có liên quan đến<br /> vấn đề quản trị của các ngân<br /> hàng (Berger và Humphery,<br /> 1992; Barr và Siems, 1994;<br /> DeYoung và Whalen, 1994;<br /> Wheelock và Wilson, 1994;<br /> Berger và DeYoung, 1997),<br /> họ cho rằng, có mối tương<br /> quan cùng chiều giữa mức<br /> độ sử dụng chi phí hoạt động<br /> và nợ xấu; quản trị yếu kém<br /> thì tốn kém chi phí và nợ xấu<br /> tăng. Lập luận cơ bản của các<br /> nhà nghiên cứu này là, khi<br /> hiệu quả của việc sử dụng chi<br /> phí là thấp cho thấy khả năng<br /> quản trị của các nhà quản trị<br /> ngân hàng yếu kém, do đó có<br /> thể tác động lớn đến hành vi<br /> cung cấp tín dụng của ngân<br /> hàng. Theo đó, các tác giả<br /> xác định sự quản trị yếu kém<br /> là do: (1) Yếu kém kỹ năng<br /> trong việc xếp hạng tín dụng<br /> và do đó sẽ có thể quyết định<br /> cho vay các khoản vay không<br /> sinh lời hoặc thậm chí làm cho<br /> ngân hàng mất vốn; (2) không<br /> có trình độ thẩm định tài sản<br /> đảm bảo của khoản vay đúng;<br /> (3) khó kiểm soát và theo dõi<br /> mục đích sử dụng vốn của<br /> khách hàng sau khi cấp tín<br /> dụng cho khách hàng. Mặt<br /> khác, hiệu quả chi phí thấp lại<br /> có thể tác động ngược chiều<br /> đến nợ xấu của các ngân hàng.<br /> Berger và DeYoung (1997)<br /> cho rằng có sự đánh đổi giữa<br /> việc phân bổ các nguồn lực<br /> để theo dõi khoản vay và hiệu<br /> quả chi phí. Nói cách khác,<br /> các ngân hàng ít nỗ lực trong<br /> việc đảm bảo chất lượng<br /> khoản vay thì dường như sẽ có<br /> hiệu quả chi phí tốt hơn, tuy<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br /> nhiên, trong dài hạn nợ xấu sẽ<br /> gia tăng.<br /> 2.1.3. Hiệu quả hoạt động<br /> Hiệu quả hoạt động của ngân<br /> hàng thường có liên quan<br /> đến hành vi chấp nhận rủi<br /> ro của các nhà quản trị ngân<br /> hàng (Hu và các cộng sự,<br /> 2004; Jimenez và Saurina,<br /> 2006; Boudriga và các cộng<br /> sự, 2009; Nikolaidou và<br /> Vogiazas, 2011). Theo Hu và<br /> các cộng sự (2004), các ngân<br /> hàng càng có lợi nhuận cao<br /> sẽ ít có động cơ tham gia vào<br /> các hoạt động rủi ro bởi vì các<br /> ngân hàng này ít bị áp lực bởi<br /> việc tạo ra lợi nhuận. Đồng<br /> thời các ngân hàng có lợi<br /> nhuận càng cao thì sẽ có cơ<br /> hội để lựa chọn ra các khách<br /> hàng có khả năng tài chính<br /> tốt và rủi ro thấp. Do đó, khi<br /> lợi nhuận của các ngân hàng<br /> gia tăng, xác suất mà các nhà<br /> quản trị ngân hàng tham gia<br /> vào các dự án đầu tư rủi ro<br /> sẽ giảm và do đó xác suất mà<br /> các khoản vay của ngân hàng<br /> chuyển sang nợ xấu cũng sẽ<br /> giảm tương ứng. Ngược lại,<br /> các ngân hàng không có lợi<br /> nhuận (hoặc hoạt động không<br /> hiệu quả) thì sẽ tham gia vào<br /> các hoạt động cho vay có rủi<br /> ro khi các nhà quản trị bị áp<br /> lực về việc tạo ra lợi nhuận<br /> trong ngắn hạn. Khi các nhà<br /> quản trị tham gia vào các<br /> hoạt động rủi ro sẽ làm gia<br /> tăng khả năng các khoản vay<br /> chuyển sang nợ xấu, và do đó<br /> sẽ làm gia tăng tỷ lệ nợ xấu<br /> của các ngân hàng.<br /> 2.1.4. Đa dạng hóa thu nhập<br /> Các nhà nghiên cứu trước<br /> <br /> đây đã ủng hộ lý thuyết đa<br /> dạng hóa danh mục đầu tư có<br /> thể giúp các ngân hàng giảm<br /> thiểu rủi ro bởi việc đa dạng<br /> hóa danh mục sẽ giúp cho các<br /> ngân hàng có thể bù đắp phần<br /> tổn thất từ một sản phẩm bởi<br /> thu nhập của sản phẩm khác<br /> (Winton, 1999; Templeton<br /> và Severiens, 1992; Gallo<br /> và các cộng sự, 1996). Do<br /> đó, những tổn thất tiềm tàng<br /> của hoạt động cho vay có thể<br /> được bù đắp bởi doanh thu<br /> từ các hoạt động kinh doanh<br /> phi truyền thống. Mặt khác,<br /> các nhà nghiên cứu trước đây<br /> như Maksimovic và Philips<br /> (2002), DeYoung và Roland<br /> (2001) và Stiroh (2006) đã<br /> lập luận rằng đa dạng hóa thu<br /> nhập không phải là một đảm<br /> bảo cho mức độ nợ xấu thấp<br /> ở các ngân hàng. Bởi vì quá<br /> nhiều hoạt động kinh doanh<br /> thì sẽ làm cho các ngân hàng<br /> không thể tập trung vào lĩnh<br /> vực chuyên môn và do đó<br /> làm giảm hiệu quả giám sát<br /> của các khoản vay, kết quả là<br /> sẽ làm gia tăng khả năng các<br /> khoản vay chuyển sang nợ<br /> xấu. Do đó, các ngân hàng nên<br /> tập trung vào một mảng kinh<br /> doanh thì sẽ có thể tận dụng<br /> được kinh nghiệm của nhà<br /> quản trị trong việc làm giảm<br /> xác suất xảy ra nợ xấu.<br /> 2.2. Các biến số kinh tế vĩ mô<br /> ảnh hưởng đến nợ xấu<br /> Bên cạnh các yếu tố gây ra<br /> bởi đặc điểm của ngân hàng,<br /> các nhà nghiên cứu còn cho<br /> rằng nợ xấu và khủng hoảng<br /> ngân hàng xảy ra còn do môi<br /> trường kinh tế vĩ mô tác động<br /> <br /> Số 194- Tháng 7. 2018<br /> <br /> 3<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> (Festic và cộng sự, 2011;<br /> Louzisvà cộng sự, 2012;<br /> Nkusu, 2011) như kinh tế suy<br /> giảm, thất nghiệp gia tăng,<br /> lãi suất, lạm phát. Llewellyn<br /> (2002) còn quan sát thấy rằng<br /> các rắc rối và rủi ro xảy ra cho<br /> ngân hàng thường được dẫn<br /> dắt bởi sự yếu kém về cấu trúc<br /> của nền kinh tế và hệ thống tài<br /> chính.<br /> Vì vậy, kế thừa từ nghiên cứu<br /> của Chaibi và Ftiti (2015),<br /> nghiên cứu của chúng tôi sẽ<br /> kiểm định mức độ tác động<br /> của các biến số vĩ mô sau đây<br /> lên nợ xấu của các ngân hàng:<br /> Tăng trưởng kinh tế: Các<br /> nghiên cứu trước đây như<br /> Salas và Suarina (2002),<br /> Jajan và Dhal (2003), Fofack<br /> (2005), Jimenez và Saurina<br /> (2005), Pasha và Khemraj<br /> (2009), Louzis và các cộng sự<br /> (2012) và Saba và các cộng<br /> sự (2012) đã cho rằng tồn<br /> tại mối quan hệ ngược chiều<br /> giữa tốc độ tăng trưởng kinh<br /> tế với mức độ nợ xấu của các<br /> NHTM. Các nghiên cứu giải<br /> thích cho kết quả này như là<br /> sự thay đổi trong chu kỳ kinh<br /> doanh có tác động đến khả<br /> năng thanh toán lãi vay và nợ<br /> của người đi vay. Do đó, tốc<br /> độ tăng trưởng kinh tế sẽ có<br /> tương quan cùng chiều với<br /> thu nhập của các cá nhân lẫn<br /> tổ chức trong nền kinh tế, kết<br /> quả là sẽ cải thiện khả năng<br /> thanh toán lãi vay và nợ của<br /> người đi vay, và do đó sẽ làm<br /> giảm tỷ lệ nợ xấu của các<br /> ngân hàng. Ngược lại, khi nền<br /> kinh tế suy thoái (chẳng hạn<br /> như tốc độ tăng trưởng kinh<br /> tế thấp hoặc âm), các hoạt<br /> động kinh tế nhìn chung sẽ<br /> <br /> 4<br /> <br /> Số 194- Tháng 7. 2018<br /> <br /> suy giảm, lượng tiền mặt được<br /> nắm giữ bởi các tổ chức kinh<br /> doanh hoặc các hộ gia đình<br /> cũng sẽ suy giảm theo. Những<br /> yếu tố này sẽ làm giảm khả<br /> năng trả nợ của người đi vay,<br /> và dẫn đến gia tăng xác suất<br /> các khoản vay của ngân hàng<br /> thành các khoản nợ xấu.<br /> Lạm phát: Lạm phát sẽ có ảnh<br /> hưởng đáng kể đến khả năng<br /> thanh toán lãi vay và trả nợ<br /> của các khách hàng vay của<br /> ngân hàng thông qua nhiều<br /> kênh khác nhau, và do đó tác<br /> động của lạm phát đến nợ<br /> xấu có thể là cùng chiều hoặc<br /> ngược chiều (Fofack, 2005;<br /> Pasha và Khemraj, 2009;<br /> Nkusu, 2011). Các nghiên cứu<br /> giải thích mối quan hệ này<br /> như là lạm phát cao có thể<br /> làm cải thiện năng lực trả nợ<br /> của các khách hàng bởi việc<br /> làm giảm giá trị thực của các<br /> khoản vay khi lãi suất cho<br /> vay là cố định (các ngân hàng<br /> không thể điều chỉnh lãi suất<br /> nhưng lạm phát lại thay đổi<br /> suất sinh lợi thực của khoản<br /> vay này). Tuy nhiên, lạm phát<br /> cũng có thể làm giảm năng lực<br /> trả nợ của các khách hàng bởi<br /> việc làm giảm thu nhập thực<br /> của các khách hàng. Hơn thế<br /> nữa, khi lãi suất cho vay là thả<br /> nổi, thì lạm phát sẽ làm giảm<br /> năng lực trả nợ của khách<br /> hàng khi các ngân hàng điều<br /> chỉnh lãi suất cho vay nhằm<br /> duy trì lãi suất thực áp dụng<br /> cho các khách hàng, kết quả<br /> là sẽ làm gia tăng tỷ lệ nợ xấu<br /> của các ngân hàng. Do đó,<br /> mối quan hệ giữa lạm phát và<br /> nợ xấu có thể là cùng chiều<br /> hoặc ngược chiều.<br /> Tỷ giá hối đoái: Giống như<br /> <br /> lạm phát, sự thay đổi trong<br /> tỷ giá hối đoái cũng có thể<br /> ảnh hưởng đến khả năng trả<br /> nợ của các khách hàng thông<br /> qua các kênh khác nhau và<br /> do đó tác động của tỷ giá<br /> hối đoái đến nợ xấu có thể là<br /> cùng chiều hoặc ngược chiều<br /> (Nkusu, 2011). Như đã được<br /> đề cập bởi Pasha và Khemraj<br /> (2009), tỷ giá hối đoái bị định<br /> giá thấp có tác động đáng<br /> kể đến khả năng trả nợ của<br /> khách hàng. Một mặt, sự định<br /> giá thấp này có thể cải thiện<br /> năng lực cạnh tranh của các<br /> doanh nghiệp có hoạt động<br /> xuất khẩu. Bởi khi đó các<br /> doanh nghiệp này có thể đẩy<br /> mạnh doanh thu nhờ vào chi<br /> phí thấp. Do đó, sự định giá<br /> thấp của tỷ giá hối đoái có<br /> thể cải thiện năng lực trả nợ<br /> của các khách hàng có hoạt<br /> động xuất khẩu. Mặt khác, tỷ<br /> giá hối đoái bị định giá thấp<br /> có tác động ngược chiều đến<br /> khả năng trả nợ của các doanh<br /> nghiệp có tham gia vào hoạt<br /> động nhập khẩu.<br /> 3. Phương pháp nghiên cứu<br /> 3.1. Đặc điểm mẫu nghiên<br /> cứu<br /> Trên cơ sở khung lý thuyết<br /> trên, nghiên cứu thu thập số<br /> liệu từ các báo cáo tài chính<br /> (bảng cân đối kế toán, bảng<br /> kết quả hoạt động kinh doanh<br /> và thuyết minh báo cáo tài<br /> chính) của các NHTMCP đang<br /> hoạt động tại Việt Nam từ<br /> năm 2005 đến năm 2016. Các<br /> báo cáo này được tổng hợp<br /> bởi Hệ thống FiinPro. Mẫu<br /> nghiên cứu được lựa chọn sau<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br />  CHÍNH SÁCH & THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ <br /> <br /> Bảng 1. Danh sách các ngân hàng thương mại cổ phần trong<br /> mẫu nghiên cứu<br /> Tên ngân hàng<br /> <br /> Viết<br /> tắt<br /> <br /> Giai đoạn<br /> <br /> Số<br /> quan<br /> sát<br /> <br /> NHTMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam<br /> <br /> BID<br /> <br /> 2005 - 2016<br /> <br /> 12<br /> <br /> NHTMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam<br /> <br /> EIB<br /> <br /> 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> NHTMCP Phát triển TP. HCM<br /> <br /> HDB 2007 - 2016<br /> <br /> 10<br /> <br /> NHTMCP Bưu điện Liên Việt<br /> <br /> LVB<br /> <br /> 2008 - 2016<br /> <br /> 9<br /> <br /> NHTMCP Hàng hải Việt Nam<br /> <br /> MSB 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> NHTMCP Quân Đội<br /> <br /> MBB 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> Ngân hàng TMCP Á Châu<br /> <br /> ACB 2005 - 2016<br /> <br /> 12<br /> <br /> NHTMCP An Bình<br /> <br /> ABB 2010 - 2016<br /> <br /> 7<br /> <br /> NHTMCP Bắc Á<br /> <br /> NASB 2009 - 2016<br /> <br /> 8<br /> <br /> NHTMCP Bản Việt<br /> <br /> GDB 2007 - 2016<br /> <br /> 10<br /> <br /> NHTMCP Kiên Long<br /> <br /> KLB<br /> <br /> 2005 - 2016<br /> <br /> 12<br /> <br /> NHTMCP Nam Á<br /> <br /> NAB 2007 - 2016<br /> <br /> 10<br /> <br /> NHTMCP Quốc Dân<br /> <br /> NVB 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> NHTMCP Tiên Phong<br /> <br /> TPB<br /> <br /> 2008 - 2016<br /> <br /> 9<br /> <br /> NHTMCP Việt Á<br /> <br /> VAB 2008 - 2016<br /> <br /> 9<br /> <br /> NHTMCP Phương Đông<br /> <br /> OCB 2007 - 2016<br /> <br /> 10<br /> <br /> NHTMCP Sài gòn Thương tín<br /> <br /> STB<br /> <br /> 2005 - 2016<br /> <br /> 12<br /> <br /> NHTMCP Sài Gòn Công thương<br /> <br /> SGB 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> NHTMCP Đông Nam Á<br /> <br /> SEAB 2009 - 2016<br /> <br /> 8<br /> <br /> NHTMCP Sài Gòn- Hà Nội<br /> <br /> SHB 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> NHTMCP Kỹ thương Việt Nam<br /> <br /> TCB 2006 - 2016<br /> <br /> 11<br /> <br /> NHTMCP Quốc tế Việt Nam<br /> <br /> VIB<br /> <br /> 2007 - 2016<br /> <br /> 10<br /> <br /> NHTMCP Ngoại thương Việt Nam<br /> <br /> VCB 2005 - 2016<br /> <br /> 12<br /> <br /> NHTMCP Công thương Việt Nam<br /> <br /> CTG 2005 - 2016<br /> <br /> 12<br /> <br /> NHTMCP Việt Nam Thịnh Vượng<br /> <br /> VPB 2007 - 2016<br /> <br /> 10<br /> <br /> Tổng số quan sát<br /> <br /> khi thực hiện (i) loại trừ các<br /> NHTMCP không công bố đầy<br /> đủ báo cáo tài chính cũng như<br /> số liệu về nợ xấu của ngân<br /> hàng trong giai đoạn xem xét;<br /> (ii) loại trừ các NHTMCP đã<br /> được Ngân hàng Nhà nước<br /> Việt Nam (NHNN) mua lại 0<br /> đồng hoặc sáp nhập vào các<br /> <br /> Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng<br /> <br /> 259<br /> <br /> NHTM khác. Mẫu nghiên<br /> cứu cuối cùng bao gồm 27<br /> NHTMCP từ năm 2005- 2016<br /> với tổng số 259 quan sát<br /> (Bảng 1). Bên cạnh đó, bài<br /> nghiên cứu cũng sử dụng một<br /> số biến số đại diện cho các<br /> yếu tố kinh tế vĩ mô có ảnh<br /> hưởng đến tỷ lệ nợ xấu của<br /> <br /> các ngân hàng. Các chỉ tiêu<br /> này được thu thập từ cơ sở<br /> dữ liệu World Development<br /> Indicators của Ngân hàng Thế<br /> giới (WB).<br /> 3.2. Mô hình nghiên cứu<br /> Bài nghiên cứu phân tích tác<br /> động của các yếu tố đặc điểm<br /> của ngân hàng và yếu tố kinh<br /> tế vĩ mô đến tỷ lệ nợ xấu của<br /> các NHTM cổ phần đang hoạt<br /> động tại Việt Nam trong giai<br /> đoạn 2005- 2016 chủ yếu dựa<br /> vào phương pháp tiếp cận của<br /> Chaibi và Ftiti (2015). Cụ thể<br /> phương trình nghiên cứu được<br /> thể hiện như sau:<br /> NPLit = β0 + β1×NPLit-1 +<br /> β2×Llpit + β3×Costit + β4×Levit<br /> + β5×Nonintit + β6×Sizeit +<br /> β7×Profitit + γ×Xit + εit (1)<br /> Trong đó:<br /> NPLit là nợ xấu của ngân hàng<br /> năm t, được tính bởi tỷ lệ nợ<br /> xấu (bao gồm nợ nhóm 3,<br /> nhóm 4 và nhóm 5) trên tổng<br /> dư nợ cho vay của ngân hàng<br /> năm t;<br /> NPLit-1 là nợ xấu ngân hàng ở<br /> thời điểm năm (t-1);<br /> Llpit là chi phí trích lập dự<br /> phòng rủi ro tín dụng của ngân<br /> hàng được tính toán bởi tỷ lệ<br /> chi phí trích lập dự phòng rủi<br /> ro tín dụng trên tổng tài sản<br /> của ngân hàng năm t;<br /> Costit là chi phí hoạt động của<br /> ngân hàng được tính toán bởi<br /> tỷ lệ chi phí hoạt động trên<br /> thu nhập hoạt động năm t;<br /> Levit là đòn bẩy của ngân hàng<br /> được đo lường bởi tỷ lệ nghĩa<br /> vụ nợ trên tổng tài sản của<br /> ngân hàng năm t;<br /> Nonintit là thu nhập phi lãi của<br /> ngân hàng được đo lường bởi<br /> <br /> Số 194- Tháng 7. 2018<br /> <br /> 5<br /> <br />