Cải thiện môi trường kinh doanh: Tư duy đột phá, hành động quyết liệt

TÀI CHÍNH - Tháng 6/2016<br /> <br /> CẢI THIỆN MÔI TRƯỜNG KINH DOANH:<br /> TƯ DUY ĐỘT PHÁ, HÀNH ĐỘNG QUYẾT LIỆT<br /> ThS. ĐÀO DUY HÀ - Học viện Ngân hàng<br /> <br /> Không chỉ thể hiện tư duy đột phá, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang chỉ đạo thực thi các bước<br /> đi quyết liệt nhằm cải thiện môi trường kinh doanh theo mục tiêu: Đến năm 2017 đạt mức trung<br /> bình của nhóm nước ASEAN-4 trên một số chỉ tiêu về năng lực cạnh tranh thuộc nhóm chỉ số nâng<br /> cao hiệu quả (theo đánh giá của Diễn đàn kinh tế thế giới); đến năm 2020, môi trường kinh doanh<br /> và năng lực cạnh tranh đạt mức trung bình của các nước ASEAN 3 trên một số chỉ tiêu thông lệ quốc<br /> tế, như đã được đề ra tại Nghị quyết 19/2016/NQ-CP của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp<br /> chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2016 2017, định hướng đến năm 2020.<br /> • Từ khóa: Môi trường kinh doanh, cải cách, hành chính, cạnh tranh, năng lực<br /> <br /> Cải cách đang lan tỏa sâu rộng<br /> “Trong ba năm liên tiếp gần đây, Chính phủ đã 3<br /> lần ban hành Nghị quyết 19/NQ-CP, qua đó chúng ta<br /> thu được nhiều kinh nghiệm, tạo nhiều chuyển biến<br /> trong môi trường kinh doanh theo hướng minh bạch,<br /> thông thoáng... Nhìn chung bên cạnh sự tích cực vào<br /> cuộc có hiệu quả của Bộ Tài chính (hiện đại hóa và cải<br /> cách thủ tục hành chính Thuế, Hải quan) thì các bộ,<br /> ngành chưa tích cực triển khai các nội dung cải cách<br /> nhằm cải thiện môi trường kinh doanh. Do vậy, để tạo<br /> sự chuyển biến sâu rộng trong cải thiện môi trường<br /> kinh doanh, phải theo đến cùng vấn đề, truy đến cùng<br /> trách nhiệm…”, TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng<br /> Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM)<br /> khẳng định như vậy tại Hội nghị triển khai Nghị quyết<br /> 19/2016/NQ-CP của Chính phủ, do Văn phòng Chính<br /> phủ phối hợp với CIEM tổ chức mới đây.<br /> Ngoài Nghị quyết 19/2016/NQ-CP, việc Chính phủ<br /> ban hành Nghị quyết 35/2016/NQ-CP về hỗ trợ và phát<br /> triển doanh nghiệp (DN) đến năm 2020, với nhiều nội<br /> dung mang tính đột phát, đã thể hiện sự quyết liệt<br /> của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong thúc<br /> đẩy mạnh mẽ cải thiện môi trường kinh doanh; xây<br /> dựng Chính phủ kiến tạo, phục vụ người dân, DN<br /> sản xuất, kinh doanh. Với sự quyết liệt này, DN, người<br /> dân đang kỳ vọng tinh thần cải cách mạnh mẽ này sẽ<br /> sớm “thấm” xuống các bộ ngành, địa phương rồi lan<br /> tỏa sâu rộng ra toàn quốc.<br /> Tuy nhiên, theo cảm nhận của cộng đồng DN, các<br /> nỗ lực cải cách môi trường kinh doanh cần được thực<br /> <br /> hiện quyết liệt để tạo sự lan tỏa và ngấm rõ nét xuống<br /> cấp cơ sở. Nghị quyết 19/2016/NQ-CP thể hiện quyết<br /> tâm rất lớn của Chính phủ, nhưng việc thực hiện văn<br /> bản này tại cơ sở còn nhiều hạn chế.<br /> “Trong những năm gần đây, những cải cách thủ<br /> tục về thuế, hải quan, vận tải (phí, phụ phí tàu biển),<br /> quản lý lao động... của các cơ quan quản lý nhà nước<br /> đã tác động khá tích cực đối với ngành dệt may…”, ông<br /> Trương Văn Cẩm, Tổng thư ký Hiệp hội Dệt May Việt<br /> Nam phản ánh và cho biết thêm, bên cạnh những tín<br /> hiệu đáng mừng đó, thì thời gian quan vẫn có nhiều quy<br /> định bất cập, gây khó khăn cho DN liên quan đến kiểm<br /> tra chuyên ngành (kiểm tra hàm lượng formaldehyt);<br /> điều kiện nhập khẩu máy in; quy định tăng lương tối<br /> thiểu cao hơn mức tăng năng suất lao động…<br /> Đại diện Hiệp hội Bông Sợi Việt Nam phản ánh,<br /> việc thực hiện quy định kiểm dịch thực vật đối với sản<br /> phẩm bông nhập khẩu (lĩnh vực Bộ Nông nghiệp và<br /> Phát triển nông thôn đảm trách) theo quy định hiện<br /> hành còn mất nhiều thời gian, tốn chi phí cho DN...<br /> Từ tiếng nói của nhà quản lý ở cấp cơ sở, ông<br /> Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và<br /> Đầu tư TP. Hồ Chí Minh thừa nhận, tuy đã có nhiều<br /> cố gắng, nhưng TP. Hồ Chí Minh vẫn chưa như kỳ<br /> vọng là tạo ra được đột phá trong cải cách môi trường<br /> kinh doanh. Do đó, tới đây TP. Hồ Chí Minh xác định<br /> phải nỗ lực nhiều hơn nữa để thực hiện Nghị quyết<br /> 19/2016/NQ-CP đạt hiệu quả cao theo hướng sẽ phân<br /> công cụ thể nhiệm vụ, xác định rõ trách nhiệm của<br /> các sở, ngành, quận, huyện để cải thiện các chỉ số về<br /> tính minh bạch, gia nhập thị trường, tính năng động<br /> 13<br /> <br /> NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH QUỐC GIA, HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP PHÁT TRIỂN<br /> <br /> của lãnh đạo, tiếp cận đất đai... Cùng với đó là tập<br /> trung cải cách thủ tục hành chính; nâng cao chất lượng<br /> đội ngũ cán bộ công chức, viên chức; đẩy mạnh ứng<br /> dụng công nghệ thông tin trong quản lý Nhà nước; xã<br /> hội hóa các dịch vụ công... đồng thời, đề nghị các bộ,<br /> ngành phối hợp với địa phương giải quyết kịp thời<br /> những vướng mắc của DN mà địa phương đề xuất…<br /> nhằm phục vụ người dân, DN tốt nhất.<br /> <br /> Tăng cường giám sát đảm bảo tính thực thi cao<br /> Để khắc phục những hạn chế trên, đưa các nội<br /> dung cải cách của Nghị quyết 19/2016/NQ-CP “ngấm”<br /> xuống các cấp cơ sở, các chuyên gia cho rằng ngoài<br /> tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ rà soát, đơn giản<br /> hóa thủ tục hành chính gây khó khăn, phiền hà cho<br /> DN; tư vấn pháp luật, giải quyết các vấn đề pháp lý<br /> liên quan đến DN, Liên đoàn kiến nghị Chính phủ<br /> cần đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát việc thực<br /> hiện Nghị quyết 19/2016/NQ-CP tại các bộ, ngành, địa<br /> phương; khắc phục điểm yếu trong việc phối hợp thực<br /> hiện nhiệm vụ giữa các cấp này...<br /> <br /> Chính phủ cam kết đồng hành cùng DN, sẵn<br /> sàng cùng các bộ, ngành lắng nghe ý kiến DN,<br /> giải quyết các khó khăn vướng mắc, các hiệp<br /> hội, để tạo thuận lợi, hỗ trợ và phát triển DN,<br /> làm cho môi trường kinh doanh thực sự thuận<br /> lợi và an toàn.<br /> Nhấn mạnh khâu giám sát các bộ, ngành, địa<br /> phương trong triển khai thực hiện Nghị quyết 19/<br /> NQ-CP có ý nghĩa quan trọng thúc đẩy các nỗ lực cải<br /> thiện môi trường kinh doanh sớm đi vào cuộc sống,<br /> TS. Lê Mạnh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính<br /> phủ, Phó Trưởng Ban thường trực Ban chỉ đạo Đổi<br /> mới và Phát triển DN khẳng định, việc giám sát này<br /> sẽ được thực hiện chặt chẽ, thường xuyên. Muốn tăng<br /> cường giám sát để thúc đẩy công khai, minh bạch, thì<br /> công cụ cực kỳ quan trọng là xây dựng Chính phủ<br /> điện tử theo Nghị quyết 36a/NQ-CP của Chính phủ<br /> về Chính phủ điện tử. Nếu không sẽ không bao giờ<br /> có công cụ để người dân và DN giám sát. Nếu không<br /> có giám sát thì bao giờ cũng có tiêu cực, nhũng nhiễu.<br /> Cùng với đó, Nghị quyết 35/2015/NQ-CP của Chính<br /> phủ yêu cầu các Bộ ngành, địa phương mở một chuyên<br /> mục về hỗ trợ phát triển DN trên trang thông tin điện<br /> tử, công khai kết quả giải quyết kiến nghị, khiếu nại<br /> của DN trên trang thông tin điện tử của cơ quan, đơn<br /> vị mình, nếu không giải quyết thì phải nói rõ tại sao.<br /> Nghị quyết 19/2016/NQ-CP đã giao nhiệm vụ cụ<br /> thể hơn cho Văn phòng Chính phủ là chủ trì phối hợp<br /> với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Đoàn kiểm tra,<br /> 14<br /> <br /> giám sát của Chính phủ và tổng hợp báo cáo Chính<br /> phủ tại các phiên họp thường kỳ tháng cuối quý, đồng<br /> thời mở diễn đàn tiếp nhận các ý kiến phản biện chính<br /> sách của DN và người dân tại Cổng Thông tin điện<br /> tử Chính phủ. Nghị quyết 36a/NQ-CP của Chính phủ<br /> về Chính phủ điện tử cũng giao Văn phòng Chính<br /> phủ thiết lập mạng xã hội - chính quyền để người dân<br /> tham gia ý kiến trong quá trình xây dựng văn bản<br /> quy phạm pháp luật… Cũng liên quan đến công tác<br /> kiểm tra, giám sát, hàng quý Ban Chỉ đạo Đổi mới và<br /> Phát triển DN sẽ giao ban về tình hình triển khai Nghị<br /> quyết 35/2016/NQ-CP và Nghị quyết 19/2016.<br /> Liên quan đến hướng giải quyết các vướng mắc, khó<br /> khăn mà cộng đồng DN nêu ra như trên, quan điểm<br /> nhất quán của Chính phủ: coi DN là động lực phát<br /> triển kinh tế; Chính phủ cam kết bảo vệ môi trường an<br /> toàn, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự, tạo<br /> mọi điều kiện thuận lợi cho DN sản xuất, kinh doanh.<br /> Chính phủ cam kết đồng hành cùng DN, sẵn sàng cùng<br /> các bộ, ngành lắng nghe ý kiến DN, giải quyết các khó<br /> khăn vướng mắc, các hiệp hội, để tạo thuận lợi, hỗ trợ<br /> và phát triển DN, làm cho môi trường kinh doanh thực<br /> sự thuận lợi và an toàn. Với các văn bản quy phạm<br /> pháp luật của bộ trưởng, chủ tịch UBND cấp tỉnh ban<br /> hành sai với luật hoặc trái với quy định của văn bản cấp<br /> cao hơn, thì có một giải pháp nhanh hơn, hiệu quả hơn<br /> so là kiến nghị Thủ tướng Chính phủ đình chỉ thực thi,<br /> bãi bỏ các văn bản này.<br /> Đặc biệt, tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng<br /> 5 vừa qua, Chính phủ đã dành hẳn một ngày để thảo<br /> luận về công tác xây dựng thể chế, trong đó có trọng<br /> tâm là kiểm điểm việc ban hành các văn bản hướng<br /> dẫn để đưa các nội dung cải cách của Luật DN, Luật<br /> Đầu tư vào cuộc sống, đồng thời nội dung này được<br /> các thành viên Chính phủ thảo luận trước khi bàn thảo<br /> các vấn đề kinh tế-xã hội. Động thái này thêm minh<br /> chứng cho sự quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng<br /> Chính phủ trong khẩn trương đưa các nội dung cải<br /> cách về cơ chế, chính sách nhằm cải thiện môi trường<br /> kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia<br /> vào cuộc sống. Qua đó, hỗ trợ DN giảm tối đa chi phí,<br /> thời gian tuân thủ trong quá trình hoạt động sản xuất,<br /> kinh doanh, từ đó thực sự tạo ra “cú hích” cho phát<br /> triển DN trong thời gian tới nhằm mở thêm dư địa cho<br /> thu ngân sách, đồng thời ngày càng có đóng góp quan<br /> trọng hơn cho tăng trưởng kinh tế bền vững trong giai<br /> đoạn tới.<br /> Tài liệu tham khảo:<br /> 1. Báo cáo thường kỳ Chính phủ tháng 5/2016;<br /> 2. Nghị quyết 19/2016/NQ-CP của Chính phủ;<br /> 3. Trang điện tử: Chinhphu.vn; VCCI.com.vn; Mof.gov.vn…<br /> <br />