Cập nhật thông tin cho xử lý tài liệu có liên quan đến các ngôn ngữ ở Việt Nam

CËp nhËt th«ng tin cho xö lý tµi liÖu<br /> cã liªn quan ®Õn c¸c ng«n ng÷ ë ViÖt Nam<br /> <br /> V¦¥NG TOµN(*)<br /> <br /> <br /> rong ho¹t ®éng nghiÖp vô th− viÖn, chØnh söa ®Ò môc “ViÖt Nam - c¸c ng«n<br /> T c«ng t¸c ph©n lo¹i tµi liÖu dï theo<br /> c¸ch nµo th× còng cã môc Ng«n ng÷.<br /> ng÷ ” sao cho phï hîp víi nh÷ng thµnh<br /> tùu míi nhÊt cña ngµnh ng«n ng÷ häc.<br /> VÊn ®Ò téc danh vµ cïng víi nã lµ tªn Trong sè nh÷ng vÊn ®Ò mµ ng«n<br /> gäi c¸c ng«n ng÷, còng nh− cïng víi ng÷ häc ®ang t×m lêi gi¶i ®¸p cã viÖc x¸c<br /> c¸ch ph©n chia ng÷ hÖ lµ tªn gäi c¸c ®Þnh sè l−îng vµ danh s¸ch c¸c ng«n<br /> nhãm ng«n ng÷, c¸c ng÷ hÖ cßn kh«ng Ýt ng÷ (vµ c¸c ph−¬ng ng÷) hiÖn ®ang tån<br /> ý kiÕn kh¸c nhau. Do ®ã, con sè ng«n t¹i ë ViÖt Nam vµ ®Æc biÖt lµ trong<br /> ng÷ ®−îc ghi nhËn ë mçi thêi ®iÓm t−¬ng quan víi thµnh phÇn d©n téc ®·<br /> kh«ng ph¶i lu«n cã sù chÝnh x¸c tuyÖt qua nhiÒu lÇn ®−îc nghiªn cøu vµ x¸c<br /> ®èi. Khi tiÕn hµnh ph©n lo¹i vµ biªn lËp, víi nh÷ng thay ®æi t¸ch/gép. X©y<br /> môc tµi liÖu liªn quan ®Õn c¸c ng«n ng÷ dùng danh môc c¸c d©n téc ë n−íc ta lµ<br /> ë ViÖt Nam, ng−êi xö lý cÇn ®−îc cËp kÕt qu¶ ®¸nh dÊu tõng giai ®o¹n ph¸t<br /> nhËt th«ng tin vÒ c¸c kÕt qu¶ nghiªn triÓn cña ngµnh d©n téc häc vµ c¸c<br /> cøu chuyªn ngµnh ng«n ng÷ häc. ngµnh h÷u quan, trong ®ã cã ng«n ng÷<br /> Cã dÞp biªn tËp liªn tôc 166 tËp th− häc. Theo dßng thêi gian, chóng ta thÊy<br /> môc “Th«ng b¸o s¸ch míi nhËp” vµo c¸c c¸c nhµ nghiªn cøu ®· ®−a ra danh môc<br /> th− viÖn thuéc ViÖn KHXH ViÖt Nam d©n téc vµo c¸c n¨m 1959, 1974, 1979<br /> (kÓ tõ 1998 cho ®Õn nay lµ sè 12-2011, vµ hiÖn ®ang tiÕp tôc nghiªn cøu,...(*)<br /> rót tõ c¬ së d÷ liÖu (CSDL) tÝch hîp gÇn Trong khi ®ã, viÖc ph©n lo¹i ng«n<br /> 100 ngµn biÓu ghi) vµ theo dâi th«ng tin ng÷ cã thÓ xÐt theo c¸c ph−¬ng diÖn<br /> ng«n ng÷ häc tõ nhiÒu n¨m, chóng t«i kh¸c nhau: téc ng−êi, v¨n ho¸, ®Þa lý<br /> nhËn thÊy ng−êi xö lý tµi liÖu rÊt cÇn hay lÞch sö. PGS. TS. Hoµng V¨n Ma<br /> theo s¸t mét sè vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra cho l−u ý r»ng: "Trong giíi khoa häc x· héi<br /> nghiªn cøu c¸c ng«n ng÷ ë ViÖt Nam, vµ nh©n v¨n, mét sè ng−êi th−êng ®ång<br /> ®µnh r»ng cã nh÷ng vÊn ®Ò chØ ®−îc gi¶i nhÊt, mµ kh«ng thÊy cã sù kh¸c biÖt<br /> ®¸p dÇn dÇn vµ vÉn cßn nh÷ng vÊn ®Ò gi÷a sù ph©n lo¹i c¸c céng ®ång d©n téc<br /> “treo l¬ löng”. Mét trong sè c¸c vÊn ®Ò vÒ ph−¬ng diÖn ng«n ng÷ häc vµ d©n téc<br /> cÇn cËp nhËt th«ng tin ®Ó xö lý tµi liÖu häc. NÕu ph©n lo¹i d−íi gãc ®é d©n téc<br /> theo quan ®iÓm míi nhÊt lµ sè l−îng vµ häc, tiªu chuÈn chÝnh lµ lÞch sö – v¨n<br /> cïng víi nã lµ danh s¸ch c¸c ng«n ng÷<br /> tån t¹i ë ViÖt Nam. Nãi c¸ch kh¸c, ph¶i (*)<br /> PGS. TS., ViÖn Th«ng tin KHXH.<br /> CËp nhËt th«ng tin… 41<br /> <br /> ho¸, trong ®ã ng«n ng÷ lµ mét yÕu tè rÊt I. Ng÷ hÖ Nam ¸ (nh¸nh M«n –<br /> quan träng; nÕu ph©n lo¹i d−íi gãc ®é Kh¬ me), cã 25 ng«n ng÷, trong 5 nhãm:<br /> ng«n ng÷ häc, tiªu chuÈn ng«n ng÷ lµ - Nhãm Kh¬ me, cã 2 ng«n ng÷: Kh¬<br /> duy nhÊt. V× hoµn c¶nh lÞch sö, do sèng me, R¬ m¨m.<br /> xen kÏ, nªn cã tr−êng hîp ng«n ng÷ - Nhãm Ba na, cã 11 ng«n ng÷, chia<br /> kh«ng trïng hîp víi d©n téc. §ã lµ ch−a thµnh 2 tiÓu nhãm:<br /> kÓ c¸c nhãm ®· quªn tiÕng mÑ ®Î, mµ<br /> + TiÓu nhãm Ba na B¾c cã 6 ng«n<br /> vÉn nhËn téc ng−êi gèc, nh− mét sè bé<br /> ng÷: Ba na, X¬ ®¨ng, H¬ rª, GiÐ –<br /> phËn d©n téc thiÓu sè ë T©y B¾c vµ phÝa<br /> Triªng, Co, B¬ r©u.<br /> T©y NghÖ An" (4, tr.11).<br /> + TiÓu nhãm Ba na Nam cã 5 ng«n<br /> Lµ mét chuyªn gia vÒ c¸c ng«n ng÷ ng÷: K¬ ho, M¬ n«ng, X¬ tiªng, M¹, Ch¬<br /> ë ViÖt Nam, GS. TS. TrÇn TrÝ Dâi ®· chØ ro.<br /> râ r»ng “Mét ng«n ng÷, theo c¸ch biÓu - Nhãm Ka tu cã 3 ng«n ng÷: Bru<br /> hiÖn th«ng th−êng bao giê còng bao gåm – V©n KiÒu, C¬ tu, Tµ «i.<br /> c¸c ph−¬ng ng÷. §Õn l−ît m×nh, c¸c<br /> - Nhãm ViÖt M−êng cã 4 ng«n ng÷:<br /> ph−¬ng ng÷ l¹i cã c¸c thæ ng÷ kh¸c<br /> ViÖt, M−êng, Thæ, Chøt.<br /> nhau” nh−ng v× ®©y lµ mét vïng “cã<br /> nhiÒu ranh giíi gi÷a ng«n ng÷ vµ - Nhãm Kh¬ mó cã 5 ng«n ng÷:<br /> ph−¬ng ng÷ cßn ch−a ®−îc ph©n chia mét Kh¬ mó, Xinh mun, Kh¸ng, M¶ng, ¥<br /> c¸ch r¹ch rßi” (1, tr.46) cho nªn trong ®u.<br /> nhiÒu tr−êng hîp tªn gäi ng«n ng÷/tiÕng II. Ng÷ hÖ Th¸i – Ka ®ai, cã 12<br /> nµo ®ã chØ lµ mang tÝnh quy −íc. Nh− ng«n ng÷, trong 4 nhãm:<br /> thÕ, "con sè 53 d©n téc thiÓu sè vµ cïng - Nhãm Ka ®ai cã 4 ng«n ng÷: La<br /> víi d©n téc lµ c¸ch gäi −íc ®Þnh, 53 ng«n chÝ, La ha, C¬ lao, Pu pÐo.<br /> ng÷ lµ con sè mang tÝnh qu¶n lý hµnh - Nhãm Day Sec chØ cã 1 ng«n ng÷<br /> chÝnh. §©y lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh lµ Gi¸y.<br /> nghiªn cøu c«ng phu cña c¸c nhµ d©n<br /> - Nhãm Cao Lan còng chØ cã 1 ng«n<br /> téc häc n−íc ta tõ khi n−íc nhµ ®−îc ®éc<br /> ng÷ lµ S¸n Chay (Cao lan – S¸n chØ)<br /> lËp,... Nh÷ng kÕt luËn ®· cã ®ã chØ phï<br /> - Nhãm Th¸i - Tµy gåm hai tiÓu<br /> hîp víi ®iÒu kiÖn nghiªn cøu lóc bÊy<br /> nhãm:<br /> giê, ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng tiÕp cËn vÊn ®Ò<br /> ®−îc ®Æt ra vµo thêi kú Êy. HiÖn nay + TiÓu nhãm Th¸i cã 3 ng«n ng÷:<br /> chóng ta cã s¬ së ®Ó nãi r»ng trong thùc Th¸i, Lµo, Lù<br /> tÕ bøc tranh ng«n ng÷ d©n téc cßn phøc + TiÓu nhãm Tµy còng cã 3 ng«n<br /> t¹p h¬n nhiÒu" (1, tr.14). ng÷: Tµy, Nïng, Bè y.<br /> III. Ng÷ hÖ H¸n – T¹ng, cã 9 ng«n<br /> Trong c«ng tr×nh cña m×nh, «ng<br /> ng÷, trong 2 nhãm:<br /> "chÊp nhËn" r»ng ë ViÖt Nam cã mÆt c¸c<br /> d©n téc thuéc c¶ 5 ng÷ hÖ (mµ «ng gäi lµ - Nhãm H¸n cã 3 ng«n ng÷: Hoa,<br /> hä ng«n ng÷), vµ nÕu ta xÕp theo sè S¸n d×u, Ng¸i.<br /> l−îng ng«n ng÷ gi¶m dÇn, ®ã lµ: Nam ¸, - Nhãm T¹ng (cïng thuéc tiÓu<br /> Th¸i – Ka ®ai (hay Kam – Thai), H¸n – nhãm L« l«) cã 6 ng«n ng÷: Hµ nh×, Phï<br /> T¹ng, Nam ®¶o (hay M· lai - §a ®¶o) vµ l¸, La hñ, L« l«, Cèng, Si la.<br /> M«ng – Dao (hay MÌo - Dao). Cô thÓ IV. Ng÷ hÖ Nam §¶o (cïng thuéc<br /> nh− sau: nhãm Chµm), cã 5 ng«n ng÷: Gia rai, £<br /> 42 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1.2012<br /> <br /> ®ª, Ch¨m, Ra glai, Chu ru. gÇn 100 ng«n ng÷ kh¸c nhau (xem: 9,<br /> V. Ng÷ hÖ M«ng - Dao, cã 3 ng«n tr.19).<br /> ng÷, trong 2 nhãm : Tr−íc t×nh h×nh nh− vËy, c©u hái<br /> - Nhãm M«ng cã 2 ng«n ng÷: M«ng, cÇn tr¶ lêi chÝnh x¸c lµ cã bao nhiªu<br /> Pµ ThÎn. ng«n ng÷ ë ViÖt Nam vµ cô thÓ tªn c¸c<br /> ng«n ng÷ ®−îc gäi vµ viÕt nh− thÕ nµo -<br /> - Nhãm Dao cã tiÕng Dao. cïng víi c©u hái ®ã lµ sù ph©n ®Þnh c¸c<br /> Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ 53 ng«n nhãm ®Þa ph−¬ng trong mét ng«n ng÷ -<br /> ng÷ d©n téc thiÓu sè ®−îc t¸c gi¶ tr×nh ®Ó hiÖu chØnh l¹i Tiªu ®Ò ®Ò môc “ViÖt<br /> bµy trong c«ng tr×nh nµy theo danh s¸ch Nam - c¸c ng«n ng÷”.<br /> xÕp theo thø tù d©n sè (1, tr.49-118). Tuy cã thÓ tr¶ lêi lµ ngµnh ng«n ng÷<br /> Tuy nhiªn, vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn cã lêi häc cßn ®ang tiÕp tôc nghiªn cøu, nh−ng<br /> gi¶i lµ x¸c ®Þnh sè l−îng vµ danh s¸ch nÕu theo dâi th«ng tin chuyªn ngµnh,<br /> c¸c ng«n ng÷ hiÖn ®ang tån t¹i ë ViÖt chóng ta cã thÓ biÕt nh÷ng kÕt qu¶<br /> Nam. Vµ giíi ng«n ng÷ häc ®· ®i theo nghiªn cøu gÇn ®©y, ®−îc xem nh− lêi<br /> h−íng nghiªn cøu nµy. GS. TSKH. Lý gi¶i ®¸p dÇn dÇn: tõ sè l−îng vµ danh<br /> Toµn Th¾ng vµ GS. TS. NguyÔn V¨n Lîi s¸ch c¸c ng«n ng÷ ë ViÖt Nam ®Õn tªn<br /> ®· nhËn xÐt r»ng “HiÖn nay, vÒ mÆt gäi trong c¸c c¸ch ph©n lo¹i ng«n ng÷:<br /> ng«n ng÷, trong nhiÒu tr−êng hîp, ch−a hä/hÖ, ngµnh, nh¸nh, theo “tiÕng” vµ<br /> x¸c ®Þnh ®ñ râ thø tiÕng nµy hay kh¸c lµ “ng«n ng÷”…<br /> ng«n ng÷ ®éc lËp hay chØ lµ c¸c biÕn thÓ ChØ xin dÉn ra vÝ dô vÒ mét sè ng«n<br /> ®Þa ph−¬ng (ph−¬ng ng÷) cña mét ng«n ng÷ thuéc hÖ Nam ¸ (lµ mét trong 5 hÖ<br /> ng÷; do vËy, ch−a ai ®−a ra ®−îc con sè ng«n ng÷) cã mÆt ë ViÖt Nam.<br /> chÝnh x¸c, ®ñ søc thuyÕt phôc vÒ sè Hai nhµ nghiªn cøu QuÕ Lai vµ Lª<br /> l−îng c¸c ng«n ng÷ ë ViÖt Nam” (xem: 6). V¨n D−¬ng ®· tõng ph©n tÝch ®Ó ®i ®Õn<br /> N¨m 2008, vµo dÞp tæng kÕt 40 n¨m kÕt luËn r»ng “TiÕng Cäi vµ tiÕng M·<br /> nghiªn cøu cña ViÖn Ng«n ng÷ häc, liÒng cã mèi quan hÖ th©n thuéc; nh−ng<br /> PGS. TS. T¹ V¨n Th«ng cho r»ng “Sè mèi quan hÖ nµy kh«ng ®ñ ®Ó gép chóng<br /> l−îng c¸c ng«n ng÷ ë ViÖt Nam ch−a thµnh mét ng«n ng÷ mµ ph¶i coi chóng<br /> ®−îc chÝnh thøc x¸c nhËn, nh−ng ch¾c lµ hai ng«n ng÷ thuéc nh¸nh Chøt”<br /> ch¾n nhiÒu h¬n sè c¸c d©n téc, cã (xem: 3). Vµ nh− vËy, “vÒ mÆt ng«n ng÷<br /> kho¶ng trªn d−íi 90 ng«n ng÷” (7, tr.43). häc, ®Õn nay chóng ta cã thÓ kÓ ®−îc<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu gÇn ®©y h¬n ë nh÷ng ng«n ng÷ thuéc nh¸nh Chøt ë<br /> ViÖn Ng«n ng÷ häc cho thÊy: “ViÖt Nam ViÖt Nam gåm cã: Mµy, Rôc, S¸ch,<br /> cã 54 d©n téc, nh−ng cã ®Õn gÇn 100 Arem, M· liÒng, Cäi” vµ “Cã thÓ cho ba<br /> ng«n ng÷/ph−¬ng ng÷ d©n téc thiÓu sè ng«n ng÷ M· liÒng, Rôc, Cäi lµ bé ba<br /> hµnh chøc” (12, tr.23), mçi d©n téc vµ ng«n ng÷ cæ cña nh¸nh Chøt” (3, tr.60).<br /> nhãm d©n téc l¹i cã thÓ cã nhiÒu tªn gäi Hai m−¬i n¨m sau, GS. TS. TrÇn<br /> (cò vµ míi). §iÒu nµy ®−îc PGS. TS. Vò TrÝ Dâi còng “lÊy tr−êng hîp d©n téc<br /> ThÞ Thanh H−¬ng x¸c nhËn l¹i ë bµi Chøt vµ tiÕng Chøt lµ vÝ dô (xem thªm:<br /> viÕt Nh÷ng vÊn ®Ò cña ng«n ng÷ häc 4). Trong danh môc thµnh phÇn c¸c d©n<br /> øng dông n¨m 2010 r»ng: “Theo c¸c tµi téc c«ng bè n¨m 1979, tiÕng Chøt cña<br /> liÖu chÝnh thøc, ViÖt Nam cã 54 d©n téc d©n téc Chøt bao gåm nh÷ng nhãm ®Þa<br /> cïng chung sèng vµ sö dông kho¶ng ph−¬ng kh¸c nhau cã tªn lµ Mµy, Rôc,<br /> CËp nhËt th«ng tin… 43<br /> <br /> S¸ch, M· liÒng vµ Arem. C¶ n¨m nhãm Råi trong c«ng tr×nh nghiªn cøu gÇn<br /> nµy ®−îc coi lµ thµnh viªn ®Þa ph−¬ng ®©y nhÊt (xem: 8), ngoµi viÖc cho biÕt<br /> cña tiÕng Chøt. Cã thÓ thÊy quan niÖm nh÷ng ®iÒu ®· cã thÓ kh¼ng ®Þnh vÒ lo¹i<br /> Êy ®−îc chÊp nhËn trong gÇn hai thËp h×nh (tr.148) sau ®ã lµ nh÷ng c©u hái<br /> kû qua. ThÕ nh−ng qua nh÷ng kÕt qu¶ ch−a thÓ kÕt luËn (tr.254), c¸c t¸c gi¶ ®·<br /> nghiªn cøu ng«n ng÷ gÇn ®©y, ng−êi ta cung cÊp Danh s¸ch c¸c ng«n ng÷ Nam<br /> ®· cã thÓ chøng minh r»ng trong thùc tÕ ¸ ë ViÖt Nam (tr.334), gåm 43 ng«n ng÷<br /> n¨m nhãm ®Þa ph−¬ng mµ tr−íc ®©y (víi c¸c ph−¬ng ng÷) thuéc 6 nhãm: ViÖt<br /> ®−îc coi lµ nh÷ng bé phËn cña tiÕng (Vietic), M¶ng (Mangic), Kh¬ mó<br /> Chøt Êy cã thÓ lµ nh÷ng ng«n ng÷ kh¸c (Khmuic), C¬ tu (Katuic), Ba na<br /> biÖt nhau, tøc lµ chóng cã thÓ lµ nh÷ng (Bahnaric, gåm 3 tiÓu nhãm) vµ Kh¬ me<br /> ng«n ng÷ riªng lÎ chø kh«ng ph¶i lµ c¸c (Khmeric). Cô thÓ nh− sau:<br /> ph−¬ng ng÷ cña ng«n ng÷. Cô thÓ lµ, I. Nhãm ViÖt (Vietic) (13 ng«n<br /> ng−êi ta cho r»ng c¸i gäi lµ tiÕng Chøt ng÷): Kinh, M−êng, Nguån, Poäng, §an<br /> chØ cã thÓ bao gåm c¸c nhãm Mµy, Rôc, lai, Li hµ, Cuèi, Rôc, Mµy, S¸ch, M·<br /> S¸ch. Hai nhãm cßn l¹i, tiÕng Arem vµ liÒng, Krih (Kha Phoäng), Arem.<br /> tiÕng M· liÒng lµ nh÷ng ng«n ng÷ riªng II. Nhãm M¶ng (Mangic) (1 ng«n<br /> lÎ cã bµ con hä hµng víi tiÕng Chøt Êy. ng÷): M¶ng.<br /> §©y lµ c¸ch ®Æt vÊn ®Ò ®−îc tr×nh bµy<br /> III. Nhãm Kh¬ mó (Khmuic) (4<br /> trong c¸c nghiªn cøu cña M. Ferlus, cña<br /> ng«n ng÷): Kh¬ mó, Xinh mun (Puéc, Pu<br /> chóng t«i vµ phÇn nµo trong c¶ nghiªn<br /> Hoãc), Kh¸ng (Kh¸ng S¬n La, Kh¸ng<br /> cøu cña GS. TS. NguyÔn V¨n Lîi trong<br /> Qu¶ng L©m), ¥ ®u (Tµy h¹t, I ®uh).<br /> thêi gian gÇn ®©y” (1, tr.15). Víi c¸ch<br /> IV. Nhãm C¬ tu (Katuic) (4 ng«n<br /> nh×n Êy, khi “Giíi thiÖu tãm t¾t mét vµi<br /> ng÷): Bru, Pa c«, Tµ «i, C¬ tu (Ca tu, Ka<br /> ng«n ng÷ d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam”,<br /> tu).<br /> sau tiÕng Ch¨m lµ tiÕng Rôc - ®−îc hiÓu<br /> “lµ mét ng«n ng÷ ®Æc tr−ng cho tiÕng V. Nhãm Ba na (Bahnaric) (20<br /> Chøt” (1, tr.181) - råi ®Õn tiÕng Nïng. ng«n ng÷).<br /> M−êi n¨m sau, còng vÒ tr−êng hîp 1. TiÓu nhãm Ba na B¾c (14 ng«n<br /> nµy, theo B¸o c¸o tæng quan kÕt qu¶ ®Ò ng÷): Ba na (Bahnar), Co (Cua, Kor), Ca<br /> tµi nghiªn cøu cÊp Bé n¨m 2010: Bøc dong, Ha l¨ng, GiÎ (Jeh), Triªng,<br /> tranh toµn c¶nh vÒ c¸c ng«n ng÷ ë ViÖt Bhnoong (P¬ noong), X¬ ®¨ng (Xª ®¨ng,<br /> Nam do PGS. TS. §oµn V¨n Phóc lµm Hteang, Htea, Steang), T¬ ®ra (X¬ R¸,<br /> chñ nhiÖm (5, tr.14) cã ghi chó: “Theo M¬ ®r¸), R¬ ngao, Hrª (§¸ V¸ch), M¬<br /> kÕt qu¶ cña Ch−¬ng tr×nh §iÒu tra c¸c n©m (P¬ noong, B¬ n©m), Ve (Veh, La<br /> ng«n ng÷ ë ViÖt Nam víi vÊn ®Ò x¸c ve), P¬ m¨m (R¬ m©m, La mam).<br /> ®Þnh thµnh phÇn d©n téc, ViÖn Ng«n 2. TiÓu nhãm Ba na T©y (1 ng«n<br /> ng÷ häc ®· nghiÖm thu n¨m 2006, th× ng÷): Br©u.<br /> c¸c ng«n ng÷ Nam ¸ ë ViÖt Nam cã thÓ 3. TiÓu nhãm Ba na Nam (5 ng«n<br /> cã tíi h¬n 40 c¸c thø tiÕng kh¸c nhau. ng÷): C¬ ho (C¬ ho, K¬ ho), Mn«ng (M¬<br /> TiÓu chi ViÖt – Chøt cã thÓ cã 12 ng«n n«ng), M¹ (Ch©u m¹), Xtiªng (Stiªng),<br /> ng÷ (ViÖt, M−êng, Thæ, Poäng, Cuèi, Chrau (Ch©u ro, Chro, Ro, Ta mun).<br /> §an lai - Li hµ, Rôc, Mµy, S¸ch, M· VI. Nhãm Kh¬ me (1 ng«n ng÷):<br /> liÒng, Kha phoäng (Krih), Arem). Kh¬ me Nam bé.<br /> 44 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1.2012<br /> <br /> Nh− thÕ, ®Ò môc “ViÖt Nam - c¸c tr×nh nghiªn cøu, chóng t«i muèn l−u ý<br /> ng«n ng÷” cÇn dùa theo kÕt qu¶ nghiªn viÖc x¸c ®Þnh tiªu ®Ò ®Ò môc c¸c ng«n<br /> cøu míi nhÊt nµy cña ViÖn Ng«n ng÷ häc, ng÷ cÇn x¸c ®Þnh cho ®óng ®èi t−îng, vµ<br /> ®Æc biÖt cÇn l−u ý r»ng Poäng, §an lai, Li còng nªn cã phÇn so s¸nh víi nh÷ng tªn<br /> hµ vµ Cuèi ®−îc t¸ch riªng thµnh 4 ng«n gäi ®· dïng tr−íc, ®Ó tr¸nh "«ng nãi gµ,<br /> ng÷ trong nhãm ViÖt (Vietic) vµ kh«ng cã bµ nãi vÞt". VÊn ®Ò nªu ra trªn ®©y cßn<br /> c¸i gäi lµ ng«n ng÷ Thæ. Vµ còng thuéc muèn ®−îc xem nh− nh÷ng th«ng tin gîi<br /> nhãm nµy, bªn c¹nh Rôc, Mµy, S¸ch, M· ý, nªn thËn träng khi ®äc còng nh− xö lý<br /> liÒng, A rem cã thªm Krih (Phoäng) vµ tµi liÖu vÒ c¸c ng«n ng÷ vµ c¸c d©n téc ë<br /> kh«ng cã c¸i gäi lµ ng«n ng÷ Chøt. Pa c« ViÖt Nam, mµ chóng t«i ®· cã dÞp bµn tíi<br /> t¸ch khái Ta «i trë thµnh 2 ng«n ng÷ t¹i Héi th¶o “Thèng nhÊt c«ng viÖc §Þnh<br /> cïng thuéc nhãm C¬ tu. C¸c nhãm GiÎ, chñ ®Ò & Biªn so¹n Khung Tiªu ®Ò ®Ò<br /> Triªng, Ve vµ Bnoong (thuéc d©n téc GiÎ - môc”, do Liªn Chi héi Th− viÖn §¹i häc<br /> Triªng) lµ 4 ng«n ng÷ riªng thuéc TiÓu phÝa Nam phèi hîp vµ tæ chøc t¹i Trung<br /> nhãm Ba na B¾c. t©m Th«ng tin - Häc liÖu, §¹i häc §µ<br /> Kh«ng chØ c¸c nhµ nghiªn cøu hay N½ng, tõ 14-16/5/2008. Nay víi nh÷ng<br /> gi¶ng d¹y vÒ ng«n ng÷ mµ nh÷ng ng−êi thµnh tùu míi cña nghiªn cøu ng«n ng÷<br /> lµm viÖc cã ®éng ch¹m ®Õn ng«n ng÷ - häc, cÇn cã nh÷ng thay ®æi.<br /> trong ®ã cã nh÷ng ng−êi xö lý s¬ bé tµi<br /> liÖu th− viÖn - ®Òu mong cã lêi gi¶i ®¸p<br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> chÝnh thøc cña giíi chuyªn m«n vÒ mét<br /> sè vÊn ®Ò, vÝ nh− viÖc x¸c ®Þnh sè l−îng 1. TrÇn TrÝ Dâi. Nghiªn cøu ng«n ng÷<br /> vµ danh s¸ch c¸c ng«n ng÷ hiÖn ®ang c¸c d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam. H.:<br /> tån t¹i ë ViÖt Nam, ®Ó hiÖu chØnh Tiªu §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 301 tr.,<br /> ®Ò ®Ò môc “ViÖt Nam - c¸c ng«n ng÷” 2000 (t¸i b¶n).<br /> mµ chóng t«i ®· cã dÞp nãi tíi. 2. NguyÔn V¨n Khang. Sù t¸c ®éng cña<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu thÓ hiÖn qu¸ x· héi ®èi víi ng«n ng÷ vµ nh÷ng<br /> tr×nh ®i ®Õn ch©n lý. Vµ chóng ta còng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi chÝnh s¸ch<br /> ph¶i t¹m b»ng lßng víi kÕt qu¶ nghiªn ng«n ng÷ ë ViÖt Nam hiÖn nay. T¹p<br /> cøu cña tõng giai ®o¹n lÞch sö. H¬n n÷a, chÝ Ng«n ng÷, sè 8, 2010.<br /> vÊn ®Ò nµy kh«ng thÓ t¸ch rêi hoµn toµn 3. QuÕ Lai, Lª V¨n D−¬ng. VÒ tiÕng Cäi<br /> khái vÊn ®Ò d©n téc (nh− ë Héi th¶o vµ tiÕng M· liÒng – hai ng«n ng÷<br /> ng«n ng÷ häc nä, cã nhµ nghiªn cøu nä Chøt ë miÒn T©y NghÖ TÜnh. T¹p chÝ<br /> ®· lÇm t−ëng ®©y lµ hai chuyÖn hoµn D©n téc häc, sè 4, 1979.<br /> toµn kh¸c nhau) nªn c¸c ý kiÕn vµ gi¶i<br /> ph¸p lu«n cÇn hÕt søc tÕ nhÞ. 4. Hoµng V¨n Ma. Ng«n ng÷ d©n téc<br /> thiÓu sè ViÖt Nam: Mét sè vÊn ®Ò vÒ<br /> Nhu cÇu hiÖn nay cña ng−êi dïng<br /> quan hÖ céi nguån vµ lo¹i h×nh häc.<br /> tin lµ cÇn cã th«ng tin cËp nhËt vÒ kÕt<br /> H.: Khoa häc x· héi, 2002, 341 tr.<br /> qu¶ nghiªn cøu chuyªn s©u, kh¼ng ®Þnh<br /> thµnh tùu khoa häc cña tõng thêi kú. 5. §oµn V¨n Phóc (chñ nhiÖm ®Ò tµi).<br /> Mong r»ng c¸c hä ng«n ng÷ kh¸c ë ViÖt Bøc tranh toµn c¶nh vÒ c¸c ng«n ng÷<br /> Nam còng sÏ ®−îc nghiªn cøu theo ë ViÖt Nam. KÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn<br /> h−íng nµy. cøu cÊp Bé, 403 tr., 2010.<br /> Nh¾c l¹i nh÷ng thay ®æi trong qu¸ (Xem tiÕp trang 57)<br />