Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 6

Chia sẻ: Nguyen Vuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

171
lượt xem 51
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chăn nuôi bò sinh sản. Tác giả. Nguyễn Xuân Trạch. Chương 6. Cấy truyền phôi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chăn nuôi bò sinh sản - Chương 6

Ch-¬ng 6 cÊy truyÒn ph«i CÊy truyÒn ph«i lµ mét kü thuËt lÊy ph«i tõ ®-êng sinh dôc cña mét bß c¸i (con cho ph«i) vµ cÊy vµo ®-êng sinh dôc cña bß c¸i kh¸c (con nhËn ph«i) ®Ó ë ®ã qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thai ®-îc hoµn thµnh. §Ó khai th¸c tiÒm n¨ng di truyÒn v-ît tréi cña nh÷ng con bß c¸i tèt cÇn ph¶i thu ®-îc cµng nhiÒu ph«i cµng tèt tõ nh÷ng con c¸i ®ã ®Ó sau ®ã b»ng viÖc sö dông kü thuËt cÊy truyÒn ph«i cho nh÷ng con bß c¸i kh¸c (cã tiÒm n¨ng di truyÒn thÊp h¬n) nh»m nh©n nhanh nh÷ng c¸ thÓ cã gi¸ trÞ di truyÒn cao. Do ®ã c«ng nghÖ cÊy chuyÒn ph«i th-êng ®i kÌm víi kü thuËt g©y siªu bµi no·n (g©y rông nhiÒu trøng). i. Lîi Ých cña g©y siªu bµi no·n vµ cÊy truyÒn ph«i Khi kÕt hîp víi g©y siªu bµi no·n cña con cho ph«i th× c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i cã nh÷ng øng dông nh- sau: T¨ng sè ®êi con cña nh÷ng bß c¸i cã tiÒm n¨ng di truyÒn v-ît tréi. T¨ng tèc ®é kiÓm tra ®êi sau. Gi¶m kho¶ng c¸ch thÕ hÖ b»ng c¸ch g©y rông nhiÒu trøng cña nh÷ng bß c¸i hËu bÞ tr-íc lóc thµnh thôc vÒ tÝnh vµ cÊy ph«i cho nh÷ng con nhËn ®· tr-ëng thµnh. §iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng tèc ®é tiÕn bé di truyÒn. VËn chuyÓn ph«i tõ n-íc nµy sang n-íc kh¸c do ®ã cã thÓ kh¾c phôc ®-îc c¸c vÊn ®Ò l©y truyÒn bÖnh tËt vµ gi¶m thêi gian kiÓm dÞch. §iÒu nµy còng lo¹i bá stress vµ gi¸ vËn chuyÓn gia sóc sèng. T¹o bª sinh ®«i. Cã thÓ thu ph«i tõ nh÷ng bß c¸i cã tiÒm n¨ng di truyÒn cao nh-ng kh«ng cã kh¶ n¨ng duy tr× qu¸ tr×nh cã chöa b×nh th-êng.  CÊy truyÒn ph«i lµ mét c«ng cô nghiªn cøu trong mét sè ngµnh khoa häc nh- sinh lý, ph«i thai häc, miÔn dÞch sinh s¶n, di truyÒn häc, thó y, v.v. ii. C«ng nghÖ ph«i vµ cÊy truyÒn ph«i C«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i bao gåm nh÷ng c«ng ®o¹n sau ®©y: 1. Chän bß cho vµ bß nhËn ph«i a. Chän bß cho ph«i V× c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i lµ ®Ó khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng di truyÒn cña nh÷ng con c¸i cã tiÒm n¨ng di truyÒn cao, cho nªn viÖc chän bß cho ph«i rÊt quan träng. Bß c¸i
cho ph«i ph¶i ®-îc chän tõ ®µn h¹t nh©n, cã nguån gèc vµ lý lÞch râ rµng, cã kh¶ n¨ng sinh s¶n tèt. C¸c chØ tiªu sinh s¶n chÝnh ®-îc quan t©m lµ sè l-îng, chÊt l-îng ph«i còng nh- c-êng ®é khai th¸c ph«i tõ con bß ®ã. b. Chän bß nhËn ph«i Bß nhËn ph«i lµ nh÷ng con “mang thai hé”, cho nªn khi chän lµm con nhËn ph«i kh«ng cÇn c¨n cø vµo phÈm gièng hay n¨ng suÊt cña b¶n th©n con bß ®ã. Bß nhËn ph«i chØ ¶nh h-ëng ®Õn viÖc tiÕp nhËn ph«i, mang thai mµ kh«ng ®ãng gãp vµo kiÓu di truyÒn cña ®êi con. V× vËy chØ cÇn chän nh÷ng con ®¹t c¸c yªu cÇu sau ®©y: §Î Ýt nhÊt 2 th¸ng tr-íc ®ã (bß c¸i ®· sinh s¶n) hay bß t¬. §ñ tr-ëng thµnh vµ c¬ thÓ ®ñ lín. Do ®ã cÇn ph¶i biÕt gièng vµ lo¹i ph«i sÏ ®-îc cÊy ®Ó nã cã kh¶ n¨ng mang thai ®Õn lóc ®Î vµ ®Î b×nh th-êng. Kh«ng cã bÖnh tËt. Sinh tr-ëng, ph¸t triÓn vµ sinh lý sinh s¶n b×nh th-êng. Tr-íc khi ®-a vµo sö dông, bß cho ph«i vµ bß nhËn ph«i ph¶i ®-îc nu«i d-ìng vµ ch¨m sãc tèt, ph¶i theo dâi Ýt nhÊt hai chu kú ®éng dôc. 2. S¶n xuÊt ph«i a. G©y siªu bµi no·n S¶n xuÊt ph«i tøc lµ t¹o ra sè l-îng ph«i lín nhÊt cã thÓ ®-îc tõ mét con bß c¸i trong mét kú khai th¸c, trong mét n¨m hay trong mét ®êi cña nã. Muèn vËy, ta ph¶i g©y cho nã rông nhiÒu trøng th«ng qua viÖc sö dông mét sè hocm«n nh- FSH hay PMSG sö dông riªng biÖt hay kÕt hîp víi PGF2 hoÆc HCG. §iÒu quan träng lµ ph¶i sê kh¸m buång trøng cña bß cho ph«i mét ngµy tr-íc khi b¾t ®Çu tiÕn hµnh g©y rông nhiÒu trøng ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n sù cã mÆt cña thÓ vµng v× mét sè gia sóc, mÆc dÇu cã biÓu hiÖn ®éng dôc, nh-ng kh«ng rông trøng. HiÖn t-îng nµy phæ biÕn ë bß Bos indicus h¬n so víi ë bß Bos taurus. G©y rông nhiÒu trøng ë nh÷ng gia sóc kÐm nh- thÕ sÏ dÉn ®Õn kh«ng rông trøng, tû lÖ thu ph«i kÐm vµ chÊt l-îng ph«i kÐm. Th«ng th-êng ng-êi ta tiªm d-íi da hoÆc tiªm b¾p PMSG hay FSH ®Ó t¨ng c-êng sù ph¸t triÓn cña nhiÒu no·n bao. Sau ®ã vµi ngµy l¹i tiªm LH hoÆc HCG ®Ó lµm cho nh÷ng no·n bao nµy rông trøng. Tuy nhiªn LH hay HCG cã thÓ kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi bß tr-ëng thµnh. C¸c ph-¬ng ph¸p g©y siªu bµi no·n cã thÓ tãm t¾t nh- ë b¶ng 6-1. Ph¶n øng kh¸c nhau cña bß ®èi víi g©y rông nhiÒu trøng b»ng FSH phô thuéc vµo c¸c yÕu tè di truyÒn vµ m«i tr-êng, ®Æc biÖt lµ chÕ ®é dinh d-ìng. LÞch tiªm FSH ®Ó g©y rông nhiÒu trøng ®· ®-îc thèng nhÊt lµ 8 lÇn tiªm víi liÒu gi¶m dÇn trong thêi gian 4 ngµy. C¸c lÇn tiªm c¸ch nhau 12 giê vµo thêi gian 6-8 giê s¸ng vµ 6-8 giê chiÒu ®Òu cã kÕt qu¶ nh- nhau.
B¶ng 6-1: LiÒu l-îng gonadotropin ®Ó g©y siªu bµi no·n KÝch thÝch KÝch thÝch no·n bao rông trøng Lo¹i Ngµy gia sóc chu kú PMSG hay FSH HCG hay LH (IU) (mg) (IU) (mg) Bß 15-16 1500- 20-50 1500- 75-100 3000 2000 Bª - 1000- 20-50 1000- 50-75 2000 1500 GÇn ®©y ph-¬ng ph¸p g©y siªu bµi no·n cã sö dông thªm prostaglandin ®· cho kÕt qu¶ tèt, bëi v× nã cho phÐp xö lý g©y siªu bµi no·n vµo bÊt kú lóc nµo gi÷a ngµy 6 ®Õn løc thÓ vµng tù nhiªn tho¸i ho¸; trong khi ®ã thêi gian thÝch hîp ®Ó xö lý siªu bµi no·n lµ tõ ngµy 8- 12 cña chu kú ë bß. Prostaglandin kh«ng nh÷ng cho phÐp aps dông thêi gian g©y siªu bµi no·n c¬ ®éng h¬n mµ con lµm t¨ng sè l-îng ph«i b×nh th-êng. HÇu hÕt gia sóc ®-îc xö lý xuÊt hiÖn ®éng dôc 2-3 ngµy sau khi tiªm prostaglandin. b. Phèi gièng Khi bß ®· ®-îc g©y siªu bµi no·n vµ ®éng dôc, ng-êi ta tiÕn hµnh thô tinh nh©n t¹o cho nã (sö dông tinh cña nh÷ng ®ùc gièng tèt). Nªn phèi lÆp l¹i 2-3 lÇn, mçi lÇn c¸ch nhau tõ 8 ®Õn 10 giê, v× sau khi tiªm hãcm«n g©y siªu bµi no·n sè l-îng trøng sÏ rông nhiÒu vµ kÐo dµi sau mçi lÇn ®éng dôc. KÕt qu¶ g©y siªu bµi no·n phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh-: gièng cña bß c¸i, lo¹i vµ liÒu l-îng hocm«n sö dông, mïa vô g©y siªu bµi no·n, chÕ ®é ch¨m sãc, nu«i d-ìng... Mçi lÇn xö lý siªu bµi no·n cã thÓ t¹o ra 10-15 ph«i vµ mçi n¨m cã thÓ xö lý 5-6 lÇn. Nh- vËy, tõ mét con bß c¸i cao s¶n, thay v× mçi n¨m chØ thu ®-îc mét con bª, nhê ¸p dông c«ng nghÖ nµy ta cã thÓ thu ®-îc 30-40 con/n¨m. Sau khi g©y siªu bµi no·n vµ thu ph«i, sè ph«i s¶n xuÊt cã thÓ t¨ng h¬n nhiÒu lÇn nÕu ta ¸p dông c«ng nghÖ c¾t ph«i, tøc lµ t¸ch ph«i thµnh 2 hay 4 phÇn riªng biÖt ®Ó tõ mçi phÇn nµy sÏ t¸i t¹o thµnh mét ph«i míi. Nh- vËy, tõ mét ph«i ban ®Çu ta cã thÓ t¹o ra 2 hoÆc 4 ph«i gièng hÖt nhau. c. Thu ph«i Cã hai ph-¬ng ph¸p thu ph«i: ph-¬ng ph¸p phÉu thuËt vµ ph-¬ng ph¸p kh«ng phÉu thuËt. - Ph-¬ng ph¸p phÉu thuËt cã -u ®iÓm lµ tû lÖ thu ph«i cao, nh-ng khã ¸p dông trong thùc tÕ do tÝnh phøc t¹p cña nã. Sau mçi lÇn xö lý ®ßi hái ph¶i ch¨m sãc, hé lý gia sóc hÕt søc cÈn thËn; bß c¸i chËm håi phôc c¬ thÓ h¬n vµ ¶nh h-ëng ®Õn c-êng ®é khai th¸c ph«i. - Ph-¬ng ph¸p thu ph«i kh«ng phÉu thuËt ®¬n gi¶n, tiÖn lîi, cho tû lÖ thu ph«i cao kh«ng thua kÐm ph-¬ng ph¸p phÉu thuËt. ViÖc thu ho¹ch ph«i ®-îc tiÕn hµnh vµo ngµy thø 6, 7 hoÆc 8 sau khi phèi tinh víi viÖc sö dông mét dông cô chuyªn dïng (èng th«ng hai chiÒu) vµ dung dÞch röa tö cung (®ång thêi còng lµ dung dÞch nu«i ph«i ngoµi c¬ thÓ mÑ). Dung dÞch th-êng dïng lµ dung dÞch PBS (Phosphate Buffered Saline).
1. Cæ tö cung 2. Cæ èng th«ng 3. PÝt t«ng èng th«ng 4. Lç b¬m h¬i vµo cæ èng th«ng 5. Lç b¬m dÞch röa vµo sõng tö cung 6. Cæ èng th«ng trong tö cung ®· b¬m ®Çy khÝ H×nh 6-1: S¬ ®å thu ph«i kh«ng phÈu thuËt Tö cung cã thÓ ®-îc déi röa b»ng c¸ch ®Æt èng th«ng vµo th©n tö cung vµ déi röa th©n tö cung vµ c¶ hai sõng tö cung cïng mét lóc (H×nh 6-1). Còng cã thÓ ®Æt èng th«ng vµo mét sõng tö cung, déi röa mét sõng tö cung ®ã, sau ®ã lÊy èng th«ng ra vµ ®Æt vµo sõng tö cung kh¸c vµ lÆp l¹i kü thuËt. CÇn kho¶ng 500ml dung dÞch déi röa cho mçi con cho vµ xoa bãp dung dÞch trong tö cung ®Ó t¸ch ph«i khái thµnh tö cung vµo dung dÞch vµ sau ®ã dung dÞch déi röa ®-îc hót ng-îc trë l¹i vµo phÔu läc. Albumin huyÕt thanh bß cã thÓ ®-îc bæ sung ®Ó gi¶m nguy c¬ ph«i bÞ dÝnh vµo c¸c dông cô thu ph«i. Sau khi b¬m dung dÞch déi röa, tiÕn hµnh xoa bãp nhÑ lªn sõng tö cung vµ hót dung dÞch ra. LÆp l¹i nh- vËy kho¶ng 8-10 lÇn. Ph«i ®-îc t¸ch ra khái dung dÞch röa b»ng viÖc sö dông c¸c phin läc ph«i. Con cho ph«i th-êng ®-îc phong bÕ thÇn kinh tñy sèng ®Ó tr¸nh sù co bãp cña trùc trµng trong lóc thu ph«i. d. KiÓm tra vµ ph©n lo¹i ph«i Dung dÞch hót ra nªn ®Ó l¾ng trong vßng 30 phót, tr-íc khi kiÓm tra vµ ph©n lo¹i ph«i. ViÖc ph©n lo¹i ph«i dùa vµo nh÷ng chØ tiªu sau ®©y : - KÝch th-íc vµ h×nh th¸i cña ph«i - MÇu s¾c cña ph«i - Sù ph©n bè, s¾p xÕp c¸c tÕ bµo ph«i. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chÊt l-îng ph«i bß s÷a vµ bß thÞt ë ViÖt Nam ®· ®-îc Bé NN vµ PTNT ban hµnh th¸ng 6/2002 (xem Phô lôc 3). 3. B¶o qu¶n ph«i NÕu ph«i kh«ng dïng ®Ó cÊy chuyÒn ngay sau khi thu th× cã thÓ ®em b¶o qu¶n ®«ng l¹nh ®Ó sö dông vÒ sau. Ph«i ®-îc ®ãng vµo cäng r¹ tr-íc khi ®em cÊy hoÆc b¶o qu¶n l¹nh. Víi tr-êng hîp b¶o qu¶n ®«ng l¹nh, nhiÖt ®é ®-îc h¹ tõ tõ trong thiÕt bÞ tù ®éng cho tíi -30C. Sau ®ã ph«i ®-îc b¶o qu¶n trùc tiÕp trong nit¬ láng (-196C) trong nhiÒu n¨m. Glycerol 10% (1,4M) vµ Ethylene Glycol (EG) 1,5M th-êng ®-îc dïng lµm chÊt b¶o vÖ l¹nh. C¶ hai lo¹i chÊt b¶o vÖ l¹nh nµy ®Òu ®-îc ®ãng trong lä thuû tinh cã nót cao xu trong EMCARE (m«i tr-êng kh«ng ®Öm phètph¸t) hay m«i tr-êng nu«i cÊy trøng OCM (m«i tr-êng ®Öm phètph¸t). C¶ hai lo¹i m«i tr-êng ®Òu ®-îc bæ sung 0,4% BSA vµ kh¸ng sinh (Kanamycin). (i) §«ng l¹nh trong Glycerol Tæng thêi gian ph«i cÇn ph¶i ë trong glycerol 10% tr-íc khi ®-a vµo ®«ng l¹nh ë - 5,5-6,50C lµ 15-30 phót ë nhiÖt ®é 20-250C.
Cµi ®Æt m¸y ®«ng l¹nh vµ cäng r¹ ®-îc d¸n nh·n tr-íc khi hót ph«i tõ m«i tr-êng gi÷ ph«i vµo m«i tr-êng ®«ng l¹nh. §-a ph«i vµo glycerol 10%, vµ b¾t ®Çu ®Æt ®ång hå (hay chó ý ®Õn thêi gian). §-a ph«i vµo cäng r¹ lµm sao cho ph«i ë vÞ trÝ Ýt nhÊt lµ 1/3 cäng r¹ kÓ tõ phÝa d-íi (khi cäng r¹ ®-îc ®Ó ®øng trong m¸y ®«ng l¹nh), do ®ã ph«i kh«ng ch×m xuèng phÝa d-íi vµ kh«ng bÞ ®«ng l¹nh ë trong phÇn bãng khÝ. Ph«i ph¶i ë phÇn gi÷a cét m«i tr-êng do ®ã kh«ng ®-îc t¹o ®¸ trùc tiÕp lªn ph«i. Sau mét thêi gian tèi thiÓu lµ 15 phót vµ tèi ®a lµ 20-30 phót (phô thuéc vµo nhiÖt ®é), ®Æt cäng r¹ vµo m¸y ®«ng l¹nh ë -5,50®Õn -6,50C. T¹o ®¸ sau 1 phót (thêi gian kh«ng quan träng, nh-ng thêi gian cÇn thiÕt ph¶i ®ñ ®Ó ®ñ l¹nh ®Ó t¹o ®¸). T¹o ®¸ phÝa trªn cét cã ph«i bëi v× ®¸ kh«ng t¹o bãng khÝ. Mét sè cäng r¹ cã thÓ tù t¹o ®¸ trong mét sè m¸y ®«ng l¹nh, nh-ng th-êng xuyªn ph¶i kiÓm tra b»ng tay nÕu nghi ngê. RÊt dÔ nh×n thÊy sù h×nh thµnh ®¸ (m«i tr-êng biÕn thµnh mµu tr¾ng). Gi÷ trong 10 phót. Khi sö dông glycerol lµm chÊt b¶o vÖ l¹nh, tèc ®é lµm l¹nh tõ - 0,30C/phót ®Õn -0,50C/phót ®Õn -340C vµ -350C sÏ cho kÕt qu¶ t-¬ng tù. Tèc ®é lµm l¹nh -0,50C/phót ®Õn -300C cho kÕt qu¶ tèt trong glycerol. Nhóng vµo ni t¬ láng ë nhiÖt ®é -300C ®Õn -350C. (ii) §«ng l¹nh trong Ethylene Glycol Ethylene Glycol (EG) cã ph©n tö nhá h¬n glycerol, do ®ã nã di chuyÓn vµo trong tÕ bµo ph«i nhanh h¬n. ChÝnh v× thÕ mµ nã ®-îc coi lµ ®éc h¬n. Do vËy, chØ nªn gi÷ ph«i trong EG tèi ®a lµ 10 phót tr-íc khi ®-a vµo m¸y ®«ng l¹nh ë nhiÖt ®é –5,5 ®Õn –6,50C. Gi÷ 5-10 phót sau khi t¹o ®¸ sau ®ã ®«ng l¹nh víi tèc ®é –0,50C-0,60C/phót ®Õn – 30 C ®Õn –320C sau ®ã nhóng vµo ni t¬ láng. 0 L-u ý: mét khi ph«i ®· ®-îc ®Æt vµo m¸y ®«ng l¹nh ë kho¶ng -6,00C vµ ®· t¹o ®¸, ®éc tÝnh cña chÊt b¶o vÖ l¹nh bÞ gi¶m xuèng rÊt nhiÒu. 4. Gi¶i ®«ng ph«i (i) Gi¶i ®«ng ph«i ®«ng l¹nh trong glycerol Gi¶i ®«ng còng ph¶i ®-îc thùc hiÖn ë nhiÖt ®é 20-300C. Tuy nhiªn, khi kh«ng thÓ gi¶i ®«ng ®-îc ë nhiÖt ®é ®ã th× nhí r»ng pha lo·ng chÊt b¶o vÖ l¹nh cµng nhanh khi nhiÖt ®é cµng cao. - Gi¶i ®«ng ph«i LÊy cäng r¹ ra khái ni t¬ láng, gi÷ 10 gi©y vµ sau ®ã ë 300C trong 15-20 gi©y. CÈn thËn lau s¹ch n-íc khái cäng r¹. Khi gi¶i ®«ng, nÕu cäng r¹ ®-îc g¾n b»ng bét PVC, ph¶i b¶o ®¶m r»ng kh«ng cã bét hay dung dÞch tiÕp xóc víi bét ®-îc tiÕp xóc víi ph«i. Bét PVC rÊt ®éc ®èi víi ph«i. §Èy dung dÞch trong cäng r¹ vµo mét ®Üa s¹ch 35mm (H×nh 6-2), ®Þnh vÞ ph«i vµ ®Æt vµo lç A trong 6 phót 30 gi©y, sau ®ã vµo lç B trong 6 phót 30 gi©y (ë nhiÖt ®é 20-25oC) vµ sau ®ã ®-a vµo ®Üa röa (H×nh 6-3).
1 H×nh 6-2: §Üa gi¶i ®«ng Lç A: glycerol 5%, Sucroza 0,5M * 6 phót 30 gi©y (ë nhhiÖt ®é 20-250C) Lç B: glycerol 0%, Sucroza 0,5M ** 6 phót 30 gi©y (ë nhhiÖt ®é 20-250C) Ghi chó: * Trén nöa nä nöa kia (VÝ dô 2ml vµ 2ml) Sucroza 1M vµ Glycerol 10%. ** Trén nöa nä nöa kia (VÝ dô 2ml vµ 2ml) Sucroza 1M vµ m«i tr-êng gi÷ ph«i. - Röa ph«i Cho kho¶ng 2ml m«i tr-êng gi÷ ph«i trong mçi lç cña ®Üa röa ph«i (H×nh 6-2). Röa kho¶ng 15 gi©y trong mçi lç, sau ®ã gi÷ trong lç 4 vµ ®-a vµo cäng r¹. H×nh 6-3: §Üa röa ph«i Thay thÕ cäng r¹ vµ dung dÞch röa sau khi mçi ®Üa ®· sö lý kho¶ng 8 ph«i. - §-a ph«i vµo cäng r¹ ®Ó cÊy sau khi gi¶i ®«ng Röa mçi cäng r¹ 2 lÇn víi m«i tr-êng gi÷ ph«i vµ kiÓm tra ®Çu cuèi cña cäng r¹ (v× ph«i cã thÓ bÞ m¾c kÑt ë ®ã). Bät khÝ Ph«i Bät khÝ Nót ch¾n C¾t 2-4mm nÕu ~5cm ~3cm ~2cm cÇn thiÕt H×nh 6-4: VÞ trÝ cña ph«i trong cäng r¹ Hót kho¶ng 5cm m«i tr-êng, sau ®ã kho¶ng 3-4mm bãng khÝ, sau ®ã ph«i ë trong cét kho¶ng 3cm, 3-4mm bãng khÝ kh¸c, vµ sau ®ã hót ®Çy m«i tr-êng vµo cäng r¹ (H×nh 6- 4). C¾t kho¶ng 3-4mm phÇn cuèi cña cäng r¹ nÕu thÊy cÇn (mét sè sóng ®ßi hái cäng r¹ ng¾n h¬n).
KiÓm tra vÞ trÝ cña ph«i trong cäng r¹ vµ ®-a vµo sóng cÊy ph«i cã c¶ vá sóng vµ vá nilon ®Ó gi÷ vÖ sinh. Gi÷ sóng n»m ngang (do ®ã ph«i kh«ng bÞ r¬i vµo bãng khÝ) trong g¨ng tay dÉn tinh s¹ch vµ tr¸nh ¸nh s¸ng chiÕu trùc tiÕp vµo ph«i. (ii) Gi¶i ®«ng ph«i trong EG ®Ó cÊy truyÒn trùc tiÕp V× cÇn ph¶i ®-a ph«i vµo trong c¬ thÓ bß c¸i cµng sím cµng tèt sau khi gi¶i ®«ng cäng r¹ nªn ph¶i b¶o ®¶m r»ng cã s½n bß c¸i cã thÓ vµng tèt tr-íc khi gi¶i ®«ng cäng r¹. Gi¶i ®«ng 10 gi©y trong kh«ng khÝ vµ kho¶ng 15 gi©y trong n-íc 300C. Lau s¹ch n-íc b¸m trªn cäng r¹. C¾t ®Çu g¾n cäng r¹ (®èi diÖn víi ®Çu nót chÆn cña nhµ s¶n xuÊt) b»ng kÐo s¹ch ®· ®-îc lau qua b»ng cån. §-a ph«i vµo sóng cÊy ph«i cã vá sóng vµ vá nylon vÖ sinh vµ cÊy truyÒn. iii) Gi¶i ®«ng ph«i ®«ng l¹nh trong EG vµ cÊy gi¸n tiÕp Cã mét sè ph-¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó pha lo·ng EG cña ph«i ®«ng l¹nh mét khi chóng ®-îc lÊy ra khái cäng r¹ ®«ng l¹nh nh- sau: a) Gi¶i ®«ng th«ng qua ethylen glycol vµ sucroza §©y lµ mét ph-¬ng ph¸p do Pacifivet khuyÕn c¸o ®Ó cÊy trùc tiÕp ph«i ®«ng l¹nh trong EG. - ChuÈn bÞ ®Üa gi¶i ®«ng (H×nh 6-2): Lç A: EG 0,75M vµ sucroza 0,5M * Lç B: EG 0% vµ sucroza 0,5M ** Ghi chó: *Trén nöa nä nöa kia (vÝ dô 2ml vµ 2ml) sucroza 1M vµ ethylen glycol 1,5M. ** Trén nöa nä nöa kia (vÝ dô 2ml vµ 2ml) sucroza 1M vµ m«i tr-êng gi÷ ph«i. - C¸ch gi¶i ®«ng: T-¬ng tù nh- khi dïng glycerol. - Röa ph«i: T-¬ng tù nh- khi dïng glycerol. - §-a ph«i vµo cäng r¹ ®Ó cÊy sau khi gi¶i ®«ng T-¬ng tù nh- khi dïng glycerol. b) Gi¶i ®«ng th«ng qua sucroza 0,5M Khi ®· ®-îc ®Èy ra khái cäng ra, ®-a ph«i vµo sucroza 0,5M trong 5-10 phót, sau ®ã vµo m«i tr-êng gi÷ ph«i (röa 4 lÇn), vµ cuèi cïng ®-a vµo cäng r¹ vµ ®-a ®i cÊy. c) Gi¶i ®«ng th«ng qua m«i tr-êng gi÷ ph«i Khi ®· ®Èy ph«i ra khái cäng r¹, ®-a ph«i trùc tiÕp vµo m«i tr-ßng gi÷ ph«i (röa 4 lÇn), sau ®ã ®-a vµo cäng r¹ vµ cÊy.
5. CÊy truyÒn ph«i - G©y ®éng dôc ®ång pha Ph«i cÇn ®-îc cÊy cho con nhËn cã thêi gian ®éng dôc cµng gÇn víi thêi gian ®éng dôc cña bß cho ph«i cµng tèt. Do vËy, tr-íc khi cÊy truyÒn ph«i ph¶i g©y ®éng dôc ®ång pha gi÷a bß cho vµ bß nhËn ph«i. G©y ®éng dôc ®ång pha nh»m t¹o ra ®-îc nhiÒu bß nhËn ph«i cã thêi gian ®éng dôc ®ång thêi víi bß cho ph«i (nÕu cÊy ph«i t-¬i) hoÆc phï hîp víi tuæi ph«i (nÕu cÊy ph«i ®«ng l¹nh). Møc ®é ®éng dôc ®ång pha (phï hîp tuæi ph«i) ¶nh h-ëng rÊt lín lªn tû lÖ ®Ëu thai sau khi ph«i ®-îc cÊy truyÒn. Tuy nhiªn, møc lÖch pha 24 giê còng cã thÓ chÊp nhËn ®-îc. §Ó g©y ®éng dôc ®ång pha, ng-êi ta cã thÓ sö dông PMSG, PGF2, progesteron v.v. Nh÷ng hãc-m«n nµy ®-îc dïng riªng lÎ hoÆc kÕt hîp víi c¸c liÒu l-îng vµ ph¸c ®å kh¸c nhau t-¬ng tù nh- kü thuËt g©y ®éng dôc ®ång lo¹t ®· ®-îc tr×nh bµy ë Ch-¬ng 5. - Kü thuËt cÊy ph«i Con nhËn cÇn ph¶i ®-îc sê kh¸m tr-íc khi cÊy ph«i ®Ó kiÓm tra xem nã cã thÓ vµng ho¹t ®éng tèt kh«ng. Ph«i cã thÓ ®-îc cÊy b»ng ph-¬ng ph¸p phÉu thuËt hay kh«ng phÉu thuËt. CÊy ph«i kh«ng phÉu thuËt vÒ c¬ b¶n gièng kü thuËt thô tinh nh©n t¹o, chØ kh¸c ë vÞ trÝ cÊy vµ vÞ trÝ b¬m tinh: ph«i ®-îc cÊy vµo 1/3 phÝa trªn sõng tö cung, cßn tinh ®-îc b¬m vµo th©n tö cung. Ph«i ®-îc ®-a vµo cäng r¹ 0,25ml vµ ®Æt vµo ®Çu sõng tö cung t-¬ng øng víi phÝa buång trøng cã thÓ vµng ho¹t ®éng. Nh×n chung, phong bÕ thÇn kinh tuû sèng th-êng ®-îc sö dông trong cÊy ph«i kh«ng phÉu thuËt ®Ó lo¹i bá co bãp trùc trµng vµ do ®ã cho phÐp ®Æt ph«i chÝnh x¸c h¬n vµ Ýt g©y tæn th-¬ng h¬n. CÊy ph«i phÉu thuËt ®-îc thùc hiÖn th«ng qua vÕt c¾t t-¬ng øng víi phÝa buång trøng cã thÓ vµng chøc n¨ng. Ph«i ®-îc cÊy b»ng èng th«ng nhá vµo ®Çu sõng tö cung cïng phÝa. VÕt c¾t ®-îc g©y mª côc bé trong lóc phÉu thuËt. CÊy ph«i b»ng phÉu thuËt nh×n chung ®-îc thùc hiÖn khi rÊt khã ®-a qua tö cung vµ kü thuËt nµy cho phÐp cÊy ph«i chÝnh x¸c h¬n vµ g©y Ýt tæn th-¬ng sõng tö cung. V× thÕ cã thÓ sö dông thµnh c«ng nhiÒu con nhËn h¬n vµ nh×n chung tû lÖ cã chöa cao h¬n. Tuy nhiªn, kü thuËt nµy tèn nhiÒu thêi gian.