Chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp - Thực trạng và tác động đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam

DANH CHO CAC NHA KINH DOANH<br /> <br /> <br /> Chinh sach thue thu nhqp doanh nghiep - thac<br /> trqng va tac dqng den nang luc cqnh tranh cua<br /> doanh nghiep Viet Nann<br /> DINH THI NGA<br /> <br /> 7 3 di viet di sdu phdn tich dnh hudng cda chinh sdch thue thu nhqp doanh nghiep de'n<br /> J-J ndng cao ndng lUc cqnh tranh cua doanh nghiep Viet Nam. Nhttng vdn di chu yeu dd<br /> dttdc tdc gid di cap Id: tdc ddng tich ctXc cua chinh sdch, bdt cap cua chinh sdch thue thu nhqp<br /> doanh nghiep vd tdc ddng din ndng Ittc cqnh tranh cua doanh nghiep, mgt so'gidi phdp dixudt.<br /> <br /> <br /> J ^ ban thQc dQdc tam anh hUdng va vai nghiep Viet Nam da dQdc Nha nQdc hd trd<br /> Jj/h trd quan trpng cua chinh sach thue tren 5000 ty ddng. NhQng hd trd dd da gdp<br /> TNDN den nang lUc canh tranh cua doanh p h i n lam vd'n dau tQ tQ ldi nhuan de lai cua<br /> nghiep, trong nhQng nam qua, chfnh saeh doanh nghiep tang len r i t nhanh. Chi tinh<br /> thue TNDN cua Viet Nam da lien tuc dUdc rieng khu vtic kinh te nha nUdc, vd'n diu tU tQ<br /> dieu chinh de vQa hd trd doanh nghiep nang ldi nhuan de lai cua doanh nghiep tQ nam<br /> eao nang iQc canh tranh, vQa khdng vi pham 1999 de'n nam 2007 binh quan chidm gan 26%<br /> cac quy dinh ve cac bien phap trd d p bi d m tdng ngudn vd'n dau tU. Nghien cQu cua Rand<br /> cua WTO. (2006) cho r i n g ldi nhuan de lai la ngudn tai<br /> 1. Nhijfng t a c d o n g tich c\ic c u a c h i n h trd d i u tu chinh trong giai doan 2002 - 2005'.<br /> Du an sang kien canh tranh Viet Nam (VNCI)<br /> sach t h u e t h u n h a p d o a n h n g h i e p<br /> cho ring, thdng qua chfnh sach Uu dai diu tU<br /> tdi n a n g Itic c a n h t r a n h c u a d o a n h<br /> bing thue TNDN, cac doanh nghiep tQ nhan<br /> nghiep<br /> tai Viet Nam dUdc hudng ty le bad d p diu tU<br /> 1.1. Thue sudt thue thu nhqp doanh kha ldn tQ Nha nUdc. Theo dd, Nha nUdc hd<br /> nghiep dUdc dieu chinh theo hUdng ngdy trd doanh nghiep thdng qua viec bd qua tdi<br /> cdng gidm nhdm hd trd doanh nghiep 70% gia tri khoan thue phai thu tQ doanh<br /> ndng cao ndng luc tich Idy, ddu tU nghiep. Chfnh sach nay vi the tao ed hdi cho<br /> Trong nhQng nam qua, chfnh sach thue doanh nghiep tang tfch luy, tang dau tU tQ<br /> suit thud TNDN khdng chi la cdng eu quan ngudn ldi nhuan de lai, giam chi phi do khdng<br /> trpng de khuyen khfch dau tU trong nUdc, thu phai tra lai sQ dung vd'n vay.<br /> hut dau tu trtlc tiep nUdc ngoai ma, cdn cd<br /> Luat thud Thu nhap doanh nghiep 2008<br /> muc tieu hd trd doanh nghiep nang eao nang<br /> quy dinh mQe thue TNDN dUdc giam them<br /> lUe tai chfnh thdng qua giam bdt ngbia vu<br /> 3%, xud'ng cdn 25%. Vdc tinh, vdi mQc giam<br /> ddng gdp cua doanh nghiep ddi vdi ngan sach<br /> nay mdi nam ngan saeh nha nQdc da bd qua<br /> nha nUdc.<br /> khdng thu tQ thue TNDN sdtien khoang 5000<br /> Quan diem chinh sach dd the hien d mQc ty ddng. Dieu nay ddng nghia vdi nang iQc tai<br /> thue thu nhap ma doanh nghiep Viet Nam<br /> phai nop dang tQng budc dUdc clt giam. Vdi Dinh Thi Nga, ThS., Vien Kinh te'. Hoc vien Chinh tri-<br /> mQc thue suit thue TNDN giam tQ 32% Hanh chinh qudc gia Hd Chi Minh.<br /> xud'ng 28% (theo Luat thue Thu nhap doanh 1. John Rand va Finn Tarp, Nhdm nghien cthi kinh t^<br /> nghiep 1997 va 2003), giai doan 2004 - 2007, hpc phat trie'n (DERG) Khoa Kinh te', Trucmg Dai hpc tdng<br /> hop Copenhagen, Dae diem mPi trudng kinh doanh d Viet<br /> khdng ke thue TNDN tQ dau khf, doanh Nam: kei qua dieu tra doanh nghiep nho va vira nam 2(X)5.<br /> <br /> <br /> 52<br />  Chinh sdch thue thu nhap<br /> <br /> <br /> chfnh cua doanh nghiep dUdc tang len thdng cam ke't trong WTO, Viet Nam da dieu chinh<br /> qua viec Nha nUdc hd trd cho toan bd cae doanh hau bet cac chinh saeh kinh te theo hudng<br /> nghiep trong nen kinh te sd tien 5000 ty ddng. khdng phan biet doi xQ giQa doanh nghiep<br /> Nam 2009, trUdc nhQng anh hQdng tieu cUc trong nQdc va doanh nghiep d i u tu nUdc<br /> eua cupc khung hoang kinh te the gidi, Nha ngoai. Tuy vay, vdi dac thu la sd' lUpng doanh<br /> nUde da cho phep doanh nghiep nhd va vQa nghiep cd quy md vQa va nho chie'm tren 90%<br /> dupc giam 30% so' thue TNDN phai nop cua doanh nghiep vdi ngudn vd'n ban che, cdng<br /> quy 4/2008 va sd' thud TNDN phai nop cua nghiep lac hau, nang lUc canh tranh thap,<br /> nam 2009. Sd' thud TNDN cdn phai nop dupe Viet Nam xac dinh mpt trong nhQng mue tieu<br /> cham nop 6 thang so vdi quy dinh hien hanh. quan trpng ma chfnh sach thue thu nhap can<br /> Lfdc tfnh, trong nam 2009, doanh nghiep dupc hudng tdi la bao ve eac doanh nghiep trUdc ap<br /> ho trd thdng qua chi'nh sach giam thue iQc canh tranh, ddng thdi ban ehe viec lpi<br /> khoang 3.100 ty ddng. So tien chUa nop vao dung chi khdng dung muc dfch.<br /> ngan sach do dupe gian, hoan nop thue TNDN Vdi phUdng cham dd, Luat thue Thu nhap<br /> la khoang 6.800 ty ddng. Vdi nhQng Qu dai doanh nghiep dUdc Qud'c hdi ban hanh ngay<br /> nhu vay, Nha nUde da giam bdt di mpt phin 12-06-2008 v i n tie'p tuc gidi ban ty le chi cho<br /> dang ke nghia vu tai chfnh cho doanh nghiep, boat ddng quang cao, khuyen mai, tie'p thi,<br /> tao them tiem ltlc tai chfnh cho eac doanh tie'p khaeh, mdi gidi la 10% tdng so' chi phi<br /> nghiep vUdt qua khd khan, ddi mdi thie't hi, bd dUdc trQ khi xac dinh thu nhap tinh thue. Ddi<br /> sung vdn d i u tU phat trien san xuat kinh vdi doanh nghiep thanh lap mdi, ty Id ehi phi<br /> doanh, nang eao nang lUe canh tranh. cho boat dpng tie'p thi, quang cao dUdc trQ eao<br /> 1.2. Nghia vu thui'cua doanh nghiep hdn vdi mQe tdi da la 15% trong 3 nam diu, ke<br /> dupc gidm nhe do nhiiu khodn chi tQ khi dQdc thanh lap, phan ehi tra lai tien<br /> dupc md rpng va cho phep dUa vdo thu vay vd'n san xua't, kinh doanh eua ddi tUdng<br /> nhqp chiu thue khdng phai la td chQc tin dting hoac td chQc<br /> Mdt trong nhQng npi dung quan trpng cua kinh te dUdc tang len khdng vUdt qua 150%<br /> chfnh sach thue TNDN la quy dinh ve cac loai mQc lai suit cd ban do Ngan hang Nha nUde<br /> chi phi hdp ly dQdc khau trQ va dinh mQc dUdc Viet Nam cdng bd tai thdi diem vay thay eho<br /> khiu trQ ddi vdi mdt so'khoan chi. De'n nay, ve mQc 120% trQdc day (mQc lai suit eho vay eua<br /> ed ban cac khoan chi cd chQng tQ hdp le deu ngan hang thUdng mai).<br /> dQdc dQa vao chi phi dQpc trQ, doanh nghiep 1.3. Chinh sdch thue thu nhqp doanh<br /> edn dQdc phep dQa vao nhieu khoan chi phi nghiep ddnh nhieu Uu dai cho doanh<br /> dQdc trQ ma trQdc day khdng dQpc dQa vao khi nghiep mdi thdnh lap trong cdc khu<br /> xac dinh thu nhap chiu thue nhQ mdt so'khoan VUc CO diiu kien kinh ti' xa hpi kho<br /> tai trd, tien edng, tien thQdng... Quy dinh nay khdn cUng nhu doanh nghiep hoqt<br /> khdng nhQng iam giam nghia vu thue giup dpng trong cdc linh vUc then ehdt, co<br /> doanh nghiep tang ldi nhuto, tang tich tu vd'n, tdc dpng lan toa tdi nhiiu linh vUc<br /> khuyen khfch d i u tQ md rpng, diu tQ chieu khdc trong nen kinh te<br /> sau ma cdn hd trd viec hach toan thue thuan So vdi Luat thue Thu nhap doanh nghiep<br /> ldi hdn. De khuyen khfch doanh nghiep ddi mdi 2003, pham vi, Hnh vQc Qu dai thue da dUdc<br /> edng nghe, chfnh saeh thue TNDN cua Viet giam xudng. Den nay, pham vi cua cac hinh<br /> Nam cung quy dinh tai san ed dinh cd the dQdc thQc Qu dai thue chu yeu phti thupc vao Hnh<br /> khiu hao d mQe tQdng thfch vdi vdng ddi kinh vile, vung trien khai dil an d i u tu va chu yeu<br /> te'cua tai san, ddng thdi khuyen khfch ap dung ap dung cho doanh nghiep dQdc thanh lap<br /> phQdng phap k h i u hao nhanh ddi vdi eae mdi. tfu dai ve thdi gian mien giam thue<br /> doanh nghiep boat dpng trong cac Enh vile ma TNDN ddi vdi doanh nghiep mdi thanh lap<br /> cdng nghe lien tuc thay ddi. trong khu cdng nghiep va mdt sd nganh thudc<br /> ThQc hien eac cam ke't hpi nhap, dac biet la danh miic linh vQc nganh nghe Qu dai dau tQ<br /> <br /> Nghiin ciru Kinh tg s6375- Thing 8/2009 53<br />  Chinh sdch thue thu nhap<br /> <br /> <br /> quy dinh tai Nghi dinh so 108/2006/ND-CP; cung la cae linh vile dang can trd qua trinh<br /> doanh nghiep san xuat mdi thanh lap; doanh phat trien kinh te cua Viet Nam nhU edng<br /> nghiep di chuyen dia diem ra khdi dd thi theo nghe eao, dau tU phat trien ket eau ha ting<br /> quy hoach da dQdc cd quan cd tham quyen phe nhu nude, dien, he thd'ng cap thoat nUdc, eau,<br /> duyet; dQ an d i u tQ md rdng da dQdc bai bd. dUdng bp, dQdng sat, cang hang khdng, cang<br /> LTU dai thue TNDN dQdc xem xet theo dia ban bien, cang sdng, san bay, nha ga va san xuit<br /> cd dieu kien kinh te xa hpi khd khan, dac biet phan mem. Doanh nghiep dau tU vao eae hnh<br /> khd khan, nganh nghe dac biet khuyet khfch vUe nay cd quy md ldn, cdng nghe cao, mdi thi<br /> d i u tu va trong cac linh vUc ed kha nang lan thdi gian ap dung thue s u i t Uu dai ed the len<br /> tda, hd trd cac nganh, cae linh vQc khac va tdi 30 nam.<br /> BANG: Cac hinh thQc ifu dai thue thu nhap doanh nghiep^<br /> Thdi gian dp Thdi gian Thdi glan giam<br /> Dieuicien MA; thue dp dung<br /> dung (ndm) miin thue 50% milt thue<br /> Doanh nghiSp thanh lap m(Si:<br /> - Tai dia bSn c6 S\iu ki6n kinh tg - xa hfli dac biet kho khan, khu kinh<br /> 10% 15 4 9<br /> li, khu c6ng nghS cao<br /> - Thuoc Hnh vuc c6ng nghS cao, nghiSn cCfu khoa hoc vS phSt triln<br /> c6ng nghS, dau tu phat tridn co sd ha tang dac bi6t quan trong cua 10% 15 4 9<br /> NhS nu(3c, Scin xuat Stin pham phan m6m<br /> Doanh ngN$p hoat dCing trong ITnh vuc giao due - ddo tao, day nghfi, Suot thdi gian<br /> 10%. 4 9<br /> y tg, van h6a, thg thao vd m6i tardng hoat dong<br /> Hop tcic xa dich vu nfing nghifip \i quy t'n dung nhan dSn 10% 15 Cdc ndm con iai 20%<br /> - Tai dja bSn c6 diiu ki6n kinh tg - xa hSi kh6 khan 20% 10 2 4<br /> Doanh nghiep hoat dflng trong ITnh vuc giao due - ddo tao, day nghg, Suot thdi glan<br /> 10%. 4 5<br /> y tg van hfla, Itig thao \i mfli trucnig hoat dong<br /> Doanh nghiSp san xuit, xay dung, van t^i suf dunj nhigu lao dflng nQ Gi^m thug TNDN bang sd chi thflm cho lao dflng nO.<br /> Doanh nghifip sCf dung nhigu lao dflng la ngucj dan tflc Ihigu sfl Gicim thug TNDN bang sd chi Ihflm cho lao dflng Id ngudi ddn tflc thilu sfl<br /> <br /> <br /> <br /> Vdi ehinh sach Uu dai nay, Nha nUdc ddng. De khuyen khich doanh nghiep chu<br /> khdng chi hd trp nang cao nang iQc tai chfnh ddng dau tQ phat trien, Qng dung cdng nghe<br /> va kha nang tich luy vd'n mdt each tnic tiep mdi, ddi mdi thie't bi...hang nam doanh nghiep<br /> cho doanh nghiep boat ddng trong eae linh vile dupe trfch tdi da 10% thu nhap tfnh thue de<br /> nay, ma edn gian tie'p hd trd toan bd cae doanh lap Quy phat trien khoa hpe va cdng nghe.<br /> nghiep khae trong nen kinh te vi doanh Chinh sach thue hUdng tdi mtic tieu thuc diy<br /> nghiep nganh ket d u ha t i n g cung Qng dau hoat dpng chuyen giao cong nghe thdng qua<br /> vao eho cac doanh nghiep khae. quy trinh mien thue thu nhap cho td chQc, ea<br /> 1.4. Chinh sdch thue thu nhqp doanh nhan gdp vd'n b i n g Bang sang che, giai phap<br /> nghiep ddnh nhiiu Uu ddi cho doanh cdng nghe... Cd sd san xuat, kinh doanh dau<br /> nghiep hoqt dpng trong cdc linh vUc tu xay dting day chuyen san xua't mdi, md<br /> gop phdn tqo ra ndng lUc cqnh tranh rpng quy mo, ddi mdi cong nghe, cai thien mdi<br /> bin vdng, ddi hqn nhu nghiin cdu<br /> khoa hpc vd phdt triin cong nghi, gido 2. Theo Ludt Thud thu nhdp doanh nghiep 2008 vi<br /> Thfing tu 130/2'008/IT-BTC hudng din thi hdnh mpt sd<br /> due ddo tqo vd dqy nghe didu cia Ludt Thud thu nhdp doanh nghiep sd<br /> Theo dd, doanh nghiep boat ddng trong 14/2008/QH12 va hudng ddn thi hdnh Nghi dinh sd<br /> 124/2008/ND-CP ngay 11 thang 12 nam 2008 cua Chinh<br /> linh vQc giao due - dao tao, day nghe dQdc ap phil quy dinh chi tiet thi hanh mpt sd didu ciia Ludt Thud<br /> dung thue suit 10% trong sud't thdi gian boat thu nhdp doanh nghiep.<br /> <br /> 54 Nghiin cilu Kinh tg s6375- Thing 8/2009<br />  Chinh sdch thue thu nhap ...<br /> <br /> <br /> trUdng sinb thai, nang cao nang iQc san xuit dd mdi la cac ket qua dat dQdc khi xem xet vdi<br /> dQdc miin thue' TNDN eho p h i n thu nhap chfnh eac ehi'nh sach cua Viet Nam trong qua<br /> tang them trong bd'n nam va giam 50% sd khQ. Neu xem xet tren binh dien qud'c te,<br /> thui' phai nop trong bay nam tie'p theo. Doanh ehinh sach thue thu nhap doanh nghiep ehUa<br /> nghiep diu tu ddi mdi cdng nghe ed tie'p nhan tao dUdc budc dot pha ve nang ltlc canh tranh<br /> cdng nghe thupc Danh muc cdng nghe khuyen eho doanh nghiep, bdi le so vdi mQc thue suit<br /> khfch chuyen giao dUde mien thue thu nhap' binh quan cua cae nUde la 27%, cac nUde dang<br /> trong bdn nam, vdi dieu kien tdng gia tri mien phat trien la 29%, mQc thue TNDN cua Viet<br /> thue khdng vUdt qua 50% tdng kinh phi d i u Nam d mQc trung binh, tuy nhien van cao so<br /> tu eho ddi mdi cdng nghe. Cd sd Qdm tao cdng vdi cac nQdc trong khu vQc. Thue TNDN eua<br /> nghe, ed sd Qdm tao doanh nghiep cdng nghe Viet Nam cao hdn nhieu so vdi mQc 13% va<br /> dupc mien thue thu nhap trong bd'n nam, dUdc 20% cua Han Qud'c, 19% cua Xingapo va bing<br /> giam 50% thud thu nhap phai nop trong chfn mQc 25% cua Trung Qudc, trong khi doanh<br /> nam tiep theo va dUde mien thue sQ dting dat. nghiep eua eac qud'c gia nay deu eo nang iQc<br /> Thu nhap tQ viee thilc hien hdp ddng nghien eanh tranh eao hdn doanh nghiep Viet Nam<br /> cQu khoa hpc va phat trien edng nghe, san va eae qud'c gia nay van dang tie'p tuc lp trinh<br /> pham trong thdi ky san xua't thQ nghiem, san cat giam thue vdi mQc cat giam nhanh hdn.<br /> pham iam ra tQ eong nghe mdi l l n diu ap Trong so' 83 nen kinh te dQdc Bp Tai chfnh<br /> dung tai Viet Nam dUde mien thue... khao sat thi mQe thue s u i t 25% cua Viet Nam<br /> Them vao dd, viec Nha nUdc thUe thi chinh eao hdn thue s u i t cua 25 nen kinh te, bang<br /> sach cho phep doanh nghiep trich 10% 'thu vdi 9 nen kinh te khac va ne'u cpng ea nhQng<br /> nhap tfnh thue (thUe chat la ldi nhuan trUdc nen kinh te thtic hien thue sua't luy tien thi<br /> thue) de lap quy phat trien khoa hpc cdng mQe thue 25% eua Viet Nam cao hdn mQe<br /> nghe cho phep doanh nghiep cd dUdc mpt thue phd thdng cua 30 nen kinh te.<br /> ngudn tai chfnh phue vu hoat ddng nang eao Nhu vay, mac du thud suit thue TNDN<br /> nang iQc cdng nghe. Vdi quy dinh nay, doanh cua Viet Nam cd the dQdc eoi la da dieu ehinh<br /> nghiep boat ddng cang hieu qua cang cd them theo hQdng khuyen khfch doanh nghiep diu<br /> nhieu ngudn ltlc cho ddi mdi eong nghe va tu, md rpng quy md, tang cUdng tfch luy vd'n,<br /> ngQpe lai. Khi doanh nghiep trich lap Quy phat tuy vay so vdi thtic tien dieu ehinh chfnh sach<br /> trien khoa hpe va eong nghe, mQe ddng vien thud cua cac qud'c gia tren the gidi, thi chlnh<br /> thue chi tfnh tren 90% thu nhap trUdc thue, sach thue cua Viet Nam van d khoang each<br /> nen thtic chat mQc thue ap dung clii la 22,5%. kha xa trong viec tang cUdng nang ltlc tai<br /> Do dd, CO the dil bao r i n g tac dpng cua chfnh ehinh va kha nang eanh tranh cua doanh<br /> sach nay la tfch cUc ddi vdi doanh nghiep. nghiep. Trong dieu kien Viet Nam da bat dau<br /> 2. Bat cap cua chinh sach thue thu nhap ap dung Luat thue thu nhap ea nhan, thue<br /> doanh nghiep va tac dong den nang suit thue TNDN cin dQdc giam xud'ng tha'p<br /> iQc canh tranh cua doanh nghiep hdn mQc hien hanh de tiep tuc thu hut dau tQ<br /> Qua trinh dieu ehinh chi'nh sach thue thu va nang cao nang iQc canh tranh cho doanh<br /> nhap doanh nghiep cua Viet Nam da tao ra nghiep.<br /> nhQng tae dpng tfch cQc, ddng thdi van tdn tai 2.2 Quy dinh vi thu nhqp chiu thue<br /> nhieu b i t cap can tiep tue thao gd. chUa phu. hpp vdi thong li va thUc te<br /> 2.1 Thue' sudt thue' thu nhqp doanh hoqt dpng cua doanh nghiep<br /> nghiep cua Viet Nam con khd cao trong Mac du quy dinh ve xae dinh thu nhap<br /> tuang quan vdi thue' thu nhqp doanh chiu thue dUdc md rdng cd tac ddng lam giam<br /> nghiep cua nhieu qudc gia tren the gidi nghia vu thue cua doanh nghiep, tuy vay,<br /> NhQng dieu chinh trong mQc thue suit theo quy dinh hien hanh, chi phi cho khuyen<br /> thue thu nhap doanh nghiep da tao ra nhQng mai, quang cao... la thap so vdi nhu elu thUc<br /> hd trd rat dang ke cho doanh nghiep. Tuy vay, te eua mpt bp phan doanh nghiep, chUa phu<br /> <br /> Nghiin cHu Klnh tgs6375 • Thing 8/2009 55<br />  Chinh sdch thue thu nhdp ...<br /> <br /> <br /> hdp vdi thdng le qud'c te' va kem linh boat khi nhan. Dieu nay ro rang la b i t binh dang so<br /> ap dung chung cho eac doanh nghiep trong vdi quy dinh ve thue ddi vdi tien iQdng cua<br /> khi nhu clu chi tieu cho khoan muc nay phti ngQdi lao ddng binh thQdng chi phai chiu thue<br /> thudc nhieu vao dac thu nganh nghe, linh vQc thu nhap ca nhan ma khdng phai chiu thue<br /> hoat ddng cua doanh nghiep. Quy dinh nay TNDN.<br /> lam ban che kha nang xay dUng thQdng hieu, Ngoai ra, edn rat nhieu eac quy dinh khdng<br /> tiep can va canh tranh thi trQdng. Quy dinh ro rang cd the dan de'n tinh trang bat binh<br /> nay khdng chi iam thiet hai cho cac doanh dang trong nghia vu thue giQa eae doanh<br /> nghiep thUe te da chi vUdt eho cac boat ddng nghiep, cQng nhU anh hudng den nang ltlc<br /> nay (tren 10% tdng ehi) - so' nay la phd bien canh tranh cua doanh nghiep nhU quy dinh ve<br /> trong hoan canh viec xay dUng thUdng hieu mQc tieu hao hdp ly, quy dinh ve kha'u hao tai<br /> ddi hdi chi phf rat ldn, ma ve lau dai cdn la san cd' dinh...Cac quy dmh mang tfnh "md"<br /> nguyen nhan gay ra tinh trang b i t binh ding nhu "thu nhap khac" trong thu nhap chiu<br /> trong canh tranh giQa cac doanh nghiep cd thue da day rui ro sang phfa doanh nghiep va<br /> quy md khac nhau va nhu clu khac nhau ve tao ra sU khdng minh bach trong viee giai<br /> quang cao, khuyen mai, xay dUng thUdng thich thu nhap nao hi danh thue, thu nhap<br /> hieu... nao khdng.<br /> Quy dinh cac khoan tien thudng cho ngUdi 2.3. Chinh sdch Uu ddi thui'chUa thuc<br /> lao ddng khdng mang tfnh chit tien lUdng, cac sU hiiu qud do do con co hqn che trong<br /> khoan tien thudng khdng dUdc ghi cu the dieu viic ho trd doanh nghiep ndng cao<br /> kien dUpc hudng trong hdp ddng lao ddng hoac ndnglUccqnhtranh<br /> thda Udc lao ddng tap the, khdng dUdc coi la ThUc tiin trien khai chinh sach thue<br /> chi phf hpp ly dUdc kha'u trQ da gian tiep ngan TNDN trong nhQng nam qua cho tha'y tac<br /> can cac doanh nghiep tao dieu kien eai thien ddng cua Uu dai thdng qua mien, giam thue<br /> ddi sd'ng cua ngUdi lao dpng (trong hoan canh TNDN cdn han ehe bdi le cac chinb sach Uu<br /> cac khoan thudng thanh tfch ea nhan, cac dai chu ye'u dUdc thUc hien trong cac linh vQc<br /> boat ddng van hda - the thao danh cho tap the va dia ban ma Nha nQdc khuyen khfch diu tU<br /> ngUdi lao ddng... h i u bet deu khdng dUde quy va eung ehi ap dung ddi vdi doanh nghiep mdi<br /> dinh trUdc trong hdp ddng lao ddng hay thda thanh lap hoac doanh nghiep dau tu md rdng<br /> Udc tap the, ma phu thupc vao kha nang tai san xuit. Doanh nghiep mud'n dUpc hudng Uu<br /> chinb, ket qua kinh doanh thUe te cua doanh dai ve thue phai d i u tU vao eae dia ban cd<br /> nghiep tQng thdi ky eung nhQ thanh tfch cua dieu kien kinh te xa hdi khd khan va dae biet<br /> ngUdi lao ddng). Quy dinh nay lam cho mtic khd khan, ma thdng thUdng ket d u ha ting<br /> tieu tang cQdng ldi fch eho ngQdi lao ddng, va chat lUdng ngudn nhan iQc d cac dia ban<br /> thue day tai tao sQc lao ddng hi ban che, trong nay khdng thuiin ldi cho hoat dpng dau tQ. 0<br /> khi day la yeu to anh hQdng den chit iQdng, cac dia ban nay, doanh nghiep dau tQ nQdc<br /> nang suit, kha nang sang tao cua ngQdi lao ngoai cd quy md vd'n, trinh dp cdng nghe eao<br /> ddng - nhQng van de quye't dinh nang ltlc eung khdng mud'n dau tU do khdng chi gap<br /> canh tranh cua doanh nghiep. phai eac bat ldi ve chi phi, ma cdn do eac bat<br /> Bat cap eua chi'nh sach thue TNDN hien ldi khan hiem ngudn iQc. Doanh nghiep Viet<br /> hanh cdn the hien d viec danh thue thu nhap Nam vdi quy mo nhd, vdn it, cong nghe lac<br /> 2 lln vdi cung mpt khoan thu nhap la khoan hau cang khong the dau tU vao nhQng dia ban<br /> tiln lUdng cua chu doanh nghiep tU nhan nay. Ben eanh dd, thu tuc de dUdc Uu dai ve<br /> (DNTN) do khdng cho phep trQ tien iQdng, thue TNDN edn qua nhieu phQc tap da gay<br /> tien cdng cua chu DNTN khi xac dinh thu khd khan cho doanb nghiep khi ke khai va<br /> nhap chiu thue TNDN ddi vdi doanh nghiep chQng minh, dan de'n doanh nghiep mat kha<br /> tQ nhan. Do dd, khoan tien nay hi ap dung hai nhieu thdi gian va chi phi mdi dQdc hQdng Qu<br /> loai thud la thue TNDN va thue thu nhap ca dai.<br /> <br /> <br /> 56 Nghiin cilu Kinh tgsd375 - Thing 8/2009<br />  Chinh sdch thue thu nhap<br /> <br /> <br /> Bat cap cua chfnh sach nay the hien ro sach nay se lam gia tang nang lUc tich tu tai<br /> tren thtic te qua viee p h i n ldn doanh nghiep chfnh ddi vdi eac doanh nghiep cd quy md ldn,<br /> iQa chpn dau tu d cae vung cd dieu kien kinh boat dpng hieu qua, trong khi anh hudng<br /> te xa hdi thuan ldi, tap trung d cac thanh phd', khdng nhieu den doanh nghiep vQa va nhd,<br /> dd thi Idn^. Hieu qua ban che cua chfnh sach chidm da so doanh nghiep d Viet Nam va chu<br /> Uu dai thue thu nhap cung the hien qua viec ye'u tap trung d khu vUc doanh nghiep ngoai<br /> danh gia vai trd cua yeu to' thue trong quye't nha nUdc. That vay, mac du chinh sach nay<br /> dinh diu tU cua doanh nghiep''. mdi ra ddi va ehUa ed du so lieu de tfnh toan,<br /> Ben eanh dd, chfnh saeh eho phep doanh nhUng ne'u sQ dung sd' lieu ve ldi nhuan trQdc<br /> nghiep trich 10% thu nhap tinh thue de lap thue cua doanh nghiep nam 2006 (nam ma<br /> quy phat trien khoa hpc cdng nghe dQdc ky tdc dp tang trudng ldi nhuan cua doanh<br /> vpng la se hd trd doanh nghiep cd dQdc mdt nghiep kha cao) thi thiy r i n g tfnh binh quan,<br /> ngudn tai chinh phuc vu boat ddng nang cao sd' tien de lai cho phat trien khoa hpc cdng<br /> nang lUe cdng nghe, tQ dd nang cao nang suit, nghe cua doanh nghiep chUa den 130 trieu<br /> chat lupng san pham. Tuy nhien, cd the dU ddng mpt doanh nghiep, trong dd binh quan<br /> bao rang khdng phai t i t ca cae doanh nghiep doanh nghiep nba nUdc la tren 160 trieu ddng,<br /> deu dUde hudng ldi tQ chfnh sach nay do anh doanh nghiep ngoai nha nUde la tren 16 trieu<br /> hudng cua chfnh sach nay den cac doanh ddng, doanh nghiep ed vd'n d i u tU nUdc ngoai<br /> nghiep la khdng nhU nhau. Theo do, chfnh la tren 2 ty ddng.<br /> DO THI: Di^ t i n h quy mo Quy p h a t trien khoa hoc cong n g h e<br /> (ddn vi tinh: trieu ddng)<br /> D Quy mo Quy ph^t trien lilioa h^c c6ng ngtif |<br /> <br /> Gido due kim ioai<br /> Dgt may vd da giiy<br /> C6ng nghigp chi biin<br /> C6ng nghigp khai md<br /> Thuy sdn<br /> N6ng nghigp<br /> <br /> 1 10 100 1000 10000<br /> <br /> Ngudn: Tinh toan ciia tic gia til sd lieu thuc trang doanh nghiep Viet Nam nam 2006 cua Tdng cue Thdng ke<br /> <br /> 3. Thdng ke cho thdy cac khu cfing nghiep, chd xuit tdp Uung ehii ydu 6 Hd Npi, Thdnh phd Hd Chi Minh...<br /> 4. Theo du an "Sang kie'n eanh Uanh Viet Nam" (VNO), uu dai thud TNDN ehi xdp thii bay trong nhiing ye'u td anh<br /> hucmg de'n quydt dinh ddu ni, 89% DN dupc uu dai thud TNDN da khdng dinh hp khfing thay ddi quydt dinh ddu tu dii khfing<br /> duoc hudng im dai thud ndy. Theo nghien ciiu ciia Vien Nghien cihi quan ly kinh td trung uong, thud chi xep thir 4 trong<br /> trong 5 ye'u td eo ban de thu hut ddu tu (dung sau eo so ha tdng, thii tuc hanh chinh va ehdt luong lao dpng).<br /> <br /> Nghiin ciru Klnh tg s d 375 - Thing 8/2009 57<br />  Chinh sdch thue thu nhap ...<br /> <br /> <br /> Nhu vay, ne'u xet theo nganh nghe kinh khdng can thiet dd'i vdi doanh nghiep boat<br /> doanh, kha nang ddi mdi cdng nghe cua ddng trong cac n g a n h nghe it phai ddi mdi<br /> eac doanh nghiep cd kim ngach xua't khau cdng nghe nhQ dich vu, tQ van...<br /> ldn nhu det may, da giay, thuy san se Tdm lai, chinh sach t h u e TNDN cua<br /> khong thd phu thudc nhieu vao ngudn tai Viet Nam da co nhQng hd trd n h a t dinh<br /> chi'nh dupe tao ra tQ ehinh sach Qu dai trong viec n a n g cao n a n g iQc canh tranh<br /> nay, vi lupng tien trich lai vao Quy ddi mdi cho doanh nghiep. Tuy vay, so vdi cac qud'c<br /> cdng nghe binh quan tUdng Qng chi dat 8 gia khae, nha't la cac qud'c gia trong khu<br /> trieu ddng va 19,5 trieu ddng. TQdng tQ vUe, mQc t h u e t h u n h a p ma doanh nghiep<br /> nhQ vay ddi vdi eae doanh nghiep boat Viet Nam phai ddng gdp edn kha cao.<br /> ddng trong cac nganh tao ra nang iQc canh C h l n g ban, thue TNDN eua Viet Nam<br /> t r a n h trong dai ban nhQ khoa hpe edng<br /> nam 2006 chie'm khoang 35% tdng thu<br /> nghe, giao due dao tao, cac nganh san x u i t<br /> ngan sach n h a nQdc (khdng ke vien trd),<br /> dau vao va san p h i m trung gian nhU may<br /> tQdng dQdng tren 10% GDP. Ty le nay cd<br /> mde thiet bi... Cae doanh nghiep trong linh<br /> xu hudng giam d cae nam sau dd, tuy<br /> vQe kdt e l u ha t i n g dUdc trich lai nhieu<br /> hdn cae nganh khae nhUng van r i t nhd so nhien mQc dp giam khdng dang ke va chi<br /> vdi nhu e l u vdn ldn cho d i u tU vao cac xoay quanh mQc n a m 2006. Trong khi dd<br /> nganh nay. Trong khi dd, nhQng nganh thue TNDN cua Trung Quo'c chi ehiem<br /> lien quan den khai thae tai nguyen, khai tren 20% tdng t h u ngan sach nha nUde<br /> md lai cd dupe ngudn trich lai ldn n h i t . hang nam. Ben canh dd, hieu qua cua cae<br /> chfnh saeh Uu dai thue cung cdn nhieu ban<br /> Sd' tien trich lap Quy phat trien khoa che, chUa hd trd hieu qua cho boat ddng<br /> hpc edng nghe t h i p , trong khi Nha nQdc san x u i t , kinh doanh cua doanh nghiep.<br /> lai rang budc dieu kien trong thdi ban 5<br /> 3. M o t so g i a i p h a p h o a n t h i e n<br /> nam, ke tQ khi trfch lap, neu Quy phat<br /> chinh sach t h u e thu n h a p doanh<br /> trien khoa hpe va cdng nghe khdng dUdc sQ<br /> n g h i e p n h a m n a n g c a o n a n g iQc<br /> dting hoac sQ dung khong het 70%, hoac sQ<br /> canh t r a n h cho doanh nghiep<br /> diing khdng dung muc dfch thi doanh<br /> Viet N a m<br /> nghiep phai nop ngan sach nha nUde p h i n<br /> thue TNDN tfnh tren khoan thu nhap da De hd trd doanh nghiep nang eao nang<br /> trfch lap quy ma khdng sQ dung, boac sQ iQc canh t r a n h , chinh sach thue TNDN can<br /> dung khdng dung mue dfch va phan lai phai tie'p tuc dUdc hoan thien theo hUdng:<br /> phat sinh tQ so' thue TNDN dd. Rang bude Mgt Id, tie'p tuc eat giam thue s u i t thue<br /> nay ed the eoi la lam triet tieu tae ddng TNDN ft n h a t phai ngang b i n g vdi eac<br /> tfch cQc cua quy dinh 10% trfch lap Quy vi nUdc cung t r i n h dp p h a t trien trong khu<br /> trong 5 nam sd' tien trfch lap ddi vdi nhieu vUc.<br /> doanh nghiep la qua it, khdng the ddi mdi Hai Id, quy dinh ty le trich lap Quy<br /> cong nghe dUde. Hdn nQa, quy dinh nay phat trien khoa hpe cong nghe khae nhau<br /> mac du the hien quan diem hd trd cua Nha cho cac doanh nghiep trong cae nganh<br /> nude eho hoat dpng ddi mdi edng nghe nghe khac nhau. De hd trd co hieu qua, ty<br /> trong doanh nghiep, tuy vay, yeu eau ddi le trfch lai nen dUdc quy dinh khac nhau<br /> mdi edng nghe cua cae nganh nghe khdng cho phu hdp vdi nang lUc cua tQng nganh<br /> gid'ng nhau, do dd, quy dinh nay vQa ehUa nghe va mtic tieu Qu tien cua Nha nQdc.<br /> du sQc hd trd manh cho doanh nghiep thQc Dd'i vdi nhQng n g a n h can nhieu vd'n, ap<br /> sQ e i n ddi mdi cdng nghe de canh t r a n h dung cdng nghe hien dai va chiu ap ltlc<br /> trong khi lai la Qu dai khdng hieu qua. eanh t r a n h ldn, cac nganh ma sti phat<br /> <br /> 58 Nghiin ciiu Kinh tgsg375 - Thing 8/2009<br />  Chinh sdch thu6'thu nhap<br /> <br /> <br /> trien eua nd lien quan de'n eae nganh khae Sdu Id, cho phep doanh nghiep mdi<br /> thi ty le trfch c i n quy dinh cao hdn. thanh lap tang ty le ehi phf quang cao,<br /> Ba Id, Nha nUde can cho ph^p doanh khuyen mai de gia tang nang lUc canh<br /> nghiep lUa chpn viec t h a n h lap Quy theo tranh, chie'm linh thi trUdng. Trong trUdng<br /> nhu clu thile te eua doanh nghiep. Chang hdp chi phi quang eao phat sinh ldn cd the<br /> han, thay vi lap Quy phat trien khoa hpc eho phan bd d i n vao chi phi san x u i t kinh<br /> cdng nghe, cho phep doanh nghiep khong doanh cua cac nam sau. Ve dai ban, Nha<br /> ed nhu cau ldn ve phat trien khoa hpe cdng nUdc nen bd quy dinh khdng che mQc chi<br /> nghe, nhUng lai ed nhu c l u d p thie't ve cho boat ddng quang cao, quang ba thQdng<br /> cac boat ddng khac nhU dao tao de nang hieu eho phu hdp vdi thdng le qud'c te.<br /> cao trinh dp ngUdi lao dpng, quan ly, lap Bdy Id, Nha nQdc can ddn gian hda thu<br /> Quy phat trien ngudn n h a n ltlc... tuc d p Qu dai thue TNDN de chfnh sach<br /> Bd'n Id, de khuyen khfch eae doanh Qu dai thue thtic sQ la dpng ltlc khuyen<br /> nghiep thilc hien ddi mdi may mde thiet bi, khfch doanh nghiep d i u tQ, md rdng boat<br /> cdng nghe can cd chfnh sach Uu dai trong ddng san xua't, kinh doanh. Quy trinh giai<br /> khau hao theo tQng linh vtic, nganh nghe. quyet mien giam thue phai ro rang phu<br /> TQc la tuy vao tQng nganh nghe, can cQ hdp vdi yeu e l u eai each h a n h chfnh trong<br /> vao thdi gian hao mdn hQu hinh, dac biet linh vtic thue va trinh dp cua doanh<br /> la thdi gian hao mdn vo hinh cue. tai san cd nghiep.<br /> dinh, Nha nUdc se xac dinh dp dai cua cac Tdm Id, trong chfnh sach thue thu<br /> giai doan khau hao, trinh tU khau hao de nhap doanh nghiep, Nha nude e i n quy<br /> dUa ra nguyen tac khau hao eho thfch hdp dinh mpt each cu the cac loai thu nhap<br /> vdi tQng nganh nghe, tQng giai doan san chiu thue de tao ra sU ro rang, minh bach<br /> xuit. Ddi vdi doanh nghiep boat dpng trong viec thUc hien nghia vu thue cua<br /> trong linh vQc ma cdng nghe thay ddi lien doanh nghiep.<br /> tuc thi cho phep k h i u hao nhanh hdn cac Nang cao nang lUe eanh tranh cua<br /> linh vile khac. Ddng thdi, can cu the hda doanh nghiep la ddi hdi t i t yeu trong dieu<br /> dieu kien de trfch khau hao nhanh kien Viet Nam ngay cang hpi nhap sau vao<br /> Ndm la, ke't hdp chi'nh sach Qu dai thu6' nen kinh te the gidi. Ben canh nd lUe eua<br /> TNDN theo dia ban vdi Uu dai theo quy md doanh nghiep, chfnh sach kinh te eua Nha<br /> du an de khuyen khich cac dU an cd quy nUdc trong dd cd chfnh sach thue thu nhap<br /> md ldn, ban ehe viec chia nhd dil an de doanh nghiep dUde eoi la cd tac ddng quan<br /> hudng cae Uu dai d i u tU. Chu trpng Uu dai trpng, dac biet la trong bdi canh the che<br /> thue cho doanh nghiep boat dpng trong eac chfnh sach cua Viet Nam cdn chUa hoan<br /> linh vtic trpng diem, ap dung mQc dp Qu thien, lai phai canh t r a n h vdi eac doanh<br /> dai eao hdn dd'i vdi doanh nghiep boat nghiep den tQ cac nen kinh te phat trien,<br /> ddng trong linh vtic edng nghe cao, san he thd'ng chfnh sach dat den dp chuan<br /> xua't san pham t h a m dung vd'n, lao dpng mile. Chfnh vi vay, cung vdi cac chfnh sach<br /> nhieu c h i t xam, ddng thdi van tie'p tue Qu kinh te khac, chfnh saeh thue thu nhap<br /> dai thue dd'i vdi doanh nghiep san x u i t doanh nghiep cua Viet Nam c i n tiep tuc<br /> san pham khai thae dUde ldi the cua Viet dupc danh gia va hoan thien de tao thuan<br /> Nam nhu sQ dung nhieu lao dpng, stf dung ldi hdn nQa cho doanb nghiep nang cao<br /> ngudn nguyen lieu san ed cua dia phQdng... nang iQc canh t r a n h va hdi nhap./.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nghiin cilu Kinh te sd 375 - Thing 8/2009 59<br />