Chính sách về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục vị thành niên, thanh niên: Những bất cập và khoảng trống
lượt xem 5
download
Chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho vị thành niên và thanh niên (VTN/TN) đã và đang đóng vai trò quan trọng trong nâng cao sức khỏe nói chung của nhóm dân số này và đảm bảo duy trì thế hệ khỏe mạnh tiếp theo. Bài viết trình bày những bất cập và khoảng trống trong chính sách về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục vị thành niên, thanh niên.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Chính sách về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục vị thành niên, thanh niên: Những bất cập và khoảng trống
- Sè 16/2015 CHÍNH SÁCH V S C KH E SINH S N, S C KH E TÌNH D C V THÀNH NIÊN, THANH NIÊN: NH NG B T C P VÀ KHO NG TR NG ThS.Tr n Th Ng c Bích23 S lư ng v thành niên và thanh niên (trong chăm sóc SKSS bao g m: 1) K ho ch hóa gia đ tu i t 10 - 24 tu i) chi m 24,5% t ng dân đình (KHHGĐ); 2) S c kh e ph n và làm s 24. Đây là l c lư ng lao đ ng ch y u quy t m an toàn; 3) Phòng tránh phá thai và phá đ nh đ n s phát tri n c a đ t nư c trong tương thai an toàn; 4) Phòng ng a và đi u tr viêm lai. Chăm sóc s c kh e sinh s n, s c kh e tình nhi m đư ng sinh s n, các b nh lây truy n qua d c cho v thành niên và thanh niên (VTN/TN) đư ng tình d c; 5) Tình d c; 6) Tư v n và đã và đang đóng vai trò quan tr ng trong nâng đi u tr vô sinh. cao s c kh e nói chung c a nhóm dân s này và Vi t Nam, SKSS bao g m 10 n i dung: 1) đ m b o duy trì th h kh e m nh ti p theo. Làm m an toàn; 2) KHHGĐ; 3) Gi m n o, phá Theo đ nh nghĩa c a T ch c Y t th gi i thai và phá thai an toàn; 4) Giáo d c SKSS v (WHO), s c kh e sinh s n (SKSS) là tr ng thái thành niên; 5) Phòng ch ng các b nh nhi m kh e m nh v th ch t, tinh th n và hòa h p xã khu n đư ng sinh s n; 6) Phòng ch ng các b nh h i v t t c các phương di n liên quan đ n h lây truy n qua đư ng tình d c; 7) Phòng ch ng th ng sinh s n trong su t các giai đo n c a cu c ung thư vú và các lo i ung thư b ph n sinh đ i. S c kh e tình d c (SKTD) là tr ng thái d c; 8) Phòng ch ng nguyên nhân gây vô sinh; kh e m nh v th ch t, tình c m, tinh th n và 9) Giáo d c tình d c, s c kh e ngư i cao tu i quan h xã h i liên quan đ n tình d c. Đi u đó và bình đ ng gi i; 10) Thông tin giáo d c không ch có nghĩa là không có b nh t t, không truy n thông. b t thư ng và không y u t. SKTD đòi h i cách Vi t Nam đã có m t h th ng các văn b n ti p c n tích c c và tôn tr ng đ i v i tình d c và chính sách, pháp lu t thu n l i cho vi c tri n trong các m i quan h tình d c cũng như kh khai các can thi p nh m đáp ng nhu c u chăm năng hư ng th tình d c an toàn và khoái c m sóc SKSS v thành niên, thanh niên (VTN/TN). mà không b ép bu c, không b phân bi t đ i x Chăm sóc SKSS VTN/TN đã đư c quy đ nh và không b b o hành. Trong chương trình hành đ ng sau H i ngh Dân s và Phát tri n t i Cairo - Ai C p (1994), 23 Nghiên c u viên Khoa Dân s và Phát tri n, Vi n Chi n Qu Dân s Liên H p qu c đưa ra n i dung lư c và Chính sách Y t . 24 Đi u tra Bi n đ ng dân s , 2012, T ng c c Th ng kê. 65
- DI N ĐÀN CHÍNH SÁCH Y T trong các văn b n pháp lý quan tr ng nh t t HIV/AIDS và phòng ng a các b nh lây truy n lu t, pháp l nh đ n các chi n lư c v chăm qua đư ng tình d c và các b nh xã h i khác sóc SKSS nói chung trong đó có chăm sóc (Đi u 21, 22 Lu t Thanh niên); đưa ra các SKSS cho VTN/TN. Bài vi t này ch gi i h n chính sách và đ m b o d ch v chăm sóc s c trong n i dung phân tích nh ng h n ch , b t kh e ban đ u, phòng b nh và khám ch a b nh c p và kho ng tr ng c a nh ng văn b n chính cho tr em (Đi u 27 Lu t B o v , chăm sóc và sách t m vĩ mô mà không đi sâu vào nh ng giáo d c tr em) và ban hành các chính sách k t qu tri n khai th c hi n. v chăm sóc SKSS (Đi u 5, Pháp l nh Dân s 1. H th ng các văn b n chính sách, pháp 06/2003/PL-UBTVQH). lu t v chăm sóc s c kh e sinh s n, s c - B Giáo d c và Đào t o có trách nhi m kh e tình d c v thành niên, thanh niên giáo d c gi i tính, giáo d c SKSS trong h th ng giáo d c qu c dân (Đi u 12 và 15 Lu t 1.1. Các văn b n Lu t, Pháp l nh và Ngh Phòng ch ng nhi m vi rút gây ra do h i ch ng đ nh hư ng d n suy gi m mi n d ch m c ph i ngư i Quy n, b n ph n (đ i v i tr em), nghĩa v (HIV/AIDS), sau đây g i t t là Lu t Phòng (đ i v i thanh niên) và trách nhi m c a Nhà ch ng HIV/AIDS; Đi u 29, Pháp l nh Dân s nư c, gia đình và xã h i đ i v i VTN/TN đư c 06/2003/PL-UBTVQH); giáo d c k năng s ng quy đ nh trong Lu t B o v , chăm sóc và giáo lành m nh (Đi u 20, Ngh đ nh 120/2007/NĐ- d c tr em (2004) và Lu t Thanh niên (2005). CP hư ng d n thi hành m t s đi u c a Lu t Tr em dư i 16 tu i có quy n đư c chăm Thanh niên); t ch c y t h c đư ng (Đi u 27, sóc s c kh e và quy n đư c ti p c n thông Lu t B o v , chăm sóc và giáo d c tr em) và tin, bày t ý ki n và tham gia các ho t đ ng xã hư ng d n, giáo d c k năng s ng cho tr em h i (Đi u 15 và Đi u 20 Lu t B o v , chăm trong các cơ s giáo d c (Đi u 33, Ngh đ nh s sóc và giáo d c tr em). Thanh niên t đ 16 71/NĐ-CP hư ng d n thi hành Lu t B o v , tu i đ n 30 tu i có quy n và nghĩa v đư c chăm sóc và giáo d c tr em). b o v chăm sóc, hư ng d n nâng cao s c - B Y t có trách nhi m xây d ng, phát tri n kh e, k năng s ng lành m nh và phòng ng a h th ng trung tâm tư v n SKSS, phòng ch ng b nh t t (Đi u 14 Lu t Thanh niên). HIV/AIDS, phòng ng a các b nh lây truy n qua Nhà nư c, cơ s y t , B Giáo d c và Đào đư ng tình d c cho thanh niên (Đi u 20, Ngh t o, cha m /ngư i giám h có trách nhi m b o đ nh s 20/NĐ-CP hư ng d n thi hành m t s v s c kh e cho tr em (Đi u 27 Lu t B o v , đi u Lu t Thanh niên); quy đ nh các chu n m c chăm sóc và giáo d c tr em); Nhà nư c, gia v chăm sóc SKSS, KHHGĐ, hư ng d n tiêu đình và t ch c thanh niên có trách nhi m chu n trang thi t b và cơ s v t ch t c n thi t trong b o v s c kh e cho thanh niên (Đi u đ i v i các lo i hình t ch c cung c p d ch v 21, 22 Lu t Thanh niên). C th là: chăm sóc SKSS, KHHGĐ (Đi u 29, Ngh đ nh - Nhà nư c có trách nhi m ban hành các 104/2003/NĐ-CP hư ng d n thi hành m t s đi u Pháp l nh Dân s ) và hư ng d n th c hi n chính sách, đ m b o các d ch v nâng cao s c các bi n pháp phòng tránh b nh h c đư ng và kh e cho thanh niên, t ch c tư v n cho thanh các b nh khác cho tr em (Đi u 27 Lu t B o v , niên v SKSS, k năng s ng, phòng ch ng chăm sóc và giáo d c tr em). 66
- Sè 16/2015 - Gia đình có trách nhi m: ki m tra s c Nam giai đo n 2001-2010” (Quy t đ nh kh e, tiêm ch ng, khám, ch a b nh cho tr em 147/2000/QĐ-TTg); “Chi n lư c Qu c gia (Đi u 27 Lu t B o v , chăm sóc và tr em); Phòng, ch ng HIV/AIDS Vi t Nam đ n năm nâng cao s c kh e, phát tri n th ch t, giáo 2010 và t m nhìn 2020” (Quy t đ nh s d c tình b n, tình yêu và các k năng c n thi t 36/2004/QĐ-TTg). C ba b n Chi n lư c này đ thanh niên t ch c cu c s ng gia đình đ u hư ng t i c i thi n SKSS, SKTD và d (Đi u 22, Lu t Thanh niên). phòng lây nhi m HIV/AIDS cho v thành niên - Nhà trư ng có trách nhi m hư ng d n ki n thông qua giáo d c, tư v n và cung c p d ch th c chăm sóc SKSS, tình b n, tình yêu cho thanh v chăm sóc SKSS phù h p v i l a tu i. niên t đ 16 tu i đ n dư i 18 tu i (Đi u 30 Lu t V t ch c th c hi n: Thanh niên và Đi u 18 Ngh đ nh s 120/NĐ-CP - y ban Qu c gia Dân s - KHHGĐ ( nay hư ng d n thi hành Lu t Thanh niên). là T ng c c Dân s -KHHGĐ), B Y t và B - T ch c thanh niên có trách nhi m b o v Giáo d c và Đào t o có trách nhi m th c hi n s c kh e cho thanh niên, v n đ ng thanh niên các n i dung liên quan công tác chăm sóc không nghi n rư u, không say rư u, không SKSS cho v thành niên. C th , B Giáo d c hút thu c lá (Đi u 21 Lu t Thanh niên) và và Đào t o ch u trách nhi m xây d ng và ch hư ng d n ki n th c v gi i tính, SKSS cho đ o th c hi n chương trình giáo d c v gi i, thanh niên t đ 16 đ n dư i 18 tu i (Đi u 18, v SKSS và SKTD cho h c sinh các c p ph Ngh đ nh s 120/NĐ-CP hư ng d n thi hành thông, cao đ ng, đ i h c, trung h c chuyên m t s đi u Lu t Thanh niên). nghi p và d y ngh và các lo i hình giáo d c - T ch c, cá nhân cung c p các d ch v tư khác (Chi n lư c Dân s Vi t Nam và Chi n v n SKSS, phòng ch ng HIV/AIDS, phòng lư c Qu c gia chăm sóc SKSS); t ch c tri n ng a các b nh lây truy n qua đư ng tình d c khai giáo d c chương trình ki n th c và hu n và các b nh xã h i khác, phòng ch ng ma tuý; luy n k năng phòng ch ng HIV/AIDS vào tư v n v tình yêu, hôn nhân, gia đình, th c trong chương trình đào t o trong các trư ng hi n KHHGĐ đư c Nhà nư c khuy n khích đ i h c, cao đ ng, trung h c chuyên nghi p, và h tr (Đi u 5 Pháp l nh Dân s và Đi u 9 giáo d c d y ngh và ph thông (Chi n lư c Ngh đ nh s 120/2007/NĐ-CP hư ng d n thi Qu c gia phòng ch ng HIV/AIDS). hành m t s đi u Lu t Thanh niên) - C ba Chi n lư c đ u quy đ nh M t tr n 1.2. Các Chi n lư c qu c gia v chăm sóc T qu c Vi t Nam và các t ch c thành viên s c kh e sinh s n và các chi n lư c liên có trách nhi m tham gia tri n khai chi n lư c. quan c a Chính ph V ngu n l c tài chính đ th c hi n Chi n a) Giai đo n 2001 - 2010: lư c bao g m các ngu n ngân sách c a Nhà nư c, các ngu n h p tác song phương và đa Trong giai đo n này, Th tư ng Chính ph phương, các t ch c phi chính ph và s đóng ban hành “Chi n lư c qu c gia v chăm sóc góp c a c ng đ ng, trong đó ngu n c a Chính SKSS giai đo n 2001 - 2010” (Quy t đ nh ph là ch y u đ i v i tri n khai Chi n lư c 136/2000/QĐ-TTg); “Chi n lư c Dân s Vi t Dân s và Chi n lư c chăm sóc SKSS. 67
- DI N ĐÀN CHÍNH SÁCH Y T b) Giai đo n 2010 - 2020 - B Lao đ ng, Thương binh và Xã h i có trách nhi m ch đ o và ki m tra công tác phòng Trong giai đo n này, Th tư ng Chính ph ch ng HIV/AIDS cho ngư i lao đ ng t i nơi cũng phê duy t ba Chi n lư c quan tr ng liên làm vi c, chú tr ng đ n lao đ ng n và nhóm lao quan đ n chăm sóc SKSS VTN/TN. Đó là đ ng di bi n đ ng d b t n thương (Chi n lư c Chi n lư c Dân s và S c kh e sinh s n Vi t Phòng ch ng HIV/AIDS); hư ng d n đưa n i Nam giai đo n 2011 - 2020 (Quy t đ nh dung giáo d c v gi i, gi i tính, dân s , SKSS 2013/QĐ-TTg); Chi n lư c phát tri n Thanh bình đ ng gi i vào trong chương trình đào t o niên Vi t Nam giai đo n 2011 - 2020 (Quy t c a các cơ s d y ngh (Chi n lư c DS - SKSS) đ nh 2474/QĐ-TTg) và Chi n lư c Qu c gia và l ng ghép m c tiêu, gi i pháp c a Chi n lư c Phòng, ch ng HIV/AIDS Vi t Nam đ n năm phát tri n thanh niên vào Chi n lư c phát tri n 2020 và t m nhìn 2030 (Quy t đ nh 608/QĐ- d y ngh , Chi n lư c vi c làm đ n năm 2020 và TTg). Chi n lư c bình đ ng gi i giai đo n 2011 - 2020 V t ch c th c hi n: (Chi n lư c phát tri n Thanh niên). - B Y t ch trì tri n khai th c hi n hai - C ba Chi n lư c đ u quy đ nh M t tr n Chi n lư c Dân s và SKSS, Chi n lư c T qu c và các t ch c chính tr - xã h i thành Phòng, ch ng HIV/AIDS. B N i v ch trì viên th c hi n tri n khai các Chi n lư c theo tri n khai Chi n lư c phát tri n Thanh niên. ch c năng, nhi m v trong ph m vi ho t đ ng B Y t có trách nhi m t ch c tri n khai th c c a mình. hi n các ch tiêu Chi n lư c phát tri n Thanh - C ba Chi n lư c đ u quy đ nh trách niên v s c kh e, SKSS c a thanh niên và v nhi m c a UBND t nh/thành ph trong vi c thành niên (Chi n lư c phát tri n Thanh niên) tri n khai t ch c Chi n lư c và huy đ ng - B Giáo d c và Đào t o có trách nhi m ngu n l c đ th c hi n Chi n lư c. ch trì, ph i h p v i các B , ngành liên quan t ch c tri n khai Chi n lư c phát tri n giáo V ngu n l c tài chính đ th c hi n các d c giai đo n 2011 - 2020, th c hi n các n i Chi n lư c bao g m các ngu n ngân sách c a dung giáo d c v gi i, gi i tính, dân s , Nhà nư c (trung ương và đ a phương), các SKSS, bình đ ng gi i cho h c sinh, sinh viên; ngu n h p tác song phương và đa phương, c a b i dư ng cho giáo viên, gi ng viên, cán b y các t ch c phi chính ph và s đóng góp c a t trong trư ng h c v gi i, gi i tính, dân s , c ng đ ng. SKSS, bình đ ng gi i, phòng ch ng HIV; và 1.3. Các văn b n tri n khai chính sách chăm l ng ghép các m c tiêu, ch tiêu v dân s vào sóc SKSS VTN/TN c a B Y t quy ho ch, k ho ch phát tri n ngành (Chi n B Y t là cơ quan ch trì trong tri n khai các lư c DS - SKSS Vi t Nam); tri n khai chương văn b n quy ph m pháp lu t và các Chi n lư c trình giáo d c v phòng ch ng HIV/AIDS liên quan đ n công tác chăm sóc SKSS cho trong h th ng giáo d c qu c dân (Chi n lư c VTN/TN. Vì v y, B Y t đã ban hành các Phòng, ch ng HIV/AIDS) và l ng ghép Chi n Quy t đ nh, K ho ch quy đ nh v nhi m v , lư c phát tri n Thanh niên vào Chi n lư c tiêu chu n k thu t, n i dung tư v n và cung c p phát tri n giáo d c Vi t Nam đ n năm 2020 d ch v chăm sóc SKSS nói chung trong đó có (Chi n lư c phát tri n Thanh niên). n i dung liên quan đ n chăm sóc SKSS cho 68
- Sè 16/2015 VTN/TN. C th , B Y t đã ban hành các s c kh e thân thi n v i VTN/TN (Hư ng d n văn b n sau: qu c gia v các d ch v chăm sóc SKSS-Ph n - Quy t đ nh 385/2001/QĐ-BYT ngày 6 SKSS VTN/TN). 13/02/2001 c a B Y t v vi c ban hành qui 2. Nh ng b t c p và kho ng tr ng trong đ nh nhi m v k thu t trong lĩnh v c chăm chính sách, pháp lu t v chăm sóc s c kh e sóc SKSS t i các cơ s y t . sinh s n, s c kh e tình d c cho v thành - Quy t đ nh s 23/2006/QĐ-BYT ban hành niên và thanh niên quy đ nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và cơ Có th th y r ng, Vi t Nam đã có m t h c u t ch c c a Trung tâm chăm sóc SKSS t nh, th ng các văn b n chính sách, pháp lu t v công thành ph tr c thu c Trung ương. tác chăm sóc SKSS/SKTD cho VTN/TN. Các - Quy t đ nh s 2010/QĐ-BYT ngày văn b n chính sách nêu trên đã đưa ra các m c 7/6/2006 c a B Y t phê duy t K ho ch t ng tiêu, gi i pháp và phân công trách nhi m các t th Qu c gia v b o v , chăm sóc và nâng cao ch c, cơ quan nhà nư c trong vi c th c hi n. s c kh e c a VTN/TN Vi t Nam giai đo n 2006 Đi u này th hi n s quan tâm, chú tr ng c a - 2010 và đ nh hư ng đ n năm 2020. Nhà nư c và Chính ph đ i v i các nhu c u chăm sóc SKSS VTN/TN giai đo n trư c đây, - Hư ng d n cung c p d ch v s c kh e thân hi n t i cũng như trong tương lai. Các văn b n thi n v i VTN/TN đư c B Y t ban hành vào pháp lý này th hi n s cam k t c a Chính ph tháng 11 năm 2007. Trong đó ph n hư ng d n trong các h tr k thu t, cơ s h t ng cũng như tri n khai các d ch v chăm sóc SKSS, SKTD h tr tài chính cho vi c tri n khai các can thi p thân thi n v i VTN/TN đã nêu rõ khái ni m, các nh m đáp ng nhu c u SKSS/SKTD và phòng lo i d ch v SKSS/SKTD thân thi n và hư ng ch ng HIV/AIDS cho VTN/TN. d n dành cho các lo i cơ s d ch v bao g m cơ Vi c th c hi n các chính sách, pháp lu t trên s cung c p IEC, cơ s tư v n và cơ s cung c p đã nâng cao hi u bi t, ki n th c c a VTN/TN v d ch v v SKSS/SKTD cho VTN/TN. bi n pháp tránh thai, phòng, ch ng HIV/AIDS... - Quy t đ nh s 4620/QĐ-BYT ngày 25 Theo Đi u tra Qu c gia v V thành niên và tháng 11 năm 2009 c a B Y t ban hành Thanh niên Vi t Nam (SAVY2) hi u bi t v các Hư ng d n qu c gia v các d ch v chăm sóc bi n pháp tránh thai c a VTN/TN r t t t: 92% chăm sóc SKSS. bi t v thu c u ng tránh thai, 95% bi t v bao Các n i dung v chăm sóc SKSS/SKTD cho cao su. Cũng theo k t qu Đi u tra này cho th y VTN/TN đư c B Y t quy đ nh trong các văn VNT/TN có hi u bi t khá t t v HIV/AIDS: b n ban hành bao g m: 1) Nh ng đ c đi m tâm 98% đã t ng nghe nói đ n HIV/AIDS, 98% bi t lý trong th i kỳ VTN; 2) K năng s ng liên HIV/AIDS lây qua đư ng tình d c, 98% bi t lây quan đ n SKSS/SKTD c a VTN/TN; 3) Tình truy n qua đư ng m con, 99% bi t lây truy n d c an toàn và lành m nh; 4) Tư v n v SKSS qua tiêm chích và 96% bi t lây truy n qua VTN/TN; 5) Kinh nguy t và xu t tinh c a VTN; truy n máu không an toàn. S trư ng h p nhi m 6) Khám SKSS cho VTN/TN; 7) Các bi n pháp HIV m i Vi t Nam có chi u hư ng gi m d n tránh thai cho VTN/TN; 8) Mang thai VTN/TN; theo th i gian, t đ nh đi m 28.300 ngư i năm 9) VTN/TN v i v n đ b o hành; 10) D ch v 2002 xu ng còn 19.900 ngư i năm 2010 (Ư c tính và d báo nhi m 69
- DI N ĐÀN CHÍNH SÁCH Y T HIV t i Vi t Nam - C c Phòng ch ng khác nhau trong các văn b n. Pháp l nh Dân s HIV/AIDS, B Y t , 2013). và Ngh đ nh hư ng d n quy đ nh trách nhi m Bên c nh nh ng k t qu đ t đư c trên thì B Giáo d c và Đào t o gi ng d y chương trình dân s và SKSS trong h th ng giáo d c qu c chăm sóc SKSS cho VTN/TN còn nhi u thách th c. “T l phá thai bao g m c phá thai dân. Lu t Thanh niên và Ngh đ nh hư ng d n thanh niên và ngư i chưa thành niên còn cao. ch quy đ nh trách nhi m c a B Giáo d c và Tình tr ng quan h tình d c trư c hôn nhân, Đào t o giáo d c SKSS trong nhà trư ng cho mang thai ngoài ý mu n và phá thai, m c các nhóm đ i tư ng t 16 - dư i 18 tu i (không bao b nh nhi m khu n lây truy n qua đư ng tình g m các c p h c đ i h c, cao đ ng, trung h c d c ngư i chưa thành niên và thanh niên có chuyên nghi p). Lu t B o v , chăm sóc và giáo xu hư ng gia tăng. Hi u bi t v SKSS/SKTD d c tr em quy đ nh trách nhi m c a B Giáo c a ngư i chưa thành niên và thanh niên còn d c và Đào t o giáo d c k năng s ng. nhi u h n ch , ch 13% tr l i đúng v th i Bên c nh đó, ngay trong h th ng văn b n đi m d có thai nh t trong chu kỳ kinh nguy t cùng m t lĩnh v c quy đ nh v trách nhi m c a c a ph n . Ki n th c, thái đ và hành vi v B Giáo d c và Đào t o cũng không đ ng nh t. DS, SKSS trong c ng đ ng và ngay c cán b Ø V lĩnh v c phòng ch ng HIV/AIDS, y t còn h n ch ” (Chi n lư c Qu c gia DS - Lu t quy đ nh k t h p n i dung giáo d c SKSS Vi t Nam giai đo n 2011 - 2020). phòng ch ng HIV/AIDS v i giáo d c gi i Nh ng thách th c trên cho th y vi c th c tính, SKSS nhưng Chi n lư c giai đo n 2011 - thi các chính sách, pháp lu t chăm sóc 2020 ch quy đ nh v n i dung giáo d c phòng SKSS/SKTD cho VTN/TN v n còn nhi u h n ch ng HIV/AIDS. ch , b t c p và kho ng tr ng. Ø V lĩnh v c thanh niên, Lu t Thanh niên Th nh t, vi c phân đ nh rõ trách nhi m quy đ nh trách nhi m c a B Giáo d c và Đào c a các B , ngành trong th c hi n m c tiêu t o trong giáo d c SKSS trong nhà trư ng chăm sóc SKSS/SKTD chưa th ng nh t và rõ nhưng Chi n lư c phát tri n Thanh niên l i quy ràng trong các văn b n. C th : đ nh trách nhi m l ng ghép th c hi n Chi n - B Y t có trách nhi m quy đ nh các nhi m lư c phát tri n Thanh niên vào Chi n lư c phát v , tiêu chu n k thu t, n i dung tư v n và cung tri n giáo d c, trong khi đó Chi n lư c phát tri n c p d ch v chăm sóc SKSS cho VTN/TN đư c giáo d c ch quy đ nh v n i dung giáo d c k quy đ nh th ng nh t trong Ngh đ nh hư ng d n năng s ng trong nhà trư ng. Đi u này cho th y, Lu t Thanh niên và Ngh đ nh hư ng d n Pháp l ra các văn b n tri n khai th c hi n Lu t c n l nh Dân s . Tuy nhiên, trong Lu t B o v , chi ti t và c th hơn Lu t nhưng th c t l i quy chăm sóc và Giáo d c tr em ch quy đ nh trách đ nh thi u n i dung và chung chung hơn Lu t. nhi m B Y t trong phòng tránh b nh h c Th hai, các văn b n pháp lu t và chi n đư ng và b nh khác cho tr em, không quy đ nh lư c trong lĩnh v c chăm sóc SKSS/SKTD trách nhi m c a B Y t đ i v i chăm sóc SKSS cho VTN/TN còn thi u đ ng b v i các văn cho VTN (10 - dư i 16 tu i). b n chính sách khác có liên quan d n đ n h n - Trách nhi m B Giáo d c và Đào t o trong ch trong tri n khai chính sách v chăm sóc giáo d c gi i tính, giáo d c SKSS quy đ nh SKSS/SKTD cho VTN/TN: 70
- Sè 16/2015 - Theo Đi u tra Qu c gia v V thành niên và thu hút đư c nhi u t ch c, cá nhân cung c p Thanh niên Vi t Nam (SAVY2), m c đ hi u d ch v này do quy đ nh trên không đư c c bi t, m c đ bi t cách phòng tránh HIV và m c th hóa trong các văn b n quy đ nh liên quan đ hi u bi t v các bi n pháp tránh thai cho th y đ n đ t đai, tín d ng. nh ng ngư i đư c h c trư ng v ch đ này Th ba, do chưa th ng nh t v quy đ nh đ có hi u bi t t t hơn so v i nh ng ngư i không tu i VTN trong các văn b n quy ph m pháp đư c h c. Giáo d c SKSS, phòng ch ng lu t d n đ n kho ng tr ng trong quy đ nh HIV/AIDS trong trư ng h c rõ ràng r t có l i chính sách, pháp lu t liên quan đ n chăm sóc cho h c sinh. Tuy nhiên, n i dung này chưa th c SKSS/SKTD cho VTN/TN. s đư c chú tr ng do chương trình giáo d c b t bu c trong nhà trư ng đang quá t i nên không - Lu t B o v , chăm sóc và giáo d c tr em th dành nhi u th i lư ng cho n i dung này. đi u ch nh đ i tư ng tr em dư i 16 tu i. Đ Như trên đã phân tích, h u h t các văn b n Lu t, tu i quy đ nh trong Lu t này bao g m đ tu i v Pháp l nh, Ngh đ nh liên quan đ u quy đ nh rõ thành niên 10 - 16 tu i. Tuy nhiên, do quy đ nh trách nhi m c a B Giáo d c và Đào t o trong là tr em nên Lu t đã không chú tr ng quy đ nh giáo d c SKSS, phòng ch ng HIV/AIDS trong c th v n i dung chăm sóc SKSS/SKTD cho h th ng giáo d c qu c dân nhưng Chi n lư c đ tu i này mà ch t p trung vào chăm sóc s c phát tri n giáo d c giai đo n 2011 - 2020 ch đ kh e ban đ u, khám ch a b nh. Vì th , trách c p đ n n i dung giáo d c k năng s ng trong nhi m c a B Y t và gia đình trong Lu t ch m c tiêu nâng cao ch t lư ng giáo d c toàn di n đư c quy đ nh v n i dung này. Lu t cũng ch b c giáo d c ph thông và không có ch tiêu quy đ nh trách nhi m c a B Giáo d c và Đào đ u ra đ đánh giá k t qu đ t đư c c a n i t o hư ng d n k năng s ng trong các cơ s giáo dung này. Trong gi i pháp th c hi n Chi n lư c d c. Vi c thi u v ng quy đ nh v n i dung giáo cũng không có gi i pháp nào đ c p đ n n i d c SKSS/SKTD cho nhóm 10 - 16 tu i trong dung này. Rõ ràng, s thi u đ ng b trong các Lu t B o v , chăm sóc và giáo d c tr em d n văn b n chính sách d n đ n vi c chính sách đ n t t c các văn b n hư ng d n thi hành và các đúng khi xây d ng nhưng h n ch khi tri n khai văn b n tri n khai th c hi n như Chương trình do thi u đ ng b gi a các chính sách. Qu c gia b o v tr em giai đo n 2011 - 2015 (Quy t đ nh 267/2011/QĐ-TTg) và Chương - Các t ch c phi chính ph , các t ch c trình hành đ ng qu c gia vì tr em giai đo n c ng đ ng ho c y t tư nhân tham gia cung c p 2012 - 2020 (Quy t đ nh 1555/2012/QĐ-TTg) d ch v SKSS VTN/TN đã b sung cho ho t không có ho t đ ng, d án nào dành cho n i đ ng c a các d ch v nhà nư c và m ra hư ng dung này. Trên 10 ngàn tr em b xâm h i tình đi m i cho vi c phát tri n đa d ng các hình th c d c, tr em b b o l c trong giai đo n 2001 cung ng d ch v linh ho t, thân thi n cho - 2010 (Chương trình Qu c gia b o v tr em VTN/TN. M c dù, Pháp l nh Dân s và Ngh giai đo n 2011 - 2015) là con s cho th y c n đ nh 120 hư ng d n Lu t Thanh niên quy đ nh ph i quy đ nh c th n i dung chăm sóc các t ch c, cá nhân cung c p các d ch v tư v n SKSS/SKTD cho nhóm 10 - 16 tu i trong SKSS, phòng ch ng HIV/AIDS, KHHGĐ… Lu t B o v , chăm sóc và giáo d c tr em. đư c khuy n khích, ưu tiên s d ng đ t đai, vay v n tín d ng ưu đãi nhưng trên th c t không - Lu t Thanh niên đi u ch nh đ i tư ng t đ 16 đ n 30 tu i. Do đó, đ tu i t đ 16 đ n dư i 71
- DI N ĐÀN CHÍNH SÁCH Y T 18 đư c coi là chưa thành niên. Lu t Thanh niên nhi m c a gia đình đư c quy đ nh khá rõ bao và Ngh đ nh hư ng d n ch quy đ nh trách g m: ki m tra s c kh e, tiêm ch ng, khám, ch a nhi m c a nhà trư ng và t ch c thanh niên b nh cho tr em (Lu t B o v , chăm sóc và giáo trong hư ng d n v gi i tính và SKSS cho thanh d c tr em) và nâng cao s c kh e, phát tri n th niên t đ 16 đ n dư i 18 tu i mà không có quy ch t, giáo d c tình b n, tình yêu và các k năng đ nh trách nhi m cơ quan, t ch c trong hư ng c n thi t đ thanh niên t ch c cu c s ng gia d n, giáo d c SKSS/SKTD cho nhóm tu i t 18 đình (Lu t Thanh niên). Tuy nhiên, các văn b n tr lên. Kho ng tr ng trong quy đ nh này d n hư ng d n thi hành Lu t và các Chi n lư c đ u đ n kho ng tr ng khác. Đó là hi n nay đang không đ c p đ n trách nhi m c a gia đình, n u thi u quy đ nh v trách nhi m c a cơ quan, t có trong các Chi n lư c thì ch đư c đ c p đ n ch c, doanh nghi p và ngư i s d ng lao đ ng thông qua ho t đ ng c a t ch c đoàn th . Đi u trong vi c đ m b o th c hi n quy n ti p c n này d n t i s thi u v ng các chương trình, d thông tin và d ch v chăm sóc SKSS/SKTD đ i án nâng cao năng l c, ki n th c cho cha m , gia v i VTN/TN lao đ ng trong các cơ quan, doanh đình trong cung c p thông tin và giáo d c nghi p, VTN/TN di cư và các chính sách h tr SKSS/SKTD cho VTN/TN. c i thi n h th ng các cơ s y t đ cung c p - Vi c tuyên truy n v SKSS/SKTD cho thông tin và d ch v SKSS/SKTD toàn di n và VTN/TN trong c ng đ ng ch y u đư c Đoàn có th chi tr đư c cho VTN/TN di cư. Theo s thanh niên, H i Ph n , H i Nông dân tri n khai li u th ng kê c a B Lao đ ng, Thương binh và th c hi n. Tuy nhiên, các ho t đ ng còn mang Xã h i, trong vòng 5 năm (2008-2013), có tính ch t phong trào và các ho t đ ng này đư c kho ng 6,5 tri u ngư i di cư t nông thôn ra th c hi n l ng ghép ho t đ ng c a đoàn th nên thành th , 70% trong s đó dư i 30 tu i. Ph n các t ch c đoàn th ch t p trung vào các ho t l n thanh niên di cư chưa đư c đáp ng nhu đ ng thu c ch c năng, nhi m v c a mình mà c u, chưa đư c ti p c n đ y đ v i thông tin, chưa quan tâm, chú tr ng đ n n i dung tuyên d ch v v chăm sóc SKSS/KHHGĐ, có nguy cơ truy n v SKSS/SKTD cho VTN/TN. Dư i góc b nhi m b nh lây truy n qua đư ng tình d c, đ chính sách và xây d ng chương trình, các văn HIV, d n t i mang thai ngoài ý mu n, phá thai b n chính sách nêu trên cho th y n i dung này không an toàn... hoàn toàn đư c coi là ti u ph n xây d ng môi Th tư, vai trò, trách nhi m c a gia đình và trư ng thu n l i cho vi c ti n hành các can thi p các t ch c chính tr - xã h i chưa đư c coi là v SKSS/SKTD cho VTN/TN ch chưa đư c y u t n n t ng, tr c ti p nâng cao đánh giá t m chi n lư c nên vi c quy đ nh còn SKSS/SKTD cho VTN/TN. chung chung chưa g n v i trách nhi m và ngu n - 65% VTN/TN hi u bi t v các ch đ tu i l c th c hi n. d y thì, kinh nguy t, m ng tinh, mang thai, Th năm, vi c duy trì ho t đ ng c a các mô KHHGĐ, các bi n pháp tránh thai, tình d c, tình hình, chương trình, câu l c b (CLB)… sau khi yêu, hôn nhân t cha/m /anh/ch /em (Đi u tra h t Chi n lư c, d án vi n tr g p nhi u khó Qu c gia VTN/TN Vi t Nam, SAVY2). Đi u khăn do thi u ngân sách và các ngu n l c. Trong này cho th y gia đình là ngu n thông tin quan các Chi n lư c quy đ nh trách nhi m HĐND và tr ng mà qua đó VTN/TN có đư c nh ng hi u UBND đ m b o huy đ ng ngu n l c đ a phương bi t v nhi u khía c nh c a cu c s ng. Trách tri n khai th c hi n Chi n lư c mà 72
- Sè 16/2015 không có quy đ nh v trách nhi m cam k t - Quy đ nh rõ trách nhi m c a B Giáo d c duy trì các ho t đ ng, mô hình, CLB sau khi và Đào t o trong vi c hư ng d n, giáo d c k t thúc Chi n lư c, d án vi n tr . SKSS/SKTD trong h th ng cơ s giáo d c tr Th sáu, các n i dung v SKSS/SKTD trong thành m t n i dung riêng (ngoài n i dung quy các chính sách hi n nay đang ch t p trung vào đ nh chung chung hi n nay là “k năng s ng”) n i dung tư v n v gi i tính, tình b n, tình yêu, và th ng nh t quy đ nh này trong các văn b n hi u bi t và cung c p d ch v bi n pháp tránh chính sách v SKSS/SKTD cho VTN/TN. thai (BPTT), phòng tránh và n o phá thai an Đ ng th i, đưa n i dung này vào trong các toàn, các b nh t t liên quan đ n đư ng sinh s n, văn b n chính sách liên quan đ n nhi m v sinh d c ch chưa chú tr ng đ n n i dung v phát tri n giáo d c c a B Giáo d c và Đào SKTD. Các m c tiêu và ch tiêu đưa ra trong các t o, quy đ nh n i dung này là m t ch tiêu đ văn b n chính sách đ u hư ng t i vi c tăng t l đánh giá ch t lư ng giáo d c hàng năm t i các VTN/TN ti p c n d ch v cung c p BPTT, cơ s giáo d c qu c dân. phòng ng a mang thai ngoài ý mu n và gi m t - C th hóa các quy đ nh khuy n khích, ưu l n o phá thai…Vi c chưa chú tr ng đ n n i tiên s d ng đ t đai, vay v n tín d ng ưu đãi cho dung SKTD trong các chính sách v các t ch c, cá nhân cung c p các d ch v tư v n SKSS/SKTD cho VTN/TN ph n nào h n ch SKSS/SKTD, phòng ch ng HIV/AIDS, hi u qu c a chính sách này b i khi các n i KHHGĐ cho VTN/TN trong các văn b n chính dung v SKTD đư c chú tr ng truy n thông, sách quy đ nh v lĩnh v c đ t đai, tín d ng đ giáo d c, VTN/TN s có cách ti p c n tích c c các quy đ nh này đư c tri n khai trên th c t . và tôn tr ng đ i v i tình d c đ t đó các em - B sung quy đ nh trách nhi m c a HĐND bi t cách b o v b n thân trong các m i quan h và UBND các c p trong vi c huy đ ng ngu n tình d c. Nh đó nh ng ch tiêu đưa ra trong các l c đ m b o duy trì các mô hình, ho t đ ng, chính sách s đ t đư c k t qu cao hơn. câu l c b … v chăm sóc SKSS/SKTD cho 3. Ki n ngh VTN/TN sau khi Chi n lư c, d án vi n tr Đ hoàn thi n văn b n chính sách, pháp k t thúc. lu t v chăm sóc SKSS/SKTD cho VTN/TN, 3.2. Các quy đ nh v trách nhi m c a gia các nhà ho ch đ nh chính sách và xây d ng đình và t ch c chính tr - xã h i ph i c th , các văn b n quy ph m pháp lu t v lĩnh v c rõ ràng, có các quy đ nh đ đánh giá, giám này c n kh c ph c nh ng h n ch , b t c p và sát đư c vi c th c hi n và ngu n l c đ gia kho ng tr ng đã nêu ph n trên. C th : đình và t ch c - xã h i th c hi n trách 3.1. C n rà soát các văn b n chính sách nhi m c a mình. v SKSS/SKTD cho VTN/TN đ s a đ i, b 3.3. Nghiên c u, xem xét s a đ i, b sung sung các n i dung sau: các quy đ nh trong Lu t Thanh niên. - Quy đ nh th ng nh t trách nhi m c a B - Quy đ nh quy n đư c ti p c n thông tin và Y t trong các nhi m v , tiêu chu n k thu t, d ch v chăm sóc SKSS/SKTD tr thành m t n i dung tư v n và cung c p d ch v chăm sóc quy n đ c l p c a thanh niên không n m trong SKSS cho VTN/TN trong các văn b n chính quy đ nh v quy n chăm sóc s c kh e như Lu t sách liên quan. hi n hành, bao g m c thanh niên trong nhóm 73
- DI N ĐÀN CHÍNH SÁCH Y T tu i 16 đ n dư i 18 và t 18 tr lên. Đ ng 3.5. B Y t nghiên c u b sung thêm các th i b sung quy đ nh đ m b o th c hi n n i dung v SKTD trong các văn b n quy đ nh quy n này c a thanh niên như quy đ nh c th tiêu chu n k thu t, n i dung hư ng d n, tư trách nhi m c a nhà trư ng, c a cơ quan, t v n và cung c p d ch v cho VTN/TN. ch c, ngư i s d ng lao đ ng trong vi c đ m 3.6. Chăm sóc SKSS/SKTD cho VTN/TN b o th c hi n quy n ti p c n thông tin và d ch hi n nay ch là m t n i dung trong các n i v chăm sóc SKSS/SKTD cho thanh niên đ dung chung v chăm sóc SKSS. Thêm vào đó, làm cơ s đ xu t s a đ i b sung vào các quy VTN/TN hi n nay có nhi u nhóm đ i tư ng đ nh c a B lu t Lao đ ng, Lu t Doanh đ c thù như VTN/TN di cư, VTN/TN nhi m nghi p và các ngh đ nh, thông tư hư ng d n HIV, VTN/TN c ng đ ng ngư i đ ng tính, th c hi n các Lu t này. VTN/TN khuy t t t và VTN/TN các khu - Quy đ nh thanh niên có quy n đư c tham v c vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn... và gia góp ý, ph n bi n, giám sát trong quá trình nhi u nhóm tu i (10-14; 15-19; 20-24). Vì th , xây d ng và th c thi các chính sách, pháp lu t vi c ti p c n d ch v c a VTN/TN còn h n có liên quan t i thanh niên nói chung trong đó ch do đây là v n đ nh y c m mà vi c cung có quy n đư c ti p c n thông tin và d ch v c p d ch v còn chung v i ngư i đã l p gia chăm sóc SKSS/SKTD. đình nên chưa thân thi n và đ m b o tính b o 3.4. C n s a đ i, b sung Lu t B o v m t. Đ đ m b o công b ng vi c th c hi n chăm sóc và giáo d c tr em quy n đư c ti p quy n ti p c n thông tin và d ch v phù h p c n thông tin và quy n đư c chăm sóc SKSS cho nhu c u chăm sóc SKSS/SKTD cho cho tr em nhóm tu i t 10 - 16 tu i (c th VTN/TN, các nhà ho ch đ nh chính sách cho hóa quy n đư c chăm sóc s c kh e và quy n công tác thanh niên c n nghiên c u, xem xét đư c ti p c n thông tin). Trên cơ s đó quy xây d ng Chi n lư c Qu c gia v chăm sóc đ nh trách nhi m c a gia đình và nhà trư ng, SKSS/SKTD cho VTN/TN trong giai đo n 10 năm ho c ít nh t c n xây d ng K ho ch hành B Y t , B Giáo d c và Đào t o trong vi c đ ng Qu c gia v chăm sóc SKSS/SKTD cho đ m b o th c hi n quy n này. VTN/TN trong giai đo n 5 năm./. 74
- Sè 16/2015 TÀI LI U THAM KH O 1. Chi n lư c Dân s Vi t Nam giai đo n 2001 - 2010 (Quy t đ nh 147/2000/QĐ-TTg ngày 22/11/2000 c a Th tư ng Chính ph ). 2. Chi n lư c Qu c gia v chăm sóc s c kh e sinh s n giai đo n 2001 - 2010 (kèm theo Quy t đ nh 136/2000/QĐ-TTg ngày 28/11/2000 c a Th tư ng Chính ph ). 3. Chi n lư c Phòng, ch ng HIV/AIDS đ n năm 2010 và t m nhìn 2020 (Quy t đ nh 36/2004/QĐ/TTg ngày 17/3/2004 c a Th tư ng Chính ph ). 4. Chi n lư c Dân s - SKSS Vi t Nam giai đo n 2011 - 2020 (Quy t đ nh 2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2011 c a Th tư ng Chính ph ). 5. Chương trình Qu c gia b o v tr em giai đo n 2011 - 2015 (Quy t đ nh 267/QĐ-TTg ngày 22/2/2010 c a Th tư ng Chính ph ). 6. C c Phòng ch ng HIV/AIDS, B Y t : HIV/AIDS t i Vi t Nam ư c tính và d báo giai đo n 2011 - 2015, 2013. 7. Chi n lư c Phát tri n Thanh niên Vi t Nam giai đo n 2011 - 2020 (Quy t đ nh 2474/QĐ- TTg ngày 30/12/2011 c a Th tư ng Chính ph ). 8. Chi n lư c Phòng, ch ng HIV/AIDS đ n năm 2020 và t m nhìn 2030 (Quy t đ nh 608/QĐ- TTg ngày 25 tháng 5 năm 2012 c a Th tư ng Chính ph ). 9. Lu t s 25/2004/QH 11 B o v , chăm sóc và giáo d c tr em ngày 15/6/2004. 10. Lu t s 64/2006/QH11 Phòng ch ng nhi m vi rút gây ra do h i ch ng suy gi m mi n d ch m c ph i ngư i (HIV/AIDS). 11. Ngh đ nh 104/2003/NĐ-CP quy đ nh chi ti t và hư ng d n thi hành m t s đi u c a Pháp l nh Dân s ngày 16/9/2003. 12. Ngh đ nh s 108/2007/NĐ-CP quy đ nh chi ti t thi hành Lu t phòng ch ng nhi m vi rút gây ra do h i ch ng suy gi m mi n d ch m c ph i ngư i (HIV/AIDS) ngày 26/6/2007. 13. Ngh đ nh s 120/2007/NĐ-CP hư ng d n thi hành m t s đi u c a Lu t Thanh niên ngày 23/7/2007. 14. Ngh đ nh s 71/2011/NĐ-CP quy đ nh chi ti t và hư ng d n thi hành m t s đi u Lu t B o v , chăm sóc và giáo d c tr em ngày 22/8/2011. 15. Pháp l nh s 06/2003/PL-UBTVQH11 v Dân s ngày 9/1/2003. 16. T ng c c DS - KHHGĐ, T ng c c Th ng kê, Ngân hàng Phát tri n Châu Á: Đi u tra Qu c gia v v thành niên, thanh niên Vi t Nam l n th 2, 2010. 17. T ng c c Th ng kê, Đi u tra Bi n đ ng dân s năm 2012. 75
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Môi trường sức khỏe
250 p | 1177 | 338
-
Y tế công cộng - Khoa học hành vi và giáo dục sức khoẻ
159 p | 305 | 83
-
Bài giảng Dân số - chăm sóc sức khoẻ sinh sản (tài liệu dùng cho sinh viên) - PGS.TS. Đàm Khải Hoàn (ĐH Y khoa Thái Nguyên)
82 p | 225 | 37
-
Giáo trình Dân số - Chăm sóc sức khỏe sinh sản: Phần 1
82 p | 143 | 17
-
Mô hình dịch vụ công tác xã hội trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng ở Việt Nam hiện nay
11 p | 81 | 10
-
Tìm hiểu 200 loại thực vật có ích cho sức khỏe: Phần 2
122 p | 43 | 9
-
Tìm hiểu rào cản tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản của phụ nữ di cư và các mô hình can thiệp
7 p | 97 | 8
-
Giáo trình Các vấn đề về dân số - sức khỏe bà mẹ trẻ em và sức khỏe sinh sản: Phần 2 - Trường ĐH Võ Trường Toản
60 p | 10 | 6
-
Báo cáo chung tổng quan ngành Y tế năm 2015: Tăng cường y tế cơ sở hướng tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân
224 p | 46 | 4
-
Bảo vệ sức khỏe cho bé từ đôi tay
5 p | 67 | 4
-
Phương pháp đánh giá rủi ro sức khỏe và rủi ro sinh thái: Phần 1
232 p | 11 | 4
-
Tổng quan về thực trạng triển khai, thực hiện chính sách dân số, sức khỏe sinh sản của một số nước trên thế giới và Việt Nam
7 p | 7 | 4
-
Kết quả 9 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 47-NQ/TW của Bộ chính trị về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình
10 p | 11 | 3
-
Tổng quan chính sách về chăm sóc sức khỏe sinh sản kế hoạch hóa gia đình cho người dân vùng biển, đảo và ven biển ở Việt Nam
7 p | 9 | 3
-
Giáo trình Vệ sinh phòng bệnh-kỹ năng giao tiếp-giáo dục sức khỏe - Trường Trung cấp Quốc tế Mekong
155 p | 11 | 3
-
Kết quả 5 năm triển khai thực hiện chiến lược dân số - sức khỏe sinh sản giai đoạn 2015-2020
11 p | 7 | 2
-
Tử vong sơ sinh và một số can thiệp hiệu quả giảm tử vong trong lộ trình hướng tới mục tiêu cải thiện sức khỏe sơ sinh vào năm 2030
7 p | 6 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn