Chương 15: Trẻ em và kinh tế chất thải

Chia sẻ: Nguyen The Anh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

125
lượt xem 35
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo về trẻ em và kinh tế chất thải

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 15: Trẻ em và kinh tế chất thải

15 TrÎ em vμ kinh tÕ chÊt th¶i Ph¹m B»ng ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ ë ViÖt Nam nãi riªng, t×nh tr¹ng trÎ em lao ®éng sím lµ kh¸ phæ biÕn. Trong rÊt nhiÒu c«ng viÖc mµ trÎ em ®ang lµm cã viÖc thu gom c¸c chÊt th¶i ®Ó b¸n lÊy tiÒn. §©y lµ c«ng viÖc cã ¶nh h−ëng kh«ng tèt ®Õn sù ph¸t triÓn cña trÎ em (søc khoÎ, nh©n c¸ch, häc tËp…) nhÊt lµ ë nh÷ng b·i r¸c lín tËp trung. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn th× cã nhiÒu, nh−ng cã lÏ chñ yÕu lµ do t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo vµ thiÕu viÖc lµm, ®i ®«i víi sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ søc khoÎ vµ m«i tr−êng. ViÖc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó t×nh tr¹ng trÎ em ®i bíi r¸c, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em tiÕp tôc häc tËp hoÆc cã viÖc lµm míi æn ®Þnh lµ mét viÖc kh«ng ®¬n gi¶n. Nã ®ßi hái sù nç lùc chung tõ nhiÒu phÝa, nh− Nhµ n−íc, chÝnh quyÒn c¸c cÊp, céng ®ång, gia ®×nh vµ b¶n th©n trÎ em. Qua 2 n¨m thùc hiÖn dù ¸n thö nghiÖm “N©ng cao nhËn thøc vÒ chÊt th¶i c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng, lao ®éng vµ häc tËp cho trÎ em t¹i b·i r¸c Nam S¬n - Hµ Néi”, b»ng nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ cho chóng ta thÊy râ h¬n t×nh tr¹ng trªn. 15.1. Vai trß cña trÎ em trong kinh tÕ chÊt th¶i B·i r¸c Nam S¬n, huyÖn Sãc S¬n, Hµ Néi lµ b·i r¸c lín nhÊt ViÖt Nam hiÖn nay, xÐt vÒ mÆt quy ho¹ch. B·i r¸c cã tæng diÖn tÝch lµ 83 ha víi rµo ch¾n xung quanh. Trong ®ã, 66 ha thuéc ®Þa phËn x· Nam S¬n, 12 ha thuéc ®Þa phËn x· B¾c S¬n vµ 5 ha thuéc x· Hång Kú (chÝnh v× chiÕm gÇn 80% diÖn tÝch khu qui ho¹ch nªn x· Nam S¬n ®−îc ®Æt tªn chung cho b·i r¸c). Thêi gian ho¹t ®éng cña b·i r¸c Nam S¬n lµ 15-20 n¨m, b¾t ®Çu tõ n¨m 1999. Tõ khi b·i r¸c Nam S¬n ®i vµo ho¹t ®éng, hµng ngµy cã 60% trong tæng sè 2.400 mÐt khèi chÊt th¶i r¾n mçi ngµy cña thµnh phè Hµ Néi ®−îc qui tËp vÒ ®©y. 349
Còng tõ khi b·i r¸c ®i vµo ho¹t ®éng ®· ph¸t sinh nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph−¬ng quanh vïng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi trÎ em. Nh÷ng n¨m 1999-2001, mçi ngµy cã hµng tr¨m ng−êi ®æ vÒ b·i r¸c Nam S¬n, kiÕm t×m phÕ liÖu cã thÓ t¸i chÕ ®−îc ®Ò b¸n lÊy tiÒn. Ngµy cao ®iÓm cã thÓ tíi 800 ®Õn 1000 ng−êi. Trong ®ã trÎ em chiÕm tíi 80%. Sè trÎ em bíi r¸c t¹i b·i r¸c Nam S¬n thuéc hai nhãm. Nhãm thø nhÊt mang tÝnh chuyªn nghiÖp, ®· bá häc chuyªn ®i bíi r¸c kiÕm sèng; nhãm thø hai lµ nhãm ®i bíi r¸c theo mïa vô, tøc lµ vµo dÞp nghØ hÌ, ngµy lÔ, chñ nhËt… kh«ng ph¶i ®Õn tr−êng. Tuy lµ trÎ em ch−a ®Õn tuæi lao ®éng theo luËt ®Þnh, nh−ng thu nhËp tõ lao ®éng bíi r¸c cña trÎ em còng cã vai trß kh¸ quan träng ®èi víi gia ®×nh vµ b¶n th©n trÎ em. Bëi lÏ, c¸c x· Nam S¬n, B¾c S¬n, Hång Kú vµ c¸c x· l©n cËn b·i r¸c ®Òu lµ c¸c x· nghÌo, thuÇn n«ng, kh«ng cã nghÒ phô hoÆc nghÒ truyÒn thèng. Thu nhËp chÝnh cña c¸c hé d©n ®Òu tr«ng vµo trång trät vµ ch¨n nu«i nªn kinh phÝ chi tiªu hµng ngµy rÊt eo hÑp. Trong khi ®ã, s¶n phÈm tõ ch¨n nu«i, trång trät mang tÝnh thêi vô, mét n¨m hai vô, mét vµi løa sinh s¶n cña gia sóc, gia cÇm. Khi cã b·i r¸c, tõ viÖc thu nhÆt r¸c th¶i b×nh qu©n mçi em ®i bíi r¸c cã thÓ gãp vµo thu nhËp chung cña gia ®×nh trªn d−íi 10.000®. Sè tiÒn nµy rÊt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c gia ®×nh nghÌo ë n«ng th«n. V× nã cã thÓ ®ñ chi tiÒn thøc ¨n hai b÷a cho gia ®×nh kho¶ng 5 ng−êi. H·y thö lµm mét phÐp so s¸nh, theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000 lµ nh÷ng x· miÒn nói, xa trung t©m thµnh phè, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña Nam S¬n, B¾c S¬n chØ ®¹t 200.000®/ng−êi/th¸ng (trong khi thu nhËp b×nh qu©n c¶ n−íc lµ 400.000®/ng−êi/th¸ng) th× míi thÊy hÕt ý nghÜa cña viÖc trÎ em ®i bíi r¸c thu nhËp t−¬ng ®èi æn ®Þnh 10.000®/ngµy, t−¬ng ®−¬ng víi 250.000® - 300.000®/th¸ng. Ch−a kÓ, cã nh÷ng tr−êng hîp may m¾n nhÆt ®−îc trong ®èng r¸c th¶i mét phong b× trong ®ã cã tê 100USD, thËm chÝ cã ng−êi bíi ®−îc tói x¸ch cò trong ®ã cã c¶ 1.000USD, hoÆc ®å quý gi¸ kh¸c. Do vËy, thuÇn tuý xÐt vÒ gãc ®é kinh tÕ, râ rµng thu nhËp tõ viÖc ®i bíi r¸c cña trÎ em c¸c gia ®×nh nghÌo cã mét vai trß nhÊt ®Þnh ®èi víi cuéc sèng cña gia ®×nh vµ b¶n th©n c¸c em. Tuy nhiªn, do løa tuæi vµ giíi tÝnh, møc thu nhËp tõ bíi r¸c hµng ngµy cña c¸c nhãm tuæi cã kh¸c nhau. Theo ®iÒu tra vµ thèng kª cuèi n¨m 2000, nhãm tuæi tõ 14 ®Õn 16 tuæi thu nhËp b×nh qu©n 10.000® ®Õn 15.000®/ngµy (c¸c nhãm nµy 350
chiÕm 56,8%); nhãm tuæi 11 ®Õn 13 tuæi, thu nhËp tõ 8-10.000®/ngµy (nhãm nµy chiÕm 34,1%), nhãm trÎ d−íi 11 tuæi th× chØ thu nhËp kh«ng qu¸ 5.000®/ngµy (nhãm nµy chiÕm 9,1% tæng sè trÎ kh¶o s¸t). §iÒu nµy dÔ gi¶i thÝch v× bíi r¸c lµ c«ng viÖc vÊt v¶, ®ßi hái cã søc khoÎ, nhanh nhÑn vµ ®«i khi cÇn c¶ sù l¸u c¸. Ch−a kÓ tr−íc ®©y, giê më cöa cho ng−êi vµo b·i r¸c mét ngµy cã 3 ca. Trong ®ã 2 ca vµo ban ®ªm vµ nöa ®ªm vÒ s¸ng nªn c¸c em nhá chñ yÕu ®i nhÆt r¸c vµo ca buæi tr−a, c¸c ca kh¸c kh«ng ®i ®−îc . C¸c trÎ em g¸i th−êng søc yÕu vµ kÐm nhanh nhÑn h¬n c¸c em trai, nªn s¶n phÈm thu ®−îc trong ngµy th−êng còng Ýt h¬n. Nh×n chung, c¸c em trai tõ 14-16 tuæi cã thu nhËp tõ bíi r¸c cao h¬n c¸c nhãm ®èi t−îng kh¸c. Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t vµ pháng vÊn trùc tiÕp vÒ sö dông tiÒn kiÕm ®−îc tõ viÖc ®i nhÆt r¸c cho thÊy 100% c¸c em tr¶ lêi ®Ó phô gióp gia ®×nh; 39,8% tr¶ lêi ®Ó chi tiªu c¸ nh©n (mua då dïng häc tËp, mua ®å ch¬i, giµy dÐp…). Nh− trªn ®· nãi, hÇu hÕt trÎ em ®i bíi r¸c thuéc diÖn gia ®×nh khã kh¨n vÒ kinh tÕ, nªn tiÒn kiÕm ®−îc tõ bíi r¸c chñ yÕu lµ ®Ó phô gióp gia ®×nh (ch−a kÓ, nhiÒu tr−êng hîp ®©y lµ nguån thu nhËp chÝnh ). Ngoµi ra, ë ®é tuæi ®ang lín, c¸c em còng cã nh÷ng nhu cÇu chi dïng c¸ nh©n, mua s¾m quÇn ¸o, giµy dÐp. Mét sè dïng ®Ó mua s¸ch vë, giÊy bót vµ c¸c kho¶n ®ãng gãp nhá do nhµ tr−êng quy ®Þnh. Tõ thùc tÕ trªn cho thÊy, thµnh qu¶ tõ viÖc ®i bíi r¸c cña trÎ cã vai trß kh«ng nhá ®èi víi sù æn ®Þnh kinh tÕ cña nhiÒu gia ®×nh quanh khu vùc b·i r¸c Nam S¬n. Trong ®iÒu kiÖn ch−a t¹o ra ®−îc nh÷ng c«ng viÖc míi phï hîp vµ cã thu nhËp æn ®Þnh cho trÎ em vµ mét sè gia ®×nh ë hai x· Nam S¬n, B¾c S¬n còng nh− c¸c x· l©n cËn th× viÖc ng¨n chÆn tuyÖt ®èi kh«ng cho trÎ em kiÕm tiÒn tõ b·i r¸c Nam S¬n lµ kh«ng ®¬n gi¶n, ®ßi hái sù phèi hîp ®ång bé tõ nhiÒu phÝa. 15.2. Nguyªn nh©n trÎ em ®i bíi r¸c Tr−íc khi b·i r¸c Nam S¬n ®i vµo ho¹t ®éng, trÎ em c¸c x· quanh vïng vÉn sèng cuéc sèng b×nh lÆng th−êng cã tõ bao ®êi. Ngoµi giê häc, c¸c em ch¨n tr©u, gióp viÖc gia ®×nh, kiÕm cñi b¸n lÊy tiÒn… Mét Ýt em, th«i häc, theo ng−êi lín phô viÖc kiÕm sèng ë thµnh phè hoÆc n¬i xa. Nh−ng tõ khi cã b·i r¸c Nam S¬n, t×nh h×nh ®· ®æi kh¸c. Tr−íc hÕt, nh÷ng ng−êi chuyªn nghÒ bíi r¸c ë thµnh phè, ë b·i r¸c T©y Mç, cÇu DiÔn ®æ vÒ ®©y bíi r¸c kiÕm tiÒn th× c¸c gia ®×nh nghÌo vµ trÎ em c¸c x· Nam S¬n, B¾c S¬n… còng vµo cuéc. Lóc ®Çu cßn sî sÖt, ngì ngµng sau råi quen viÖc vµ coi ®ã lµ mét nghÒ ®Ó cã thªm thu nhËp. 351
Qua kh¶o s¸t, lý do chÝnh khiÕn c¸c em ®i nhÆt r¸c lµ: - Do nhµ nghÌo 92,2 % - Do kh«ng kiÕm ®−¬c viÖc g× kh¸c 21,6% - Do thÝch ®i ®Ó kiÕm tiÒn 13,7% - Do b¹n bÌ rñ rª 9,8% - Do ch¸n häc 5,9% Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy, nguyªn nh©n chñ yÕu khiÕn trÎ ®i bíi r¸c lµ do hoµn c¶nh gia ®×nh nghÌo tóng khã kh¨n vµ kh«ng kiÕm ®−îc viÖc g× kh¸c ®Ó lµm ra tiÒn. Nh− trªn ®· nãi, c¸c x· quanh vïng b·i r¸c Nam S¬n lµ c¸c x· nghÌo, miÒn nói, thu nhËp chÝnh chØ tr«ng vµo ch¨n nu«i trång trät c©y n«ng nghiÖp. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña c¸c x· nµy thÊy thÊp h¬n nhiÒu so víi mÆt b»ng chung cña c¶ n−íc. Tr−íc ®©y, mét sè em vµo rõng kiÕm cñi b¸n lÊy tiÒn mçi ngµy còng chØ ®−îc 3-5.000®, mµ viÖc vµo rõng lÊy cñi kh«ng ph¶i em nµo còng lµm ®−îc. Cho nªn, biÕt lµ vÊt v¶, ®éc h¹i nh−ng ng−êi lín vµ trÎ em vÉn lao vµo b·i r¸c Nam S¬n ®Ó t×m kiÕm phÕ liÖu b¸n lÊy tiÒn. Søc hÊp dÉn lµ ë chç, ngµy nµo kiÕm ®−îc bao nhiªu tiÒn biÕt râ ngµy Êy. H¬n n÷a møc thu nhËp hµng ngµy tõ bíi r¸c kh¸ æn ®Þnh (trªn d−íi 10.000®/ngµy/ng−êi). §ång thêi, c¸c gia ®×nh nghÌo th−êng ®«ng con, nhiÒu em bá häc tõ tiÓu häc, trung häc c¬ së. Qua sè liÖu thèng kª cho thÊy 81% trÎ em ®i bíi r¸c thuéc c¸c gia ®×nh cã tõ 3 con trë lªn. Theo l·nh ®¹o ®Þa ph−¬ng cho biÕt, Nam S¬n vµ B¾c S¬n lµ c¸c x· nghÌo kh«ng cã nghÒ truyÒn thèng, s¶n phÈm n«ng nghiÖp (ng«, s¾n, lîn gµ…) kh«ng cã n¬i tiªu thô, b¸n th−êng bÞ thua lç. Trong khi thêi gian nhµn rçi (thiÕu hoÆc kh«ng cã viÖc lµm) chiÕm tíi 60% thêi gian trong n¨m, nªn viÖc kiÕm ®−îc tiÒn hµng ngµy tõ ®i bíi r¸c cã søc hÊp dÉn lín. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i chØ cã em nhµ nghÌo mµ cßn cã mét sè Ýt c¸c em con nhµ kh¸ gi¶ còng ®i bíi. Lý do v× c¸c em thÝch tù kiÕm tiÒn ®Ó tiªu sµi, chi dïng riªng cho b¶n th©n. Mét sè em kh¸c, kh«ng ph¶i do gia ®×nh Ðp buéc, kh«ng ph¶i tõng thiÕu nh−ng v× b¹n bÌ rñ rª mµ còng ®i bíi r¸c. Cã ®iÒu ®¸ng chó ý ë ®©y lµ, mét sè em do häc lùc yÕu, ch¸n häc nªn ®i bíi r¸c. §iÒu nµy cã ¶nh h−ëng lín ®Õn t×nh h×nh häc tËp nãi chung cña c¸c tr−êng trung häc c¬ së Nam S¬n vµ B¾c S¬n. §Æc biÖt lµ ®èi víi B¾c S¬n. §©y lµ tr−êng cã sè häc sinh ®«ng nhÊt huyÖn Sãc S¬n, 352
chÊt l−îng häc tËp vµo lo¹i thÊp nhÊt cña thµnh phè Hµ Néi. Cho nªn viÖc ch¸n häc bá ®i bíi r¸c ®Ô thµnh d©y chuyÒn. Ng−îc l¹i sè võa ®i häc võa ®i bíi r¸c th× chÊt l−îng häc tËp cµng gi¶m sót. §©y lµ nçi lo cña nhµ tr−êng. V× nhµ tr−êng cã nh¾c nhë, nh−ng chØ qu¶n lý ®−îc c¸c em ë trªn líp, ngoµi giê häc, nhµ tr−êng kh«ng cÊm ®o¸n ®−îc c¸c em. Nªn luÈn quÈn trong nçi lo chÊt l−îng häc tËp cña tr−êng trung häc c¬ së B¾c S¬n lu«n ¸m ¶nh Ban gi¸m hiÖu vµ tËp thÓ gi¸o viªn nhµ tr−êng. Còng ph¶i nãi thªm r»ng, ngoµi c¸c nguyªn nh©n trªn, mét sè trÎ em, do nhµ nghÌo, kh«ng cã viÖc g× lµm, bÞ bè mÑ b¾t buéc ph¶i ®i bíi r¸c, mÆc dï th©m t©m c¸c em kh«ng thÝch. Tãm l¹i, nguyªn nh©n dÉn ®Õn trÎ ®i bíi r¸c t¹i b·i r¸c Nam S¬n cã nhiÒu, nh−ng tùu trung bëi c¸c nguyªn nh©n v× hoµn c¶nh nghÌo khã, thiÕu viÖc lµm vµ ch−a cã nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ søc khoÎ vµ m«i tr−êng. Do ®ã, v× gi¶i quyÕt khã kh¨n tr−íc m¾t mµ ng−êi d©n céng ®ång vµ trÎ em ph¶i ®i bíi r¸c kiÕm tiÒn, bÊt chÊp nh÷ng rñi ro, ®éc h¹i, nguy c¬ tiÒm Èn c¸c mÇm bÖnh hiÓm nghÌo. 15.3. Nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra khi ®i bíi r¸c B·i r¸c Nam S¬n lµ b·i r¸c tæng hîp, kh«ng ph©n lo¹i. Trõ phÕ th¶i x©y dùng, tÊt c¶ r¸c th¶i sinh ho¹t, r¸c th¶i bÖnh viÖn vµ c¶ chÊt th¶i tõ c¸c xÝ nghiÖp còng ®Òu ®−a vÒ ®©y. Ch−a kÓ kh«ng Ýt chÊt th¶i ®· ®Ó qua ®ªm ë c¸c ®iÓm tËp kÕt nhá trong thµnh phè sau ®ã míi ®−îc chë lªn b·i Nam S¬n. ChÝnh v× thÕ sù « nhiÔm cña b·i r¸c lµ rÊt cao. Ph¹m vi ¶nh h−ëng cña b·i r¸c trªn ph¹m vi réng. Sau nh÷ng c¬n m−a, trêi trë n¾ng mïi h«i thèi bèc lªn tõ b·i r¸c cµng khñng khiÕp. Khi cã giã, c¸c vïng xung quanh b·i r¸c c¸ch xa h¬n tÊt c¶ 1 km còng chÞu ¶nh h−ëng cña sù « nhiÔm. Kh«ng chØ kh«ng khÝ mµ nguån n−íc quanh vïng còng bÞ « nhiÔm do viÖc tÈy röa c¸c chÊt th¶i kiÕm ®−îc tõ b·i r¸c. Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t vµ c¸c ®ît kh¸m bÖnh cho trÎ em ®i bíi r¸c, th× hÇu nh− 100% c¸c em ®Òu cã bÖnh. C¸c bÖnh phæ biÕn c¸c em m¾c ph¶i lµ bÖnh vÒ ®−êng ruét, ®−êng h« hÊp vµ c¶ chøng mÖt mái biÓu hiÖn cña bÖnh liªn quan ®Õn hÖ thÇn kinh. Khi ®−îc hái vÒ c¸c bÖnh c¸c em m¾c ph¶i vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ so víi tr−íc khi ®i bíi r¸c, kÕt qu¶ lµ: 353
- 71,43% c¸c em cho r»ng m×nh m¾c ph¶i 2 bÖnh trë lªn - 61,22% cho r»ng m×nh m¾c tõ 3 bÖnh trë lªn - 14,28% cho r»ng m×nh kh«ng m¾c bÖnh g× - 62,74% c¸c em c¶m thÊy søc kháe kÐm h¬n so víi tr−íc khi ®i bíi r¸c. TÊt nhiªn, con sè trªn chØ lµ thèng kª tõ tr¶ lêi cña trÎ. Trªn thùc tÕ, trong mét m«i tr−êng ®éc h¹i nh− ë b·i r¸c Nam S¬n, thêi gian lao ®éng 5-7 giê mét ngµy, chñ yÕu vµo ban ®ªm l¹i kh«ng cã nh÷ng b¶o hé cÇn thiÕt, viÖc m¾c bÖnh cña trÎ lµ kh«ng tr¸nh khái. §©y lµ vÊn ®Ò rÊt bøc xóc, bëi c¸c em cßn ®ang ë trong ®é tuæi h×nh thµnh nh©n c¸ch vµ hoµn thiÖn vÒ thÓ lùc, thÓ chÊt. Ngoµi nguy c¬ m¾c bÖnh do bÞ « nhiÔm, cßn c¸c nguy c¬ rñi ro kh¸c, ®«i khi rÊt nghiªm träng. Trong khu ®i bíi r¸c, c¸c em rÊt dÔ bÞ x©y s¸t do v−íng ph¶i thuû tinh, c¸c vËt cøng, s¾c, nhän kh¸c, nguy c¬ nhiÔm trïng rÊt cao. HoÆc trong khi bíi r¸c, m¶i tranh c−íp, c¸c em mæ mãc s¾c nhän vµo ch©n, tay nhau g©y th−¬ng tÝch. Ch−a kÓ trong b·i r¸c cã c¶ r¸c th¶i bÖnh viÖn, kim tiªm, b«ng c¶ kim tiªm chÝch ma tuý… NÕu v−íng ph¶i, nguy c¬ l©y nhiÔm c¸c bÖnh khã ch÷a khã tr¸nh khái. C¸ biÖt, khi xe chë r¸c võa vµo, c¸c em ®æ x« ®Õn, cã em bÞ r¸c ®æ Ëp kÝn ng−êi ph¶i ®i cÊp cøu. MÆt kh¸c, tõ khi b·i r¸c Nam S¬n ®i vµo ho¹t ®éng, cã nhiÒu gia ®×nh chuyªn nghÒ thu nhÆt phÕ liÖu tõ nhiÒu n¬i ®æ vÒ, dùng lÒu qu¸n ¨n nghØ t¹i chç. §ång thêi cã c¸c chñ thu mua r¸c th¶i t¹i chç cña trÎ vµ nh÷ng ng−êi bíi r¸c quanh vïng. Hä s¾m c¶ tivi, karaoke, b¸n ®å ¨n… thu hót kh«ng Ýt trÎ em nhÆt r¸c, bá tiÒn kiÕm ®−îc vµo viÖc ¨n nhËu, hót hÝt, h¸t karaoke, nhiÒu khi g©y nªn c·i lén, ®¸nh nhau. §iÒu nµy còng t¸c ®éng xÊu ®Õn trÎ nhÆt r¸c vµ cã nguy c¬ khiÕn trÎ nghiÖn hót ma tuý, l©y nhiÔm HIV t¹o nªn nçi lo cho céng ®ång. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, ngoµi mét chót lîi Ých tr−íc m¾t lµ kiÕm ®−îc Ýt tiÒn, th× c¸c rñi ro, c¸c nguy c¬ tai h¹i tiÒm Èn ®èi víi ng−êi ®i bíi r¸c nãi chung vµ trÎ em nãi riªng lµ rÊt nguy hiÓm. ViÖc chÊm døt t×nh tr¹ng trÎ em kiÕm sèng tõ t×m kiÕm phÕ liÖu ë b·i r¸c Nam S¬n lµ rÊt cÇn thiÕt. ChÝnh tõ nh÷ng lý do trªn, ngµy 06 th¸ng 02 n¨m 2002, Uû ban nh©n d©n thµnh phè ®· ra quyÕt ®Þnh sè 1130/Q§UB cÊm trÎ em d−íi 16 tuæi kh«ng ®−îc vµo b·i r¸c. Thùc tÕ quyÕt ®Þnh trªn, sau mét thêi gian ®· cã hiÖu lùc nhÊt ®Þnh. Nh−ng 354
theo c«ng −íc quèc tÕ, c«ng d©n ch−a ®ñ 18 tuæi ®Òu lµ trÎ em, h¬n n÷a ranh giíi gi÷a trÎ em 15 vµ 16 tuæi cã thÓ tÝnh theo ngµy, th¸ng nªn viÖc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó, kh«ng cho trÎ vµo b·i r¸c lµ kh«ng thùc hiÖn ®−îc. 15.4. Gi¸o dôc ®èi víi trÎ em nhÆt r¸c Theo sè liÖu thèng kª cña UBBV vµ ch¨m sãc trÎ em huyÖn Sãc S¬n n¨m 2000, trÎ em lao ®éng t¹i b·i r¸c Nam S¬n tÝnh theo ®é tuæi lµ. B¶ng 15.1. §é tuæi trÎ em nhÆt r¸c §é tuæi §Þa bµn 6 - 10 tuæi 11 - 13 tuæi 14 - 16 tuæi Sè l−îng Tû lÖ(%) Sè l−îng Tû lÖ (%) Sè l−îng Tû lÖ (%) X· B¾c S¬n 24 8.14 129 43.73 142 38.41 X· Nam S¬n 11 8.94 53 43.09 59 47.97 X· Hång Kú 0 0 26 37.68 43 62.32 X· Tiªn D−îc 1 5.0 9 45.0 10 50.0 C¸c x· kh¸c 0 0 3 13.64 19 86.36 Tæng sè 36 6.81 220 41.59 273 51.61 Nh− vËy, 529 em ®i bíi r¸c ®Òu ®ang ë ®é tuæi ®i häc tiÓu häc vµ trung häc c¬ së. Trong sè ®ã cã 182 em ®· bá häc, sè cßn l¹i võa ®i häc võa ®i bíi r¸c. Gi¶ thiÕt r»ng, kh«ng cã b·i r¸c Nam S¬n th× ch¾c ch¾n sè trÎ em bá häc trong ®é tuæi sÏ Ýt h¬n rÊt nhiÒu. Còng v× nhiÒu em võa ®i häc, võa ®i bíi r¸c kiÕm tiÒn, mµ tõ n¨m 2003 vÒ tr−íc b·i r¸c më cöa 3 lÇn/ngµy, hai lÇn vµo ban ®ªm nªn khi ®Õn líp c¸c em rÊt mÖt mái h«i h¸m. NhiÒu em ®Õn líp ngñ gËt, hoÆc kh«ng tËp trung nghe gi¶ng ®−îc, do vËy lùc häc ngµy cµng yÕu ®i. Khi lùc häc yÕu, kh«ng theo kÞp b¹n bÌ, c¸c em sinh ra ch¸n n¶n råi bá häc. Nh− vËy t¹o nªn c¸i vßng luÈn quÈn. N¨m häc 2000-2001, tû lÖ tèt nghiÖp cña 355
tr−êng trung häc c¬ së B¾c S¬n chØ ®¹t trªn 50% thÊp nhÊt toµn thµnh phè. Sè kh«ng tèt nghiÖp, tuæi 15 –16, kh«ng tiÕp tôc häc tËp l¹i ®i bíi r¸c… T¸c ®éng cña viÖc ®i bíi r¸c ®èi víi trÎ em lµ lµm c¸c em mÖt mái, chi phèi ®Õn thêi gian vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu bµi gi¶ng, lùc häc yÕu dÇn, dÉn ®Õn nguy c¬ bá häc cao. §iÒu nµy ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn chÊt l−îng gi¸o dôc chung cña nhµ tr−êng vµ ®Þa ph−¬ng. Trong khi ë ViÖt Nam ®· phæ cËp gi¸o dôc bËc tiÓu häc, tiÕn tíi phæ cËp bËc trung häc c¬ së. ViÖc thµnh phè nãi r»ng, ®· hoµn thµnh phæ cËp ë bËc tiÓu häc, xÐt ë gãc ®é nµo ®ã (nh×n tõ ®é tuæi cña c¸c em ®· bá häc ®i bíi r¸c) lµ kh«ng thùc chÊt. 15.5. Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng lµm trÎ em bá c«ng viÖc bíi r¸c So víi thêi ®iÓm n¨m 2000-2001, ®Õn nay sè l−îng trÎ em ®i bíi r¸c t¹i b·i r¸c Nam S¬n gi¶m ®i rÊt nhiÒu. NÕu nh− cuèi n¨m 2000 ®Çu n¨m 2001, cã 524 em ®i bíi r¸c (trong ®ã hai x· Nam S¬n vµ B¾c S¬n cã 418 em), ®Õn cuèi n¨m 2003 chØ cßn kho¶ng 50 em (Nam S¬n vµ B¾c S¬n cã 32 em). Trong ®ît kh¶o s¸t l−îng gi¸ kÕt qu¶ h¬n hai n¨m triÓn khai dù ¸n thö nghiÖm t¹i Nam S¬n vµ B¾c S¬n, khi hái vÒ c¸c lý do c¸c em th«i kh«ng ®i bíi r¸c, kÕt qu¶ cho thÊy: - Do ®−îc tuyªn truyÒn n©ng cao nhËn thøc vÒ ®éc h¹i cña c«ng viÖc: 83,1% - Thêi gian vµ c«ng viÖc kh«ng phï hîp: 35,5% - ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÊm: 25,8% - Gia ®×nh b¾t buéc th«i: 25,4% - Do thu nhËp thÊp: 9,9% - Nhµ tr−êng nh¾c nhë: 3,3% Ngoµi ra cßn c¸c lý do kh¸c nh− ph¶i tËp trung häc tËp, lín tuæi ph¶i t×m viÖc kh¸c hoÆc ®i lÊy chång, di chuyÓn n¬i c− tró, vv… Nh− vËy nh×n vµo kÕt qu¶ trªn cho thÊy t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c«ng t¸c truyÒn th«ng, n©ng cao hiÓu biÕt vµ nhËn thøc vÒ søc khoÎ vµ m«i tr−êng b»ng 356
nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, ban ®iÒu hµnh dù ¸n ®· phèi hîp chÆt chÏ víi chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, nhµ tr−êng vµ c¸c ®oµn thÓ chÝnh trÞ - x· héi hai x· Nam S¬n vµ B¾c S¬n lµm tèt c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®èi víi céng ®ång vµ trÎ em. Trªn c¬ së cã chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc, trÎ em ®· cã chuyÓn biÕn vÒ hµnh vi. NhiÒu em tù ý thøc kh«ng ®i bíi r¸c, mét sè cßn ®i bíi r¸c cã ý thøc trang bÞ b¶o hé nh− khÈu trang, g¨ng tay, kh«ng ®i ch©n ®Êt vµo b·i r¸c, vv… Nh− trªn ®· nªu, do bøc xóc vÒ c¸c nguy c¬ ®èi víi trÎ ®i bíi r¸c mµ ngµy 06 th¸ng 02 n¨m 2002, ñy ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi ®· ra quyÕt ®Þnh sè 1130 Q§UB cÊm trÎ em d−íi 16 tuæi vµo b·i r¸c. §©y lµ v¨n b¶n ph¸p quy yªu cÇu c¸c ®Þa ph−¬ng ph¶i thùc hiÖn. Trªn thùc tÕ hiÖu qu¶ cña quyÕt ®Þnh trªn lµ rÊt râ. Tuy nhiªn, theo trÎ em ®· th«i ®i nhÆt r¸c kh«ng cho ®ã lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt (25,8% so víi 83,1%). §iÒu nµy t−ëng nh− m©u thuÉn kh«ng hîp l«gÝc. Nh−ng khi trao ®æi, t×m hiÓu kü, chóng t«i thÊy r»ng trÎ em n«ng th«n ViÖt Nam, nh×n vµo vãc d¸ng kh«ng ®Ô ph©n biÖt gi÷a c¸c em ®ñ 16 tuæi víi c¸c em kÐm h¬n vµi d¨m th¸ng. H¬n n÷a, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm tra tõng em vµo b·i r¸c hµng ngµy ®· ®ñ tuæi ch−a (bëi kh«ng em nµo ®em giÊy khai sinh hoÆc chøng minh th− vµo b·i r¸c). HoÆc ®−îc ng−êi lín che trë cho ®i kÌm nãi lµ ®· ®ñ tuæi th× b¶o vÖ còng kh«ng cã c¬ së ng¨n c¶n… Cho nªn nguyªn nh©n vÒ nhËn thøc míi cã c¬ së bÒn v÷ng, viÖc ng¨n cÊm b»ng v¨n b¶n hay xö ph¹t, nÕu ng−êi d©n vµ trÎ em kh«ng tù gi¸c th× vÉn cã nhiÒu c¬ héi khiÕn cho trÎ em d−íi 16 tuæi ®i bíi r¸c. Lý do thêi gian vµ c«ng viÖc kh«ng phï hîp (35,5%) mµ c¸c em ®−a ra còng x¸c ®¸ng. Bëi lÏ, tr−íc ®©y b·i r¸c më cöa 3 ca mét ngµy vµo c¸c thêi ®iÓm buæi tr−a, buæi chiÒu vµ c¶ nöa ®ªm vÒ s¸ng, nªn c¸c em cã thÓ tuú ®iÒu kiÖn søc kháe, häc tËp mµ chØ chän 1 hoÆc 2 ca trong ngµy ®Ó vµo b·i r¸c. ChØ cã mét sè Ýt ®· bá häc, cã søc kháe míi ®i 3 ca (tÊt nhiªn c¸c em chØ ®i mét sè giê nhÊt ®Þnh trong mçi ca b·i r¸c më cöa). Tõ gi÷a n¨m 2003, mçi ngµy b·i r¸c chØ më cöa cho vµo 1 ca duy nhÊt tõ 0 giê ®Õn 7 giê. Vµo kho¶ng thêi gian ®ã, c¸c em cßn Ýt tuæi, l¹i ®ang ®i häc kh«ng ®ñ søc khoÎ ®Ó vµo b·i r¸c. HoÆc chØ ®i ®−îc mét vµi giê khiÕn c¸c em th«i kh«ng ®i bíi r¸c. Sù nh¾c nhë, r¨n ®e cña nhµ tr−êng, thÇy c« gi¸o Ýt hiÖu qu¶ h¬n, v× thùc tÕ ngoµi giê lªn líp, do hoµn c¶nh gia ®×nh hoÆc ý thÝch c¸ nh©n, c¸c em vÉn ®i bíi r¸c nhµ tr−êng kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. MÆt kh¸c, v× muèn ®¶m b¶o sÜ sè vµ chÊt 357
l−îng nªn thÇy c« gi¸o chñ yÕu ®éng viªn, khuyªn nhñ c¸c em kh«ng ®i bíi r¸c lµ chÝnh. ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cøng r¾n kh¸c rÊt dÔ trë thµnh lý do ®Ó c¸c em bá häc. XÐt trªn tæng thÓ, ®Ó c¸c em th«i ®i bíi r¸c ph¶i cã nhiÒu gi¶i ph¸p ®ång bé cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh. Nh−ng quan träng nhÊt lµ ph¶i n©ng cao nhËn thøc cho mäi ng−êi d©n vÒ t¸c h¹i cña viÖc ®i bíi r¸c vµ lµm sao ph¶i n©ng cao ®−îc møc sèng d©n sinh, khiÕn ng−êi d©n cã cuéc sèng æn ®Þnh tõ c¸c c«ng viÖc kh¸c ngoµi viÖc ®i bíi r¸c. 15.6. C¸c gi¶i ph¸p can thiÖp Tõ nh÷ng kÕt qu¶ kh¶o s¸t trªn vµ ®Æc biÖt lµ t«n träng ý kiÕn ®Ò xuÊt cña c¬ së ®Þa ph−¬ng, cña céng ®ång vµ chÝnh b¶n th©n nhãm trÎ bíi r¸c, dù ¸n ®· ®i ®Õn quyÕt ®Þnh x©y dùng vµ triÓn khai c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng m« h×nh can thiÖp sau: - Gi¶i ph¸p truyÒn th«ng nh»m n©ng cao nhËn thøc vÒ r¸c th¶i, m«i tr−êng trong ng−êi d©n céng ®ång vµ trÎ em, chó träng, tuyªn truyÒn trong nhµ tr−êng. - Hç trî y tÕ b»ng biÖn ph¸p x©y dùng tñ thuèc dù phßng ®Ó s¬ cøu c¸c t×nh huèng trÎ bÞ rñi ro khi bíi r¸c; kh¸m bÖnh, ph¸t thuèc cho trÎ em bíi r¸c. - Hç trî häc tËp b»ng c¸ch më líp häc t¨ng c−êng cho trÎ em cã lùc häc yÕu nh»m gi¶m tû lÖ trÎ em bá häc; hç trî mua mét sè ®å dïng häc tËp cho c¸c em häc sinh nghÌo. - KhuyÕn khÝch trÎ em tõ bá c«ng viÖc lao ®éng ®éc h¹i, nÆng nhäc t×m nh÷ng c«ng viÖc kh¸c hîp lý h¬n. - Ho¹t ®éng tuyªn truyÒn n©ng cao nhËn thøc. Ban ®iÒu hµnh dù ¸n ®· phèi hîp víi ban v¨n ho¸ - x· héi, §oµn thanh niªn hai x· Nam S¬n vµ B¾c S¬n thùc hiÖn kÎ pa n«, ¸p phÝch, tuyªn truyÒn ®Þnh kú trªn hÖ thèng truyÒn th«ng cña x·. Mçi x· ®· kÎ 12 pa n«, ¸p phÝch ë nh÷ng n¬i c«ng céng, n¬i ®«ng ng−êi qua l¹i. Néi dung c¸c pa n«, ¸p phÝch do ban ®iÒu hµnh dù ¸n so¹n th¶o. Mçi tuÇn mét buæi tuyªn truyÒn vÒ m«i tr−êng vµ b¶o vÖ ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ em trªn hÖ thèng truyÒn thanh x·. Tæ chøc c¸c cuéc täa ®µm, trao ®æi víi trÎ em ®i bíi r¸c t¹i c¸c th«n trong x·, gióp c¸c em hiÓu biÕt thªm vÒ c¸c nguy c¬ khi ®i bíi r¸c vµ ®éng viªn c¸c em nç lùc häc tËp. 358
- Ho¹t ®éng hç trî gi¸o dôc: XÐt t×nh h×nh thùc tÕ, sau khi lµm viÖc kü l−ìng víi Ban gi¸m hiÖu hai tr−êng phæ th«ng c¬ së Nam S¬n vµ B¾c S¬n, Dù ¸n ®· triÓn khai thùc hiÖn tæ chøc 4 líp häc t¨ng c−êng cho 4 khèi líp cña tr−êng Nam S¬n; hç trî ®å dïng häc tËp cho c¸c em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n t¹i B¾c S¬n. Bèn líp häc t¨ng c−êng t¹i tr−êng trung häc phæ th«ng c¬ së Nam S¬n cã 80 em (mçi khèi 20 em) ®−îc lùa chän tham gia. §©y lµ nh÷ng em cã häc lùc kÐm, kiÕn thøc thiÕu hôt nhiÒu, gia ®×nh khã kh¨n cã nguy c¬ bá häc cao. C¸c em ®−îc häc ch−¬ng tr×nh båi d−ìng t¨ng c−êng ®−îc biªn so¹n riªng cho c¸n bé m«n v¨n vµ to¸n. Dù ¸n hç trî tiÒn ®øng líp cho gi¸o viªn vµ tiÒn ®å dïng häc tËp cho häc sinh. C¸c líp tiÕn hµnh nghiªm tóc tõ ®Çu th¸ng 10 n¨m 2001. Qua ®¸nh gi¸ cña nhµ tr−êng sau 8 th¸ng häc tËp, cã 76 em theo häc th−êng xuyªn (4 em kh¸c chuyÓn tr−êng). Nhê cã líp häc t¨ng c−êng nµy mµ 100% c¸c em ®−îc lªn líp. Cã em ®−îc xÕp häc lùc lo¹i kh¸. Trong khi ®Çu n¨m häc c¸c em thuéc diÖn cã nguy c¬ bá häc. - Ho¹t ®éng hç trî vÒ y tÕ, søc kháe: Dù ¸n ®· phèi hîp víi phßng y tÕ huyÖn Sãc S¬n vµ tr¹m y tÕ cña hai x· B¾c S¬n vµ Nam S¬n, triÓn khai mét sè ho¹t ®éng cô thÓ. §iÒu tra, lËp danh s¸ch vµ tæ chøc kh¸m ch÷a bÖnh, ph¸t thuèc cho 138 ng−êi thuéc diÖn ®èi t−îng chÝnh s¸ch vµ trÎ em bíi r¸c ë x· B¾c S¬n. Trong ®ã cã 97 trÎ em bíi r¸c (lý do: Tuy b·i r¸c n»m chñ yÕu ë x· Nam S¬n, nh−ng ¶nh h−ëng « nhiÔm do b·i r¸c g©y nªn víi mét sè x· B¾c S¬n l¹i rÊt nÆng, v× võa gÇn b·i r¸c nh−ng kh«ng thuéc diÖn di dêi vµ ë phÝa cuèi giã. Trong khi ®ã, ë x· Nam S¬n, ho¹t ®éng kh¸m bÖnh ph¸t thuèc ®· ®−îc nhiÒu tæ chøc thùc hiÖn). Dù ¸n ®· hç trî kinh phÝ ®Ó x©y dùng tñ thuèc s¬ cøu ®Æt t¹i tr¹m y tÕ hai x· B¾c S¬n vµ Nam S¬n, dµnh cho trÎ em lao ®éng bíi r¸c khi gÆp rñi ro. Kinh phÝ hç trî cho ho¹t ®éng y tÕ søc kháe tuy rÊt Ýt ái nh−ng viÖc tæ chøc kh¸m bÖnh ph¸t thuèc miÔn phÝ, kÕt hîp tuyªn truyÒn vÒ søc kháe, m«i tr−êng cho nh÷ng ng−êi d©n thuéc diÖn chÝnh s¸ch vµ trÎ em ®i bíi r¸c cña x· B¾c S¬n cã ý nghÜa rÊt thiÕt thùc vÒ mÆt tinh thÇn vµ nhËn thøc gãp phÇn vµo viÖc gi¶m thiÓu trÎ em ®i bíi r¸c. MÆt kh¸c, hç trî x©y dùng tñ thuèc th«ng dông ë hai x· Nam S¬n vµ B¾c S¬n ®· gi¶i quyÕt s¬ cøu kÞp thêi cho mét sè ca gÆp ph¶i rñi ro trong khi ®i bíi r¸c, h¹n chÕ t×nh tr¹ng bÞ viªm nhiÔm hoÆc ph¶i ®−a ®i bÖnh viÖn xa. 359
Dù ¸n thö nghiÖm “N©ng cao nhËn thøc vÒ chÊt th¶i, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng, lao ®éng vµ häc tËp cho trÎ em bíi r¸c t¹i b·i r¸c Nam S¬n - Hµ Néi” ®· ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n ®· ®Ò ra. Th«ng qua c¸c néi dung ho¹t ®éng cña dù ¸n ®· gãp phÇn gióp cho chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ trÎ em hiÓu biÕt vµ cã nhËn thøc râ h¬n vÒ søc kháe, m«i tr−êng vµ quyÒn trÎ em. Hép 1.1. TrÎ em vµ m«i tr−êng t¹i Nam S¬n, Hµ Néi “Th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña ViÖn Nghiªn cøu Thanh niªn, häc sinh Tr−êng THCS Nam S¬n ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn râ rÖt: - ChÊt l−îng häc tËp ®−îc n©ng cao . - Gi¶m tû lÖ häc sinh bá häc. - Ph¸t hiÖn ®−îc n¨ng khiÕu cña häc sinh (th«ng qua c¸c cuéc thi vÏ tranh, tham gia t×m hiÓu vÒ chñ ®Ò “§Ó hµnh tinh m·i m·i xanh”) - Häc sinh nhËn thøc râ ®−îc t¸c h¹i cña viÖc « nhiÔm m«i tr−êng, tõ ®ã cã ý thøc b¶o vÖ m«i tr−êng tèt h¬n. - Häc sinh kh«ng vµo b·i r¸c n÷a. - Phô huynh häc sinh rÊt ñng hé ho¹t ®éng cña dù ¸n. (TrÝch b¸o c¸o tham luËn cña c« NguyÔn BÝch V©n - HiÖu tr−ëng Tr−êng THCS Nam S¬n, t¹i Héi th¶o “TrÎ em vµ M«i tr−êng” do Dù ¸n tæ chøc ngµy 01/11/2002 t¹i HuyÖn Sãc S¬n) Còng th«ng qua ho¹t ®éng cña dù ¸n ®· gióp l·nh ®¹o §¶ng, ChÝnh quyÒn vµ c¸c ®oµn thÓ ë ®Þa ph−¬ng cã ý thøc h¬n vÒ tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ ch¨m sãc trÎ em, cã sù phèi hîp ho¹t ®éng thèng nhÊt, ®ång bé trong viÖc chèng « nhiÔm m«i tr−êng vµ ng¨n chÆn trÎ em ®i bíi r¸c. B¶n th©n trÎ em ®i bíi r¸c còng ý thøc ®−îc c«ng viÖc cña m×nh, biÕt tù trang bÞ cho m×nh c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hé cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro, tai n¹n cã thÓ x¶y ra khi bíi r¸c. KÕt qu¶ cô thÓ nhÊt lµ sè trÎ em ®i bíi r¸c ®· gi¶m râ rÖt. Tõ chç hai x· Nam S¬n vµ B¾c S¬n cã trªn 400 em d−íi 16 tuæi ®i bíi r¸c, ®Õn nay sè ®ã cßn kh«ng ®¸ng kÓ. 360
Tuy nhiªn, chóng t«i nhËn thÊy r»ng, t×nh tr¹ng trÎ em gÇn ®ñ, hoÆc ®ñ 16 tuæi trë lªn tiÕp tôc ®i bíi r¸c sÏ cßn tiÕp diÔn. Mét mÆt tõ 16 tuæi c¸c em kh«ng bÞ cÊm vµo b·i r¸c. Mét mÆt, hiÖn nay ch−a cã ®−îc mét h−íng nµo kh¶ thi vÒ t¹o viÖc lµm l©u dµi, cã thu nhËp æn ®Þnh cho c¸c em häc hÕt THCS kh«ng cã ®iÒu kiÖn häc lªn Trung häc phæ th«ng, mµ sè nµy chiÕm tû lÖ ®a sè trong khi thêi gian nhµn rçi trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chiÕm ®a sè thêi l−îng trong n¨m. V× thÕ, tÝnh bÒn v÷ng cña dù ¸n cßn h¹n chÕ. Mét ph−¬ng ¸n tèi −u nhÊt nh−ng kh«ng kh¶ thi lµ cÊm tuyÖt kh«ng cho vµo b·i r¸c víi tÊt c¶ mäi løa tu«Ø vµ Nhµ n−íc ®éc quyÒn trong viÖc xö lý, t¸i chÕ c¸c chÊt th¶i t¹i b·i r¸c Nam S¬n, víi sù tæ chøc chÆt chÏ vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cho nªn, mong muèn cña ®Þa ph−¬ng còng nh− dù ¸n thö nghiÖm lµ lµm sao cã ®−îc sù ®Çu t− cña Nhµ n−íc hoÆc hç trî cña mét tæ chøc nµo ®ã ®Ó cã thÓ x©y dùng ®−îc c¸c c¬ së t¸i chÕ chÊt phÕ liÖu thu gom ®−îc tõ b·i r¸c Nam S¬n, nh»m thu hót lùc l−îng lao ®éng t¹i chç. HoÆc tæ chøc ®−îc c¸c líp d¹y nghÒ c¬ b¶n, phï hîp gióp trÎ em tõ 16 tuæi trë lªn cã thÓ häc ®−îc mét nghÒ vµ lao ®éng, kiÕm sèng l©u dµi b»ng nghÒ ®· häc. Tμi liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn dù ¸n thö nghiÖm “N©ng cao nhËn thøc vÒ chÊt th¶i c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng, lao ®éng vµ häc tËp cho trÎ em t¹i b·i r¸c Nam S¬n - Hµ Néi”. Hµ Néi 2003. 2. Bé luËt Lao ®éng (1994) vµ Bé luËt Lao ®éng söa ®æi bæ sung (2002) 3. LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em (2004) 4. Save the Children: Lao ®éng trÎ em t¹i Tp. Hå ChÝ Minh (1998) 5. ViÖn nghiªn cøu Thanh niªn vµ Radda Barnen: VÒ kh¶ n¨ng t¸i hoµ nhËp gia ®×nh cña trÎ em lang thang vµ trÎ em lao ®éng, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi 1999 6. Dù ¸n kinh tÕ chÊt th¶i: Kinh tÕ chÊt th¶i trong ph¸t triÓn bÒn v÷ng. NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi 2001 7. ñy ban B¶o vÖ vµ Ch¨m sãc trÎ em ViÖt Nam: Th«ng tin chuyªn ®Ò TrÎ em vµ mét sè vÊn ®Ò ph¸p luËt liªn quan ®Õn trÎ em , th¸ng 1/2001. 361