Chuyên đề: Tìm hiểu thi pháp tục ngữ Việt Nam - TS. Nguyễn Văn Thông

Chia sẻ: Lê Quốc Hiếu | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:15

Thêm vào BST

Báo xấu

386
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chuyên đề: Tìm hiểu thi pháp tục ngữ Việt Nam được biên soạn với mục đích giúp người học vận dụng thành tựu mới của thi pháp học vào nghiên cứ một thể loại văn học dân gian, chỉ ra được những nét đặc trưng nhất về thi pháp và bản chất của tục ngữ, cụ thể hóa một số luận điểm của người đi trước về thi pháp tục ngữ, nhận diện đánh giá khách quan giá trị nghệ thuật của tục ngữ, xác đinh vai trò vị trí của tục ngữ trong văn học dân gian. Cùng tham khảo đề tài để nắm nội dung một cách cụ thể.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề: Tìm hiểu thi pháp tục ngữ Việt Nam - TS. Nguyễn Văn Thông

Chuyên đề Tục ngữ Việt Nam Khoa Văn học- Trường Đại học KHXH&NV TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TÌM HIỂUTÌM HiỂU THI PHÁP ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI THI ỤC NGTỤVIỆT NAMỆT NAM T PHÁP Ữ C NGỮ Vi TS. Nguyễn Văn Thông TS. Nguyễn Văn Thông Hà Nội, thángNỘI - 2010 HÀ 3-2010
LỜI NÓI ĐẦU 1. Mục tiêu chuyên đề: TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN - Vận dụng thành tựu mới của thi pháp học vào nghiên cứu một thể loại VHDG VN. - Chỉ ra được những nét đặc trưng nhất về thi pháp và bản chất của TN. - Cụ thể hóa một số luận điểm của người đi trước về thi pháp TN. - Nhận diện, đánh giá khách quan giá trị nghệ thuật của TN; xác định vai trò, vị trí ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI của TN trong VHDG, cắt nghĩa sự trường tồn của nó. 2. Đối tượng nghiên cứu 16.098 câu tục ngữ của người Việt trong bộ Kho tàng TN người Việt (2 tập), Nguyễn Xuân Kính chủ biên; 3. Phạm vi nghiên cứu: TN cổ truyền của người Việt (người Kinh); 4. Mô tả môn học: Hướng đến những đặc trưng cơ bản và bản chất nhất của TN người Việt nói riêng,VHDG Việt Nam nói chung, giúp cho SV thống kê, so sánh để tìm ra sự giống và khác nhau giữa TN người Việt với một số thể loại VHDG khác về thi pháp học 5. Thời lượng học: 4 giờ 6. Phương tiện dành cho dạy và học chuyên đề - Đào tạo theo tín chỉ - Danh mục tài liệu SV phải đọc - Máy tính láp tốp và máy chiếu Projector 7. Phương thức đánh giá, thu hoạch - Điểm chuyên cần - Điểm thảo luận - Điểm cho bài viết Cộng thêm điểm cho những ý kiến hoặc bài viết có thống kê và so sánh
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TÀI LIỆU SINH VIÊN CẦN CÓ 1. Tài liệu phải đọc 1) Phan Thị Đào, Tìm hiểu thi pháp tục ngữ Việt Nam, Nxb Thuận hóa, 2001. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 2) Nguyễn Việt Hương, Tục ngữ Việt Nam- bản chất thể loại qua hệ thống phân loại, Luận án TS Ngữ văn, 2001. 3) Nguyễn Thái Hòa, Tục ngữ Việt Nam, cấu trúc và thi pháp, Nxb KHXH, H, 1997. 4) Trần Đình Sử, Giáo trình thi pháp học, ĐHSP Tp HCM, 1993. 5) Nguyễn Văn Thông, So sánh tục ngữ Việt và tục tục ngữ Lào, Luận án TS Ngữ văn, 2009 (Chương III). 6) M.Bakhtin, Những vấn đề thi pháp tiểu thuyết Đốtxtôiepxki, Nxb Giáo dục, 1993. 2. Một số tài liệu tham khảo khác
Các nội dung chính 1 Chương I: Thi pháp và các khái TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN niệm khác có liên quan ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 2 Chương II: Kết cấu tục ngữ 3 Chương III: Vần và nhịp 4 Chương IV: Cách tạo nghĩa
Chương I: Thi pháp và các khái niệm khác có liên quan Khái niệm Thi pháp theo nghĩa rộng: TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Nghiên cứu những quy luật và những nguyên tắc hình thành và tổ chức nên những kiểu cấu trúc ngôn ngữ nghệ thuật ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Khái niệm Thi pháp theo nghĩa hẹp: Là phép tắc sáng tác văn chương, phân tích vẻ đẹp nghệ thuật ngôn từ Thi pháp với các khái niệm khác có liên quan: thi chất, thủ pháp, phương pháp, phong cách, khuynh hướng, thế giới quan...
Phân biệt thi pháp với các khái niệm khác có liên quan: 1. Thi chất là cảm xúc văn chương, còn thi pháp là sự diễn đạt TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN cảm xúc văn chương bằng ngôn từ. Thi chất là dối tượng của văn hoc, thi pháp là đối tượng của ngôn ngữ học (Hồ Lê). ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI 2. Thủ pháp: Biện pháp hình thức, gồm nhiều cấp độ nghĩa khác nhau, thấp nhất là tài liệu ngôn ngữ nghệ thuật, cao nhất là ý đồ tác giả. Tác phẩm văn học là tổng số những thủ pháp văn học, là hệ thống những đơn vị có ý nghĩa 3. Phương pháp là cách thức nhận thức, nghiên cứu hiện tượng tự nhiên và đời sống xã hội;hệ thống các cách sử dụng để tiến hành một hoạt động nào đó. 4. Phong cách thường dùng khi nói về một tác giả, còn thi pháp là cái tinh túy của giai đoạn văn học, 1 thể loại, 1 tác giả
Phân biệt thi pháp với các khái niệm khác có liên quan: 5. Khuynh hướng:… TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN 6. Thế giới quan:... 7. Thi pháp (thi học, khoa học nghiên cứu thi pháp) 8. Thi pháp văn học: Là bộ phận quan trọng nhất của khoa ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI nghiên cứu văn học. Nó nghiên cứu cấu trúc tác phẩm và những hợp thể của cấu trúc đó: các tác phẩm của một nhà văn, các khuynh hướng văn học, các thời đại văn học. Phạm vi của nó bao trùm từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng trong việc xây dựng tác phẩm (tái hiện con đường từ ý đồ tới văn bản)
Các ý kiến về bản chất thể loại củaTN Một phát ngôn TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN làm sẵn Một câu Một câu cố định ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Câu- thông Nhận diện tục ngữ điệp nghệ Những thông báo thuật 1 câu hoàn chỉnh Lời ăn tiếng nói diễn đạt 1 ý trọn vẹn của nhân dân Định nghĩa 1. Ý kiến của các tác giả Nguyễn Văn Mệnh, Cù Đình Tú, Vũ Ngọc Phan, Chu Xuân Diên, Nguyễn Thái Hòa, Nguyễn Lực, Lương Văn Đang,Hoàng Tiến Tựu, Nguyễn Xuân Kính, Lê Chí Quế, Nguyễn Văn Tu… phân biệt TN với thành ngữ. 2. Ý kiến của Mã Giang Lân, Lê Đình Bích, Chu Xuân Diên, Vũ Ngọc Phan,…về ranh giới giữa TN và ca dao. 3. Phân biệt TN với một số khái niệm khác: Danh ngôn, Phương ngôn, Châm ngôn 4. Định nghĩa TN
Ba đặc trưng cơ bản của TN - Là hiện tượng ngôn ngữ đặc biệt; - Là hiện tượng ý thức xã hội; - Là đơn vị thông báo có tính nghệ thuật. Phân biệt TN với thành ngữ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN - Ở tiêu chí hình thức Thành ngữ là những cụm từ cố định (tương đương với từ), TN được thể hiện bằng câu. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI - Ở tiêu chí nội dung khái niệm (chỉ một hiện tượng hoặc Thành ngữ thể hiện một tính chất),TN thể hiện phán đoán. - Ở tiêu chí chức năng Thành ngữ có chức năng định danh, TN có chức năng thông báo. Phân biệt TN với ca dao - Ở tiêu chí hình thức Ca dao được viết thành hai dòng thơ, TN 2 vế (cách 5) cũng được viết thành 2 dòng thơ. - Ở tiêu chí nội dung TN thiên về lý trí, ứng xử và kinh nghiệm, Ca dao thiên về tình cảm.
c. Giữa TN và thành ngữ, TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN TN và ca dao cũng có những ĐVTG Thành ngữ Tục Ngữ Ca dao ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
Chương II: Kết cấu Kết cấu so sánh TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN A như B ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI So sánh A không bằng B So sánh A là B không ngang ngang bằng bằng A bằng B A thua B So So Như + Mệnh đề sánh sánh xếp thứ loại bậc A hơn B Các loại khác So sánh lựa chọn Các loại khác
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Các loại kết cấu khác Kết cấu theo vế Kết cấu 1 vế (38%) ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Kết cấu ngữ pháp Kết cấu 2 vế (47%) Kết cấu là 1 câu đơn Kết cấu cân đối Kết cấu là 1 câu phức Kết cấu lệch Kết cấu nhiều vế (15%) …
Chương III: Vần và nhịp Định nghĩa Vần lưng TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN Các loại vần Vần cách ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Cách Cách Cách Cách Cách Cách Hiện tượng 3 4 5 6 1 2 không vần Các loại vần khác Vần tuyệt đối Vần tương đối Vần hỗn hợp
Chương IV: Cách tạo nghĩa Ngữ nghĩa Các thủ pháp TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN tạo nghĩa Nghĩa Đa Cả Chỉ Chỉ Nghĩa ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI đen nghĩa nghĩa nghĩa nghĩa bóng đen, đen bóng Nghĩa bóng Nhân Đảo So Ẩn Hoán Ngoa Chơi Nói cách từ sánh dụ dụ dụ chữ ngược hóa Tỉnh lược
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN CẢM ƠN XIN CHÂN THÀNH