Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu mặt hàng thủy sản sang Liên bang Nga trong bối cảnh thực thi hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh kinh tế Á - Âu

Ộ

Ụ

Ạ

B  GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

ƯỜ

Ạ Ọ

Ạ

ƯƠ

TR

NG Đ I H C NGO I TH

NG

Ậ

Ạ

LU N VĂN TH C SĨ

Ứ Ố Ớ

Ơ Ộ

Ấ

Ẩ

C  H I VÀ THÁCH TH C Đ I V I XU T KH U

Ủ Ả

Ặ

M T HÀNG TH Y S N SANG LIÊN BANG NGA TRONG

Ố Ả

Ự

Ệ

Ị

ƯƠ

B I C NH TH C THI HI P Đ NH TH

Ạ Ự NG M I T  DO

Ệ

Ế

VI T NAM ­ LIÊN MINH KINH T  Á ÂU

ế

ố ế

Chuyên ngành: Kinh t

qu c t

Ễ

ƯỢ

NGUY N KIM PH

NG

ộ Hà N i ­ 2017

Ộ

Ụ

Ạ

B  GIÁO D C VÀ ĐÀO T O

ƯỜ

Ạ Ọ

Ạ

ƯƠ

TR

NG Đ I H C NGO I TH

NG

Ậ

Ạ

LU N VĂN TH C SĨ

Ứ Ố Ớ

Ơ Ộ

Ấ

Ẩ

C  H I VÀ THÁCH TH C Đ I V I XU T KH U

Ủ Ả

Ặ

M T HÀNG TH Y S N SANG LIÊN BANG NGA TRONG

Ố Ả

Ự

Ệ

Ị

ƯƠ

B I C NH TH C THI HI P Đ NH TH

Ạ Ự NG M I T  DO

Ệ

Ế

VI T NAM ­ LIÊN MINH KINH T  Á ÂU

Ngành: Kinh t

ế ọ  h c

Chuyên ngành: Kinh t

ế ố ế  qu c t

ố

Mã s : 60310106

ọ

ọ

H  và tên h c viên

:

Ễ

ƯỢ

NGUY N KIM PH

NG

ẫ

Ng

ườ ướ i h

Ễ ng d n: TS. NGUY N QUANG MINH

ộ Hà N i – 2017

Ờ

L I CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan r ng:ằ

ố ệ ự ứ ế ậ ả S  li u và k t qu  nghiên c u trong lu n văn này là hoàn toàn trung th c và

ượ ử ụ ấ ỳ ặ ố ư ừ ch a t ng đ c s  d ng ho c công b  trong b t k  công trình nào khác.

ọ ự ự ệ ệ ậ ỡ ượ M i s  giúp đ  cho vi c th c hi n lu n văn này đã đ ơ c cám  n và các

ẫ ậ ượ ồ ố ỉ thông tin trích d n trong lu n văn đã đ c ch  rõ ngu n g c.

ả ậ

Tác gi

lu n văn

ễ

ượ

Nguy n Kim Ph

ng

Ờ Ả Ơ L I C M  N

ậ ạ ế ố ế ớ ề ơ ộ Lu n văn th c sĩ chuyên ngành Kinh t qu c t v i đ  tài “C  h i và thách

ố ớ ứ ấ ẩ ặ ố ả   ủ ả th c đ i v i xu t kh u m t hàng th y s n sang Liên bang Nga trong b i c nh

ự ị ươ ạ ự ệ ế ệ th c thi hi p đ nh th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t ế    Á ­ Âu” là k t

ỗ ự ủ ố ắ ả ủ ả ượ ự ỡ ộ qu  c a quá trình c  g ng n  l c c a b n thân và đ c s  giúp đ , đ ng viên

ệ ủ ệ ầ ạ ồ ườ ế khích l c a các th y cô, b n bè, đ ng nghi p và ng i thân. Qua trang vi t này

ử ờ ả ơ ớ ườ ỡ ờ tôi xin g i l i c m  n t ữ i nh ng ng ọ ậ   i đã giúp đ  tôi trong th i gian h c t p ­

ọ ừ ứ nghiên c u khoa h c v a qua.

ỏ ọ ỏ ế ơ ắ ế Tôi xin chân thành bày t lòng kính tr ng và t lòng bi t  n sâu s c đ n TS

ễ ườ ậ ướ ỉ ả ế ẫ Nguy n Quang Minh ng i đã t n tình h ng d n, ch  b o và h t lòng giúp đ ỡ

ự ệ ậ tôi th c hi n và hoàn thành lu n văn.

ả ơ ể ậ ầ ầ ộ Tôi xin c m  n các th y giáo, cô giáo b  môn cùng t p th  các th y cô giáo

ạ ọ ườ ạ ọ ạ ươ ệ ả ạ Khoa sau đ i h c Tr ng đ i h c Ngo i th ng đã nhi t tình gi ng d y và giúp

ọ ậ ạ ườ ỡ đ  tôi trong quá trình h c t p t i tr ng.

ả ơ ệ ồ ơ ị ỡ ạ   Tôi xin chân thành c m  n đ ng nghi p, đ n v  công tác đã giúp đ , t o

ậ ợ ề ự ệ ậ ệ đi u ki n thu n l ọ ậ i cho tôi trong quá trình h c t p và th c hi n lu n văn.

ử ờ ả ơ ế ạ ạ Xin g i l ộ   i c m  n chân thành đ n gia đình, b n bè đã luôn bên c nh, đ ng

ọ ậ ự ệ ậ ố viên tôi trong su t quá trình h c t p và th c hi n lu n văn.

Ụ

Ụ

M C L C

Ữ Ế

Ụ

Ắ

DANH M C CÁC CH  VI T T T

ệ

Á ­ Âu

ệ

ng m i t

ASEAN EAEU EU DN FTA NAFIQAVED

do ấ ượ

ệ

ủ

ng và v  sinh an th y

ệ

ể

ậ

ẩ

ệ

ộ

ỳ

ủ ả

ẩ

ấ ấ ệ ụ

ấ ự ậ

NK  USDA XK XNK VASEP VPSS

ố ộ Hi p h i các qu c gia Đông Nam Á ế Liên minh kinh t Liên minh châu Âu Doanh nghi pệ ươ ạ ự ị Hi p đ nh th ể Trung tâm ki m tra ch t l ộ ả s n B  Nông nghi p và Phát tri n nông thôn Nh p kh u B  nông nghi p Hoa K ẩ Xu t kh u ẩ ậ Xu t nh p kh u ế ế ộ Hi p h i ch  bi n và xu t kh u th y s n ộ ị ể C c ki m d ch đ ng th c v t Liên bang Nga

Ụ Ơ Ồ

Ả

DANH M C S  Đ , HÌNH, B NG

B ng:ả

ể ồ Bi u đ :

Ứ

Ắ

Ả

Ậ

Ế

TÓM T T K T QU  NGHIÊN C U LU N VĂN

ề ứ ố ớ ơ ộ ấ ẩ ặ Đ  tài: ủ ả   “C  h i và thách th c đ i v i xu t kh u m t hàng th y s n

ố ả ệ ị ự ươ ạ ự sang Liên bang Nga trong b i c nh th c thi hi p đ nh th ng m i t do Vi ệ   t

ế Nam – Liên minh kinh t Á ­ Âu”

ả ễ ượ Tác gi : Nguy n Kim Ph ng

1.

ễ ẫ Ng ườ ướ i h ng d n: TS. Nguy n Quang Minh

ủ ả ơ ấ ề ọ ọ ấ   Lý do ch n đ  tài: Th y s n có vai trò quan tr ng trong c  c u xu t

ệ ố ả ệ ẩ ủ kh u c a Vi t Nam sang Liên bang Nga. Trong b i c nh hi n nay, khi FTA Vi ệ   t

ế ượ ệ ự ế ệ Nam – Liên minh kinh t Á Âu đ c ký k t và có hi u l c, Vi ậ   ầ t Nam c n nh n

ơ ộ ệ ị ạ ể ừ ậ bi ế ượ t đ ứ c các c  h i và thách th c mà Hi p đ nh mang l i, đ  t ụ    đó t n d ng

ượ ơ ộ ươ ượ ứ đ c các c  h i và có ph ng án v t qua các thách th c đó.

2. M c đích nghiên c u: D a trên các cam k t c a Hi p đ nh, đánh giá c

ế ủ ứ ụ ự ệ ị ơ

ủ ả ứ ệ ị ườ ấ ẩ ộ h i và thách th c cho th y s n Vi t Nam khi xu t kh u vào th  tr ng Liên bang

3.

ừ ộ ố ả ề ợ Nga, t đó đ  ra m t s  gi i pháp phù h p.

ộ N i dung chính

ế ấ ậ ồ ươ K t c u lu n văn g m 3 ch ng.

ươ ơ ở ậ ươ ủ ứ Th  nh t Ch ng 1 là c  s  lý lu n cho ch ng 2 và 3 c a bài. ộ   ấ , nh ng n i ữ

ề ặ ề ổ ữ   ủ ả dung khái quát chung v  m t hàng th y s n và cái nhìn t ng quan v  FTA gi a

ệ ế ượ ề ố ả ư ễ Vi t Nam và Liên minh kinh t Á – Âu đ ế   c đ a ra, v  b i c nh và di n bi n

ữ ụ ủ ệ ộ ị ứ Th  hai, đàm phán, m c tiêu và nh ng n i dung chính c a hi p đ nh. các n iộ

ạ ộ ủ ệ ặ ấ ẩ ị ỉ ủ ả   ề dung c a Hi p đ nh có liên quan ho c đi u ch nh ho t đ ng xu t kh u th y s n

ệ ượ ề ể ể ạ ề ươ ứ Th  ba, ủ c a Vi t Nam đ c nêu lên đ  t o ti n đ  đ  phân tích trong ch ng 2.

ả ị ườ ứ ế ố ự ư ể ặ tác gi nghiên c u th  tr ng Nga d a trên các y u t nh  quy mô, đ c đi m th ị

ườ ủ ả ủ ư ậ ẩ ả ấ tr ng, tình hình s n xu t và nh p kh u th y s n c a Nga cũng nh  chính sách,

ủ ướ ề ấ ề ẩ ả ủ ả Th  t ị các quy đ nh c a n ậ c này v  v n đ  nh p kh u th y s n. ,ứ ư  tác gi cũng

ủ ủ ề ấ ẩ ả ệ khái quát ti m năng và tình hình xu t kh u th y s n c a Vi ờ   t Nam trong th i

ầ gian g n đây.

ớ ơ ở ở ươ ả ậ ộ V i c  s ch ng 1, tác gi ủ    t p trung đi sâu phân tích n i dung chính c a

ậ ạ ươ ồ ứ ấ ẩ Th  nh t lu n văn t i ch ng 2, bao g m: ủ ả   ấ , nêu lên tình hình xu t kh u th y s n

ệ ạ ậ ủ c a Vi t Nam sang Nga trong giai đo n 10 năm 2007 – 2016, t p trung vào kim

ẩ ừ ấ ạ ấ ẩ ẩ ữ ề ả ng ch xu t kh u, s n ph m xu t kh u t ấ    đó có nh ng đánh giá chung v  xu t

ủ ả ẩ ệ ừ ữ ự ạ ứ Th  hai kh u th y s n Vi t Nam sang Nga. , t ấ    nh ng phân tích th c tr ng xu t

ư ơ ở ạ ừ ủ ả ề ậ ẩ ế   kh u th y s n giai đo n v a qua, cũng nh  c  s  lý lu n v  ngành và các cam k t

ệ ả ơ ộ ố ớ ủ ả ữ ấ ẩ ỉ ị ủ c a Hi p đ nh, tác gi ủ    đã ch  rõ nh ng c  h i đ i v i xu t kh u th y s n c a

ệ ở ộ ị ườ ấ ượ Vi t Nam là m  r ng th  tr ng, nâng cao ch t l ự ạ   ng và nâng cao năng l c c nh

ủ ả ủ ệ ơ ộ ứ ừ ứ Th  ba, tranh c a hàng th y s n Vi t Nam. sau c  h i là thách th c t các quy

ủ ị ả ữ ữ ệ ỉ ệ ị đ nh c a Hi p đ nh, tác gi ứ  đã ch  ra nh ng thách th c hi n h u là thách th c t ứ ừ

ộ ươ ả ả ỹ ứ ừ ạ ẽ ạ ậ rào c n k  thu t và b o h  th ng m i, thách th c t ạ  c nh tranh m nh m . Các

ế ừ ứ ủ ả ữ ế ệ thách th c khác còn đ n t ủ  nh ng y u kém c a ngành th y s n Vi t Nam và s ự

ị ườ ấ ổ ủ b t  n c a th  tr ủ ả ng th y s n Nga.

ươ ươ ư ả ể ẩ ấ ẩ Ch ng 3 là ch ng đ a ra các gi ủ ả   i pháp đ  thúc đ y xu t kh u th y s n

ệ ố ả ự ệ ị ả ư ị Th  nh t, Vi t Nam trong b i c nh th c thi Hi p đ nh. ứ ấ  tác gi đ a ra đ nh h ướ   ng

ủ ả ụ ủ ấ ẩ ấ ẩ ủ ả và m c tiêu xu t kh u toàn ngành th y s n và c a xu t kh u th y s n sang Nga

ượ ủ ả ớ ự ấ ẩ đ c nêu ra, cùng v i d  báo tình hình th y s n xu t kh u sang Nga năm 2020.

ậ ợ ữ ầ ả ưở ạ ộ ế ứ Th  hai , nh ng thu n l i và khó khăn góp ph n  nh h ấ   ng đ n ho t đ ng xu t

ủ ả ự ệ ẩ ị ượ ố Cu i cùng ố ả kh u th y s n trong b i c nh th c thi Hi p đ nh đ c nêu ra. , nh ngữ

ả ẩ ấ ượ ư ồ ả ủ gi ẩ i pháp thúc đ y xu t kh u đ c đ a ra, bao g m gi i pháp vĩ mô c a Nhà

4.

ướ ư ộ ả ở ầ ệ n c và các B , ban ngành cũng nh  các gi i pháp vi mô t m doanh nghi p.

ế K t qu  đ t đ ả ạ ượ c

ụ ể ự ữ ệ ề ậ ư   Thông qua th c hi n đ  tài, lu n văn đã có nh ng đóng góp c  th  nh :

ủ ệ ả ậ ị ị ưở ế Lu n vă đã phân tích các quy đ nh c a Hi p đ nh có  nh h ạ ộ   ng đ n ho t đ ng

ủ ả ấ ẩ ừ ỉ ượ ứ ố ớ ơ ộ xu t kh u th y s n, t đó mà ch  ra đ c các c  h i và thách th c đ i v i hàng

ủ ả ệ ẩ ặ ấ ệ ớ ộ ố ặ th y s n Vi t Nam xu t kh u sang Nga. Đ c bi t v i m t s  m t hàng, tác gi ả

ế ơ ộ ứ ữ ặ ớ đã phân tích chi ti ẫ   ừ t c  h i và thách th c cho t ng m t hàng v i nh ng d n

ứ ồ ố ệ ụ ể ch ng, trích ngu n và s  li u c  th .

ứ ứ ế ắ ờ ề   ậ Tuy nhiên do th i gian nghiên c u lu n văn ng n và ki n th c còn nhi u

ữ ế ế ậ ậ ỏ ả ấ ạ h n ch , nên lu n văn không tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y, tác gi r t mong

ượ ậ ừ ộ ồ ọ ể ậ ể ượ ậ nh n đ c nh n xét, góp ý t H i đ ng Khoa h c đ  lu n văn có th  đ c hoàn

ệ ố ơ ữ ả ả ơ thi n t t h n n a. Tác gi xin chân thành c m  n!

12

M  Đ UỞ Ầ

ấ ế ủ ề 1. Tính c p thi t c a đ  tài

ậ ổ ộ ế ố ế ủ ệ ớ Trong quá trình đ i m i và h i nh p kinh t qu c t c a Vi ạ   t Nam, ho t

ự ể ấ ẩ ấ ọ ế ộ đ ng xu t kh u đóng vai trò r t quan tr ng trong s  phát tri n kinh t ặ . Đ c bi ệ   t

ệ ề ạ ờ ỳ trong giai đo n hi n nay, khi n n kinh t ế ế ớ  th  gi ủ   i  đang trong th i k  kh ng

ả ạ ướ ẩ ượ ự ộ ho ng và l m phát trong n ấ c cao, xu t kh u đ c coi là đ ng l c tăng tr ưở   ng

ủ ế ủ ề ế ẩ ủ ướ ạ ộ ấ ệ ch  y u c a n n kinh t . Trong ho t đ ng xu t kh u c a n ủ   c ta hi n nay, th y

ơ ấ ẩ ẩ ấ ả ặ ấ ọ ủ ự   ả s n là m t hàng r t quan tr ng trong c  c u các s n ph m xu t kh u ch  l c,

ứ ệ ẩ ầ ặ ấ ớ ị v i v  trí th  4 trong nhóm 10 m t hàng xu t kh u chính sau d u thô, d t may và

ớ ờ ể ừ ế ả giày dép. V i b  bi n dài t Móng Cái (Qu ng Ninh) đ n Hà Tiên (Kiên Giang),

ể ệ ả ớ ể ơ ỏ trong vùng bi n Vi ấ   t Nam có trên 400 hòn đ o l n nh , là n i có th  cung c p

ể ả ụ ậ ơ ả ắ ẩ ầ ị ồ   các d ch v  h u c n c  b n, trung chuy n s n ph m khai thác, đánh b t, đ ng

ữ ề ế ể ậ ơ ờ ơ ệ th i làm n i neo đ u cho tàu thuy n trong nh ng chuy n ra kh i. Bi n Vi t Nam

ử ể ề ề ầ ị ệ ể có nhi u v nh, đ m phà, c a sông. Đó là ti m năng đ  Vi ạ   t Nam phát tri n ho t

ả ả ủ ệ ề ậ ồ ệ ớ ộ đ ng khai thác và nuôi tr ng th y h i s n. Đi u ki n  khí h u nhi t đ i gió mùa

ẩ ự ồ ộ ố ậ ớ ộ ồ m và m t s  vùng có khí h u ôn đ i, ngu n nhân l c d i dào, và trình đ  dân trí

ủ ả ệ ề ợ ủ ả ế ể ể ộ khá, ngành th y s n Vi t Nam có nhi u l i th  đ  phát tri n th y s n m t cách

ậ ợ ị ườ ữ ể ờ ạ ả thu n l ỗ ự i. Nh  nh ng n  l c phát tri n th  tr ẩ   ng và đa d ng hóa s n ph m,

ủ ả ả ệ ủ ả ệ ấ hàng th y s n s n Vi t Nam, hàng th y s n Vi ề   ặ t Nam đã có m t trên r t nhi u

ướ ị ườ ủ ả ể ọ ệ n ổ c và vùng lãnh th . Trong các th  tr ủ ng tr ng đi m c a th y s n Vi t Nam

ị ườ ư ậ ả ố ớ nh  EU, Trung Qu c, Singapore, Nh t B n,… Nga là th  tr ề   ng l n, có ti m

ố ớ ủ ả ả ẩ ấ ờ ủ   năng đ i v i nhóm hàng nông s n và th y s n. Th i gian qua, xu t kh u c a

ệ ị ườ ừ ướ ưở ư ạ Vi t Nam và th  tr ng Nga đã t ng b c tăng tr ấ   ng nh ng kim ng ch xu t

ẩ ẫ ấ kh u v n còn th p.

ệ ươ ạ ự ệ ả ớ ị Hi p đ nh th ng m i t ữ  do gi a Vi t Nam v i liên minh H i quan Nga,

ượ ệ ế ạ ờ ộ Belarus và Kazakhstan đã đ c ký k t th i vi c Nga đang có đ ng thái h n ch ế

ươ ạ ố ớ ệ ả ặ th ng m i đ i v i vi c NK các m t hàng nông s n, th y s n t ủ ả ừ ộ ố ướ   c m t s  n

ơ ộ ủ ệ ẩ ấ ẩ ạ ệ ạ khác đã t o c  h i cho vi c đ y m nh xu t kh u nhóm hàng này c a Vi t Nam

ị ườ vào th  tr ng Nga.

ự ễ ủ ả ạ ộ ẩ ặ ấ ệ ấ Th c ti n xu t ho t đ ng xu t kh u m t hàng th y s n Vi ờ   t Nam trong th i

13

ữ ề ầ ợ ủ ả ế ề ớ gian g n đây, cùng v i nh ng ti m năng và l ủ   ể i th  v  phát tri n th y s n c a

ế ụ ự ữ ầ ặ ướ n ầ c ta, đang đ t ra cho chúng ta yêu c u c n ti p t c xây d ng nh ng ch ươ   ng

ủ ả ụ ể ữ ề ạ ầ trình, đ  ra nh ng chính sách c  th  cho ngành th y s n; bên c nh đó, c n có

ị ườ ữ ứ ủ ả ể nh ng nghiên c u sâu đ  đánh giá chính xác th  tr ữ   ng th y s n Nga trong nh ng

ớ ứ ữ ứ ề ầ ằ ị năm t ọ   i. Đ  tài “  nh m góp ph n nghiên c u và xác đ nh nh ng căn c  quan tr ng

ủ ả ấ ẩ ệ ị ườ ơ ở ề ề v  xu t kh u hàng th y s n Vi t Nam sang th  tr ng này, trên c  s  đó, đ  tài

ấ ơ ộ ủ ả ề ấ ẩ ặ ầ ứ ố ớ góp ph n đ  xu t C  h i và thách th c đ i v i xu t kh u m t hàng th y s n sang

ự ệ ị ươ ạ ự ệ ố ả Liên bang Nga trong b i c nh th c thi hi p đ nh th ng m i t do Vi t Nam –

ế ữ ả ủ ế ằ ẩ ấ ẩ Liên minh kinh t Á ­ Âu”nh ng gi ủ   i pháp ch  y u nh m thúc đ y xu t kh u th y

ị ườ ả s n sang th  tr ng Nga.

ứ ề ụ 2. M c đích nghiên c u đ  tài

ủ ả ố ớ ơ ộ ứ ề ấ ẩ ặ Đ  tài: “C  h i và thách th c đ i v i xu t kh u m t hàng th y s n sang

ố ả ự ệ ế Liên bang Nga trong b i c nh th c thi FTA Vi t Nam – Liên minh kinh t Á ­

ượ ị ườ ứ ể ằ ọ ầ Âu” đ c ch n nghiên c u nh m tìm hi u th  tr ủ   ề ng Nga đ y ti m năng c a

ệ ờ ớ ơ ộ ư ữ ự ể ạ Vi t nam trong th i gian t i, tìm hi u th c tr ng, cũng nh  nh ng c  h i và

ủ ả ứ ủ ấ ẩ ả ệ ừ ấ thách th c cho ngành s n xu t xu t kh u th y s n c a Vi t Nam, t ư  đó đ a ra

ộ ố ả ủ ả ẩ ả ấ ẩ ặ ằ m t s  gi ấ i pháp nh m thúc đ y s n xu t xu t kh u m t hàng th y s n sang th ị

ườ tr ng này.

ố ượ ứ ủ ề ạ 3. Đ i t ng và ph m vi nghiên c u c a đ  tài

ố ượ ủ ả ạ ộ ứ ấ ẩ ệ Đ i t ng nghiên c u: Ho t đ ng xu t kh u hàng th y s n Vi t Nam sang

Nga.

ứ ứ ề ể ạ ạ   ẽ ậ Ph m vi nghiên c u: Đ  tài này s  t p trung nghiên c u, tìm hi u ho t

ủ ả ủ ấ ẩ ệ ị ườ ạ ộ đ ng xu t kh u th y s n c a Vi t Nam sang th  tr ng Nga trong giai đo n 2010

ơ ộ ữ ứ ệ ị ề ấ ế đ n nay, nh ng c  h i và thách th c mà Hi p đ nh mang l ạ ừ i, t đó đ  xu t các

ả ủ ả ẩ ẩ ằ ệ chính sách và gi ấ i pháp nh m thúc đ y xu t kh u hàng th y s n Vi t Nam.

ứ ệ ụ 4. Nhi m v  nghiên c u

ể ạ ượ ụ ặ ậ ầ ả ụ ế ệ Đ  đ t đ c m c đích đã đ t ra, lu n văn c n gi i quy t các nhi m v , bao

g m:ồ

14

­ Đ a ra c  s  lý lu n bao g m khái quát v  th y s n, Hi p đ nh th

ề ủ ả ơ ở ư ệ ậ ồ ị ươ   ng

ạ ự ệ ế ề ộ ị m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t ấ    Á – Âu, các n i dung quy đ nh v  xu t

ủ ả ệ ầ ẩ ổ ị kh u th y s n trong Hi p đ nh. Ngoài ra, c n có cái nhìn t ng quan v  th  tr ề ị ườ   ng

ủ ả ư ề ấ ấ ẩ ả ủ ả ủ   th y s n Nga cũng nh  ti m năng và tình hình s n xu t, xu t kh u th y s n c a

ướ n c ta.

­ Phân tích th c tr ng tình hình xu t kh u th y s n c a Vi

ủ ả ủ ự ẩ ấ ạ ệ t Nam sang Nga.

ớ ơ ở ế ợ ể ư ơ ộ ữ ề ậ ậ ị ứ   K t h p v i c  s  lý lu n đ  đ a ra nh n đ nh v  nh ng c  h i và thách th c

ệ ạ ố ớ ủ ả ủ ạ ộ ẩ ệ ị mà Hi p đ nh mang l ấ i đ i v i ho t đ ng xu t kh u th y s n c a Vi t Nam.

ủ ả ứ ữ ừ ứ ề ệ ơ ộ ­ T  nh ng căn c  trên, v  các c  h i và thách th c mà th y s n Vi t Nam

ị ườ ả ậ ư ầ ậ ả ặ g p ph i khi gia nh p vào th  tr ng Nga, lu n văn c n đ a ra các gi i pháp

ủ ả ằ ẩ ẩ ệ ấ nh m thúc đ y xu t kh u th y s n Vi t Nam vào Nga.

5. Tình hình nghiên c uứ

ộ ố ộ ố ề ượ M t s  m t s  công trình, đ  tài có liên quan đã đ ứ c nghiên c u và công

ư ể ể ế ố b  có th  k  đ n nh  sau:

ị ườ ế ế ủ ủ ệ ấ ả ộ “Báo cáo th  tr ẩ   ng th y s n Nga” c a Hi p h i ch  bi n và xu t kh u

ủ ấ ấ ả ề   th y s n VASEP phát hành vào tháng 4/2017. Báo cáo đã cung c p r t nhi u

ị ườ ề ư ố ệ ủ ả ấ ề ớ thông tin v  tình hình th  tr ng th y s n Nga cũng nh  s  li u m i nh t v  tình

ủ ả ấ ệ ỉ ơ ư ư ầ ẩ hình xu t kh u th y s n Vi ớ t Nam sang Nga nh ng m i ch  đ n thu n đ a ra s ố

ủ ả ề ự ư ữ ệ ẩ ạ ấ ợ ổ ủ   li u, ch a có nh ng phân tích, t ng h p v  th c tr ng xu t kh u th y s n c a

ệ ơ ộ ứ ệ ị ạ ẩ ấ Vi t Nam và các c  h i và thách th c mà Hi p đ nh mang l ủ   i cho xu t kh u th y

ệ ả ủ s n c a Vi t Nam.

ả ế ươ ạ ả ủ ả ệ “Gi i pháp  xúc   ti n  th ẩ ng m i  s n  ph m  th y  s n  Vi t Nam  vào  th ị

ườ ủ ễ ạ ạ ồ ọ tr ng Nga” ­  công trình c a Nguy n Văn Ng c và Ph m H ng M nh, đăng trên

ể ế ẵ ộ ế ư ạ ạ t p chí Phát tri n kinh t ­ xã h i Đà N ng. Bài vi ấ   ự t đã đ a ra th c tr ng xu t

ủ ả ủ ẩ ệ ữ ả ầ ế kh u th y s n c a Vi t Nam sang Nga và nêu lên nh ng gi i pháp c n thi t, tuy

ạ ủ ả ạ ộ ố ả ư ệ ấ ị nhiên l ẩ i ch a phân tích ho t đ ng xu t kh u th y s n trong b i c nh Hi p đ nh

ệ ự ữ ệ ộ ị ớ đã có hi u l c và nh ng tác đ ng mà Hi p đ nh đem t i.

ể ươ ệ ế “Phát tri n th ạ ng m i Vi t Nam và Liên minh kinh t ố    Á Âu trong b i

15

ự ế ệ ệ ứ ả c nh th c hi n các cam k t trong FTA Vi ủ   t Nam – EAEU” – nghiên c u c a

ạ ả ạ ọ ươ ạ Ph m   Nguyên   Minh   đăng   t i   trên   T p   chí   khoa   h c   th ng   m i,   năm   2015.

ơ ộ ứ ứ ư ứ ữ ể ỉ Nghiên c u đã ch  ra nh ng c  h i và thách th c, cũng nh  cách th c đ  phát

ạ ộ ể ươ ữ ạ ướ ạ ư ộ tri n ho t đ ng th ng m i gi a hai n ư c, nh ng l i quá r ng và ch a sát t ớ   i

ủ ả ấ ố ượ đ i t ẩ ng xu t kh u th y s n.

ứ ố ớ ủ ả ơ ộ ấ ẩ ặ ậ Lu n văn “C  h i và thách th c đ i v i xu t kh u m t hàng th y s n sang

ố ả ự ệ ế Liên bang Nga trong b i c nh th c thi FTA Vi t Nam – Liên minh kinh t Á –

ị ườ ệ ề ệ ấ ổ ị Âu” ngoài vi c cung c p thông tin t ng quan v  Hi p đ nh và th  tr ủ ả   ng th y s n

ủ ả ủ ự ẽ ạ ấ ẩ ậ ệ Nga, lu n văn s  đánh giá th c tr ng tình hình xu t kh u th y s n c a Vi t Nam

ặ ệ ơ ộ ủ ể ậ ọ sang Nga. Đ c bi t, đi m quan tr ng c a lu n văn là phân tích các c  h i và

ứ ệ ị ạ ớ ủ ề ể ớ thách th c mà Hi p đ nh mang l i, đây là đi m m i c a đ  tài so v i các nghiên

ướ ộ ố ả ừ ề ấ ậ ằ ạ ứ c u tr c. T  đó, lu n văn có đ  xu t m t s  gi ơ   ẩ i pháp nh m đ y m nh h n

ủ ả ủ ạ ộ ấ ẩ ệ ữ n a ho t đ ng xu t kh u th y s n c a Vi t Nam sang Nga.

ươ ứ 6. Ph ng pháp nghiên c u

ử ụ ề ươ ổ ợ ươ ố Đ  tài s  d ng ph ng pháp phân tích, t ng h p, ph ng pháp th ng kê,

ươ ế ố ươ ể ả ễ ạ ị ph ng pháp so sánh đ i chi u, ph ng pháp quy n p, di n d ch đ  gi ế   i quy t

ề ặ ấ v n đ  đ t ra.

ế ấ ủ ề 7. K t c u c a đ  tài

ở ầ ứ ế ậ ầ ế   ụ ụ Ngoài ph n m  đ u, k t lu n và ph  l c kèm theo, nôi dung nghiên c u k t

ươ ấ c u thành 3 ch ư ng nh  sau:

ươ ủ ả ề ặ ệ ổ ị ươ T ng quan v  m t hàng th y s n và Hi p đ nh Th ng m i t ạ ự Ch ng 1.

ệ ế do Vi t Nam – Liên minh kinh t Á Âu

ươ ố ớ ơ ộ ứ ủ ấ ẩ ả ố     C  h i và thách th c đ i v i xu t kh u th y s n trong b i Ch ng 2.

ự ệ ị ươ ạ ự ệ ế ả c nh th c thi Hi p đ nh Th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t Á Âu

ươ ả ơ ộ ậ ượ ằ Gi ụ i pháp t n d ng c  h i, v ẩ   ứ t qua thách th c nh m đ y Ch ng 3.

ủ ả ố ả ự ệ ạ ấ ẩ ị m nh xu t kh u th y s n sang Liên bang Nga trong b i c nh th c thi Hi p đ nh

ươ ạ ự ệ ế Th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t Á Âu.

16

ƯƠ

Ổ

Ệ

Ề

ƯƠ

Ị

CH

NG 1: T NG QUAN V  HI P Đ NH TH

Ạ Ự NG M I T  DO

Ệ

Ớ

Ệ

Ế

VI T   NAM   –   LIÊN   MINH   KINH   T   Á   ÂU   VÀ   GI

I   THI U

Ủ Ả

Ề Ặ

V  M T HÀNG TH Y S N

ớ ệ ề ặ ủ ả 1.1. Gi i thi u v  m t hàng th y s n

ạ ặ ủ ả ệ 1.1.1. Khái ni m và phân lo i m t hàng th y s n

ị 1.1.1.1. Đ nh nghĩa:

ề ượ ủ ả ề ặ ư ư ổ ị Có nhi u đ nh nghĩa đ c đ a ra v  m t hàng th y s n, nh ng t ng quát,

ồ ợ ữ ữ ề ậ ộ ả ạ th y s n ỉ ủ ả  là m t thu t ng  ch  chung v  nh ng ngu n l ậ i, s n v t đem l i cho

ườ ướ ượ ườ ồ con  ng ườ ừ i  t môi  tr ng  n c  và  đ c  con  ng i  khai  thác,  nuôi tr ng  thu

ử ụ ị ườ ự ệ ặ ẩ ạ ho ch s  d ng làm th c ph m, nguyên li u ho c bày bán trên th  tr ng. Trong

ủ ả ạ ộ ụ ấ ắ ạ ồ các lo i th y s n, thông d ng nh t là ho t đ ng đánh b t, nuôi tr ng và khai thác

ộ ố ừ ế ạ ơ ơ ố các lo i cá. M t s  loài là cá trích, cá tuy t, cá c m, cá ng , cá b n, cá đ i, tôm,

ệ ấ ồ cá h i, hàu và sò đi p có năng su t khai thác cao.

1.1.1.2. Phân lo iạ

ữ ể ệ ậ ặ ộ – Nhóm cá (fish): Là nh ng đ ng v t nuôi có đ c đi m cá rõ r t, chúng có

ể ướ ọ ụ ố ượ th  là cá n c ng t hay cá n ướ ợ c l . Ví d : cá tra, cá b ng t ng, cá chình…

ườ ấ ổ ế – Nhóm giáp xác (crustaceans): Ph  bi n nh t là nhóm giáp xác m i chân,

ố ượ ụ ọ trong đó tôm và cua là các đ i t ng nuôi quan tr ng. Ví d : Tôm càng xanh, tôm

ẻ ể ấ sú, tôm th , tôm đ t, cua bi n.

ề ề ậ ộ ồ ỏ ấ   – Nhóm đ ng v t thân m m (molluscs): G m các loài có v  vôi, nhi u nh t

ố ố ả ỏ ở ể ố ươ ế là nhóm hai m nh v  và đa s  s ng bi n (nghêu, sò huy t, hàu,  c h ng,….)

ộ ố ố ọ ọ và m t s  ít s ng ở ướ  n c ng t (trai, trai ng c).

ự ậ ậ ấ ơ – Nhóm rong (Seaweeds): Là các loài th c v t b c th p, đ n bào, đa bào, có

ướ ư ỏ ướ ớ loài có kích th c nh , nh ng cũng có loài có kích th ư c l n nh  Chlorella,

Spirulina, Chaetoceros,Sargassium (Alginate), Gracillaria…

ưỡ ư ộ – Nhóm bò sát (Reptilies) và l ậ   ng c  (Amphibians): Bò sát là các đ ng v t

ố ụ ấ ưỡ ể ố ư ữ ả ố b n chân có màng i(ví d : cá s u) L ng c  là nh ng loài có th  s ng c  trên

ụ ế ắ ượ ể ấ ạ ẫ c n l n d ướ ướ i n c (ví d :  ch, r n…) đ ị ấ c nuôi đ  l y th t, l y da dùng làm

ồ ấ ư ồ ự ệ ế ấ ẩ ặ ỹ ị th c ph m ho c dùng trong m  ngh  nh  đ i m i (l y vây),  ch (l y da và th t),

17

ấ ấ cá s u (l y da).

18

ế ố ả ưở ủ ả ế ẩ ấ ặ ữ 1.1.2. Nh ng y u t nh h ng đ n xu t kh u m t hàng th y s n

ế ố ủ 1.1.2.1. Y u t ch  quan

 Ngu n l c th y s n trong n

ủ ả ồ ự ướ c

ủ ả ồ ự ướ ế ố ủ ế ả ế ị Ngu n l c th y s n trong n c là y u t quy t đ nh ch  y u,  nh h ưở   ng

ấ ớ ề ủ ả ạ ộ ủ ộ ồ ố ồ nhi u nh t t i ho t đ ng XK c a m t qu c gia. Ngu n cung th y s n d i dào thì

ứ ể ầ ớ ướ ế m i có th  đáp  ng nhu c u tiêu dùng trong n ồ ự   c và ti n hành XK. Ngu n l c

ủ ả ướ ủ ủ ắ ả ả ồ th y s n trong n c bao g m th y s n khai thác, đánh b t và th y s n nuôi

ồ tr ng.

ủ ả ạ ộ ụ ề ồ ộ Các ho t đ ng khai thác và nuôi tr ng th y s n ph  thu c khá nhi u vào

ệ ự ề ậ ủ ị ả ộ ố ưở ệ ề đi u ki n t nhiên, khí h u c a m t qu c gia. Do ch u  nh h ng đi u ki n v ề

ậ ệ ộ ườ ướ ế ộ ư ộ ặ ư khí h u nh : gió, nhi t đ , không khí, môi tr ng n c, ch  đ  m a, đ  m n tác

ưở ể ủ ả ượ ậ ế ự ộ đ ng đ n s  sinh tr ng và phát tri n c a sinh v t kéo theo s n l ắ   ng đánh b t

ẽ ị ậ ồ ụ ả ưở ổ và nuôi tr ng s  b  thay đ i. Ngoài ra, các tr n lũ l t, bão cũng có  nh h ớ   ng l n

ả ạ ệ ố ấ ợ ủ ệ ồ ồ ế đ n h  th ng nuôi tr ng th y s n t o b t l i cho vi c nuôi tr ng tôm cua cá

ỡ ả ậ ờ ưở ạ ộ ế n ướ ợ c l ị  do b  đê đ p b  phá v ,  nh h ng đ n ho t đ ng XK.

 H  th ng lu t pháp và chính sách qu n lý c a nhà n

ệ ố ủ ả ậ ướ c

ệ ố ủ ả ậ ướ ưở H  th ng lu t pháp và chính sách qu n lý c a nhà n ả c có  nh h ấ   ng r t

ủ ả ạ ộ ề ế ồ ị ớ l n đ n ho t đ ng XK th y s n thông qua các quy đ nh v  nuôi tr ng và đánh

ủ ả ế ế ề ệ ư ệ ị ắ b t và ch  bi n th y s n nh  các quy đ nh v  v  sinh an toàn v  sinh. Ngoài ra

ỗ ợ ủ ữ ư ướ ề ề ệ ố ồ nh ng  u đãi, h  tr  c a nhà n c v  ngu n v n, v  công ngh ; chính sách h ỗ

ợ ươ ỗ ợ ố ệ ệ tr , vi n tr  t ợ ừ ướ  n c ngoài: các ch ng trình h  tr  v n, công ngh  cho ngành

ủ ả ừ ổ ế ớ ứ ộ th y s n t ố  các qu c gia, t ch c khác trên th  gi i,… cũng có tác đ ng không

ỏ ớ ủ ả ủ ạ ộ ộ ố nh  t i ho t đ ng XK th y s n c a m t qu c gia.

ệ ố ư ậ ạ Ngoài ra h  th ng lu t pháp minh b ch thông thoáng cũng nh  các chính

ố ề ề ế ặ ệ ạ ẽ sách đi u ph i n n kinh t ắ  đúng đ n, đ c bi ố t là chính sách đ i ngo i s  là nhân

ớ ế ả ố ợ ớ ố t ế ị  quy t đ nh t i kh  năng thu hút, tìm ki m và h p tác v i các đ i tác kinh t ế   ,

ị ườ ụ ẩ ả ọ ự l a ch n th  tr ng tiêu th  cho các s n ph m XK.

ệ ố ấ ỹ ậ ơ ở ậ  H  th ng c  s , v t ch t k  thu t

ệ ỹ ậ ượ ư ạ ộ ụ ứ ọ Khoa h c công ngh  k  thu t đ c đ a vào ho t đ ng,  ng d ng đem l ạ   i

19

ủ ả ừ ế ế ệ ả ồ hi u qu  cao trong công tác nuôi tr ng và ch  bi n th y s n t ấ    đó giúp cho ch t

ố ượ ủ ả ủ ả ề ượ l ng và s  l ng th y s n tăng, giúp cho XK hàng th y s n có nhi u thu n l ậ ợ   i

h n.ơ

ơ ở ị ủ ả ự ụ ệ ệ ễ   Vi c hình thành và xây d ng c  s  d ch v  cho vi c khai thác th y s n di n

ự ử ụ ế ề ế ả ồ ơ ị bi n trên 3 lĩnh v c đó g m c  khí đóng s a thuy n, b n c ng và d ch v  cung

ậ ệ ế ị ệ ố ụ ả ẩ ầ ấ c p nguyên v t li u; thi t b  và h  th ng tiêu th  s n ph m cũng góp ph n tăng

ủ ả ủ ả ể ẩ ả kh  năng phát tri n th y s n, thúc đ y XK th y s n.

ề ơ ở ạ ầ ậ ả ạ ầ ề ệ V  c  s  h  t ng giao thông v n t i, đi u ki n h  t ng giao thông v n t ậ ả   i

ả ưở ế ớ ươ ủ ả ạ ậ cũng có  nh h ng l n đ n th ng m i hàng th y s n. Giao thông thu n ti n s ệ ẽ

ươ ủ ả ễ ắ ạ ơ ờ giúp cho th ng m i hàng th y s n di n ra nhanh chóng h n, rút ng n th i gian

ủ ả ố ơ ấ ượ ả ị ả giao d ch, giúp b o qu n th y s n t t h n, nâng cao ch t l ắ ng và n m b t đ ắ ượ   c

ờ ơ ơ ề nhi u th i c  h n.

ế ố 1.1.2.2. Y u t khách quan

 Y u t

ế ố ậ kinh t ế ướ  n ẩ c nh p kh u

ế ộ ế ố ả ưở ự ế ế ệ Kinh t là m t y u t ọ  quan tr ng  nh h ng tr c ti p đ n vi c XNK hàng

ỷ ả ủ ỗ ố ế ủ ấ ướ ả hoá c a m i qu c gia, trong đó có thu  s n. Kinh t c a đ t n c  nh h ưở   ng

ủ ườ ậ ườ ả ậ ế đ n thu nh p c a ng i dân, khi thu nh p ng ầ   ố i dân gi m xu ng thì nhu c u

ườ ẽ ả ỷ ả ề ẩ ả ố ủ c a ng ệ   i dân v  các s n ph n thu  s n NK cũng s  gi m xu ng, do đó vi c

ị ườ ẽ ặ ấ ề XK sang các th  tr ng đó s  g p r t nhi u khó khăn, có khi là không XK đ ượ   c.

ườ ụ ẽ ố ị Vì khi đó ng ậ   ữ i dân s  không mu n tiêu th  nh ng hàng hoá có giá tr  cao, th m

ề ẽ ị ượ ậ chí là trung bình, do đó giá tr  XK thu v  s  không đ c cao, th m chí có khi b ị

. ỗ l

 Y u t

ế ố ị ậ ướ ậ ẩ đ a lý, khí h u n c nh p kh u

ị ườ ủ ế ố ị ậ ự ộ ị Th  tr ng cũng ch u tác đ ng c a y u t đ a lý và khí h u t nhiên. Chính

ị ườ ủ ự ữ ộ ố ế ố y u t này mà th  tr ầ   ng c a m t qu c gia, khu v c khác nhau có nh ng yêu c u

ỏ ả ư ả ư ẳ ạ ẩ ợ ẩ   ả khác nhau, đòi h i s n ph m đ a vào ph i thích h p. Ch ng h n nh  s n ph m

ử ụ ướ ậ ớ ở nào đó s  d ng t ố ở t các n c có khí h u ôn đ i thì ậ  khí h u nhi ệ ớ ạ ị t đ i l i b

ả ể ở ặ ỏ ệ ộ ạ ỡ ả ặ ầ ả ỏ h ng, ho c đòi h i ph i đ nhi ữ   t đ  l nh ho c bôi d u m  b o qu n. Nh ng

20

ễ ỏ ủ ự ẩ ậ ẩ ạ ả ầ ộ ả s n ph m d  h ng do s  tác đ ng c a khí h u nóng  m thì l ả   i yêu c u b o qu n

ị ườ ậ ơ ệ ộ ộ ẩ ớ cao h n khi xâm nh p vào th  tr ng có nhi t đ  cao, đ   m l n.

 Y u t

ế ố ậ ướ ị ậ ẩ chính tr  – pháp lu t n c nh p kh u

ế ố ị ườ ị ự ộ Ngoài các y u t đã nêu trên, th  tr ở   ng hàng hóa còn ch u s  tác đ ng b i

ể ệ ở ữ ư ở ủ ả ậ ị chính tr  và pháp lu t. Th  hi n ủ ố ớ    nh ng  u đãi và c n tr  c a Chính ph  đ i v i

ị ườ ứ ậ ẽ ố các nhà cung  ng khi xâm nh p vào th  tr ề ng qu c gia này. Đi u này s  giúp cho

ị ườ ễ ề ệ ệ ậ ờ ơ ồ các doanh nghi p có đi u ki n d  xâm nh p vào th  tr ề   ng h n, đ ng th i có đi u

ị ườ ệ ữ ư ủ ể ả ở ộ ki n m  r ng th  tr ng c a mình. Nh ng cũng có th  đó là nh ng rào c n nh ư

ề ả ệ ế ế ế ạ ố ộ ạ quy ch  hàng rào thu  quan, v  b o h , h n ng ch…. N u m i quan h  chính tr ị

ữ ướ ẽ ấ ấ ổ ố gi a n c NK và XK là b t  n thì s  r t khó khăn cho nhà NK khi mu n thâm

ị ườ ậ nh p th  tr ng.

 V  th  hi u t p quán c a ng

ề ị ế ậ ủ ườ ướ ẩ ậ i tiêu dùng n c nh p kh u

ị ườ ế ả ị ế ủ ầ ợ ớ ẩ N u các s n ph m XK sang th  tr ng phù h p v i nhu c u th  hi u c a th ị

ườ ụ ả ệ ế ặ ẩ tr ả   ng đó thì vi c tiêu th  s n ph m không g p khó khăn tuy nhiên n u các s n

ủ ọ ị ế ể ẩ ợ ớ ậ ph m XK không phù h p v i th  hi u, t p quán c a h  thì hàng không th  bán.

ệ ẽ ặ ư ớ ị ấ ề ỗ Doanh nghi p s  g p nhi u khó khăn, b  th t thu, thua l … Nh  v i th  tr ị ườ   ng

ủ ả ọ ẩ ộ ố ứ ẩ ạ EU, h  t y chay các lo i th y s n có ch a khu n Salmonella, đ c t Lustamine,

ứ ủ ễ ế ả ạ ả   ệ nhi m V.Cholarae n u các doanh nghi p c  XK các lo i th y s n này thì s n

ụ ượ ể ẩ ở ậ ị ườ ph m không th  tiêu th  đ c. B i v y, khi XK hàng sang th  tr ầ   ng nào c n

ị ế ể ừ ứ ể ặ ỹ ậ nghiên c u k  các đ c đi m t p quán, th  hi u, chính sách đ  t đó có các đ ườ   ng

ố l i chính xác.

ề ệ ổ ị ươ ạ ự ệ 1.2. T ng quan v  Hi p đ nh th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh

ế t Á Âu.

ố ả ế ễ 1.2.1. B i c nh và di n bi n đàm phán

ố ả 1.2.1.1. B i c nh đàm phán

ế ồ ướ Liên minh Kinh t Á ­ Âu (EAEU) bao g m 5 n c thành viên (Liên bang

ượ ự Nga, Belarus, Kazakhstan, Kyrgystan và Armenia) đ ơ ở ợ   c xây d ng trên c  s  h p

21

ủ ữ ế ướ tác c a Liên minh Thu  quan gi a ba n ệ   c Nga, Belarus và Kazakhstan. Vi c

ậ ứ ế thành l p Liên minh kinh t ế ượ  đ c ký k t vào tháng 5 năm 2014 và chính th c có

ệ ự ừ hi u l c t ngày 01/01/2015.

ự ệ ị ế ố ớ ề ố ệ Đây là khu v c có quan h  chính tr  ­ kinh t truy n th ng đ i v i Vi t Nam và

ị ườ ệ ộ ớ ự ệ ớ ố ộ là m t th  tr ng r ng l n có di n tích t ế    nhiên 20 tri u km2, v i dân s  tính đ n

ệ ườ ủ ệ ạ ổ ố ả 1/1/2015 là kho ng 182 tri u ng i. T ng GDP c a kh i hi n nay đ t trên 2.500 t ỷ

ị ườ ộ ỹ ở ử ứ ớ ưở đô la M . Đây cũng là m t th  tr ng m i m  c a, có m c tăng tr ng GDP khá và

ơ ấ ố ổ ụ ạ ị ươ t ng đ i  n đ nh, có c  c u danh m c hàng hóa XNK không mang tính c nh tranh

ầ ả ổ ợ ủ ế ủ ấ ệ mà ch  y u mang tính b  tr  cho nhu c u s n xu t và tiêu dùng c a Vi t Nam (Ban

ệ ố ế Quan h  qu c t ­VCCI, 2015).

ớ ỳ ọ ệ ẩ ế ươ ữ ạ ệ V i k  v ng thúc đ y quan h  kinh t ­ th ng m i gi a Vi t Nam và

ừ ế EAEU, t ở ộ  tháng 3 năm 2013, các bên đã kh i đ ng và ti n hành đàm phán FTA.

ơ ệ ế Sau h n hai năm đàm phán, FTA Vi t Nam và Liên minh Kinh t Á ­ Âu đã chính

ượ ệ ự ừ ế ứ th c đ c ký k t vào ngày 29/5/2015 và có hi u l c t ngày 5/10/2016. Đây là

ế ượ ệ ị ệ ợ ữ ở ớ Hi p đ nh có ý nghĩa chi n l c m  ra trang m i trong quan h  h p tác gi a Vi ệ   t

ớ ừ ướ Nam và EAEU nói chung và v i t ng n c thành viên nói riêng, là khuôn kh ổ

ể ệ ệ ệ ộ pháp lý đ  các doanh nghi p Vi t Nam và các doanh nghi p thu c EAEU tăng

ườ ẩ ợ ưở ươ ạ ươ c ng h p tác, thúc đ y tăng tr ng th ng m i song ph ầ ạ   ng, góp ph n t o

ự ể ạ ộ ươ ữ ạ ệ thêm đ ng l c đ  tăng kim ng ch th ng m i gi a Vi t Nam và Liên minh kinh

ế t Á­Âu.

ầ ị ượ ữ ế ế ệ Đây cũng là Hi p đ nh đ u tiên đ c kí k t gi a Liên minh kinh t Á­Âu và

ộ ướ ứ ộ ế ợ ệ ạ ố m t qu c gia n c ngoài, cam k t h p tác trên ph m vi toàn di n, m c đ  cam

ả ả ằ ợ ệ ụ ể ủ ừ ế ề ế k t cao và đ m b o cân b ng l i ích, có tính đ n đi u ki n c  th  c a t ng bên.

ễ ế 1.2.1.2. Di n bi n đàm phán

­  28/3/2013: Hi p đ nh th

ệ ị ươ ạ ự ệ ng m i t do gi a ữ  Vi t Nam ­ Liên minh thuế

ở ộ quan Nga – Belarus ­ Kazakhstan chính th cứ  đ cượ  kh i đ ng đàm phán.

­ T  ngày 20 ­ 25/6/2013: Phiên đàm phán th  hai Hi p đ nh Th

ừ ứ ệ ị ươ ng m i t ạ ự

ệ ả ữ do gi a Vi t Nam và Liên minh H i Quan Belarus, Kazakhstan và Nga đã đ ượ   c

22

ễ ạ di n ra t i Matxcova, Liên bang Nga.

­ T  ngày 8 ­ 13/9/2014: Phiên đàm phán th  ba Hi p đ nh th

ứ ừ ệ ị ươ ạ ự ng m i t do

ệ ả ượ ạ ủ ủ Vi t Nam­Liên minh H i quan đã đ ễ c di n ra t i th  đô Minsk c a Belarus.

­ T  ngày 9 ­ 14/2/2014: Phiên đàm phán th  t

ứ ư ấ ộ ưở ừ ị c p B  tr ệ ng Hi p đ nh

ươ ạ ự ữ ệ ả Th ng   m i   t do   (FTA)   gi a   Vi t   Nam   và   Liên   minh   H i   quan   Belarus,

ượ ạ ẵ Kazakhstan và Nga đã đ ễ c di n ra t ố i thành ph  Đà N ng.

­ T  ngày 31/3 ­ 4/4/2014: Phiên đàm phán th  năm Hi p đ nh Th

ừ ứ ệ ị ươ ạ   ng m i

ữ ệ ễ ả ạ ự t do (FTA) gi a Vi t Nam và Liên minh H i quan đã di n ra t i thành ph ố

ủ Almaty c a Kazakhstan.

­ T  ngày 16 ­ 20/06/2014: Phiên đàm phán th  6, Hi p đ nh th

ứ ừ ệ ị ươ ng m i t ạ ự

ữ ệ ễ ả ạ do (FTA) gi a Vi t Nam và Liên minh H i quan đã di n ra t ớ   i Sochi, Nga v i 8

Nhóm đàm phán.

­ T  ngày 15 ­ 19/9/2014: Phiên đàm phán th  7 đ

ừ ứ ứ ớ ạ ượ ổ c t ch c t i t i Liên

Bang Nga.

­ T  ngày 8 ­ 14/12/2014: Phiên đàm phán th  8 đ

ứ ừ ượ ạ ệ ễ c di n ra t i Vi t Nam.

­ Ngày 15/12/2014: Hai Bên đã ký Tuyên b  chung c  b n k t thúc đàm phán

ơ ả ế ố

ệ ươ ạ ự ệ ế ị Hi p đ nh th ng m i t ữ  do gi a Vi t Nam và Liên minh Kinh t Á Âu.

­ Ngày 29/5/2015: Hai bên chính th c ký k t Hi p đ nh th

ứ ế ệ ị ươ ạ ự ng m i t do

ệ ế ữ gi a Vi t Nam và Liên minh kinh t Á – Âu.

ệ ị ủ ụ 1.2.2. M c tiêu c a Hi p đ nh

ố ạ ậ ợ ệ ề ớ ự ạ V i mong mu n t o đi u ki n thu n l ể i cho s  phát tri n và đa d ng hóa

ươ ự ợ ữ ề ẩ ạ ờ ồ ế th ng m i gi a hai bên, đ ng th i thúc đ y “ S  h p tác v  kinh t và th ươ   ng

ự ạ ơ ở ẳ m i trong các lĩnh v c đem l ạ ợ i l i ích chung trên c  s  bình đ ng, cùng có l ợ   i,

ệ ố ử ố ế ề ậ ợ ớ không phân bi t đ i x  và phù h p v i lu t pháp qu c t ”, các bên đã đ  ra các

ụ ể ụ ề ươ ủ ề m c tiêu c  th  trong đi u 1.3 ch ả ng 1 “Các đi u kho n chung” c a FTA Vi ệ   t

ụ ể Nam và EAEU, c  th  là:

­  Nh m đ t đ

ạ ượ ự ự ằ ậ ợ ươ ạ c s  t do hóa và thu n l i hóa th ữ   ng m i hàng hóa gi a

ế ở ệ ắ ả ư ạ các bên thông qua, nh ng không h n ch ế  vi c c t gi m thu  quan và các hàng

23

ủ ụ ả ế ơ ả rào phi thu  quan, đ n gi n hóa th  t c h i quan;

­  Nh m đ t đ

ạ ượ ự ự ằ ậ ợ ươ ụ ữ ạ ị c s  t do hóa và thu n l i hóa th ng m i d ch v  gi a các

bên;

­ T o thu n l

ậ ợ ạ ẩ ườ ơ ộ ầ ư ữ i, thúc đ y và tăng c ng c  h i đ u t gi a các bên thông

ơ ữ ệ ườ ầ ư ậ ợ ể qua vi c phát tri n h n n a môi tr ng đ u t thu n l i;

­  H  tr  h p tác th

ỗ ợ ợ ươ ạ ế ữ ng m i và kinh t gi a các bên;

ả ộ ầ ủ ả ở ữ ẩ ợ ệ ệ ự   ­ B o h  đ y đ  và hi u qu  s  h u trí tu  và thúc đ y h p tác trong lĩnh v c

này;

­ Thi

ế ậ ằ ộ ổ ườ ơ ợ t l p m t khuôn kh  nh m tăng c ữ ng h p tác h n n a trong các lĩnh

ượ ậ ợ ự ạ ậ ỏ ự v c đã đ c th a thu n trong lĩnh v c này và t o thu n l ổ   ệ i cho vi c trao đ i

ữ thông tin gi a các bên.

ự ủ ụ ệ ề ị ệ D a trên các m c tiêu chính c a Hi p đ nh mà các bên đ  ra, Vi t Nam cũng

ụ ể ữ ụ ệ ồ ị ặ đ t ra nh ng m c tiêu c  th  khi tham gia vào Hi p đ nh này, bao g m:

­ M  r ng c  h i th  tr

ơ ộ ở ộ ị ườ ệ ướ ng cho hàng Vi t Nam XK sang các n c thành

ừ ể ậ ướ ộ viên Liên minh, t đó có th  thâm nh p sang các n c thu c Liên Xô cũ.

­ Thu hút đ u t

ầ ư ế ạ ư ự ữ trong nh ng lĩnh v c phía Liên minh có th  m nh nh  khai

ế ế ả ấ ả ượ ế ạ ấ thác và ch  bi n khoáng s n, s n xu t năng l ng, ch  t o máy, hóa ch t....

ệ ờ ồ ị ệ ơ ộ ẩ ạ Đ ng th i, thông qua Hi p đ nh, Vi ở ộ   t Nam cũng có c  h i đ y m nh và m  r ng

ướ ẹ ệ ầ ư đ u t sang các n ế ế   ệ c Liên minh trong công nghi p nh , công nghi p ch  bi n,

ầ khai thác d u khí.

ơ ộ ế ở ộ ế ệ   ệ ­ M  r ng c  h i ti p thu công ngh  tiên ti n trong quá trình công nghi p

ấ ướ ệ ướ ấ ạ hóa, hi n đ i hóa đ t n c. Các n c thành viên Liên minh, nh t là Liên bang

ữ ướ ể ươ ệ ề Nga, nhìn chung là nh ng n c đã có n n công nghi p phát tri n t ố ng đ i cao

ự ư ệ ậ ọ ượ ỹ trong các lĩnh v c khoa h c ­ k  thu t và công nghi p nh  năng l ầ ng, d u khí,

ệ ế ạ ẽ ệ ợ ướ công ngh  ch  t o máy... Qua h p tác, s  giúp cho doanh nghi p trong n c phát

ứ ể ế ả ả ạ ỏ ổ ọ tri n, nâng cao kh  năng c nh tranh, h c h i và trao đ i ki n th c qu n lý tiên

ti n.ế

ả ườ ầ ư ạ ệ ­ C i   thi n   môi   tr ng   kinh   doanh   và   đ u  t minh   b ch,   thông  thoáng,

ậ ợ ừ ế ề ầ ư ụ ị thu n l i t các cam k t v  hàng hóa, d ch v  và đ u t trong FTA.

24

­ Tăng c

ườ ươ ệ ệ ợ ng các quan h  h p tác song ph ữ ng gi a Vi t Nam và các n ướ   c

ặ ệ ệ ố ế ượ ủ ố thành viên Liên minh, đ c bi t là c ng c  quan h  Đ i tác chi n l ệ   c toàn di n

ệ ữ gi a Vi t Nam và Liên bang Nga.

ệ ị ủ ộ 1.2.3. N i dung chính c a hi p đ nh

ủ ệ ấ ị 1.2.3.1. C u trúc c a Hi p đ nh

ệ ồ ươ FTA Vi t Nam­EAEU bao g m 15 Ch ng

­ Ch

ươ ả ề ng 1 ­ Các Đi u kho n chung

­ Ch

ươ ươ ạ ng 2 ­ Th ng m i hàng hóa

­ Ch

ươ ệ ươ ng 3 ­ Phòng v  th ạ   ng m i

­ Ch

ươ ắ ng 4 ­ Quy t c xu t x ấ ứ

­ Ch

ươ ậ ợ ạ ả ả ươ ng 5 ­ Qu n lý h i quan và T o thu n l i th ạ   ng m i

­ Ch

ươ ậ ố ớ ươ ỹ ng 6 ­ Hàng rào k  thu t đ i v i th ạ   ng m i

­ Ch

ươ ệ ể ẩ ộ ị ự   ự ng 7 ­ Các bi n pháp an toàn th c ph m và Ki m d ch đ ng th c

v tậ

­ Ch

ươ ươ ụ ầ ư ạ ị ể ng 8 ­ Th ng m i d ch v , Đ u t ể  và Di chuy n th  nhân

­ Ch

ươ ở ữ ệ ướ ệ ng 8 bis ­ Doanh nghi p s  h u nhà n c, Doanh nghi p nhà

ướ ắ ề ệ ặ ố n ề   c n m quy n chi ph i và Doanh nghi p có đ c quy n

­ Ch

ươ ở ữ ng 9 ­ S  h u trí tu ệ

­ Ch

ươ ủ ắ ng 10 ­ Mua s m Chính ph

­ Ch

ươ ạ ng 11 ­ C nh tranh

­ Ch

ươ ể ề ữ   ng 12 ­ Phát tri n b n v ng

­ Ch

ươ ệ ệ ử ươ ng 13 ­ Công ngh  đi n t trong th ạ   ng m i

­ Ch

ươ ả ế ng 14 ­ Gi ấ   i quy t tranh ch p

­ Ch

ươ ề ả ố ng 15 ­ Các đi u kho n cu i cùng

ụ ụ ề ể ế ệ ị Hi p đ nh còn có 5 ph  l c v  các bi u cam k t:

25

ụ ụ ế ể ế ả ­ Ph  l c 1a ­ Bi u cam k t thu  quan ­ Chú gi i chung

ế ủ ụ ụ ể ế ­ Ph  l c 1b ­ Bi u cam k t c a Liên minh Kinh t Á­Âu

ố ớ ề ạ ụ ụ ế ạ ạ ặ ­ Ph  l c 1c ­ Ghi chú v  h n ng ch thu  quan đ i v i m t hàng g o NK

vào EAEU.

ế ủ ụ ụ ệ ể  ­ Ph  l c 1d ­ Bi u cam k t c a Vi t Nam

ố ớ ề ạ ụ ụ ứ ế ặ ạ ­ Ph  l c 1e ­ Ghi chú v  h n ng ch thu  quan đ i v i m t hàng tr ng gia

ệ ầ c m vào Vi t Nam

ố ớ ề ạ ụ ụ ế ạ ặ ố ­ Ph  l c 1f ­ Ghi chú v  h n ng ch thu  quan đ i v i m t hàng lá thu c lá

ế ế ế ệ ư ố ệ ch a ch  bi n và ph  li u thu c lá vào Vi t Nam

ụ ụ ưỡ ủ ụ ệ ệ ưỡ ­ Ph  l c 2a ­ Ng ng áp d ng c a Bi n pháp phòng v  theo ng ng ­ Chú

ả gi i chung

ụ ụ ưỡ ủ ụ ệ ệ ưỡ ­ Ph  l c 2b ­ Ng ng áp d ng c a bi n pháp phòng v  theo ng ng ­

Cam k t c  th ế ụ ể

ắ ụ ể ặ ụ ụ ả ­ Ph  l c 3a ­ Quy t c c  th  m t hàng ­ Chú gi i chung

ụ ụ ắ ụ ể ặ  ­ Ph  l c 3b ­ Quy t c c  th  m t hàng ­ Cam k t c  th ế ụ ể

ụ ụ ố ả    ­ Ph  l c 4 ­ Danh sách các qu c đ o

ụ ụ ướ ẫ ẫ    ­ Ph  l c 5 ­ M u C/O và H ng d n

ề ươ ộ ạ 1.2.3.2. N i dung chính v  th ng m i hàng hóa

 Các cam k t v  thu  quan: Bi u thu  đ

ế ề ế ượ ế ể ồ c đàm phán bao g m 11.360

dòng thu  ế

ở ử ị ườ ế ệ  Cam k t m  c a th  tr ủ ng hàng hóa c a EAEU cho Vi t Nam

ở ử ị ườ ế ạ ỏ ủ ế Cam k t m  c a th  tr ng hàng hóa (qua lo i b  thu  quan) c a EAEU cho

ệ ể Vi t Nam có th  chia thành sáu nhóm sau:

ệ ự ạ ỏ ệ ế ị

Nhóm lo i b  thu  quan ngay sau khi hi p đ nh có hi u l c (EIF): g m ồ

ế ế ể ả ế 6.718 dòng thu , chi m kho ng 59% bi u thu

ạ ỏ ế ộ ừ ả ắ

Nhóm lo i b  thu  quan theo l

trình c t gi m t ng năm và s  lo i b ẽ ạ ỏ

ế ở ố ủ ộ ế ấ ồ ộ thu  quan năm cu i c a l trình (mu n nh t là đ n 2025): g m 2.876 dòng

ế ế ể ế ả thu , chi m kho ng 25% bi u thu

26

ệ ự ệ ả ớ ị

Nhóm gi m ngay sau khi Hi p đ nh có hi u l c 25% so v i thu  hi n t

ế ệ ạ   i

ữ ể ế ả ồ và sau đó gi ế ế  nguyên: bao g m 131 dòng thu , chi m kho ng 1% bi u thu

ế ế ế

Nhóm không cam k t (N/U): bao g m 1.453 dòng thu , chi m 13% bi u ể   ồ

ế ượ ạ ỏ ể ả ộ ị thu  (nhóm này đ ả   c hi u là EAEU không b  ràng bu c ph i lo i b  hay gi m

ể ơ ư ế ươ ạ ỏ ả ế ế ố thu  quan, nh ng có th  đ n ph ng lo i b /gi m thu  n u mu n)

ệ ưỡ ụ ồ

Nhóm áp d ng bi n pháp Phòng v  ng ệ

ế   ng (Trigger): g m 180 dòng thu ,

ế ế ể ả chi m kho ng 1,58% bi u thu :

ử ệ ế ạ ạ ố ưỡ ớ ạ Đây là bi n pháp n a gi ng H n ng ch thu  quan (có ng ng gi i h n v ề

ủ ụ ử ề ệ ả ấ ố ố ượ s  l ng), n a gi ng Phòng v  (có th  t c tham v n đánh giá v  kh  năng gây

ệ ạ ấ ộ ị ơ ớ ả ụ ẩ ả thi t h i cho ngành s n xu t n i đ a n i NK) áp d ng v i s n ph m trong nhóm

ồ ỗ ượ ệ ụ ụ ề ẩ ả ị ầ D t may, Da gi y và Đ  g  đ c quy đ nh trong Ph  l c v  các s n ph m áp

ệ ưỡ ệ ệ ị ụ d ng Bi n pháp phòng v  ng ng trong Hi p đ nh

(cid:0) ế ả ạ ẩ ạ ạ ồ ỉ ố    Nhóm H n ng ch thu  quan: ch  bao g m 2 s n ph m là g o và lá thu c

ế ế ư lá ch a ch  bi n

ở ử ị ườ ế ủ ệ  Cam k t m  c a th  tr ng hàng hóa c a Vi t Nam cho EAEU

ở ử ị ườ ế ủ ệ Cam k t m  c a th  tr ng hàng hóa c a Vi t Nam cho EAEU chia làm 4

nhóm:

ệ ự ạ ỏ ế ệ ị

­ Nhóm lo i b  thu  quan ngay sau khi Hi p đ nh có hi u l c (EIF): chi m ế

ế ể ả kho ng 53% bi u thu

ạ ỏ ế ộ ừ ả ắ trình c t gi m t ng năm và s  lo i b ẽ ạ ỏ

­ Nhóm lo i b  thu  quan theo l

ế ở ố ủ ộ ế ế ấ ả ộ thu  quan năm cu i c a l trình (mu n nh t là đ n 2026): chi m kho ng 35%

ế ụ ể ố ổ t ng s  dòng thu , c  th :

ạ ỏ ế ế ổ ố ế

o Nhóm đ n năm 2018 lo i b  thu  quan hoàn toàn: 1,5% t ng s  dòng thu

ế ể ẩ ừ ị ủ ả ụ ế trong bi u thu  (ch  ph m t ệ    th t, cá, và rau c  qu , ph  tùng máy nông nghi p,

ế ế ọ máy bi n th , ng c trai, đá quý…)

ạ ỏ ế ổ ố ế o Nhóm đ n năm 2020 lo i b  thu  quan hoàn toàn: 22,1% t ng s  dòng

ồ ộ ế ế ể ấ ấ ế ị ệ ủ ả thu  trong bi u thu  (gi y, th y s n, đ  n i th t, máy móc thi t b  đi n, rau

27

ả ả ắ ẩ qu , s n ph m s t thép,…)

ạ ỏ ế ố ổ ế ế o Nhóm đ n năm 2022 lo i b  thu  quan hoàn toàn: 1% t ng s  dòng thu

ộ ố ạ ộ ế ộ ụ ể ậ ơ ắ   trong bi u thu  (b  ph n ph  tùng ô tô, m t s  lo i đ ng c  ô tô, xe máy, s t

thép,…)

ạ ỏ ế ế ổ ố ế

o Nhóm đ n năm 2026 lo i b  thu  quan hoàn toàn: 10% t ng s  dòng thu

ế ượ ế ị ụ ụ ể trong bi u thu  (r u bia, máy móc thi ụ t b , d ng c  ph  tùng, ô tô nguyên

ế ả ỗ chi c (xe t i, xe buýt, ô tô con, ô tô trên 10 ch …)

ế ế ế ố ổ

­ Nhóm không cam k t (U): Chi m kho ng 11% t ng s  dòng thu  trong bi u ể   ả

thu  ế

ụ ế ế ạ ả ạ

­ Nhóm cam k t khác (Q): các s n ph m áp d ng H n ng ch thu  quan...  ẩ

ế ề ấ ứ  Các cam k t v  xu t x

ấ ứ ắ  Quy t c xu t x

ể ượ ưở ư ế ả ị Đ  đ c h ệ ng  u đãi thu  quan theo Hi p đ nh này, hàng hóa ph i đáp

ứ ượ ấ ứ ủ ệ ắ ị ng đ c các quy t c xu t x  c a Hi p đ nh.

ụ ể ẽ ượ ấ ứ ạ ộ ệ C  th , hàng hóa s  đ c coi là có xu t x  t i m t Bên (Vi ặ   t Nam ho c

EAEU) n u:  ế

ấ ứ ặ ượ ả ộ ạ ầ ặ ộ ấ c s n xu t toàn b  t i m t Bên, ho c,

­ Có xu t x  thu n túy ho c đ

ượ ả ộ ạ ấ ộ ừ ậ ệ ữ i m t hay hai bên, t nh ng nguyên v t li u có

­ Đ c s n xu t toàn b  t

ấ ứ ừ ộ ặ xu t x  t m t hay hai Bên, ho c

ượ ả ấ ạ ậ ệ ử ụ ộ i m t Bên, s  d ng nguyên v t li u không có xu t x ấ ứ

­ Đ c s n xu t t

ứ ố ượ ấ ứ ụ ể ừ ề ắ ầ ư ộ n i kh i nh ng đáp  ng đ ặ   c các yêu c u v  Quy t c xu t x  c  th  t ng m t

ượ ệ ị ị hàng đ c quy đ nh trong Hi p đ nh.

ấ ứ ụ ể ặ ắ ệ Nói chung, Quy t c xu t x  c  th  m t hàng trong FTA Vi t Nam – EAEU

ơ ườ ỉ ầ ượ ả khá đ n gi n, thông th ng hàng hóa ch  c n có hàm l ị ng giá tr  gia tăng –

ộ ố ự ể ặ ầ ổ VAC  ≥ 40% (m t s  có yêu c u VAC ≥ 50­60%) ho c có s  chuy n đ i mã HS

ở ấ ộ ố ượ ưở ư ế c p đ  2, 4, 6 s  là đ ng  u đãi thu  quan. c h

28

ự ế ậ ể  V n chuy n tr c ti p

ấ ứ ượ ưở ư ệ ế ị Hàng hóa có xu t x  đ c h ế   ng  u đãi thu  quan theo Hi p đ nh này n u

ượ ế ừ ướ ự ậ ướ ề đ ể c v n chuy n tr c ti p t n c XK sang n ủ   c NK đ u là thành viên c a

ệ ượ ổ ủ ể ậ ộ ị Hi p đ nh, tr ừ ộ ố ườ  m t s  tr ợ ng h p đ c v n chuy n qua lãnh th  c a m t hay

ề ướ ư ứ ề ệ ả nhi u n ỏ c th  3 nh ng ph i th a mãn các đi u ki n:

ổ ủ ộ ướ ả ứ ầ ế ị

• Quá c nh qua lãnh th  c a m t n

c th  3 là c n thi t vì lý do đ a lý

ề ậ ả ặ ầ ho c các yêu c u v  v n t i có liên quan.

ị ươ ụ ạ ạ

• Hàng hóa không tham gia vào giao d ch th

ặ ng m i ho c tiêu th  t i đó;

và

ệ ỡ ả ả

• Hàng hóa không tr i qua các công kho n nào khác ngoài vi c d  hàng, b c ố

ư ả ầ ặ ế ể ả ề ả ạ l i hàng, l u kho ho c các công kho n c n thi ệ   t khác đ  b o qu n đi u ki n

ủ c a hàng hóa.

 Mua bán tr c ti p

ự ế

ệ ị ượ ứ ấ ơ ở ộ Hi p đ nh cho phép hàng hóa đ c xu t hóa đ n b i m t bên th  3 (pháp

ạ ộ ướ ủ ứ ệ ả ị nhân có đăng ký t i m t n ế   c th  3 không ph i thành viên c a Hi p đ nh), n u

ầ ủ ấ ứ ứ ề ắ ầ đáp  ng đ y đ  các yêu c u v  quy t c xu t x  thì v n đ ẫ ượ ưở ư c h ng  u đãi thu ế

ừ ườ ướ ố ả ứ ộ ượ quan, tr  tr ợ ng h p n c th  3 đó thu c Danh sách 30 qu c đ o đ c nêu rõ ở

ị ệ trong Hi p đ nh.

ứ ấ ứ ậ  Ch ng nh n xu t x

ề ủ ụ ấ ấ ứ ư ộ ố ứ ậ V  th  t c c p ch ng nh n xu t x   u đãi (C/O), trong khi m t s  FTA

ế ệ ớ ệ ướ ớ ơ ế ụ ệ ư th  h  m i nh  TPP, FTA Vi t Nam – EU h ng t i vi c áp d ng c  ch  doanh

ệ ự ấ ứ ứ ậ ệ ụ ẫ nghi p t ch ng nh n xu t x , thì FTA Vi t Nam – EAEU v n áp d ng quy

ấ ứ ộ ơ ứ ề ẩ ấ ậ trình c p ch ng nh n xu t x  thông qua m t c  quan có th m quy n do nhà

ướ ị n c quy đ nh.

ệ ệ ế ẽ ỗ ự ể ị Theo Hi p đ nh này, Vi ụ   t Nam và EAEU đã cam k t s  n  l c đ  áp d ng

ấ ứ ệ ử ệ ố ậ ố ứ H  th ng xác minh và ch ng nh n xu t x  đi n t (EOCVS) trong vòng t i đa 2

ể ừ ơ ở ữ ệ ệ ự ự ệ ằ ạ ị năm k  t ngày Hi p đ nh có hi u l c nh m xây d ng c  s  d  li u m ng ghi

ủ ấ ả ấ ứ ượ ấ ứ ậ ấ ạ l i thông tin c a t t c  Gi y ch ng nh n xu t x  đ ở ơ c c p b i c  quan đ ượ   c

29

ủ ề ả ơ ướ ể ể ậ y quy n, và c  quan h i quan n ệ   c NK có th  truy c p và ki m tra tính hi u

ủ ấ ỳ ấ ứ ứ ấ ậ ộ ượ ấ ự l c và n i dung c a b t k  Gi y ch ng nh n xu t x  đã đ c c p nào.

 T m ng ng  u đãi

ừ ư ạ

ấ ứ ệ ố ậ ặ ạ Khi có tình tr ng gian l n xu t x  có tính h  th ng, ho c Bên XK t ừ ố    ch i

ệ ố ệ ằ ả ặ ự ế ủ   không chính đáng và có h  th ng vi c xác minh (b ng văn b n ho c th c t ) c a

ừ ư ể ạ ề ậ ậ ẩ ạ Bên nh p kh u v  tình tr ng gian l n, thì Bên NK có th  t m ng ng  u đãi thu ế

ố ớ quan đ i v i hàng hóa và nhà XK có liên quan.

ứ ế ấ ạ ậ ướ ệ ố N u tình tr ng gian l n có h  th ng trên không ch m d t, n c NK có th ể

ừ ư ố ớ ệ ượ ố ạ ạ t m ng ng  u đãi đ i v i hàng hóa gi ng h t đ c phân lo i theo dòng thu  t ế ươ   ng

ề ọ ấ ậ ấ ượ ặ ố ố ồ ự ở ấ t c p 8­10 s  (gi ng nhau v  m i m t bao g m tính ch t v t lý, ch t l ng và

ế danh ti ng)

ể ượ ừ ạ ụ ế ấ ư T m ng ng  u đãi có th  đ c áp d ng đ n khi Bên XK cung c p các

ừ ờ ạ ụ ư ế ờ ứ ch ng t thuy t ph c, nh ng th i h n không quá th i gian 4 tháng và có th ể

ượ ạ ố đ c gia h n t i đa 3 tháng.

ủ ả ề ậ ẩ ị ệ 1.3. Các quy đ nh v  nh p kh u th y s n trong FTA Vi t Nam – EAEU

ệ ở ử ị ườ ế ủ Theo FTA Vi t Nam – EAEU, Nga cam k t m  c a th  tr ố   ng c a mình đ i

ủ ả ủ ệ ệ ắ ế ả ỏ ớ v i hàng th y s n c a Vi t Nam thông qua vi c c t gi m và xóa b  thu  quan.

ủ ả ủ ụ ể ở ử ế ớ ệ C  th , Nga cam k t m  c a hoàn toàn v i hàng th y s n c a Vi t Nam, 100%

ế ượ ắ ế ượ ả ỏ dòng thu  đ c c t gi m, trong đó có 95% dòng thu  đ c xóa b  hoàn toàn v ề

ộ ế ượ ỏ 0% theo l trình 10 năm và 71% dòng thu  đ ệ   c xóa b  ngay sau khi FTA có hi u

ố ớ ừ ế ặ ắ ả ượ ự l c. Quá trình c t gi m thu  quan đ i v i t ng m t hàng đ ị c quy đ nh c  th ụ ể

ắ ụ ể ặ ế ụ ể ủ ụ ụ trong ph  l c 3b “Quy t c c  th  m t hàng – Cam k t c  th ” c a FTA Vi ệ   t

ể ự ệ ệ ế ắ ả ặ ầ ỏ ắ   Nam – EAEU. Đ  th c hi n vi c c t gi m và/ho c xóa b  thu  quan, l n c t

ẽ ượ ả ầ ệ ự ự ệ ệ ầ gi m đ u tiên s  đ ắ   ị c th c hi n vào ngày Hi p đ nh có hi u l c, và các l n c t

ẽ ượ ả ự ủ ệ gi m sau s  đ c th c hi n vào ngày 01 tháng 01 c a các năm sau đó.

ủ ả ượ ề ắ ớ ế ả ặ ị 1.3.1. Các quy đ nh v  c t gi m thu  quan v i m t hàng th y s n đ c quy

ư ị đ nh nh  sau:

30

ố  Nhóm hàng cá s ng (mã HS 0301):

ặ ộ ố ượ ế ả ồ   c gi m thu  ngay bao g m

­  Các m t hàng thu c cá s ng (mã HS 0301) đ

ừ ạ ồ ươ cá h i vân, cá chình, cá chép, cá ng  vây xanh Đ i Tây d ừ ng và cá ng  vây xanh

ươ ph ng Nam

ạ ượ ệ ụ ể ể ế c li ế   t kê c  th  trong bi u cam k t thu ,

­  Các lo i cá s ng khác không đ ố

ả ộ ế ớ ắ ả ỗ ẽ ượ s  đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l trình m i năm c t gi m 1,7%, ti n t i năm

ế ẽ ứ 2020 m c thu  s  là 0%.

 Nhóm hàng cá t

ươ ặ ướ ạ ừ i ho c p l nh, tr  phi lê cá (mã HS 0302):

ặ ộ ươ ặ ướ ạ ừ i ho c p l nh, tr phi lê cá (mã HS 0302)

­  Các m t hàng thu c cá t

ượ ế ả ượ ụ ể ể ế ồ ồ đ c gi m thu  ngay đ c ghi c  th  trong bi u cam k t bao g m cá h i vân,

ơ ưỡ ươ ươ ạ ồ ồ Cá h i Thái Bình D ng, Cá h i Đ i Tây D ng, Cá b n l ự i ng a….

ư ặ ộ ượ ệ c li ụ ể t kê c  th  trong

­  Các m t hàng thu c mã HS 0302 nh ng không đ

ế ẽ ượ ể ả ộ ắ ỗ ế bi u cam k t thu , s  đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l ả    trình m i năm c t gi m

ế ớ ế ẽ ứ 1,7%, ti n t i năm 2020 m c thu  s  là 0%.

ặ ộ ơ ồ

­  Các m t hàng thu c mã HS 0302 bao g m Cá rô phi, Cá da tr n, Cá chép,

ướ ọ ượ ế ấ ượ ạ ừ ế ỏ ụ Cá n c ng t đ c lo i tr  kh i cam k t và có thu  su t đ ư   c áp d ng theo  u

ố đãi t ố ệ i hu  qu c

ừ ạ ạ ị ộ    Nhóm hàng cá đông l nh, tr  phi­lê cá (fillets) và các lo i th t khác thu c

nhóm 03.04 (mã HS 0303)

ạ ặ ừ ạ ị    phi­lê cá (fillets) và các lo i th t

­  Các m t hàng thu c Cá, đông l nh, tr ộ

ộ ượ ế ả ượ khác thu c nhóm 03.04 (mã HS 0303) đ c gi m thu  ngay đ c ghi c  th ụ ể

ồ ỏ ươ ế ể ồ ồ trong bi u cam k t bao g m Cá h i đ , Cá h i Thái Bình D ng, Cá rô phi…

ạ ặ ộ ồ

­  Các m t hàng thu c mã HS 0302 bao g m Cá chép, cá đông l nh không có

ộ ượ ạ ừ ế ấ ượ ế ỏ mang và ru t… đ c lo i tr kh i cam k t và có thu  su t đ ụ c áp d ng theo

ư ố u đãi t ố ệ i hu  qu c

ư ặ ộ ượ ệ c li t kê c  th ụ ể

­  Các m t hàng khác thu c mã HS 0303 nh ng không đ

ế ẽ ượ ế ể ả ộ trong bi u cam k t thu , s  đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l ỗ    trình 10 năm, m i

ắ ả năm c t gi m 0,9%.

31

ơ ưỡ ặ ộ ồ ừ ự i ng a, Cá ng  vây

­  Các m t hàng thu c mã HS 0303 bao g m Cá b n l

ừ ọ ư ừ ằ ẽ ượ ặ ả ộ dài, Cá ng  v n ho c cá ng  s c d a …. s  đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l trình

ế ớ ắ ỗ ế ẽ ứ ả m i năm c t gi m 1,7%, ti n t i năm 2020 m c thu  s  là 0%.

ư ạ ặ ề   ị  Nhóm hàng Phi­lê cá và các lo i th t cá khác (đã ho c ch a xay, nghi n,

ươ ướ ạ ặ băm), t ạ p l nh ho c đông l nh (mã HS 0304) i,

ặ ộ ồ

­  Các m t hàng thu c mã HS 0304 bao g m phi lê cá rô phi, phi lê cá da

ơ ượ ạ ừ ỏ ế ấ ượ ế ụ ầ tr n, cá t m … đ c lo i tr  kh i cam k t và có thu  su t đ ư   c áp d ng theo  u

ố ệ ố đãi t i hu  qu c.

ặ ộ ượ ế ề ả c gi m thu  v  0% ngay khi

­     Các m t hàng khác thu c mã HS 0304 đ

ệ ự ệ ị Hi p đ nh có hi u l c.

 Nhóm Cá, làm khô, mu i ho c ngâm n

ặ ố ướ ố ặ   c mu i; cá hun khói, đã ho c

ư ướ ặ ộ ộ ộ ị ch a làm chín tr c ho c trong quá trình hun khói; b t m n, b t thô và b t viên

ừ ứ ợ ườ làm t cá, thích h p dùng làm th c ăn cho ng i. (mã HS 0305)

ặ ượ ế ả ượ c gi m thu  ngay đ c ghi c  th ụ ể

­  Các m t hàng thu c (mã HS 0305) đ ộ

ồ ỏ ươ ể ế ồ ồ trong bi u cam k t bao g m Cá h i đ , Cá h i Thái Bình D ng, cá trích, cá

tuy t…ế

ư ứ ẹ ặ ộ ọ

­  Các m t hàng khác thu c mã HS 0305 nh  gan, s  và b c tr ng cá, làm

ặ ố ướ ố ẽ ượ ả khô, hun khói, mu i ho c ngâm n c mu i s  đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l ộ

ả ắ ỗ trình 10 năm, m i năm c t gi m 0,9%.

ơ ưỡ ư ặ ộ ự i ng a Cá, t ươ   i

­  Các m t hàng khác thu c mã HS 0305 nh  Cá b n l

ặ ướ ạ ừ ạ ộ ị ho c p l nh, tr  phi lê cá (fillets) và các lo i th t cá khác thu c nhóm 0304 s ẽ

ượ ả ộ ế ớ ả ỗ đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l ắ  trình m i năm c t gi m 1,7%, ti n t i năm 2020

ứ ế ẽ m c thu  s  là 0%.

 Nhóm đ ng v t giáp xác, đã ho c ch a bóc mai, v , s ng, t

ỏ ố ư ặ ậ ộ ươ ướ ạ p l nh, i,

ạ ặ ố ướ ậ ố ộ đông l nh, làm khô, mu i ho c ngâm n c mu i; đ ng v t giáp xác hun khói, đã

ư ư ặ ặ ỏ ướ ặ ho c ch a bóc mai, v , đã ho c ch a làm chín tr c ho c trong quá trình hun khói;

ư ấ ặ ậ ộ ướ ỏ ộ đ ng v t giáp xác ch a bóc mai, v , đã h p chín ho c lu c chín trong n c, đã

ư ướ ạ ặ ặ ạ ố ướ ố ộ ho c ch a p l nh, đông l nh, làm khô, mu i, ho c ngâm n c mu i; b t thô,

32

ủ ộ ứ ậ ộ ợ ị ộ b t m n và b t viên c a đ ng v t giáp xác, thích h p dùng làm th c ăn cho ng ườ   i

(mã HS 0306)

ể ạ ạ ả ượ ượ c đ c gi m thu  v ế ề

­  Tôm hùm và các lo i tôm bi n khác đông l nh đ

ộ ế ớ ả ỗ ế ẽ ứ 0% theo l ắ  trình m i năm c t gi m 1,7%, ti n t i năm 2020 m c thu  s  là 0%.

ư ẹ ặ ộ ỏ

­  Các m t hàng khác nh  cua gh , tôm đ , và các tôm thu c loài Penaeus,

ượ ệ ự ế ề ệ ả ị Crangon.. đ c gi m thu  v  0% ngay khi Hi p đ nh có hi u l c.

ả ẩ ừ ể ả ừ ụ ẩ ạ các lo i cá hun khói, k  c  phi lê cá, tr  ph  ph m ăn đ ượ   c

­  S n ph m t

ế ổ ẽ ượ ả ộ ắ sau gi t m  s  đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l ả   ỗ  trình 10 năm, m i năm c t gi m

1,8%.

 Nhóm đ ng v t thân m m, đã ho c ch a bóc mai, v , s ng, t

ỏ ố ư ề ặ ậ ộ ươ ướ   p i,

ặ ạ ố ướ ề ố ộ ạ l nh, đông l nh, làm khô, mu i ho c ngâm n ậ c mu i; đ ng v t thân m m hun

ư ư ặ ặ ỏ ướ ặ khói, đã ho c ch a bóc mai, v , đã ho c ch a làm chín tr c ho c trong quá trình

ề ậ ộ ộ ộ ộ ợ ị ủ hun khói; b t m n, b t thô và b t viên c a đ ng v t thân m m, thích h p dùng

ứ ườ làm th c ăn cho ng i. (mã HS 0307)

ặ ượ ế ả ượ c gi m thu  ngay đ c ghi c  th ụ ể

­  Các m t hàng thu c (mã HS 0307) đ ộ

ự ư ể ế ạ ồ ộ ộ trong bi u cam k t bao g m b ch tu c, bào ng , nghêu, sò, m c thu c các h ọ

Seрia officinalis, Rossia…

ư ự ặ ộ ố ươ ặ   i ho c

­  Các m t hàng thu c (mã HS 0307) khác nh  M c nang s ng, t

ướ ạ ự ộ ượ ượ ả ộ p l nh, m c thu c loài Illex đ c đ ế ề c gi m thu  v  0% theo l ỗ    trình m i

ế ớ ả ắ ế ẽ ứ năm c t gi m 1,7%, ti n t i năm 2020 m c thu  s  là 0%.

ệ ể ượ ưở ư ế ề 1.3.2. Đi u ki n đ  đ ề ng  u đãi v  thu  quan c h

ể ượ ưở ả ả ủ ủ ư ế ề ệ Đ  đ c h ng  u đã v  thu  quan, hàng th y h i s n c a Vi t Nam

ứ ả ượ ấ ứ ứ ề ặ ả ầ ượ ph i đáp  ng đ c yêu c u v  xu t x : Các m t hàng ph i đáp  ng đ c tiêu

ấ ứ ượ ề ụ ể ủ ị chí xu t x  đ ặ   ụ ụ c quy đ nh v  c  th  trong ph  l c 3b c a FTA. Theo đó, m t

ấ ứ ừ ố hàng cá s ng ( mã HS 0301 ) có tiêu chí xu t x  t WO ( nghĩa là hàng hóa có

ấ ứ ầ ạ ủ ề ặ ộ xu t x   thu n túy t i m t bên theo đi u 4.4 c a FTA ); Các m t hàng khác nh ư

ươ ặ ướ ạ ấ ố cá t i ho c p l nh ( 0304 ), Cá s y khô, mu i, hun khói…; các lo i b t t ạ ộ ừ    cá

33

ề ậ ậ ộ ộ ấ   ( 0305 ), Đ ng v t giáp xác ( 0306 ), Đ ng v t thân m m ( 0307 ) có tiêu chí xu t

ấ ả ấ ứ ượ ử ụ ậ ệ ứ x  là CC ( nghĩa là t t c  các v t li u không có xu t x  đ ệ   c s  d ng trong vi c

ộ ự ệ ả ấ ố ổ ạ   ả s n xu t các hàng hóa cu i cùng đã tr i qua m t s  thay đ i trong vi c phân lo i

ố ở ủ ả ế ế ữ ố ư ặ ế mã s  thu  hàng hóa HS 2 ch  s . Các m t hàng th y s n ch  bi n nh  cá ch ế

ế ế ế ễ ấ   ể bi n ( 1604 ) và Giáp xác và nhuy n th  ch  bi n ( 1605 ) cũng có tiêu chí xu t

ừ ộ ố ặ ệ ấ ứ ặ ứ x  là CC, tr  m t s  mã hàng đ c bi t có tiêu chí xu t x  là CC ho c VAC 40%

ượ ượ ứ ị ạ ề ( hàm l ị ng giá tr  gia tăng đ c tính theo công th c quy đ nh t i đi u 4.5, không

ấ ả ơ ố ượ ệ ạ ự ít h n 40% và quá trình s n xu t hàng hóa cu i cùng đã đ c th c hi n t ộ   i m t

ặ ừ ừ ằ ừ bên ). Đó là các m t hàng mã HS 1604149 ( t ừ ọ ư    cá ng , cá ng  v n, cá ng  s c d a

ạ ạ ộ ) và 160419 ( lo i khác). 160521 ( không đóng h p kín khí ) 160529 ( lo i khác ) và

ộ ạ 160555 ( b ch tu c ).

ủ ả ố ớ ệ ậ ố ớ ả ớ ệ Đ i v i hàng th y s n Vi ặ   t Nam, rào c n l n nh t đ i v i vi c XK m t

ị ườ ề ề ệ ấ ậ ỹ hàng này sang th  tr ng Nga là các v n đ  v  hàng rào k  thu t và các bi n pháp

ự ậ ự ệ ể ẩ ộ ị an toàn v  sinh th c ph m và ki m d ch đ ng th c v t. Sau quá trình đàm phán

ử ụ ủ ệ ấ ố ị ị và th ng nh t, các bên quy đ nh s  d ng các hi p đ nh TBT và SPS c a WTO làm

ệ ệ ị ượ ụ ơ ở ự c  s  th c hi n. Theo  đó, hi p đ nh TBT và SPS đ ớ   c các bên áp d ng v i

ử ổ ữ ề ẫ ạ ả ợ ị nh ng s a đ i phù h p. Tuy nhiên các bên v n có quy n so n th o các quy đ nh

ự ủ ễ ẩ ợ ớ ướ ớ phù h p v i tình hình th c ti n, v i các quy trình, tiêu chu n c a n c mình,

ắ ủ ệ ạ ị không vi ph m nguyên t c c a các hi p đ nh trên.

ề ị ườ ủ ả 1.4. Khái quát v  th  tr ng th y s n Liên bang Nga

ị ườ ể ặ 1.4.1. Quy mô và đ c đi m th  tr ng

1.4.1.1.  Quy mô:

ị ườ ữ ị ả ộ Liên bang Nga là m t trong nh ng th  tr ủ ả ớ   ẩ ng tiêu th  s n ph m th y s n l n,

ề ạ ệ ớ ố ườ ữ ộ ầ đ y ti m năng t i châu Âu v i dân s  143 tri u ng i, Nga là m t trong nh ng th ị

ườ ấ ở ớ ụ ươ ự ự ả ỷ tr ng tiêu dùng l n nh t khu v c này, tiêu th  l ng th c kho ng 140 t đô la

ỹ M  (Norway Innovation, 2016).

ủ ướ ầ ổ ị Tuy nhiên, tình hình không  n đ nh g n đây c a n ậ   ế c Nga đã khi n thu nh p

ườ ứ ố ế ả ẫ ả ơ ố ủ c a ng ả   ả ắ i dân gi m, h n 80% dân s  đã ph i c t gi m m c s ng, d n đ n gi m

34

ả ườ ở ơ ề ề ậ ở ắ c t gi m chi tiêu. Ng i dân ặ   ọ  Nga đang tr  nên th n tr ng h n v  chi tiêu ti n m t

ể ế ề ở ệ ế ế ườ và tìm cách đ  ti t ki m ti n b i ngoài tiêu dùng cho hàng hóa thi t y u, ng i Nga

ế ấ ế ể ả ả ả ợ ph i thanh toán hàng tháng đ  trang tr i các kho n n , th  ch p và các cam k t tài

ơ ả ự ẩ chính khác. Tuy nhiên, ngân sách gia đình cho th c ph m và hàng hoá c  b n luôn là

ư ủ ộ ầ ớ ế ấ ớ u tiên, và chi m ph n l n nh t trong chi tiêu c a h  gia đình, lên t ậ   i 54% thu nh p

(Norway Innovation, 2016).

ể ồ ị ườ ầ ị ự ẩ Bi u đ  1.1: Th  ph n th  tr ng th c ph m bán l ẻ ạ  t i Nga (2016)

ồ Ngu n: Norway Innovation, Food and Beverages, 2016.

ủ ả ị ườ ế ặ ự ẩ ạ M t hàng th y s n chi m 7% trong th  tr ng th c ph m t i Nga trong năm

ầ ề ị ầ ị ữ ồ ố ứ ế ặ ủ   2016. Đ ng đ u v  chi m lĩnh th  ph n là các m t hàng th t, s a, đ  u ng và rau c .

ổ ế ự ư ẩ ầ ỏ ớ ị ượ ườ ủ ả Tuy v i th  ph n nh  nh ng th y s n là th c ph m ph  bi n và đ c ng i tiêu

ạ ủ ả ư dùng  a thích t i Liên bang Nga. Theo báo cáo c a Honkanen (2010), có kho ng 20%

ườ ữ ố ự ẩ ỏ ng i tiêu dùng Nga (trong s  nh ng ng ườ ượ i đ ủ   c h i) yêu thích th c ph m th y

s n. ả

ượ ủ ả ả ướ ạ ụ L ng th y s n tiêu th  trên c  n c t ệ ấ   i Nga năm 2016 là 3,25 tri u t n,

ượ ự ệ ấ ự ẽ đ c d  báo s  tăng lên 3,52 tri u t n trong năm 2017 (VASEP, 2017). D a theo

ụ ủ ả ủ ứ ả ộ ỳ ệ ế k t qu  nghiên c u c a B  Nông nghi p Hoa K , tiêu th  th y s n bình quân

ườ ả ườ ướ ứ ơ ủ c a ng i dân Nga là kho ng 22kg/ng i/năm tr c năm 2014, cao h n m c tiêu

ự ụ ụ ặ ả th  trung bình trên th  gi ế ớ ở ứ i ạ    m c 20,2kg. M c dù có s  s t gi m vào giai đo n

ứ ế ế ạ ạ ồ 2015­ 2016 do h n ch  ngu n cung vì chính sách h n ch  NK, tuy nhiên, m c tiêu

ụ ượ ự ườ ư ế th  này đ ẽ ạ c d  báo s  đ t 28kg/ng i/năm vào năm 2020, nh  là k t qu  t ả ừ

ế ủ ủ ả ủ ề ị ớ   các sáng ki n c a chính ph  Nga trong các quy đ nh v  ngành th y s n, cùng v i

ả ượ ữ ồ ỗ ự ể nh ng n  l c đ  tăng s n l ủ ả ng nuôi tr ng th y s n (USDA, 2014).

ủ ự ộ ườ M t nguyên nhân khác c a s  gia tăng trên là do ng i tiêu dùng ngày càng

ủ ả ự ế ẩ ơ ở ượ chú ý h n đ n an toàn th c ph m. B i vì, th y s n luôn đ ẩ   ự c coi là th c ph m

ứ ỏ ườ ữ ả ẩ ơ ố t t cho s c kh e con ng ạ   i, h n là nh ng s n ph m chăn nuôi khác. Bên c nh

35

ệ ị ưỡ ủ ả ự ủ ạ vi c giàu giá tr  dinh d ứ   ng thì s  đa d ng và phong phú c a th y s n đã đáp  ng

ỏ ượ ị ủ ẩ ườ ữ ự ơ và th a mãn đ c kh u v  c a ng i tiêu dùng. H n n a, s  gia tăng ngày càng

ề ủ ể ở ệ ầ nhi u c a các căn b nh nguy hi m ế    gia c m, gia súc cũng là nguyên nhân khi n

ườ ủ ả ề ơ ng i dân tiêu dùng th y s n nhi u h n.

ả ố ặ ớ ề ạ ặ ế M c dù ph i đ i m t v i tình tr ng khó khăn trong n n kinh t ớ   , cùng v i

ể ạ ự ẫ ẩ ấ ệ l nh c m NK th c ph m vào năm 2014, tuy nhiên v n có lý do đ  l c quan trong

ị ườ ủ ả ủ ị ườ ộ ớ th  tr ở ng th y s n c a Nga. B i đây luôn là m t th  tr ớ   ề ng l n và ti m năng v i

ộ ượ ả ằ ả ả ừ ớ các nhà XK, h ng năm, Nga ph i NK m t l ủ ng l n th y h i s n t các n ướ   c

ế ớ ể ứ ầ ướ ằ trên th  gi i đ  đáp  ng nhu c u trong n ủ   c. Nga n m trong top 20 nhà NK th y

ế ớ ấ ệ ằ ộ ỳ ả ớ s n l n nh t th  gi i. Vào năm 2014, B  Nông nghi p Hoa K  báo cáo r ng Nga

ả ả ẩ ả ấ ị ỷ đã NK 885.000 t n h i s n và các s n ph m cá tr  giá 2,9 t đô la (USDA, 2014).

ể ặ 1.4.1.2. Đ c đi m:

 M c tiêu th  th y s n bình quân đ u ng

ụ ủ ả ứ ầ ườ i

ụ ủ ả ữ ứ ầ Trong nh ng năm 1990 – 1995, m c tiêu th  th y s n bình quân đ u ng ườ   i

ạ ầ ấ ườ ủ ộ dân Nga r t cao, bình quân đ t g n 50kg/ ng ộ   i. Tuy nhiên, do tác đ ng c a cu c

ủ ụ ị ụ ự ế ả kh ng ho ng kinh t ế ế ớ  th  gi ỉ ạ   ả i, m c tiêu th  b  s t gi m, đ n năm 2000 ch  đ t

ườ ể ừ ụ ạ ầ ầ 13,9kg/ ng i. K  t năm 2000, nhu c u tiêu th  l ạ   ế i d n tăng lên, đ n năm 2010 đ t

ườ ữ ế ừ ụ ủ ả ứ 21,2kg/ ng i. Trong nh ng năm ti p theo, t 2010 – 2014, m c tiêu th  th y s n có

ữ ệ ạ ụ ủ ả ở ứ ặ ẫ ở ứ ớ ấ d u hi u ch ng l i. M c dù m c tiêu th  th y s n Nga v n m c cao so v i th ế

ớ ụ ủ ả ủ ứ ườ ơ gi i. M c tiêu th  th y s n c a Nga năm 2012 là 22,3kg/ng ớ ứ   i, cao h n so v i m c

ế ớ ụ ườ ủ tiêu th  bình quân trên th  gi i là 18,5kg/ ng i và c a châu Âu là 21,9kg/ ng ườ   i.

ứ ộ ụ ư ụ ả ạ ố Trong giai đo n này, m c đ  tiêu th  tuy ko s t gi m qua các năm nh ng t c đ ộ

ưở ạ ỉ ạ ề ấ ấ ớ tăng tr ng bình quân l ơ i th p, ch  đ t 1,27% th p h n nhi u so v i giai đo n t ạ ừ

ị ả ạ ưở ừ 2000 – 2010 đ t 11,13%. Nguyên nhân là do ch u  nh h ng t ủ   ộ  các cu c kh ng

ả ế ế ự ẩ ừ ư ạ ế ho ng kinh t cũng nh  chính sách h n ch  th c ph m t ứ    Nga. Đ n năm 2015, m c

ụ ủ ả ầ ườ ủ ế ụ ả ố tiêu th  th y s n bình quân đ u ng ả   i c a Nga gi m xu ng 19 kg và ti p t c gi m

ủ ế ấ ậ ả ố ồ xu ng 15 kg vào năm 2016, ch  y u do tăng giá và thu nh p gi m, đ ng rúp m t giá

36

ủ ả ệ ế ạ ấ ồ và do l nh c m NK th y s n làm h n ch  ngu n cung (USDA, 2014). Tuy nhiên

ứ ủ ả ạ ượ ỳ ọ ẽ ụ m c   tiêu   th   th y   s n   t i   Nga   đ c   k   v ng   s   tăng   tr ở ạ   l ứ   ạ i   và   đ t   m c

ườ 28kg/ng i/năm vào năm 2020.

ủ ả ị ế * Th  hi u tiêu dùng th y s n

ườ ố ớ ạ ị ế ủ Th  hi u c a ng ủ ả ấ i tiêu dùng Nga đ i v i th y s n r t đa d ng và phong phú,

ủ ả ế ạ ừ ủ ả ượ ắ ừ ủ ả ươ ố t th y s n t i s ng đ n đông l nh hay th y s n khô; t th y s n đ c c t khúc

ơ ế ể ừ ế ả ẩ ả ẩ trong s  ch  hay đ  nguyên con, t ắ    các s n ph m bình dân đ n các s n ph m đ t

ti n…ề

ủ ả ữ ạ ượ ư ủ ườ ư Nh ng lo i th y s n đ ộ c  a chu ng c a ng ầ i dân Nga g n nh  không

ổ ồ ồ thay đ i trong các năm qua, bao g m cá trích, cá minh thái, cá thu, cá h i, cá

ươ ả ở ủ ạ ầ ư h ữ ng và cá t m. Nh ng lo i th y s n ấ  phân khúc giá th p nh  cá trích, cá

ườ ượ ủ ế ụ ữ ở ườ ậ minh thái… th ng đ c tiêu th  ch  y u b i nh ng ng i có thu nh p trung

ấ ở ự ườ bình và th p khu v c nông thôn. Trong khi đó, ng ị ớ   i tiêu dùng thành th  v i

ơ ư ứ ư ả ấ ẩ ậ ồ ơ ộ m c thu nh p cao h n,  a chu ng các s n ph m cao c p h n nh  cá h i, cá

ươ ươ ẩ h ầ ng, cá t m, tôm th ng ph m….(USDA, 2014).

ụ ể ẩ ượ ư ạ ấ ổ ộ ợ ạ ả C  th , lo i s n ph m đ c  a chu ng nh t là cá đông l nh. T ng h p các

ấ ự ả ả ư ẩ ả ả nhóm s n ph m, cá và h i s n NK cu  Nga cho th y s  phân chia nh  sau:

• 50% cá đông l nhạ

ứ ả ẩ ẵ ộ • 14,6% th c ăn s n / s n ph m cá h p

ị • 14,2% cá philê và th t cá khác

ể • 10% giáp xác và nhuy n thễ

ươ ướ ạ • 9,7% cá t i và p l nh

ủ ả ủ ấ ả ậ ẩ 1.4.2. Tình hình s n xu t và nh p kh u th y s n c a Nga

ả ấ 1.4.2.1. Tình hình s n xu t

ủ ả ở ượ ỏ ồ Ngành th y s n Nga đ c chia thành 3 phân ngành nh  bao g m: đánh

ủ ả ộ ị ỷ ả ắ ồ ắ ả ả   ắ ả ả b t h i s n, đánh b t thu  s n n i đ a và nuôi tr ng th y s n. Đánh b t h i s n

37

ượ ượ ắ ạ ề ặ ế ủ đ c tính theo l ng đánh b t t i vùng đ c quy n kinh t ể    c a Nga, vùng bi n

ẻ ề ớ ướ ể ả ậ ộ chia s  quy n khai thác v i các n c khác và vùng bi n thu c h i ph n qu c t ố ế   .

ộ ị ắ ượ ượ ắ ở ướ ủ ả Đánh b t th y s n n i đ a đ c tính theo l ng đánh b t vùng n ọ c ng t và

ủ ả ể ồ ượ ể các vùng bi n Caspi, Azov và bi n Đen. Còn nuôi tr ng th y s n đ c tính theo

ủ ả ồ ừ ồ ể ị ươ ượ l ng th y s n nuôi tr ng t các sông, h , b  nuôi cá đ a ph ng.

ở ữ ợ ủ ả ế ớ ồ Nga s  h u l i th  l n trong ngành th y s n, đó là ngu n tài nguyên n ướ   c

ậ ợ ớ ơ ể ệ ồ phong phú, thu n l ủ ả i cho phát tri n nuôi tr ng th y s n v i h n 20 tri u héc­ta ao

ồ ứ ướ ả ệ ể ầ ệ ồ h , kho ng 5 tri u héc­ta h  ch a n ơ   c, g n 0,5 tri u héc­ta vùng bi n ngoài kh i,

ư ườ ệ ầ ồ ệ ơ h n 1 tri u héc­ta h  nông nghi p và g n 150 nghìn héc­ta ng  tr ng khai thác.

ơ ở ệ ể ạ ổ ể ắ Bên c nh đó, t ng di n tích  vùng bi n ngoài kh i Barents, bi n Tr ng, Avoz,

ể ể ễ ể ướ ế ệ bi n Đen, bi n Caspi và vùng bi n Vi n Đông c tính lên đ n 38 tri u héc­ta.

ủ ả ở ả ấ ỉ ử ụ ư ớ Tuy nhiên, s n xu t th y s n ể  Nga còn ch a phát tri n và m i ch  s  d ng đ ượ   c

ầ ấ ỏ ồ ộ ợ ế ủ ệ ạ m t ph n r t nh  ngu n tài nguyên l i th  c a mình. Hi n nay, t ệ i Nga di n tích

ế ả ạ ớ ồ ỉ các trang tr i nuôi cá m i ch  chi m kho ng 110 nghìn ha ao h  và 25 nghìn ha

ể ế ế ơ ồ ướ ủ ư vùng   bi n   ngoài   kh i,   chi m   ch a   đ n   1%   ngu n   tài   nguyên   n c   c a   Nga

(VASEP, 2017).

ủ ả ạ ồ ệ Ngành khai thác và nuôi tr ng th y s n t ư i Nga hi n ch a phát tri n t ể ươ   ng

ớ ề ủ ề ồ ứ x ng v i ti m năng d i dào v  tài nguyên thiên nhiên c a Nga và cũng không đáp

ứ ụ ộ ị ả ượ ủ ầ ủ ồ ng đ  nhu c u tiêu th  n i đ a. S n l ệ   ủ ả ng nuôi tr ng th y s n c a Nga hi n

ượ ự ở ứ ế ấ ổ ượ ủ đ c d  báo ỉ  m c 160 nghìn t n, ch  chi m 3 – 4 % t ng l ả ả   ng th y h i s n

ướ ả ượ ả ả ủ ủ ế ổ ỉ ủ c a n c này, và s n l ả   ng th y h i s n c a Nga ch  chi m 0,2% t ng s n

ủ ả ế ớ ồ ộ ỏ ượ ớ ồ ượ l ng nuôi tr ng th y s n trên th  gi ố i, m t con s  nh  trái ng c v i ngu n tài

ủ nguyên phong phú c a Nga (VASEP, 2017).

ể ồ ả ượ ồ Bi u đ  1.2: S n l ủ ả ủ ng nuôi tr ng th y s n c a Nga 2010 – 2016

ị ườ ồ Ngu n: VASEP, Báo cáo th  tr ng Nga, 2017.

ủ ế   ồ Các loài khai thác chính c a Nga bao g m cá minh thái Alaska (35 ­ 40%), ti p

ươ ươ ế ạ ế đ n là cá tuy t Đ i Tây D ng và Thái Bình D ng (11%) và cá trích (8 ­ 10%).

38

ứ ế ồ ồ Trong khi cá h i chi m 9%, các loài khác bao g m cá thu, cá tr ng, cá thu đao, cá

ụ ổ ế ở ể ế ế ữ ọ ơ b n và cua là nh ng loài quan tr ng đ  ch  bi n và tiêu th  ph  bi n Nga.

ả ượ ờ ỳ ỉ ủ ả ủ S n l ữ   ng khai thác th y s n c a Nga có th i k  đ nh cao là vào nh ng

ế ỷ ướ ả ượ ệ ấ ề ấ ủ năm 80, 90 c a th  k  tr c, s n l ả ng nhi u nh t là kho ng 8 tri u t n. Tuy

ướ ả ượ ộ ữ ụ ả ỉ nhiên, b ế ỷ c vào th  k  20, s n l ng khai thác s t gi m ch  còn m t n a, và dao

ừ ệ ấ ả ượ ổ ủ ả ủ ộ đ ng t 3 – 4 tri u t n. Năm 2015 t ng s n l ng khai thác th y s n c a Nga

ệ ấ ơ ớ ạ tăng h n 4% so v i năm 2014 đ t 4,41 tri u t n (VASEP, 2017).

ể ồ ả ượ ủ ả ủ Bi u đ  1.3: S n l ng khai thác th y s n c a Nga qua các năm

ị ườ ồ Ngu n: VASEP, Báo cáo th  tr ng Nga, 2017

ệ ự ự ừ ệ ẩ ấ ậ ộ   T  sau l nh c m v n th c ph m có hi u l c vào tháng 8 năm 2014, m t

ủ ả ủ ữ ể ọ ớ ụ   trong nh ng tr ng tâm chính sách c a Nga là phát tri n ngành th y s n v i m c

ủ ả ỗ ố ủ ấ ỉ tiêu không ch  là l p ch  tr ng c a th y s n NK mà còn là gia tăng s n l ả ượ   ng

ủ ả ệ ả ủ ế ệ   th y s n XK lên đ n 80% vào năm 2020. Chính ph  đã thông báo vi c c i thi n

ủ ả ấ ủ ộ ư ư ậ ồ ệ   ngành nuôi tr ng th y s n nh  là m t  u tiên b c nh t c a ngành công nghi p,

ờ ư ư ệ ế ề ấ ể ự   ồ đ ng th i đ a ra r t nhi u chính sách cũng nh  sáng ki n, bi n pháp đ  th c

39

ể ỗ ợ ủ ả ủ ả ụ ụ ệ ề ồ ể hi n m c tiêu đ  ra. Đ  h  tr  phát tri n nuôi tr ng th y s n. C c th y s n liên

ự ươ ủ ả ươ ạ bang Nga đang xây d ng ch ồ ng trình nuôi tr ng th y s n th ạ   ng m i giai đo n

ụ ủ ọ ươ ả ấ ồ 2015­2020, m c tiêu tr ng tâm c a ch ủ   ng trình là tăng s n xu t nuôi tr ng th y

ậ ả s n và v t nuôi.

ế ụ ổ ứ ạ ế ị ủ ả ệ Năm 2016, Nga quy t đ nh ti p t c t ch c l i toàn di n ngành th y s n, t ừ

ế ế ể ệ ệ ả ả ị ươ ồ ự vi c c i thi n qu n lý ngu n l c đ  tăng ch  bi n và đ a ph ố   ng phân ph i.

ộ ố ỗ ự ự ủ ệ ả ữ Chính ph  Nga đã n  l c th c hi n nh ng c i cách này thông qua m t s  Ngh ị

ắ ể ả ế ủ ủ ệ ạ ị quy t c a chính ph  và các quy t c đ  c i thi n quy đ nh và tính minh b ch. Tuy

ớ ơ ở ạ ầ ắ ạ ả ậ nhiên, các tàu khai thác, đánh b t l c h u cùng v i c  s  h  t ng c ng cá kém

ầ ư ẫ ể ế ả ở phát tri n, các rào c n hành chính, và thi u đ u t ạ  v n là tr  ng i chính cho s ự

ủ ả ạ ướ ữ ủ ể ề ự ủ ể phát tri n b n v ng c a ngành th y s n t i n c này. S  phát tri n c a ngành

ủ ả ở ế ế ệ ị ả ở ừ công nghi p ch  bi n th y s n Nga cũng đang b  c n tr , nguyên nhân t các

ề ồ ạ ừ ờ ế ế ự ư ự ế ấ v n đ  t n t th i Liên Xô cũ ­ nh  thi u năng l c ch  bi n, khu v c khai i t

ế ơ ở ạ ầ ụ ạ ế thác cách xa các trung tâm tiêu th , h n ch  c  s  h  t ng giao thông, thi u quan

ể ủ ế ự ủ ả ồ tâm đ n s  phát tri n c a nuôi tr ng th y s n.

ủ ả ủ ẩ ậ 1.4.2.2. Tình hình nh p kh u th y s n c a Nga

ạ ậ ẩ a. Kim ng ch nh p kh u

ủ ụ ủ ả ị ừ ế Giá tr  NK th y s n c a Nga tăng liên t c trong t năm 2010 đ n 2013,

ủ ướ ư ủ ấ ạ ả ừ ệ nh ng sau đó gi m m nh do l nh c m NK c a chính ph  n c này t tháng

ị ủ ả ạ ổ ỉ 8/2014. Trong năm 2012, Nga đã NK 2,55 t  USD t ng giá tr  th y s n các lo i, tr ở

ướ ủ ả ớ ế ớ ứ ế thành n c NK th y s n l n th  16 trên toàn th  gi ạ   i. Đ n năm 2013, kim ng ch

ủ ả ủ ệ ạ ớ ỉ NK th y s n c a Nga đ t 3 t  USD, tăng 450 tri u USD so v i năm 2012 (Irish

Food Board, 2014).

ủ ả ủ ị ườ ữ ầ Tuy nhiên, trong nh ng năm g n đây, NK th y s n c a th  tr ng Nga đang

ồ ừ ả ắ ế ư ấ gi m, nguyên ngân b t ngu n t ả  suy gi m kinh t ủ   ệ  cũng nh  do l nh c m NK c a

ủ ượ ủ ả ủ chính ph  Nga. Trong các năm 2015, 2016, l ả   ng NK th y s n c a Nga đã gi m

ứ ấ ấ ố xu ng m c th p nh p trong vòng 10 năm qua.

40

ủ ả ủ ể ồ ậ ạ ẩ Bi u đ  1.4: Kim ng ch nh p kh u th y s n c a Nga 2010 – 2016

ồ Ngu n: ITC Trademap

ủ ả ủ ừ ể ồ ể ấ ạ ậ ẩ T  bi u đ  trên có th  th y kim ng ch nh p kh u th y s n c a Nga đã có s ự

ưở ạ ừ ứ ế ạ ấ tăng tr ng trong giai đo n t năm 2010 đ n năm 2013, đ t m c cao nh t là 2,86 t ỷ

ế ự ụ ả ủ ả ẽ ủ ứ ế ạ ạ USD. Hai năm ti p ch ng ki n s  s t gi m m nh m  c a kim ng ch th y s n NK,

ứ ạ ấ ấ ỉ ỷ ch m m c th p nh t trong vòng 10 năm, ch  còn 1,35 t USD vào năm 2015. Năm

ượ ẫ ở ứ ấ ớ ỉ 2016, l ủ ả ủ ng NK th y s n c a Nga v n m c th p, ch  tăng so v i năm 2015 là 40

ệ tri u USD.

ị ườ ẩ b. Th  tr ậ ng nh p kh u

ị ườ ề ấ ố Các th  tr ủ ả ng truy n th ng cung c p th y s n cho Nga là Na Uy, Trung

ố ướ ệ ấ ấ ậ Qu c, Chile,.. Tr ầ   c l nh c m v n năm 2014, Na Uy là nhà cung c p hàng đ u

ế ầ ầ ố ớ ổ ớ ị ớ v i th  ph n 19%,   ti p theo là Trung Qu c v i 14% c  ph n v i Chilê là nhà

ấ ớ ứ ủ ầ ớ ị cung c p l n th  3 v i 13,5% th  ph n NK cá c a Nga. Tuy nhiên trong năm 2016,

ướ ể ớ ự ữ ấ ớ ổ top 10 n c XK l n nh t vào Nga đã có s  thay đ i đáng k  v i nh ng nhà cung

ớ ấ c p m i. (VASEP, 2017).

ủ ả ố ả ấ ẩ B ng 1.1: Các qu c gia xu t kh u th y s n vào Nga năm 2016.

ầ Tăng tr ng giá tr ị

ướ N c XK  sang Nga Giá tr  XKị (nghìn USD) ị Th  ph n (%)

ế ớ i

1,392,037           327,277

ả 100 23.5 20.1 ưở XK 2012 ­ 2016 (%) ­17 24 42 ưở   ng giá Tăng tr ị tr  XK 2015 ­ 2016 (%) 3 0 1

Th  gi Chile ầ Qu n đ o  Faroe Trung Qu cố Belarus ệ t Nam Vi Greenland 280,054           215,837           103,074             88,528            75,118 15.5 7.4 6.4 5.4 ­6 47 2 358 29 10 16 27

ồ Ngu n: ITC Trademap

ể ấ ừ ả ươ ứ ầ ị T  b ng trên có th  th y, Chile đã v ớ n lên đ ng đ u v i giá tr  XK sang

41

ế ệ ả ạ ớ ộ ầ Nga đ t 327,3 tri u USD. Ti p theo là qu n đ o Faroe, m t cái tên m i hoàn toàn

ả ượ ấ ủ ả ậ trong top 10, cung c p 1/5 s n l ố   ẩ ủ ng th y s n nh p kh u c a Nga. Trung Qu c

ư ứ ấ ị ệ ẫ v n duy trì v  trí th  ba, theo sau là các nhà cung c p nh  Belarus, Vi t Nam,

Greenland…

ậ ả ẩ ẩ c. S n ph m nh p kh u

42

ể ồ ẩ ủ ơ ấ ậ ặ Bi u đ  1.5: C  c u các m t hàng nh p kh u c a Nga năm 2015.

ị ườ ồ ồ ố ự ẩ Ngu n: Norway Innovation, Báo cáo th  tr ng th c ph m và đ  u ng Nga, 2015.

ủ ế ủ ừ ế ặ ặ T  năm 2009 đ n nay, các m t hàng NK ch  y u c a Nga là các m t hàng

ươ ướ ạ ể ễ ạ ố ố cá (s ng, t i/ p l nh, đông l nh, phi lê, mu i/khô), tôm và nhuy n th . Trong

ị ườ ế ề ầ ạ ấ ặ đó, th  tr ổ   ng Nga NK m t hàng cá đông l nh nhi u nh t, chi m g n 80% t ng

ố ượ ủ ả ế ươ ướ ạ kh i l ng th y s n NK. Ti p theo là cá phi lê (8%), cá t p l nh (6%), tôm i/

ể ễ ả ẩ ạ (3,4%)   và   nhuy n   th   (2%).   Các   nhóm   s n   ph m   còn   l ố i   (cá   s ng   và   cá

ư ế ế ố mu i/khô) chi m ch a đ n 1% (Norway Innovation, 2015).

ủ ả ủ ề ậ ẩ ị 1.4.3. Các quy đ nh v  nh p kh u th y s n c a Nga

ự ể ẩ ơ ạ a.  C  quan ki m soát an toàn th c ph m t i Nga:

ự ể ậ ơ ộ ộ ộ ị ­ C  quan ki m d ch đ ng th c v t Liên bang Nga (VPSS) thu c B  Nông

ị ổ ệ ơ ứ ự ệ ệ ể nghi p Liên bang Nga là đ n v  t ự    ch c th c hi n vi c ki m tra an toàn th c

ư ể ẩ ộ ị ướ ự ậ ph m, ki m d ch đ ng th c v t XNK và l u thông trong n c.

ủ ả ị ự ệ ể ệ ể ơ ị ­ Các đ n v  th c hi n vi c ki m tra, ki m d ch th y s n XNK là các Trung

ự ậ ạ ể ộ ị ả ướ tâm ki m d ch đ ng th c v t t i các vùng trên c  n c.

ả b. Văn b n pháp lý

ủ ả ộ ố ủ ế ị ườ ả ị M t s  văn b n ch  y u quy đ nh NK th y s n vào th  tr ng Nga

ủ Ủ ế ị ả ố ­ Quy t đ nh s  317 c a  y ban Liên minh h i quan ngày 18/6/2010: Quy

ề ệ ầ ị đ nh các yêu c u v  v  sinh và thú y.

ủ Ủ ế ị ả ố ­ Quy t đ nh s  299 c a  y ban Liên minh h i quan ngày 28/5/2010: Quy

ệ ầ ị đ nh các yêu c u v  sinh.

ề ệ ả ấ ẩ ả ị ủ   ­ SanPiN 2.3.4.050­96: Quy đ nh v  vi c s n xu t và bán s n ph m th y

s n.ả

ủ Ủ ế ị ố ướ ộ ­ Quy t đ nh s  881 ngày 09/9/2011 c a  y ban các n c thu c Liên minh

ự ề ẩ ả H i quan v  ghi nhãn th c ph m.

43

ố ớ ệ ầ ị ­ SanPiN 2.3.2.1078­01: Quy đ nh các yêu c u v  sinh đ i v i an toàn và giá

ị ưỡ ự ủ ệ ẩ ẩ ị ị tr  dinh d ng c a th c ph m; quy đ nh và tiêu chu n v  sinh ­ d ch t ễ .

ộ ồ ế ị ả ố ủ ­ Quy t đ nh s  834 ngày 18/11/2011 c a H i đ ng Liên minh h i quan: Quy

ự ố ấ ế ố ượ ể ề ị đ nh v  trình t th ng nh t ti n hành ki m tra chung các đ i t ẫ   ấ ng và l y m u

ể ả ẩ ộ ệ hàng hóa (s n ph m) thu c di n ki m tra (giám sát) thú y”.

ấ ượ ề ố ị ị ị ­ Ngh  đ nh s  1009 ngày 14/12/2009: Quy đ nh v  giám sát ch t l ng và

ATTP.

ứ ề ệ ố ị ị ị ­ Ngh  đ nh s  36 ngày 14/11/2001 v  các quy đ nh v  sinh, m c gi ớ ạ   i h n

ễ ấ ậ ủ c a các vi sinh v t và các ch t ô nhi m.

ủ ả ả ượ ả ấ ạ ả ẩ Các s n ph m th y s n NK vào Nga ph i đ c s n xu t t i các c  s  ch ơ ở ế

ủ ả ủ ứ ế ệ ề ượ ể ậ bi n th y s n đã đáp  ng đ  các đi u ki n và đ c VPSS ki m tra, công nh n và

ượ ủ ả ệ ư đ a vào danh sách đ c phép XK th y s n sang Nga. Và các doanh nghi p này

ủ ả ứ ậ ắ ấ ẩ ả ố ộ ấ   mu n XK th y s n sang Nga b t bu c ph i có gi y ch ng nh n tiêu chu n ch t

ự ệ ẩ ẩ ố ị ượ l Ủ ng và an toàn v  sinh th c ph m do  y ban tiêu chu n qu c gia quy đ nh.

ậ ợ ữ ủ ả ủ ố ớ ẩ 1.5. Nh ng thu n l ấ i và khó khăn đ i v i xu t kh u th y s n c a Vi ệ   t

Nam sang Nga

1.5.1. Thuận l iợ

ượ ủ ả ư ớ ồ ồ ướ  N c ta đ c thiên nhiên  u đãi v i ngu n tài nguyên th y s n d i dào và

ệ ự ề ậ ợ ủ ệ ả ồ ọ tđi u ki n t ấ  nhiên r t thu n l ờ ể   i cho vi c nuôi tr ng th y s n. D c b  bi n

ướ ặ ộ ữ ừ ề ề ầ ậ n ớ   c ta có nhi u nh ng bãi tri u, đ m phá, các cánh r ng ng p m n r ng l n.

ự ế ứ ậ ợ ữ ỷ ả ướ ợ Đó là nh ng khu v c h t s c thu n l ồ i cho nuôi tr ng thu  s n n c l , trong đó

ẻ ố ượ ị ườ ề ừ ờ có tôm sú, tôm th  v n đ c XK nhi u sang th  tr ng Nga th i gian v a qua.

ữ ạ ặ ố ồ ồ ằ   M t khác, nh ng sông su i, kênh r ch, ao h , các ô trũng vùng đ ng b ng

ể ạ ướ ọ ườ có th  nuôi các lo i cá, tôm n c ng t. Trong đó, ng ấ ư   i tiêu dùng Nga r t  a

ặ ộ ệ ố ượ ở chu ng các m t hàng cá tra, cá ba sa Vi t Nam ­ v n đ c nuôi ự  khu v c sông

ở ặ ử ự ử ớ ồ ỉ C u Long b i đ c tính t nhiên, ch  có sông C u Long m i có ngu n phù sa giàu

ưỡ ạ ướ ể ọ ơ dinh d ng làm cho 2 lo i cá n ả   c ng t này phát tri n nhanh, th m ngon và đ m

44

ạ ứ ự ệ ẩ ệ ạ ả b o an toàn v  sinh th c ph m (theo trang tin Đ i s  quán Vi t Nam t i Na Uy,

ộ ợ ể ủ ế ệ 2007). Đây có th  coi là m t l i th  riêng có c a Vi t Nam

 Th  tr

ị ườ ị ườ ộ ễ ỏ ng Nga là m t th  tr ng khá d  tính, không  đòi h i hàng   hoá

ả ả ấ ượ ả ị ườ ả ậ ỹ ph i đ m  b o  ch t l ư ng  cao  nh   các th   tr ng  M ,  EU, Nh t B n…

ủ ậ ệ ị ườ ễ ậ Chính vì v y, hàng hoá c a Vi t Nam d  xâm nh p th  tr ơ ng này h n. Tuy

ệ ả ả ế ấ ượ ầ ớ nhiên, hàng Vi t Nam cũng c n ph i c i ti n ch t l ể ạ   ng thì m i có th  c nh

ượ ớ ủ ướ ị ườ tranh đ c v i hàng hoá c a các n c khác trên th  tr ng Nga.

ữ ả ố ệ ồ ạ ầ ệ ữ  M i quan h  h u h o gi a Vi t Nam và Nga đã t n t ế ỷ   i qua g n 1 th  k ,

ế ượ ệ ố ệ ủ ệ ậ ị hi n nay Nga là đ i tác chi n l c toàn di n c a Vi ủ   t Nam. Theo nh n đ nh c a

ệ ạ ơ ạ ộ ễ ị ạ ứ Đ i s  Vi t Nam t i Nga Nguy n Thanh S n t ạ i h i ngh  Ngo i giao 29 (22 –

ệ ữ ệ ầ ố 26/8/2016), quan h  gi a Nga và Vi ờ t Nam trong su t th i gian qua h u nh ư

ẫ ỉ ợ ố không có mâu thu n, ch  có lòng tin và l ạ   i ích chung. Trong chính sách đ i ngo i

ế ứ ệ ế ọ ệ ướ ủ c a Nga, hi n nay đang h t s c chú tr ng đ n Vi t Nam, đánh giá n ộ   c ta là m t

ữ ướ ấ ọ ở ớ ố trong nh ng n c quan tr ng nh t trong Ấ    Châu Á, ngang v i Trung Qu c và  n

ộ ự ổ ề ệ ặ ạ ị ướ Đ . S   n đ nh và b n ch t trong quan h  ngo i giao hai n ệ   ề c là đi u ki n

ậ ợ ạ ườ ề ữ ạ ộ ươ ữ ạ thu n l i, t o môi tr ng b n v ng cho ho t đ ng th ng m i gi a hai bên. Đây

ể ẩ ầ ộ ủ   là đi m c ng sáng, góp ph n thúc đ y XK hàng hóa sang Nga nói chung và th y

ả s n nói riêng

 C ng đ ng ng

ộ ồ ườ ệ ờ ạ ự i Vi t lâu đ i t ệ   i Nga cũng đóng góp tích c c cho vi c

ủ ả ạ ộ ị ườ ẩ ồ ơ ị ườ thúc đ y ho t đ ng XK th y s n vào th  tr ng này. Theo H  s  th  tr ng liên

ộ ồ ườ ệ ạ ả bang Nga, VCCI, 3/2015, c ng đ ng ng i Vi t Nam t i Nga có kho ng 60 ­ 80

ườ ồ ạ ố ạ ầ ỷ nghìn ng i, đã t n t i và làm ăn, sinh s ng t ậ i Nga g n hai th p k . Năm 2004,

ườ ệ ạ ượ ụ ậ ậ ớ ộ H i ng i Vi t Nam t i Liên bang Nga đ ợ   c thành l p v i m c đích t p h p,

ỗ ợ ộ ạ ộ ế ệ ả ồ ố đoàn k t, b o v  và h  tr  c ng đ ng trong các ho t đ ng làm ăn, sinh s ng ở

ạ ộ ủ ể ằ ầ ẩ ạ ố n ướ ở ạ c s  t ữ   i; đ y m nh ho t đ ng nh m góp ph n c ng c , phát tri n tình h u

ị ố ẹ ữ ướ ệ ngh  t t đ p gi a nhân dân hai n c Vi ự ộ   t Nam và Liên bang Nga; tích c c đ ng

ộ ồ ướ ươ ấ ướ viên c ng đ ng h ề ng v  quê h ng, đ t n c.

45

ộ ườ ệ ạ ộ ộ ẻ ồ ồ C ng đ ng ng i Vi t Nam t ơ   i Nga là m t c ng đ ng tr , trong đó có h n

ọ ậ ọ ọ ạ 5.000 h c sinh, sinh viên, các nhà khoa h c đang h c t p và công tác t i các

ườ ạ ọ ớ ệ tr ệ   ứ ủ ng đ i h c l n và các vi n nghiên c u c a Nga; có hàng trăm doanh nghi p

ạ ộ ự ươ ầ ư ả ấ ư ấ ạ ho t đ ng trong các lĩnh v c th ng m i, đ u t , s n xu t, t ậ    v n pháp lu t.

ộ ệ ạ ộ ộ ế ắ ồ ồ C ng đ ng Vi t Nam t ờ ố   i Nga là m t c ng đ ng đoàn k t, g n bó, có đ i s ng

ầ ạ ộ ồ ạ ể ầ ố văn hóa, tinh th n lành m nh. C ng đ ng t i Nga chính là “c u n i” đ  các

ệ ệ ầ ư ị ườ ệ ệ doanh nghi p Vi t Nam đ u t vào th  tr ng Nga. Các doanh nghi p Vi t Nam

ạ ộ ạ ữ ườ ự ả ấ ặ đang ho t đ ng t i Nga là nh ng ng i qu ng bá tích c c nh t cho các m t hàng

ấ ượ ủ ệ ử ủ ườ ch t l ng cao c a Vi ệ ố t Nam. Thông qua h  th ng c a hàng c a ng i Vi ệ   t

ủ ả ủ ệ ừ ướ ị ườ ế ầ ộ Nam, th y s n c a Vi t Nam đã t ng b c chi m lĩnh m t ph n th  tr ng tiêu

dùng Nga.

 C  h i t

ơ ộ ừ ệ ự ủ ẩ ấ ớ ươ l nh c m NK th c ph m c a Nga v i ph ỹ ng Tây và M .

ạ ươ ừ ế ấ ầ ặ ệ T  tháng 8/2014, Nga đã áp đ t l nh c m NK h u h t các lo i l ự   ự ng th c­th c

ừ ướ ỹ ẩ ph m t Liên minh châu Âu (EU) và các n c M , Na Uy, Canada và Australia

ằ ả ạ ủ ệ ươ ế nh m đáp tr ừ  các bi n pháp tr ng ph t c a ph ộ   ng Tây liên quan đ n cu c

ủ ả ạ ệ ự ừ ệ ươ kh ng ho ng t ấ i Ukraine. L nh c m có hi u l c t ngày 7/8/2014. Cá t i, cá

ể ề ị ư ễ ả ạ ẩ đông l nh, giáp xác và nhuy n th  đ u b  đ a vào danh sách các s n ph m b ị

ượ ứ ủ ạ ắ ệ ấ c m. S c l nh trên đ c thông báo trên trang m ng chính th c c a Chính ph ủ

ế ệ ươ ự ự ẽ ớ Nga cho bi ấ t l nh c m NK l ẩ ng th c ­ th c ph m trên s  kéo dài t i ngày

31/12/2017.

ặ ướ ồ ợ ủ ả ắ ồ M c dù Nga là n c có ngu n l i th y s n nuôi tr ng và đánh b t phong

ế ế ư ế ạ ướ ộ ượ ả ế ề ơ ở phú, nh ng h n ch  v  c  s  ch  bi n khi n n c này ph i NK m t l ớ   ng l n

ệ ộ ừ ướ ệ ấ ủ ả th y s n, l thu c vào NK t ỹ  EU, M  và các n ự   c châu Á. L nh c m NK th c

ộ ố ặ ị ườ ự ủ ẩ ả ẩ ph m đã làm m t s  m t hàng th c ph m, th y s n trên th  tr ụ   ế ng thi u h t

ả ộ ế ọ nghiêm tr ng và gia tăng giá c  đ t bi n.

ủ ư ả ặ ộ M c dù Na Uy không ph i là m t thành viên c a EU, nh ng ngày 31/7/2014,

ướ ự ừ ệ ệ ạ ẳ ị ị n c này đã kh ng đ nh ý đ nh th c hi n các bi n pháp tr ng ph t Nga theo EU

ỹ ể ả ộ ệ ấ ớ ố   và M . Đ  đáp tr  đ ng thái này, Nga đã ban hành l nh c m NK v i Na Uy ­ v n

ấ ủ ắ ệ ừ ề ắ ạ ớ ố ả   ỷ ả là đ i tác NK l n nh t c a Nga v  thu  s n và ch c ch c l nh tr ng ph t đã  nh

46

ưở ủ ả ủ ả ế ọ ướ h ng nghiêm tr ng đ n th y s n XNK c a c  hai n c. Hàng năm, Nga NK

ộ ượ ấ ớ ồ ươ ươ ạ m t l ng r t l n cá h i, cá h ng t ạ   i, cá trích đông l nh và cá thu đông l nh

ị ườ ị ườ ầ ồ ớ ừ ướ t  n c này. Nga là th  tr ề ng hàng đ u v  cá trích, th  tr ng NK cá h i l n th ứ

ị ườ ỉ ứ ủ ạ ba, ch  sau Ba Lan và Pháp, và là th  tr ớ ng cá thu đông l nh l n th  4 c a Na Uy.

ỷ ả ừ ạ ủ ổ ỉ Kim ng ch NK thu  s n t Na Uy c a Nga năm 2013 là 1,1 t  USD trong t ng s ố

ỷ ả ủ ổ ỉ ị ươ ươ ạ 3 t  USD t ng giá tr  kim ng ch NK thu  s n c a Nga, t ng đ ng 36,7% (Agri­

Food Canada, 2013).

ỷ ả ề ấ ạ ớ   Bên c nh đó, Iceland là thành viên EU XK thu  s n nhi u nh t vào Nga v i

ư ứ ạ ặ ạ các m t hàng chính nh  cá thu đông l nh, các trích đông l nh, gan và tr ng cá

ỷ ả ừ ỹ ủ ạ ậ ẩ ươ đông l nh. Nh p kh u thu  s n t M  c a Nga năm 2013 cũng t ố ớ   ng đ i l n,

ủ ế ị ườ ứ ồ ỷ ả ứ ề ch  y u là tr ng cá h i. Canada là th  tr ng XK thu  s n nhi u th  5 vào Nga

ủ ế ớ ướ ạ ạ ặ trong năm 2012, v i các m t hàng ch  y u là tôm n ồ   c l nh đông l nh, cá h i

ế ạ ạ ạ ọ ơ đông l nh, cá meluc (h  cá tuy t) đông l nh, tôm hùm các lo i và cá b n.

ướ ệ ấ ả ơ ượ ư ậ Nh  v y, tr c l nh c m, hàng năm Nga ph i NK h n 40% l ủ ả   ng th y s n

ướ ấ ượ ớ ố tiêu dùng trong n ệ c. Sau khi l nh c m đ ấ   c ban hành v i các đ i tác cung c p

ệ ẻ ể ể ồ ướ chính, vi c các nhà bán l Nga có th  chuy n sang các ngu n cung trong n c là

ể ả ề ụ ự ế ế ẩ ồ ễ đi u không d  dàng. Đ  gi i quy t bài toán thi u h t ngu n cung th c ph m và

ủ ả ể ế ồ ừ ấ th y s n, Nga đã chuy n sang tìm ki m ngu n hàng t các nhà cung c p khác,

ướ ế ở ị ườ ớ ạ ư ệ ạ ố tr c h t là các th  tr ng l n còn l i nh  Vi t Nam, Trung Qu c; bên c nh s ự

ộ ị ỷ ả ỷ ả ể ế ắ ả ấ ố ụ   gia tăng trong s n xu t thu  s n n i đ a đ  bù đ p cho s  thu  s n thi u h t

ế ầ ướ ị ấ ủ ế ậ ấ trên. Ngoài ra, vì h u h t các n ề c b  c m v n nói trên đ u cung c p ch  y u các

ớ ố ượ ỷ ả ẩ ặ ấ ớ ể ượ ả s n ph m thu  s n đ c thù v i s  l ẽ ng r t l n nên s  khó có th  tìm đ c các

ỷ ả ạ ớ ượ ớ ươ ươ ể ế lo i thu  s n đó ở ị ườ  th  tr ng khác v i l ng l n t ng đ ng đ  thay th , do

ổ ơ ấ ả ắ ẽ ỷ ả ự ẩ ắ ạ đó, ch c ch n s  có s  thay đ i c  c u s n ph m thu  s n NK t i Nga.

ệ ứ ệ ậ ấ ị ố ớ Đ i v i Vi t Nam, minh ch ng rõ nét nh t cho nh n đ nh trên là vi c ngay

ỡ ỏ ệ ệ ầ ấ ậ sau khi ban hành l nh c m v n nói trên, đ u tháng 8, Nga đã d  b  l nh đình ch ỉ

ủ ả ừ ậ ả ệ ị ườ ố ớ ả nh p kh u th y s n t Vi t Nam vào th  tr ệ   ng Nga đ i v i b y doanh nghi p,

ế ế ệ ệ trong đó có năm doanh nghi p ch  bi n và XK cá tra và hai doanh nghi p ch ế

47

ợ ủ ễ ế ả ạ ạ ộ ừ bi n   và   XK   tôm   đông   l nh.   T i   h i   ch   th y   s n   Nga   di n   ra   t ngày   15­

ạ ế ừ ủ ự ơ ố 17/9/2014 t i Mát­xc ­va đã thu hút s  quan tâm c a các qu c gia đ n t châu Á,

ệ ự ế ệ ấ ầ trong đó có Vi ẩ t Nam. Vì l nh c m NK th c ph m nên h u h t các gian hàng t ừ

ướ ụ ặ ậ ỹ ệ ể ơ ộ ướ các n c EU, M  … không có m t. T n d ng tri t đ  c  h i này, các n c châu

ệ ệ ể ặ ạ ả ẩ ặ Á, đ c bi t là Vi ủ   t Nam đã đ y m nh qu ng bá và phát tri n các m t hàng th y,

ợ ế ủ ợ ệ ớ ả ả h i s n có l ạ ộ i th  c a mình. T i h i ch , các DN Vi t Nam đã gi ế   ệ i thi u đ n

ườ ẩ ả ặ ợ ế ủ ư ng i dân Nga các m t hàng s n ph m có l i th  c a mình nh  cá tra, cá basa,

tôm…

ủ ệ ẩ ấ ừ ị ườ ớ ự L nh c m NK th c ph m c a Nga t các th  tr ạ ng l n đã t o c  h i đ ơ ộ ể

ệ ủ ể ế ạ ầ ẩ ạ ị Vi t Nam đ y m nh XK sang Nga, c nh tranh đ  chi m lĩnh th  ph n c a các

ủ ọ ị ệ ư ề ấ ặ ố ố đ i tác truy n th ng ch u l nh c m cũng nh  các m t hàng c a h . Đây cũng là

ủ ả ệ ượ ậ ộ ế ơ ớ ườ ơ ộ c  h i th y s n Vi t Nam đ c ti p c n r ng rãi h n v i ng i tiêu dùng Nga,

ế ạ ơ ộ ỉ ớ ư ể ặ là c  h i phát tri n không ch  v i các m t hàng th  m nh nh  cá tra, cá basa, tôm

ư ễ ể ả ặ mà còn c  các m t hàng khác nh  cá khô, nhuy n th  …

1.5.2. Khó khăn

 Khó khăn t

ừ ế ổ ậ bi n đ i khí h u

ố ớ ả ọ ớ ấ ươ ế ậ ổ ộ ố Bi n đ i khí h u là m t m i đe d a l n đ i v i s n xu t l ự ng th c ­ bao

ủ ả ớ ả ỷ ả ạ ầ ồ ệ ồ g m th y s n và nuôi tr ng thu  s n – trên ph m vi toàn c u và v i c  Vi t Nam.

ế ổ ề ả ể ậ ưở ế ệ ể ể Bi n đ i khí h u có th  có nhi u  nh h ng đ n các h  sinh thái bi n, ven bi n và

ấ ượ ả ọ ồ ướ ấ ả ề ọ ướ n c ng t (bao g m dòng ch y và ch t l ng n c), t ố ớ   t c  đ u quan tr ng đ i v i

ủ ả ạ ộ ỷ ả ấ ồ ả s n xu t th y s n thông qua các ho t đ ng khai thác và nuôi tr ng thu  s n. Nó có

ưở ế ấ ứ ủ ệ ọ ể ả th   nh h ư ừ   ng đ n c u trúc và ch c năng c a các h  sinh thái quan tr ng nh  r ng

ố ấ ỏ ể ử ể ầ ậ ặ ng p m n, các loài c  bi n, các c a sông và các đ m phá ven bi n v n r t quan

ủ ả ạ ố ố ớ ủ ề ọ tr ng đ i v i các giai đo n s ng c a nhi u loài th y s n.

ế ạ ướ ễ ế ậ ọ Tình hình h n hán, thi u n ứ ạ   ặ c ng t và xâm nh p m n di n bi n ph c t p

ượ ự ẽ ế ụ ữ ả ưở ế ả trong 2016 đ c d  báo s  ti p t c có nh ng  nh h ấ   ạ ộ ng đ n ho t đ ng s n xu t

ủ ả ấ ướ ọ ộ th y s n, nh t là các loài nuôi n ỏ ế   c ng t, trong 2017 – tác đ ng không nh  đ n

ả ượ ệ ủ ả ệ di n tích và s n l ng nguyên li u th y s n nói chung. Theo Vasep, năm 2017,

48

ỷ ả ẽ ặ ứ ự ề ệ ề ị ề ề   ngành thu  s n s  g p nhi u thách th c khi d ch b nh nhi u và d  báo v  đi u

ệ ự ấ ợ ạ ả ượ ể ả ậ ki n t nhiên b t l ặ i h n hán và xâm ng p m n có th  làm gi m s n l ng và

ơ ị ệ ặ ệ ề ẽ ả ớ tăng nguy c  d ch b nh, đ c bi t là v i ngành tôm. Đi u này s  gây  nh h ưở   ng

ề ớ ủ ả ệ ồ ặ n ng n  t i ngu n cung nguyên li u th y s n cho XK.

 V  ph

ề ươ ị ườ ứ ng th c thanh toán trên th  tr ng Nga

ụ ề ươ ứ ươ ứ Nga áp d ng  nhi u  ph ng  th c thanh  toán trong đó ph ng th c thanh toán

ụ ư ở ượ ụ ế ổ m  tín d ng th  (L/C) đ c áp d ng  ph   bi n trong  buôn bán trên th  gi ế ớ ạ   i ít i l

ở ấ ằ ị ỉ ượ ử ụ đ c s  d ng ế    Nga. Giá tr  hàng hóa xu t – NK thanh toán b ng L/C ch  chi m

ả ạ ươ ứ ở kho ng  5% kim ng ch  NK vào Nga. Các ph ng th c thanh toán chính Nga là:

ụ ở ạ ướ ụ ư ở ộ ứ ­ M  tín d ng th  (L/C) qua m t công ty có tr  s  t i n ụ   c th  ba: áp d ng

ươ ứ ể ượ ủ ữ ệ ph ng  th c này có th  tránh đ c nh ng  r i ro trong thanh  toán do vi c thanh

ự ộ ướ ứ toán d a vào m t công ty n ư   ả c th  ba, có uy tín và kh  năng tài chính, nh ng

ươ ễ ẩ ứ ả ph ng  th c này d  đ y giá hàng  lên cao do ph i buôn bán qua trung gian.

ạ ặ ở ạ ươ ­ Bán hàng NK t i kho hàng đ t Nga (kho ngo i quan): Ph ứ ng  th c này

ổ ứ ề ề ạ cho phép  nhà  XK t ch c bán hàng, thu ti n v  nhanh ngay t ủ   i kho hàng c a

ươ ơ ở ậ ệ ố ứ ả ỏ nhà XK. Tuy  nhiên, ph ấ   ng  th c này đòi h i ph i có h  th ng  c  s  v t ch t

ố ể ả ấ ị ả ờ ộ ươ t ng đ i đ  b o qu n hàng hóa trong m t th i gian nh t đ nh.

ả ướ ố ớ ặ ậ ­ Bán hàng cho thanh toán ch m ho c tr  tr c đ i v i hàng mua: Trong quan

ườ ướ ớ ệ h  buôn bán v i Nga, thông th ng các công ty n c ngoài cho các công ty Nga tr ả

ừ ố ớ ứ ề ướ ố ớ ậ ch m t 3­6 tháng  đ i v i hàng NK vào Nga và  ng ti n tr c đ i v i hàng XK

ủ c a Nga.

ổ ớ ứ ữ ế ổ ự ­ Hình th c hàng đ i hàng: Hai bên tr c ti p trao đ i v i nhau nh ng  hàng

ị ươ ươ ứ ề ồ hóa có giá tr  t ng đ ng, đ ng ti n không làm ch c năng thanh toán.

ự ế ủ ớ ướ ầ Th c t , các DN c a Nga mua bán v i DN n ư c ngoài h u nh  không thông

ệ ố ạ ỉ ả ướ ở ọ qua h  th ng ngân hàng t i Nga, không m  L/C. H  ch  tr  tr c 20­30% giá tr ị

ủ ề ỹ lô hàng thông qua các ngân hàng c a M , châu Âu. Đi u này đã gây ra không ít

ế ấ ả ả ấ ủ   ủ r i ro, m t mát cho bên bán và làm không ít DN XK th y n n. N u x y ra kh ng

49

ả ấ ả ặ ấ ồ ớ ho ng ho c đ ng Rup m t giá so v i USD, khách hàng Nga m t kh  năng thanh

ọ ườ ế ạ ả ạ ặ ả toán khi đ n h n, thì h  th ng tr  l ầ i hàng ho c yêu c u gi m giá, nên thi ệ ạ   t h i

ề ộ ệ ệ ấ ắ luôn thu c v  DN Vi t Nam. Đã có không ít DN Vi ệ   t Nam m t tr ng hàng tri u

ơ ộ ố USD khi r i vào m t trong các tình hu ng trên.

ệ ệ ệ ướ ề ặ ặ Đ c bi t, vi c thanh toán gi a ữ  doanh nghi p 2 n c còn g p nhi u khó

ệ ố ổ ồ ể ồ ệ ư ệ ậ khăn do h  th ng chuy n đ i đ ng Rúp và đ ng Vi t Nam ch a thu n ti n, các

ấ ắ ủ ễ ồ ờ ở ở ngân hàng c a Nga không d  cho m  L/C, đ ng th i phí m  L/C r t đ t. Các

ệ ườ ươ ả ậ ứ ế ẫ doanh nghi p Nga th ọ ng ch n ph ề   ng th c thanh toán tr  ch m d n đ n nhi u

ả ố ặ ớ ả ợ ừ ố công ty ph i đ i m t v i các kho n n  khó đòi t các đ i tác Nga…

 V  v n t

ề ậ ả ữ i hàng hóa gi a hai n ướ c

ậ ả ộ ả ệ ươ ở ướ V n t i cũng  là m t  c n  tr   trong  quan  h  th ạ ng m i hai n ộ c. Đ i tàu

ệ ươ ệ ể ậ ừ ờ t th i Liên Xô cũ đã hoàn toàn tan rã, hi n nay ph ủ ế   ng ti n v n chuy n ch  y u

ừ ệ là container, tuy nhiên chi phí khá cao. Hàng XK t Vi ả   t Nam sang Nga, do ph i

ể ả ớ ồ ạ ặ ớ ậ v n   chuy n   qua   các   c ng   Châu   Âu   r i   m i   vòng   l i   Nga,   ho c   t ả   i   c ng

ế ồ ườ ừ Vladivostock r i đi theo  tuy n  đ ng  xuyên Nga t Đông sang Tây nên chi phí

ể ớ ể ậ ớ ơ ừ ố ố ậ v n chuy n l n h n so v i hàng  v n chuy n  t Trung Qu c, Hàn Qu c, Th ổ

ấ ợ ớ ớ Ấ ể ậ ờ ộ ỳ Nhĩ K , Iran,  n Đ . Th i gian v n chuy n lâu cũng là b t l i l n v i nhóm hàng

ủ ả ể ả ở ưở ớ ấ ượ ẩ ả th y s n b i có th  gây  nh h ng t i ch t l ng s n ph m.

50

ƯƠ

Ố Ớ

Ơ Ộ

Ứ

Ấ

CH

Ẩ   NG 2: C  H I VÀ THÁCH TH C Đ I V I XU T KH U

Ố Ả

Ự

Ủ

Ả

Ệ

Ị

TH Y S N TRONG B I C NH TH C THI HI P Đ NH TH

ƯƠ   NG

Ạ Ự

Ệ

Ế

M I T  DO VI T NAM – LIÊN MINH KINH T  Á – ÂU

ủ ả ủ ấ ẩ ệ 2.1. Tình hình xu t kh u th y s n c a Vi t Nam sang Liên Bang Nga.

ủ ả ủ ấ ẩ ệ 2.1.1. Khái quát chung tình hình xu t kh u th y s n c a Vi t Nam

ả ượ ấ 2.1.1.1. S n l ẩ ạ ng và kim ng ch xu t kh u

ủ ả ề ổ ệ ả ượ Theo VASEP v  t ng quan ngành th y s n Vi t Nam, s n l ủ ả ủ   ng th y s n c a

ệ ưở ớ ứ ụ Vi t Nam đã duy trì tăng tr ng liên t c trong 17 năm qua v i m c tăng bình quân là

ủ ươ ớ ạ ộ ủ ủ ể ẩ 9,07%/năm. V i ch  tr ng thúc đ y phát tri n c a Chính ph , ho t đ ng nuôi

ủ ả ữ ồ ướ ả ượ ể ạ ụ tr ng th y s n đã có nh ng b c phát tri n m nh, s n l ng liên t c tăng cao trong

ể ạ ưở ổ các năm qua, bình quân đ t 12,77%/năm, đóng góp đáng k  vào tăng tr ả   ng t ng s n

ủ ả ủ ả ướ ụ ụ ủ ế ạ ộ ượ l ng th y s n c a c  n c, ph c v  ch  y u cho ho t đ ng XK. Trong khi đó,

ướ ự ạ ệ ầ ủ ủ ả ả ự ộ ủ tr c s  c n ki ồ t d n c a ngu n th y h i s n t ạ ộ    nhiên và trình đ  c a ho t đ ng

ư ượ ả ả ượ ắ ủ ả ừ ạ ộ khai thác đánh b t ch a đ ệ c c i thi n, s n l ng th y s n t ắ    ho t đ ng đánh b t

ứ ấ ớ ủ ươ tăng khá th p trong các năm qua v i m c tăng trung bình 6,42%. Ch  tr ng phát

ủ ả ủ ể ướ ề ướ ể tri n c a ngành th y s n h ng v  XK, luôn coi XK là h ng phát tri n mũi

ồ ự ầ ư ề ậ ư ầ ọ ọ ở ậ nh n và  u tiên hàng đ u. B i v y, m i ngu n l c và đ u t đ u t p trung cho

ủ ả ậ ậ ữ ướ ượ ậ ầ XK. Th t v y, XK th y s n đã có nh ng b ế c ti n v t b c trong g n 20 năm

ủ ả ừ ứ ỉ ạ ấ ạ qua. Kim ng ch XK th y s n t ệ  m c th p ch  đ t 550 tri u vào năm  1995, đã có

ướ ưở ừ ứ ẽ ạ ớ ưở ữ nh ng b c tăng tr ng m nh m  qua t ng năm v i m c tăng tr ng bình quân

ạ đ t 15,6%.

ủ ả ủ ạ ẩ ả ệ ạ ấ B ng 2.1. Kim ng ch xu t kh u th y s n c a Vi t Nam trong giai đo n

2001 – 2015

ơ ị ệ Đ n v : Tri u USD

Tăng tr ngưở

ẩ ớ ớ T c đ  tăng so v i năm Năm ệ ấ   ạ Kim ng ch xu t ủ ả   ứ kh u th y s n M c tăng so v i năm   ệ ướ (Tri u USD) c (Tri u USD) tr ố ộ tr c (%)

1.816,40 337,90 ướ 22,9% 2001

51

Tăng tr ngưở

ẩ ớ ớ T c đ  tăng so v i năm Năm ệ ố ộ tr c (%)

ấ   ạ Kim ng ch xu t ủ ả   ứ kh u th y s n M c tăng so v i năm   ệ ướ (Tri u USD) c (Tri u USD) tr 219,30 180,30 185,00 338,00 609,29 414,38 746,75 (258,12) 782,43 1.084,18 61,18 539,19 1.117,43 (1.065,11) 2.035,70 2.216,00 2.401,00 2.739,00 3.348,29 3.762,67 4.509,42 4.251,30 5.033,73 6.117,90 6.179,08 6.772,27 7.889,70 6.824,59 ướ 12,1% 8,9% 8,3% 14,1% 22,2% 12,4% 19,8% ­5,7% 18,4% 21,5% 1,0% 9,6% 16,5% ­14,5% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

ụ ả ồ ổ Ngu n: T ng c c H i quan

ệ ượ ữ ướ ồ Vi t Nam đ ộ c đánh giá là m t trong nh ng n ủ   c có ngu n tài nguyên th y

ế ớ ự ượ ộ ả s n giàu có và phong phú trong khu v c và trên th  gi i, đ c coi là m t trong

ướ ủ ả ể ạ ữ nh ng n c có ngành th y s n phát tri n nhanh. Trong giai đo n 2001 – 2015,

ủ ủ ạ ả ệ ừ kim   ng ch  XK   th y   s n   c a   Vi t   Nam  không  ng ng   tăng   nhanh,   trung   bình

ư ủ ứ ệ ả ổ 11,17%/năm (xem b ng 1.2). Theo nh  đánh giá c a T  ch c Nông nghi p và

ươ ế ớ ự ệ ượ ữ L ng th c th  gi i (FAO), Vi t Nam đ ộ c đánh giá là m t trong nh ng n ướ   c

ề ả ượ ầ ủ ả ứ ứ ắ ứ đ ng đ u v  s n l ng đánh b t th y s n trong Đông Nam Á, đ ng th  4 (sau

ề ả ượ ủ ả ạ Thái Lan, Indonesia, Malaysia) v  s n l ng và kim ng ch XK th y s n.

ủ ả ơ ấ ấ ẩ ặ ệ 2.1.1.2. C  c u m t hàng xu t kh u th y s n Vi t Nam

ủ ả ủ ạ ệ ơ ấ Trong giai đo n 2011 – 2015, c  c u XK th y s n chính c a Vi t Nam ch ủ

ủ ả ủ ả ự ạ ộ ế y u là tôm, hàng th y s n khô, m c và b ch tu c và các th y s n khác.

52

ủ ả ủ ể ồ ơ ấ ặ ẩ ấ ệ Bi u đ  2.1: C  c u m t hàng xu t kh u th y s n c a Vi t Nam năm 2015

ơ ị Đ n v :%

ồ Ngu n: VASEP.

ụ ủ ấ ả ả ẩ ạ ặ ạ   Trong năm 2015, m c dù kim ng ch xu t kh u th y s n s t gi m m nh

ế ụ ư ữ ớ ỷ ọ ả ị nh ng tôm ti p t c gi ị ố  ngôi v  s  1 v i t ớ    tr ng giá tr  XK 44% (gi m so v i

ừ ả ả ế ỷ ọ năm 2014 là 50,2%), trong khi cá tra, cá ng , h i s n khác chi m t ơ    tr ng cáo h n

ừ ừ ừ ớ v i năm ngoái: cá tra t 22% lên 24%, cá ng  t 6,1% lên 7%.

ấ ớ ứ ạ ặ ả ế   Năm 2015, tôm chính th c là m t hàng gi m m nh nh t v i 25% và chi m

ế ả ắ ẫ ớ 44%. Trong đó, XK tôm chân tr ng v n chi m 58%, gi m 25% so v i năm ngoái.

ị ườ ế ẩ ấ ấ ẩ ả Xu t kh u tôm sú chi m 33%, gi m 29%. Xu t kh u sang các th  tr ng chính

ể ả ả ậ ả ả ỹ ề đ u gi m đáng k : M  (gi m 39%), EU (gi m 19%), Nh t B n (21%), Trung

ả ả ố ố Qu c ( gi m 19%), Hàn Qu c (gi m 24%).

ẩ ấ ướ ụ ả Xu t kh u cá tra có xu h ng gi m liên t c theo các tháng trong năn 2015,

ế ế ầ ả ớ ổ ị gi m 10% so v i năm 2014, chi m 24% t ng giá tr  XK. H u h t các th  tr ị ườ   ng

ỹ ả ề ả ả ả chính đ u gi m, trong đó EU gi m 15%, M  gi m 4,5%, Mexico gi 10%... Riêng

ố ưở ổ XK sang Trung Qu c duy trì tăng tr ị ng  n đ nh 50%.

ừ ế ụ ẩ ấ ướ ừ ế Xu t kh u cá ng  ti p t c xu h ả ng gi m t năm 2013 đ n nay, năm 2015

ị ườ ả ớ ề ả ả ậ gi m 3% so v i năm ngoái. Th  tr ng EU và Nh t B n đ u gi m sâu (l n l ầ ượ   t

ấ ầ ả ồ ồ gi m 20% và 10%). Đ ng EURO và đ ng Yên m t giá làm các nhu c u NK vào 2

ị ườ ụ ế ả ấ ẩ ơ th  tr ạ ng này y u h n sau khi s t gi m m nh trong 2 năm qua. Xu t kh u sang

ể ế ệ ồ ỹ M  tăng 9% có th  do đ ng USD tăng giá khi n các doanh nghi p chuy n h ể ướ   ng

ị ườ sang th  tr ng này.

ự ả ầ ấ ẩ ạ ớ ộ Xu t  kh u  m c   b ch   tu c   năm  2015  gi m  g n  11%  so   v i  năm  ngoái,

ẩ ạ ế ấ ị ườ ề ể ị chi m 6% giá tr  XK. Xu t kh u t i các th  tr ả ng chính đ u gi m đáng k : Hàn

ậ ả ả ả ả ả ố Qu c gi m 5%, EU gi m 26%, ASEAN gi m 12%, Nh t B n gi m 7%. Các

ộ ệ ạ ị ườ ủ ụ ế ả ướ ồ đ ng n i t t i các th  tr ng tiêu th  chính gi m khi n NK c a các n c này

ừ ỹ ề ả gi m, tr  M  (Thu Hi n, 2015).

53

ủ ả ủ ệ ẩ ệ ấ 2.1.1.3. Doanh nghi p xu t kh u th y s n c a Vi t Nam

ệ ệ ủ ả ề ơ ị Hi n nay, Vi t Nam đã có nhi u đ n v  kinh doanh th y s n XK có uy tín

ị ườ ế ớ ệ ớ ượ ậ ượ trên th  tr ng th  gi i. V i 393 doanh nghi p đ c EU công nh n, đ c XK

ủ ả ị ườ ệ ẩ ấ ẩ th y s n vào th  tr ủ ng này và 515 doanh nghi p đ  tiêu chu n xu t kh u vào th ị

ườ ệ ẩ ấ ẩ ố tr ủ ng Hàn Qu c, 518 doanh nghi p đ  tiêu chu n xu t kh u vào th  tr ị ườ   ng

ị ườ ệ ẩ ấ ẩ ố ủ Trung Qu c , 35 doanh nghi p đ  tiêu chu n xu t kh u vào th  tr ng CHLB

ị ườ ề ỗ ự ấ ớ ủ ả Nga và nhi u th  tr ng khác. Ngành th y s n đã và đang n  l c r t l n trong

ơ ở ứ ữ ệ ệ ộ ỏ   ế ế vi c nâng cao trình đ  công ngh  ch  bi n trên c  s  đáp  ng nh ng đòi h i

ề ệ ị ườ ự ủ ẩ ắ ngày càng kh t khe v  v  sinh an toàn th c ph m c a th  tr ủ ả ng th y s n th ế

gi i.ớ

ả ớ ộ ố ủ ủ ấ ệ ượ ướ ẩ M t s  công ty xu t kh u th y s n l n c a Vi t Nam đ c n c ngoài

ế ế ể ể ư bi t đ n có th  k  tên nh : Minh Phu Seafoof Corp, Hung Vuong Co.JSC, Vinh

Hoan Corp, Navico, Quoc Viet Co.Ltd, Camimex, Truong Son Corp. Các công ty

ứ ữ ệ ể ớ ỏ ầ   này đang ngày càng hoàn thi n mình đ  thích  ng v i nh ng đòi h i và yêu c u

ấ ượ ề ượ ấ ị ữ ị ắ ngày càng kh t khe v  ch t l ng và đã có đ c nh ng v  trí nh t đ nh trên th ị

ườ ủ ả ế ớ ủ ả ệ ấ ạ tr ng th y s n th  gi i thông qua vi c cung c p các lo i th y s n phong phú và

ấ ượ ch t l ng cao.

ị ườ ủ ả ủ ấ ẩ ệ 2.1.1.4. Th  tr ng xu t kh u th y s n c a Vi t Nam

ệ ệ ượ ộ ướ Hi n nay, Vi t Nam đang đ c đánh giá là m t trong 20 n c có s n l ả ượ   ng

ủ ả ớ ứ ứ ắ ố ướ đánh b t th y s n l n và đ ng th  21 trong s  các n ấ   ủ ả ớ c XK th y s n l n nh t

ế ớ ự ệ ứ ở ị trên th  gi i. Trong khu v c Đông Nam Á, Vi t Nam đ ng ề ả   ứ  v  trí th  4 v  s n

ứ ứ ả ấ ượ l ng s n xu t (sau Thái Lan, Indonesia, Malaysia) và đ ng th  4 v  s n l ề ả ượ   ng

XK (sau Thái Lan, Indonesia và Singapore) (FAO, 2014).

ữ ầ ệ ừ ọ Trong nh ng năm g n đây, Vi ỗ ự   t Nam đang chú tr ng và không ng ng n  l c

ườ ở ộ ị ườ ủ ả ạ ượ ệ trong vi c tăng c ng m  r ng th  tr ng XK th y s n và đã đ t đ ữ   c nh ng

ữ ầ ớ ệ ỉ thành  công  to   l n.   Trong  nh ng   năm  đ u  tiên,   Vi t  Nam  ch   XK  qua   hai  th ị

ườ ế ả ẩ ồ tr ủ ả ủ   ng trung gian là H ng Kông và Singapore thì đ n nay s n ph m th y s n c a

ệ ặ ạ ơ ế ớ ố ượ ấ Vi t Nam đã có m t t i h n 163 qu c gia trên th  gi i và đ c đánh giá r t cao.

54

ị ườ ủ ả ủ ệ ắ ậ ả Th  tr ng XK th y s n chính c a Vi ỹ t Nam là EU, B c M , Nh t B n, Trung

ố Qu c, Hông Kông, Singapore, Đài Loan, ASEAN, Nga và Đông Âu,…

ị ườ ệ ủ ả ủ ậ Vi c thâm nh p vào các th  tr ặ ng XK c a các m t hàng th y s n Vi ệ   t

ờ ượ ự ủ ươ ờ Nam th i gian qua có đ c s  thành công là nh  ch  tr ng chính sách tăng

ườ ở ử ặ ạ ươ ị ườ c ng m  c a, đa d ng hóa m t hàng và đa ph ng hóa th  tr ờ   ng XK trong th i

ế ố ế ủ ệ ữ ế ể ạ ậ ỳ ộ k  h i nh p kinh t qu c t c a Vi ự   t Nam, t o ra nh ng chuy n bi n tích c c,

ầ ổ ể ị góp ph n  n đ nh và phát tri n kinh t ế ấ ướ  đ t n c

ủ ả ủ ẩ ấ ạ ệ 2.1.2. Kim ng ch xu t kh u th y s n c a Vi t Nam sang Liên bang Nga

ệ ủ ả ớ ấ ằ ố Vi t Nam luôn n m trong top 10 qu c gia XK th y s n l n nh t vào Nga

ờ ệ ứ ứ ầ trong th i gian qua. Trong năm 2016, Vi ả   t Nam đ ng  th   5, sau Chile, qu n đ o

ị ườ ế ầ ố ị ạ Faroe, Trung Qu c và Belarus, chi m 6,4 % th  ph n th  tr ng. Kim ng ch XK

ủ ả ủ ệ ệ ờ th y s n c a Vi t Nam vào Nga trong th i gian này là 93 tri u USD (VASEP,

2017).

ể ồ ố ề ấ ấ ẩ Bi u đ  2.2: Top 10 qu c gia xu t kh u nhi u nh t vào Nga trong năm 2016

ồ Ngu n: ITC Trademap

ị ườ ề ớ Liên bang Nga là th  tr ủ ả   ố ớ ng l n, có ti m năng đ i v i nhóm hàng th y s n.

ủ ủ ả ờ ệ ị ườ ừ ướ Th i gian qua, th y s n c a Vi t Nam vào th  tr ng Nga đã t ng b c tăng

ưở ư ấ ẫ ạ tr ng nh ng kim ng ch XK v n còn th p.

ể ồ ạ ưở ủ ả ủ ệ ẩ Bi u đ  2.3: Kim ng ch và tăng tr ng c a th y s n Vi ấ t Nam xu t kh u

sang Nga

55

ị ườ ồ Ngu n: VASEP, Báo cáo th  tr ng Nga, 2017.

ị ườ ủ ế ả ộ ệ ớ Năm 2008,  Nga  là th  tr ng  đ t bi n NK th y s n Vi t Nam v i kim

ế ệ ạ ượ ỳ ọ ị ườ ố ng ch lên đ n 120 tri u USD và đ c k  v ng là th  tr ủ ả   ủ ng s  1 c a th y s n

ệ ươ ạ Vi t Nam trong t ả   ng lai. Tuy nhiên, ngay trong năm 2009, kim ng ch gi m

ộ ử ồ ừ ắ ơ ố ỉ ệ xu ng  h n  m t   n a,   ch   còn  64  tri u  USD.   Nguyên  nhân  b t   ngu n  t tăng

ưở ệ ụ ữ ế ộ ườ tr ng đ t bi n trong năm 2008, kéo theo nh ng h  l y khi ng ạ i dân ch y theo

ị ườ ậ ấ ượ ộ ố ợ l i nhu n, bán phá giá th  tr ả ng và gi m ch t l ng th y s n. ủ ả  M t s  doanh

ị ườ ệ ả ừ ẫ ố nghi p đã gi m giá bán ra th  tr ng t ế    60 rúp/kg xu ng còn 40 rúp/kg, d n đ n

ộ ố ệ ẩ ấ ả ị ệ ư ả vi c m t s  nhà NK b  phá s n. Nhà xu t kh u Vi t Nam gi m giá bán nh ng l ạ   i

ỷ ệ ạ ừ ấ ượ ướ tăng t m  băng t l 20% lên 30% làm ch t l ị ả ng cá b  gi m. Tr c tình hình

ị ườ ử ố ủ ả ừ ệ này, cu i năm 2008, phía Nga đóng c a th  tr ng NK th y s n t Vi ả   t Nam, s n

ủ ế ị ấ ệ ề ẩ ớ ờ ph m ch  y u b  c m là cá tra. Cùng lúc v i vi c ra đ i Ban đi u hành NK Nga,

ị ườ ề ừ ệ ượ Ban đi u hành XK vào th  tr ng Nga t Vi t Nam cũng đ ậ c thành l p và có 10

ượ ấ ượ ể ả công ty đã đ ậ c phía Nga ch p nh n hàng NK sau khi đ ề c ki m tra v  kh  năng

ớ ộ ứ ự ệ ấ ẩ ố ồ đáp  ng v  sinh an toàn th c ph m. Con s  này là r t ít so v i c ng đ ng ch ế

ủ ế ệ ạ ể ờ bi n cá tra c a Vi t Nam t i th i đi m đó (Công Phiên, 2009).

ủ ả ế ệ ớ ượ ở ạ ị ườ Mãi đ n tháng 5/2009, th y s n Vi t Nam m i đ c tr  l i th  tr ng Nga.

ỉ ớ ị ườ ạ ệ ạ Ch  v i 7 tháng, kim ng ch XK vào th  tr ng này đ t 80 tri u USD, trong đó cá

ệ ả ạ ấ ớ ơ tra h n 39.000 t n v i 64 tri u USD. (VASEP, 2017). Dù gi m m nh c  v ả ề

ố ượ ư ắ ạ ờ ệ ượ l ng và kim ng ch, nh ng trong th i gian ng n và s  l ng doanh nghi p đ ượ   c

ỏ ỗ ự ủ ệ ấ phép XK ít ề i, đã cho th y n  l c c a Ban đi u hành và các doanh nghi p trong

ạ giai đo n này.

ạ ừ ạ Trong giai đo n t ự ế    năm 2010 – 2014, kim ng ch XK sang Nga có s  bi n

ẹ ả ổ ị ở ứ ư ộ đ ng gi m nh , nh ng duy trì  n đ nh ệ  m c quanh 100 tri u USD/ năm. Năm

ự ế ứ ẹ ế ả ộ ự ụ 2015 ch ng ki n m t s  s t gi m nh . Th c t ộ , năm 2015 là m t năm khó khăn

ủ ả ả ượ ư ề ả chung cho ngành th y s n khi mà s n l ị ng cũng nh  giá tr  XK đ u gi m, và

ị ườ ế ả ầ ỳ ả ấ ẩ gi m trên h u h t các th  tr ỉ ạ   ng. Xu t kh u sang Hoa K  gi m 23,45%, ch  đ t

ỷ ả ạ ậ ỷ 1,31 t ả  USD; XK sang Nh t B n gi m 13,4%, đ t 1,04 t ố    USD; sang Hàn Qu c

56

ệ ệ ả ạ ả ạ ố gi m 12,27%, đ t 0,57 tri u USD, Trung Qu c gi m 3,45%, đ t 0,45 tri u USD.

ượ ủ ả ụ ị ườ ế ả ậ ị Nguyên nhân đ c nh n đ nh khi n XK th y s n s t gi m là do th  tr ng tiêu

ạ ệ ụ ủ ế ả ạ ộ ồ ớ th  kém, giá XK h  và bi n đ ng gi m giá c a các đ ng ngo i t so v i USD đã

ủ ả ạ ộ ệ ụ ể ồ ả ế tác đ ng m nh đ n XK th y s n Vi t Nam. C  th , đ ng rúp Nga gi m giá so

ụ ạ ị ườ ả ả ớ ồ v i đ ng USD, tiêu th  t i th  tr ng Nga cũng gi m kho ng 30%. Kh i l ố ượ   ng

ủ ả ụ ề ả ừ ớ ỳ th y s n NK vào Nga nhi u tháng s t gi m t 15­30% so v i cùng k  năm 2014.

ủ ả ữ ị ạ   ạ ộ Ngoài nh ng khó khăn chung trên, ho t đ ng XK th y s n sang Nga còn b  h n

ế ế ấ ượ ể ặ ừ ch  do Nga ế ụ  ti p t c si t ch t ki m soát ch t l ủ ả ng th y s n NK t các n ướ   c,

ệ ầ ỉ ượ trong đó có Vi t Nam. Trong 6 tháng đ u năm 2015, ch  có 23 nhà máy đ c phép

ế ế ủ ủ ả ả ổ ố XK th y s n sang Nga, trong t ng s  623 nhà máy ch  bi n th y s n trên c ả

ướ ị ườ ủ ả ở ắ ở ạ n c. Sang năm 2016, th  tr ng th y s n sang Nga đã kh i s c tr  l ặ i, m c dù

ệ ượ ẫ ả ỉ ị ố ượ s  l ng doanh nghi p đ c phép XK v n ch  duy trì kho ng 30 DN, giá tr  XK

ừ ệ ệ ưở tăng t 84,2 tri u USD năm 2015 lên 93,2 tri u USD, tăng tr ng 10,6% (VASEP,

2017).

ơ ộ ủ ủ ả ố ệ ụ ả ố ổ Theo S  li u th ng kê s  b  c a T ng C c H i Quan XK th y s n quý

ủ ả ệ ạ ạ I/2017, trong tháng 3/2017, kim ng ch XK th y s n sang Nga đ t 7,8 tri u USD,

ệ ạ ạ ả ổ ưở tính t ng c  quý I/2017, kim ng ch XK đ t 19,5 tri u USD, tăng tr ng 6,1% so

ủ ả ừ ấ ỳ ệ ớ v i cùng k  quý I/2016. Đây là d u hi u đáng m ng cho ngành th y s n Vi ệ   t

ể ớ ậ   ệ Nam nói chung và v i các doanh nghi p XK sang Nga nói riêng. Có th  nh n

ị ệ ế đ nh, FTA ữ  gi a Vi t Nam và Liên minh kinh t ạ    Á­Âu (VN­EAEU FTA) đang t o

ề ợ ủ ả ủ ế ặ ệ ra nhi u l i th  cho các m t hàng th y s n c a Vi t Nam khi mà sau khi hi pệ

ệ ự ị ẽ ượ ề ả ừ ứ đ nh có hi u l c, thu ế XK th y s n ủ ả  s  đ c gi m ngay v  0% t m c 5,63%.

ủ ả ả ệ ấ ẩ ẩ 2.1.3. S n ph m th y s n Vi t Nam xu t kh u sang Liên bang Nga.

ạ ủ ả ủ ả ạ ấ ẩ ệ B ng 2.2: Kim ng ch xu t kh u các lo i th y s n c a Vi t Nam sang

Nga 2007 ­ 2016

Th yủ   s nả   tệ   Vi Nam  xu tấ

57

kh uẩ   sang  Nga

Đ nơ   v :ị   (tri uệ   USD)

Năm Cá tra T ngổ Cá  ngừ Cua  ghẹ Tôm các  lo iạ Cá các  lo iạ   khác Nhuyễ n thể  hmv Nhuyễ n thể  khác

0,383

0,378 0,036

0,138 0,439

0,001

2,601 1,318 2,712 8,907 19,979 4,831 19,217 22,354 27,207 19,960 0,364 3,171 4,112 5,332 8,369 90,186 188,454 67,540 51,560 51,833 53,991 44,128 33,246 16,863 25,882 23,840 25,816 15,434 26,573 29,653 35,847 29,423 41,901 32,097 37,017 M cự   &  b chạ   tu cộ 1,039 1,755 1,902 2,202 4,191 5,453 9,057 4,605 2,759 2,002 0,003 0,002 0,001 0,001 0,001 0,001 0,007 0,025 0,011 0,006 119,066 217,761 87,726 89,682 105,655 100,489 105,007 106,244 84,269 93,240 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

ị ườ Ngu n: ồ Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ố ệ ừ ả ể ễ ậ ấ ả ẩ ủ ự ủ   T  b ng s  li u trên có th  d  dàng nh n th y các s n ph m ch  l c c a

ủ ả ệ ị ườ ậ ạ th y s n Vi t Nam thâm nh p vào th  tr ng Nga là tôm các lo i, cá tra và các

ẩ ừ ơ ấ ả ạ ẩ ả s n ph m t cá khác. Trong giai đo n 2007 – 2016, c  c u s n ph m XK có s ự

ủ ự ủ ế ề ặ ổ ộ ệ thay đ i, bi n đ ng nhi u. M t hàng XK ch  l c c a Vi t Nam là cá tra phi lê,

ả ượ ế ủ ả ế ỉ chi m trên 70% s n l ả   ng th y s n XK vào Nga, tuy nhiên ch  chi m kho ng

ả ượ ậ ừ ướ ệ 13% s n l ng cá phi lê mà Nga nh p t các n ặ c khác. M t khác, Vi t Nam l ạ   i

ộ ớ ứ ấ ạ ồ ố là ngu n cung c p b ch tu c l n th  3 cho Nga, sau Trung Qu c, Belarus và

ố Ấ ứ ề ấ ộ ứ đ ng th  4 v  cung c p tôm sau Trung Qu c,  n Đ  và Greenland.

ả ẩ 2.1.3.1. S n ph m tôm

ị ườ ỏ ủ ệ ứ ứ Nga là th  tr ng   NK tôm khá nh  c a Vi t Nam, tuy đ ng th  11 trong

ị ườ ố ủ ệ ư ế ỉ kh i các th  tr ng NK chính c a tôm Vi ổ   t Nam nh ng ch  chi m 0,64%  t ng

ủ ệ ơ ữ ượ ị ườ ủ ượ l ng tôm XK c a Vi t Nam. H n n a, l ng NK tôm c a th  tr ng Nga không

58

ổ ầ ị n đ nh trong 10 năm đ n đây.

ể ồ ạ Bi u đ  2.4: Kim ng ch và c ơ

ệ ẩ ấ ấ c u tôm Vi t Nam xu t kh u sang Nga

ưở ắ Giá tr    ị Tăng tr ng %      Tôm chân tr ng Tôm bi nể Tôm sú

ị ườ ồ Ngu n: Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ừ ể ể ấ ồ ệ ỉ ạ T  bi u đ  trên có th  th y XK tôm Vi ạ   t Nam sang Nga ch  đ t kim ng ch

ỏ ừ ạ ị ừ ỉ ệ ấ r t nh  trong 3 năm t 2007 – 2009, giá tr  kim ng ch t ch  1,3 ­ 2,7 tri u USD.

ế ừ ệ ạ Trong giai đo n ti p theo t 2009 ­ 2011, XK tôm Vi ỷ ụ t Nam tăng k  l c, năm sau

ướ ạ ầ ệ ạ ấ g p đôi năm tr c và đ t g n 20 tri u USD vào năm 2011, sau đó l ả   i gi m

ạ ạ ạ ạ ỉ ế   ệ m nh, kim ng ch ch  còn 1/4, đ t 5 tri u USD trong năm 2012. Giai đo n ti p

ừ ờ ỳ ưở ổ ị ệ theo t 2012 – 2015 là th i k  tăng tr ng  n đ nh,  XK tôm Vi ụ   t Nam liên t c

ứ ế ấ ớ tăng. Tính đ n năm 2015, XK tôm sang Nga đã tăng 463,2% so v i m c th p vào

năm 2012.

ụ ể ủ ế ề ắ ặ V  các m t hàng tôm c  th , Nga ch  y u NK tôm chân tr ng và tôm sú t ừ

ệ ế ỉ ỷ ọ ỏ ừ ấ ở Vi ể t Nam, tôm bi n ch  chi m t tr ng r t nh . T  năm 2012 tr  đi, Nga không

59

ể ừ ệ ữ ừ ế ỷ ọ NK tôm bi n t Vi t Nam n a. T  2010 ­ 2013, tôm sú chi m t ả    tr ng áp đ o

ơ ấ ế ổ ừ ừ trong t ng c  c u XK tôm sang Nga, chi m t 65 ­ 92%. Tuy nhiên, t 2014 ­

ướ ả ỷ ọ 2016, xu h ả ng đ o ng ượ ạ ỷ ọ i: t c l tr ng tôm sú gi m trong khi t tr ng tôm chân

ế ắ ừ ổ ệ tr ng tăng, chi m t 64 ­ 98% t ng XK tôm Vi t Nam sang Nga.

60

ả ẩ 2.1.3.2. S n ph m cá tra

ể ồ ề ỷ ọ ể ồ ủ ả ạ ấ   Bi u đ  2.5: Bi u đ  mi n t  tr ng cá tra trong kim ng ch th y s n xu t

ủ ẩ ệ kh u sang Nga c a Vi t Nam

ị ườ Ngu n: ồ Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ừ ủ ự ủ ủ ả ặ Trong các năm t 2007 – 2009, cá tra là m t hàng ch  l c c a th y s n Vi ệ   t

ỷ ọ ủ ả ạ ị Nam, t ế    tr ng giá tr  cá tra trong kim ng ch XK th y s n sang Nga luôn chi m

ỷ ọ ủ ữ ặ ả ơ h n 75%. Tuy nhiên, t tr ng c a m t hàng này ngày càng gi m trong nh ng năm

ủ ế ả ị ỉ ầ g n đây. Năm 2015, cá tra ch  chi m 1/5 giá tr  hàng th y s n XK và tăng lên

ế chi m 27% vào năm 2016.

ể ồ ạ ưở ủ ẩ ặ ấ Bi u đ  2.6: Kim ng ch và tăng tr ng c a m t hàng cá tra xu t kh u sang

ệ ủ Nga c a Vi t Nam

ị ườ ng Nga, 2017. Ngu n:ồ  VASEP, Báo cáo th  tr

ị ườ ứ ạ ỉ Năm   2008,   XK   cá   tra   sang   th   tr ệ   ng   Nga   đ t   đ nh   m c   188,4   tri u

ủ ế ả ệ ượ USD.Trong năm  này, có đ n 38 DN th y  s n Vi t Nam đ c phép XK sang th ị

ườ ụ ạ ả ộ tr ộ   ng Nga. Tuy nhiên, ngay sau đó, năm 2009, kim ng ch XK s t  gi m  đ t  ng t

ứ ệ ả ố ớ xu ng còn 67,5 tri u USD, t c gi m 64,2% so v i năm 2008. Nguyên nhân là do

61

ự ậ ề ể ơ ộ ị vào ngày 20/12/2008, C  quan v  ki m d ch đ ng, th c v t Liên bang Nga (VPSS)

ế ị ừ ủ ạ ệ ấ có quy t đ nh t m ng ng NK cá tra, cá basa c a Vi ặ t Nam do g p v n đ  v ề ề

ộ ố ệ ả ả ậ ả ẩ ỹ ạ   ATVSTP và bao  bì s n ph m không đ m b o m t s  tiêu chí k  thu t. L nh t m

ả ỉ ưở ạ ộ ấ ớ ủ ế ệ đình ch  này đã  nh h ng r t l n đ n ho t đ ng XK cá tra c a DN Vi t Nam

trong năm 2009.

ừ ệ ạ ặ ộ ượ ờ M c dù tháng 5/2009, sau m t th i gian l nh t m d ng NK cá tra đ c d ỡ

ủ ả ở ử ệ ữ ế ỏ b , Nga m  c a cho th y s n Vi t Nam, tuy nhiên, trong nh ng năm ti p theo,

ị ườ ị ụ ả ừ ừ giá tr  NK cá tra sang th  tr ng này liên t c gi m t 18 ­ 49% (t năm 2013 ­

ị ườ ị ưở 2015). Tuy nhiên, năm 2016, giá tr  XK cá tra sang th  tr ng Nga tăng tr ng khá

ệ ạ ớ ướ ố t t, đ t 25,88 tri u USD,  tăng 53,3% so v i năm  tr c.

ể ồ ơ ấ ủ ặ ệ Bi u đ  2.7: C  c u m t hàng cá tra XK sang Nga c a Vi t Nam

ị ườ ồ Ngu n: Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ụ ể ề ả ị ườ ẩ ẩ ả V  s n ph m c  th , 85% s n ph m cá tra XK sang th  tr ng Nga ở ạ    d ng

ẩ ạ ả ươ ố phile đông  l nh, 15% là s n ph m  đông, khô, t i, s ng.

ả ẩ ừ 2.1.3.3. S n ph m cá ng

ể ồ ủ ả ỷ ọ ừ ạ Bi u đ  2.8: T  tr ng cá ng  trong kim ng ch XK th y s n sang

ệ ủ Nga c a Vi t Nam

ị ườ ồ Ngu n: Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ế ỷ ọ ủ ả ừ ỉ Tuy cá ng  ch  chi m t ủ    tr ng luôn < 10% trong th y s n XK sang Nga c a

ệ ể ấ ữ ư ừ ầ ặ Vi t Nam, nh ng có th  th y trong nh ng năm g n đây, cá ng  là m t hàng có

ưở ố ể ạ ẽ ề ị ườ tăng tr ng t ỳ ọ t, và đem nhi u k  v ng s  phát tri n t i th  tr ớ ắ   ng này. M i b t

ị ườ ế ậ ệ ầ đ u ti p c n th  tr ng Nga vào năm 2007 – 2008, tuy nhiên các DN Vi t Nam

ị ườ ư ỏ ỉ ớ ầ h u nh  đã b  qua th  tr ng này 3 năm sau đó. Ch  t ớ   i năm 2012, các DN m i

ở ạ ớ ị ườ ậ ưở ụ ế ắ ầ b t đ u ti p c n tr  l i v i th  tr ng này và tăng tr ữ   ng liên t c trong nh ng

62

ế năm ti p theo.

ể ồ ạ ưở ủ ẩ Bi u đ  2.9 Kim ng ch và tăng tr ừ ấ ng c a cá ng  xu t kh u sang

ệ ủ Nga c a Vi t Nam

ị ườ ồ Ngu n: Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ể ấ ượ ừ ủ ạ ẩ ấ ệ ồ Qua bi u đ  trên th y đ c kim ng ch xu t kh u cá ng  c a Vi t Nam

ừ ứ ả sang Nga ngày càng cao qua các năm. T  m c kho ng 350 nghìn USD vào các

ạ ơ ệ ấ ẩ ạ năm 2009, 2013, kim ng ch xu t kh u đã đ t h n 8,3 tri u USD vào năm 2016.

ề ố ưở ượ ỉ ụ ậ ớ ộ V  t c đ  tăng tr ng, năm 2013 đ c ghi nh n là năm k  l c v i tăng tr ưở   ng

ệ ẩ ấ ạ ạ ạ ả   ộ đ t phá đ t 770%, kim ng ch xu t kh u năm 2013 đ t 3,1 tri u USD, sau kho ng

ẩ ừ ừ ấ ờ th i gian ng ng xu t kh u t ế  năm 2010 đ n năm 2012.

63

ừ ấ ợ ả ủ ổ ả ả ẩ ẩ B ng 2.3: B ng t ng h p s n ph m cá ng  xu t kh u sang Nga c a Vi ệ   t

Nam

Vi

ẩ   ả S n ph m cá ngừ  ệ t Nam xu tấ   Kh uẩ   sang thị  ngườ   tr nga, 2007 ­  2016  (USD)

2007 2008 2012 2013 2016

2.584,1

364.488 3.171.184

4.106.863 5.201.108 8.369.373

2014 4.880 2015 130.990 ẩ S n ph m ươ

770,0

29,5

26,6

60,9

378.115

36.080

364.488 3.171.184

4.111.743 5.332.098 8.369.373

­90,5

770,0

29,7

29,7

57,0

ả ẩ

ả ừ ố i/đông  Cá ng  s ng/t ừ   ạ l nh/ khô (hS03) (tr  cá hS0304) ả Tăng gi m (%) ừ ả   ừ Cá ng  hS0304 (tr  s n ph m ch  cá và surimi) ả Tăng gi m (%) t ngổ ả tăng gi m (%)

ị ườ ồ Ngu n: VASEP,  Báo cáo th  tr ng Nga, 2017

ừ ươ ố ủ ạ ệ ủ ế Nga NK ch   y u  cá ng  t i s ng, đông l nh và khô c a Vi ụ ể   t Nam, c  th  là

ừ ắ ừ ừ ạ ạ ế thăn/philê cá ng  đông l nh, cá ng  c t mi ng (saku), thăn cá ng  vây vàng đông l nh,

ố ệ ả ừ ắ ừ ế ả ẩ cá ng  c t mi ng (steak)… Theo s  li u b ng 2.3, s n ph m cá ng  hs 0304 – cá ng ừ

ủ ự ủ ướ ả ẩ ừ ả ừ ẩ philê là s n ph m ch  l c c a n c ta trong các s n ph m t cá ng , ngoài ra còn có

ể ừ ư ấ ẩ ẩ ạ ỏ ớ ạ ả s n ph m cá đông l nh nh ng v i kim ng ch xu t kh u nh , không đáng k . T  năm

ấ ượ ẩ ạ ả ẩ ả ừ 2012, các s n ph m thăn/philê cá ng  đông l nh là s n ph m duy nh t đ c XK sang

ị ườ ệ ướ ẩ th  tr ng này. Vi t Nam cũng có xu h ạ ng ngày càng đ y m nh  XK thăn/philê cá

ị ườ ừ ừ ạ ớ ạ ng  đông l nh sang th  tr ng Liên bang Nga v i kim ng ch không ng ng tăng cao

qua các năm.

ể ồ ạ ưở ủ ừ Bi u đ  2.10: Kim ng ch và tăng tr ạ   ng c a thăn/phi lê cá ng  đông l nh

64

ủ ệ XK sang Nga c a Vi t Nam

ị ườ Ngu n:ồ  VASEP, Báo cáo th  tr ng Nga, 2017

ủ ừ ạ ị ệ ừ Giá tr  XK thăn/phi lê cá ng  đông l nh c a Vi t Nam đã tăng t 364 nghìn

ệ ầ USD (năm 2008) lên g n  8,4 tri u USD (năm 2016), tăng  2.196% trong 5 năm –

ộ ưở ấ ượ ứ ưở ủ ừ ứ m t m c tăng tr ng  n t ng. Tính riêng m c tăng tr ặ   ng t ng năm c a m t

ứ ộ ưở ạ ừ hàng này thì năm 2010 là năm đ t phá khi mà m c tăng tr ng đ t 770%, t 364

ứ ệ ạ ơ ỉ nghìn USD lên m c h n 3 tri u USD ch  trong 1 năm. Trong giai đo n sau, kim

ụ ư ạ ưở ơ ớ ừ ng ch XK tăng liên t c qua các năm nh ng đã tăng tr ng b t nóng h n, t 30 –

60%.

ủ ừ ế ạ ả ệ ẩ Đ n năm 2014 – 2015, các s n ph m cá ng  đông l nh khác c a Vi t Nam

ế ậ ượ ị ườ ặ ị ệ cũng đã ti p c n đ c th  tr ng này. Giá tr  XK m t hàng này có Vi t Nam cũng

ướ ừ có xu h ng tăng qua các năm, tăng t 4,9 nghìn USD (năm 2014) lên 130 nghìn

USD năm 2015.

ự ạ ẩ ả ộ 2.1.3.4. S n ph m m c và b ch tu c

ệ ị ườ ự ộ Trong 10 năm qua, Vi ạ t Nam XK m c, b ch tu c sang th  tr ng Nga dao

ừ ứ ệ ệ ấ ơ ớ ộ đ ng t ủ   ề  1,03 ­ 9,05 tri u USD, th p h n nhi u so v i m c 18 ­ 50 tri u USD c a

ị ườ ủ ứ ệ ự ố Thái Lan và m c 16 ­ 24 tri u USD c a th  tr ạ   ng Trung Qu c. XK m c, b ch

ể ừ ộ ế ế ầ ả tu c sang Nga tăng k  t năm 2007 đ n năm 2013, sau đó gi m d n đ n nay

(VASEP, 2017).

65

ể ồ ạ ấ ẩ Bi u đ  2.11: Kim ng ch xu t kh u và

ự ủ ủ ộ ệ ạ giá trung bình c a m c và b ch tu c XK sang Nga c a Vi t Nam.

ị ườ Ngu n:ồ  VASEP,  Báo cáo th  tr ng Nga, 2017.

ệ ướ ị ườ ứ ự ạ Vi t Nam là n ộ ứ c XK m c, b ch tu c đ ng th  3 sang th  tr ng Nga. T ỷ

ộ ủ ự ạ ọ ệ ế ừ tr ng  XK m c, b ch tu c c a Vi t Nam trong 10 năm qua chi m t 2,8 ­ 13,6%

ể ừ ủ ặ ị ế ổ t ng  giá tr  NK m t hàng  này c a Nga. Tuy nhiên, k  t năm 2013 đ n nay t ỷ

ủ ọ ệ ế ả ỷ ọ tr ng c a Vi ầ t Nam đang gi m d n, đ n năm 2016 t ỉ  tr ng ch  còn 4,1%.

ự ạ ạ ặ ộ ệ M t hàng chính là m c và b ch tu c đông l nh, Vi ự   t Nam không XK m c

ạ ộ ướ ầ ế ế và b ch tu c ch  bi n sang Nga vì n ề   c này cũng không có nhu c u NK nhi u

ự ố ặ ặ ươ ướ ạ ộ ố m t hàng này. Ngoài ra m t hàng m c s ng, t ạ p l nh hay b ch tu c s ng, i,

ệ ươ ướ ạ t p l nh Vi i, t Nam cũng  không  XK sang Nga, nguyên nhân là do th  tr ị ườ   ng

ư ư ấ ấ ặ ầ ộ ầ g n nh  không  a chu ng m t hàng này nên nhu c u NK là r t th p.

 V  m t hàng m c đông l nh, hi n, Vi

ề ặ ự ệ ạ ệ ướ t Nam là n ớ   c XK sang Nga l n

ứ ứ ặ ố ị th  3 sau Trung Qu c, Thái Lan. M c dù luôn duy trì v  trí th  3 trong 10 năm qua,

ầ ủ ư ị ệ ế ẫ ấ ỉ ừ nh ng th  ph n c a Vi t Nam v n còn th p, ch  chi m t 0,2 ­ 3,7% trong 10 năm

ướ ệ ứ ứ ế ế ệ ị qua. Tr c khi Vi ả   t Nam ký k t Hi p đ nh, m c áp m c thu  NK chung cho c  3

ướ ướ ượ ủ ị n c là 5,4%, tuy nhiên, khó có n c nào soán đ c ngôi v  quán quân c a Trung

ố ạ ủ ế ệ ầ ố ị Qu c t ố   i Nga vì th  ph n c a Trung Qu c hi n chi m trên 70% và Trung Qu c

ữ ị ố ạ luôn gi ngôi v  s  1 t i Nga trong 10 năm qua.

ủ ạ ệ ự Giá trung bình XK m c đông l nh c a Vi t Nam sang Nga trong 10 năm qua

ừ ứ ấ ộ dao đ ng t 1.519 ­ 4.833 USD/t n, trong đó năm 2007 là năm có m c giá trung

ứ ạ ấ ạ ấ ấ bình XK đ t th p nh t và năm 2016 là năm có m c giá trung bình đ t cao nh t, giá

66

ệ ướ ờ ủ XK c a Vi t Nam có xu h ng tăng trong th i gian này.

 V  m t hàng b ch tu c đông l nh, Vi

ề ặ ạ ạ ộ ệ ướ ứ ứ t Nam là n c đ ng th  2 XK

ạ ạ ộ ố ỉ ạ b ch tu c đông l nh sang   Nga ch  sau Trung   Qu c. Trong giai  đo n 2007 ­

ố ượ ủ ệ ạ ộ ừ 2016, kh i l ng  XK  c a Vi t Nam trong giai đo n này dao đ ng t 255 ­ 1.581

ạ ừ ạ ệ ạ ộ ấ t n, kim ng ch đ t t 1,6 – 4 tri u USD. Giá trung   bình XK b ch tu c đông

ệ ạ ủ ạ l nh c a Vi ấ   t Nam sang Nga giai đo n   2007 ­ 2016 là 1.813 ­ 3.962 USD/t n.

ờ ệ ượ ố ươ ữ Trong th i gian này, đã có lúc Vi t Nam v t qua Trung Qu c v n lên gi ngôi

ạ ư ứ ế ị ố v  s  1 t i Nga nh  năm 2007, năm 2009 đ n năm 2013. Tuy nhiên, m c giá trung

ủ ệ ủ ấ ố ơ ớ bình XK c a Vi t Nam luôn th p h n so v i giá trung bình c a Trung Qu c.

ệ ố ố ộ Trong   tháng   1/2017,   Vi ạ t   Nam   XK   sang   Nga   b ch   tu c   khô/mu i/s ng/

ự ố ị ạ ệ ạ ớ ươ ươ t i/đông l nh v i giá tr  đ t 1,9 tri u USD và XK m c s ng/t ạ   ạ i/đông l nh đ t

ị giá tr  153,9 nghìn USD.

ễ ể ả ả ẩ ỏ 2.1.3.5. S n ph m nhuy n th  hai m nh v

ỏ ủ ể ả ẩ ấ ả ệ ễ B ng 2.4: Xu t kh u nhuy n th  hai m nh v  c a Vi t Nam sang Nga

2007 ­ 2016 (USD)

ỏ ủ

ễ

ả

ấ

ẩ

ệ

ể Xu t kh u nhuy n th  hai m nh v  c a Vi

t Nam sang Nga 2007 ­ 2016 (USD)

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

382.575

138.000 439.206

2.815

1.729

977

625

1.477

ị ườ Ngu n:ồ  VASEP,  Báo cáo th  tr ng Nga, 2017

ệ ướ ứ ứ ễ ể ả ỏ Vi t Nam là n c đ ng th  14 XK nhuy n th  hai m nh v  sang Nga.

ố ượ ỏ ủ ể ễ ả ệ Kh i l ng XK nhuy n th  hai m nh v  c a Vi t Nam sang Nga trong giai

ạ ộ ễ ấ ạ ạ ả đo n 2007 ­ 2016 đ t kho ng 87 t n/năm tuy nhiên ho t đ ng XK nhuy n th ể

ỏ ủ ả ệ ề ầ ướ ố hai m nh v  c a Vi ư t Nam g n nh  theo chi u h ng đi xu ng (VASEP, 2017).

ỉ ạ ạ ị ị Năm 2007 XK đ t giá tr  382,5 nghìn USD, sau 10 năm giá tr  XK ch  đ t 1,4

ạ ấ ị nghìn USD. Năm 2010 là năm có giá tr  XK đ t cao nh t 439,2 nghìn USD và có

ố ượ ấ ạ ấ ệ kh i l ng XK đ t cao nh t 292 t n. Trong đó năm 2015 và năm 2016 Vi t Nam

67

ố ượ ấ ỉ ạ ấ ch  XK 2 t n/năm ­ là năm có kh i l ấ ng XK đ t th p nh t. Tuy nhiên, nhìn

ạ ộ ễ ể ả ậ ầ ỏ ờ nh n trong th i gian g n, năm 2016, ho t đ ng XK nhuy n th  hai m nh v  đã

ụ ồ ệ ấ ưở ạ ớ ừ có d u hi u ph c h i, tăng tr ng so v i năm 2015 đ t 130%, tăng t 625 USD

năm 2015 lên 1.477 USD năm 2016.

ề ấ ủ ả ẩ ệ 2.1.4. Đánh giá chung v  xu t kh u th y s n Vi t Nam sang Liên bang Nga.

ủ ả ạ ộ ệ Ho t đ ng XK th y s n Vi ờ t Nam sang Nga trong th i gian qua, nhìn chung

ự ự ể ể ậ ộ đã có s  phát tri n, tuy nhiên, nhìn nh n m t cách khách quan, s  phát tri n này

ẫ ở ứ ư ươ ổ ố ớ ề ủ ứ ị không  n đ nh và v n m c khiêm t n, ch a t ng x ng v i ti m năng c a hai

ướ n c.

ị ườ ượ ơ ộ ề ể ậ ị Th  tr ng tiêu dùng Nga đ c nh n đ nh có nhi u c  h i phát tri n cho

ủ ả ệ ệ ữ ướ ố ẹ ề ngành th y s n Vi t Nam, quan h  gi a hai n c luôn t t đ p trên nhi u lĩnh

ị ườ ự ủ ả ẩ ượ ạ v c nên công tác đ y m nh XK th y s n vào th  tr ng này luôn đ c chú

ặ ọ ố ệ tr ng. Tuy nhiên, công tác này g p không ít khó khăn. Theo ủ   ố  s  li u th ng kê c a

ủ ả ụ ứ ủ ả ổ ố ớ ệ T ng c c H i quan, năm 2009, Nga là đ i tác l n th  10 c a th y s n Vi t Nam,

ị ườ ư ư ế ậ ả ớ ỳ sau các th  tr ng l n nh  EU, Hoa K , Nh t B n, ASEAN…. Nh ng đ n năm

ị ườ ủ ứ ế ậ ả ố ị 2014, v  trí c a Nga đã gi m xu ng 3 b c, x p th  13, năm 2016, th  tr ng Nga

ế ụ ế ở ị ị ườ ả ậ ti p t c gi m thêm 3 b c, x p v  trí 16 trong các th  tr ủ ả   ủ ng XK c a th y s n

ệ Vi t Nam.

ị ườ ả ẩ ủ ủ ả ấ ệ B ng 2.5: Top 20 th  tr ng xu t kh u c a th y s n Vi t Nam năm 2016.

ị ườ STT Th  tr ng Năm 2016 Năm 2015 ớ

ạ ổ

T ng kim ng ch Hoa Kỳ ậ ả Nh t B n Trung Qu cố Hàn Qu cố Thái Lan Anh Hà Lan Australia Canada 7.053.125.559 1.435.696.982 1.098.506.308 685.094.998 607.963.122 242.921.185 205.136.588 204.408.016 186.402.813 183.533.063 6.572.600.346 1.308.679.448 1.035.030.665 450.775.973 571.933.896 216.171.598 200.497.512 167.373.159 171.258.272 190.552.170 +/­(%) Năm 2016  so v i năm 2015 +7,31 +9,71 +6,13 +51,98 +6,30 +12,37 +2,31 +22,13 +8,84 ­3,68 1 2 3 4 5 6 7 8 9

68

ị ườ STT Th  tr ng Năm 2016 Năm 2015 ớ

Đ cứ ồ H ng Kông Italia Bỉ Đài Loan Singapore Nga

Pháp Tây Ban Nha Philippines 176.324.232 151.221.040 135.662.600 123.681.763 105.711.814 99.185.522 95.924.895 95.509.186 94.607.092 85.283.756 80.862.165 188.820.139 150.388.116 115.586.521 110.623.671 117.842.345 103.224.744 79.391.164 109.405.326 109.372.602 91.627.252 72.512.587 +/­(%) Năm 2016  so v i năm 2015 ­6,62 +0,55 +17,37 +11,80 ­10,29 ­3,91 +20,83 ­12,70 ­13,50 ­6,92 +11,51 10 11 12 13 14 15 16 17 Mexico 18 19 20

ả ồ ổ ụ Ngu n: T ng c c H i quan, 2016.

ủ ả ặ ưở M c dù XK th y s n sang Nga đã tăng tr ng 20,8% trong năm 2015 ­2016,

ị ườ ế ạ ổ ỉ ị tuy nhiên, giá tr  XK sang th  tr ủ   ng Nga ch  chi m 1,36% t ng kim ng ch XK c a

ủ ả ệ ộ ố th y s n Vi t Nam trong năm 2016, con s  này trong năm 2015 là 1,2% ­ m t con

ươ ủ ả ứ ớ ệ ỏ ố s  quá nh , không t ự ng x ng v i năng l c ngành th y s n Vi ầ   t Nam và nhu c u

ủ ườ ậ ạ tiêu dùng c a ng ủ ả i dân Nga. Kim ng ch XK th y s n sang Nga th m chí còn kém

ị ườ ỉ ằ ư ỏ ớ ơ h n so v i các th  tr ả   ng nh  nh  Singapore hay Đài Loan, và ch  b ng kho ng

ạ ệ ị ườ ượ 1/12 kim ng ch mà Vi t Nam XK sang các th  tr ng đ ư ỹ   c coi là khó tính nh  M ,

ậ ả ả ổ ụ Nh t B n (T ng c c H i quan, 2016).

ạ ộ ư ể ặ ạ ỏ ổ ươ M c dù kim ng ch XK nh  nh ng xét trên t ng th  ho t đ ng th ạ   ng m i

ệ ủ ả ể ẫ ữ gi a Vi t Nam và Nga trong 10 năm qua, có th  nói, th y s n v n luôn là nhóm

ọ ỷ ọ ủ ả ủ hàng đóng góp vai trò quan tr ng. Tuy nhiên, t ổ    tr ng c a th y s n XK trong t ng

ủ ạ ệ ướ ầ kim ng ch XK hàng hóa sang Nga c a Vi t Nam đang có xu h ả ng gi m d n.

ộ ấ ủ ề ầ ệ ầ ạ ị M t v n đ  khác c n đánh giá là vai trò c a Vi t Nam trong th  ph n t i th ị

ườ ượ ứ ế ề ấ ạ ố ố tr ng Nga. Đ c x p h ng th  5 trong s  các qu c gia XK nhi u nh t sang

ệ ầ ạ ướ ế ỉ ị ằ ị ư Nga, nh ng Vi t Nam ch  chi m 6,4% th  ph n t i n ầ   c này, b ng ¼ th  ph n

ướ ủ ả ứ ầ ủ c a Chile – n c đang đ ng đ u XK th y s n vào Nga.

ể ồ ố ầ ị ạ ị ườ ủ ả Bi u đ  2.12: Th  ph n các qu c gia t i th  tr ng th y s n NK Nga năm

69

2016.

ồ Ngu n: ITC Trademap, 2016

ủ ủ ạ ố ệ Theo th ng kê c a Trademap, kim ng ch XK c a Vi t Nam vào Nga là 88,5

ủ ệ ệ ạ ố ấ   tri u USD, trong khi đó, kim ng ch XK c a Trung Qu c là 215,8 tri u USD g p

ệ ủ ệ ầ ấ ệ ầ 2,43 l n Vi t Nam và c a Chile là 327,2 tri u USD g p 3,7 l n Vi t Nam. Rõ

ệ ệ ơ ộ ự ề ầ ơ ràng, các doanh nghi p Vi t Nam c n tích c c khai thác c  h i nhi u h n n a ữ ở

ị ườ ố ắ ế ề ệ ầ ả ơ ị th  tr ng này, c  g ng c i thi n và chi m lĩnh nhi u th  ph n h n.

ơ ộ ố ớ ủ ả ủ ẩ ệ ấ 2.2. C  h i đ i v i xu t kh u th y s n c a Vi t Nam vào Nga.

ị ườ ở ộ 2.2.1. M  r ng th  tr ng

ữ ệ ượ ở ộ ử ế FTA gi a Vi t Nam và EAEU đ c ký k t đã m  r ng cánh c a vào th ị

ườ ủ ả ệ tr ng cho th y s n Vi t Nam. Thị tr ngườ   Nga là m tộ   thị tr ngườ   r ngộ   l n,ớ  thời

ừ gian  v a qua, h uầ   h tế   hàng  hóa  XK  của Việt  Nam  vào  thị  tr ngườ   Nga  m iớ

ườ ầ chỉ t iớ  được thành   ph  ố  l n,ớ   thêm  vào  đó,  thị  tr ng Nga l iạ  có nhu c u tiêu

ố ớ ụ ặ ệ ả ữ th  cao đ i v i nh ng  m t hàng mà Vi t Nam hoàn toàn có kh  năng XK nh ư

ự ệ ạ ị ườ cá tra, cá basa, tôm, m c. Hi p đ nh đã t o môi tr ng kinh doanh thông thoáng

ệ ơ ổ ị ệ ữ ơ và  n đ nh h n cho các doanh nghi p Vi t Nam. H n n a, đây cũng là c  h i đ ơ ộ ể

ủ ệ ị ườ ậ ướ ố ả th y s n Vi t Nam thâm nh p vào th  tr ng các n ư   ố c trong kh i, v n ch a



ượ ệ ệ ề ọ đ c các doanh nghi p Vi t Nam chú tr ng nhi u.

ố ớ ặ Đ i v i m t hàng cá tra

ể ồ ủ ậ ạ ẩ Bi u đ  2.13: Kim ng ch nh p kh u cá tra c a Nga t ừ ế ớ  th  gi i và Vi ệ   t

Nam  2012 ­ 2016

ồ Ngu n: ITC Trademap

ừ ể ể ấ ủ ẩ ạ ặ ậ ồ T  bi u đ  trên có th  th y m c dù kim ng ch nh p kh u cá tra c a Nga có

ư ủ ế ả ộ ồ ệ ề tăng gi m bi n đ ng không đ ng đ u qua các năm nh ng cá tra c a Vi t Nam

ầ ớ ị ườ ư ế ế ầ ọ ị ủ luôn chi m th  ph n l n, h u nh  chi m tr n th  tr ng cá tra c a Nga.

ừ ủ ạ ề ặ ố Cá tra t ạ    lâu là m t hàng truy n th ng và đóng vai trò ch  đ o trong ho t

70

ủ ả ủ ả ớ ơ ạ ộ đ ng XK th y s n sang Nga v i h n 50% kim ng ch XK th y s n vào Nga là cá

ữ ẩ ả ầ ượ tra phile. Trong nh ng năm g n đây, s n ph m cá tra phile NK đ ấ   c cung c p

ườ ế ề ừ ầ ệ ệ cho ng i tiêu dùng Nga h u h t đ u t Vi t Nam. Ngoài Vi t Nam còn có

ẩ ả ố ớ   ấ Trung Qu c, Belarus, Kazakhstan cung c p s n ph m cá tra phile, tuy nhiên v i

ư ậ ứ ế ế ể ệ ầ ạ ớ ị m c giá tr  kim ng ch không đáng k . Nh  v y, v i vi c chi m lĩnh h u h t th ị

ủ ả ư ế ầ ẩ ừ ặ ph n c a s n ph m này, và có thêm  u đãi thu  quan t FTA, m t hàng cá tra

ượ ề ẽ ị ườ ể ậ ấ ọ ơ phile đ c kì v ng r t nhi u s  phát tri n và thâm nh p th  tr ữ   ng Nga h n n a.

ị ườ ỷ ọ Theo VASEP, báo cáo th  tr ng Nga năm 2017 thì t tr ng NK cá tra phile đông

ừ ệ ộ ớ ạ l nh năm 2016 đã tăng 6% so v i năm 2015, đây là m t tín hi u đáng m ng cho



ệ các DN cá tra Vi t Nam.

ố ớ ặ Đ i v i m t hàng tôm

ạ ệ ứ ở ị ừ ứ Trong giai đo n 2007 ­ 2013, Vi t Nam đ ng v  trí t ố    th  5 ­ 6 trong t p

ồ ừ ệ các ngu n cung tôm chính cho Nga, sau đó, t năm 2014 ­ 2016, Vi t Nam đã v ươ   n

ứ ư ị ấ ấ ồ ớ lên v  trí th  t . Năm 2016, top 5 nhà cung c p tôm l n nh t cho Nga g m Trung

ố Ấ ộ ệ ầ ẫ ố Qu c,  n Đ , Greenland, Vi ế   t Nam và Ecuador. Trung   Qu c d n   đ u   chi m

Ấ ủ ổ ộ ệ 23,6% t ng NK tôm c a Nga.  n Đ , Greenland, Vi t Nam và Ecuador l n l ầ ượ   t

ế chi m 19,5%; 18%; 11,5% và 10% (VASEP, 2017).

ữ ệ ệ ự ệ Rõ ràng sau khi FTA gi a Vi t Nam và EAEU có hi u l c, tôm Vi t Nam

ấ ị ể ớ ị ườ đã phát tri n nhanh chóng và có v  trí nh t đ nh v i ng ả   i tiêu dùng Nga. S n

ủ ẩ ệ ế ấ ớ ơ ộ ơ ề ph m tôm c a Vi ặ   t Nam càng có nhi u c  h i h n  khi mà thu  su t v i m t

ị ườ ề ấ hàng này v  0%, trong khi các nhà cung c p châu Á XK tôm sang th  tr ng Nga



ế ả ị ề đ u ph i ch u thu  3,13% (VASEP, 2017).

ố ớ ừ ặ Đ i v i m t hàng cá ng

ị ườ ừ ạ ứ ẹ ơ ộ ề ể Th  tr ụ ng tiêu th  cá ng  t ả   i Nga h a h n nhi u c  h i phát tri n cho s n

ừ ệ ẩ ị ườ ả ặ ừ ớ ph m cá ng  Vi t Nam. M c dù Nga không ph i là th  tr ng NK cá ng  l n trên

ế ớ ướ ạ ị ườ ớ ổ th  gi i, tuy nhiên n c này l i th  tr ng NK m i n i đáng quan tâm. NK cá ng ừ

ừ ấ ấ ủ ướ c a n c này đã tăng t 3.400 t n lên 7.500 t n trong 10 năm qua (2007 – 2016). Giá

ị ừ ệ ệ ạ tr  NK tăng t 7,1 tri u USD lên 29,5 tri u USD trong  giai đo n này (VASEP, 2017).

ơ ữ ạ ị ườ ừ ượ ị ấ ị H n n a, t i th  tr ng  này, cá ng  đang đ c đ nh v  trong phân khúc cao c p và

71

ự ế ạ ư ư ả ẩ ộ trung  l u, nh ng th c t l ấ i là m t  s n ph m  cao c p. Nguyên nhân là do 100%

ừ ượ ả ị ả ưở ở ộ ẩ các s n ph m cá ng  đ c NK t ừ ướ  n c ngoài nên ít b   nh h ng b i tác đ ng t ừ

ủ ả kh ng ho ng kinh t ế .

ữ ừ ố ồ ạ   Trung Qu c và Indonesia là nh ng ngu n cung thăn/philê cá ng  đông l nh

ị ườ ấ ữ ế ướ ướ ẫ ớ l n nh t cho th  tr ng Nga. N u nh ng năm tr c, Indonesia là n ầ   c d n đ u

ặ ừ ặ ề v  XK m t hàng này sang  đây, t ủ    năm 2014 – 2016,  XK m t hàng này c a

ủ ả ạ ệ ố Indonesia sang đây gi m m nh, còn XK c a Vi t Nam và Trung Qu c tăng liên

ệ ệ ẫ ầ ặ ệ ụ t c. Hi n nay Vi ề t Nam hi n đang d n đ u v  XK m t hàng này sang Nga,

ớ ơ ố ượ ổ ủ ả ế chi m t i h n 61% t ng kh i l ẩ ng NK dòng s n ph m này c a Nga. Có th ể

ữ ằ ợ ệ ị ạ ở ộ ầ ị nói r ng, nh ng l i ích mà Hi p đ nh mang l ầ   i đã góp ph n m  r ng th  ph n

ừ ạ ủ c a cá ng  t i Nga.

ấ ượ ủ ả ệ 2.2.2. Nâng cao ch t l ng hàng th y s n Vi t Nam

ị ườ ệ Tham gia vào th  tr ng hàng hóa Nga, hàng XK Vi ả t Nam ph i tuân theo

ấ ượ ế ị ề ệ ả ẩ ị ế các quy đ nh và cam k t liên quan đ n ch t l ng s n ph m, quy đ nh v  v  sinh

ễ ự ể ề ậ ộ ỹ ị ị d ch t ậ    và ki m d ch đ ng th c v t (SPS), các quy đinh v  hàng rào k  thu t

ươ ắ ả ủ ướ ề ẩ ạ ị ữ th ng m i (TBT), quy đ nh v  nhãn m c s n ph m... c a n c này. Nh ng quy

ế ả ẩ ệ ề ặ ả ộ ị đ nh và cam k t đó bu c các s n ph m XK Vi ấ   t Nam ph i nâng cao v  m t ch t

ứ ố ầ ủ ị ườ ể ồ ạ ạ ượ l ng và đáp  ng t t các yêu c u c a th  tr ng đ  t n t i và c nh tranh đ ượ   c

ướ ấ ằ ấ ượ ể ậ ớ v i các n c XK khác. Chúng ta có th  nh n th y r ng ch t l ủ   ng hàng th y

ộ ấ ớ ộ ố ủ ế ờ ả s n XK trong th i gian qua đã ti n b  r t l n. Năm 2014, m t s  DN c a Vi ệ   t

ạ ị ỉ ướ ướ Nam b  Nga t m đình ch , không cho phép XK vào n c này. Tr c tình hình đó,

ệ ỗ ự ả ấ ượ ệ ả ẩ ả các DN Vi t đã n  l c c i thi n ch t l ụ ng s n ph m, C c Qu n lý Ch t l ấ ượ   ng

ủ ả ả ướ ự ẫ nông lâm s n và th y s n (NAFIQAD) cũng đã có h ệ   ng d n các DN th c hi n

ự ủ ề ẩ ị ệ đúng các quy đ nh v  an toàn th c ph m c a Vi t Nam, Liên bang Nga và Liên

ủ ả ế ế ả ẩ ả minh H i quan trong ch  bi n và XK các s n ph m th y s n vào các th  tr ị ườ   ng

ụ ể ể ộ ờ ỹ ị ị ộ   này. Sau m t th i gian ki m đ nh k  càng, tháng 10/2014, C c Ki m d ch đ ng

ỡ ỏ ệ ự ạ ậ ỉ ủ   th c v t Liên bang Nga (VPSS) đã thông báo g  b  l nh t m đình ch  NK th y

ộ ố ệ ệ ủ ả ả s n và còn cho phép thêm m t s  doanh nghi p Vi t Nam XK th y s n vào th ị

ườ ủ ả ủ ạ ẩ ả ả tr ủ   ng này.Nhìn chung, kh  năng c nh tranh c a s n ph m th y s n XK c a

72

ệ ượ ố ề ấ ượ Vi ệ t Nam hi n nay đ c đánh giá là khá t ả t v  giá c  và ch t l ng. Nâng cao

ấ ượ ứ ố ị ườ ủ ầ ch t l ng hàng XK đáp  ng t ắ t các yêu c u kh t khe c a th  tr ộ   ng là m t

ủ ả ữ ệ ề ẩ ế trong nh ng đi u ki n tiên quy t thúc đ y XK hàng th y s n.

ự ạ ủ ả ủ ệ 2.2.3. Nâng cao năng l c c nh tranh c a th y s n Vi t Nam.

ệ ươ ạ ự ệ ế ượ ị Hi p đ nh th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t Á – Âu đ c ký

ủ ả ở ệ ậ ơ ộ ử ế k t đã m  ra cánh c a cho th y s n Vi t Nam thâm nh p sâu r ng h n vào th ị

ườ ệ ệ ế ệ ấ ị tr ự ng Nga. Vi c đàm phán, ký k t và th c hi n hi p đ nh có ý nghĩa r t quan

ọ ườ ủ ụ ạ ả ị ệ tr ng, giúp tăng c ng kh  năng c nh tranh c a hàng hóa, d ch v  Vi t Nam t ạ   i

ị ườ ế ắ ế ả ờ ỏ th  tr ng Nga. Nh  các cam k t c t gi m và xóa b  hàng rào thu  quan và phi

ủ ả ủ ế ệ ậ ợ ơ ổ ệ ị thu  quan, th y s n c a Vi ề t Nam đã có đi u ki n thu n l ơ   i h n,  n đ nh h n,

ị ườ ế ạ ậ ơ ệ ự ử ầ minh b ch h n khi ti p c n th  tr ng Nga. Sau g n n a năm có hi u l c, FTA

ữ ệ ộ ố ể ế ợ gi a EAEU và Vi t Nam đã mang đ n m t s  đi m sáng trong h p tác kinh t ế

ệ ụ ể ẫ ờ ủ ả Vi t – Nga, c  th , XK sang Nga đã tăng kho ng 20%, d n l i c a Tham tán

ươ ạ ệ ạ ươ ạ Th ạ ứ ng m i Đ i s  quán Vi t Nam t i LB Nga D ng Hoàng Minh t ộ ọ   i cu c t a

ệ ệ ạ ẻ ệ ợ đàm “Doanh nghi p Vi t Nam t i Nga chia s  kinh nghi m, h p tác cùng phát

ổ ứ ể tri n” t ch c ngày 4/3/2017.

ệ ơ ộ ớ ủ ả ệ ặ Đ c bi t, FTA là c  h i l n cho các doanh nghi p ngành th y s n khi mà

ủ ả ợ ị ườ ế ấ th y s n là nhóm hàng có l i th  nh t khi XK sang th  tr ng này, s  đ ẽ ượ   c

ưở ệ ự ậ ứ ư ế ệ ị h ng  u đãi thu  quan ngay l p t c khi hi p đ nh có hi u l c. Thu ế XK th yủ

ẽ ượ ề ả ừ ứ ế ấ ệ ế s nả  s  đ c gi m ngay v  0% t ư    m c 5,63% hi n nay. Thu  su t thu  NK  u

ủ ố ớ   ả đãi (MFN) trung bình c a Liên minh H i quan Nga­Belarus­Kazakhstan đ i v i

ủ ả ệ ượ ề ả th y s n hi n nay là 10%, cũng đ c gi m v  0%.

ộ ố ặ ế ấ ả B ng 2.6: Thu  su t m t s  m t hàng XK vào Nga năm 2016

ừ Cá ng  (hS 160414)

ế ứ ứ

M c thu  (%) 0 3,75 ồ Ngu n cung ệ t Nam Vi Trung Qu c ố ế M c thu  (%) 9,38 9,38 ừ Cá ng  phile   ạ đông l nh (hS 030487) ồ Ngu n cung ệ t Nam Vi Trung Qu c ố

73

3,75 3,75 Hàn Qu c ố Indonesia 9,38 9,38

Tôm (hS 030617)

ồ ế ứ ứ

ệ

ồ Ngu n cung Trung Qu c ố n ĐẤ ộ ệ t Nam  Vi Thái Lan ế M c thu  (%) 3,13 3,13 0 3,13

ự M c thu  (%) 0 3,75 0 0 nthmv (hS 160556)

ồ ứ ứ

ế M c thu  (%) 5,41 5,41 5 5,41 ồ Ngu n cung Trung Qu cố Thái Lan   ệ Vi t Nam Chile ế M c thu  (%) 7,35 7,35 7,35 7,35 Thái Lan    Indonesia Phile cá tra đông  ạ l nh (hS 030462) Ngu n cung Vi t Nam Trung Qu c  ố Belarus Kazakhstan m c (hS 030749) Ngu n cung Trung Qu c ố Thái Lan  ệ Vi t Nam n ĐẤ ộ

ị ườ ồ ng, VASEP, 2017 Ngu n: Báo cáo th  tr

ủ ả ứ ệ ế ả ả ạ   Vi c gi m m c thu  hàng th y s n NK vào Nga giúp nâng cao kh  năng c nh

ủ ệ ữ ầ ấ tranh c a hàng Vi ầ   t Nam, nh t là khi trong nh ng năm g n đây, sau 2014, giá d u

ị ồ ả ạ ạ ả ở ẫ ế gi m đã làm cho giá tr  đ ng Rúp gi m m nh, l m phát Nga tăng cao, d n đ n giá

ủ ả ả ặ ế ặ ồ ờ ồ ả c  các m t hàng, bao g m c  m t hàng th y s n tăng cao, đ ng th i cũng khi n cho

ủ ườ ị ạ ế ạ ụ ủ ả ở ứ chi tiêu c a ng i dân Nga b  h n ch  l i. Tuy nhiên, m c tiêu th  th y s n Nga

ữ ả ớ ướ ế ố ẫ v n gi nguyên không gi m so v i các năm tr c. Do đó giá thành là y u t quan

ể ọ ườ ạ ờ ệ ắ ầ ế tr ng đ  thu hút ng i tiêu dùng t ả i Nga. Nh  vi c c t gi m h u h t các dòng thu ế

ủ ả ấ ủ ả ả ả ộ ố ẩ ề v  0%, chi phí s n xu t c a các s n ph m th y s n cũng gi m xu ng m t cách

ể ừ ẩ ượ ả ả ố đáng k , t ả  đó giá thành s n ph m cũng đ ẩ   ừ c gi m xu ng. T  đó, các s n ph m

ệ ượ ườ ạ ả ủ ả ủ th y s n c a Vi ể t Nam có th  thu hút đ c ng i tiêu dùng t i Nga, có kh  năng

ơ ạ c nh tranh cao h n.

ệ ướ ự ế ầ Vi t Nam cũng là n ớ c đ u tiên ký k t FTA v i khu v c liên minh kinh t ế

ượ ưở ư ế Á – Âu và đ c h ng các  u đãi thu  quan t ừ ị ườ  th  tr ng này. Rõ ràng, đây là

ậ ợ ệ ề ộ ạ ộ ơ ộ ế ề m t đi u ki n thu n l ủ ả ủ   i đem đ n nhi u c  h i cho ho t đ ng XK th y s n c a

ệ ố ả ố ế ạ ố ơ Vi t Nam. So v i các qu c gia khác, trong b i c nh c nh tranh qu c t ngày càng

74

ệ ượ ệ ắ ế ậ ị ườ ự ượ ả gay g t hi n nay, vi c đ c ti p c n th  tr ộ ng m t cách t do và đ ộ   c b o h ,

ợ ế ọ ệ ủ ạ ố ạ t o ra l i th  quan tr ng giúp các DN Vi ớ t Nam c nh tranh v i các đ i th  khác.

ồ ườ ạ ổ ị ờ Đ ng th i, môi tr ng kinh doanh thông thoáng, minh b ch,  n đ nh v i đ  m ớ ộ ở

ơ ộ ầ ư ự ề ạ ợ cao, cũng t o ra nhi u c  h i cho các d  án h p tác, đ u t , qua đó, tăng c ườ   ng

ự ả ấ ỗ ị ở ự ạ năng l c s n xu t, kinh doanh, tham gia chu i giá tr ph m vi khu v c và th ế

ớ ế ượ ự ữ ề ề ể ề ạ gi ụ i. Đây là m c tiêu chi n l ớ   c, t o ti n đ  cho s  phát tri n b n v ng v i

ệ ề ả ế ủ hi u qu  cao cho các DN và n n kinh t c a chúng ta.

ủ ặ ặ ả Theo VASEP, trong các m t hàng th y s n XK, cá tra là m t hàng đ ượ   c

ợ ớ ấ ừ ệ ạ ầ ưở h ng l i l n nh t t ị  Hi p đ nh này. Kim ng ch XK cá tra 9 tháng đ u năm 2016

ế ị ưở ề ả ượ ầ ị ệ sau khi ký k t hi p đ nh đã tăng tr ng g n 7% v  s n l ạ   ng và tr  giá XK, đ t

ỷ ầ g n 1,2 t USD .

ể ồ ủ ắ ị Bi u đ  2.14 : Giá Nk trung bình cá th t tr ng c a Nga năm 2014 ­ 2015

ụ ả ổ ồ Ngu n: T ng c c h i quan, 2015

ữ ể ồ ố ạ   Qua bi u đ  trên, nh ng tháng cu i năm 2014 và quý I/2015, cá tra đông l nh

ệ ườ ư ắ ế ơ ẩ ủ c a Vi t Nam d ạ   ớ ả ng nh  th ng th  h n so v i s n ph m cá rô phi đông l nh

ơ ừ ấ ố ừ ủ c a Trung Qu c khi giá NK th p h n t 1­1,2 USD/kg. T  sau 10/2015, khi FTA

ệ ả ẩ ệ ữ gi a Vi ệ ự t Nam và EAEU có hi u l c, s n ph m cá tra Vi t Nam đ ượ ưở c h ư   ng  u

ế ề ạ ợ ơ ữ ế ạ ệ đãi thu  quan v  0%, t o ra l ề i th  c nh tranh nhi u h n n a cho Vi t Nam.

ứ ố ớ ủ ả ẩ ấ ệ 2.3. Thách th c đ i v i xu t kh u th y s n Vi t Nam sang Nga

75

ớ ơ ộ ỏ ượ ứ ữ ặ Song hành cùng v i c  h i là nh ng thách th c không nh  đ ố   c đ t ra đ i

ủ ả ệ ị ườ ệ ự ớ ớ v i th y s n Vi t Nam khi tham gia vào th  tr ng Nga. V i vi c t do hóa

ươ ủ ả ạ ệ ẽ ợ ề ư ế ạ th ng m i, th y s n Vi t Nam s  có l i v  thu  quan, nh ng bên c nh đó, các

ả ề ệ ự ư ẩ ị ị rào c n phi thu ế quan nh  quy đ nh v  v  sinh an toàn th c ph m, quy đ nh v ề

ấ ượ ể ố ớ ụ ị ki m d ch ch t l ủ ả   ng… mà Liên bang Nga đang áp d ng đ i v i hàng th y s n

ệ ươ ặ ố ủ c a Vi t Nam t ẽ ng đ i ch t ch .

ơ ộ ề ư ữ ự ế ệ ấ ạ Bên c nh nh ng c  h i và tích c c trong v n đ   u đãi thu , các bi n pháp

ỏ ố ớ ủ ả ứ ữ ặ ữ   SPS – TBT đ t ra nh ng thách th c không nh  đ i v i ngành th y s n. Nh ng

ướ ạ ệ ậ ỹ ị ị ễ ấ ộ ả rào c n d i d ng quy đ nh k  thu t, v  sinh d ch t hay lao đ ng r t có th  s ể ẽ

ợ ừ ệ ố ớ ế ả ệ ệ vô hi u hóa l i ích t vi c gi m thu  quan đ i v i hàng hóa Vi ủ ả   t Nam. Th y s n

ầ ự ượ ạ ộ ộ ớ là ngành c n l c l ự ng lao đ ng l n. Trong khi, th c tr ng lao đ ng trong ngành

ẽ ề ặ ổ ộ ộ ị ị ừ không  n đ nh. Các ràng bu c và quy đ nh ch t ch  v  lao đ ng t ẽ  FTA s  tăng

ế ế ứ ủ ả thêm thách th c cho các DN ch  bi n th y s n

ậ ả ộ ươ ả ỹ 2.3.1. Rào c n k  thu t và b o h  th ạ ủ ng m i c a Nga

ị ườ ấ ộ ậ ậ ớ Nga là th  tr ẩ   ng l n song cũng r t đ c l p, không công nh n quy chu n

ấ ứ ị ườ ủ ươ ủ ộ ậ ả ị ủ c a b t c  th  tr ng nào khác. Chính ph  Nga ch  tr ng  b o h  m u d ch,

ụ ế ế ế ạ ạ ạ   ạ ự tăng  thu   NK, áp d ng  h n  ng ch,  t o d ng hàng rào phi thu … vì th  đã h n

ữ ủ ế ề ế ặ ệ ữ ch  không ít đ n XK nh ng  m t hàng  truy n thông c a Vi t Nam. Nh ng tr ở

ạ ề ủ ụ ả ng i v  th  t c hành chính,   h i   quan…cũng gây không  ít khó khăn cho doanh

ị ườ ệ nghi p  khi tham  gia th  tr ng.

ấ ứ ắ 2.3.1.1. Quy t c xu t x

ấ ứ ủ ề ơ ả ỉ ữ ả ắ ẩ ộ ứ V  c  b n, ch  nh ng s n ph m đáp  ng các quy t c xu t x  c a m t FTA

ể ưở ớ ế ấ ư ứ ề m i có th  h ủ ng các m c thu  su t  u đãi c a FTA đó. Tuy nhiên, nhi u DN

ệ ặ ậ ụ ư ư ủ Vi ắ t Nam ch a năm b t ho c t n d ng đ ượ ố c t ứ   t các  u đãi c a FTA vì tính ph c

ố ượ ế ậ ạ ầ ắ ớ ệ ạ t p và s  l ng l n quy t c khi n các DN ng n ng i. Vì v y, DN Vi t Nam có

ể ưở ợ ế ề ế ề ơ ượ ề ướ th  h ng l i nhi u h n v  thu  quan n u đ c truy n thông và h ẫ   ng d n

ấ ứ ụ ề ề ắ ơ ơ nhi u h n, sát sao h n v  áp d ng quy t c xu t x  trong hàng XK.

ị ề 2.3.1.2. Quy đ nh v  nhãn mác hàng hóa

Hàng  hóa  NK  vào  Nga  ph iả   có  chỉ  d n ẫ  b ng ằ ti ng ế Nga,  trong   đó  ghi

76

ướ rõ  tên   hàng,  thành ph n ầ   chất  l nượ g,  h ng d n  sẫ ử  d nụ g…   trên bao  bì

ỗ ơ ị ả ệ ẩ ặ ỏ ụ ể ố   (n uế   có  di n tích nh ), ho c đính kèm theo m i đ n v  s n ph m. C  th , đ i

ươ ủ ả ự ự ẩ ặ ớ v i m t hàng l ng th c – th c ph m nói chung và th y s n nói riêng, các ch ỉ

ồ ẫ d n này bao g m:

ẩ ả ạ ẩ ả ­ Tên s n ph m, d ng s n ph m

ấ ứ ướ ­ N c xu t x

ả ấ ­ Công ty s n xu t

ượ ể ả ẩ ọ ­ Tr ng l ng hay th  tích s n ph m

ủ ả ẩ ầ ­ Các thành ph n chính c a s n ph m (bao g m ồ  c  phả ụ  giá th cự  ph m)ẩ

­ Giá trị dinh  d ngưỡ   (calo, vitamin  ­ đ iố  v iớ  các s nả  ph mẩ   có tác d ngụ   trị

liệu, th cự   ph m,ẩ   th c ự ph mẩ   dùng  cho trẻ em)

­  Ngoài  ra  còn  ghi  rõ  th iờ   h nạ   sử  d nụ g,  đi uề   ki n  ệ b oả   qu n,ả   ph ngươ

pháp  chế  bi n,ế   h ngướ   d n ẫ và yêu c uầ   về sử d nụ g, bao  g mồ   cả các ch  ỉ d nẫ

về  các  tr ngườ   h pợ   không  đ cượ   s  d ng ử ụ   hay  s  ử d ngụ   có  m cứ   độ  s nả   ph mẩ

này.

ẩ Quy  đ nhị bắt  bu cộ   các  s nả   ph m NK  vào  Nga  ph iả   có  chỉ  d nẫ   b ngằ

ẩ ti ngế   Nga góp  ph nầ   ngăn ch nặ   các s nả   ph m  kém chất  l ngượ   đ cượ   đ a ư vào

ồ ờ Nga và b oả   vệ ng iườ   tiêu  dùng đ ng th i cũng ít nhi u ề làm gi mả   khả năng

c nhạ   tranh  c aủ  các s nả  ph mẩ   NK.

ự ề ệ ẩ ị 2.3.1.3. Quy đ nh v  an toàn v  sinh th c ph m

ấ ượ ề ệ ề ắ ố ố Lâu nay, Nga là qu c gia ban b  nhi u bi n pháp g t gao v  ch t l ng an

ự ủ ệ ệ ườ ệ ể toàn v  sinh th c ph m. ẩ Vi c Chính ph  Nga tăng c ng các bi n pháp ki m tra

ủ ả ố ớ ự ệ ặ ạ ẩ an toàn v  sinh th c ph m đ i v i các m t hàng th y s n đã t o ra không ít khó

ệ ị ườ ớ ạ khăn cho DN Vi t Nam. Tuy là th  tr ư ng l n nh ng Nga l ậ   i không công nh n

ẩ ủ ấ ứ ị ườ quy chu n c a b t c  th  tr ng nào khác.

ấ ượ ụ ế ả ủ Vì   th ,   theo   C c   Qu n   lý   ch t   l ả   ả ng   Nông   lâm   s n   và   Th y   s n

77

ệ ệ ượ ẩ ậ (NAFIQAD), dù Vi t Nam hi n có 602 DN đ ạ c công nh n đ t tiêu chu n v ệ

ủ ề ự ư ệ ẩ ỉ ấ   sinh an toàn th c ph m, đ  đi u ki n XK sang châu Âu nh ng phía Nga ch  ch p

ầ ẩ ậ ố ệ ắ nh n 34 DN trong s  đó. Các yêu c u quy chu n khác bi t và kh t khe này đã gây

ệ ụ ể ố ra không ít khó khăn cho DN Vi ể   t Nam. Đi n hình, cu i năm 2008, khi C c Ki m

ự ệ ấ ậ ộ ộ ộ ị d ch đ ng, th c v t Liên bang Nga đ t ng t ban hành l nh c m NK cá tra Vi ệ   t

ủ ả ệ ệ ạ ẩ ằ Nam vì cho r ng th y s n Vi t Nam không đ t tiêu chu n v  sinh, hàng trăm

ị ồ ứ ạ ủ ả container cá đã b  d n t i các c ng c a Nga

ỷ ệ ạ ủ ả ớ ả ẩ 2.3.1.4. T  l m  băng v i s n ph m th y s n

ủ ụ ệ ị ị ễ Theo   M c   3.4.2   c a   Các   quy   đ nh   v   sinh   –   d ch   t ẩ     và   các   tiêu   chu n

ế ế ử ụ ụ ị SANPIN 2.3.2. 2804 ­10 có quy đ nh: Khi ch  bi n cá philê có s  d ng ph  gia

ự ượ ướ ạ ỏ ớ ạ ẩ th c ph m, hàm l ng n c trong cá philê sau khi lo i b  l p m  băng không

ượ ố ượ ố ượ ủ ẩ ạ ả v t quá 86% kh i l ng cá philê. Kh i l ng m  băng c a các s n ph m t ừ    cá

ố ượ ố ượ ị ừ ộ không đ ượ ượ c v t quá 5% kh i l ng t nh, kh i l ạ ng m  băng t ậ  đ ng v t giáp

ượ ố ư ọ ố ớ ạ ậ ộ xác – không v t quá 7% và kh i l u ng m  băng đ i v i các đ ng v t thân

ề ượ m m – không v t quá 8%.

ẩ ủ ứ ấ ậ 2.3.1.5. Gi y ch ng nh n theo tiêu chu n c a Nga

ả ượ ể ầ ổ Đ  NK hàng hóa vào lãnh th  Nga, hàng hóa yêu c u ph i đ ứ   c ch ng

ậ ượ ư ủ ố ị nh n đáp úng đ c các quy đ nh c a Nga. Không nh  các qu c gia khác, Nga

ổ ế ử ụ ố ế ộ ẩ ộ không s  d ng ph  bi n các tiêu chu n qu c t ứ    m t cách r ng rãi trong ch ng

ư ệ ố ậ nh n hàng hóa nh  h  th ng ISO 9000, ISO 14000, HACCP, SA 8000… mà thay

ở ộ ệ ố ặ ẩ vào đó Nga có m t h  th ng tiêu chu n riêng cho các m t hàng mua bán trên

ị ườ ứ ủ ể ạ th  tr ẩ   ng. Đ  ch ng minh hàng hóa c a mình không vi ph m các tiêu chu n

ố ườ ườ ườ ậ ả ượ qu c gia đó, ng i bán, ng i mua, ng i nh n hàng … ph i có đ ạ   c các lo i

ấ ượ ứ ề ấ ậ ả ườ gi y ch ng nh n v  ch t l ả ng hàng hóa, đ m b o cho ng i tiêu dùng do c ơ

ấ ượ ẩ ấ ả quan qu n lý ch t l ng và tiêu chu n Nga Rosstandard c p phép.

ệ ố ứ ố ỉ ở ệ ố ứ ậ H  th ng ch ng ch  qu c gia chính ợ    Nga là h  th ng ch ng nh n phù h p

ệ ố ứ ể ẩ ậ ố GOST R. H  th ng ch ng nh n tiêu chu n qu c gia Nga (Gost R) dùng đ  xác

ậ ự ủ ả ặ ả ẩ ổ nh n s  an toàn c a s n ph m NK vào lãnh th  liên bang Nga ho c s n xu t t ấ ạ   i

78

ổ ượ ậ ự ứ ạ ấ lãnh th  liên bang Nga, đ cc chia làm hai lo i: Gi y ch ng nh n t ệ  nguy n và

ứ ấ ậ ắ ộ Gi y ch ng nh n b t bu c.

ỷ ả Theo Công văn 117/BTS­CLTYTS XK thu  s n vào Liên Bang Nga do B ộ

ỷ ả ự ể ậ ị ụ Thu  S n ban hành ngày 12/01/2007 C c Ki m d ch đôgj, th c v t Liên bang

ả ố ử ụ Nga (VPSS) đã có văn b n s  OC­EH­2/9103 (Ngày 16/12/2006) g i C c Thú y

ổ ề ẫ ự ứ ệ ấ ậ ộ ẩ   (B  NN&PTNT) trao đ i v  m u gi y ch ng nh n V  sinh An toàn th c ph m

ỷ ả ủ ụ ể ệ và th  t c ki m soát thu  s n Vi t Nam XK vào Liên Bang Nga. Trong đó, các

ề ể ố ớ ỷ ả ứ ậ ầ ệ yêu c u v  ki m tra, ch ng nh n đ i v i thu  s n Vi t nam XK vào Liên bang

ồ ộ ữ Nga bao g m nh ng n i dung sau:

­ Thu  s n và s n ph m Thu  s n XK vào Liên Bang Nga ph i đ

ỷ ả ỷ ả ả ẩ ả ượ ả   c s n

ấ ạ ơ ở ượ ề ơ ệ ể xu t t i c  s  đã đ ẩ c c  quan th m quy n Vi t Nam ki m tra, giám sát quá

ủ ề ự ệ ả ả ả ấ ậ ẩ   ệ trình s n xu t và công nh n đ  đi u ki n đ m b o V  sinh An toàn th c ph m

ỷ ả ả ấ trong s n xu t thu  s n XK vào Liên bang Nga.

­   K  t

ể ừ ỷ ả ỗ ngày   15/01/2007, m i lô hàng thu  s n XK vào Liên bang Nga

ứ ự ệ ậ ẩ ả ấ ơ ẩ   ph i đi kèm Gi y ch ng nh n V  sinh An toàn th c ph m do c  quan th m

ệ ẫ ấ ượ ấ ớ ố ề quy n Vi t Nam c p (theo m u đ c th ng nh t v i VPSS). Sau 15/01/2007,

ủ ả ủ ữ ệ ứ ệ ậ nh ng lô hàng th y s n c a Vi ấ t Nam không đi kèm gi y ch ng nh n V  sinh

ự ẽ ẩ ẫ ượ an toàn th c ph m theo m u nói trên s  không đ c NK vào liên bang Nga.

ậ ớ ả ệ 2.3.1.6. Rào c n gia nh p v i doanh nghi p

ệ ố ị ườ ả ẩ Các doanh nghi p mu n XK ủ ả  s n ph m th y s n sang th  tr ặ   ng Nga g p

ứ ề ầ ả ượ ủ ị ấ r t nhi u khó khăn do yêu c u ph i đáp  ng đ c quy đ nh riêng c a th  tr ị ườ   ng

ậ ủ ơ ề ủ ứ ứ ẩ ồ ớ ệ này ch  không đ ng ý v i ch ng nh n c a c  quan th m quy n c a Vi t Nam

ệ ớ ạ ấ c p; hay vi c gi ệ i h n danh sách các doanh nghi p XK sang Liên bang Nga …

ủ ả ế ế ư ệ ạ ị nh  theo đ i di n Công ty Ch  bi n XNK th y s n Bà R a ­ Vũng Tàu cho hay

ấ ượ ạ ẩ ư ể ơ có 4/7 DN đ t tiêu chu n ch t l ệ   ng sang châu Âu nh ng c  quan ki m nghi m

ẩ ủ ỉ ấ ấ tiêu chu n c a Nga ch  c p cho 2 gi y phép.

ụ ể ệ ẩ ố ả C  th , các doanh nghi p mu n XK s n ph m cá khô sang EAEU (trong đó

79

ề ấ ứ ồ ớ ậ   có Liên bang Nga) đ u r t khó vì Liên bang Nga không đ ng ý v i ch ng nh n

ề ủ ệ ệ ả ấ ẩ ủ ơ c a c  quan th m quy n c a Vi ứ   t Nam c p mà các doanh nghi p ph i đáp  ng

ượ ị ườ ủ ị ộ ố ủ ả đ c quy đ nh riêng c a th  tr ng này. ệ   Theo ph n ánh c a m t s  doanh nghi p

ể ủ ề ủ ả ị ườ ệ ờ th y s n, đ  đ  đi u ki n XK sang th  tr ệ   ng Nga, th i gian qua, doanh nghi p

ả ỏ ộ ứ ấ ớ ả ừ ơ ph i b  m t kho n phí bôi tr n không chính th c r t l n, t ế  60.000 đ n 100.000

ượ ể USD đ  xin đ c mã XK.

ủ ả ụ ẩ ấ ầ ậ ỗ ơ ơ   Ví d  nhu công ty CP xu t nh p kh u th y s n C n Th , m i năm XK h n

ị ườ ấ ư ỹ ạ ượ 16.000 t n tôm cá vào các th  tr ng M , EU nh ng l i không xin đ c mã XK

ố ượ ị ườ ễ ể ư đ  đ a hàng vào Nga v n đ c coi là th  tr ơ ng d  tính h n châu Âu.

ườ ậ ợ ệ ừ ệ Riêng tr ng h p T p đoàn Nam Vi t (Navico) t ng là doanh nghi p XK

ề ấ ệ ớ ị ớ ệ cá tra đi Nga nhi u nh t Vi t Nam, v i giá tr  lên t i 60 tri u USD đã t ng ừ  đ uầ

ỷ ồ ự tư 300 t ế ế  đ ng xây d ng 1 nhà máy ch  bi n cá tra dành riêng cho th  tr ị ườ   ng

ủ ả ư ứ ầ ị ủ   ơ Nga, nh ng vì b  yêu c u chi phí bôi tr n không chính th c, nên th y s n c a

ị ườ ể ệ Navico hi n đã không th  XK sang th  tr ng này

ự ạ ạ ạ ị ườ 2.3.2. S  c nh tranh m nh m ẽ t i th  tr ng Nga

ủ ả ụ ủ ẩ ẩ ả ấ ậ ệ Theo C c Xu t nh p kh u, s n ph m th y s n c a Vi ả   t Nam đang ph i

ắ ề ấ ượ ẫ ả ể ậ ớ ạ c nh tranh gay g t v  giá c , m u mã, bao bì, ch t l ng, v n chuy n v i các

ẩ ả ố ươ ị ườ ồ qu c gia khác có ngu n cung s n ph m t ng t ự ạ  t i th  tr ng Nga.

 Thách th c c nh tranh đ i v i s n ph m cá tra

ố ớ ả ứ ạ ẩ

ủ ạ ẩ ả ệ ế ỷ ọ S n ph m cá tra phile đông l nh c a Vi ỉ t Nam ch  chi m t ứ    tr ng NK th  2

ị ắ ơ ấ ủ ế ổ trong c  c u NK cá th t tr ng c a Nga trong năm 2016, chi m 26,7% t ng  giá tr ị

ế ạ ẩ ả ỷ ọ ứ ấ ớ NK. S n ph m  cá Hake đông  l nh chi m  t ứ     tr ng  l n  nh t:  30%, đ ng th  3

ế ả ẩ ổ ị (sau cá tra) là s n ph m  cá rô phi chi m 18,5% t ng giá tr  NK. Ngoài ra, Nga còn

ộ ố ả ư ế ẩ NK m t s  s n ph m cá minh thái, cá tuy t… khác nh : Alaska pollock, cá Cod,

ề ả ẩ ạ ẩ ả cá Haddock…  Các s n ph m này đ u là s n ph m c nh tranh, có tính thay th ế

ố ớ ủ ặ ệ ẩ ả cao đ i v i m t hàng cá tra phile c a Vi ả   t Nam, trong khi s n ph m cá tra là s n

ấ ủ ẩ ọ ệ ứ ắ ph m mũi nh n duy nh t c a Vi ạ   ị t Nam trong dòng cá th t tr ng. S c ép c nh

ố ớ ệ ệ ề ạ ỏ tranh đ i v i các DN Vi ỉ ấ   t Nam là không h  nh . Bên c nh đó, vi c Nga ch  c p

ố ượ ạ ộ ệ ượ ị ườ phép s  l ng có h n cho m t ít DN Vi t Nam đ c phép NK vào th  tr ng này

80

ứ ớ ấ ệ ặ ả ỉ là thách th c l n nh t mà các DN Vi ệ t Nam g p ph i. Hi n nay ch  có 6 DN

ượ ự đ c phép XK cá tra phile sang khu v c EAEU nói chung và Nga nói riêng.

ế ế ị ườ ệ ả B ng 2.7: Các doanh nghi p ch  bi n, XK cá tra vào th  tr ng EAEU

ệ

minh Kinh t Á ­ Âu

ế ế Doanh nghi p ch  bi n, XK cá tra vào Liên ế (Liên bang Nga, Kazakhstan, Belarus,

Armenia, Kyryzstan)

ố Tên DN Mã s  nhà máy

ST T

HUNG VUONG CORP DL 308 1

ế ế ủ ả DL 333 2

ạ Nhà máy ch  bi n Th y s n Ba Lai  (FAQUIMEX) ệ Xí nghi p đông l nh AGF9 (AGIFISH) DL 09 3

ươ Công ty TNHH Hùng V ng – Vĩnh Long DL 36 4

HTFOOD DL 69 5

Công ty TNHH Hùng Cá DL 126 6

ị ườ ồ Ngu n: Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

 Thách th c c nh tranh đ i v i s n ph m tôm

ố ớ ả ứ ạ ẩ

ả ượ ệ ướ ư Ấ ộ Vi c gia tăng s n l ủ ng tôm c a các n c nh   n Đ , Indonesia, Thái Lan

ệ ả ạ Ấ ụ ắ ố ộ ế ẽ s  khi n Vi ố   t Nam ph i c nh tranh gay g t. Ví d  Trung Qu c và  n Đ  là đ i

ấ ủ ủ ớ ệ ố ớ ả ẩ ấ ắ th  l n nh t c a Vi t Nam, nh t là đ i v i s n ph m tôm chân tr ng. V i k ớ ế

ầ ư ạ ế ề Ấ ư ể ồ ộ ộ ồ ho ch đ u t ổ    và phát tri n đ ng b , tôm  n Đ  có  u th  v  ngu n cung  n

ơ ớ ệ ế ụ ấ ị đ nh và giá thành th p h n so v i tôm Vi t Nam. Hay Indonesia ti p t c tăng

ưở ữ ư ệ ề ế ớ tr ng XK tôm trong nh ng năm t ữ ớ Hi n nay, v i nh ng  u đãi v  thu  NK i.

ộ ố ướ ủ ạ ư ố ố ệ ủ nguyên li u c a m t s  n c đ i th  c nh canh nh : Trung Qu c hay Thái Lan

Ấ ư ồ ớ ộ ế   hay các ngu n cung l n khác nh : Bangladesh, Indonesia,  n Đ … đang khi n

ệ ể ạ ượ ầ ố ơ ị ủ ả DN th y s n Vi t Nam khó c nh tranh đ  có đ c th  ph n t t h n.

ứ ố ớ ả ủ ẩ ộ ệ ả ạ M t thách th c đ i v i s n ph m tôm c a Vi t Nam là kh  năng c nh tranh

ầ ấ ề v  giá th p. Trong 10 năm, giá trung bình NK tôm vào Nga tăng d n qua các năm,

ố ồ ừ ệ trong s  các ngu n  cung tôm chính cho Nga, giá NK tôm t Vi ấ   t Nam cao nh t,

Ấ ộ ứ ứ ừ ể ấ ấ ấ n Đ  đ ng th  hai; giá tôm NK t ể    Greenland th p nh t, có th  th y qua bi u

81

ồ đ  sau:

ể ồ ủ ả ậ ẩ ẩ Bi u đ  2.15: Giá nh p kh u trung bình c a s n ph m tôm vào Nga

ạ giai đo n 2008 ­ 2016

ị ườ ồ Ngu n: Báo cáo th  tr ng Nga, VASEP, 2017

ạ ướ Trong giai đo n 10 năm, giá NK tôm t ừ ệ  Vi t Nam có xu h ng tăng trong khi

ừ ướ ả ượ ự ả giá NK t ố  Trung Qu c có xu h ng gi m. S  gia tăng s n l ữ   ớ ng cùng v i nh ng

ư ệ ủ ứ ữ ế ố u đãi thu  quan NK nguyên li u c a các qu c gia này đang là nh ng thách th c to

ệ ị ầ ố ơ ạ ế ạ ể ộ ớ ớ l n v i tôm Vi t Nam, trong cu c chi n c nh tranh đ  có th  ph n t t h n t i Nga.

ơ ướ ữ H n n a, Nga có  xu h ng ngày  càng  gi mả   NK tôm, nguyên  nhân  không

ph iả   ng iườ   tiêu  dùng   Nga  gi mả   nhu  c uầ   tiêu thụ  tôm  mà  là  do  s nả   l ngượ

khai  thác  và  nuôi  tôm  trong    n cướ   tăng,  có  thể  đáp ngứ   đủ  nhu  c uầ   c aủ

ế ạ ị ườ ề ng iườ  dân. Đi u này càng khi n c nh tranh trên th  tr ủ ng tôm NK c a Nga ngày

càng gay g t. ắ

 Thách th c c nh tranh đ i v i s n ph m cá ng

ố ớ ả ứ ạ ẩ ừ

ệ ừ ớ ứ ệ ồ ạ ị ườ Vi t Nam hi n đang là ngu n   cung cá ng  l n th  2 t i th  tr ng Nga

ướ ố trong   3   năm   tr ở ạ   l i   đây   (2014   –   2016).   Tr c   đó,   Thái   Lan,   Trung   Qu c   và

ị ườ ặ ệ ẩ ả ế Indonesia chi m lĩnh th  tr ng này, đ c bi t là Thái Lan. Các s n ph m cá ng ừ

ầ ạ ị ế ủ c a Thái Lan luôn chi m trên 50% th  ph n t i Nga trong 10 năm qua. Trong khi

ệ ế ừ đó, Vi ỉ t Nam ch  chi m t 2 ­ 12% (VASEP, 2017).

ừ ế ế ề ụ ể ố ớ ẩ ẩ ả ả V  c  th  các dòng s n ph m, đ i v i các s n ph m cá ng  ch  bi n đóng

ị ườ ấ ố ồ ớ ộ h p, Thái Lan và Trung Qu c là 2 ngu n cung l n nh t cho th  tr ế   ng này, ti p

ừ ế ế ộ ủ ả ẩ ố ế đ n là Trung Qu c. Trong khi các s n ph m cá ng  ch  bi n đóng h p c a Vi ệ   t

ư ế ậ ượ ẫ ị ườ Nam v n ch a ti p c n đ c th  tr ng này.

ệ ứ ớ ừ ẩ ả Trong khi đó, Vi t Nam thách th c v i các s n ph m thăn/philê cá ng  đông

ệ ả ạ ệ ẩ ả ớ ủ ạ l nh c a Vi ế   t Nam là hi n đang ph i c nh tranh v i các s n ph m cùng loài đ n

ố ệ ợ ế ơ ừ t Trung Qu c và Indonesia. (Vi ệ t Nam hi n đang có l i th  h n Thái Lan, Trung

82

ủ ự ừ ế ố ớ ạ   ặ Qu c, Indonesia khi mà thu  NK v i m t hàng ch  l c – phile cá ng  đông l nh

ề v  0% sau FTA)

ủ ả ữ ủ ế ệ 2.3.3. Nh ng y u kém c a ngành th y s n Vi t Nam.

ủ ả ủ ứ ấ ấ ả ệ ấ Th  nh t, ngành s n xu t th y s n c a Vi ả t Nam quy mô s n xu t nh  ch ỏ ủ

ệ ộ ệ ự ế y u theo h  gia đình, thêm vào đó các doanh nghi p Vi ế   t Nam ít có s  liên k t

ư ơ ế ề ệ ầ ộ ớ v i nhau. Đi u này khi n các doanh nghi p h u nh  đ n đ c tr ướ ự ạ   c s  c nh

ủ ướ ủ ố ướ ị ườ ớ ộ tranh c a các đ i th  n c ngoài tr c th  tr ng r ng l n. Nó cũng là nguyên

ẫ ớ ề ị ườ ệ ế ế ầ ả ề nhân d n t i thi u vi c thi u thông tin v  th  tr ẩ   ng XK, v  nhu c u s n ph m

ườ ị ế và th  hi u ng i tiêu dùng.

ữ ứ ạ ạ ạ ả Th  hai, n y sinh tình tr ng c nh tranh không lành m nh gi a các doanh

ệ ể ệ ạ ạ ụ   ả nghi p. C nh tranh mua nguyên li u gi m giá bán đ  tranh khách hàng; l m d ng

ấ ể ả ạ ẩ ọ ị ữ   hóa ch t đ  tăng tr ng, vi ph m các quy đ nh ghi nhãn mác s n ph m. Nh ng

ị ổ ủ ướ ề ợ ụ ả ưở ớ đi u này đã b  đ i th  n c ngoài l i d ng,  nh h ng t i uy tín và quy n l ể ợ   i

ủ ộ ệ ả ồ ườ ố ế ả chung c a c ng đ ng doanh nghi p,  nh h ng không t ạ   t đ n kh  năng c nh

ủ ả ầ ả ự ệ ề ạ tranh hàng hóa th y s n XK. Đi u này t o ra cung c u  o gây ra s  sai l ch v ề

ả ấ ớ giá c  r t l n.

ủ ả ế ế ứ ừ ố Th  ba, s  nhà máy ch  bi n th y s n không ng ng tăng lên trong khi năng

ồ ướ ạ ả ộ ộ ự l c nuôi tr ng, khai thác trong n ự   c còn có h n. Đ i ngũ cán b  qu n lí và l c

ả ủ ư ệ ả ả ấ ộ ượ l ng ch a có trình đ  làm gi m hi u qu  c a quá trình s n xu t.

ứ ư ủ ả ư ể ấ ạ ố ồ Th  t , con gi ng đ  nuôi tr ng th y s n còn r t ít ch a đa d ng và không

ấ ượ ấ ả ả đ m b o, ch t l ng còn th p.

ể ấ ứ ứ ướ ế ộ Th  năm, có th  th y công tác nghiên c u phân tích xu h ng bi n đ ng, d ự

ị ườ ư ư ể ệ ề ả báo th  tr ị   ng tìm hi u sâu v  khách hàng còn ch a hi u qu . Ch a thông báo k p

ổ ờ ườ ậ ể ữ th i thay đ i môi tr ệ   ị ng kinh doanh, nh ng quy đ nh pháp lu t đ  doanh nghi p

ủ ộ ư ứ ủ ủ ầ ạ ố ự ể ch  đ ng đ i phó, ch a có đ  năng l c đ  đáp  ng nhu c u đa d ng c a doanh

nghi p.ệ

ổ ị ị ườ ủ 2.3.4. Tính không  n đ nh c a th  tr ủ ả ng th y s n Nga.

ị ườ ủ ổ ị ượ ư ộ Tính không  n đ nh c a th  tr ng Nga đ ả ả   c coi nh  m t rào c n,  nh

ưở ủ ệ ị ườ ị ườ ộ ặ h ng XK c a Vi t Nam vào th  tr ng này. Nga là m t th  tr ng NK đ c bi ệ   t,

83

ủ ơ ộ ớ ế ị ụ ề ệ ẩ ấ   ph  thu c l n vào quy t đ nh c a c  quan  th m  quy n. Trong khi đó, l nh c m

ỡ ỏ ườ ườ ộ NK hay d  b  th ng xuyên đ ủ   ng đ t nên đây là khó khăn cho các DN XK th y

ị ườ ả s n sang th  tr ng Nga.

ị ế ủ ữ ề ọ ộ ườ ề M t đi u quan tr ng n a, th  hi u tiêu dùng c a ng i Nga đã có nhi u thay

ế ặ ệ ớ ạ ổ ừ đ i t sau năm 1990 đ n nay, đ c bi ự   t v i hàng hóa tiêu dùng, các lo i th c

ộ ố ị ườ ự ệ ẩ ẩ ấ ớ ph m. L nh c m NK th c ph m vào năm 2014 v i m t s  th  tr ề   ng truy n

ổ ơ ấ ả ủ ả ủ ẩ ố ườ th ng cũng làm thay đ i c  c u s n ph m th y s n tiêu dùng c a ng i dân Nga.

ủ ề ệ ệ ệ ả Tuy nhiên, hi n nay, theo ph n ánh c a nhi u doanh nghi p, doanh nghi p Vi ệ   t

ế ị ườ ư ị ế ườ Nam đang thi u thông tin th  tr ng Nga nh  th  hi u ng i tiêu dùng, chính sách

thu … ế

ứ ủ ị ườ ả ể ệ ở ồ Tính rào c n, thách th c c a th  tr ng Nga còn th  hi n ủ ả     ngu n th y h i

ủ ướ ủ ả ủ ụ ể ả s n phong phú c a n ế   c này và m c tiêu phát tri n ngành th y s n c a Nga đ n

ụ ủ ự ế ẽ ả ả ừ ứ ư ệ năm 2020, d  ki n s  gi m tiêu th  th y s n NK t m c 47% nh  hi n nay

ự ủ ệ ố ố ả ổ xu ng 20%. Cu i năm 2011, Chính ph  Nga th c hi n gói gi i pháp bình  n giá

ị ườ ủ ả ộ ị ế ậ ề ệ ả th  tr ng th y s n n i đ a và thi ủ ả   ằ t l p các đi u ki n nh m gi m NK th y s n.

ể ế ả ằ ọ ộ ồ Nga b ng m i cách mua cá h i và cá minh thái đ  ngăn bi n đ ng giá c  và ngăn

ủ ả ủ ả ấ ợ ặ ả   ch n khai thác th y s n b t h p pháp. Quý I­2012, NK th y s n vào Nga gi m

ế ượ ụ ạ 32%, đóng góp vào m c tiêu chi n l c giai đo n 2013­2014, tăng t ỷ ệ ủ ả    th y s n l

ượ ủ ả ề ả ộ ị n i đ a lên 80% và l ủ   ng NK v  20%. Chính sách gi m NK th y s n này c a

ế ớ ộ ệ Nga tác đ ng l n đ n XK cá tra Vi t Nam.

84

ƯƠ

Ọ

Ụ

Ậ

Ể

CH

Ơ Ộ   Ả NG 3: TRI N V NG  VÀ GI I PHÁP T N D NG C  H I,

ƯỢ

Ằ

Ẩ

Ứ

Ấ

Ạ

Ẩ

V

T   QUA   THÁCH   TH C   NH M   Đ Y   M NH   XU T   KH U

Ủ Ả

Ố Ả

Ự

TH Y S N SANG LIÊN BANG NGA TRONG B I C NH TH C THI

Ệ

ƯƠ

Ạ Ự

Ệ

Ị HI P   Đ NH   TH

NG   M I   T   DO   VI T   NAM   –   LIÊN   MINH

KINH TẾ Á – ÂU.

ủ ả ủ ể ọ ấ ẩ ệ 3.1. Tri n v ng xu t kh u th y s n c a Vi t Nam sang Liên bang Nga.

ị ướ ủ ả ể ẩ ấ ệ ế 3.1.1. Đ nh h ng phát tri n xu t kh u th y s n Vi t Nam đ n năm 2020,

ầ t m nhìn 2030.

ủ ả ể ể ướ ữ ề Đ  phát tri n ngành th y s n theo h ng b n v ng, ngày 16/9/2010, Th ủ

ề ệ ế ị ủ ệ ướ t ế   ng Chính ph  ban hành Quy t đ nh 1690/QĐ­TTg v  vi c phê duy t Chi n

ủ ả ể ệ ế ị ế ố ượ l c phát tri n th y s n Vi t Nam đ n năm 2020 và quy t đ nh s  1445/QĐ­TTg

ủ ả ể ế ể ệ ạ ổ ầ   ề ệ v  vi c phê duy t quy ho ch t ng th  phát tri n th y s n đ n năm 2020, t m

nhìn 2030.

ể ể 3.1.1.1. Quan đi m phát tri n

ủ ả ể ả ấ ươ ộ 1. Phát tri n th y s n thành m t ngành s n xu t hàng hóa, có th ệ   ng hi u

ậ ả ạ ộ ế ố ế uy tín, có kh  năng c nh tranh cao trong h i nh p kinh t qu c t ơ ở , trên c  s  phát

ợ ế ủ ấ ả ạ ộ ợ huy l i th  c a m t ngành s n xu t ­ khai thác tài nguyên tái t o, l ế ủ   i th  c a

ề ệ ớ ạ ạ ự ề ề ệ ể ngh  cá nhi t đ i, chuy n ngh  cá nhân dân thành ngh  cá hi n đ i, t o s  phát

ự ể ể ộ ồ ớ ế tri n đ ng b , đóng góp ngày càng l n vào s  phát tri n kinh t ộ ấ    ­ xã h i đ t

ướ ự ắ ợ ị ầ ứ ư ế ị ấ n ệ c, th c hi n th ng l ộ i Ngh  quy t H i ngh  l n th  t Ban Ch p hành Trung

ươ ế ượ ề ả ệ ư ướ ế ng Đ ng Khóa X v  Chi n l ể c Bi n Vi t Nam đ n năm 2020, đ a n c ta

ề ể ạ ố ở ừ ể tr  thành qu c gia m nh v  bi n và giàu lên t bi n.

ế ụ ơ ấ ể ị ế ơ ấ ớ 2. Ti p t c chuy n d ch c  c u kinh t ộ  và c  c u lao đ ng cùng v i quá

ệ ệ ề ắ ớ ạ trình công nghi p hóa, hi n đ i hóa ngh  cá, g n v i vi c t ệ ổ ứ ạ ả  ch c l ấ   i s n xu t

ủ ả ở ấ ả ự ầ ậ ơ ồ ị ngành th y s n t t c  các lĩnh v c: khai thác, nuôi tr ng, c  khí h u c n d ch

ủ ả ế ế ị ả ẩ ỗ ừ ả ệ ấ ụ v  và ch  bi n th y s n theo chu i giá tr  s n ph m t ế    s n xu t nguyên li u đ n

85

ế ế ả ố ư ủ ả ụ ệ ả ằ ch  bi n tiêu th , nh m nâng cao hi u qu  t ẩ i  u cho s n ph m th y s n Vi ệ   t

ớ ở ị ề ả ắ ộ Nam. Hình thành các trung tâm ngh  cá l n ề    V nh B c b , duyên h i mi n

ộ ắ ư ườ ộ ớ ể ọ Trung, Đông Nam b , Tây Nam b  g n v i các ng  tr ng tr ng đi m.

ủ ộ ệ ố ứ ố ư ề ồ ạ   3. Nâng cao m c s ng, đi u ki n s ng c a c ng đ ng ng  dân và đào t o

ừ ự ự ụ ề ồ ộ ồ ưỡ b i d ừ ng ngu n nhân l c cho ngh  cá v a là m c tiêu v a là đ ng l c phát

ủ ả ủ ể ư ệ ể ị ủ ả   tri n th y s n. Xác đ nh nông, ng  dân và doanh nghi p là ch  th  chính c a s n

ờ ạ ự ắ ủ ả ế ợ ấ ồ ữ ư xu t th y s n, đ ng th i t o s  g n k t l i ích gi a nông dân, ng  dân và doanh

ủ ả ế ụ ệ ộ ố ớ ổ nghi p là khâu đ t phá trong quá trình đ i m i ngành th y s n. Ti p t c b  trí,

ế ạ ữ ả ắ ầ ắ s p x p l ư i dân c  và gi gìn, phát huy b n s c văn hóa làng cá là yêu c u quan

ự ự ệ ằ ầ ọ ớ ắ   tr ng trong quá trình xây d ng nông thôn m i, nh m góp ph n th c hi n th ng

ị ầ ứ ế ấ ộ ị ươ ả ợ l i Ngh  quy t H i ngh  l n th  7 Ban Ch p hành Trung ng Đ ng Khóa X v ề

ệ nông nghi p, nông dân và nông thôn.

ủ ả ể ướ ấ ượ ữ ề 4. Phát tri n th y s n theo h ng ch t l ng và b n v ng, trên c  s  gi ơ ở ả   i

ệ ữ ớ ả ấ ượ ế ả ố ị quy t hài hòa m i quan h  gi a nâng cao giá tr  gia tăng v i đ m b o ch t l ng,

ự ệ ả ẩ ườ ồ ợ ệ ể ả ệ v  sinh an toàn th c ph m, b o v  môi tr ng, b o v  và phát tri n ngu n l i và

́ ́ ́ ́ ́ ư ủ ộ ơ ộ ồ ̉ ̣ ̉ ̣ ờ   an sinh xã h i; chu đông thich  ng v i tác đ ng c a biên đôi khi hâu; đ ng th i

ệ ủ ủ ả ẽ ữ ể ề ầ ả ặ ớ ố   ế ợ k t h p ch t ch  gi a phát tri n th y s n v i góp ph n b o v  ch  quy n qu c

ể ố gia và an ninh qu c phòng trên các vùng bi n.

ự ả ướ ơ ở ế ề ủ ả 5. Nâng cao năng l c qu n lý nhà n ậ   c v  th y s n trên c  s  ti p c n

ủ ộ ự ề ề ả ọ ổ ợ ồ ố   khoa h c v  qu n lý t ng h p ngh  cá có s  tham gia c a c ng đ ng và m i

ệ ươ ỗ ớ ế ủ ả ể ằ quan h  t ng h  v i các ngành kinh t khác nh m phát tri n th y s n và xã

ữ ề ề ộ h i ngh  cá b n v ng.

ị ướ ể 3.1.1.2. Đ nh h ng phát tri n

ứ ạ ả ả ả ề ấ ổ ủ ả : T  ch c l i s n xu t trong khai thác h i s n phù V  khai thác th y s n

ớ ừ ề ừ ư ườ ừ ắ ợ h p v i t ng nhóm ngh , t ng ng  tr ớ   ể ng và t ng vùng bi n, g n khai thác v i

ồ ợ ệ ể ủ ả ứ ổ ớ ợ ả b o v  và phát tri n ngu n l ằ   i th y s n, đ i m i các hình th c h p tác nh m

ệ ể ả ề ữ   nâng cao hi u qu  và phát tri n b n v ng.

86

ề ể ướ ề ữ ủ ả : Phát tri n theo h ể   ư ng b n v ng,  u tiên phát tri n ồ V  nuôi tr ng th y s n

ố ớ ố ượ ệ ủ ả ề ợ nuôi công nghi p đ i v i các đ i t ủ ự ng th y s n XK ch  l c, phù h p ti m năng

ầ ủ ế ạ ủ ừ ị ườ ồ và th  m nh c a t ng vùng và yêu c u c a th  tr ng; đ ng th i t ờ ổ ứ ạ ả   i s n  ch c l

ấ ướ ữ ả ế ế ị ả ế ẩ ấ xu t theo h ắ ng nâng cao giá tr  s n ph m, g n k t gi a s n xu t, ch  bi n và

ụ ạ ị ướ ể ụ ể tiêu th . Quy ho ch cũng nêu rõ đ nh h ng phát tri n c  th  theo các vùng sinh

thái.

ề ế ế ươ ứ ạ ả ạ ấ ổ ủ ả : T  ch c l ỗ   i s n xu t theo chu i V  ch  bi n và th ng m i th y s n

ụ ớ ả ệ ư ế ế ị ắ ế ể ấ giá tr , g n k t ch  bi n, tiêu th  v i s n xu t nguyên li u;  u tiên phát tri n các

ộ ố ươ ự ể ẩ ị ệ ả s n ph m giá tr  gia tăng; xây d ng và phát tri n m t s  th ạ ng hi u m nh; nâng

ấ ượ ự ệ ả ườ ồ cao ch t l ẩ ng, an toàn th c ph m và b o v  môi tr ụ   ờ ng; đ ng th i khôi ph c

ủ ả ế ế ể ề ề ố ọ   và phát tri n các làng ngh  ch  bi n th y s n truy n th ng, trong đó chú tr ng

ị ườ ơ ấ ủ ự ể ả ơ ấ ế đ n c  c u th  tr ẩ ng, c  c u các nhóm s n ph m ch  l c và phát tri n ch ế

ộ ị ế bi n n i đ a.

ề ơ ở ạ ầ ụ ậ ầ ệ ố ủ ả : Hình thành h  th ng c ơ ị V  c  s  h  t ng và d ch v  h u c n th y s n

ụ ợ ị ủ ả ộ ắ ệ ồ ế ớ ở ạ ầ s  h  t ng th y s n đ ng b , g n k t v i các ngành công nghi p ph  tr , d ch

ầ ằ ẩ ưở ả ả ệ ấ ụ ậ v  h u c n, nh m thúc đ y tăng tr ng, nâng cao hi u qu  s n xu t các lĩnh

ủ ả ế ế ồ ụ ự v c khai thác, nuôi tr ng, ch  bi n th y s n và tiêu th .

ủ ả ụ ể ế 3.1.1.3. M c tiêu phát tri n ngành th y s n đ n năm 2020

ơ ả ượ ệ ạ ủ ả 1. Ngành th y s n c  b n đ ế ụ   ệ c công nghi p hóa ­ hi n đ i hoá và ti p t c

ể ệ ướ ữ ề ả ấ ộ phát tri n toàn di n theo h ng b n v ng, thành m t ngành s n xu t hàng hóa

ơ ấ ứ ổ ứ ả ấ ợ ấ ớ l n, có c  c u và các hình th c t ấ    ch c s n xu t h p lý, có năng su t, ch t

ệ ả ươ ệ ả ạ ộ ượ l ng, hi u qu , có th ậ   ng hi u uy tín, có kh  năng c nh tranh cao và h i nh p

ắ ờ ừ ồ ướ ộ ữ v ng ch c vào kinh t ế ế ớ  th  gi i. Đ ng th i t ng b c nâng cao trình đ  dân trí,

ầ ủ ớ ả ư ệ ắ ậ ấ ườ ờ ố đ i s ng v t ch t và tinh th n c a ng  dân, g n v i b o v  môi tr ng sinh thái

ả ủ ể ố ổ ố và qu c phòng, an ninh vùng bi n, đ o c a T  qu c.

́ ́ ́ ́ ̉ ̉ 2. Kinh tê thuy san đong gop 30 ­ 35% GDP trong khôi nông ­ lâm ­ ng ư

ủ ả ừ ấ ố ộ ̣ ị ả nghiêp, t c đ  tăng giá tr  s n xu t ngành th y s n t ạ    8 ­ 10%/năm. Kim ng ch

́ ủ ả ạ ỷ ̉ ượ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ XK th y s n đ t 8 ­ 9 t USD. Tông san l ng thuy san đat 6,5 ­ 7 triêu tân, trong

87

́ ́ ̀ ̉ ượ ̉ đo nuôi trông chiêm 65 ­ 70% tông san l ng.

̀ ́ ệ ề ạ ộ ̣ ̣ ̀ 3. T o vi c làm cho 5,0 triêu lao đ ng ngh  cá co thu nhâp binh quân đâu

́ ́ ̀ ́ ươ ệ ề ơ ộ ̉ ng ̀ i cao gâp 3 lân so v i hi n nay; trên 40% tông sô lao đ ng ngh  cá qua đào

ả ả ự ư ể ộ ồ ạ t o. Xây d ng các làng cá ven bi n, h i đ o thành các c ng đ ng dân c  giàu

ề ố ươ ươ ờ ố ầ ậ truy n th ng t ng thân, t ả ắ   ng ái, có đ i s ng văn hóa tinh th n đ m đà b n s c

riêng.

ế ầ 3.1.1.4. T m nhìn đ n năm 2030

ủ ư ể ả ạ ổ ị ướ ầ Quy ho ch t ng th  ngành th y s n đã đ a ra đ nh h ế   ng t m nhìn đ n

ạ ượ ụ năm 2030 đ t đ c các m c tiêu sau:

ủ ả ỷ ọ ế ệ ả ­ T  tr ng th y s n chi m kho ng 43,5% trong GDP Nông nghi p.

ả ượ ổ ủ ả ệ ấ ả ạ ­ T ng s n l ng th y s n đ t kho ng 9 tri u t n

ả ượ ủ ả ả ượ ả Trong đó: S n l ng khai thác th y s n kho ng 25%; S n l ồ   ng nuôi tr ng

ủ ả ả th y s n kho ng 75%.

ả ượ ổ ủ ả ỷ ả ấ ạ ớ ị ­ T ng s n l ạ   ng thu  s n XK đ t 3.170 t n v i giá tr  XK th y s n đ t

ả ỷ ố ưở ạ ̣ kho ng 20 t USD, t c đô tăng tr ng bình quân 6­7%/năm (giai đo n 2020 ­

ỷ ọ ả ạ ả ẩ ố ị 2030). ­ T  tr ng s n ph m giá tr  gia tăng XK đ t 60% ­ Kho ng 80% s  lao

̀ ề ượ ậ ấ ạ ̣ đông ngh  cá đ c đao t o, t p hu n.

ả ả ề ể ượ ự ­ 70% các xã ngh  cá ven bi n h i đ o đ c xây d ng theo mô hình nông

ỉ ệ ớ ̣ ườ ệ ẩ ạ thôn m i (trong đó 70% t  l xã đ t chu n v  sinh môi tr ng, 90% làng ngh ề

ủ ả ̣ ườ ề ề ầ ạ ố th y s n truy n th ng đ t yêu c u v  môi tr ng).

ơ ở ả ủ ả ề ấ ậ ẩ ố ỹ ạ ­ 100% các c  s  s n xu t th y s n đ t qui chu n k  thu t qu c gia v  môi

tr ngườ

ể ọ ủ ả ẩ ấ 3.1.2. Tri n v ng xu t kh u th y s n sang Liên bang Nga

ị ườ ả ụ ủ ả ủ ệ ế ự B ng 3.1: D  báo th  tr ng tiêu th  th y s n c a Vi t Nam đ n năm 2020

TT Ty  ̉

̣ tr 2015 2020 Trong

Thị  nườ g (%)

S n  ả Tỷ Giá Tỷ S nả Tỷ Giá

88

̣ ̣ ̣ nượ L tr  ị tr  ị trong  (%) L g

1 EU 415 trong  (%)  25,61 1.539  20,52 nượ g  643 trong   (%)  32,15 2.590 23,55

ậ ả 2  Nh t B n 252 15,55 1.893  25,23 10,85 2.235 20,32 217

3  M  ỹ 201 12,43 1.500  20,00 10,60 2.080 18,91 212

4 Trung Quôc ́ 172 10,60 205 10,25 805 7,32 436 5,81

5  ASEAN 150 7,50 527 4,79 121 7,50 332 4,43

6  Nga 130 6,50 352 3,20 120 7,38 287 3,82

ố ̀ 7  Han Qu c 105 5,25 451 4,10 98 6,08 330 4,41

8  Ðài Loan 73 3,65 321 2,92 62 3,85 224 2,99

9  Ôxtrâylia 60 3,00 359 3,26 50 3,06 287 3,83

ướ 7,96 671 8,95 10  Các n c khác 129 205 10,25 1.280 11,64

ộ ổ T ng c ng 1.620 100,00  7.500  100,00  2.000 100,00 11.000  100,00

ủ ả ể ể ế ầ ạ ổ Ngu n:ồ  Quy ho ch t ng th  phát tri n th y s n đ n năm 2020, t m nhìn 2030

ị ườ ạ ủ ư ả ậ ả ọ Bên c nh các  th  tr ỹ   ng th y s n quan tr ng nh : EU, Nh t B n,  M ,

ị ườ ố ẫ ị ướ Trung Qu c, ASEAN,… th  tr ằ ng Nga v n n m trong đ nh h ng top 10 th ị

ườ ủ ự ủ ệ ự ủ ệ ế tr ng XK ch  l c c a Vi t Nam. Theo d  báo c a Vi n Kinh t ạ    và Quy ho ch

ủ ả ả ượ ế ướ ạ ấ Th y s n đ n năm 2020 s n l ng XK vào Nga c đ t 123 ngàn t n (6,15%),

ươ ệ ớ ị ươ t ng đ ng v i giá tr  374 tri u USD (3,15%).

ị ướ ể ạ ị ườ ế ụ ở ộ Đ nh h ng phát tri n t i th  tr ng Nga: Ti p t c duy trì, m  r ng th ị

ườ ủ ả ố ớ ẩ ả ạ ả ạ tr ng Nga đ i v i các s n ph m th y s n có kh  năng c nh tranh t i th  tr ị ườ   ng

ư ề ặ ả ẩ ố ả   này. Ngoài các s n ph m truy n th ng nh  cá tra phi lê, m t hàng khô,… các s n

ủ ả ư ự ả ẩ ẩ ộ ế ế ẵ   ph m th y s n khác nh : tôm, m c, cá đóng h p và các s n ph m ch  bi n s n

ầ ượ ụ ạ ầ ả ạ ọ cũng c n đ c chú tr ng. Bên c nh đó, các DN c n ph i liên t c đa d ng hóa

ả ượ ể ằ ẩ ặ ớ ả s n ph m và phát tri n m t hàng m i nh m gia tăng s n l ạ   ng và kim ng ch

XK.

ả ơ ộ ượ ậ ứ ằ ẩ 3.2. Các gi ụ i pháp t n d ng c  h i, v ạ   t qua thách th c nh m đ y m nh

ủ ả ấ ẩ ệ xu t kh u th y s n Vi t Nam sang Liên bang Nga.

89

ủ ả ị ườ ể ẩ ể Đ  thúc đ y XK hàng th y s n sang th  tr ng Nga phát tri n cho t ươ   ng

ủ ả ớ ề ủ ướ ứ ượ ứ x ng v i ti m năng c a ngành th y s n trong n ư c cũng nh  đáp  ng đ c nhu

ủ ườ ộ ố ả ượ ề ư ầ c u ngày càng tăng c a ng i dân Nga thì m t s  gi i pháp đ c đ  ra nh  sau:

ả ằ ậ ụ 3.2.1. Các gi ơ ộ i pháp vĩ mô nh m t n d ng c  h i

ườ ả ả ươ ệ ủ ủ ả 3.2.1.1. Tăng c ng công tác qu ng bá hình  nh th ng hi u c a th y s n Vi ệ   t

Nam.

ự ế ệ ướ ứ ứ ị Trên th c t , Vi t Nam là n c đ ng v  trí th  7 trong danh sách các n ướ   c

ủ ả ệ ố ượ ộ XK th y s n sang Nga. Hàng năm, Vi ấ t Nam cung c p m t kh i l ủ ả   ng th y s n

ỏ ươ ủ ả ủ ệ ệ ạ không nh  cho Nga. Tuy nhiên, th ng hi u th y s n c a Vi t Nam t i Nga l ạ   i

ư ượ ỗ ứ ứ ườ ch a tìm đ c ch  đ ng x ng đáng trong lòng ng ệ   i tiêu dùng Nga. Do đó, vi c

ự ả ươ ủ ả ệ ệ ọ xây d ng và qu ng bá th ng hi u th y s n Vi t Nam là vô cùng quan tr ng,

ệ ệ ượ ế ặ đ c bi ố ả t là trong b i c nh FTA Vi t Nam – EAEU đ c ký k t.

ướ ế ướ ầ ạ ườ ố ế ậ ợ Tr c h t, Nhà n ự c c n t o d ng môi tr ng qu c t thu n l i, nâng cao

ệ ạ ệ ệ ỉ ế ố quan h  ngo i giao Vi t – Nga không ch  trong quan h  kinh t ạ  đ i ngo i mà trên

ệ ươ ự ệ ộ ữ ạ ấ ả t t c  các lĩnh v c văn hóa, xã h i. Vi c nâng cao quan h  th ng m i gi a hai

ướ ạ ậ ợ ệ ề ở ộ ị ườ ệ n c t o đi u ki n thu n l i cho các doanh nghi p m  r ng th  tr ế   ng, tìm ki m

ủ ả ạ ộ ẩ ạ ố đ i tác, đ y m nh ho t đ ng XK hàng hóa nói chung và hàng th y s n nói riêng.

ườ ự ệ ệ ả ạ ộ Còn các ho t đ ng tăng c ạ ng c i thi n quan h  ngo i giao trên các lĩnh v c văn

ộ ừ ị ế ệ ể ể ầ ặ hóa, xã h i v a giúp các doanh nghi p tìm hi u nhu c u, đ c đi m, th  hi u tiêu

ủ ườ ừ ủ ệ ả ả dùng c a ng i dân Nga, v a giúp các doanh nghi p qu ng bá hình  nh c a mình

ả ườ ể ệ ệ ế đ n đông đ o ng ạ   i tiêu dùng. Do đó, có th  nói vi c nâng cao quan h  ngo i

ự ữ ệ ướ ề ả ụ ể giao toàn di n trên các lĩnh v c gi a hai n c là n n t ng đ  xây d ng và phát

ể ả ươ ệ ủ ủ ả ệ tri n hình  nh và th ng hi u c a hàng th y s n Vi t Nam.

ướ ỗ ợ ự ầ ươ ệ ả ẩ Ngoài ra, Nhà n c c n h  tr  xây d ng các th ủ   ng hi u s n ph m th y

ệ ụ ể ị ế ỉ ẫ ứ ị ả s n Vi ủ   t Nam có ch  d n đ a lý c  th , có uy tín, đáp  ng th  hi u và lòng tin c a

ườ ậ ợ ế ề ệ ạ ệ ng i tiêu dùng; khuy n khích, t o đi u ki n thu n l i cho các doanh nghi p XK

ủ ả ươ ỗ ợ ả ệ ệ ả ẩ th y s n đăng ký th ng hi u, nhãn hi u s n ph m và h  tr b o v  th ệ ươ   ng

ệ ả ẩ ệ ị ườ ư ị ườ ố ế hi u s n ph m Vi t Nam trên th  tr ng Nga cũng nh  th  tr ng qu c t .

90

ủ ả ệ ầ ặ ộ ộ ộ M t khác, các b  ngành, các H i và các Hi p h i th y s n cũng c n xây

ự ệ ươ ế ươ ạ ớ ự d ng và th c hi n các ch ng trình xúc ti n th ợ ng m i phù h p v i chi n l ế ượ   c

ị ườ ườ ạ ộ ả ớ ể phát tri n th  tr ng XK; tăng c ng các ho t đ ng qu ng bá, gi ả   ệ i thi u s n

ự ẩ ươ ệ ị ườ ph m, xây d ng th ệ ng hi u Vi t Nam trên th  tr ng Nga thông qua vi c t ệ ổ

ứ ệ ể ậ ạ ợ ộ ắ   ch c các h i ch , tri n lãm…, thành l p các trung tâm, văn phòng đ i di n g n

ệ ả ớ ủ ả ủ ệ ả ẩ ệ ạ ớ v i vi c qu ng bá, gi i thi u s n ph m th y s n c a Vi t Nam t i th  tr ị ườ   ng

Nga.

ụ ợ ự 3.2.1.2. Nâng cao năng l c cho các ngành ph  tr

ủ ả ở ệ ế ể Ngành th y s n Vi t Nam là ngành kinh t ọ  bi n quan tr ng c a đ t n ủ ấ ướ   c,

ế ợ ự ủ ề ắ ả ồ ồ ạ ộ   bao g m nhi u lĩnh v c k t h p: nuôi tr ng và đánh b t th y s n, ho t đ ng

ươ ủ ả ủ ả ế ế ạ ộ ệ ạ th ng m i th y s n, công nghi p ch  bi n th y s n… Các ho t đ ng này có

ệ ặ ẽ ớ ể ể ạ ố ộ ồ   m i lien h  ch t ch  v i nhau nên đ  phát tri n m t trong các khía c nh thì đ ng

ể ệ ả ạ ờ ấ ả ủ th i ph i quy ho ch phát tri n toàn di n trên các t ạ t c  các khía c nh c a ngành.

ủ ả ạ ộ ế ẩ ị ườ ạ ủ ỉ Vì th , đ y m nh ho t đ ng XK th y s n sang th  tr ng c a Nga ch  tăng

ườ ủ ả ạ ộ ư ủ ể ướ c ng phát tri n cho riêng ho t đ ng XK th y s n là ch a đ , Nhà n ầ   c c n

ả ự ủ ạ ằ ế song song ti n hành các gi i pháp quy ho ch nh m nâng cao năng l c c a các

ụ ợ ư ủ ủ ả ắ ả ồ ngành ph  tr nh  nuôi tr ng th y s n, đánh b t và khai thác th y s n, công

ủ ả ệ ế ế nghi p ch  bi n th y s n.

ủ ể ế ả ả ạ ạ ồ ả   Các   k   ho ch  quy  ho ch  phát  tri n   nuôi  tr ng  th y   s n  giúp  đ m  b o

ủ ả ạ ộ ệ ổ ụ ị ụ ồ ờ ị ngu n nguyên li u  n đ nh, ph c v  k p th i cho ho t đ ng XK th y s n. Các

ề ữ ạ ộ ả ả ề ể ạ ả ọ ho t đ ng này ph i đ m b o v  sinh thái, đa d ng sinh h c, phát tri n b n v ng.

ủ ả ả ả ớ ả ể ề ắ ạ ả ồ Quy ho ch ph i đ m b o phát tri n nuôi tr ng th y s n g n li n v i b o v ệ

ằ ả ồ ồ ả   nuôi tr ng sinh thái; tuân theo các quy đinh trong khâu nuôi tr ng nh m đ m b o

ấ ượ ủ ả ả ả ủ ệ ầ ả ấ ổ ị ch t l ờ   ng c a nguyên li u th y s n đ u vào; đ m b o s n xu t và  n đ nh đ i

ạ ộ ạ ả ố ợ ế ố s ng nhân dân. Ho t đ ng quy ho ch ph i phát huy t i đa l ủ   i th  sinh thái c a

ủ ả ệ ượ ế ạ ế ể ị ngành th y s n Vi t Nam; đ c lên k  ho ch chi ti t và đ nh hình phát tri n các

ầ ư ụ ể ự ề ỡ ồ ớ vùng nuôi tr ng v i các d  án đ u t ệ  c  th  trong đi u ki n không phá v  quy

ủ ợ ể ạ ể ị ho ch phát tri n th y l i và đê bi n chung trên đ a bàn.

91

ủ ả ạ ộ ố ớ ụ ắ ọ ấ   Đ i v i ho t đ ng đánh b t và khai thác th y s n, m c tiêu quan tr ng nh t

ả ả ệ ượ ữ ể ề ả ả ộ là ph i đ m b o phát tri n m t cách b n v ng, b o v  đ c ngu n l ồ ợ ả ả   i h i s n.

ướ ầ ồ ợ ề ế ủ ả ơ ở Nhà n c c n ti n hành đi u tra, đánh giá ngu n l ụ   i th y s n trên c  s  áp d ng

ệ ố ự ễ ằ ẩ ệ công ngh  s , vi n thám, theo dõi qua v  tinh… nh m xây d ng tiêu chu n, quy

ơ ở ạ ẩ ợ ổ ứ ả ấ ả chu n phù h p, làm c  s  cho quy ho ch, t ố ớ    ch c s n xu t và qu n lý đ i v i

ả ả ụ ụ ủ ệ ể ạ ả khai thác th y h i s n, ph c v  công tác b o v , tránh đ  tình tr ng khai thác

ồ ợ ứ ệ ạ ủ ả ạ ướ tràn lan, quá m c gây c n ki n ngu n l i th y s n. Bên c nh đó, Nhà n c cũng

ọ ỹ ứ ứ ụ ế ệ ậ ộ ầ c n nghiên c u  ng d ng các ti n b  công ngh , khoa h c k  thu t, các ph ươ   ng

ầ ư ắ ư ụ ế ị pháp đánh b t; đ u t ng  c , trang thi ệ ả   ế t b  khai thác tiên ti n, công ngh  b o

ả ả ệ ạ ặ ẩ ạ ệ ố ớ ộ ắ qu n s n ph m sau thu ho ch hi n đ i, đ c bi t là đ i v i đ i tàu đánh b t xa

ư ệ ạ ộ ả ủ ắ ấ ờ ể b  đ  nâng cao năng su t cũng nh  hi u qu  c a ho t đ ng đánh b t khai thác;

ệ ệ ứ ụ ự ạ ổ ứ Xây d ng mô hình  ng d ng công ngh  hi n đ i, mô hình t ả  ch c qu n lý và

ụ ể ệ ả ấ ả ộ ờ ị tri n khai áp d ng r ng rãi, k p th i các  mô hình hi u qu  vào s n xu t thông

ươ ế qua các ch ư ng trình khuy n ng .

ủ ả ế ế ố ớ ệ ệ ở ệ Đ i v i các ngành công nghi p và ch  bi n th y s n, hi n nay Vi t Nam,

ế ế ệ ả ư ố ệ ả ồ công ngh  b o qu n và ch  bi n nguyên li u ch a t t. Tuy ngu n nguyên li u t ệ ự

ồ ở ệ ấ ượ ư ả ẩ ố nhiên và nuôi tr ng Vi t Nam có ch t l ng cao nh ng s n ph m cu i cùng l ạ   i

ấ ượ ư ệ ầ ẩ ỉ không gi ữ ượ  đ c ch t l ơ ấ ng nh  ban đ u hay ch  xu t kh u nguyên li u thô s ,

ỗ ợ ị ườ ấ 3.2.1.3. H  tr  cung c p thông tin th  tr ng

ủ ả ế ủ ữ ệ ạ ộ ệ M t trong nh ng h n ch  c a doanh nghi p XK th y s n Vi t Nam là tình

ề ị ườ ế ạ ủ ị ướ tr ng thi u thông tin v  th  tr ng XK, các quy đ nh c a n ề c NK v  các yêu

ệ ậ ỹ ị ễ ạ ộ ủ ề ậ ồ ỉ ầ c u k  thu t, v  sinh d ch t , các ngu n lu t đi u ch nh ho t đ ng XNK c a các

ướ ủ ả ủ ụ ệ ổ ộ n ế ế   c NK… Trên các trang Web c a T ng c c th y s n hay Hi p h i ch  bi n

ủ ả ệ ề ị ườ và XK th y s n Vi t Nam (VASEP ), thông tin v  th  tr ng Nga còn lan man,

ư ệ ố ủ ụ ủ ư ề ị ả   ch a h  th ng; các quy đ nh v  SPS, TBT hay th  t c NK c a Nga ch a có b n

ệ ứ ế ụ ể ỉ ẫ ế ị d ch Ti ng Vi t chính th c, không có thông tin chi ti t c  th , mà ch  d n link

ề ủ ủ ề ẩ ộ ế đ n trang Web c a các b  ban ngành có th m quy n c a Nga. Đi u này gay khó

ứ ệ ầ ố ế ể khăn cho các doanh nghi p XK khi mu n tra c u các thông tin c n thi t đ  thi ế   t

ự ủ ự ế ệ ạ ạ ợ ị ế   ậ l p k  ho ch XK h p lý hay th c hi n các quy đ nh c a Nga. Th c tr ng thi u

92

ủ ệ ệ ế ệ ẫ ị ỉ   ụ h t thông tin c a các doanh nghi p d n đ n vi c các doanh nghi p b  đình ch ,

ự ệ ệ ả ơ ị ữ   ấ c m XK do không th c hi n đúng quy đ nh hay XK kém hi u qu . H n n a,

ố ả ệ ượ ề ế ấ ị trong b i c nh FTA Vi t Nam –EAEU đ c ký k t, các quy đ nh v  các v n đ ề

ể ẽ ượ ặ ơ ụ ữ ế ệ ẽ ắ này có th  s  đ ả   c th t ch t h n n a nên vi c thi u h t thông tin s  làm gi m

ủ ả ủ ệ ệ ả ệ sút hi u qu  XK c a các doanh nghi p XK th y s n Vi t Nam.

ự ầ ạ ộ ướ Do đó, các b , ban ngành c n xây d ng m ng l i thông tin chi tiêt, c  th ụ ể

ườ ậ ậ ướ ẫ ị và rõ ràng; tăng c ng c p nh t và h ế   ng d n các quy đ nh có liên quan đ n

ủ ả ệ ố hàng th y s n XK sang Nga; h  th ng và đánh giá các thông tin v  th  tr ề ị ườ   ng

ủ ả ở ự ể ệ ế ể ạ ợ th y s n ậ    Nga đ  các doanh nghi p có th  xây d ng k  ho ch XNK h p lý, t n

ượ ơ ộ ị ườ ụ d ng đ c c  h i th  tr ng.

ầ ư ế ạ ự ể ỷ ả ầ Ngoài ra, ngành thu  s n c n có k  ho ch đ u t xây d ng và phát tri n b ộ

ị ườ ứ ề ậ ấ ượ ằ ph n chuyên trách v  nghiên c u th  tr ng nh m nâng cao ch t l ng công tác

ị ườ ệ ấ ờ ị ườ ả ự d  báo th  tr ng, k p th i cung c p cho các doanh nghi p và ng ấ   i s n xu t

ậ ề ị ườ ữ ỷ ả ạ ậ nh ng thông tin c p nh t v  th  tr ư   ố ớ ng thu  s n Nga đ i v i các khía c nh nh :

ầ ả ướ ị ườ ụ ộ ệ giá c , quan h  cung c u, xu h ế ng tiêu th , bi n đ ng th  tr ộ   ng, các đ ng thái

ươ ớ ủ ị ườ ầ ạ ề v  chính sách th ữ ng m i có liên quan và nh ng yêu c u m i c a th  tr ng Nga.

ẽ ớ ộ ố ợ ư ụ ặ ầ ạ Bên c nh đó, ngành cũng c n ph i h p ch t ch  v i b  ngành khác nh  C c Xúc

ươ ươ ụ ệ ạ ể ỗ ợ ệ ể ế ti n th ạ ng m i và Th ng v  Vi t Nam t ả ơ   i Nga đ  có th  h  tr  hi u qu  h n

ệ cho các doanh nghi p XK.

ả ằ ượ 3.2.2. Các gi i pháp vĩ mô nh m v ứ t qua thách th c

ệ ườ 3.2.2.1. Hoàn thi n môi tr ng pháp lý

ự ệ ườ ể ệ ả ả ­ Xây d ng và hoàn thi n môi tr ng pháp lý đ  nâng cao hi u qu  qu n lý

ướ ố ớ ủ ả ạ ộ ấ ẩ Nhà n c đ i v i ho t đ ng xu t kh u th y s n.

ề ề ủ ả ề ấ ậ ả ỉ ư ậ   ­ Rà soát các văn b n pháp lu t đi u ch nh các v n đ  v  th y s n nh  lu t

ậ ầ ư ướ ủ ả ầ ư ế ậ ướ th y s n, lu t đ u t n c ngoài, lu t khuy n khích đ u t trong n c và thay

ệ ợ ồ ị ị ẫ   ổ đ i các quy đ nh không còn phù h p, tránh vi c quy đ nh ch ng chéo, mâu thu n

ầ ư ướ ề ệ ệ ơ ể ạ đ  t o đi u ki n thông thoáng h n cho vi c thu hút đ u t n c ngoài và phát

ủ ả ể tri n ngành th y s n.

ệ ố ế ự ề ẩ ặ ị ệ ­ H  th ng hóa chi ti t các quy đ nh v  an toàn th c ph m, đ c bi t là các

93

ề ẻ ụ ề ấ ề ấ ấ ấ ả ị quy đ nh v  v n đ  s  d ng hóa ch t trong quá trình s n xu t, v n đ  bao gói và

ủ ả ả ả ả ẩ ẩ ị ả b o qu n s n ph m nói chung và s n ph m th y s n nói riêng, các quy đ nh v ề

ườ ử ư ế ể ắ ệ ả b o v  môi tr ạ ng và đ a ra các ch  tài x  ph t nghiêm kh c đ  răn đe các c ơ

ụ ể ữ ắ ả ạ ầ ạ ơ ị ở s  vi ph m. Bên c nh đó, c n ph i có nh ng quy đ nh c  th  và kh t khe h n v ề

ệ ả ủ ấ ạ ộ công tác thanh tra, giám sát các ho t đ ngc  a các doanh nghi p s n xu t.

ệ ề ấ ườ ạ ộ ể ằ V n đ  hoàn thi n môi tr ng pháp lý nh m phát tri n ho t đ ng XK nói

ủ ả ị ườ ệ ầ ộ chung và XK th y s n sang th  tr ng Nga nói riêng là m t vi c làm c n thi ế   t.

ơ ở ể ủ ả ạ ộ ả ở ỉ B i đây là c  s  đ  qu n lý ho t đ ng XK th y s n, ch  khi hành lang pháp lý

ạ ộ ạ ộ ủ ể ớ ể   ả thông thoáng thì ho t đ ng XK th y s n m i có th  ho t đ ng và phát tri n

ậ ợ ệ ể ườ ằ ườ ả thu n l i. Đ  hoàn thi n môi tr ng pháp lý nh m tang c ng kh  năng thâm

ủ ả ủ ậ ệ ị ườ ệ ạ nh p c a hàng th y s n Vi t Nam vào th  tr ề ng Nga, t o đi u ki n cho XK

ủ ả ầ th y s n c n:

ườ ấ ượ ả ằ 3.2.2.2. Tăng c ng công tác qu n lý nh m nâng cao ch t l ủ ả   ng hàng th y s n

ệ Vi t Nam.

ấ ượ ệ ả ẩ ẩ Vi c nâng cao ch t l ệ ố ng s n ph m theo h  th ng tiêu chu n ch t l ấ ượ   ng

ố ế ấ ượ ẩ ủ qu c t nói chung và tiêu chu n ch t l ế   ng c a Nga nói riêng đóng vai trò quy t

ủ ả ạ ộ ệ ẩ ấ ẩ ẩ   ấ ị đ nh trong vi c thúc đ y ho t đ ng xu t kh u th y s n nói chung và xu t kh u

ả ươ ủ ủ ệ ả ệ sang Nga nói riêng. Hình  nh th ng hi u c a hàng th y s n Vi ả   t Nam ph i

ượ ể ệ ấ ượ ủ ả ệ ẩ ặ đ c th  hi n rõ nét qua ch t l ủ ả   ng c a s n ph m. Vi c các m t hàng th y s n

ệ ề ầ ề ệ ị ạ ừ ấ ủ c a Vi t Nam nhi u l n b  t m ng ng NK sang Nga do v n đ  v  sinh an toàn

ự ấ ườ ạ ị ườ ẩ th c ph m đã đ  l ể ạ ấ ượ i  n t ng x u cho ng i tiêu dùng t i th  tr ng này. Do đó,

ự ể ươ ệ ủ ủ ả ệ ướ ể đ  xây d ng và phát tri n th ng hi u c a th y s n Vi t Nam, Nhà n c và các

ầ ườ ấ ượ ể ủ ả ả ẩ ban ngành c n tăng c ng ki m soát ch t l ng s n ph m th y s n XK sang

ấ ượ ệ ầ ồ ộ ấ ượ ả ẩ Nga, vi c này góp ph n đ ng b  ch t l ng s n ph m, nâng cao ch t l ng và

ượ ắ ủ ủ ả ỗ ứ ữ ộ ệ tìm đ c m t ch  đ ng v ng ch c c a hàng th y s n Vi t Nam trên th  tr ị ườ   ng

này.

ỷ ả ấ ượ ể ộ ớ ề B  thu  s n cùng v i Trung tâm ki m tra ch t l ỷ ả   ng và v  sinh thu  s n

ệ ầ ơ ườ ữ ả ơ Vi t Nam và các c  quan có liên quan c n tăng c ng h n n a công tác qu n lý

94

ấ ượ ổ ứ ỷ ả ể ộ ỳ ị ch t l ặ   ng hàng thu  s n XK: T  ch c các đoàn cán b  đi ki m tra đ nh k  ho c

ấ ể ự ệ ẩ ộ đ t xu t đ  xem xét và đánh giá công tác th c hi n các tiêu chu n ch t l ấ ượ   ng

ố ế ư ủ ự ệ ế qu c t ả ể    nh  HACCP, GMP, SSOP… c a doanh nghi p. D a vào k t qu  ki m

ự ế ể ể ệ ố tra th c t ầ , đoàn ki m tra có th  yêu c u các doanh nghi p duy trì t t các tiêu

ặ ư ậ ị ữ ậ ẩ ờ ợ ộ ớ   ử chu n trên ho c đ a ra các hành đ ng s a ch a, c p nh t k p th i, phù h p v i

ủ ả ệ ạ ủ ề ả ấ ẩ ặ đ c tính c a s n ph m hay dây chuy n s n xu t hi n t ệ   i c a doanh nghi p,

ạ ượ ệ ạ ứ ậ ấ ồ tránh tình tr ng các doanh nghi p đ t đ c gi y ch ng nh n HACCP r i thì coi

ư ứ ậ ấ ơ ự ệ ệ nh  là đã có “gi y ch ng nh n XK sang Nga”, l i là vi c th c hi n an toàn v ệ

ố ớ ứ ự ậ ẩ ệ sinh th c ph m. Đ i v i các doanh nghi p đã có ch ng nh n HACCP mà không

ượ ạ ả ứ ụ ể ể ề duy trì đ c đi u này, đoàn ki m tra có th  áp d ng hình th c ph t c nh cáo và

ế ụ ố ạ ướ ấ ượ ứ ậ ấ ẩ ế n u ti p t c c  tình vi ph m thì t c gi y ch ng nh n tiêu chu n ch t l ng đó.

ướ ườ ạ ộ ủ ệ Nhà n c nên tăng c ự ng và hoàn thi n năng l c và ho t đ ng c a các c ơ

ướ ề ể ứ ệ ề ậ ẩ quan Nhà n c có th m quy n v  ki m tra và ch ng nh n an toàn v  sinh: Ti pế

ề ổ ệ ơ ở ậ ấ ỹ ứ ậ ươ ạ ộ ứ ụ t c ki n toàn v  t ch c, c  s  v t ch t k  thu t, ph ng th c ho t đ ng đ ể

ườ ấ ượ ự ể ự ệ tăng c ng năng l c cho Trung tâm Ki m tra ch t l ẩ   ng và v  sinh th c ph m

ể ả ệ ươ ề ả ươ (NAFIQACEN) và các chi nhánh đ  đ m b o các đi u ki n t ng đ ủ   ng c a

ề ơ ấ ượ ả ữ ế ậ ơ Nga v  c  quan qu n lý ch t l ng. H n n a, cũng nên ti n hành thành l p chi

ấ ượ ể ạ ộ ố ỉ ỷ ả ư ể ọ nhánh ki m tra ch t l ng t ầ   i m t s  t nh XK thu  s n tr ng đi m nh : C n

ủ ụ ế ả ơ ố ộ ồ ấ   ấ Th , Kiên Giang… Ti n hành th ng nh t các th  t c qu n lý, đ ng b  và nh t

ệ ố ể ệ ể ả ả ậ ỹ ạ   th  hoá k  thu t ki m nghi m trong toàn h  th ng Trung tâm, đ m b o ho t

ấ ượ ể ủ ễ ắ ộ đ ng ki m tra ch t l ng c a NAFIQACEN di n ra chính xác, nghiêm kh c và

ả ồ ờ ờ ọ ị khách quan; đ ng th i ph i nhanh g n, k p th i, tránh gây khó khăn cho doanh

ủ ụ ủ ệ ầ ố nghi p khi làm th  t c XK, góp ph n cũng c  và nâng cao uy tín c a trung tâm.

ạ ướ ỗ ợ ư ằ Bên c nh đó, Nhà n c cũng nên đ a ra các chính sách nh m h  tr các

ệ ể ươ ấ ượ ứ doanh nghi p chuy n sang ph ể ng th c ki m tra ch t l ồ   ệ ố ng theo h  th ng đ ng

ệ ả ấ ộ ộ b  hóa và toàn di n trong toàn b  quá trình s n xu t.

ủ ả ạ ộ ự ế ạ ồ ấ   3.2.2.3. Đào t o ngu n nhân l c cho ngành th y s n và ho t đ ng xúc ti n xu t

95

kh u.ẩ

ồ ộ ớ ồ ọ ỏ ế   V i ngu n lao đ ng d i dào, thông minh, ham h c h i và nhanh chóng ti p

ự ừ ứ ệ ồ ở ộ ợ thu tri th c và công ngh , ngu n nhân l c t lâu đã tr thành m t l ế ủ   i th  c a

ệ ủ ả ỉ ấ ả ế Vi t Nam không ch  trong ngành th y s n mà t t c  các ngành kinh t khác. Tuy

ủ ả ạ ộ ị ườ ớ nhiên, trong ho t đ ng XK th y s n v i th  tr ủ   ng Nga nói riêng và ngành th y

ự ẫ ư ồ ế ủ ả s n nói chung, ngu n nhân l c v n ch a phát huy đ ượ ợ c l i th  c a mình và còn

ế ư ấ ượ ư ề ề ạ ộ ồ ồ ạ t n t i nhi u h n ch  nh  ngu n lao đ ng tuy nhi u nh ng ch t l ư ng ch a cao,

ử ụ ế ế ạ ắ ả ộ thi u v ng các cán b  qu n lý, chuyên môn s  d ng thành th o ti ng Nga… Do

ướ ự ầ ạ ẩ ồ ườ ồ ợ đó, Nhà n ể c c n đ y m nh phát tri n ngu n nhân l c, tăng c ng h  tr và

ự ủ ố ớ ữ ể ề ế ơ ồ ệ khuy n khích nhi u h n n a đ i v i vi c phát tri n ngu n nhân l c c a doanh

ư ủ ệ ơ ướ nghi p cũng nh  c a các c  quan Nhà n c có liên quan.

ứ ườ ạ ộ ấ Th  nh t, tăng c ạ   ng đào t o các cán b  có chuyên môn cao, thành th o

ố ả ế ệ ượ ế ti ng Nga. Trong b i c nh FTA Vi t Nam – EAEU đ c ký k t, quan h  th ệ ươ   ng

ạ ướ ượ ề ố ượ ở ộ ầ ữ m i gi a hai n c ngày càng đ c m  r ng, yêu c u v  s  l ng và ch t l ấ ượ   ng

ử ụ ế ạ ả ộ ặ   các cán b  qu n lý, s  d ng thành th o ti ng Nga cũng vì đó mà tăng lên. M t

ử ụ ữ ệ ề ầ ặ khác, đ c thù công vi c này yêu c u s  d ng nhi u ngôn ng  nên các doanh

ủ ả ạ ộ ứ ệ ả ơ nghi p XK th y s n sang Nga và các c  quan ch c năng qu n lý ho t đ ng XK

ế ạ ạ ả ầ ệ ộ sang Nga c n ph i có cán b  thành th o ti ng Nga. T i Vi ế t Nam, ti ng Nga ít

ổ ế ố ượ ơ ườ ọ ế ph  bi n h n ti ng Anh nên s  l ng ng ề   ữ i theo h c ngôn ng  này không nhi u.

ạ ướ ầ ở ộ ụ ế ế ạ ạ Trong dài h n, nhà n c c n có k  ho ch m  r ng giáo d c đào t o ti ng Nga

ư ạ ấ ọ ậ ặ ệ ạ t ổ i các c p h c ph  thông cũng nh  t ạ ọ i các b c đ i h c, đ c bi t là trong lĩnh

ế ố ạ ắ ạ ướ ể ạ ử ệ ự v c kinh t đ i ngo i. Trong ng n h n, Nhà n ề c có th  t o đi u ki n g i cán

ạ ạ ạ ạ ằ ộ ờ ớ ộ b  đi đào t o m i hay đào t o l i t ố   i Nga trong m t th i gian nh m nâng cao v n

ộ ồ ữ ủ ể ạ ờ ố ngo i ng  c a cán b , đ ng th i nâng cao v n hi u bi ế ề ị ườ t v  th  tr ng và ng ườ   i

ổ ứ ị ộ ề ạ ả ộ ọ tiêu dùng Nga; t ch c các khóa đào t o, các h i ngh , h i th o khoa h c v  XK

ủ ả ế ệ ờ th y s n sang Nga, m i các chuyên gia kinh t Vi t Nam, Nga, các chuyên gia

ố ế ề ả ạ qu c t v  gi ng d y.

ứ ướ ầ ậ ồ ưỡ ạ ồ Th  hai, Nhà n c cũng c n t p trung b i d ng và đào t o ngu n nhân

96

ụ ụ ủ ả ề ả ấ ướ ướ ầ ớ ự l c ph c v  cho n n s n xu t th y s n trong n c. Nhà n c c n chú ý t i các

ườ ề ề ủ ả ấ ạ ạ ộ ơ tr ở ng đào t o, d y ngh  v  th y s n, b i đây là n i cung c p ra các cán b  có

ủ ả ụ ụ ự ự ể ể ươ năng l c đ  ph c v  cho s  phát tri n ngành th y s n trong t ố ớ   ng lai. Đ i v i

ứ ề ệ ế ấ ắ ạ ầ ộ vi c ngành khai tác c n đào t o đ i ngũ đánh b t có ki n th c v  các v n đ  nh ề ư

ả ủ ủ ả ờ ỳ ề ậ ả ồ lu t hàng h i, th i k  sinh s n c a các loài th y s n… |Còn v  nuôi tr ng và ch ế

ủ ả ủ ế ầ ạ ộ ợ ớ ỏ bi n th y s n c n đào t o các cán b  phù h p v i đòi h i ngày càng cao c a xã

h i.ộ

ứ ướ ạ ạ ộ ệ ề ạ ộ Th  ba, Nhà n c t o đi u ki n cho ho t đ ng đào t o các cán b  chuyên

ậ ủ ề ạ ỹ ệ   môn XNK, đào t o tay ngh  cho các công nhân k  thu t c a các doanh nghi p

ủ ả ỗ ợ ự ế th y s n sang Nga thông qua chính sách thu  hay h  tr  tài chính xây d ng qu ỹ

ạ ở ệ ự ệ ế ạ đào t o doanh nghi p. Qua đó, khuy n khích doanh nghi p t ở ộ    đào t o, m  r ng

ữ ệ ế ạ ướ ệ liên k t đào t o gi a các doanh nghi p trong n c và các doanh nghi p n ướ   c

ngoài.

ả ằ ậ ụ 3.2.3. Gi ơ ộ i pháp vi mô nh m t n d ng c  h i

ạ ộ ế ạ ẩ ươ 3.2.3.1. Đ y m nh ho t đ ng xúc ti n th ạ ng m i

ướ ị ườ ố ậ ừ a.  T ng b c gia nh p kênh phân ph i trên th  tr ng Nga

ị ườ ề ệ ấ ạ ể V  lâu dài, đ  XK sang th  tr ả ng Nga đ t hi u qu  cao nh t, các doanh

ệ ự ầ ả ố ệ nghi p Vi ộ ệ ố t Nam c n ph i xây d ng m t h  th ng phân ph i riêng. Tuy nhiên,

ướ ệ ạ ế ắ ầ ư ể ế ậ tr c m t, h u h t các doanh nghi p l ủ ả i ch a có đ  kh  năng đ  thi ạ   t l p m ng

ả ầ ư ớ ả ề ờ ệ ố ỏ phân ph i riêng do vi c này đòi h i ph i đ u t l n c  v  th i gian và tài chính.

ệ ạ ể ạ ờ ươ ự ệ ấ T i th i đi m hi n t i, công ty Hùng V ng là doanh nghi p duy nh t có d  án

ế ế ự ạ ạ ệ xây d ng nhà máy ch  bi n và kho l nh t i Nga. Các doanh nghi p còn hoàn toàn

ể ừ ứ ể ướ ậ ố có th  thông qua các hình th c khác đ  t ng b c gia nh p kênh phân ph i trên

ị ườ th  tr ng này.

ế ớ ộ ệ ể ồ ườ Các doanh nghi p có th  liên k t v i c ng đ ng ng i Vi ệ ở t Liên bang

ể ầ ư ả ế ế ỷ ả ặ ấ Nga đ  đ u t ữ  s n xu t, ch  bi n và XK nh ng m t hàng thu  s n mà th  tr ị ườ   ng

ể ậ ầ ố ệ đang có nhu c u. Hai bên cùng góp v n đ  thành l p liên doanh. Phía Vi t Nam

ế ề ệ ưở ẽ ệ ả ị ộ ớ ư v i  u th  v  lao đ ng, nguyên li u, nhà x ấ   ng s  ch u trách nhi m s n xu t.

97

ướ ớ ự ố ẵ ạ Phía n c ngoài v i s  nh y bén trong kinh doanh và kênh phân ph i s n có s ẽ

ụ ệ ằ ị ượ ả ấ ch u trách nhi m tiêu th  hàng hoá. B ng cách này, hàng hoá đ c s n xu t ra s ẽ

ậ ợ ơ ị ườ ệ ậ ố thu n l i h n trong vi c thâm nh p kênh phân ph i trên th  tr ồ   ng Nga, đ ng

ứ ờ ố ị ế ủ ờ ị ườ ướ th i đáp  ng t t và k p th i th  hi u c a ng i tiêu dùng n c này.

ệ ớ ế ướ ể ồ ổ ị Các doanh nghi p l n có ngu n hàng  n đ nh có th  liên k t d ề   i nhi u

ứ ớ ươ ố ớ ạ ạ ờ hình th c v i các công ty th ng m i hay các nhà phân ph i l n t i Nga, nh  đó

ủ ạ ị ườ ự ể ế ậ ố có th  thâm nh p tr c ti p vào các kênh phân ph i ch  đ o trên th  tr ng Nga

ệ ố ị ử ẻ (h  th ng các siêu th , c a hàng bán l ,…).

ộ ợ ệ ệ ể   b. Nâng cao tính chuyên nghi p trong vi c tham gia các h i ch , tri n

ỷ ả ạ lãm chuyên ngành thu  s n t i Nga

ự ứ ữ ế ộ ậ M t trong nh ng cách th c thâm nh p tr c ti p và nhanh chóng vào th ị

ườ ị ườ ư ệ ể ợ ộ tr ng Nga là tham gia các h i ch , tri n lãm. Nh  đã nói, vi c th  tr ng Nga

ệ ầ ệ ứ ả ạ ượ yêu  c u  các  doanh  nghi p Vi ệ t Nam bên  c nh vi c  ph i  đáp  ng đ c  tiêu

ẩ ủ ọ ớ ượ ậ ẩ ầ ả ớ ồ ợ chu n c a h  còn c n ph i có h p đ ng v i nhà nh p kh u m i đ c phép XK

ị ườ ủ ệ vào th  tr ng này, đã gây không ít khó khăn cho vi c chào hàng c a phía Vi ệ   t

ể ợ ươ ạ ở ộ Nam. Khi đó, rõ ràng, h i ch  hay tri n lãm th ng m i tr  thành c  h i r t t ơ ộ ấ ố   t

ệ ớ ệ ả ủ ạ ị ườ ự ế ể đ  doanh nghi p gi ầ i thi u s n ph m c a mình t i th  tr ng Nga. Th c t cho

ữ ấ ươ ụ ợ ượ ế ề th y,  có  nhi u nh ng th ng  v   h p tác  đ c  ký  k t  thành  công  thông  qua

ỗ ươ ư ậ ữ ể ắ ộ ợ nh ng h i ch , tri n lãm nh  v y. Theo Kh c Bình (2014) và Đ  H ng (2014),

ỷ ả ấ ệ ượ ấ ạ ộ ầ g n đây nh t, thu  s n Vi t Nam cũng đ c đánh giá r t cao t ợ ớ   i hai h i ch  l n

ỷ ả ợ ộ ộ ợ ủ c a Nga là h i ch  thu  s n Nga và h i ch  mùa thu vàng Moskva.

ạ ộ ả ủ ữ ệ ể ơ ờ ớ Đ  nâng cao h n n a hi u qu  c a ho t đ ng này trong th i gian t i, các

ệ ệ ẽ ề ề ố ợ ự ặ ầ ặ ầ doanh nghi p Vi ọ ậ   t Nam c n có s  ph i h p ch t ch  v  ni u m t, c n h c t p

ộ ố ướ ủ ệ ỷ ả ớ ự ộ kinh nghi m c a m t s  n c có trình đ  và năng l c XK thu  s n l n trên th ế

ớ ậ ả ư ố gi i nh  Trung Qu c, Na Uy, Nh t B n…

ế ệ ể ầ ộ ợ ỹ ả Các doanh nghi p c n ti n hành kh o sát k  các h i ch  liên quan đ  có

ế ị ư ọ ợ ạ ộ ự ự s  l a ch n phù h p. Khi đã quy t đ nh tham gia tr ng bày t ợ i h i ch  nào thì

ể ớ ừ ề ề ặ ệ ả ẩ ớ nên tham gia đ u đ n nhi u năm, v a đ  gi ế   i thi u các s n ph m m i và ti p

ừ ể ặ ủ ằ ớ ớ ố ỡ ậ c n v i khách hàng m i, v a đ  g p g  khách hàng quen nh m c ng c  và tăng

98

ườ ự ỗ ợ ề ầ ệ ệ ố c ộ ng m i quan h . Các hi p h i ngành ngh  c n có s  h  tr ệ    doanh nghi p

ệ ự ộ ọ ợ trong vi c l a ch n h i ch .

ạ ộ ư ệ ợ T i h i ch , các doanh nghi p cũng không nên tr ng bày tràn lan mà nên

ữ ư ợ ớ ướ ị ườ ủ ẫ tr ng bày nh ng m u phù h p v i xu h ng tiêu dùng chung c a th  tr ng và

ệ ượ ề ạ ả ấ ủ ệ ẩ ả ả ạ đ i di n đ ấ   c cho kh  năng s n xu t c a doanh nghi p v  lo i s n ph m, ch t

ể ệ ẫ ạ ẩ ượ ượ l ng, tiêu chu n nguyên li u, m u mã… Bên c nh đó, đ  thu hút đ ề   c nhi u

ệ ề ế ậ khách hàng, n u có nhi u gian hàng tham gia thì các doanh nghi p nên t p trung

ệ ầ ộ ộ ồ ờ ự các doanh nghi p vào cùng m t khu v c, đ ng th i dành m t ph n kinh phí đ ể

ả ằ ệ ả ặ ả ạ ộ   qu ng bá có hi u qu  b ng cách đăng tin ho c qu ng cáo trên các danh b  h i

ặ ạ ệ ặ ợ ớ ch  ho c t p chí chuyên ngành. Catalogue, quà t ng, các tài li u gi ầ   ệ i thi u c n

ượ ế ế ủ ữ ệ ế ấ ộ đ c thi t k , in  n hay ch  tác m t cách chuyên nghi p, có đ  nh ng thông tin

ớ ệ ầ ế ế ế ự ị giao d ch và gi i thi u c n thi ệ t. Vi c thi ầ   t k  và dàn d ng gian hàng cũng c n

ượ ể ọ ậ ệ ệ ọ đ ệ   c các doanh nghi p chú tr ng có th  h c t p kinh nghi m các doanh nghi p

ướ ầ ư ặ ộ ợ n c ngoài trong quá trình tham gia h i ch  ho c đ u t kinh phí thuê công ty

ế ế ệ ạ thi t k  chuyên nghi p t i Nga.

ố ế ạ ể ệ ợ ộ ệ Ngoài vi c tham gia các h i ch , tri n lãm qu c t t i Nga, Vi t Nam

ự ổ ứ ị ố ế ợ ệ ặ cũng nên tích c c t ỳ ộ  ch c đ nh k  h i ch  qu c t ỷ ả  thu  s n Vi t Nam. M t tích

ệ ổ ứ ộ ợ ạ ố ượ ệ ệ ự ủ c c c a vi c t ch c h i ch  t i sân nhà là s  l ng các doanh nghi p Vi t Nam

ư ậ ữ ề ẽ ả ấ ơ ợ ộ ữ   tham gia r t đông đ o. Qua nh ng h i ch  nh  v y, s  có nhi u h n nh ng

ơ ộ ỷ ả ệ ớ ấ ượ ữ ệ ẩ doanh nghi p thu  s n có c  h i gi ả i thi u nh ng s n ph m ch t l ủ   ng c a

ớ ướ ữ mình v i nh ng nhà NK n c ngoài, trong đó có Nga.

ườ ế ế ữ ế ệ ợ 3.2.3.2. Tăng c ủ   ng h p tác, liên k t gi a các doanh nghi p ch  bi n, XK th y

ướ ệ ớ ớ ướ ể ở ộ ả s n trong n c v i nhau và v i các doanh nghi p n c ngoài đ  m  r ng th ị

tr ngườ

ở ộ ị ườ ế ị ụ ữ ố ộ M  r ng th  tr ng là m t trong nh ng m c tiêu then ch t quy t đ nh thành

ủ ệ ề ươ ạ ự công c a các doanh nghi p XK khi tham gia vào n n th ng m i t ầ    do toàn c u.

ố ả ệ ượ ị ườ ở Trong b i c nh FTA Vi t Nam – EAEU đ ế c ký k t, th  tr ng ề    Nga có nhi u

ở ộ ị ườ ể ệ ắ ằ ắ ơ ộ ể c  h i đ  các doanh nghi p n m b t nh m m  r ng và phát tri n th  tr ng ở

đây.

99

ệ ệ ị ườ ầ ạ Các doanh nghi p Vi t Nam XK sang th  tr ng này đa ph n l i là các doanh

ạ ộ ừ ệ ế ỉ ẻ ỏ nghi p có quy mô v a và nh  nên n u ch  ho t đ ng riêng l ể ạ    thì khó có th  c nh

ượ ớ ủ ả ủ ị ườ ộ ị ủ ố tranh đ c v i hàng th y s n c a th  tr ng n i đ a hay c a các qu c gia khác. Do

ệ ệ ợ ứ ạ ể ế ả ầ đó các doanh nghi p Vi t Nam c n liên k t và h p s c l i đ  nâng cao kh  năng

ủ ả ệ ị ườ ệ ầ ủ ạ c nh tranh c a th y s n Vi t trên th  tr ng Nga. Các doanh nghi p c n chung tay

ươ ủ ả ủ ệ ệ ự ạ ướ ự xây d ng th ng hi u th y s n c a Vi t Nam; xây d ng m ng l ữ   i thông tin gi a

ị ườ ệ ẻ ằ ậ ậ ị các doanh nghi p nh m chia s  các thông tin th  tr ng, c p nh t các quy đ nh

ấ ượ ẩ ớ ổ ớ ữ ậ ầ ỹ m i; tiêu chu n ch t l ả   ng, trao đ i v i nhau nh ng yêu c u k  thu t và rào c n

ế ể ứ ệ ạ ộ ộ ể đ  cùng nhau tìm ra bi n pháp  ng phó; liên k t đ  đào t o đ i ngũ cán b , nhân

viên, công nhân.

ữ ệ ệ ạ ặ ướ ế M t khác, bên c nh vi c liên k t gi a các doanh nghi p trong n c, các

ệ ầ ườ ệ ợ ớ doanh nghi p XK cũng c n tăng c ủ ả   ng h p tác v i các doanh nghi p th y s n

ệ ườ ắ ậ ớ ể ậ ấ ạ t i Nga. Các doanh nghi p này là ng i n m rõ và có th  c p nh t s m nh t xu

ướ ị ườ ấ ượ ư ề ẩ ạ h ng th  tr ị ng cũng nh  các quy đ nh v  tiêu chu n ch t l ng t ợ   i Nga. H p

ệ ủ ệ ớ ệ ẽ tác v i các doanh nghi p Nga s  giúp các doanh nghi p c a Vi ắ   ắ t Nam n m b t

ượ ơ ộ ợ ở ộ ị ườ ề ơ đ c nhi u thông tin h n và cũng có c  h i h p tác, m  r ng th  tr ư   ng, đ a

ủ ả ệ ề ố hàng th y s n Vi t Nam vào Nga qua nhi u kênh phân ph i khác nhau.

ự ạ ế ợ ể ộ ế ề ề Do h n ch  v  ti m l c kinh t nên khi tham gia h i ch  tri n lãm trên th ị

ườ ệ ợ ớ tr ng Nga, các doanh nghi p nên h p tác v i nhau, cùng đóng góp kinh phí đ ể

ể ệ ẩ ươ ớ ệ ị giúp cho vi c chu n b  và tri n khai các ch ng trình gi ủ   ả i thi u, qu ng bá c a

ệ ệ ả ố doanh nghi p mình chuyên nghi p và bài b n. Ngoài ra, các đ i tác Nga th ườ   ng

ự ả ấ ủ ặ ớ ơ ớ ị có đ n đ t hàng v i giá tr  khá l n, trong khi năng l c s n xu t c a các doanh

ỷ ả ệ ệ ự ế ế ẫ ạ ậ nghi p thu  s n Vi ữ   t Nam v n còn h n ch . Do v y, s  liên k t nói trên gi a

ệ ầ ế ể ể ạ ộ ợ các doanh nghi p là c n thi t đ  tránh tình tr ng trong h i ch , tri n lãm, doanh

ả ừ ố ử ượ ệ nghi p ph i t ch i khách hàng vì không có đ  l ng hàng bán.

ả ằ ậ ụ 3.2.4. Gi ơ ộ i pháp vi mô nh m t n d ng c  h i

̀ ượ ̉ ̉ ́ 3.2.4.1. Nâng cao chât l ng hang thuy san

̀ ́ ́ ́ ́ ́ ự ́ ơ ̣ ̉ ̉ ̉ ̣ ̉ Cac măt hang th c phâm noi chung, trong đo co thuy san rât nhay cam v i yêu

̀ ̀ ̀ ́ ế ứ ẽ ̉ ̣ ự ụ ự ặ ̣ ̉ ̉ ể   câu vê sinh an toan th c phâm, va chiu s  kiêm soat h t s c ch t ch  cua C c ki m

100

́ ̀ ự ậ ộ ̣ ̉ ̉ ̣  ị d ch đ ng th c v t Liên bang Nga (VPSS). Nêu hang Viêt Nam không đam bao vê

̀ ́ ́ ̀ ̃ ́ ́ ́ ơ ư ườ ượ ̉ ̉ sinh, không an toan đôi v i s c khoe ng ́ i tiêu dùng thi rât kho co thê giua đ ̣  c thi

̀ ́ ́ ̀ ́ ượ ́ ơ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̉ tr ̀ ươ ng. Vi vây chi co cach nâng cao va ôn đinh chât l ng san phâm, m i nâng cao

̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ̣ ượ đ ̀ c kha năng canh tranh cua hang thuy san Viêt Nam trên thi tr ̀ ̣ ươ ng Nga.

́ ́ ượ ị ườ ủ ̣ ̣ ̉ ́  Ap dung hê thông tiêu chuân chât l ng c a th  tr ạ   ng Nga trong ho t

ấ ẩ ả ấ ỷ ả ộ đ ng s n xu t ­ xu t kh u thu  s n

ị ườ ệ ố ụ ẩ ặ ố Th  tr ng Nga v n có h  th ng tiêu chu n áp d ng cho m t hàng thu ỷ

ể ể ộ ậ ệ ề ệ ả s n riêng và đ c l p. Đi u này, cũng có th  hi u là vi c các doanh nghi p XK

ỷ ả ủ ệ ị ườ ủ ạ ẩ ớ thu  s n c a Vi t Nam dù có đ t tiêu chu n c a các th  tr ng l n và khó tính

ẽ ượ ư ề ỳ ậ ả nh  Hoa K , EU hay Nh t B n đ u không có nghĩa s  đ ậ   c phía Nga công nh n

ị ườ ẩ ụ ủ ậ ọ ủ đ  tiêu chu n XK sang th  tr ệ ng c a h . Tuy v y, vi c áp d ng theo các quy

ố ế ẩ ệ ượ ấ ượ chu n qu c t cũng giúp các doanh nghi p nâng cao đ c ch t l ỷ ả   ng thu  s n

ễ ạ ượ ệ ề ạ ơ ủ c a mình và t o đi u ki n d  đ t đ ẩ ủ c tiêu chu n c a Nga h n.

ể ả ỷ ả ạ ả ẩ Đ  đ m b o thu  s n đ t tiêu chu n XK sang Nga, không còn cách nào

ệ ố ủ ệ ệ ả ị khác ngoài vi c các doanh nghi p ph i tuân th  theo h  th ng các quy đ nh, tiêu

ẩ ủ ệ ố ẩ ồ ế ề ẩ chu n c a Nga. H  th ng này bao g m các tiêu chu n chi ti t v  tiêu chu n v ệ

ề ể ấ ượ ự ẩ ị ượ ề ấ sinh an toàn th c ph m, v  v n đ  ki m d ch và ch t l ng, đ ị c quy đ nh trong

ớ ợ ệ ự ả ả ữ ả b n ghi nh  h p tác gi a Liên bang Nga và Vi t Nam trong lĩnh v c đ m b o an

ủ ả ự ấ ẩ ẩ toàn th c ph m th y s n xu t­NK và tiêu chu n SANPIN 2.3.2.2804­10. Trong

ề ư ượ ấ ố ỷ ệ ạ ứ đó, v n đ  d  l ng thu c kháng sinh và t m  băng cao quá m c cho phép là l

ỷ ả ữ ề ặ ấ ệ ấ ườ nh ng v n đ  mà các m t hàng thu  s n Vi t Nam xu t sang Nga th ng xuyên

ữ ủ ệ ậ ấ ả ặ g p ph i. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ra nh ng l nh c m v n c a Nga

ỷ ả ủ ạ ệ ừ ể ạ ố ớ đ i v i các lo i thu  s n c a Vi t Nam trong giai đo n v a qua, đi n hình là

ầ ộ ệ ị ấ trong 7 tháng đ u năm 2014, toàn b  cá tra Vi t Nam đã b  c m v n ậ ở ị ườ    th  tr ng

ề ả ưở ỷ ả ủ ế ớ ệ này. Đi u này đã gây  nh h ng l n đ n uy tín c a thu  s n Vi t Nam nói chung

ố ạ t i qu c gia này.

ể ỗ ợ ủ ụ ệ ệ ẩ ố Đ   h   tr cho   vi c   áp   d ng   h   th ng   tiêu   chu n   trên   c a   các   doanh

́ ̀ ́ ́ ́ ỷ ả ệ ợ ơ ơ ̉ ̉ ́ ́   nghi p, ngành thu  s n cân phôi h p v i cac c  quan chinh phu kiêm tra, giam sat

101

̃ ́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ơ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ chăt che cac hoat đông san xuât chê biên, đông th i quan ly khang sinh t ̀ ́ ư  gôc

́ ́ ́ ̀ ́ ́ ử ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ nghâp khâu, không đê nhâp khâu hay buôn ban, s  dung cac hoa chât va khang sinh

̀ ́ ̃ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ử ́ ư ̣ ̣ ̣ ̣   bi câm, không ro nguôn gôc xuât x  va co chê tai x  ly vi pham khi phat hiên viêc

́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ử s  dung cac thuôc câm, hoa chât bi câm.

́ ́ ̀ ̃ ́ ơ ở ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ Cac c  s  san xuât thuy san phai kiêm soat chăt che nguôn nguyên liêu

́ ́ ́ ́ ́ ươ ư ươ ư ợ ơ ̣ tr ̀ ́ c khi đ a vao chê biên. Tr ̀ ́ c hêt, doanh nghiêp cân kêt h p v i ng  dân

́ ́ ̃ ́ ư ư ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ kiêm soat chăt cac nguôn th c ăn công nghiêp, h ́ ́ ươ ng dân ng  dân chon thuôc

́ ́ ́ ́ ̃ ư ơ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̀ ch a bênh không co loai khang sinh ma cac c  quan kiêm nghiêm câm, buôc ng ư

́ ́ ́ ̀ ̀ ử ượ ư ướ ̣ ̉ dân cam kêt không s  dung cac d c phâm va th c ăn không an toan. Tr c khi

́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ượ ̣ ̉ ̣ ư đ a vao chê biên, nguyên liêu cân đ ̣   c kiêm tra lai. Trong khâu chê biên, viêc

̀ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́ ư ̣ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ quan ly vê sinh an toan cung nh  vây kiêm tra cac loai phu gia hoa chât dung trong

́ ̀ ́ ̀ ̃ ̀ ̀ ượ ̣ ̣ ́ chê biên cân đ c tiên hanh ky cang va th ̀ ́ ̀ ươ ng xuyên. Hê thông kho lanh cân

́ ̀ ́ ̀ ̃ ượ ̉ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ đ c nâng câp bao đam hang không bi nhiêm bân trong qua trinh bao quan. Khi

̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ư ̉ ̉ ̣ hang xuât kho, cân thông qua NAFIQAVED đê kiêm tra va câp giây ch ng nhân an

̀ ́ ượ toan chât l ng.

ị ườ ố ế ứ ụ ệ ắ Nga v n là th  tr ẩ   ng h t s c nghiêm kh c nên vi c áp d ng quy chu n

ầ ượ ể ả ụ ệ ộ này c n đ c các doanh nghi p áp d ng m t cách nghiêm túc và duy trì k  c  khi

ủ ề ị ườ ạ ộ ư ậ ỉ ệ đã đ  đi u ki n XK vào th  tr ỷ ả   ng Nga. Ch  có nh  v y, ho t đ ng XK thu  s n

ệ ị ườ ớ ượ ơ ộ ể ủ c a Vi t Nam sang th  tr ng này m i đ c duy trì và có c  h i phát tri n.

 Xây d ng quy trinh truy xuât nguôn gôc san phâm

̀ ́ ̀ ́ ự ̉ ̉

̀ ́ ự ̣ ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ Hiên nay, truy nguyên nguôn gôc san phâm th c phâm, kê ca thuy san nuôi

̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ự ̃ ư ̉ đang la yêu câu th c tê. Nh ng năm qua, yêu câu phap ly va yêu câu cua thi tr ̀ ̣ ươ   ng

̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ự ̣ ̣ vê truy nguyên nguôn gôc liên tuc gia tăng va d  đoan con tiêp tuc tăng.

́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̃ ơ ̣ ̣ ́ ư   Truy xuât nguôn gôc la hê thông cho phep cac đ n vi trong chuôi cung  ng

̃ ́ ́ ́ ̀ ự ự ̉ ̉ ̉ ̣ ̉ ̉ ́ th c phâm theo doi, kiêm soat th c phâm qua cac công đoan cua qua trinh san xuât,

́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̃ ư ̣ ̣ chê biên va phân phôi­ tiêu thu, sau đo ghi lai nh ng thông tin cân thiêt. Cac thông

́ ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉   ư tin co thê ghi trên giây hoăc may tinh, nh ng viêc trao đôi thông tin băt buôc phai

̀ ́ ̃ ́ ̀ ́ ̀ ̃ ̣ ử ̣ ơ ở ư ̣ ̉ băng điên t ̉   thông qua môt c  s  d  liêu trung tâm đê bât ky luc nao cung co thê

102

́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̣ ơ ̉ ̀ truy xuât nhăm cung câp cho khach hang hoăc c  quan co thâm quyên.

́ ́ ́ ́ ́ ́ ơ ̣ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣  Đôi v i doanh nghiêp chê biên thuy san xuât khâu Viêt Nam, ap dung hê

̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ư ợ ̉ ̣ ́ thông truy xuât nguôn gôc co thê lam tăng chi phi, nh ng l i ich thu lai cung không

́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ươ ưở ơ ượ ̉ nho. Tr ́ c hêt, no giup khach hang tin t ng h n vao chât l ̣  ng va an toan vê

́ ́ ̀ ́ ́ ́ ơ ̣ ươ ̉ ̉ sinh đôi v i san phâm, qua đo, nâng cao uy tin trên thi tr ̀ ng. Thêm vao đo, nh ̀ ơ

́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ượ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ ̉ hê thông nay ma doanh nghiêp co thê quan ly tôt chât l ng san phâm, t ̀ ư  khâu

́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ự ̣ ̉ ̀   nuôi trông, chê biên cho đên qua trinh vân chuyên va phân phôi. Nêu co s  cô vê

́ ́ ́ ư ượ ượ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̉ dich bênh, hoăc cac d  l ự ng trong th c phâm v t qua tiêu chuân cho phep xay

́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̣ ̉ ̣ ̣ ́   ra, doanh nghiêp co thê xac đinh nguyên nhân môt cach dê dang, biêt ngay no phat

̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ở ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ sinh ̀  khâu nao va t ̀ ư  đo co biên phap giai quyêt kip th i nhăm tranh cac thiêt hai,

́ ́ ̀ ́ ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ bao đam tinh an toan cho cac thuy san xuât khâu cua Viêt Nam.

̀ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ́ ự ượ ̉ ̣ Đê xây d ng đ ́ c hê thông truy xuât nguôn gôc nay, chung ta nên hinh thanh

́ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̉ ư ̃ ư ̃ ư ̃ ư ơ cac tô ch c liên kêt ngang (gi a cac nha chê biên v i nhau, gi a nh ng ng ̀ ươ i nuôi

̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ươ ́ ư ̣ ̉ ̉ ơ v i nhau) va liên kêt doc (ng ́ ̀ i nuôi – nha san xuât giông – nha san xuât th c ăn –

́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̃ ư ̃ ư ự ̣ ́   thuôc thu y – nha chê biên). Co s  liên kêt bên v ng gi a cac doanh nghiêp chê

́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ơ ươ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ biên xuât khâu v i ng ́ ̀   i san xuât nguyên liêu, dich vu hâu cân giup kiêm soat tôt

́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ươ ư ̣ ́ ơ h n cac khâu tr ́ ́ c chê biên cung nh  trong toan bô qua trinh chê biên.

ạ ộ ự ệ ấ ạ ồ  Đào t o ngu n nhân l c cho doanh nghi p trong ho t đ ng xu t kh u ẩ

ườ ả ớ ệ ấ ồ ồ ộ Con ng i là ngu n tài s n l n nh t cho m t doanh nghi p. Ngu n nhân

ữ ộ ố ạ ộ ủ ộ ự ấ ự l c là m t trong nh ng nhân t ch  đ ng và tích c c nh t trong ho t đ ng xúc

ở ậ ự ố ế ộ ồ ầ ấ ế ộ ti n XNK. B i v y, có m t ngu n nhân l c t t là m t yêu c u t t y u đ i v i s ố ớ ự

ủ ấ ứ ể ệ ạ ớ phát tri n và l n m nh c a b t c  doanh nghi p nào.

ự ượ ệ ị ườ ệ ộ Hi n nay, l c l ng cán b  trong các doanh nghi p XK sang th  tr ng Nga

ề ế ạ ở ệ ư ề ế còn nhi u h n ch . Do ti ng Nga Vi ổ ế t Nam không ph  bi n nhi u nh  các

ị ấ ữ ế ế ạ ặ ạ ầ ệ ngo i ng  khác và đang d n b  th t th , công tác đào t o ti ng Nga, đ c bi t là

ế ế ủ ả ế ti ng Nga trong kinh t nói chung và ti ng Nga trong chuyên ngành th y s n nói

ế ự ượ ế ẫ ế ạ ộ ạ riêng v n còn h n ch  khi n l c l ng cán b  XNK thành th o ti ng Nga còn ít.

103

ự ế ữ ư ề ệ ơ ạ ộ H n n a, vì ch a có nhi u kinh nghi m th c t ủ    trong ho t đ ng XK hàng th y

ự ế ề ặ ọ ỡ ỡ ả s n nên h  còn g p nhi u khó khăn, b  ng  khi xây d ng và ti n hành các k ế

ữ ế ầ ạ ậ ọ ơ ệ ho ch xúc ti n. Do v y, các doanh nghi p c n chú tr ng h n n a trong công tác

ư ạ ạ ộ đào t o, nâng cao trình đ  chuyên môn trong công tác XNK, cũng nh  ngo i ng ữ

ề ả ỹ ỹ và các k  năng m m, k  năng qu n lý khác.

ệ ệ ề ạ ầ ọ ặ Đ c bi t, các doanh nghi p c n chú tr ng đào t o nâng cao tay ngh  cho

ế ế ộ ườ ạ cán b  và công nhân ch  bi n. Trong môi tr ắ   ng c nh tranh ngày càng gay g t

ư ệ ộ ộ ệ ế ể ể ầ nh  hi n nay, đ  phát tri n, ngoài có công ngh  tiên ti n, c n có m t đ i ngũ

ề ủ ọ ề ở ế ố ả ưở ề ớ ấ công nhân lành ngh , b i tay ngh  c a h  là y u t nh h ng r t nhi u t ấ   i ch t

ầ ổ ệ ả ậ ẩ ứ ạ ượ l ng s n ph m.Vì v y, các doanh nghi p c n t ch c các khóa đào t o cho

ế ế ề ấ ằ ộ công nhân ch  bi n nh m nâng cao tay ngh , tăng năng su t lao đ ng, qua đó

ấ ượ ư ả ượ ệ ả ẩ nâng cao ch t l ng cũng nh  s n l ủ ng s n ph m c a doanh nghi p.

ị ế ỷ ả ạ ợ ở ớ ườ 3.2.4.2. Đa d ng hoá hàng thu  s n phù h p v i th  hi u, s  thích ng i tiêu

dùng Nga.

ỷ ả ủ ơ ấ ệ ị ườ ờ C  c u XK thu  s n c a Vi t Nam sang th  tr ng Nga trong th i gian qua

ộ ố ặ ủ ế ỉ ậ ư ề ố ch  y u ch  t p trung vào m t s  m t hàng truy n th ng nh : cá tra, cá khô, tôm,

ố ề ơ ấ ả ự ấ ề ế ạ ẩ ộ ạ b ch tu c. Đi u này gây s  m t cân đ i v  c  c u s n ph m, làm h n ch  kim

ỷ ả ủ ế ặ ạ ả ạ ệ ạ ng ch XK và h n ch  kh  năng c nh tranh c a m t hàng thu  s n Vi t Nam trên

ị ườ ố ữ ầ ớ ạ ặ th  tr ả   ặ ng Nga. M t khác, trong s  nh ng m t hàng nêu trên, ph n l n là d ng s n

ỷ ả ướ ạ ư ế ạ ẩ ơ ướ ố ph m s  ch  nh  thu  s n p l nh, đông l nh, khô/ p mu i. Trong khi đó,

ườ ướ ữ ụ ả ẩ ng i tiêu dùng Nga đang có xu h ế ế   ng tăng tiêu th  nh ng s n ph m ch  bi n

ượ ế ế ầ ạ ẵ s n (hàm l ề ặ   ng ch  bi n cao) và nhu c u tiêu dùng ngày càng đa d ng hoá v  m t

ẩ ả s n ph m).

ạ ộ ư ậ ủ ể ể Nh  v y, đ  duy trì và phát tri n ho t đ ng XK c a mình trên th  tr ị ườ   ng

ỷ ả ấ ượ ả ữ ẩ ệ Nga, rõ ràng, các doanh nghi p thu  s n ph i cung c p đ ả c nh ng s n ph m mà

ị ườ ừ ứ ầ ầ ơ ạ ở ệ ữ th  tr ng này c n ch  không đ n thu n d ng l ả   ấ  vi c cung c p nh ng s n i

ệ ệ ề ệ ả ẩ ớ ồ ụ   ph m doanh nghi p có. Đi u này đ ng nghĩa v i vi c doanh nghi p ph i liên t c

ớ ả ư ề ạ ắ ặ ẩ ỡ ổ đ i m i s n ph m v  kích c , màu s c, cũng nh  đa d ng hoá các m t hàng XK.

ầ ỷ ọ ơ ế ệ ả ả ầ Ngoài ra, chúng ta cũng c n ph i gi m d n t tr ng hàng nguyên li u, s  ch  trong

104

ồ ờ ỷ ọ ế ế ư ặ ơ ấ c  c u hàng XK, đ ng th i, tăng t tr ng các m t hàng đã qua ch  bi n nh  phi lê,

ể ả ẩ ả ẩ ộ ượ ế ế ẵ xông khói hay các s n ph m ch  bi n s n, s n ph m đóng h p. Đ  làm đ ề   c đi u

ầ ư ệ ầ ề ế ị ườ ự này, các doanh nghi p c n đ u t dây chuy n thi t b , tăng c ng năng l c công

ệ ế ế ế ế ứ ứ ả ớ ự ngh  ch  bi n, cùng v i đó, ph i tích c c nghiên c u cách th c ch  bi n cũng nh ư

ế ế ể ạ ớ ạ ấ ừ ẫ ặ ạ ớ ữ ổ đ i m i sáng t o đ  t o ra nh ng m t hàng ch  bi n m i l , h p d n, v a mang

ị ặ ủ ệ ừ ợ ị ườ ẩ ươ h ư ng v  đ c tr ng c a Vi t nam v a h p kh u v  ng ự   i tiêu dùng Nga. Khi th c

ượ ả ả ỷ ả ề ấ ế ề ẩ ệ hi n đ c đi u này, giá c  s n ph m thu  s n XK tăng lên là đi u t t y u, nh ờ

ệ ẽ ị ơ ề ầ đó, các doanh nghi p s  thu l ạ ượ i đ c nhi u giá tr  h n, góp ph n làm tăng kim

ỷ ả ủ ả ướ ạ ng ch XK thu  s n c a c  n c.

ự ươ ỷ ả ệ ẩ ả ấ 3.2.5.3 Xây d ng th ẩ ng hi u cho s n ph m thu  s n xu t kh u

ự ệ ọ ươ ệ ệ ể ả Vi c chú tr ng xây d ng th ng hi u đ  thu hút và tăng hi u qu  kinh

ướ ớ ố ả ủ doanh luôn là h ệ   ệ ng đi đúng c a các doanh nghi p. Trong đó, v i b i c nh hi n

ự ệ ươ ậ ợ ơ ệ ề ạ ố nay, vi c xây d ng th ẽ ng hi u qu c gia s  có nhi u thu n l i h n. T i th ị

ườ ị ườ ữ ỷ ả ớ ệ ườ tr ng Nga hay nh ng th  tr ng l n khác, thu  s n Vi t Nam th ng đ ườ   ng

ệ ươ ư đ a vào thông qua các doanh nghi p trung gian và mang tên th ủ   ệ ng hi u c a

ữ ế ườ ỉ ế ả ế ầ nh ng trung gian này. Vì th , ng ầ i tiêu dùng h u h t ch  bi t s n ph m có

ố ừ ồ ệ ề ệ ấ ngu n g c t Vi t Nam, trong khi có r t ít thông tin v  các doanh nghi p Vi ệ   t

ự ươ ệ ố ầ ẽ Nam. Do đó, xây d ng th ỷ ả ng hi u thu  s n qu c gia ở ướ  b c đ u s  mang l ạ   i

ở ậ ệ ả ơ ơ ượ ụ ệ ề ữ hi u qu  nhanh h n, b n v ng h n. B i v y, đây đ c coi là nhi m v  chung và

ướ ặ ề ươ ỷ ả ệ là b c đ t n n móng cho th ng hi u nganh thu  s n.

ệ ế ạ ễ ể ề Vi ậ   t Nam có th  m nh v  XK cá tra, tôm, cá khô, nhuy n th . Do v y,

ướ ắ ầ ả ươ ệ ố tr ự c m t c n xây d ng và qu ng bá th ẩ   ng hi u qu c gia cho nhóm sân ph m

ả ệ ố ạ ộ ự ệ ể ồ ẩ   ổ này. Vi c này là ho t đ ng xây d ng t ng th  bao g m c  h  th ng tiêu chu n

ự ự ể ế ạ ả ả ẩ ả cho s n ph m, xây d ng hình  nh (logo) tiêu bi u, xây d ng k  ho ch qu ng bá

ủ ả ị ườ ế ẩ ả và xúc ti n cho hình  nh c a s n ph m này trên th  tr ể ả ộ ị ng k  c  n i đ a hay

ố ế ỉ ẫ ự ị ượ ả ộ ở ấ ỉ qu c t , hay xây d ng ch  d n đ a lý đ c b o h c p t nh.

ự ệ ộ ồ ộ ươ ẽ C ng đ ng doanh nghi p s  cùng nhau xây d ng m t th ấ   ệ ng hi u ch t

ắ ươ ấ ượ ệ ớ ấ ẩ ả ượ l ng chung và g n th ng hi u này v i ch t l ỉ ả   ng s n ph m cao nh t. Ch  s n

ấ ượ ủ ẩ ẩ ầ ớ ượ ắ ặ ph m nào đ y đ  các tiêu chu n ch t l ng này m i đ c g n logo ho c hình

105

ả ươ ữ ệ ế ẩ ả ạ nh th ng hi u. Bên c nh đó, n u nh ng s n ph m này không duy trì đ ượ   c

ấ ượ ẽ ị ạ ư ậ ỷ ả ỏ ệ ch t l ng s  b  lo i kh i danh sách. Có nh  v y, thu  s n Vi t Nam XK sang

ế ớ ả ả ượ ấ ượ Nga nói riêng và XK th  gi i nói chung b m đ m đ c ch t l ờ   ồ ng, đ ng th i

ự ể ỗ ự ệ ộ ườ cũng là đ ng l c đ  các doanh nghi p n  l c th ể ng xuyên ki m soát ch t l ấ ượ   ng

ấ ả ẩ ả ả ạ trên t t c  các khâu, duy trì b o đ m hàng đ t chu n. Ngoài ra, m t s  th ộ ố ươ   ng

ư ế ề ệ ố hi u có truy n th ng nh  tôm sinh thái Cà Mau, nghêu B n Tre, cá basa An

ầ ượ ế ụ ỗ ợ Giang,… cũng c n đ c ti p t c h  tr ở ộ   ả  trong công tác qu ng bá và m  r ng

ươ ị ườ ệ th ng hi u trên th  tr ng Nga.

106

Ậ

Ế

K T LU N

ủ ả ữ ặ ấ ẩ ộ ậ Th y s n là m t trong nh ng m t hàng xu t kh u đem l ạ ợ i l i nhu n kinh t ế

ệ ữ ế ố ồ ờ ỷ ọ cao cho Vi t Nam trong su t nh ng năm qua và đ ng th i chi m t ớ    tr ng l n

ủ ạ ệ ộ ố ị ườ ấ trong kim ng ch XNK c a Vi t Nam. M t s  th  tr ủ   ẩ ng xu t kh u chính c a

ệ ể ể ế ư ả ậ ỹ Vi t Nam có th  k  đ n nh  Liên minh châu Âu – EU, M , Nh t B n, Hàn

ể ế ắ ẫ ộ ố Qu c, và không th  không nh c đ n Liên bang Nga. Nga v n luôn là m t th ị

ườ ủ ả ủ ề ố ệ ị ườ ộ tr ng truy n th ng c a th y s n Vi ệ t Nam và hi n là m t th  tr ề   ầ ng đ y ti m

ả ớ ỷ ệ ườ năng v i GDP kho ng 1.500 t USD, trên 143 tri u ng ầ   i tiêu dùng trong đó t ng

ư ủ ể ầ ặ ị ệ ớ l p trung l u ngày càng phát tri n. Tuy nhiên th  ph n c a m t hàng Vi t Nam

ị ườ ủ ư ể ầ ẫ ớ ờ ồ ạ t i Nga v n ch a đáng k  so v i nhu c u NK c a th  tr ng này, đ ng th i cũng

ư ươ ủ ả ớ ề ủ ứ ệ ch a t ng x ng v i ti m năng c a th y s n Vi t Nam.

ơ ệ ế Sau h n hai năm đàm phán, Vi t Nam và Liên minh kinh t Á – Âu đã chính

ứ ượ ệ ự ộ ộ ế ọ th c đ ủ   c ký k t và có hi u l c vào tháng 10/2015. M t n i dung quan tr ng c a

ủ ả ủ ế ấ ụ ứ ệ ặ ị hi p đ nh này là áp d ng m c thu  su t 0% cho các m t hàng th y s n c a Vi ệ   t

ẽ ượ ặ ớ ế ệ ị Nam, trong đó h n 70% m t hàng s  đ c áp thu  0% ngay sau khi Hi p đ nh có

ủ ả ệ ự ủ ề ệ ẩ ấ hi u l c. Đi u này giúp cho hàng th y s n c a Vi t Nam xu t kh u vào Liên

ữ ư ấ ị ế ộ ố ớ bang Nga có nh ng  u th  nh t đ nh so v i các qu c gia khác. Tuy nhiên, m t rào

ủ ả ớ ệ ấ ượ ậ ỹ ị ả c n v i th y s n Vi t Nam là hàng rào k  thu t, quy đ nh ch t l ng.. Chúng ta

ị ườ ư ỹ ấ ượ ậ ị ớ đã quen v i các th  tr ng nh  M , Nh t, EU… có quy đ nh ch t l ng an toàn

ự ư ẩ ạ ệ ị ườ ệ v  sinh th c ph m khá cao nh ng l i khác bi ớ t so v i th  tr ng Liên bang Nga.

ị ườ ẩ ấ ẩ ố ả ự Thúc đ y xu t kh u sang th  tr ng Liên bang Nga trong b i c nh th c thi

ệ ươ ạ ự ệ ế ộ ấ ị Hi p đ nh th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t Á Âu là m t v n đ ề

ướ ắ ằ ủ ả ặ đ t ra cho ngành th y s n nói riêng và Nhà n ắ c nói chung. Ch c ch n r ng s ẽ

ộ ế ữ ề ế ạ ỏ ệ   ầ có nh ng khó khăn không h  nh  và c n đ n m t k  ho ch lâu dài và các bi n

ụ ể ầ ự ố ợ ữ ướ ổ ứ pháp c  th , c n s  ph i h p gi a Nhà n ơ c và các c  quan, t ch c có liên quan

ủ ả ủ ả ư ệ ệ ẩ ấ ộ nh  Hi p h i xu t kh u th y s n VASEP, và các doanh nghi p th y s n. S  h ự ỗ

ợ ừ ướ ủ ạ ọ tr  t phía Nhà n c có vai trò quan tr ng, tuy nhiên vai trò ch  đ o chính là s ự

ấ ượ ủ ệ ệ ệ ố ắ c  g ng c a các doanh nghi p trong vi c hoàn thi n và nâng cao ch t l ặ   ng m t

107

ủ ả ấ ẩ ấ ả ạ ộ ữ ấ ằ ạ ẩ ơ hàng th y s n xu t kh u, t ẩ   t c  nh m đ y m nh h n n a ho t đ ng xu t kh u

ủ ả th y s n sang Nga.

ụ ể ự ữ ư ữ ệ ượ D a trên nh ng phân tích cũng nh  nh ng bi n pháp c  th  đã đ c nêu ra,

ạ ộ ủ ư ề ấ ẩ ọ ổ ề đ  tài hy v ng đã đ a ra cái nhìn t ng quan v  ho t đ ng xu t kh u c a Vi ệ   t

ạ ừ ơ ộ ứ ệ ị ạ Nam t i Nga, t đó phân tích các c  h i và thách th c mà Hi p đ nh mang l i, và

ả ủ ả ạ ộ ể ẩ ấ ẩ ư đ a ra các gi i pháp đ  thúc đ y ho t đ ng xu t kh u th y s n sang Nga.

ể ệ ề ả ỡ Đ  hoàn thi n đ  tài này, tác gi ỉ ả   ả ơ ự  xin chân thành c m  n s  giúp đ , ch  b o

ủ ứ ễ ậ t n tình c a TS. Nguy n Quang Minh trong quá trình nghiên c u và hoàn thành đ ề

ả ử ờ ả ơ ắ ủ ẫ tài. Tác gi cũng xin  g i l i c m  n chân thành t ớ ự ướ i s  h ng d n, dìu d t c a các

ạ ọ ộ ườ ạ ọ ạ ươ ố Thày cô b  môn và khoa Sau đ i h c Tr ng đ i h c Ngo i th ờ   ng trong su t th i

gian qua!

108

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

Ệ Ệ Ế

A. TÀI LI U TI NG VI T

a.i.1. Ban Tuyên giáo trung

ươ ệ ệ ề ị ươ ạ ự Tài li u tuyên truy n Hi p đ nh th ng m i t ng,

ệ ế ạ ị do Vi t Nam và Liên minh kinh t Á Âu, t ỉ i đ a ch

http://www.tuyengiao.vn/Home/Tuyen­truyen/90112/Tai­lieu­tuyen­truyen­

Hiep­dinh­Thuong­mai­tu­do­giua­Viet­Nam­va­Lien­minh­Kinh­te­A­Au

ậ truy c p ngày 15/3/2017.

a.i.2. Ban Quan h  qu c t

ố ế ệ ồ ơ ị ườ H  s  th  tr ­VCCI,2015, ạ ị ng Liên bang Nga,  t i đ a

ch  ỉ https://www.google.com.vn/url?

sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKE

wjn46iB_dTTAhWBJZQKHaejDGEQFghIMAY&url=http%3A%2F

%2Fvcci.com.vn%2Fuploads

%2F198HSTTLBNGa42014.docx&usg=AFQjCNEIyFLW25rLvVXpxSGdDJ

ậ 8SM0LVug&sig2=Y2f2VAlEuHgYhwfHhKoc3A truy c p ngày 10/3/2017.

a.i.3. B n ghi nh  h p tác gi a Liên bang Nga và Vi

ớ ợ ữ ả ệ ự ả t Nam trong lĩnh v c đ m

ủ ả ự ậ ẩ ấ ẩ ả b o an toàn th c ph m th y s n xu t – nh p kh u.

a.i.4. Kh c Bình, 2014,

ắ ệ ự ạ ộ ợ ủ ả ủ ả Th y s n Vi t Nam thu hút s  chú ý t i h i ch  th y s n

ạ ị Nga, t i đ a ch ỉ http://www.sggp.org.vn/thuy­san­viet­nam­thu­hut­su­chu­y­

ậ tai­hoi­cho­thuy­san­nga­330616.html truy c p ngày 3/3/2017.

a.i.5. B  Ngo i giao Vi

ạ ộ ệ ệ ơ ả ề ệ Tài li u c  b n v  Liên bang Nga và quan h t Nam,

ạ ệ ngo i giao Vi t Nam – Liên bang Nga, 2012.

a.i.6. Chính ph , ủ Quy t đ nh s  1445/ QĐ­TTg ngày 16 tháng 8 năm 2013 c a Th

ế ị ủ ố ủ

ủ ề ệ ủ ả ệ ể ể ạ ổ ướ t ng chính ph  v  vi c phê duy t Quy ho ch t ng th  phát tri n th y s n

ầ ế đ n năm 2020, t m nhìn năm 2030 , năm 2013.

a.i.7. Chính ph , ủ Quy t đ nh s  1690/ QĐ­TTg tháng 9 năm 2010 c a Th  t

ế ị ủ ướ ủ ố ng

ủ ề ệ ế ượ ệ ủ ả ể ệ ế chính ph  v  vi c phê duy t Chi n l c phát tri n th y s n Vi t Nam đ n

năm 2020.

a.i.8. Linh Chi, 2014, Nga chính th c t m ng ng nh p kh u cá tra Vi

ứ ạ ừ ậ ẩ ệ t Nam, i ạ t

ị đ a ch : ỉ http://thuysanvietnam.com.vn/nga­chinh­thuc­tam­ngung­nhap­khau­

109

ậ ca­tra­viet­nam­article­7072.tsvn truy c p ngày 3/3/2017.

a.i.9. Ng c Chính, 2015,

ọ ề ơ ộ ấ ẩ Nhi u c  h i tăng xu t kh u sang Liên bang Nga, C c ụ

ị ươ ươ ạ ị ệ công nghi p đ a ph ộ ng ­ B  Công th ng, t ỉ i đ a ch

http://arid.gov.vn/default.aspx?

ậ page=news&do=detail&category_id=232&news_id=3959 truy c p ngày

2/3/2017.

a.i.10. C ng thông tin đi n t

ệ ử ộ ổ ươ ạ ẩ ươ Đ y m nh giao th ữ ng gi a các B  Công th ng,

ệ ệ ế ạ ị doanh nghi p Vi t Nam và Liên minh kinh t Á – ÂU, t ỉ i đ a ch

http://www.moit.gov.vn/vn/tin­tuc/6239/day­manh­giao­thuong­giua­cac­

ậ doanh­nghiep­viet­nam­va­lien­minh­kinh­te­a­­au.aspx, truy c p ngày

5/4/2017.

a.i.11. C c xúc ti n th

ụ ế ươ ị ườ ậ ả ạ Báo cáo th  tr ng m i, ạ ị ng Nh t B n năm 2016,  t i đ a

ch  ỉ

http://www.vietrade.gov.vn/images/stories/BAO_CAO_THUY_SAN_NHAT_

ậ BAN_FINAL.pdf truy c p ngày 3/3/2017.

a.i.12. C c xúc ti n th

ụ ế ươ ạ ươ ầ ư ẩ ợ Thúc đ y h p tác th ạ ng m i, đ u t ng m i, 2015,

ệ Vi ạ ị t Nam – Liên bang Nga,  t i đ a ch ỉ http://www.vietrade.gov.vn/tin­

ậ tc/5347­tng­cng­hp­tac­thng­mi­u­t­vit­nam­lien­bang­nga.html truy c p ngày

4/3/2017.

a.i.13. C c xúc ti n th

ụ ế ươ ạ ị ườ ổ T ng quan th  tr ủ ả ả ng th y h i s n Nga: ng m i, 2015,

ụ ầ ẩ ậ tiêu th  và nh p kh u ph n 1, ạ ị t i đ a ch : ỉ http://www.vietrade.gov.vn/thu­hi­

sn/5086­tong­quan­thi­truong­thuy­hai­san­nga­tieu­thu­va­nhap­khau­phan­

ậ 1.html truy c p ngày 10/3/2017.

a.i.14. C c xúc ti n th

ụ ế ươ ạ ị ườ ổ T ng quan th  tr ủ ả ả ng th y h i s n Nga: ng m i, 2015,

ụ ầ ẩ ậ tiêu th  và nh p kh u ph n 2 ạ ị t i đ a ch : ỉ http://www.vietrade.gov.vn/thu­hi­

sn/5087­tong­quan­thi­truong­thuy­hai­san­nga­tieu­thu­va­nhap­khau­phan­

ậ 2.html truy c p ngày 10/3/2017.

a.i.15. C c xúc ti n th

ụ ế ươ ạ ị ườ ổ T ng quan th  tr ủ ả ả ng th y h i s n Nga: ng m i, 2015,

ụ ầ ẩ ậ tiêu th  và nh p kh u ph n 3 ạ ị t i đ a ch : ỉ http://www.vietrade.gov.vn/thu­hi­

110

sn/5088­tong­quan­thi­truong­thuy­hai­san­nga­tieu­thu­va­nhap­khau­phan­

3.html http://www.vietrade.gov.vn/thu­hi­sn/5088­tong­quan­thi­truong­thuy­

hai­san­nga­tieu­thu­va­nhap­khau­phan­3.html

ụ ấ ẩ ộ ạ ị ạ a.i.16. T  Hà, 2016, ả t Xu t kh u cá tra sang Nga qua m t năm đã s t gi m, i đ a

ch  ỉ http://vasep.com.vn/Tin­Tuc/1018_43646/Xuat­khau­ca­tra­sang­Nga­qua­

ậ mot­nam­sut­giam.htm truy c p ngày 15/4/2017

ử ớ ẩ ấ ạ ị ở t a.i.17. Thúy H i, ả Xu t kh u hàng hóa vào Nga: cánh c a l n đã m , ỉ i đ a ch

http://www.vietcham­expo.com/index.php?

option=com_content&view=article&id=233:xu­t­kh­u­hang­ho­a­vao­nga­

ậ canh­cu­a­lo­n­da­mo&catid=86:tin­tuc&lang=vi&Itemid=924 truy c p ngày

5/4/2017.

a.i.18. Thu Hi n, 2015, T ng k t xu t kh u th y s n Vi

ủ ả ề ế ẩ ấ ổ ệ ạ ị t Nam 2015, t ỉ i đ a ch

https://tongcucthuysan.gov.vn/vi­vn/th%C6%B0%C6%A1ng­m%E1%BA

%A1i­th%E1%BB%A7y­s%E1%BA%A3n/xu%E1%BA%A5t­nh%E1%BA

%ADp­kh%E1%BA%A9u/doc­tin/004822/2016­05­24/tong­ket­xuat­khau­

ậ thuy­san­viet­nam­2015 truy c p ngày 12/3/2017.

a.i.19. Thu Hi n, 2015,

ề ủ ả ẩ ấ ệ ề ợ ế Xu t kh u th y s n Vi t Nam có nhi u l i th  sang

ạ ị EAEU, t ỉ i đ a ch

https://tongcucthuysan.gov.vn/vi­vn/th%C6%B0%C6%A1ng­m%E1%BA

%A1i­th%E1%BB%A7y­s%E1%BA%A3n/xu%E1%BA%A5t­nh%E1%BA

%ADp­kh%E1%BA%A9u/doc­tin/001296/2016­07­12/xuat­khau­thuy­san­

ậ viet­nam­co­nhieu­loi­the­sang­eaeu truy c p ngày 15/4/2017.

a.i.20. Nguy n Lê,

ễ ủ ả ế ẩ ấ Xúc ti n xu t kh u th y s n sang Nga, ạ ị t ỉ i đ a ch

http://vics.vn/TinTuc/TinKinhTe/41755/xuc­tien­xuat­khau­thuy­san­sang­

ậ nga.aspx truy c p ngày 15/4/2017.

ễ ạ ồ ả ế ươ ạ ọ Gi i pháp thúc ti n th ng m i ạ a.i.21. Ph m H ng M nh, Nguy n Văn Ng c,

ủ ả ẩ ệ ị ườ ạ ế ộ ả s n ph m th y s n Vi t Nam vào th  tr ng Nga, T p chí kinh t ­ xã h i

ạ ị ẵ Đà N ng, t i đ a ch ỉ http://dised.danang.gov.vn/LinkClick.aspx?fileticket=q

ậ %2BeBnM6Ei2w%3D&tabid=61 truy c p ngày 27/3/2017.

111

a.i.22. Lê Th  M u, 2015,

ế ẫ ố ị ệ ệ ấ ử D u m c l ch s  trong quan h  Vi t Nam – Liên minh

ế kinh t Á Âu, ạ ị t ỉ i đ a ch

http://www.tuyengiao.vn/Home/Quocte/sukienvabinhluanqt/77140/Dau­moc­

ậ lich­su­trong­quan­he­Viet­Nam­Lien­minh­kinh­te­A­Au truy c p ngày

15/3/2017.

a.i.23. Ph m Nguyên Minh, 2015,

ạ ể ươ ệ Phát tri n th ạ ng m i Vi t Nam và Liên minh

ế ố ả ự ế ệ kinh t ệ  Á Âu trong b i c nh th c hi n các cam k t trong FTA Vi t Nam –

ạ ọ ươ ạ ố EAEU, T p chí khoa h c th ng m i, s  88/2015, tr 15­21.

a.i.24. Nguy n Duy Nghĩa, 2014,

ễ ỗ ự ượ ủ ả ẩ ấ Xu t kh u th y s n vào Nga: N  l c v t “vũ

ươ ạ ị môn”, Báo Công th ng, t i đ a ch : ỉ http://baocongthuong.com.vn/xuat­khau­

ậ thuy­san­vao­nga­no­luc­vuot­vu­mon.html truy c p ngày 22/3/2017.

ấ ạ ẩ ỏ ọ ủ ả a.i.25. Công Phiên, 2009, Xu t kh u th y s n sang Nga, kim ng ch nh , bài h c

ệ ử ổ ậ ạ ị l n, ớ C ng thông tin đi n t Bình Thu n, t ỉ i đ a ch

http://www.binhthuan.gov.vn/wps/wcm/connect/bt_en/bt_content/news/busine

sses/export/33a3fd0041098cf380b58f90c30943ca?

ậ pageDesign=bt_vi/tpl_pr_tin_tuc_print,truy c p ngày 7/4/2017.

a.i.26. H ng D ng, 2015,

ướ ươ ị ườ ậ ả ể ạ ị ỉ Th  tr ng v n t i bi n 2015 , t i đ a ch :

http://www.vlr.vn/vn/news/doanh/giao­nhan­kho­van/2163/thi­truong­van­tai­

ậ bien­2015.vlr truy c p ngày 10/3/2017.

ỳ ủ ả ấ ẫ ẩ ấ Xu t kh u th y s n 2015: Sáng nh t v n là con cá tra, ễ a.i.27. Nguy n K , 2015,

ạ ị t i đ a ch ỉ http://cafef.vn/hang­hoa­nguyen­lieu/xuat­khau­thuy­san­2015­

ậ sang­nhat­van­la­con­ca­tra­20150114141251602.chn truy c p ngày 4/4/2017.

a.i.28. Phòng thông tin Kinh t

ế ố ế ệ qu c t , Trung tâm thông tin Công nghi p và

ươ ủ ả ơ ộ ề ấ ẩ ạ Báo cáo chuyên đ : C  h i xu t kh u th y s n trên con Th ng m i,

ườ ộ đ ng h i nh p, ộ ậ Hà N i, 2015.

ủ ả ủ ạ ộ ẩ ấ ẩ ạ ệ Đ y m nh ho t đ ng xu t kh u hàng th y s n c a Vi t Nam ỗ a.i.29. Đ  Quang,

ị ườ ạ ỹ ươ ậ ạ ạ ươ sang th  tr ng Nga, Lu n văn th c s  th ạ ọ ng m i, Đ i h c Ngo i th ng,

ộ Hà N i năm 2010.

a.i.30. Kim Thu, Nh p kh u th y s n c a Nga năm 2015,

ủ ả ủ ẩ ậ ạ ị VASEP, t ỉ i đ a ch

112

http://vasep.com.vn/Thong­ke­thuy­san/124_43763/Nhap­khau­thuy­san­cua­

ậ Nga­nam­2015.htm truy c p ngày 10/4/2017.

a.i.31. Phan Thu, Xu t kh u th y s n sang Nga: Vì sao ít doanh nghi p đ  đi u

ệ ủ ề ủ ả ấ ẩ

ủ ả ệ ạ ị ki n? ệ Báo th y s n Vi t Nam, t i đ a ch ỉ http://thuysanvietnam.com.vn/xuat­

khau­thuy­san­sang­nga­vi­sao­it­doanh­nghiep­du­dieu­kien­article­

ậ 12951.tsvn, truy c p ngày 7/4/2017

a.i.32. Trung tâm WTO và H i nh p – Phòng th

ậ ộ ươ ệ ệ ạ ng m i và Công nghi p Vi t Nam

ượ ươ ạ ự ệ ế ệ ị c hi p đ nh th ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t  Á – (VCCI), Tóm l

Âu.

a.i.33. Văn b nả  hi p đ nh th

ệ ị ươ ạ ự ệ ế ng m i t do Vi t Nam – Liên minh kinh t Á – Âu

ụ ụ ượ và các ph  l c liên quan, đ c ký ngày 29/5/2015.

a.i.34. VASEP, 2016, C  h i và thách th c c a th y s n Vi

ứ ủ ủ ả ơ ộ ệ ậ ộ t Nam khi h i nh p,

ạ ị t i đ a ch : ỉ http://vasep.com.vn/Tin­Tuc/1217_43509/Co­hoi­va­thach­thuc­

ậ cua­thuy­san­Viet­Nam­khi­hoi­nhap.htm truy c p ngày 7/3/2017.

a.i.35. VASEP, T ng quan ngành th y s n Vi

ủ ả ổ ệ t Nam, ạ ị t ỉ i đ a ch

ậ http://vasep.com.vn/1192/OneContent/tong­quan­nganh.htm truy c p ngày

1/4/2017

a.i.36. VASEP, 2017, Báo cáo th  tr

ị ườ ỉ ủ ả ng th y s n Nga, ạ ị t i đ a ch :

http://vasep.com.vn/Bao­cao­xuat­khau­thuy­san/1422_47512/Bao­cao­thi­

ậ truong­Thuy­san­Nga­2007­2016.htm truy c p ngày 25/4/2017.

a.i.37. Vi n chính sách và chi n l

ế ượ ệ ể ệ ộ ố M t s c phát tri n nông nghi p nông thôn,

ướ ế ế ươ ạ ế ị đ nh h ng khuy n khích xúc ti n th ng m i th y s n, ạ ủ ả T p chí kinh t ­

ộ ẵ xã h i Đà N ng, tr 19­26.

Ế Ệ A. TÀI LI U TI NG ANH

i ạ

a.i.38.Agriculture and Agri­Food Canada, 2012, Inside Russia : Seafood Trade, t

ị đ a ch ỉ http://www.agr.gc.ca/eng/industry­markets­and­trade/statistics­and­

market­information/agriculture­and­food­market­information­by­

region/europe/market­intelligence/inside­russia­seafood­trade/?

ậ id=1410083148628 truy c p ngày 15/3/2017.

a.i.39.Agriculture and Agri­Food Canada, 2013, Inside Russia : The fish and

113

ạ ị seafood trade, t i đ a ch ỉ http://publications.gc.ca/site/archivee­archived.html?

url=http://publications.gc.ca/collections/collection_2012/agr/A74­1­52­2012­

ậ eng.pdf truy c p ngày 1/3/2017.

a.i.40.FAO, 2016, Global per capital fish consumption rises above 20 kilograms a

ạ ị year,  t i đ a ch ỉ http://www.fao.org/news/story/en/item/421871/icode/  truy

ậ c p ngày 27/3/2017

a.i.41. FAO, 2014, The State of World Fisheries and Aquaculture

ạ ị ỉ i đ a ch

a.i.42.Norway Innovation, 2016, Food and Beverages – [Russia], t

http://www.innovasjonnorge.no/contentassets/badb4b720f94499ba55cf50f658f

ậ a1ac/russia­­­summary­2016­­­export­of­food­products.pdf truy c p ngày

27/3/2017.

a.i.43.ITC, Trademap, List of supplying markets for a product imported by Russian

ạ ị ỉ Federation, t i đ a ch :

http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|

ậ 643||||03|||2|1|1|1|2|1|2|1| truy c p ngày 20/3/2017.

a.i.44.ITC, Trademap, , List of importing markets for a product exported by

ạ ị Vietnam, t ỉ i đ a ch

http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|

ậ 704||||03|||2|1|1|2|2|1|2|1|1 truy c p ngày 20/3/2017.

ạ ị ỉ i đ a ch :

a.i.45.USDA, 2016, Seafood products Market Brief, t

https://gain.fas.usda.gov/Recent%20GAIN%20Publications/2016%20Seafood

%20Products%20Market%20Brief_Seoul%20ATO_Korea%20­%20Republic

ậ %20of_8­2­2016.pdfn truy c p ngày 15/3/2017

a.i.46.FAO, 2014, The State of World Fisheries and Aquaculture

ạ ị ỉ i đ a ch

a.i.47. Norway Innovation, 2016, Food and Beverages – [Russia], t

http://www.innovasjonnorge.no/contentassets/badb4b720f94499ba55cf50f658f

ậ a1ac/russia­­­summary­2016­­­export­of­food­products.pdf truy c p ngày

27/3/2017.

a.i.48.ITC, Trademap, List of supplying markets for a product imported by Russian

114

ạ ị ỉ Federation, t i đ a ch :

http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|

ậ 643||||03|||2|1|1|1|2|1|2|1| truy c p ngày 20/3/2017.

a.i.49.ITC, Trademap, , List of importing markets for a product exported by

ạ ị Vietnam, t ỉ i đ a ch

http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx?nvpm=1|

ậ 704||||03|||2|1|1|2|2|1|2|1|1 truy c p ngày 20/3/2017.

ạ ị ỉ i đ a ch :

a.i.50.USDA, 2016, Seafood products Market Brief, t

https://gain.fas.usda.gov/Recent%20GAIN%20Publications/2016%20Seafood

%20Products%20Market%20Brief_Seoul%20ATO_Korea%20­%20Republic

ậ %20of_8­2­2016.pdfn truy c p ngày 15/3/2017

115

Ụ Ụ PH  L C