Đặc điểm giảm đau sau phẫu thuật ở trẻ sơ sinh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 3 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM GIẢM ĐAU SAU PHẪU THUẬT Ở TRẺ SƠ SINH<br /> Nguyễn Đức Toàn*, Hồ Tấn Thanh Bình*, Phạm Thị Thanh Tâm*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm giảm đau sau phẫu thuật ở trẻ sơ sinh.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả 73 trẻ sơ sinh được giảm đau trong vòng 72 giờ sau phẫu<br /> thuật ngực bụng tại Bệnh viện Nhi Đồng 1.<br /> Kết quả: Trong tổng số 73 bệnh nhân được khảo sát, tỷ lệ nam/nữ là 1,7/1. Tỷ lệ tử vong là 4,1%. Non<br /> tháng chiếm 39,7%, nhẹ cân chiếm 41,1%. Tuổi lúc nhập khoa trung bình là 5,5 ngày. Tuổi lúc được phẫu thuật<br /> trung bình là 7,7 ngày. Bệnh lý gặp nhiều nhất là teo thực quản 16,4%. Điểm số đau trung bình theo thang điểm<br /> CRIES ở thời điểm ngày hậu phẫu thứ 1, thứ 2 và thứ 3 lần lượt là 4,2; 3,4 và 2,2. Tổng cộng có 70 trường hợp<br /> (95,9%) được giảm đau sau phẫu thuật. Trong đó có 38 trường hợp được giảm đau bằng morphine (54,3%), 16<br /> trường hợp giảm đau bằng acetaminophen (22,9%) và 14 trường hợp phối hợp morphine và acetaminophen<br /> (20%). Liều morphine truyền liên tục trung bình ở ngày hậu phẫu thứ 1, thứ 2 và thứ 3 lần lượt là 36,1; 32,0 và<br /> 23,5 µg/kg/giờ. Lấy máu và thay băng là thủ thuật gây đau thường được thực hiện trong giai đoạn hậu phẫu.<br /> Kết luận: Phần lớn trẻ sơ sinh được giảm đau sau phẫu thuật. Mức độ đau dựa theo thang điểm CRIES<br /> giảm dần trong vòng 72 giờ sau phẫu thuật. Thuốc thường được sử dụng để giảm đau là morphine và<br /> acetaminophen.<br /> Từ khóa: Đau sau phẫu thuật, thang điểm đau CRIES, morphine, acetaminophen.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CHARACTERISTICS OF POSTOPERATIVE PAIN MANAGEMENT IN NEONATES<br /> Nguyen Duc Toan, Ho Tan Thanh Binh, Pham Thi Thanh Tam<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 19 - No 3 - 2015: 87 - 94<br /> Objective: The aim of this study was to describe characteristics of postoperative pain management in<br /> neonates<br /> Methods: We collected data of 73 neonates for the 72 hours after surgical operation at Children’s Hospital 1<br /> in Vietnam.<br /> Results: Among 73 studied neonates, male/female ratio was 1.7. Mortality rate was 4.1%. Preterm (39.7%).<br /> Low birth weight (41.1%). Mean age of admission and receiving surgical operation was 5.5 and 7.7 days. The<br /> most common condition was esophageal atresia (16.4%). Mean pain scores using CRIES pain scale at<br /> postoperative day 1, day 2 and day 3 were 4.2, 3.4 and 2.2 respectively. Among 70 cases (95.9%) received<br /> analgesia, morphine was used in 38 cases (54.3%), acetaminophen in 16 cases (22.9%) and 14 cases received the<br /> combination of morphine and acetaminophen (20%). Mean doses of continuously infused morphine at<br /> postoperative day 1, day 2 and day 3 were 36.1, 32.0 and 23.5 µg/kg/hou respectively. Blood sampling and<br /> dressing change are common painful procedures within 72 hours after surgery.<br /> Conclusions: Most neonates received postoperative analgesia and pain scores using CRIES pain scales<br /> decreased in the 72-hour postoperative period. Pharmacologic interventions were morphine and acetaminophen.<br /> * Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP. Hồ Chí Minh.<br /> Tác giả liên hệ: ThS. BS. Nguyễn Đức Toàn<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> ĐT: 0902409480<br /> <br /> Email: nicukids@gmail.com.<br /> <br /> 87<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 3 * 2015<br /> <br /> Key words: Postoperative pain management, CRIES pain scale, morphine, acetaminophen.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Theo Hiệp Hội Quốc Tế Nghiên Cứu Về<br /> Đau, đau là một kinh nghiệm khó chịu về<br /> cảm giác và cảm xúc đi kèm với tổn thương<br /> mô thực sự hoặc tiềm tàng, được mô tả trong<br /> thuật ngữ của những tổn thương đó(14).<br /> Được làm dịu cơn đau là một quyền cơ<br /> bản của con người, không phân biệt tuổi tác.<br /> Tuy vậy, trong quá khứ, việc phòng ngừa và<br /> kiểm soát đau ở trẻ sơ sinh chưa được quan<br /> tâm đúng mức do các nhận thức sai lầm sau<br /> đây: đường dẫn truyền cảm giác đau ở trẻ sơ<br /> sinh vì chưa được myelin hóa hoặc chưa<br /> trưởng thành nên không thể dẫn truyền kích<br /> thích đau đến não, không có phương cách<br /> nào có thể thay thế cho lời nói, nói vốn được<br /> xem là “tiêu chuẩn vàng” trong biểu hiện<br /> những vấn đề mang tính chủ quan như đau,<br /> nhận thức về đau chỉ được khu trú ở vùng<br /> vỏ não và sự liên hệ vỏ não - đồi thị phải<br /> được phát triển đầy đủ thì mới nhận thức<br /> được tình trạng đau, trẻ sơ sinh chưa có bối<br /> cảnh tâm lý để xác định bất kỳ kinh nghiệm<br /> nào về đau và điều này không phát triển cho<br /> đến hai năm hoặc sau đó, trẻ sơ sinh có nguy<br /> cơ bị tác dụng phụ của các thuốc giảm đau<br /> hoặc an thần cao hơn, hoặc các loại thuốc<br /> này có tác dụng phụ ảnh hưởng lâu dài đến<br /> sự phát triển của não và hành vi (3).<br /> Sau khi những quan niện sai lầm nêu<br /> trên được làm sáng tỏ, từ những năm 1980,<br /> cộng đồng y học đã xác định rằng, trẻ sơ sinh<br /> có đầy đủ khả năng tiếp nhận phản ứng đau.<br /> Sơ sinh đủ tháng hay non tháng đều có<br /> cấu tạo về phương diện giải phẫu, sinh lý<br /> thần kinh và thể dịch cần thiết để cảm nhận<br /> đau (3). Đặc biệt, việc điều trị giảm đau sau<br /> phẫu thuật thực sự cần thiết, giúp giảm biến<br /> <br /> 88<br /> <br /> chứng, giảm ngày điều trị và giảm tỷ lệ tử<br /> vong.<br /> Đối với trẻ sơ sinh, điều trị giảm đau sau<br /> phẫu thuật có mục đích làm dịu cơn đau và<br /> giảm thiểu tác động sinh học của nó. Để điều<br /> trị giảm đau sau phẫu thuật, có 2 phương<br /> pháp được áp dụng, phương pháp dùng<br /> thuốc và phương pháp không dùng thuốc.<br /> Không chỉ ở Việt Nam mà ngay cả trên thế<br /> giới, việc điều trị đau sau phẫu thuật cho trẻ<br /> sơ sinh cũng hết sức đa dạng và không<br /> thống nhất.<br /> Trên thế giới, vào năm 2006, Viện hàn<br /> lâm Nhi khoa Hoa Kỳ và Hội Nhi khoa<br /> Canada xuất bản những hướng dẫn mới và<br /> khuyến cáo mỗi cơ sở y tế chăm sóc cho trẻ<br /> sơ sinh cần thiết lập một chương trình kiểm<br /> soát đau ở sơ sinh (neonatal pain control<br /> program). Tuy nhiên, những hướng dẫn lâm<br /> sàng hiện nay chưa đề cập một cách đầy đủ<br /> về vấn đề giảm đau sau phẫu thuật ở trẻ sơ<br /> sinh. Số lượng những bài báo khoa học<br /> nghiên cứu về vấn đề này cũng rất ít. Tại<br /> Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào được<br /> thực hiện về vấn đề điều trị đau sau phẫu<br /> thuật ngực bụng ở trẻ sơ sinh.<br /> Hiện tại, ở Khoa Hồi sức sơ sinh Bệnh<br /> viện Nhi Đồng 1, mặc dù đã có phác đồ điều<br /> trị đề cập đến vấn đề điều trị đau sau phẫu<br /> thuật cho trẻ sơ sinh nhưng việc áp dụng<br /> vẫn còn mang tính chủ quan và chưa triệt để.<br /> Nghiên cứu này được thực hiện là phù hợp<br /> với tình hình nhận thức về đau ở trẻ sơ sinh<br /> đang được cải thiện trong cộng đồng y học<br /> và tính nhân văn của ngành y, đặc biệt là vấn<br /> đề đau sau phẫu thuật. Với nghiên cứu này,<br /> chúng tôi muốn trả lời câu hỏi nghiên cứu:<br /> Đặc điểm giảm đau trong vòng 72 giờ sau<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 3 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phẫu thuật ở trẻ sơ sinh tại Bệnh viện Nhi<br /> Đồng 1 là gì ?<br /> <br /> lượng: tính trung bình và độ lệch chuẩn. Các<br /> <br /> Mục tiêunghiên cứu<br /> <br /> Thang điểm CRIES (Crying, Requires Oxygen<br /> Saturation, Increased Vital Signs, Expression,<br /> Sleeplessness) (9)<br /> <br /> Khảo sát đặc điểm giảm đau sau phẫu thuật<br /> ở trẻ sơ sinh.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Tiến cứu mô tả loạt ca.<br /> Cỡ mẫu<br /> Lấy trọn mẫu N = 73.<br /> <br /> biến số định tính: tính tỷ lệ phần trăm.<br /> <br /> Thông số<br /> <br /> Dấu hiệu<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> Đánh giá giấc ngủ<br /> trong 1 giờ trước<br /> khi chấm điểm<br /> <br /> Ngủ liên tục<br /> <br /> 0<br /> <br /> Ngủ chập chờn<br /> <br /> 1<br /> <br /> Không ngủ<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bình thường<br /> <br /> 0<br /> <br /> Nhăn mặt<br /> <br /> 1<br /> <br /> Vẻ mặt<br /> <br /> Nhăn mặt và rên rỉ<br /> <br /> 2<br /> <br /> Không khóc hoặc khóc<br /> nhỏ<br /> <br /> 0<br /> <br /> Khóc lớn, có thể dỗ nín<br /> <br /> 1<br /> <br /> sơ sinh Bệnh viện Nhi Đồng 1: tuổi thai ≥ 28<br /> <br /> Khóc lớn, không thể dỗ<br /> nín<br /> <br /> 2<br /> <br /> tuần, được phẫu thuật ngực hoặc bụng, gây mê<br /> <br /> Bằng nhịp tim trước mổ<br /> <br /> 0<br /> <br /> Dân số nghiên cứu<br /> Trẻ sơ sinh có biểu hiện đau trong vòng 72<br /> giờ sau phẫu thuật ngực bụng tại Khoa hồi sức<br /> <br /> Khóc<br /> <br /> ≤ 20% nhịp tim trước mổ<br /> <br /> 1<br /> <br /> phẫu thuật tại khoa hồi sức sơ sinh, phẫu thuật<br /> <br /> > 20% nhịp tim trước mổ<br /> <br /> 2<br /> <br /> lần đầu, có biểu hiện đau sau phẫu thuật theo<br /> <br /> 21% (khí trời)<br /> <br /> 0<br /> <br /> ≤ 30%<br /> <br /> 1<br /> <br /> > 30%<br /> <br /> 2<br /> <br /> tại phòng mổ và hồi sức trong vòng 72 giờ sau<br /> <br /> thang điểm CRIES.<br /> <br /> Thu thập và xử lý số liệu<br /> Thu thập số liệu trực tiếp từ trẻ sơ sinh có các<br /> biểu hiện đau trong vòng 72 giờ sau phẫu thuật<br /> ngực bụng tại Khoa hồi sức sơ sinh của Bệnh<br /> viện Nhi Đồng 1. Tác giả ghi nhận một cách<br /> khách quan đặc điểm điều trị đau sau phẫu<br /> thuật. Tác giả trực tiếp chấm điểm số đau theo<br /> <br /> Nhịp tim<br /> <br /> FiO2<br /> <br /> Nhịp tim trước mổ là nhịp tim cơ bản được<br /> ghi nhận trước khi trẻ được phẫu thuật và ở thời<br /> điểm trẻ không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ yếu tố<br /> gây stress nào.<br /> Điểm tối đa là 10 điểm. Điểm càng cao thì trẻ<br /> càng đau nhiều.<br /> <br /> thang điểm CRIES ở đầu ngày hậu phẫu thứ 1,<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> <br /> thứ 2 và thứ 3. Thời điểm này trẻ sơ sinh không<br /> bị đau do các thủ thuật gây đau sau phẫu thuật<br /> <br /> Đặc điểm dịch tễ của trẻ sơ sinh được giảm<br /> đau trong vòng 72 giờ sau phẫu thuật<br /> <br /> ngực bụng. Việc điều trị đau được thực hiện bởi<br /> <br /> Giới tính: nam chiếm (46) 63%, nữ chiếm (27)<br /> <br /> tất cả các bác sĩ làm việc tại khoa. Tác giả không<br /> can thiệp và không thay đổi quá trình điều trị<br /> đau của các bác sĩ khác trong khoa.<br /> Số liệu được thu thập bằng bệnh án nghiên<br /> cứu với các số liệu được mã hóa, sau đó được<br /> nhập bằng phần mềm EpiData 3.1. và phân tích<br /> bằng phần mềm Stata 10.0. Các biến số định<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> 37%. Tỷ số nam/nữ = 1,7.<br /> Tuổi thai: tuổi thai trung bình là 36,4 ± 3,7 (28<br /> – 41), trung vị 38 tuần. Như vậy, non thángchiếm<br /> (29) 39,7% còn đủ tháng chiếm (44) 60,3%.<br /> Cân nặng lúc sanh: cân nặng lúc sanh<br /> trung bình là 2585 ± 690 (600 – 3800) gram,<br /> trung vị 2700 gram. Cân nặng lúc sanh thấp<br /> <br /> 89<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 3 * 2015<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chiếm (30) 41,1%, cân nặng lúc sanh bình<br /> thường chiếm (43) 58,9%.<br /> <br /> Các phương pháp điều trị đau trong vòng<br /> 72 giờ sau phẫu thuật ngực bụng.<br /> <br /> Tuổi lúc nhập khoa: tuổi lúc nhập khoa<br /> trung bình là 5,5 ± 6,9 (1 – 28) ngày, trung vị 3<br /> ngày.<br /> <br /> Đặc điểm chung của giảm đau hậu phẫu<br /> <br /> Tuổi lúc được phẫu thuật: tuổi lúc được<br /> phẫu thuật trung bình là 7,7 ± 8,5 (1 – 34) ngày,<br /> trung vị 4 ngày.<br /> Thời gian hậu phẫu tại khoa hồi sức sơ<br /> sinh: Thời gian hậu phẫu tại khoa hồi sức sơ<br /> sinh trung bình là 12,5 ± 7,5 (3 – 31) ngày,<br /> trung vị 11 ngày.<br /> Tỷ lệ tử vong lúc xuất khoa: có 3 trường hợp,<br /> chiếm tỷ lệ 4,1%.<br /> <br /> Các loại bệnh lý cần điều trị đau trong vòng<br /> 72 giờ sau phẫu thuật.<br /> Thời gian phẫu thuật trung bình là 68,7 ± 31,6<br /> (25 – 240) phút, trung vị 60 phút.<br /> Bảng 1: Các loại bệnh lý cần điều trị đau trong vòng<br /> 72 giờ sau phẫu thuật<br /> Loại phẫu thuật<br /> Teo thực quản<br /> Teo ruột non<br /> Các bệnh lý khác (thoát vị bẹn, thoát vị<br /> rốn, ruột xoay bất toàn,…)<br /> Thoát vị hoành<br /> Tồn tại ống động mạch<br /> Tắc tá tràng<br /> Bất sản hậu môn – trực tràng<br /> Hirschsprung<br /> Vỡ dạ dày<br /> Hở thành bụng<br /> Thủng ruột<br /> <br /> N = 73<br /> 12<br /> 10<br /> <br /> %<br /> 16,4<br /> 13,7<br /> <br /> 10<br /> <br /> 13,7<br /> <br /> 8<br /> 8<br /> 7<br /> 6<br /> 4<br /> 4<br /> 2<br /> 2<br /> <br /> 10,9<br /> 10,9<br /> 9,7<br /> 8,3<br /> 5,5<br /> 5,5<br /> 2,7<br /> 2,7<br /> <br /> Xác định điểm số đau trong vòng 72 giờ sau<br /> phẫu thuật ở thời điểm ngày hậu phẫu thứ<br /> 1, thứ 2 và thứ 3 theo thang điểm CRIES.<br /> Bảng 2: Điểm số đau ở thời điểm hậu phẫu ngày 1,<br /> ngày 2 và ngày 3 theo thang điểm CRIES<br /> Điểm số đau<br /> <br /> Hậu phẫu Hậu phẫu<br /> ngày 1<br /> ngày 2<br /> (điểm)<br /> (điểm)<br /> <br /> Trung bình ± Độ lệch<br /> 4,2 ± 0,8<br /> chuẩn<br /> Thấp nhất – Cao nhất 2 – 6<br /> Trung vị<br /> 4<br /> <br /> 90<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 3<br /> (điểm)<br /> <br /> 3,4 ± 0,7<br /> <br /> 2,2 ± 0,9<br /> <br /> 2–5<br /> 3<br /> <br /> 1–5<br /> 2<br /> <br /> Bảng 3: Đặc điểm chung của giảm đau hậu phẫu<br /> N = 73<br /> 70<br /> 60<br /> 63<br /> 49<br /> <br /> Giảm đau hậu phẫu<br /> Giảm đau ở ngày hậu phẫu 1<br /> Giảm đau ở ngày hậu phẫu 2<br /> Giảm đau ở ngày hậu phẫu 3<br /> <br /> %<br /> 95,9<br /> 82,1<br /> 86,3<br /> 67,1<br /> <br /> Bảng 4: Cách sử dụng thuốc trong giảm đau hậu<br /> phẫu<br /> Cách sử dụng thuốc<br /> Dùng morphine đơn thuần<br /> Dùng acetaminophen đơn thuần<br /> Dùng morphine và acetaminophen<br /> <br /> N = 73<br /> 38<br /> 16<br /> 14<br /> <br /> %<br /> 54,3<br /> 22,9<br /> 20,0<br /> <br /> Giảm đau hậu phẫu bằng morphine<br /> Bảng 5: Đặc điểm sử dụng morphine ở các ngày hậu<br /> phẫu<br /> Giảm đau hậu phẫu bằng morphine<br /> Giảm đau bằng morphine ở ngày<br /> hậu phẫu 1<br /> Giảm đau bằng morphine ở ngày<br /> hậu phẫu 2<br /> Giảm đau bằng morphine ở ngày<br /> hậu phẫu 3<br /> <br /> N = 73<br /> 52<br /> <br /> %<br /> 71,2<br /> <br /> 50<br /> <br /> 68,5<br /> <br /> 37<br /> <br /> 50,7<br /> <br /> 28<br /> <br /> 38,4<br /> <br /> Bảng 6: Cách morphine được sử dụng trong giảm<br /> đau<br /> Sử dụng<br /> morphine<br /> Truyền liên tục<br /> Chích cữ<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 1<br /> N = 73 (%)<br /> 31 (62)<br /> 19 (38)<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 2<br /> N = 73 (%)<br /> 30 (81,1)<br /> 7 (18,9)<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 3<br /> N = 73 (%)<br /> 23 (82,1)<br /> 5 (17,9)<br /> <br /> Bảng 7: Liều morphine được sử dụng trong giảm đau<br /> Liều morphine<br /> truyền liên tục<br /> Trung bình ± Độ<br /> lệch chuẩn<br /> Thấp nhất –<br /> Cao nhất<br /> Trung vị<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 1<br /> (µg/kg/giờ)<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 2<br /> (µg/kg/giờ)<br /> <br /> Hậu phẫu<br /> ngày 3<br /> (µg/kg/giờ)<br /> <br /> 36,1 ± 8,0<br /> <br /> 32,0 ± 9,9<br /> <br /> 23,5 ± 7,7<br /> <br /> 20 – 40<br /> <br /> 20 – 40<br /> <br /> 20 – 40<br /> <br /> 40<br /> <br /> 40<br /> <br /> 20<br /> <br /> Giảm đau hậu phẫu bằng acetaminophen<br /> Bảng 8: Đặc điểm sử dụng acetaminophen ở các ngày<br /> hậu phẫu<br /> Giảm đau hậu phẫu bằng<br /> acetaminophen<br /> <br /> N = 73<br /> <br /> %<br /> <br /> 30<br /> <br /> 41,1<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 19 * Số 3 * 2015<br /> <br /> Giảm đau bằng acetaminophen ở<br /> ngày hậu phẫu 1<br /> Giảm đau bằng acetaminophen ở<br /> ngày hậu phẫu 2<br /> Giảm đau bằng acetaminophen ở<br /> ngày hậu phẫu 3<br /> <br /> N = 73<br /> <br /> %<br /> <br /> 9<br /> <br /> 12,3<br /> <br /> 26<br /> <br /> 35,6<br /> <br /> 19<br /> <br /> 26,0<br /> <br /> Các loại thủ thuật gây đau trong vòng 72<br /> giờ sau phẫu thuật<br /> Bảng 9: Các thủ thuật gây đau thường gặp sau phẫu<br /> thuật<br /> Các thủ thuật<br /> Lấy máu<br /> Thay băng<br /> Đặt catheter<br /> Đặt ống dẫn lưu<br /> <br /> N = 73<br /> 73<br /> 73<br /> 6<br /> 3<br /> <br /> %<br /> 100,0<br /> 100,0<br /> 8,2<br /> 4,1<br /> <br /> Bảng 10: Số lần thực hiện các thủ thuật<br /> Số lần<br /> Lấy máu<br /> Thay băng<br /> Tổng các thủ<br /> thuật<br /> <br /> Trung bình ± Độ<br /> lệch chuẩn<br /> 3,5 ± 1,7<br /> 2,4 ± 1,7<br /> <br /> Thấp nhất –<br /> Cao nhất<br /> 1–9<br /> 1–9<br /> <br /> 6,2 ± 3,2<br /> <br /> 1 – 18<br /> <br /> Trung vị<br /> 3<br /> 2<br /> 5<br /> <br /> Những thủ thuật đặt catheter và đặt ống dẫn<br /> lưu được thực hiện sau 1 lần.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm dịch tễ của trẻ sơ sinh được giảm<br /> đau trong vòng 72 giờ sau phẫu thuật<br /> Trong nghiên cứu này, tỷ số nam/nữ = 1,7.<br /> Tuổi thai trung bình là 36,4 tuần. Trẻ non tháng<br /> chiếm tỷ lệ 39,7% trong khi trẻ đủ tháng chiếm tỷ<br /> lệ 60,3%. Vệc đánh giá đau ở trẻ non tháng có thể<br /> khó khăn hơn khi so sánh với trẻ đủ tháng.<br /> Cân nặng lúc sanh trung bình là 2585 gram.<br /> Cân nặng lúc sanh thấp chiếm 41,1% trong khi<br /> cân nặng lúc sanh bình thường chiếm 58,9%.<br /> Tuổi lúc nhập khoa trung bình là 5,5 ngày.<br /> Tuổi lúc được phẫu thuật trung bình là 7,7 ngày.<br /> Thời gian hậu phẫu tại khoa hồi sức sơ sinh<br /> trung bình là 12,5 ngày. Có 3 trường hợp tử<br /> vong, chiếm tỷ lệ 4,1%.<br /> <br /> Các loại bệnh lý cần điều trị đau trong vòng<br /> 72 giờ sau phẫu thuật.<br /> Trong nghiên cứu này, thời gian phẫu thuật<br /> trung bình là 68,7 ± 31,6 (25 – 240) phút, trung vị<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 60 phút. Những yếu tố cần được xem xét khi xây<br /> dựng kế hoạch điều trị đau sau phẫu thuật bao<br /> gồm cả mức độ nặng của phẫu thuật (mức độ<br /> xâm lấn, thời gian gây mê, phạm vi tổn thương).<br /> Theo nghiên cứu của chúng tôi, những<br /> bệnh lý được điều trị đau sau phẫu thuật bao<br /> gồm: teo thực quản, teo ruột non, thoát vị<br /> hoành, tồn tại ống động mạch, tắc tá tràng, bất<br /> sản hậu môn – trực tràng, Hirschsprung, vỡ dạ<br /> dày, hở thành bụng và thủng ruột. Tổn thương<br /> mô, xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau trong<br /> tất cả các loại phẫu thuật đều gây ra những<br /> đáp ứng sinh lý nhất định ở trẻ sơ sinh.<br /> Những đáp ứng sinh lý với phẫu thuật càng rõ<br /> rệt thì tình trạng hậu phẫu của trẻ càng nặng<br /> nề. Vì thế, giảm thiểu những đáp ứng nội tiết<br /> và chuyển hóa với phẫu thuật bằng cách giảm<br /> đau được chứng minh là cải thiện rõ rệt dự<br /> hậu sau phẫu thuật ở trẻ sơ sinh(11).<br /> <br /> Xác định điểm số đau trong vòng 72 giờ sau<br /> phẫu thuật ở thời điểm ngày hậu phẫu thứ<br /> 1, thứ 2 và thứ 3 theo thang điểm CRIES.<br /> Điểm số đau trung bình theo thang điểm<br /> CRIES qua các ngày hậu phẫu lần lượt là: 4,2 ±<br /> 0,8 điểm ở ngày thứ nhất, sau đó 3,4 ± 0,7 điểm ở<br /> ngày tứ hai và 2,2 ± 0,9 điểm ở ngày hậu phẫu<br /> thứ ba.<br /> Đánh giá đau một cách chính xác ở trẻ sơ<br /> sinh vẫn còn là một thách thức vì trẻ không thể<br /> tự thông báo cho người khác về vấn đề mình gặp<br /> phải. Vì đánh giá đau là điều tiên quyết phải<br /> thực hiện để có thể điều trị đau một cách tối ưu,<br /> nhiều công cụ tính điểm đã được thiết lập vì<br /> mục đích này. Hiện nay có nhiều công cụ được<br /> sử dụng để đánh giá đau, có thể chỉ có một tham<br /> số, có thể có nhiều tham số (gồm sinh lý, hành vi,<br /> tình trạng)(7). Nhiều công cụ đang được sử dụng<br /> ở khoa Hồi sức sơ sinh để đánh giá đau có nhiều<br /> tham số với giá trị, độ tin cậy, và tiện ích lâm<br /> sàng đã được chứng minh (7,13,12). Các công cụ phổ<br /> biến nhất được sử dụng ở NICU để đánh giá đau<br /> cấp tính bao gồm các thang điểm sau đây: PIPP –<br /> Premature Infant Pain Profile (13), N–PASS –<br /> <br /> 91<br /> <br />