https://doi.org/10.59459/1859-1655/JMM.522
ĐẶCĐIỂMLOẠNTHẦNVÀMỐILIÊNQUANVỚIMỘTSỐ
CHỈSỐSINHHÓAMÁUỞ62BỆNHNHÂNHỘICHỨNG
CAIRƯỢU,ĐIỀUTRỊTẠIBỆNHVIỆNQUÂNY103
TốngThọThắng
1
,ĐoànKimCúc
1
LêVănQuân
1
,NguyễnVănLinh
1
,ĐỗXuânTĩnh
1
MTẮT
Mụctiêu:Môtảđặcđiểmloạnthầnvàtìmhiểumốiliênquangiữaloạnthầnvớimộtsốchỉsốsinhhóa
uởcácbệnhnhânhộichứngcairượu.
Đốitượngvàphươngphp:Nghiêncứuhồicứukếthợptiếncứumôtảcắtngangvềđặcđiểmloạnthần
vàmốiliênquanvớimộtsốchỉsốsinhhóamáutrên62bệnhnhânhộichứngcairượu,điềutrịnộitrútại
KhoaTâmthần,BệnhviệnQuâny103,từtháng6/2023đếntháng4/2024.
Kếtquả:Tỉlệbệnhnhânloạnthầnchỉcóảogiácchiếm24,19%;chỉcóhoangtưngchiếm8,06%;cócả
hoangtưởngvàảogiácchiếm16,13%.Trongsốcácbệnhnhâncóảogiác,tỉlệảothịđộngvậtvàcôn
trùngnhỏchiếm32,26%;ảothịmaquỷvàảothanhbìnhphẩmcùngchiếm19,35%.Trongsốbệnhnhân
cóhoangtưởng,tỉlệhoangtưởngbịhạichiếm16,13%;hoangtưởngghentuôngchiếm9,68%.Cótỉlệ
lớnbệnhnhânloạnthầnkèmtheotăngnồngđộmộtsốchỉsốsinhhóamáu,nhưngsosánhkhôngkhác
biệtgiữanhómcóloạnthầnvànhómkhôngloạnthần,vớip>0,05.
Từkhóa:Hộichứngcairượu,đặcđiểmloạnthần,chỉsốsinhhoámáu.
ABSTRACT
Objectives:Tostudythecharacteristicsofpsychosisandanalyzetherelationshipbetweenpsychosisand
certainbiochemicalindicesinpatientswithalcoholwithdrawalsyndrome.
Subjectsandmethods:Across-sectionaldescriptivestudyexaminingtherateofpsychoticfeaturesand
biochemicalindicesin62patientswithalcoholwithdrawalsyndrometreatedasinpatientsatthePsychiatry
Department,MilitaryHospital103,fromJune2023toApril2024.
Results:Thegroupofpatientswithonlyhallucinationsaccountedforthelargestproportion,with24.19%
ofpatients;8.06%ofpatientshadonlydelusions,and16.13%hadbothdelusionsandhallucinations.The
mostcommonhallucinationswerevisualhallucinationsofsmallanimals,accountingfor32.26%,followed
byvisualhallucinationsofghostsandauditoryhallucinationswitharateof19.35%each.Themostcommon
delusionswereparanoiddelusionsat16.13%,followedbyjealousydelusionsat9.68%.Mostpatientswith
psychosishadelevatedbiochemicalbloodindices,buttherewasnosignicantdifferencebetweenthe
groupswithandwithoutpsychosis(p>0.05).
Keywords:Alcoholwithdrawalsyndrome,psychoticsymptoms,bloodbiochemicalindex.
Chịutráchnhiệmnộidung:ĐỗXuânTĩnh,Email:doxuantinhbv103@gmail.com
Ngàynhậnbài:26/8/2024;mờiphảnbiệnkhoahọc:08/2024;chấpnhậnđăng:30/8/2024.
BệnhviệnQuâny103.
1.ĐẶTVẤNĐỀ
VitNamlàquốcgiacóợngtiêuthụrưubialớn
tnthếgiới.TạiViệtNam,khosáttn5.200ni
dânnăm2018,thấy60%đãtừngsửdụngubia
vàlượngtiêuthụtrungbìnhmộtnycủamộtni
tươngđương14,7gcồnnguyêncht;lượngrượubia
kngnhãncsửdngtrungnhởđốitượngnam
giớicaoxấpxỉgấp12lầnsoviởngiới[1].
ợulànguyênnhânđứngthứbảytrongsốcác
ngunnhânhàngđầugâytvongvàntậttrên
toàncu.Sdụng rượu ungàysẽdẫnđếntình
trạngnghiệnợu-mộtnhtrạngbệnhlímạntính
ảnhhưởngđếnsứckhỏethểchấtvàmthần,gây
ảnhhưởngxấuđếnhiệusuấtcôngcvàcácmối
quanhệgiađình,cộngđồng,xãhội[2].Tuynhiên,
khi người nghiệnợu ngừng hoặc giảm đtngột
lượngrượutiêuthụsẽxuấthinhichứngcairượu
(HCCR),gâyảnhhưởnglớntớisứckhethểchất
tâmthầncủangườibệnh,đặcbiệttìnhtrạng
loạnthndorượu.Mộtsốnghncứuchorằng,bệnh
nhân(BN)mắcHCCRdođãsửdụngrượutrongthời
52 TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025)
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
giandàivớisốlượnglớnnêncóthểchcnăngmột
sốquantrongcơthểbiểuhiệnmộtphnthông
quasựbiếnđổicácchỉsốsinhamáu.Vậy,loạn
thndorượumốiliênquanđếnnhữngthayđổi
cácchỉsốsinhhóautrênBNHCCRhaykhông.
Điunàycầnđượcquantâmtìmhiểu,pntích,tạo
ranhữngcơsởđánhgkhoahọc,chínhxác.
Gópphầnlàmrõthêmvấnđềnày,chúngtôitiến
hànhnghiêncứunhằmmôtảđặcđiểmloạnthần
vàphântíchmốiliênquangiữaloạnthầnvớimột
sốchỉsốsinhhóamáuởBNmắcHCCR.
2.ĐỐITƯỢNG,PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU
2.1.Đốitượngnghiêncứu
62BNcóchẩnđoánxácđịnhHCCR,điềutrịtại
KhoaTâmthần,BệnhviệnQuâny103,từtháng
6/2023đếntháng4/2024.
LoạitrừcácBNcótiềnsửbệnhthựctổno
khôngdorượu,BNnghiệnmatúy,BNcóbệnhcơ
thểnặngkháckhôngdorượuvàBNkhôngđồngý
thamgianghiêncứu.
2.2.Phươngphpnghiêncứu
-Thiếtkếnghiêncứu:hồicứukếthợptiếncứu
tảcắtngangcótheodõidọc.
-CácBNđượckhámlâmsàng(xácđịnhtriệu
chứnghoangtưởng,ảogiác),xétnghiệmsinhhóa
uthườngquy.
-Cácchỉsốnghiêncứu:
+ĐặcđiểmloạnthầndoHCCR:tỉlệBNcóbiểu
hiệnảogiác/hoangtưởng,cácloạiảogiác/hoang
tưởng,thờiđiểmxuấthiệnảogiác/hoangởng,
sựchiphốihànhvitrênBN.
+Gtrmộtsốchỉsốsinhhóau:glucose(Glu);
GOT; GPT; GGT; albumin (Alb); bilirubin toàn phần
(Bil.TP);bilirubintrctiếp(Bil.TT);NH
3
;Na
;K
;Cl
-
và
mốilnquanđếncđặcđiểmlonthầntnBN.
-Tiêuchuẩnđánhgiátrongnghiêncứu:
+Chẩn đoánc định HCCRtheo tiêuchuẩn
chẩnđoáncủaDSM-5(2013).
+Đánhgiácchỉsốsinhhóamáutheohướng
dẫncủaHiệphộiHóasinhquốctế-CLSI.
- Xử lí sốliệu: kết quả được xử lí bằng phần
mềmthốngSPSS22.0.Sựkhácbiệtcóýnghĩa
thốngkêđượcxácđịnhvớip<0,05.
- Đạo đức nghiên cứu: đề cương nghiên cứu
được Hội đồng xét duyệt đề cương và đạo đức
nghiêncứukhoahọccủaBệnhviệnQuâny103
chấpthuận.BNvàngườinhàBNđồngýthamgia
nghiêncứu.Mọithôngtincánhân BNđượcbảo
mậtvàchỉsửdụngphụcvụmụcđíchkhoahọc.
3.KẾTQUẢNGHIÊNCỨU
3.1.ĐặcđiểmloạnthầndoHCCR
Bảng1.ĐặcđiểmloạnthầndoHCCR
Biểuhiệnloạnthần Số
BN Tỉlệ%
Ảo
giác
Khôngmhoangtưởng 15 24,19
ókèmhoangtưởng 10 16,13
Ảothanhbìnhphẩm 12 19,35
Ảothịđộngvậtnhỏ 20 32,26
Ảothịmaquỷ 12 19,35
Hoang
tưởng
Khôngkèmảogiác 5 8,06
kèmảogiác 10 16,13
Hoangtưởngbịhại 10 16,13
Hoangởngghentuông 6 9,68
Chiphối
hànhvi
27 87,10
Không 4 12,90
Thờiđiểm
xuấthiện
Liêntụctrongngày 14 45,16
Từngthờiđiểm 17 54,84
rong62BNnghiêncứu,có30BN(48,38%)xuất
hiệnhoangtưởngvà/hoặcảogc.Cácloạiảogiác
ởBNgồmảothịđộngvậtnhỏ(32,26%),ảothịma
quỷảothanhbìnhphẩm(đềuchiếm19,35%).Có
2loạihoangtưởnggặptnBNlàhoangtưởngbị
hại(13,13%)vàhoangtưởngghentuông(9,68%).
SựchiphốihànhvidoloạnthầntrêncácBNnghiên
cứuchiếmđasốvớitỉlệ87,10%.Hoangtưởng,ảo
giácxuấthiệntrênBNtừngthờiđiểmtrongngày,
chiếmtỉlệcaovềchiềutốivới55,88%.
3.2.Mốiliênquangiữađặcđiểmloạnthầnvới
mộtsốchỉsốsinhhóamu
Bảng2.Liênquangiữađặcđiểmloạnthầnvới
mộtsốchỉsốsinhhóamu
Chỉsố
sinhhóamu
Biểuhiệnloạnthần
p
Có
(n=30)
Không
(n=32)
Glu ng 24(80,0%) 23(71,9%) 0,455
B.thường 6(20,0%) 9(28,2%)
GOT Tăng 28(93,3%) 30(93,7%) 1,0
B.thường 2(6,6%) 2(6,2%)
GPT Tăng 19(63,3%) 25(78,2%) 0,20
B.thường 11(36,6%) 7(21,9%)
GGT Tăng 28(93,3%) 31(96,9%) 0,607
B.thường 2(6,6%) 1(3,2%)
Alb B.thường 27(90,0%) 28(87,5%) 1,0
Giảm 3(10,0%) 4(12,5%)
TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025) 53
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI
Chỉsố
sinhhóamu
Biểuhiệnloạnthần
p
Có
(n=30)
Không
(n=32)
Bil.
TP
Tăng 17(56,6%) 16(50,0%) 0,599
B.thường 13(43,3%) 16(50,0%)
Bil.

Tăng 23(76,6%) 19(59,4%) 0,146
B.thường 7(23,3%) 13(40,7%)
NH
3
Tăng 6(20,0%) 6(18,7%)
1,0B.thường 23(76,6%) 25(78,2%)
Giảm 1(3,3%) 1(3,2%)
Na
Tăng 0 1(3,2%)
0,411B.thường 19(63,3%) 23(71,9%)
Giảm 11(36,6%) 8(25,0%)
Tăng 0 1(3,2%)
1,0B.thường 13(43,3%) 14(43,7%)
Giảm 17(56,6%) 17(53,2%)
Cl
-
B.thường 28(93,3%) 31(96,9%) 0,607
Giảm 2(6,6%) 1(3,2%)
TrongnhómBNloạnthần,tỉlệcótăngcaogiá
trị c chỉ số sinh hóa máu chiếm đa số, nhưng
khôngkhácbiệt(p>0,05)khisosánhtỉlệnàygiữa
cácBNloạnthầnvớicácBNkhôngloạnthần.
4.BÀNLUẬN
4.1.ĐặcđiểmloạnthầnởBNmắcHCCR
Đánh giá triệu chng loạn thần ở BN HCCR
nghiêncứu,chúngtôithấysốchỉcóảogiácchiếm
tlệlớnnhất(24,19%);sauđóđếnsốcócảảogiác,
cảhoangtưởng(16,13%)sốchỉcóhoangtưởng
(8,06%).Trongđó,ảogiáchaygặplàảothịđộngvật
nhỏ(32,26%),ảothịmaquỷvàảothanhnhphẩm
(đuchiếm19,35%).Hoangtưởnghaygặplàhoang
tưởngbịhại(16,13%)hoangtưởngghentng
(9,68%).Kếtquảnàyơngđồngvớinghiêncứucủa
NguyễnHữuThắngnăm2018(tỉlệảothịlớnnhấtvới
58,23%[3]),songkhôngtươngđồngvớinghiêncứu
củaAleksinD.Sm2011(thườnggặpảothanh,ít
gặpảothịvàtỉlệogiácchiếm14-27%trongsốc
tnghợploạnthndoHCCR[4]).
Trong nghiên cứu này, thời điểm xuất hiện các
triệuchứngloạnthầncóthểvàotừngthờiđiểmtrong
ny, thường về chiu tối (54,84%) hoặc ln tục
trongngày(45,16%).Cáchoangtưởng,ảogiácnày
cótỉlệchiphihànhvicủaBNlà87,10%.Sựchiphối
cóthlàkíchđộngchốnglihoangởng,ảogiác;
cóthsợhãilolắng;cóthểlàluôngiơtayrabắt
cácconvậtnhỏdoBNảothị.Nếutriệuchnghoang
tưởng,ogcxuấthiệnliêntụckèmtheosựchiphối
rmrộthểlàsựdựocơnsảngrượucủaBN.
4.2.Mốiliênquangiữađặcđiểmloạnthầnvới
mộtsốchỉsốsinhhóamu
Số lượng BN loạn thần kèm tăng cao các
chỉsốsinhhóamáuchiếmđaphần,nhưngkhông
cósựkhácbiệtgiữanhómloạnthầnvànhóm
khôngloạnthần,vớip>0,05.
TheoGelderM.G(2011),loạnthầntrongHCCR
baogồmcáchoangtưởngvàảogiác.Tácgiảnày
cho rằng hoang tưởng bị hại, hoang tưởng ghen
tuông,ảothịđadạng,ảothanhthật(tiếngngườiđàn
ôngchửiBNởbêntai)làrấtphổbiến,gặpởquá
nửasố BNcó HCCR. Gelder M.G ng chorằng
khoảng80%sốBNviêmgandorượucóthờigian
uốngrượutrên5năm,thờigianuốngngdàithìtỉ
lệviêmgandorượungcao.Lượngtriglyceridtích
tụởganlâungàysẽkíchthíchgantăngsinhcácsợi
collagen,gâyraxơgan.Tuynhiên,tácgiảkhôngchỉ
rabấtkìmốiliênquannàogiữactriệuchứngloạn
thầnvàcácchỉtiêusinhhóamáucủaHCCR[5].
Vềmốiliênquangiữacáctriệuchứngloạnthần
vàcácchỉsốsinhhóamáu,chúngtôichưathấy
tàiliệunàođềcậpvềvấnđềnày.Cóthểtrongcác
nghiêncứucủamình,ctácgiảcũngkhôngtìm
thấymốiliênquangiữacáctriệuchứngloạnthần
vàcácchỉsốsinhhóamáu.
5.KẾTLUẬN
-VềđặcđiểmloạnthầntrênBNHCCR:tỉlệBN
loạnthầnchỉcóảogiácchiếm24,19%;chỉcóhoang
tưởngchiếm8,06%;cócảhoangởngvàảogiác
chiếm16,13%.Tỉlệảothịđộngvậtcôntrùngnhỏ
chiếm32,26%;othịmaquỷvàothanhbìnhphẩm
cùngchiếm19,35%.Tỉlệhoangtưởngbịhạichiếm
16,13%;hoangtưởngghentngchiếm9,68%.
-CótỉlệlớnBNloạnthầnkèmtheotăngnồng
độmộtsốchỉsốsinhhóamáu,nhưngkhácbiệt
giữanhómcóloạnthầnvànhómkhôngloạnthần
khôngcóýnghĩathốngkê,vớip>0,05.
TÀILIỆUTHAMKHẢO
1. Lưu Bích Ngọc, Nguyễn Thị Hiền (2018), Tiêu
dùngrượubiaởViệtNam,mộtsốkếtquảđiềutra
quốcgia,NXBĐạihọcKinhtếQuốcdân,HàNội.
2. Cao Tiến Đức (2016), c rối loạn tâm thần,
hànhvivàtổnthươngthểdonghiệnrượu,
NhàxuấtbảnYhọc,HàNội.
3. Nguyễn Hữu Thắng (2018), Nghiên cứu đặc
điểmlâmsàngvàkếtquảtrắcnghiệmtâmlíở
BN nghiện rượu mạn tính hoang tưởng ảo
giác,Luậnántiếnsĩ,HọcviệnQuâny.
4. JenniferW.T,PeterM.M,DamarisJ.Retal.(2008),
Moderators of naltrexone’s effects on drinking,
urgeandalcoholeffectsinnon-treatment-seeking
heavy drinkers in the natural environment”,
AlcoholClinExpRes,32(1):58-66.
5. Gelder M.G (2011), New oxford textbook of
Psychiatry,Secondeditionvolume1&2.q
54 TạpchíYHỌCQUÂNSỰ,SỐ374(01-02/2025)
NGHIÊNCỨU-TRAOĐỔI