Đặc điểm mô bệnh học và hóa mô miễn dịch của sarcôm bao hoạt dịch

Chia sẻ: Trần Thị Hạnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu được tiến hành với mục tiêu nhằm mô tả các đặc điểm về tuổi, giới tính, vị trí u, mô bệnh học, hóa mô miễn dịch của sarcôm bọc hoạt dịch.Nghiên cứu tiến hành khảo sát hồi cứu trên số lượng 44 cas có chẩn đoán sarcôm bọc hoạt dịch tại Bệnh viện K Hà Nội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đặc điểm mô bệnh học và hóa mô miễn dịch của sarcôm bao hoạt dịch

ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC VÀ HÓA MÔ MIỄN DỊCH CỦA SARCÔM BAO HOẠT DỊCH Bùi Thị Mỹ Hạnh* TÓM TẮT Mục tiêu: Mô tả các đặc điểm về tuổi, giới tính, vị trí u, mô bệnh học, hóa mô miễn dịch của sarcôm bọc hoạt dịch. Phương pháp nghiên cứu: khảo sát hồi cứu trên số lượng 44 cas có chẩn đoán sarcôm bọc hoạt dịch tại Bv K Hà Nội. Kết quả: thường gặp ở độ tuổi < 40, nam/nữ 0,76, vị trí u thường gặp là ở chi dưới 61,37%, có 3 loại mô bệnh học, thường gặp nhất là loại đơn pha tế bào hình thoi, các tế bào biểu mô dương tính với CK 100%, tế bào hình thoi dương tính với vimentin 100%. Kết luận: Sarcôm bao hoạt dịch thường gặp ở nữ, trẻ, ở chi dưới, với loại mô bệnh học thường gặp là loại đơn pha tế bào hình thoi, dương tính 100% với vimentin. SUMMARY PATHOHISTOLOGICAL AND IMMUNOHISTOCHEMICAL FEATURES OF SYNOVIAL SARCOMA Bui Thi My Hanh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 11 – Supplement of No 3 – 2007: 146 - 151 Purpose: Decribes characteristies of age, gender, tumor site, pathohistology, immunohistochemistry of synovial sarcoma. Study methods: Retrospective study on 44 cases of synovial sarcoma from Ha Noi K hospital. Results: Most patients with synovial sarcoma are under 40 year old (77,27%), male/female ratio is 0,76, most sites are extremities, especially in lower limbs (61,37%). There are 3 histopathologic subtypes, most of them is monophasis spindle cell synovial sarcoma. Immunohistochemically, 100% SS having epithelial cells stained CK, spindle cells stained vimentin in 100% cases. Conclusion: Synovial sarcoma often occur in young female, at lower limbs with predominent subtype is monophasis spindle cell, 100% stained in vimentin. lẫn với các ung thư phần phụ của da hoặc di ĐẶT VẤN ĐỀ căn ung thư biểu mô... Vì vậy để chẩn đoán Sarcôm bao hoạt dịch là một u ác tính hiếm xác định sarcôm bao hoạt dịch, bên cạnh các gặp với tỷ lệ mắc bệnh 2,75/100.000 dân (2). đặc trưng về mô học, nhiều trường hợp cần sự Mặc dù tên gọi như vậy nhưng nguồn gốc tế hỗ trợ của các kỹ thuật bổ trợ như hoá mô bào u vẫn chưa được xác định, nên sarcôm bao miễn dịch (HMMD) và các thông tin về lâm hoạt dịch (BHD) được xếp vào nhóm các sàng như tuổi bệnh nhân, vị trí u... Do tính sarcôm không rõ nguồn gốc và chiếm trên 10% hiếm gặp của này, nên ở Việt Nam còn thiếu các sarcôm mô mềm. U có hình thái mô học các nghiên cứu đề cập tới. Vì vậy, chúng tôi khá đa dạng và phức tạp dễ nhầm lẫn với các thực hiện nghiên cứu này với mục tiêu: sarcôm tế bào hình thoi khác như sarcôm xơ, u - Xác định sự phân bố sarcôm BHD theo vỏ thần kinh ngoại vi ác tính (UVTKNVAT), u tuổi, giới, vị trí u. ngoại mạch, thậm chí có thể chẩn đoán nhầm * Bộ môn Giải phẫu bệnh - Đại học Y Hà Nội - Tìm hiểu một số đặc điểm mô học và hoá mô miễn dịch của các sarcôm bao hoạt dịch. ĐỐI TƢỢNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU (1 trường hợp, nam), nhóm tuổi thường gặp nhất là 20-29 (36,36%), dưới 40 tuổi chiếm 77,27%, dưới 50 tuổi chiếm 90,91%. Bảng 2. Phân bố sarcôm bao hoạt dịch theo nhóm tuổi Đối tƣợng nghiên cứu Tuổi 0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 >=60 Tổng cộng Gồm 44 sarcôm bao hoạt dịch được chẩn đoán tại khoa Giải Phẫu Bệnh bệnh viện K Hà Nội trên các bệnh phẩm phẫu thuật, trong thời gian từ tháng 6 năm 2000 đến tháng 6 năm 2006 có các bệnh phẩm hoặc các khối nến. Phƣơng pháp nghiên cứu - Các bệnh phẩm phẫu thuật được cố định trong focmol trung tính 10%, mỗi trường hợp được lấy 3 mảnh x1cmx1cmx0,2cm tại 3 vùng khác nhau của u. Các mẫu bệnh phẩm được chuyển đúc trong paraffin và cắt mỏng, nhuộm hematoxylin- eosin như thường qui. - 20 trường hợp được nhuộm hoá mô miễn dịch theo phương pháp miễn dịch men Avidin Biotin Complex tại khoa GPB bệnh viện K Hà Nội với CK, EMA, vimentin, CD34, S100, CD99, LCA, chromoganin, synaptophysin. Đánh giá kết quả - Các tiêu bản mô học được quan sát dưới kính hiển vi quang học, xem xét hình thái tế bào, cấu trúc mô u. - Các tiêu bản nhuộm HMMD: phản ứng dương tính khi tế bào u bắt màu nâu. Phản ứng âm tính khi các tế bào u không bắt màu. Số TH 0 8 16 10 6 3 1 44 Tỷ lệ % 18,18 36,36 22,73 13,64 6,82 2,27 100 Phân bố sarcôm bao hoạt dịch theo vị trí u Bảng 3. Phân bố sarcôm bao hoạt dịch theo vị trí u Vị trí Đầu mặt cổ Thân mình Chi trên Chi dưới Tổng cộng Số trường hợp 5 1 11 27 44 Tỷ lệ % 11,36 2,27 25,00 61,37 100 Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, sarcôm bao hoạt dịch hầu hết gặp ở chi, gần khớp, đặc biệt chi dưói (27/44 trường hợp 38,84%), trong đó chủ yếu là vùng bẹn đùi (18/44 trường hợp), chi trên gặp 11 trường hợp (25%), thân mình chỉ gặp 1 trường hợp ở thành bụng (2,27%), khu vực đầu cổ gặp 5 trường hợp (11,36%), trong đó 1 trường hợp ở thái dương, 4 trường hợp ở vùng cổ trước dưới. Mô bệnh học Trong nghiên cứu này, sarcôm bao hoạt dịch thường gặp ở nữ hơn (56,82%) ở nam giới (43,18%), tỷ lệ nam/nữ là 0,76. Trong số 44 sarcôm bao hoạt dịch được nghiên cứu, chúng tôi thấy 18/44 trường hợp (40,91%) loại hai pha (biphasic), đơn pha hình thoi gặp 20/44 trường hợp (45,45%), loại biệt hoá kém có 6 trường hợp (13,64%), không gặp trường hợp nào loại biểu mô đơn thuần. Bảng 1. Phân bố sarcôm mô mềm theo giới Bảng 4. Sự phân bố các dưới typ mô bệnh học KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Phân bố sarcôm bao hoạt dịch theo giới Giới Nam Nữ Tổng cộng Số trường hợp 19 25 44 Tỷ lệ % 43,18 56,82 100 Phân bố sarcôm bao hoạt dịch theo nhóm tuổi Trong nghiên cứu, chúng tôi không gặp trường hợp nào dưới 10 tuổi, tuổi trẻ nhất là 10 tuổi (1 trường hợp, nữ), già nhất là 76 tuổi Dưới typ mô bệnh học Hai pha Đơn pha hình thoi Đơn pha biểu mô Biệt hoá kém Tổng cộng Số trường hợp 18 20 0 6 44 Tỷ lệ % 40,91 45,45 13,64 100 Sarcôm bao hoạt dịch hai pha chứa cả 2 thành phần: tế bào biểu mô và tế bào hình thoi Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh – Tế Bào Bệnh Học 147 với tỷ lệ khác nhau, đan xen vào nhau nhưng ranh giới khá rõ ràng. + Thành phần biểu mô chứa những cấu trúc ống tuyến, một số trường hợp có cấu trúc nhú hoặc hình thành các ổ, dải đặc. Các ống tuyến được lót bởi những tế bào biểu mô hình khối vuông hoặc hình trụ, trong khi các cấu trúc nhú thường được lót bởi những tế bào biểu mô dẹt có lõi là các tế bào hình thoi. Hiện tượng biệt hoá vảy không gặp. Những tế bào biểu mô thường nhạt màu hơn, bào tương rộng hơn những tế bào hình thoi, ranh giới bào tương thường rõ. Nhân tế bào hình tròn hoặc hình túi. Các tế bào biểu mô chế một loại chất nhày mucicarmin ưa acid, dạng hạt hoặc giống chất keo và được chứa trong lòng tuyến. Số lượng thành phần biểu mô trong sarcôm bao hoạt dịch hai pha rất khác nhau tuỳ theo từng trường hợp. + Thành phần tế bào hình thoi được tạo nên từ những tế bào hình thoi nhỏ, đồng dạng, tỉ lệ nhân/bào tương cao, sắp xếp thành bó giống như sarcôm xơ hoặc thành mảng. Một số tế bào hơi tròn hơn, sáng hơn tạo thành nhóm nhỏ hoặc đứng xen kẽ giữa các tế bào hình thoi khác, nhưng chúng vẫn có kích thước nhỏ, không rõ bào tương. Nhân của các tế bào hình thoi có hình bầu dục và thường gối lên nhau, chất nhiễm sắc đậm nhưng mịn và phân bố đều. Hoạt động nhân chia thay đổi tuỳ trường hợp, nhưng nhìn chung nhân chia thường không nhiều (dưới 20 nhân chia/10 vi trường). Bào tương dạng dải, mảnh, khó phát hiện, ranh giới tế bào không rõ. Sarcôm bao hoạt dịch đơn pha hình thoi: Chỉ gồm các tế bào hình thoi giống như những tế bào hình thoi trong sarcôm bao hoạt dịch hai pha với các tế bào nhỏ đồng dạng, một số tế bào hơi tròn hơn, sáng hơn như được gói lại gợi sự biệt hóa biểu mô. Các tế bào thường vây quanh các khe mạch chia nhánh (75% các trường hợp). Sarcôm bao hoạt dịch kém biệt hoá: gồm nổi trội các tế bào u kém biệt hoá, tròn nhỏ hoặc hơi thoi, kiềm tính đậm tạo thành mảng đặc hoặc xen kẽ với những ổ nhỏ sarcôm bao hoạt dịch 2 pha (2 trường hợp) hoặc xen lẫn với các thành phần tế bào hình thoi giống như trong sarcôm bao hoạt dịch đơn pha hình thoi (4 trường hợp). Một số tế bào kém biệt hoá hình thành cấu trúc hoa hồng giả (2 trường hợp) giống như trong u thần kinh ngoại bì nguyên thuỷ (PNET). Trong cả 3 dưới typ mô học, hiện tưọng can xi hoá chỉ gặp ở 3 trường hợp (6,71%) dưới dạng lắng đọng can xi thành ổ giữa các tế bào hình thoi (loại hai pha gặp 1 trường hợp và đơn pha hình thoi gặp 2 trường hợp). Mô đệm dạng keo hầu hết có thể gặp trong các trường hợp nhưng chỉ thực sự nổi trội thành các dải đặc trong 5/44 trường hợp. Sự xâm nhập các tế bào mast trong mô đệm rất hiếm gặp (3/44trường hợp). Hoại tử u cũng ít thấy và chỉ là những ổ nhỏ. Hoá mô miễn dịch 20 trường hợp được nhuộm HMMD trong đố có 4 sarcôm BHD 2 pha, 10 sarcôm BHD đơn pha thoi, 6 sarcôm BHD kém biệt hoá đã cho thấy: - Sarcôm BHD 2 pha: tất cả các tế bào biểu mô biệt hoá rõ trên mô học dương tính mạnh với CK, dương tính yếu hơn với EMA, âm tính với vimentin. Các tế bào hình thoi dương tính mạnh với vimentin, CK và EMA chỉ dương tính rải rác với 1 số tế bào có xu hướng biệt hoá biểu mô (tế bào hoi tròn, sáng màu). - Sarcôm BHD đơn pha thoi: các tế bào u dương tính mạnh với vimentin (10/10), rải rác 1 vài tế bào dương tính với CK (8/10), nhuộm EMA kết quả không rõ ràng, âm tính với CD34, S100 dương tính dạng ổ trong 2 trường hợp. - Sarcôm BHD kém biệt hoá: 6/6 trường hợp có các tế bào u âm tính với CD99, LCA, desmin, Chromoganin, S100, dương tính với CK thành mảng hoặc thành ổ trong những vùng có xu hướng biệt hoá biểu mô. Nhuộm EMA dương tính yếu hơn hoặc không rõ ràng. cũng chưa gặp trường hợp nào ở các vị trí như thận, phổi, sau phúc mạc.. BÀN LUẬN Về đặc điểm mô bệnh học Về tuổỉ, giới và vị trí u Sarcôm bao hoạt dịch là một thuật ngữ để chỉ những sarcôm mô mềm trước đây chỉ tìm thấy ở các khớp và có cấu trúc giống như của bao hoạt dịch, vì vậy chỉ có biến thể hai pha được ghi nhận. Về giới hầu hết các tác giả khác đều thấy sarcôm bao hoạt dịch nổi trội hơn ở nam giối, tỷ lệ nam/nữ là(1,2), nhưng trong nghiên cứu này thì ngược lại, tỷ lệ nam/nữ là 0,76. Điều này có lẽ do nghiên cứu của chúng tôi chỉ chọn các sarcôm BHD được chẩn đoán tại bệnh viện K Hà Nội trên các bệnh phẩm phẫu thuật nên không đại diện. Về tuổi Sarcôm bao hoạt dịch là bệnh của thiếu niên và người trẻ với tuổi trung bình 26,5(7). Theo Viện Bệnh học Quân đội Mỹ (AFIP), lứa tuổi dưới 50 chiếm 90%, dưới 40 tuổi chiếm 72%, không gặp trường hợp nào ở trẻ mới sinh và có thể gặp ở trẻ dưới 10 tuổi(6). Theo Cadman và cộng sự(2) lứa tuổi từ 10-50 chiếm 83,6%. Các kết quả này cũng tương tự với nghiên cứu của chúng tôi. Theo nhiều tác giả thì tuổi cũng là một yếu tố đánh giá tiên lượng của sarcôm BHD. Các bệnh nhân tuổi càng trẻ, đặc biệt trẻ em có tiên lượng tốt hơn(7). Về vị trí u Mặc dù tên gọi sarcôm BHD nhưng sarcôm này có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, thậm chí ở thận, phổi, mắt, hầu họng