Đặc điểm tế bào haller ở bệnh nhân viêm xoang hàm

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM TẾ BÀO HALLER Ở BỆNH NHÂN VIÊM XOANG HÀM<br /> Phạm Bắc Trung*, Lâm Huyền Trân**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Tế bào sàng dưới ổ mắt (tế bào Haller) là sự khí hóa tế bào sàng dọc theo trần của xương hàm. Sự<br /> phát triển quá mức tế bào Haller làm thay đổi cấu trúc giải phẩu phức hợp lỗ thông xoang và có thể là nguyên<br /> nhân gây viêm mũi xoang.<br /> Mục tiêu: Đặc điểm tế bào Haller ở bệnh nhân viêm xoang hàm.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả.<br /> Kết quả: Qua khảo sát 500 xoang hàm (250 bệnh nhân) chúng tôi nhận thấy: Tế bào Haller chiếm 38,8%<br /> trong nhóm nghiên cứu và có hình bầu dục. Trong đó đa số có kích thước trung bình (3mm –6mm) và lớn<br /> (>6mm). Phần lớn tế bào Haller xuất hiện ở cả hai bên thỉnh thoảng có 2 hoặc 3 tế bào Haller cùng một bên. Tế<br /> bào có kích thước trung bình (3mm - 6mm) và kích thước lớn (> 6mm) ở vị trí 1/3 trong và 1/3 giữa chiếm tỷ lệ<br /> cao hơn so với 1/3 ngoài (P 0,05.<br /> Bảng 1. Liên quan giữa tình trạng tế bào Haller bị Bảng 2. Liên quan giữa vị trí tế bào Haller với tắc lỗ<br /> với viêm xoang hàm. thông xoang hàm.<br /> Viêm xoang hàm OR Tắc lỗ thông xoang OR (KTC<br /> Đặc điểm P<br /> Đặc điểm (KTC P Có Không 95%)<br /> Có Không 95%) 1/3 31 100<br /> 1<br /> Tế bào Có 77 (95,1%) 4 (4,9%) 9.66 trong (23,7%) (76,3%)<br /> Haller bị (3.46 - 0,05.<br /> giữa bằng 1,53 (0,78 – 3,02) và 1/3 ngoài bằng 1,08<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng 171<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> Bảng 3. Liên quan giữa vị trí tế bào Haller với tắc lỗ Võ Hiếu Bình đo kích thước tế bào có kích thước<br /> thông xoang hàm. trung bình là 6,5mm với N = 200, Cao Thị Hoàng<br /> Vân đo tế bào tế bào Haller có kích thước trung<br /> Tắc lỗ thông xoang OR (KTC<br /> Đặc điểm<br /> 95%)<br /> P bình là 8,1mm với N = 250(1,7).<br /> Có Không<br /> Về số lượng tế bào Haller: Chúng tôi nhận<br /> 143<br /> Có 51 (33,3%)<br /> (66,7%)<br /> thấy có 172 trường hợp có một tế bào Haller<br /> Tế bào 0,71 (0,48<br /> 0,096 chiếm 88,7%, có 17 trường hợp có hai tế bào<br /> Haller 102 204 – 1,06)<br /> Không<br /> (26,3%) (73,7%) Haller chiếm 8,8%, chỉ có 5 trường hợp có ba<br /> BÀN LUẬN tế bào Haller chiếm 2,6%. Điều này có nghĩa<br /> nếu có tế bào Haller thì có một tế bào Haller<br /> Chúng tôi nhận thấy tỷ lệ bệnh nhân nữ cao chiếm tỷ lệ cao.<br /> hơn ở bệnh nhân nam với tỷ lệ bệnh nhân Nam<br /> Về vị trí chúng tôi gặp nhiều nhất là ở 1/3<br /> là 36,4% và Nữ là 63,6%. Tỷ lệ bệnh nhân nữ cao<br /> trong với 131 trường hợp, 1/3 giữa là 59 trường<br /> hơn nam có thể do giới nữ quan tâm đến bệnh<br /> hợp và 1/3 ngoài chỉ có 4 trường hợp. Tế bào<br /> tật nhiều hơn nam (triệu chứng đau đầu cũng là<br /> Haller có kích thước trung bình (3mm - 6mm) và<br /> một yếu tố thường gặp ở nữ giới quan tâm).<br /> kích thước lớn (> 6mm) ở vị trí 1/3 trong và 1/3<br /> Về tỷ lệ xuất hiện tế bào Haller kết quả của giữa chiếm tỉ lệ cao hơn so với 1/3 ngoài. Sự khác<br /> chúng tôi phù hợp với nghiên cứu của Stackpole, biệt này không có ý nghĩa thống kê (2= 4.95, P =<br /> Cao Thị Hoàng Vân[1, 6]. Tuy nhiên có một số 0.292 > 0.05).<br /> kết quả nghiên cứu khác cho kết quả thấp hơn<br /> như tác giả Wani, Raina hoặc cao hơn như tác Tần suất viêm xoang hàm ở bệnh nhân có tế<br /> bào Haller<br /> giả Võ Hiếu Bình(5,7,8).<br /> Chúng tôi nhận thấy trong 194 trường hợp<br /> Bảng 4. So sánh tỷ lệ tế bào Haller.<br /> có tế bào Haller thì viêm xoang hàm chiếm tỷ<br /> Năm Mẫu<br /> Tác giả nghiên Quốc gia nghiên Tần suất lệ khá cao 139 trường hợp chiếm 71,6%. Trong<br /> cứu cứu khi tỷ lệ không viêm xoang hàm chỉ 55 trường<br /> (6)<br /> Stackpole và CS 1997 Mỹ N = 154 34,4% hợp chiếm 28,4%. Kết quả của chúng tôi cao<br /> (7)<br /> Võ Hiếu Bình 2007 Việt Nam N = 200 56%<br /> (8) hơn nghiên cứu của Stackpole là 47,4%. Trong<br /> Wani, Asif A. và CS 2009 Ấn Độ N = 150 8,66%<br /> Cao Thị Hoàng Vân<br /> (1)<br /> 2011 Việt Nam N = 250 33,2% 306 trường hợp không có tế bào Haller thì tỷ lệ<br /> Raina, A. và CS<br /> (5)<br /> 2012 Anh N = 600 16% viêm xoang hàm có 217 trường hợp chiếm<br /> Chúng tôi 2017 Việt Nam N = 250 38,8% 70,9%(6). Trong khi tỷ lệ không viêm xoang<br /> Về kích thước của tế bào Haller:Chúng tôi hàm chỉ 89 trường hợp chiếm 29,1%. Kết quả<br /> nhận thấy tế bào Haller có kích thước lớn này cũng tương đương với đặc điểm của<br /> (>6mm) và trung bình (3-6mm) chiếm tỷ lệ cao nhóm có tế bào Haller.<br /> hơn so với tế bào Haller có kích thước nhỏ Mối tương quan giữa tế bào Haller bị viêm với<br /> ( 0,05. xoang. NXB Y học, Hà Nội.<br /> 3. Huỳnh Khắc Cường, Nguyễn Đình Bảng, Nguyễn Ngọc<br /> Trong những xoang xuất hiện tế bào Haller<br /> Minh, Trần Cao Khoát (2006). Cập nhật chẩn đoán và điều trị<br /> thì tắc lỗ thông xoang hàm chỉ bằng 0,71 (0,48 – bệnh lý mũi xoang. NXB Y học, Tp HCM.<br /> 1,06) so với không có tế bào Haller và sự khác 4. Nguyễn Hữu Khôi, Phạm Kiên Hữu, Nguyễn Hoàng Nam<br /> (2005). Phẫu thuật nội soi mũi xoang kèm Atlas minh họa. NXB<br /> biệt này không có ý nghĩa thống kê P > 0,05. Với ĐH Quốc Gia, Tp. HCM.<br /> kết quả nêu trên, chúng ta thấy rằng về tổng thể 5. Raina A, Guledgud MV, Patil K (2012). Infraorbital ethmoid<br /> thì tế bào Haller không ảnh hưởng gì đến sự tắc (Haller's) cells: a panoramic radiographic study.<br /> Dentomaxillofac Radiol, 41(4:305-8.<br /> nghẽn lỗ thông xoang hàm. 6. Stackpole SA, Edelstein DR (1997). The anatomic relevance of<br /> the Haller cell in sinusitis. Am J Rhinol, 11(3):219-23.<br /> KẾT LUẬN 7. Võ Hiếu Bình (2007). Hình dạng - vị trí - kích thước tế bào<br /> Haller và xương giấy trong phẩu thuật nội soi mũi xoang<br /> Về lâm sàng và nội soi mũi xoang chúng ta<br /> nhằm tránh mổ vào hốc mắt. Y Học Tp. Hồ Chí Minh, 11(1):120<br /> không thể đánh giá được có sự hiện diện của tế -4.<br /> bào Haller hay không. CT Scan giúp ta đánh giá 8. Wani AA, Kanotra S, Lateef M, Ahmad R, Qazi SM, Ahmad S<br /> (2009). CT scan evaluation of the anatomical variations of the<br /> chính xác sự hiện diện của tế bào Haller cũng ostiomeatal complex. Indian J Otolaryngol Head Neck Surg,<br /> như xác định được các đặc điểm của tế bào 61(3): 163-8.<br /> Haller như: vị trí, kích thước, số lượng, tình<br /> trạng tế bào Haller bị viêm và hình dạng tế bào Ngày nhận bài báo: 11/09/2017<br /> Haller.Chúng tôi chưa tìm thấy mối liên quan Ngày phản biện nhận xét bài báo: 02/11/2017<br /> giữa tế bào Haller và viêm xoang hàm. Chỉ có Ngày bài báo được đăng: 28/02/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng 173<br />