zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Đặc điểm, yêu cầu và thực trạng phân cấp quản lý đất đai hiện nay

Chia sẻ: ViDoha2711 ViDoha2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Báo xấu

60
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết phân tích những đặc điểm, yêu cầu đặt ra đối với phân cấp quản lý đất đai hiện nay và phân tích quy định pháp luật hiện hành về một số nội dung quản lý cơ bản trong lĩnh vực đất đai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đặc điểm, yêu cầu và thực trạng phân cấp quản lý đất đai hiện nay

THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT ĐẶC ĐIỂM, YÊU CẦU VÀ THỰC TRẠNG PHÂN CẤP QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI HIỆN NAY Châu Hoàng Thân* * ThS. Khoa Luật - Trường Đại học Cần Thơ Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: phân cấp, phân cấp trong quản lý đất Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 21/3/2016 của Chính phủ về đai, quản lý đất đai. phân cấp quản lý nhà nước giữa Chính phủ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đã xác định rõ quản lý đất đai là một trong 05 lĩnh Lịch sử bài viết: vực cần tập trung phân cấp trong giai đoạn 2016 - 2020. Bài Nhận bài: 26/08/2017 viết phân tích những đặc điểm, yêu cầu đặt ra đối với phân cấp Biên tập: 02/10/2017 quản lý đất đai hiện nay và phân tích quy định pháp luật hiện Duyệt bài: 05/10/2017 hành về một số nội dung quản lý cơ bản trong lĩnh vực đất đai. Article Infomation: Abstract: Keywords: decentralization, decentralization The Resolution No.21/NQ-CP dated March 21, 2016 on of land administration, land administration. decentralization of governmental management between the Article History: Government and People’s Provincial Committees defines that land administration is one of five fields of focused Received: 26 Aug. 2017 decentralization in the 2016 – 2020 period. This Aricle Edited: 02 Oct. 2017 provides analysis of the features, requirements for the Approved: 05 Oct. 2017 decentralization of land administration in Vietnam and of applicable regulations on land administration. 1. Khái niệm và yêu cầu trong phân cấp Cửu Việt, “phân cấp quản lý” là khái niệm quản lý đất đai Việt Nam, “là sự phân chia các đơn vị hành 1.1 Khái niệm phân cấp quản lý chính - lãnh thổ và phân định thẩm quyền đất đai hợp lý giữa các cấp chính quyền bằng luật Phân cấp quản lý là cách thức tổ chức hoặc văn bản dưới luật cho phù hợp với chức quyền lực nhà nước để thực hiện hiệu quả năng, nhiệm vụ và đặc điểm của mỗi cấp để chức năng quản lý. Theo PGS., TS. Nguyễn nhằm thực thi hiệu quả hơn quyền lực nhà Số 5(357) T3/2018 49
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT nước”1. Tản quyền, phân quyền chỉ là các phương với việc thực hiện thẩm quyền của hình thức của phân cấp quản lý. Phân cấp nhà nước trung ương tại địa phương thông quản lý dùng để chỉ sự phi tập trung hóa trong qua cơ quan nhà nước tại địa phương4. Bên quản lý nhằm phát huy dân chủ, tự chủ, sáng cạnh đó, có quan điểm cho rằng, phân cấp tạo… của địa phương, cơ sở, góp phần nâng quản lý được hiểu theo hai chiều: chiều dọc cao hiệu quả quản lý nhà nước. Ở Việt Nam, (tức phân cấp theo đơn vị hành chính lãnh phân cấp quản lý nhà nước được đề cập trên thổ, hay nói cách khác là phân cấp từ trung ba khía cạnh sau: (i) là sự xác định phân chia ương về địa phương); chiều ngang (là phân các đơn vị hành chính, các cấp hành chính, cấp theo chức năng, theo chiều này thường lãnh thổ và xác định, phân định chức năng, dùng thuật ngữ phân công, phân nhiệm)5. Ở nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm cho mỗi nước ta, phân cấp thường được nghiên cứu cấp hành chính lãnh thổ, mỗi cơ quan, đơn sâu theo chiều dọc; tuy nhiên việc phân cấp vị trong bộ máy hành pháp; (ii) là sự điều theo chiều ngang cũng là vấn đề cần được chỉnh, chuyển giao thẩm quyền giữa các cấp đánh giá chi tiết bởi nguyên tắc phân công, hành chính và giữa các cơ quan, đơn vị hành phối hợp và kiểm soát được thể hiện rất rõ chính các cấp cho phù hợp với yêu cầu thực theo chiều ngang này. tiễn; (iii) là sự chuyển giao một phần thẩm Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quyền của các cơ quan, tổ chức, đơn vị hành quý giá và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng chính nhà nước cho các tổ chức, đơn vị, cá trong các ngành, lĩnh vực nên việc quản lý nhân ngoài nhà nước. Đây là quá trình xã và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên này hội hóa hoạt động hành chính2. Theo Dự án ảnh hưởng rất lớn đến quá trình phát triển Đánh giá nhu cầu phát triển toàn diện của hệ kinh tế - xã hội. Hơn nữa, ở nước ta đất đai thống pháp luật Việt Nam được Chính phủ thuộc sở hữu toàn dân, thị trường đất đai chuẩn y ngày 08/01/2001 với sự giúp đỡ (hay gọi là thị trường quyền sử dụng đất - của các chuyên gia Canada, UNDP, JICA, SDĐ) chịu sự chi phối mạnh mẽ bởi hoạt phân cấp quản lý là “sự phân công hợp lý động quản lý nhà nước về đất đai. Nội dung giữa các cấp chính quyền nhà nước thẩm quản lý nhà nước về đất đai bao gồm: quyết quyền quản lý cho phù hợp với chức năng, định quy hoạch, kế hoạch SDĐ, thu hồi đất nhiệm vụ và đặc điểm của nó để cho việc và phân phối đất đai; quyết định giá đất… thực thi quyền lực nhà nước được tốt hơn”3. Nội dung này có ảnh hưởng đến việc thiết Ở Pháp, phân cấp có nghĩa là chuyển giao lập mô hình phân cấp quản lý. thẩm quyền từ nhà nước trung ương xuống Phân cấp trong quản lý đất đai có nội cho các cơ quan của nhà nước trung ương dung: một là, xác định chủ thể, phân giao tại địa phương, còn phân quyền có nghĩa quyền quyết định cụ thể về SDĐ đai; hai là giao một số thẩm quyền của Trung ương là, phân cấp thực hiện nhiệm vụ quản lý đất cho Hội đồng dân cử địa phương; ở Việt đai. Thực tiễn cho thấy, đất đai luôn gắn với Nam, phân cấp quản lý là một sự pha trộn địa phương nên cần phân cấp triệt để cho giữa việc chuyển một số quyền hạn cho địa địa phương, không nên giữ lại bất kỳ thẩm 1 Xem thêm Nguyễn Cửu Việt, “Phân cấp quản lý trong mối quan hệ giữa trung ương và địa phương”, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, số 7/2005. 2 Phạm Thanh Huyền (2015), “Một số vấn đề về phân cấp quản lý hành chính nhà nước”, http://tcnn.vn/Plus.aspx/vi/ News/125/0/1010070/0/21525/Mot_so_van_de_ve_phan_cap_quan_ly_hanh_chinh_nha_nuoc [Truy cập 22/6/2017]. 3 Nguyễn Cửu Việt, Chuyên đề Phân cấp quản lý - Lý luận và thực tiễn, Tài liệu giảng dạy nghiên cứu sinh chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính năm 2017, tr.25. 4 Serge DEGALLAIX, Phát biểu của ngài Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Pháp, Tài liệu Hội thảo “Phân cấp, phân quyền giữa trung ương và địa phương và quy chế đặc thù của các thành phố lớn”, Hà Nội, 2001. 5 Nguyễn Cửu Việt, Chuyên đề Phân cấp quản lý - Lý luận và thực tiễn, tlđd, tr.29. 50 Số 5(357) T3/2018
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT quyền quyết định cụ thể nào cho trung ương. sự kiểm soát, giám sát giữa các cấp, các cơ Mặt khác, tài nguyên đất đai là một thể thống quan với nhau trong quá trình thực hiện chức nhất, liên tục nên chỉ phân cấp cho một cấp năng quản lý. Việc phân cấp không chỉ giữa của địa phương mới đảm bảo tính thống nhất các cấp chính quyền, các cơ quan nhà nước và nhất quán trong thực hiện quyền lực này6. mà cần xem xét vai trò các tổ chức dịch vụ Từ những phân tích nêu trên, có thể công trong quản lý đất đai. đưa ra khái niệm sau: Phân cấp quản lý đất Thứ ba, đảm bảo tối ưu hiệu quả SDĐ. đai là việc tổ chức hệ thống cơ quan quản lý Việc phân cấp quản lý không chỉ hướng đến đất đai và phân định thẩm quyền cho từng hiệu quả trong công tác quản lý mà mục đích cấp từ trung ương đến địa phương, từng cuối cùng cần đạt đó là hiệu quả của việc cơ quan cụ thể cho phù hợp với chức năng, SDĐ. Phải đảm bảo vừa phát huy hiệu quả nhiệm vụ và đặc điểm của từng cấp, từng cơ trong quản lý vừa tạo thuận lợi cho quá trình quan nhằm đảm bảo tính khoa học, nhanh SDĐ của người sử dụng. chóng, hiệu quả, chặt chẽ và tiết kiệm trong Thứ tư, sự thống nhất và thông suốt quản lý đất đai. của hệ thống thông tin đất đai. Phân cấp 1.2 Những yêu cầu trong phân cấp quản lý nhưng phải đảm bảo cơ sở dữ liệu quản lý đất đai ở Việt Nam đất đai được thống nhất và thông suốt giữa Việc phân cấp quản lý trong lĩnh vực các cấp, không xé nhỏ và tách rời cơ sở dữ đất đai cần đảm bảo các nguyên tắc cơ bản liệu. Các cấp được phân quyền quản lý phải trong quản lý nhà nước, đồng thời, để bảo có trách nhiệm cập nhật cơ sở dữ liệu. Hiện đảm phù hợp với đặc thù của nền kinh tế và nay, vấn đề cơ sở dữ liệu, bản đồ chính quy chế độ sở hữu đất đai của nước ta, công tác chưa hoàn thiện là những hạn chế cản trở phân cấp phải đảm bảo các yêu cầu sau: quá trình phân cấp quản lý đất đai ở nước ta. Thứ nhất, đảm bảo phù hợp với chế Thứ năm, quyền hạn được phân cấp độ sở hữu toàn dân, nguyên tắc Chính phủ gắn liền với trách nhiệm cụ thể. Phân cấp thống nhất quản lý đất đai trong phạm vi cần xác định rõ, cụ thể trách nhiệm gắn liền; cả nước. Sự thống nhất quản lý của Chính tránh tình trạng quyết với danh nghĩa tập phủ không có nghĩa là tất cả các quyền quyết thể rồi núp bóng tập thể khi phải chịu trách định đối với đất đai đều phải do Chính phủ nhiệm. Phân cấp cần mạnh dạn cá thể hóa trực tiếp quyết định. Vì vậy, quá trình phân trách nhiệm. Tăng cường công tác thanh tra, cấp phải vừa đảm bảo được sự phân chia kiểm tra và giám sát trong quá trình thực hợp lý các quyền cho địa phương vừa giữ hiện quyền nhưng không vì vậy mà quyền được sự thống nhất quản lý của Chính phủ. quyết định nào của địa phương cũng phải Thứ hai, tinh gọn bộ máy và đảm bảo được cấp trên đồng ý. Nói chung phân cấp hiệu quả quản lý. Phân cấp quản lý đất đai quản lý đất đai phải đảm bảo quyền tự quyết, trên cơ sở tinh gọn bộ máy nhà nước, không tự chịu trách nhiệm. vì phân cấp mà hình thành thêm hay làm Thứ sáu, bảo đảm hiệu lực và tính cồng kềnh, phình to bộ máy cơ quan nhà chính xác của quá trình giám sát việc thực nước. Bên cạnh đó, phân cấp phải đảm bảo hiện phân cấp ở địa phương7. Thực hiện sự hiệu quả, chặt chẽ của công tác quản lý; phân cấp cho địa phương cần quy định và 6 Đặng Hùng Võ, “Phân cấp quyền của Nhà nước đối với đất đai, quản lý đất đai và việc giám sát - đánh giá cần thiết ở Việt Nam”, Kỷ yếu Diễn đàn kinh tế Mùa Thu năm 2012, http://dl.ueb.edu.vn/bitstream/1247/9341/1/25_Phan%20 cap%20quyen%20cua%20NN%20doi%20voi%20dat%20dai_Dang%20Hung%20Vo.pdf 7 Đặng Hùng Võ, “Phân cấp quyền của Nhà nước đối với đất đai, quản lý đất đai và việc giám sát - đánh giá cần thiết ở Việt Nam”, tlđd. Số 5(357) T3/2018 51
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT trang bị điều kiện cụ thể để đảm bảo hiệu lập quy hoạch cho Bộ Quốc phòng, Bộ Công lực và quá trình giám sát thực thi quyền hạn an nhằm tạo sự liên kết chặt chẽ các công ở địa phương. Sự giám sát cần thiết lập chặt trình quốc phòng, an ninh và đảm bảo bí chẽ nhưng không là rào cản, làm chậm đi mật, chiến lược quốc phòng, an ninh. quá trình thực hiện các quyền được phân Thực tiễn thời gian qua cho thấy, tiến cấp. Mô hình giám sát trực tiếp của nhân độ quy hoạch, kế hoạch SDĐ còn rất chậm9, dân về quản trị đất đai cần được nghiên cứu chất lượng quy hoạch, kế hoạch SDĐ còn thiết lập8. rất thấp. Quy hoạch của một số địa phương Tóm lại, việc phân cấp trong quản lý có nơi chưa phù hợp thực tiễn, tính khả thi đất đai cần dựa vào những nội dung quản lý thấp, độ dự báo còn chênh lệch rất lớn10. cụ thể, tính chất đặc thù để thiết lập cho phù Trong quá trình tổng kết các quy hoạch để hợp bởi những khác biệt trong từng nội dung ban hành Luật Quy hoạch, các số liệu cho quản lý. thấy, trong 03 năm từ năm 2011 - 2014, mỗi 2. Thực trạng phân cấp quản lý tháng cả nước có trên 358 quy hoạch được đất đai lập và phê duyệt11, mà trong đó có một số lượng đáng kể là các quy hoạch, kế hoạch 2.1 Về phân cấp trong quy hoạch, kế SDĐ. Bên cạnh đó, việc chậm triển khai các hoạch SDĐ quy hoạch, kế hoạch SDĐ dẫn đến tình trạng Quy hoạch, kế hoạch SDĐ là nội dung quy hoạch “treo” cũng khá phổ biến, điều rất quan trọng trong quản lý đất đai, quyết này ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người định trực tiếp hiệu quả SDĐ. Quy hoạch, dân và tác động tiêu cực đến việc SDĐ, tình kế hoạch SDĐ giữ vai trò là căn cứ chính hình phát triển kinh tế - xã hội12. yếu trong quản lý đất đai của Nhà nước và Thực trạng trên về công tác quy hoạch, ảnh hưởng lớn đến quá trình SDĐ của người kế hoạch SDĐ cho thấy cần có những giải sử dụng. pháp mang tính căn cơ để giải quyết vấn đề Theo quy định của Điều 36 Luật Đất lạm phát và thiếu khả thi, thiếu đồng bộ của đai năm 2013 (Luật Đất đai), việc lập quy các quy hoạch. Về mặt kỹ thuật, cần nghiên hoạch, kế hoạch SDĐ được phân cấp cả cứu tích hợp quy hoạch SDĐ và quy hoạch theo cấp hành chính và ngành, lĩnh vực. không gian, xây dựng các công trình bên Việc phân cấp theo nguyên tắc quy hoạch, trên đất. Không tách rời, phát sinh thêm kế hoạch SDĐ cấp nào thì do cơ quan hành nhiều quy hoạch mà trong quy hoạch không chính cấp đó tổ chức lập với sự chủ trì của gian sẽ bao gồm cả đất và không gian bên cơ quan chuyên môn. So với Luật Đất đai trên đất. Kinh nghiệm của các quốc gia tiến năm 2003, Luật Đất đai không phân cấp cho bộ trên thế giới cho thấy, quy hoạch SDĐ là cấp xã lập quy hoạch SDĐ; bổ sung quyền việc phân vùng SDĐ, gắn với khái niệm quy 8 Xem thêm tại http://www.dangcongsan.vn/phap-luat/tang-cuong-giam-sat-cua-cong-dan-trong-quan-tri-dat- dai-411923.html [Truy cập ngày 17/7/2017]. 9 Cụ thể như Nghị quyết số Nghị quyết số 134/2016/QH13 điều chỉnh quy hoạch SDĐ đến năm 2020 và kế hoạch SDĐ kỳ cuối (2016 - 2020) cấp quốc gia được Quốc hội thông qua ngày 09/4/2016. Kế hoạch SDĐ kỳ cuối bắt đầu từ năm 2016 mà đến tháng 4 năm 2016 chúng ta mới quyết định điều chỉnh như thế nào. Hơn thế nữa, quy hoạch, kế hoạch SDĐ của cấp tỉnh, cấp huyện đều phải dựa theo Nghị quyết này nên còn trễ hơn nữa. 10 Lê Văn Bình, “Hoàn thiện các quy định của pháp luật đất đai về quy hoạch SDĐ”, http://vnclp.gov.vn/ct/cms/tintuc/ Lists/NhaNuocVaPhapLuat/View_Detail.aspx?ItemID=236 [truy cập ngày 15/6/2017]. 11 Nguyễn Tuyền, “Việt Nam lạm phát quy hoạch, mỗi tháng 358 quy hoạch ra đời”, http://dantri.com.vn/kinh-doanh/ viet-nam-lam-phat-quy-hoach-moi-thang-358-quy-hoach-ra-doi-20161009084926413.htm [truy cập 23/6/2017]. 12 Việt Hoa, “Nỗi khổ quy hoạch “treo” bao giờ chấm dứt”, http://plo.vn/ho-so-phong-su/noi-kho-quy-hoach-treo-bao- gio-cham-dut-642647.html [truy cập ngày 23/6/2017]. 52 Số 5(357) T3/2018
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT hoạch không gian và sử dụng công cụ hệ Một là, Điều 59 Luật Đất đai quy định: thống thông tin địa lý để phân tích hiệu quả “Trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê kinh tế, xã hội, môi trường và có các giải đất, cho phép chuyển mục đích SDĐ nông pháp phù hợp để ứng phó biến đổi khí hậu13. nghiệp để sử dụng vào mục đích thương mại, Bên cạnh đó, để đảm bảo tính thống nhất và dịch vụ với diện tích từ 0,5 héc ta trở lên thì ổn định của quy hoạch, ở địa phương, việc phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp lập quy hoạch chỉ phân về đến cấp tỉnh; cấp tỉnh trước khi quyết định”. Trong trường hợp huyện chỉ căn cứ vào quy hoạch để triển này, thẩm quyền vẫn thuộc về UBND cấp khai lập kế hoạch SDĐ hàng năm. huyện nhưng phải có văn bản chấp thuận, 2.2 Phân cấp trong hoạt động giao, sự kiểm soát của UBND cấp tỉnh do mức cho thuê, cho phép chuyển mục đích SDĐ diện tích khá lớn và mục đích bảo vệ quỹ đất Hoạt động phân phối đất đai giữ vai nông nghiệp. trò quan trọng trong quá trình quản lý, SDĐ, Hai là, Điều 58 Luật Đất đai quy định đặc biệt dưới chế độ sở hữu toàn dân với đất về điều kiện thực hiện dự án: “Đối với dự đai thì hoạt động phân phối này có những án có SDĐ trồng lúa, đất rừng phòng hộ, nét rất đặc thù cần được phân cấp. Việc phân đất rừng đặc dụng vào các mục đích khác cấp quyền phân phối đất đai nhằm đảm sự mà không thuộc trường hợp được Quốc hội nhanh chóng, hiệu quả trong quá trình phân quyết định, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận phối đất đai; thúc đẩy sự phát triển của thị chủ trương đầu tư thì cơ quan nhà nước có trường bất động sản. thẩm quyền chỉ được quyết định giao đất, Phân cấp quyền phân phối đất đai được cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích quy định cụ thể tại Điều 59 Luật Đất đai: SDĐ khi có một trong các văn bản sau đây: (i) UBND cấp tỉnh quyết định giao đất, cho - Văn bản chấp thuận của Thủ tướng thuê đất, cho phép chuyển mục đích SDĐ Chính phủ đối với trường hợp chuyển mục đối với tổ chức, giao đất đối với cơ sở tôn đích sử dụng từ 10 héc ta đất trồng lúa trở giáo; giao đất đối với người Việt Nam định lên; từ 20 héc ta đất rừng phòng hộ, đất rừng cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư đặc dụng trở lên; nước ngoài; cho thuê đất đối với người Việt - Nghị quyết của Hội đồng nhân dân Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có (HĐND) cấp tỉnh đối với trường hợp chuyển vốn đầu tư nước ngoài; cho thuê đất đối với mục đích sử dụng dưới 10 héc ta đất trồng tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao; lúa; dưới 20 héc ta đất rừng phòng hộ, đất (ii) giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển rừng đặc dụng.” mục đích SDĐ đối với hộ gia đình, cá nhân; Mục đích của quy định nêu trên nhằm giao đất đối với cộng đồng dân cư; (iii) Ủy hạn chế tình trạng chuyển mục đích SDĐ ban nhân dân (UBND) cấp xã cho thuê đất tràn lan, sử dụng không hiệu quả diện tích thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục được chuyển mục đích14 dẫn đến nguy cơ đích công ích của xã, phường, thị trấn. không đảm bảo được quy hoạch SDĐ trồng Điểm nổi bật của Luật Đất đai là quy lúa là 3,81 triệu ha đến năm 2020. Tuy nhiên, định cơ chế kiểm soát trong quá trình phân quy định trên cũng đặt ra một số vướng mắc cấp, cụ thể như sau: sau: (i) việc phải có văn bản chấp thuận của 13 Jane Silberstein, Chris Maser, 2000, Quy hoạch SDĐ cho phát triển bền vững, Nxb. Lewis (trích theo Đặng Hùng Võ, “Phân cấp quyền của Nhà nước đối với đất đai, quản lý đất đai và việc giám sát – đánh giá cần thiết ở Việt Nam”, tlđd. 14 Vũ Dũng Minh, “Quản lý chặt chẽ việc chuyển đổi mục đích SDĐ”, http://www.nhandan.com.vn/chinhtri/item/662002-. html [truy cập ngày 01/7/2017]. Số 5(357) T3/2018 53
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT các chủ thể nêu trên trước khi UBND có án, nếu không cần can thiệp thì cũng nắm thẩm quyền quyết định làm phát sinh thêm bắt được tình hình mà không ảnh hưởng đến thủ tục, tạo cơ chế xin – cho; (ii) mỗi năm thời gian thực hiện nhiệm vụ phân cấp. HĐND chỉ họp hai lần, nên việc chờ Nghị Ba là, phân phối đất đai là hoạt động quyết thông qua của HĐND sẽ ảnh hưởng nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, chính vì ít nhiều đến thời gian thực hiện dự án, khả vậy rất cần sự công khai, minh bạch trong năng thu hút đầu tư; (iii) việc cho phép của quá trình phân phối và quy định cụ thể trách cơ quan cấp trên là dựa vào căn cứ nào, nếu nhiệm trong hoạt động phân phối đất đai. dựa vào quy hoạch, kế hoạch SDĐ thì cấp có Hiện nay, Luật Đất đai phân cấp quyền phân thẩm quyền tự rà soát và quyết định được; phối đất đai cho UBND cấp tỉnh, cấp huyện còn nếu không dựa vào quy hoạch, kế hoạch nên việc xác định trách nhiệm cá nhân cụ thể SDĐ sẽ đặt ra vấn đề là căn cứ nào để cấp gặp khó khăn nhất định. Để giải quyết vấn trên chấp thuận? đề này cần đẩy mạnh công tác đấu giá trong Để khắc phục những bất cập trên, phân phối đất đai; đảm bảo sự công khai, chúng tôi cho rằng: minh bạch và công bằng trong quá trình Một là, căn cứ tiến hành giao đất, cho đấu giá, xã hội hóa công tác tổ chức đấu giá thuê đất, chuyển mục đích SDĐ là dựa vào nhằm chuyên nghiệp hóa các tổ chức đấu giá quy hoạch, kế hoạch SDĐ nên việc hoàn và xác định rõ trách nhiệm trong quá trình thiện quy hoạch, kế hoạch SDĐ là căn đấu giá. Tổ chức cuộc họp công khai, có sự nguyên vấn đề. Bên cạnh đó, công tác kiểm giám sát, phản biện của Mặt trận tổ quốc soát cần tăng cường kiểm tra và thanh tra cùng cấp trong buổi họp quyết định giao đất, công tác thực hiện, điều chỉnh quy hoạch, kế cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ. hoạch SDĐ. Quy hoạch, kế hoạch SDĐ cần 2.3 Phân cấp trong đăng ký đất đai xác định rõ, chi tiết diện tích, vị trí đất trồng Trong quản lý đất đai, công tác đăng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng ký đất đai đóng vai trò quan trọng, bởi lẽ cần khoanh vùng bảo vệ trong quy hoạch đây là căn cứ xây dựng cơ sở dữ liệu đất SDĐ cấp tỉnh làm căn cứ cho việc phân phối đai, là căn cứ để xác định người SDĐ, giải đất đai. quyết tranh chấp đất đai. Thẩm quyền giải Hai là, việc quy định thẩm quyền quyết đăng ký đất đai được chia thành hai quyết định giao đất, cho thuê đất, chuyển trường hợp cụ thể: trường hợp thứ nhất - mục đích SDĐ trong một số trường hợp đăng ký lần đầu, thẩm quyền này được quy phải có văn bản chấp thuận quy định tại định tại Điều 105 Luật Đất đai do UBND Điều 58, 59 Luật Đất đai sẽ tồn tại những cấp tỉnh (hoặc ủy quyền cho Sở Tài nguyên hạn chế nhất định, thay vào đó, cần mạnh và Môi trường (TN&MT) cấp Giấy chứng dạn phân cấp thẩm quyền tự quyết dựa vào nhận. Trường hợp thứ hai - đăng ký biến quy hoạch, kế hoạch SDĐ và không cần có động, được quy định cụ thể tại Điều 37 Nghị văn bản chấp thuận mà chủ thể được phân định 43/2014/NĐ-CP gồm hai trường hợp, cấp quyền quyết định phải có văn bản báo đối với địa phương đã thành lập Văn phòng cáo ngay cho cấp trên trực tiếp về các trường đăng ký đất đai một cấp thì do Sở TN&MT hợp đặc biệt tại Điều 58, 59 Luật Đất đai. thực hiện (hiện nay, đa số địa phương đã Nếu xét thấy cần thiết thì cơ quan cấp trên hoàn tất việc thành lập Văn phòng đăng ký can thiệp ngay bằng công tác thanh tra dự đất đai)15, địa phương chưa thành lập Văn 15 Tính đến tháng 8/2016, còn 12 tỉnh chưa kiện toàn việc thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai, http://caicachhanhchinh. gov.vn/Plus.aspx/vi/News/109/0/104012/0/5338/12_tinh_chua_kien_toan_viec_thanh_lap_Van_phong_dang_ky_ dat_dai [truy cập 10/7/2017]. 54 Số 5(357) T3/2018
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT phòng đăng ký thì các đối tượng do UBND đã cấp không đúng quy định; Trường hợp cấp tỉnh cấp lần đầu thì Sở TN&MT đăng người SDĐ phát hiện Giấy chứng nhận đã ký biến động, do UBND cấp huyện cấp cấp không đúng quy định của pháp luật về lần đầu thì UBND cấp huyện đăng ký biến đất đai thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến động. Tuy nhiên, thực trạng hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy Văn phòng đăng ký đất đai thời gian qua chứng nhận quyền SDĐ, quyền sở hữu nhà ở phát sinh nhiều hạn chế, bất cập liên quan và tài sản khác gắn liền với đất. Cơ quan nhà đến thủ tục, thời gian giải quyết hồ sơ đăng nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận ký biến động16. Để khắc phục những bất cập quyền SDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản này, ngày 6/1/2017, Chính phủ ban hành khác gắn liền với đất có trách nhiệm kiểm Nghị định 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung tra, xem xét quyết định thu hồi Giấy chứng một số nghị định quy định chi tiết thi hành nhận đã cấp không đúng quy định của pháp Luật Đất đai. Nghị định 01/2017/NĐ-CP luật về đất đai”. Như vậy, theo quy định này giao Sở TN&MT được phép ủy quyền cho thì không cần sự can thiệp của cơ quan thanh Văn phòng Đăng ký đất đai xác nhận đăng tra mà cơ quan cấp giấy có quyền tự kiểm ký biến động nhưng lại sử dụng con dấu của tra và quyết định thu hồi giấy chứng nhận Sở TN&MT. Điều này tạo nên bất cập về đã cấp. Điều này mâu thuẫn với quy định tại xác định trách nhiệm giữa Văn phòng Đăng Điều 106 Luật Đất đai. ký đất đai và Sở TN&MT. Để khắc phục những bất cập nêu trên, Bên cạnh đó, quy định của Nghị chúng tôi cho rằng: định 01/2017/NĐ-CP về quyền thu hồi (i) Việc cấp đổi, cấp lại và cấp mới giấy chứng nhận đã cấp không thống nhất quyền SDĐ không nên chỉ giao một chủ thể với quy định của Điều 106 Luật Đất đai. là Sở TN&MT như hiện nay; cần xây dựng Cụ thể, theo quy định của Điều 106 Luật hệ thống dữ liệu thống nhất cập nhật thông Đất đai, chỉ được tiến hành thu hồi Giấy tin đăng ký đất đai cho cả tỉnh, thành phố chứng nhận khi có một trong hai điều kiện trực thuộc trung ương và phân cấp cho Chi sau: (i) có kết luận của cơ quan thanh tra nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện cùng cấp về sai phạm đối với Giấy chứng thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận mà Sở nhận đã cấp, (ii) có văn bản của cơ quan có TN&MT đang được phân cấp nhưng chỉ đối thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai với Hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư liên quan đến phần đất đã được cấp Giấy và có trách nhiệm cập nhật ngay thông tin chứng nhận. Trong khi đó, khoản 56 Điều vào hệ thống chung đã thiết lập. Các trường 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ hợp đăng ký còn lại vẫn thuộc thẩm quyền sung điểm b, điểm c khoản 4 Điều 87 Nghị giải quyết của Sở hoặc địa phương đủ điều định số 43/2014/NĐ-CP quy định: “Trường kiện thì ủy quyền cho Văn phòng đăng ký hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp thực hiện. Giấy chứng nhận quyền SDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát (ii) Cần phân cấp thẩm quyền thu hồi hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng Giấy chứng nhận quyền SDĐ cho chính chủ quy định của pháp luật về đất đai thì kiểm thể đã cấp Giấy và không có sự can thiệp của tra lại, thông báo cho người SDĐ biết rõ lý bên thứ ba; do và quyết định thu hồi Giấy chứng nhận (iii) Cần nghiên cứu sửa đổi các quy 16 Nguyễn Cúc, “Nhiều khó khăn trong hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp”, http://donre.hochiminhcity. gov.vn/tintuc/Lists/Posts/Post.aspx?List=f73cebc3%2D9669%2D400e%2Db5fd%2D9e63a89949f0&ID=4338 [truy cập 10/7/2017]. Số 5(357) T3/2018 55
THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT định đảm bảo sự thống nhất giữa Luật và đầu tư, góp phần phát triển kinh tế bền vững. Nghị định. Việc xây dựng nguyên tắc và phương pháp Kết luận phân cấp ngay trong Luật Đất đai là tiền đề tạo nên thành công trong phân cấp quản lý Phân cấp quản lý trong lĩnh vực đất đất đai. Bên cạnh đó, nghiên cứu phát huy vai đai là nội dung lớn trong phân cấp quản lý trò các tổ chức sự nghiệp công lập, các Hiệp nhà nước bởi tầm quan trọng đất đai trong hội trong lĩnh vực đất đai nhằm giảm bớt áp đời sống xã hội. Phân cấp quản lý khoa học, lực cho cơ quan nhà nước, đảm bảo sự khách chặt chẽ sẽ thúc đẩy hiệu quả SDĐ, thu hút quan, minh bạch trong quản lý đất đai■ TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đặng Hùng Võ, “Phân cấp quyền của Nhà nước đối với đất đai, quản lý đất đai và việc giám sát - đánh giá cần thiết ở Việt Nam”, Kỷ yếu Diễn đàn kinh tế Mùa Thu năm 2012, http://dl.ueb.edu.vn/bitstream/1247/9341/1/25_ Phan%20cap%20quyen%20cua%20NN%20doi%20voi%20dat%20dai_Dang%20Hung%20Vo.pdf 2. Nguyễn Cửu Việt, “Phân cấp quản lý trong mối quan hệ giữa trung ương và địa phương”, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp, số 7/2005. 3. Nguyễn Cửu Việt, Chuyên đề Phân cấp quản lý – Lý luận và thực tiễn, Tài liệu giảng dạy nghiên cứu sinh chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính năm 2017. 4. Serge DEGALLAIX, Phát biểu của ngài Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Pháp, Tài liệu Hội thảo “Phân cấp, phân quyền giữa trung ương và địa phương và quy chế đặc thù của các thành phố lớn”, Hà Nội, 2001. 5. Jane Silberstein, Chris Maser, 2000, Quy hoạch SDĐ cho phát triển bền vững, Nxb Lewis (trích theo Đặng Hùng Võ, “Phân cấp quyền của Nhà nước đối với đất đai, quản lý đất đai và việc giám sát - đánh giá cần thiết ở Việt Nam” tlđd). 6. Dương Hà, “Quy hoạch sân golf: hiểm họa đằng sau những con số”, https://laodong.vn/bat-dong-san/quy- hoach-san-golf-hiem-hoa-dang-sau-nhung-con-so-24691.bld [truy cập ngày 17/7/2017]; 7. Lê Văn Bình, “Hoàn thiện các quy định của pháp luật đất đai về quy hoạch SDĐ” ,http://vnclp.gov.vn/ct/ cms/tintuc/Lists/NhaNuocVaPhapLuat/View_Detail.aspx?ItemID=236 [truy cập ngày 15/6/2017]. 8. Nguyễn Cúc, “Nhiều khó khăn trong hoạt động của Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp”, http://donre.hochiminhcity.gov.vn/tintuc/Lists/Posts/Post. aspx?List=f73cebc3%2D9669%2D400e%2Db5fd%2D9e63a89949f0&ID=4338 [truy cập 10/7/2017]. 9. Nguyễn Tuyền, “Việt Nam lạm phát quy hoạch, mỗi tháng 358 quy hoạch ra đời”, http://dantri.com.vn/ kinh-doanh/viet-nam-lam-phat-quy-hoach-moi-thang-358-quy-hoach-ra-doi-20161009084926413.htm [truy cập 23/6/2017]. 10. Vũ Dũng Minh, “Quản lý chặt chẽ việc chuyển đổi mục đích SDĐ”, http://www.nhandan.com.vn/ chinhtri/item/662002-.html [truy cập ngày 01/7/2017]. 11. Phạm Thanh Huyền (2015), “Một số vấn đề về phân cấp quản lý hành chính nhà nước”, http://tcnn.vn/ Plus.aspx/vi/News/125/0/1010070/0/21525/Mot_so_van_de_ve_phan_cap_quan_ly_hanh_chinh_nha_nuoc [truy cập 22/6/2017]. 12. Trường Giang, “Xây dựng Trung tâm phát triển quỹ đất: chậm và vướng!”, http://baotainguyenmoitruong. vn/tai-nguyen-va-cuoc-song/201608/xay-dung-trung-tam-phat-trien-quy-dat-cham-va-vuong-2720920/ [truy cập ngày 13/5/2017]. 13. Uông Chu Lưu, “Một số vấn đề lý luận về phân cấp quản lý nhà nước”, http://moj.gov.vn/qt/ cacchuyenmuc/70TuPhapVietNam/Pages/tu-lieu-nganh.aspx?ItemID=19 [truy cập 01/7/2017]; 14. Việt Hoa, “Nỗi khổ quy hoạch “treo” bao giờ chấm dứt”, http://plo.vn/ho-so-phong-su/noi-kho-quy- hoach-treo-bao-gio-cham-dut-642647.html [truy cập ngày 23/6/2017]. 56 Số 5(357) T3/2018

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.