PGS. TS. NGUYÊN NGỌC ANH<br />
<br />
HOÀN THIỆN PHÂP LUẬT<br />
VỂ ĐẶC XẤ ử VIỆT NAM<br />
(Sách chuyên khảo)<br />
<br />
NHÀ XUẤT BẢN T ư PHÁP<br />
HÀ NÔI-2007<br />
<br />
LÒ I G I Ó I THIỆU<br />
Trong hộ thô ng hình p h ạ t, p h ạ t t ù là loại h ìn h p h ạ t rất<br />
tighiòm khác vã m ang tín h phổ biên nh ất, C hinh vì vậy.<br />
pháp kiột hinh sự và tô’tụ n g h ìn h sự đà quy dịnh r ấ t chật<br />
chẽ về trìiih tự. th ủ tục. th ù m q uyển vn điều kiện miễn,<br />
giám hinh p h ạ t tù. Bên c ạ n h các t r ìn h tự. t h ủ tục thô ng<br />
thưòiig. còn một tr ì n h tự đạc biệt m iền c h ấ p h à n h một<br />
p h â n hoặc toàn bộ h ìn h p h ạ t tù và qu yển dó thuộc vế người<br />
dửng dầu N h à nước; dó là quyền quyết cỉịnh đặc xá cúa<br />
C h u l ị c h n ư ớ c . K h á c VỎI v i ệ c g i á m á n t h ò n g t h ư ò n g . đặc .rá<br />
là sự tha miến đặc biệt cùa N h à nước đổi với người p h ạ m<br />
tội bị p h ạ t tù g iam , mà kết quá c ủ a nó là ngưòi được hướng<br />
dặc xá sẽ dược t r á tự do ngay. Do đó, có th ế nói. đặc xá liên<br />
q u a n t r ự c t i ế p đ ế n s i n h m ạ n g c h i n h t r ị v à n h ử n g q u y ể n lợ i<br />
<br />
cùa ngưòi bị p h ạ t tù: đồng thòi, việc t h a trước h ạ n một số<br />
lượng dáng kế ngưòi p h ạm tội từ các trại giam trỏ vé sinh<br />
sông ò dịn b àn dân cư sẽ có á n h hướng n h ấ t định đ ế n an<br />
ninh t r ậ t tự cứa xã hội.<br />
VỚI tinh c h ấ t và ý n g h ĩ a q u a n trọ n g c ủ a đặc xá n h ư vạy<br />
vã trẽ n thực tè mặc dù N h ã nước Việt N a m dà thực h iệ n ỈO<br />
đợt đặc xá th a tù, n h ư n g đến n ay đạc xá mới chi được quy<br />
<br />
định m a n g tinh nguyên tắc trong bốn b án Hiên pháp, chưa<br />
có một văn ban quy p h ạ m p h á p lu ậ t quy dịnh một cách<br />
tống thế, toàn diện về đặc xá n ên việc thực hiện chính sách<br />
n h â n đạo của N hà nước Việt N a m qua đặc xá còn nhiểu<br />
khó khản, b ấ t cặp, Thực tr ạ n g đó đòi hỏi phai nghiên cửu<br />
t ố n g k ế t p h á p l u ậ t v ể đ ặ c xá và công t á c đ ặ c xá đ ế đè' XLiât<br />
lu ậ n cứ xây dựng và b a n h à n h một vãn b an quy phạm<br />
pháp lu ật có hiệu lực p h á p lý cao, điều chinh toàn diện,<br />
thống n h ấ t về v ấn đê' đậc xá.<br />
0<br />
bình diện lý luận, cho đến nav vẫn chưa có công trình<br />
nào nghiên cứu chuyên sâu vể đặc xá nên còn nhiểu vâ"n để<br />
lý luận vể đậc xá. pháp lu ật vể đặc xá chưa đưỢc n h ậ n thức<br />
thòng nhảt. Từ n h ữ n g vấn để nêu Irên, có thế thấy việc<br />
nghiên cứu lý luận, đánh giá thực tiễn vể pháp luật, về công<br />
tác đặc xá. pháp lu ậ t vê' đặc xá góp p h ầ n thực hiện tốt chính<br />
sách n h â n đạo cùa N hà nước Việt N am đôì với người phạm<br />
tội đang được đặt ra như một n h u cầu bức xúc. Xuất phát từ<br />
yêu cầu cần thiết phải lãm rỏ vể m ặ t lý luận, đánh giá thực<br />
tiễn về pháp luật đặc xá, PGS.TS, Nguyền Ngọc Anh, Phó Vụ<br />
trướng Vụ Pháp c h ế Bộ Công an đã tỏ chức biên vSoạn cuốn<br />
sách: "H oàn th iê n p h á p lu ậ t v ề đ ặ c x á ở Việt N a m '.<br />
Cuón sách gồm 3 chương: Chương I. N h ủ n g vấn dể lý<br />
luận vể đặc xá và p h á p lu ậ t vể đậc xá; Chương II. Thực<br />
trạ n g ph áp lu ật và còng tác đậc xá từ n ám 1945 đến nay:<br />
6<br />
<br />
Chương UI. Một sò giái p h á p góp p h ầ n h o à n thiện pháp<br />
lu ật vế đặc xá vã nâng cao h iệ u qua công tác đậc xá.<br />
Hy vọng C U Ỏ I Ì sách sẽ là tà i liệu t h a m kh ảo tô’t giúp các<br />
n h à hoạch định chính sách, n h à làm lu ật, các n h à nghiên<br />
cứu. cán bộ thực tiền, học sinh, sin h viên, bạn đọc nói<br />
chung... có th ế hiểu thêm vể đặc xá - m ột ch ính sách n h â n<br />
đạo của Nhà nước Việt N am đôi với người p h ạ m tội.<br />
T u y nhiên, do thực tiễn công tác đặc xá từ trước đến<br />
nay được giao cho nhiều cơ q u a n chủ trì thực hiện: qua một<br />
thòi gian dài. hồ sơ lưu trữ bị phân tán, t h ấ t lạc n é n sưu<br />
tầm, tậ p hợp. đcặc biệt là về công tác đặc xá giai đoạn trước<br />
n ãm 1990 là r ấ t khó khăn. Đặc xá củ ng là loại quv định<br />
m a n g tính độc th ù cao, ít phô biến tro ng p h á p lu ậ t các nước<br />
nên việc tìm hiếu, nghiên cứu t h a m khảo k in h nghiệm của<br />
ph áp lu ậ t nước ngoài gặp khó khản; do đó cuô”n sách,<br />
không th ế t r á n h khỏi h ạn c h ế n h ấ t định. C húng tôi r ấ t<br />
mong n h ậ n được ý kiến đóng góp của các n h à khoa học, các<br />
n h à hoạt động thực tiền đẽ tiếp tục hoàn th iệ n công trìn h<br />
nghiên cửu này.<br />
Trong quá trình thực h iệ n cuốn sách này, tác giả và<br />
N hà xuất bán Tií pháp dã n h ạ n đưcỊc sự giiíp đỡ quÝ báu<br />
cúa lãnh đạo Cục Q uán lý tr ạ i giam, cơ sơ giáo dục, trường<br />
giáo dưỡng Bộ Công a n và giám thị các trạ i giam thuộc<br />
Cục. các đồng nghiệp ớ Vụ P h á p chế Bộ Công an và các<br />
7<br />
<br />