LUẬN VĂN: Đảng lãnh đạo công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên ở miền Bắc thời kỳ 19541975

LUẬN VĂN:

Đảng lãnh đạo công tác giáo dục

lý tưởng cách mạng cho thanh

niên ở miền Bắc thời kỳ 1954- 1975

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chiến tranh là một sự thử thách toàn diện đối với bất cứ một chế độ chính trị xã hội

nào, một quốc gia nào, tại thời điểm lịch sử nào trong lịch sử nhân loại. Việt Nam với

một vị trí quan trọng trên tất cả các lĩnh vực chính trị , quân sự, kinh tế và văn hoá trong

mối quan hệ giữa các quốc gia trên lục địa châu Á nói chung, vùng Đông Nam Á nói

riêng, là địa bàn chiến lược trọng yếu mà bọn xâm lược qua các thời đại đều muốn

chiếm lấy để thực hiện mưu đồ thực dân bành trướng của chúng. Do vậy chúng ta phải

liên tục cầm súng bảo vệ chủ quyền độc lập quốc gia và lãnh thổ. Trong tiến trình lịch

sử ấy, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước - cuộc chiến tranh giải phóng, là một

trong ba chiến công vĩ đại nhất của Đảng và dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX nhưng

cũng là thử thách nghiệt ngã nhất đối với dân tộc ta trong 30 năm tiến hành chiến tranh

giải phóng. Để góp phần lý giải những nguyên nhân trọng yếu dẫn tới chiến công vĩ đại

ấy, không thể không đề cập tới quá trình giáo dục, tổ chức và tập hợp các lực lượng

cách mạng của toàn dân tộc, trong đó chủ yếu là thế hệ thanh niên - lực lượng xung

kích, gương mẫu, sáng tạo, góp phần to lớn vào sự nghiệp đấu tranh thống nhất nước

nhà.

Dưới ngọn cờ vẻ vang của Đảng Cộng sản Việt Nam và Bác Hồ kính yêu, thế hệ thanh

niên Việt Nam nói chung và thanh niên miền Bắc nói riêng đã đứng dậy đấu tranh anh dũng

vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong cuộc chiến đấu đầy hy sinh gian khổ ấy, thanh niên

miền Bắc không phân biệt thành phần, giai cấp, với tất cả tình yêu quê hương đất nước,

nhiệt huyết của tuổi trẻ đã hăng hái, phấn khởi, tình nguyện vào chiến trường miền Nam,

Lào, Campuchia chiến đấu, cùng chung một lý tưởng cách mạng sáng ngời là chống Mỹ,

cứu nước, giành độc lập dân tộc, thống nhất nước nhà. Tinh thần và nhiệt huyết cách mạng

của tuổi trẻ đã trở thành một trong những nhân tố quan trọng tạo nên sức mạnh tổng hợp

của dân tộc vượt qua bao khó khăn thử thách, tiến lên giành thắng lợi.

Ở hậu phương, phong trào thi đua với tiền phương mà nòng cốt là thanh niên diễn ra

sôi nổi, với tinh thần “ruộng rẫy là chiến trường, cuốc cầy là vũ khí, nhà nông là chiến

sỹ” trở thành chỗ dựa vững chắc cho chiến trường miền Nam, có vai trò quyết định đến

thắng lợi của cả nước.

Quá khứ hào hùng của các thế hệ đi trước là truyền thống tốt đẹp hướng thế hệ trẻ

ngày nay đoàn kết phấn đấu xây dựng đất nước, đi tới tương lai, sánh vai với các cường

quốc năm châu như mong muốn thiết tha của Bác Hồ kính yêu. Để củng cố niềm tin cho

đội quân xung kích cách mạng trong giai đoạn đất nước đang bước vào thời kỳ đẩy

mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá với nhiều cơ hội mới, nhưng cũng đồng thời phải

đối mặt với nhiều nguy cơ, thách thức mới, sự chống phá của các thế lực thù địch ngày

càng tinh vi, xảo quyệt hơn thì công tác giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho

thanh niên càng có vai trò quan trọng. Hơn lúc nào hết, công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá là một trong

những yêu cầu cấp thiết góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới.

Do vậy, đi sâu nghiên cứu tìm hiểu sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong

quá trình giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên ở miền Bắc thời kỳ 1954- 1975 là

việc làm rất cần thiết. Bởi không chỉ nhằm đánh giá những thành công của Đảng trong

công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên nói riêng và công tác giáo dục tư

tưởng nói chung, mà qua đó rút ra một số kinh nghiệm của Đảng trong công tác giáo dục lý

tưởng cách mạng cho thanh niên có giá trị cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hôm

nay.

Với lý do đó, tôi đã chọn đề tài: “Đảng lãnh đạo công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên ở miền Bắc thời kỳ 1954- 1975” làm luận văn tốt nghiệp thạc sỹ

chuyên ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam.

2. Tình hình nghiên cứu

Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên là một bộ phận quan trọng

của công tác tư tưởng. Công tác tư tưởng có vị trí đặc biệt quan trọng đối với bất kỳ một

chế độ chính trị xã hội nào. Vì vậy đã có không ít những tác giả quan tâm và đi sâu

nghiên cứu công tác tư tưởng của Đảng qua từng giai đoạn lịch sử : Sơ thảo lược sử

công tác tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam 1930 – 2000 (Dự thảo) (2000), Nxb

CTQG, Hà Nội; Đào Duy Tùng, (1984), Một số vấn đề về công tác tư tưởng, Nxb

Thông tin lý luận, Hà Nội; Hoàng Tùng, (1986), Mấy vấn đề về công tác tư tưởng, Nxb

Sách giáo khoa Mác- Lênin, Hà Nội.

Ở các tác phẩm này, nhìn chung các tác giả đã bước đầu đưa ra quan niệm về

công tác tư tưởng cũng như vị trí của công tác tư tưởng đối với sự nghiệp cách mạng và

một số kinh nghiệm trong quá trình hoạt động lãnh đạo công tác tư tưởng của Đảng.

Thanh niên với tư cách là lực lượng xung kích đi đầu trong mọi hoạt động của

cách mạng, nhất là trong công tác tư tưởng của Đảng đã được nhiều học giả quan tâm

như: Lê Duẩn, Thanh niên với cách mạng xã hội chủ nghĩa, Nxb Thanh niên; Lịch sử

Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Nxb Thanh niên; Thanh niên trong sự nghiệp

chống Mỹ,cứu nước, Nxb Thanh niên. Các tác phẩm đã đánh giá tổng quát quá trình ra

đời, trưởng thành và phát triển của thế hệ thanh niên Việt Nam cũng như những đóng

góp của họ đối với tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc. Đặc biệt với cuốn Thanh

niên trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đã tập hợp nhiều bài viết của Hồ Chí Minh,

Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Lê Thanh Nghị, Tố Hữu, Song Hào. Trong tác

phẩm này, các tác giả bên cạnh việc khẳng định vai trò của thanh niên cũng như quá

trình phấn đấu học tập và rèn luyện vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,

trong bài viết của đồng chí Lê Duẩn còn khẳng định vai trò to lớn của lý tưởng cách

mạng, coi đó là cội nguồn sức mạnh của thanh niên.

Để phát huy vai trò là đội quân xung kích của thanh niên, hoạt động giáo dục tổ

chức thanh niên luôn là một trong những nhiệm vụ thường xuyên mà Đảng, Nhà nước

và các đoàn thể xã hội quan tâm, trăn trở làm sao xây dựng cho thanh niên những lý

tưởng sống cao đẹp, học tập, lao động và chiến đấu hết mình vì mục tiêu độc lập dân tộc

và chủ nghĩa xã hội. Không ít tác giả bước đầu đã đưa ra cách nhìn nhận và những giải

pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục cho thanh niên như: Phạm Văn Đồng

(1969), Đào tạo thế hệ trẻ của dân tộc thành những người chiến sỹ cách mạng dũng

cảm, thông minh, sáng tạo, Nxb Sự thật, Hà Nội; Quang Vinh (2000), Hồ Chí Minh về

giáo dục và tổ chức thanh niên, Nxb Thanh niên, Hà Nội; Nhiều tác giả, (1966), Thanh niên

với chủ nghĩa anh hùng cách mạng, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

Các tác phẩm dù đề cập ở khía cạnh nào cũng đều khẳng định vai trò của thanh

niên và tầm quan träng cña viÖc tæ chøc vµ gi¸o dôc thanh niªn. Với Tố Hữu trong bài

viết “Lý tưởng cộng sản với thanh niên chúng ta” đã nhấn mạnh vai trò to lớn của lý

tưởng đối với mỗi thanh niên và khẳng định: Lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, chủ nghĩa

anh hùng cách mạng đã trở thành xương, thành tuỷ trong hàng vạn, hàng triệu quần

chúng và lý tưởng cộng sản chỉ thành hình và củng cố trên cơ sở gắn đời mình với

Đảng, với cách mạng, với quần chúng công nông.

Ngoài ra còn một số bài viết đăng trên báo tạp chí đề cập đến công tác giáo dục,

bồi dưỡng thanh niên như: Báo chí với việc giáo dục thanh niên cuả tác giả Lưu Văn

Kiền đăng trên tạp chí Công tác tư tưởng tháng 10/2003.

Nhìn chung, các tác phẩm đã đề cập ít nhiều đến công tác thanh niên nói chung

và công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên nói riêng. Những công trình

khoa học trên đã cung cấp nhiều tư liệu quý, nhiều định hướng, đánh giá quan trọng để

tác giả tham khảo, kế thừa trong quá trình xây dựng bản thảo.

Tuy nhiên, đứng ở góc độ chuyên ngành lịch sử Đảng, đến nay chưa có công

trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống, chi tiết và tổng kết kinh nghiệm của Đảng

trong quá trình lãnh đạo công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên ở miền

Bắc thời kỳ 1954- 1975 - một trong những giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc Việt

Nam.

3 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích

- Khẳng định vai trò của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng đối với thanh

niên trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

- Đánh giá những thành công của Đảng trong công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên miền Bắc thời kỳ 1954- 1975.

- Rút ra những kinh nghiệm có ý nghĩa lịch sử và thực tiễn góp phần giáo dục

truyền thống, lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

3.2. Nhiệm vụ

- Hệ thống khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, quan điểm của Đảng

Cộng sản Việt Nam về vai trò của thanh niên và công tác giáo dục thanh niên thời kỳ

1954 - 1975.

- Làm rõ quá trình lãnh đạo công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên

miền Bắc thời kỳ 1954- 1975 của Đảng Cộng sản Việt Nam .

- Đánh giá kết quả, từ đó rút ra một số kinh nghiệm về công tác giáo dục lý tưởng

cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu:

- Những quan điểm của Đảng và Bác về thanh niên, vai trò của thanh niên cũng

như những chủ trương của Đảng về công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh

niên

- Quá trình chỉ đạo thực hiện công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh

niên ở miền Bắc thời kỳ 1954- 1975 của Đảng.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng

cho thanh niên miền Bắc thời kỳ 1954 -1975 nhằm phát huy cao hơn nữa sức mạnh và

nhiệt huyết của tuổi trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước giành độc lập cho

dân tộc, thống nhất nước nhà.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí

Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác giáo dục lý

tưởng cách mạng cho thanh niên.

5.2. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu

+ Luận văn chủ yếu sử dụng phương pháp nghiên cứu lịch sử, phương pháp

logic. Ngoài ra, tác giả đã vận dụng một số phương pháp khác như: phương pháp thống

kê kết hợp với phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp.

+ Nguồn tư liệu luận văn chủ yếu dựa vào các văn kiện, nghị quyết của Ban

Chấp hành Trung ương Đảng, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, tài liệu lưu trữ

tại Trung ương Đoàn.

6. Đóng góp của luận văn

- Luận văn góp phần làm rõ hơn nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối

với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong thời kỳ 1954 - 1975. Từ

đó, rút ra một số kinh nghiệm của Đảng trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho

thanh niên ở miền Bắc thời kỳ 1954 - 1975 có giá trị lý luận và thực tiễn trong công

cuộc đổi mới đất nước.

- Khẳng định sự cần thiết và vai trò quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng

cách mạng cho thanh niên trong giai đoạn cách mạng hiện nay dưới sự lãnh đạo của

Đảng Cộng sản Việt Nam.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn

được kết cấu thành 2 chương, 6 tiết.

Chương 1

ĐẢNG LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƯỞNG CÁCH MẠNG CHO

THANH NIÊN Ở MIỀN BẮC NHỮNG NĂM 1954 - 1965

1.1. Tình hình thanh niên miền Bắc và những yêu cầu nhiệm vụ mới đặt ra

cho công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên sau năm 1954

Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã kết thúc cuộc kháng chiến lâu dài và anh

dũng của nhân dân ta chống thực dân Pháp xâm lược. Hoà bình lập lại ở Đông Dương,

miền Bắc hoàn toàn giải phóng và bắt tay vào xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhân dân

phấn khởi ngày càng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, vào con đường mà Đảng và

Bác Hồ đã lựa chọn.

Miền Bắc bước vào thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội với một nền nông

nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, lại bị chiến tranh tàn phá nặng nề, phải đương đầu với muôn

vàn khó khăn chồng chất. Sản xuất nhiều ngành bị đình đốn, sa sút nghiêm trọng: 14

vạn ha đất bị bỏ hoang hoá; hơn 10 vạn trâu bò bị giết hại, những công trình thuỷ lợi

quan trọng nhất bị tàn phá, gần 10 triệu đồng bào không có nhà ở, việc làm; thương

nghiệp bị đình đốn. Chính sách ngu dân của thực dân Pháp đã ảnh hưởng nguy hại đến

trình độ văn hoá, giáo dục, khoa học kỹ thuật… của nhân dân. Nạn đói, thất nghiệp và

các tệ nạn xã hội khác phổ biến ở các vùng tạm chiếm cũ.

Trong khi đó, các thế lực thù địch tìm mọi âm mưu thâm độc để phá hoại miền

Bắc. Bằng mọi thủ đoạn lừa gạt, đe doạ và cưỡng ép những người đã tham gia nguỵ

quân, nguỵ quyền, đồng bào theo đạo Thiên chúa, một số người trong giai cấp tư sản,

nhân viên và công nhân kỹ thuật di cư vào Nam hòng gây rối loạn xã hội miền Bắc, tạo

điều kiện cho bọn nguỵ quân nguỵ quyền ở miền Nam có thêm chỗ dựa về chính trị, xã

hội và nguồn dự trữ quân số. Chúng đã cung cấp phương tiện, tiền của cho bọn phản

động gây ra những vụ phá rối trật tự trị an ở nhiều nơi như Bùi Chu, Phát Diệm….., xúi

giục, khuyến khích bọn phản động, thổ phỉ nổi dậy hoạt động phá hoại ở các tỉnh biên

giới phía Bắc. Tháo dỡ mang đi hoặc phá hoại hàng ngàn tấn máy móc, thiết bị, dụng cụ

sản xuất và hoạt động kinh tế ở miền Bắc trước khi ra khỏi vùng chiếm đóng.

Ở miền Nam, đế quốc Mỹ từng bước phá hoại Hiệp định Giơnevơ. Chúng dựng

lên chính quyền độc tài Ngô Đình Diệm, dìm phong trào cách mạng miền Nam trong

biển máu hòng thôn tính miền Nam, chia cắt lâu dài đất nước. Biến miền Nam nước ta

thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ, lập một phòng tuyến ngăn chặn chủ

nghĩa xã hội lan xuống Đông Nam châu Á. Đồng thời, lấy miền Nam làm căn cứ để tiến

công miền Bắc - tiền đồn của hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Đông Nam Á nhằm đè bẹp và

đẩy lùi chủ nghĩa xã hội ở vùng này, bao vây và uy hiếp các nước xã hội chủ nghĩa.

Trên thế giới, chủ nghĩa xã hội hiện thực đang trở thành hệ thống thế giới, từng

bước được củng cố phát triển lớn mạnh. Chủ nghĩa xã hội đã tỏ rõ tính ưu việt và ngày

càng chinh phục được trái tim của nhân loại. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi còn

có không ít những khó khăn, thách thức đang đặt ra cho cách mạng Việt Nam.

Mỹ đã thể hiện rõ ý đồ bá chủ thế giới với một chiến lược toàn cầu phản cách

mạng hết sức thâm độc, tổ chức và điều hành khối NATO, can thiệp hầu hết vào các

cuộc chiến tranh, xung đột trên thế giới. Ngăn cản, bao vây, phá hoại phong trào đấu

tranh giải phóng dân tộc và điên cuồng chống phá hệ thống xã hội chủ nghĩa. Trọng tâm

chiến lược toàn cầu của Mỹ thời điểm này là châu Âu nhưng vì vị trí quan trọng của

Việt Nam đối với khu vực Đông Nam Á và vành đai châu Á - Thái Bình Dương trong

chiến lược toàn cầu của Mỹ nên những kẻ cầm đầu nước Mỹ đã coi Việt Nam là một

mắt xích quan trọng.

Trong lúc đó, hệ thống xã hội chủ nghĩa đã trở thành một lực lượng to lớn làm

đối trọng với Mỹ cũng như các thế lực phản động quốc tế. Nhưng đã xuất hiện khuynh

hướng thoả hiệp trong nội bộ các nước xã hội chủ nghĩa. Phong trào cộng sản và công

nhân quốc tế sau 1954 đã có những bất đồng về chính trị và tư tưởng gây ảnh hưởng

tiêu cực đến tư tưởng của nhiều cán bộ đảng viên và nhân dân.

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và trong nước, tư tưởng

của thanh niên đã có những tác động không nhỏ.

Thanh niên miền Bắc lớn lên trong cuộc kháng chiến thần thánh chống thực dân

Pháp, hầu hết đã tham gia chiến đấu và trải qua các cuộc vận động lớn của Đảng và Nhà

nước cũng như nhiều phong trào của quần chúng nhân dân. Chính những cuộc vận động

đó đã rèn luyện thanh niên ta tinh thần yêu nước chân chính, ngày càng nhận rõ kẻ thù

và có lòng căm thù giặc sâu sắc. Từ ngày hoà bình lập lại, đông đảo thanh niên miền

Bắc hăng hái phấn khởi tham gia lao động sản xuất trên các công trường, kiến thiết đất

nước, thể hiện niềm tin tưởng vào con đường cách mạng mà Đảng và Bác đã lựa chọn.

Tích cực thi đua sản xuất, tiết kiệm trong các xí nghiệp, trên đồng ruộng nhất là những

phong trào vỡ hoang, chống hạn, chống bão lụt. Những ngày lao động kiến thiết đất

nước đã bồi dưỡng thêm lòng yêu nước và rèn luyện cho thanh niên tinh thần lao động

mới nhất là thanh niên nữ có vai trò rất to lớn trong nhiệm vụ đảm đang sản xuất, công

tác ở hậu phương, thay thế và động viên chiến sỹ ở tiền tuyến quyết tâm giết giặc.

Thanh niên còn là lực lượng xung kích đảm nhận nhiệm vụ sản xuất và bảo vệ sản xuất,

chiến đấu, phục vụ chiến đấu trong điều kiện chiến trường gay go quyết liệt và khẩn

trương nhất.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên miền Bắc với tinh thần yêu nước đã hăng

hái tham gia phong trào thi đua lao động sản xuất, bước đầu xác lập được quan điểm lao

động mới, trung thành với chế độ ta, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng. Từ trong lao

động, học tập hay trong chiến đấu, từ xí nghiệp, công nông trường đến hợp tác xã nông

nghiệp, đơn vị quân đội và trường học đều tỏ rõ tinh thần hăng hái đi theo con đường xã

hội chủ nghĩa, tích cực chấp hành chính sách của Đảng và Nhà nước. Trong hoàn cảnh

đất nước còn nhiều khó khăn, trước yêu cầu và đòi hỏi của cách mạng với tinh thần ở

đâu Đảng cần thanh niên có, cái gì mới thanh niên xung phong đi đầu, thanh niên ta đã

lập nhiều thành tích, hoàn thành tốt nhiệm vụ mà cách mạng giao phó. Đây cũng chính

là những mặt thể hiện bản chất cách mạng của thanh niên, phẩm chất chính trị tốt đẹp,

sẵn sàng đi theo tiếng gọi của Đảng và Chính phủ, có ý thức bảo vệ chế độ, bảo vệ

thành quả cách mạng.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm căn bản và những tiến bộ mới thì trong tư

tưởng thanh niên từ khi hoà bình lập lại đã bộc lộ một số nhược điểm:

Tinh thần hy sinh phấn đấu, chịu đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, một lòng

một dạ phục vụ nhân dân có phần giảm sút, ý thức tổ chức kỷ luật lỏng lẻo hơn. Trước

những diễn biến phức tạp của tình hình miền Bắc sau giải phóng, đặc biệt là sự phá hoại

nhiều mặt của các thế lực thù địch (cả lực lượng thân Pháp còn lại và lực lượng tay sai

của Mỹ) đã tác động tiêu cực đến tư tưởng của thanh niên miền Bắc. Cụ thể:

Thanh niên công nhân: Số đông thanh niên công nhân xuất thân từ nhiều tầng

lớp khác nhau (nông dân, tiểu tư sản, một số lớn là thanh niên xung phong chuyển sang

hoặc là bộ đội nhân viên cơ quan chuyển ngành, con em gia đình cán bộ trong đó có khá

nhiều thanh niên miền Nam ra Bắc tập kết). Nói chung, phần lớn là những thanh niên

tốt, được giáo dục rèn luyện về tinh thần yêu nước, xây dựng niềm tin vào Đảng, cầu

tiến bộ, họ là lực lượng mới trẻ và luôn hăng hái đi đầu trong nhiều hoạt động do Đảng

phát động. Tuy nhiên, do xuất thân từ nhiều tầng lớp khác nhau, chưa được rèn luyện

qua chiến đấu, lao động, do vậy, chưa thật gắn bó với nhà máy công trường, chưa nhận

thức được địa vị làm chủ và vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân, chưa có quan điểm

lao động vững vàng, ý thức tổ chức kỷ luật lao động còn thấp. Hơn nữa, trong một thời

gian tương đối dài, đời sống thanh niên công nhân còn khó khăn, yêu cầu của thanh niên

về cải thiện đời sống, điều kiện làm việc, học tập nghề nghiệp chưa được thực hiện nên

thanh niên công nhân chưa yên tâm sản xuất.

Thanh niên nông dân: Qua kháng chiến và cải cách ruộng đất thanh niên nông

dân đã được giáo dục rèn luyện nhiều về tinh thần yêu nước. Bên cạnh đó, ở nông thôn

đang có phong trào cách mạng của nông dân từ làm ăn riêng lẻ tiến lên xây dựng tổ đổi

công và hợp tác xã, tạo sự chuyển biến sâu sắc trong phương thức sản xuất, lề lối làm

việc của nông dân. Nhưng một số thanh niên không nhận thấy nội dung cuộc biến đổi

cách mạng ấy vì quá quen và bị trói buộc bởi tư tưởng, tập quán làm ăn cũ cho nên

không say sưa, phấn khởi trước phong trào hợp tác hoá.

Thanh niên sinh viên một số chưa nhận thấy vinh quang được học tập trở thành

người lao động phục vụ nhân dân nên trong phong trào cách mạng của toàn thể nhân

dân đang phát triển họ cảm thấy hình như mình bị thiệt thòi nên chưa thật hăng hái,

phấn khởi.

Trên cơ sở đặc điểm cũng như tình hình tư tưởng thanh niên miền Bắc sau năm

1954, để phát huy những ưu điểm của thanh niên, lấy đó làm cơ sở khắc phục những

nhược điểm, đòi hỏi sự lãnh đạo của Đảng trong việc giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách

mạng cho thanh niên để họ có định hướng phấn đấu cho mục tiêu lý tưởng cao đẹp đó.

* Yêu cầu nhiệm vụ mới đặt ra cho công tác giáo dục thanh niên ở miền Bắc

1954- 1965.

Xuất phát từ nhiệm vụ chung của cách mạng cả nước là củng cố miền Bắc, đưa

miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xã hội và tiếp tục cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà

trên cơ sở độc lập, dân chủ, bằng phương pháp hoà bình. Căn cứ vào nhiệm vụ đặt ra

cho công tác tư tưởng là nâng cao lòng yêu nước kết hợp với tinh thần quốc tế chân

chính, bước đầu tuyên truyền tư tưởng xã hội chủ nghĩa, chống tư tưởng đế quốc và

phong kiến, bước đầu phê phán tư tưởng tư sản…cũng như tình hình tư tưởng của thanh

niên miền Bắc lúc này, một trong những yêu cầu đang đặt ra đối với công tác giáo dục

lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc là:

Tiếp tục giáo dục tinh thần lao động dũng cảm quên mình; Giáo dục truyền thống

đoàn kết yêu nước và đấu tranh cách mạng gian khổ để nâng cao chí khí phấn đấu và

lòng tin tưởng ở chế độ xã hội tốt đẹp mà Đảng và nhân dân ta đang xây dựng; Động

viên thanh niên ra sức đoàn kết, phấn đấu vượt mọi khó khăn, phấn khởi thi đua yêu

nước, đẩy mạnh sản xuất và tiết kiệm, quyết tâm củng cố miền Bắc về mọi mặt, đưa

miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội và bền bỉ đấu tranh thống nhất nước nhà. Đối với

những tầng lớp thanh niên khác nhau, công tác giáo dục có những yêu cầu riêng:

- Thanh niên công nhân: Phải giáo dục quan điểm lao động mới, kết hợp nâng

cao ý thức giai cấp công nhân, ý thức làm chủ nhà máy, công trường, tinh thần phấn đấu

khắc phục gian khổ. Đồng thời kết hợp với cuộc vận động sản xuất tiết kiệm, giáo dục

tinh thần giản dị trong sinh hoạt, phòng ngừa ảnh hưởng xấu của tư tưởng tư sản.

- Thanh niên nông dân: Đẩy mạnh giáo dục tinh thần làm chủ tập thể trong sản

xuất, tiến lên làm cách mạng xã hội chủ nghĩa, cải tạo xã hội chủ nghĩa ở nông thôn,

phấn đấu khắc phục khó khăn để đưa nông thôn tiến dần vào con đường hợp tác hoá,

khắc phục tư tưởng muốn làm ăn riêng lẻ, tách rời lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể.

- Thanh niên sinh viên: Chủ yếu giáo dục lý tưởng cách mạng thông qua hình

thức giáo dục tinh thần, thái độ học tập để phục vụ sản xuất, nhận thức đầy đủ khó khăn,

chuẩn bị tinh thần phấn đấu gian khổ xây dựng chủ nghĩa xã hôị.

Tóm lại, Sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội là

một quá trình cách mạng sâu sắc và triệt để nhất, đồng thời cũng là quá trình hết sức

khó khăn, gian khổ. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng mới, đứng

trước âm mưu thâm độc của kẻ thù, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh

niên miền Bắc của Đảng càng có ý nghĩa quan trọng hơn lúc nào hết, đòi hỏi Đảng

không ngừng bồi dưỡng đoàn viên thanh niên thành lớp người trẻ tuổi trung thành với

Tổ quốc và lý tưởng cộng sản, thấm nhuần tinh thần đạo đức cần, kiệm, liêm chính, chí

công vô tư; Xây dựng lớp thanh niên có lý tưởng cách mạng, có giác ngộ giai cấp và

lòng yêu nước sâu sắc, gắn bó chặt chẽ với Đảng, có lòng căm thù giặc; Bồi dưỡng đoàn

viên thanh niên thành lớp người có tinh thần cách mạng kiên cường, có ý thức tổ chức

kỷ luật, có tinh thần làm chủ tập thể, không sợ khó, sợ hy sinh gian khổ, sẵn sàng lao

động sản xuất và chiến đấu phục vụ Tổ quốc. Đó là những yêu cầu, nhiệm vụ cơ bản

của công tác giáo dục thanh niên.

1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh

niên và công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên

1.2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác giáo dục thanh niên

Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo quan điểm của các nhà kinh điển

Mác xít. Trong quá trình nghiên cứu và hoạt động thực tiễn, Mác - Ăngghen đã sớm

nhận ra vai trò của thanh niên chính là tương lai của nhân loại. Tương lai của giai cấp

công nhân và tương lai của nhân loại hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo dục thế hệ

thanh niên. Thanh niên là đội quân xung kích quyết định của đạo quân vô sản quốc tế.

Do vậy, công tác giáo dục sẽ giúp thanh niên có khả năng nắm vững nhanh chóng toàn

bộ hệ thống sản xuất trong thực tiễn, đào tạo lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng của

giai cấp công nhân. Đặc biệt, C.Mác - người thầy và vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công

nhân đã khẳng định: “Bộ phận giác ngộ nhất của giai cấp công nhân, hiểu rất rõ tương lai

của giai cấp công nhân, tức là tương lai của loài người hoàn toàn phụ thuộc vào việc giáo

dục thế hệ công nhân đang lớn lên”[54, tr.51].

Lênin, người học trò của Mác sau này cũng đã khẳng định: Thanh niên là người

xây dựng xã hội cộng sản chủ nghĩa. Ai nắm được thanh niên người đó là chủ thế giới.

Vai trò của thanh niên được thể hiện tập trung, nổi bật nhất trong vấn đề giáo dục đào

tạo. Lênin nhấn mạnh sự nghiệp cách mạng là một quá trình lâu dài, nhiều thế hệ nối

tiếp nhau hoàn thành, thế hệ cách mạng của người đi trước chỉ là mở đường và hoàn

thành nhiệm vụ của giai đoạn đầu. Những thế hệ sau có nhiệm vụ kế tục và hoàn thành

tiếp tục sự nghiệp của thế hệ trước. Trong Diễn văn tại Đại hội lần thứ ba của Đoàn

thanh niên Cộng sản Nga ngày 2/10/1920, Người chỉ rõ:

Theo một ý nghĩa nào đó, có thể nói rằng, nhiệm vụ thực sự sáng tạo ra

xã hội cộng sản chính là thanh niên phải đảm nhiệm lấy. Bởi vì, rõ ràng là thế

hệ những người lao động được đào tạo trong xã hội tư bản chủ nghĩa, thì giỏi

lắm chỉ có thể giải quyết được nhiệm vụ phá huỷ nền móng của chế độ tư bản

già cỗi dựa trên bóc lột. Giỏi lắm thì họ cũng chỉ có thể giải quyết được

nhiệm vụ xây dựng một cơ chế xã hội có khả năng giúp cho giai cấp vô sản

và các giai cấp cần lao giữ lấy chính quyền trong tay và đặt những nền móng

vững chắc, trên đó chỉ có những thế hệ khởi công trong những điều kiện mới,

trong một hoàn cảnh khi không còn quan hệ bóc lột người nữa, mới có thể

xây dựng được [51, tr.229-230].

Trong quá trình đấu tranh cách mạng giành, giữ và củng cố chính quyền, cải tạo

xã hội cũ, xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, mỗi thế hệ có một sứ mệnh

riêng không thể thay thế được. Sứ mệnh lịch sử vinh quang đó - tức là xây dựng chủ

nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, chỉ có thể và do thanh niên đảm nhận. Do vậy, công

tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên cũng chính là nhằm phát huy sức mạnh

của thanh niên trong phong trào cách mạng đó.

Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về vai trò của thanh niên trong tiến trình

phát triển của lịch sử loài người là một trong những yếu tố cực kỳ quan trọng góp phần

hình thành những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên đối

với cách mạng Việt Nam. Trong quá trình hoạt động cách mạng, Người đã thấy rõ đóng

góp to lớn của tuổi trẻ Việt Nam đối với sự trường tồn và phát triển của dân tộc, đồng

thời khẳng định:

Một là: Vận mệnh của dân tộc, sự phát triển của đất nước tuỳ thuộc vào sự giác

ngộ cách mạng và trách nhiệm của thanh niên.

Thanh niên là lực lượng đông đảo nhất, hùng hậu nhất trong các cuộc chống xâm

lăng, là lực lượng gánh vác những công việc nặng nề, khó khăn vất vả nhất trong lao

động sản xuất và chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt. Ngay khi đất nước chìm đắm

trong đêm đen nô lệ, Nguyễn Ái Quốc đã có dự báo thiên tài: Đằng sau sự phục tùng

tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ

một cách ghê gớm khi thời cơ đến. Ra đi tìm đường cứu nước, Người đã mang theo

lòng tin sâu sắc vào thế hệ trẻ Việt Nam sẽ tiếp bước truyền thống cha anh, đánh đuổi

thực dân Pháp ra khỏi bờ cõi giành độc lập cho dân tộc. Những năm tháng của quãng

đời tuổi trẻ, bản thân Người đã học tập, lao động và đấu tranh cùng nhân dân thế giới,

góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc và giành thắng lợi của cách mạng vô

sản thế giới. Cũng chính quá trình hoạt động thực tiễn, Người càng thấy tính cấp thiết

của việc khơi dậy phong trào cách mạng của thanh niên Việt Nam. Trong tác phẩm

“Bản án chế độ thực dân Pháp” xuất bản năm 1925, Người khẳng định: “Hỡi Đông

Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của Người

không dám hồi sinh” [61, tr.133]. Hồ Chí Minh đã nhận thấy vị trí, vai trò quan trọng

của thanh niên Việt Nam đối với vận mệnh của dân tộc. Người cho rằng, thanh niên là

lớp người tiêu biểu cho sức sống của dân tộc, thực dân Pháp đang dùng rượu cồn, thuốc

phiện và chính sách ngu dân hòng làm u mê, đần độn thế hệ trẻ chính là đang huỷ diệt

dần đi sức sống của dân tộc Việt Nam. Bởi vậy, Người kêu gọi: muốn hồi sinh dân tộc

trước hết phải hồi sinh thanh niên.

Thực hiện tư tưởng đó, tháng 12 năm 1924 khi về đến Quảng Châu, Hồ Chí

Minh đã tiếp xúc ngay với thanh niên yêu nước Việt Nam trong nhóm Tâm tâm xã và

thành lập tổ chức cách mạng đầu tiên - Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, quy tụ tất

cả những thanh niên Việt Nam yêu nước đầy nhiệt huyết vào trong một tổ chức, nhằm

giác ngộ chủ nghĩa Mác- Lênin, giúp họ hiểu vì sao phải làm cách mạng và làm cách

mạng như thế nào. Công lao to lớn của Hội là truyền bá chủ nghĩa Mác - LêNin vào các

tầng lớp thanh niên yêu nước. Từ đó với phong trào “vô sản hoá” đưa giai cấp công

nhân Việt Nam nhanh chóng phát triển thành một lực lượng chính trị độc lập. Giác ngộ

nhiều người yêu nước đi theo đường lối cứu nước đúng đắn của Nguyễn Ái Quốc, làm

phá sản mọi khuynh hướng, tư tưởng của chủ nghĩa cải lương tư sản, đẩy lùi tư tưởng

quốc gia dân tộc tư sản của Việt Nam Quốc dân Đảng, đồng thời đưa phong trào cách

mạng tiến lên thành một cao trào có tính độc lập rõ rệt.

Kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, thanh niên Việt Nam có lý tưởng

cách mạng soi đường đã hăng hái tham gia phong trào đấu tranh, sẵn sàng chấp nhận

mọi hy sinh gian khổ, cùng Đảng và dân tộc làm nên nhiều chiến thắng vĩ đại. Đặc biệt,

trong tiến trình phát triển của lịch sử ấy, Hồ Chí Minh đã chỉ ra khả năng cách mạng to

lớn của tuổi trẻ cũng như những tiềm năng to lớn của họ trong công cuộc kiến thiết, xây

dựng nước nhà. Trong ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà

tháng 9 năm 1945, Hồ Chí Minh đã gửi gắm niềm tin tưởng của mình vào thế hệ trẻ:

“Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài

vinh quang để sánh vai các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một

phần lớn ở công học tập của các em” [62, tr.33]. Năm 1947, Người khẳng định: Thanh

niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, mạnh hay

yếu, một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm người chủ tương lai cho

xứng đáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm

việc chuẩn bị cho tương lai đó. Chứng kiến sự cống hiến và trưởng thành của thế hệ

thanh niên Việt Nam, Người thêm tự hào và tin tưởng vào thế hệ trẻ, thấy tương lai của

dân tộc vô cùng vững chắc và vẻ vang.

Hai là, Thanh niên là lực lượng to lớn, là đội quân xung kích trên mọi mặt trận

của cách mạng.

Với con mắt tinh tường, Hồ Chí Minh đã sớm nhận thấy vị trí vai trò của thanh

niên, đó là lực lượng trẻ khoẻ, hăng hái, có lý tưởng, giàu đức hy sinh, sẵn sàng xả thân

vì đất nước. Tin tưởng vào lực lượng to lớn và khả năng cách mạng của tuổi trẻ, Hồ Chí

Minh đã động viên và giao nhiệm vụ cho thanh niên cả nước đi đầu trong tăng gia sản

xuất, xoá nạn mù chữ, thực hành đời sống mới và khẳng định thanh niên là lực lượng

chính trong cuộc chiến đấu chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Người nhấn

mạnh vai trò xung kích đi đầu của thanh niên trong hành động cách mạng, vai trò đó thể

hiện “Việc gì khó có thanh niên, ở đâu khó có thanh niên”. Theo Người, sự nghiệp cách

mạng càng phát triển thì càng đòi hỏi thanh niên thực hiện tốt hơn vai trò xung kích của

mình trên các mặt trận chính trị, kinh tế, khoa học kỹ thuật.

Tại Đại hội toàn quốc Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam lần thứ II tháng 12

năm 1961, Hồ Chí Minh đã nêu lên một cách cụ thể và hoàn chỉnh quan điểm của

Người về vai trò xung kích của thanh niên trong cách mạng. Theo Người:

Thanh niên là người tiếp sức mạnh cách mạng cho thế hệ thanh niên lớp trước đồng

thời là người dìu dắt, phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai.

Thanh niên là người xung phong trong công cuộc phát triển kinh tế và văn hoá,

trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội….

Thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ, đang

hăng hái giữ gìn trật tự trị an, bảo vệ Tổ quốc. Trong mọi công việc thanh niên luôn

thực hiện khẩu hiệu: “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó, thanh niên làm”.

Có thể nói, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên, luôn nhìn

nhận thanh niên như một chủ thể đang phát triển, đang nhập cuộc và tiếp tục hoàn thiện. Từ

vị trí, vai trò của thanh niên, Hồ Chí Minh chỉ ra tầm quan trọng của việc giáo dục, đào tạo và

bồi dưỡng thanh niên, phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong mọi thời kỳ cách mạng, đó là việc

làm rất quan trọng và rất cần thiết.

Cách mạng là sự nghiệp lâu dài đầy khó khăn, thử thách của nhiều thế hệ. Lịch

sử là vô hạn nhưng cuộc đời mỗi người là có hạn, mỗi thế hệ chỉ có thể đi hết một chặng

đường trên con đường vạn dặm đã lựa chọn. Hồ Chí Minh thấy rõ khả năng tối đa của

thế hệ đi trước có thể làm được cũng như cái giới hạn tự nhiên mà thế hệ đó không thể

vượt qua. Vì vậy, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là quy luật của cách mạng,

của sự vận động lịch sử. Quan tâm, giáo dục bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau

chính là thực hiện quy luật khách quan nhằm đưa sự nghiệp cách mạng của đất nước

không ngừng phát triển. Song, đây là công việc hết sức công phu, bền bỉ cần phải có sự

phối hợp của nhiều lực lượng trong xã hội và phải giáo dục đầy đủ các mặt: đạo đức

cách mạng, khoa học kỹ thuật, lao động và sản xuất… Trong quá trình giáo dục và tự

giáo dục ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu nhiệm vụ giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên. Người khẳng định:

Người cộng sản chúng ta không được phút nào quên lý tưởng cao cả

của mình là: suốt đời làm cách mạng phấn đấu cho Tổ quốc hoàn toàn độc

lập, làm cho chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản thắng lợi hoàn toàn trên

Tổ quốc ta và trên thế giới. Một ngày nào mà miền Nam ta chưa giải phóng,

Tổ quốc ta chưa được thống nhất, nhân dân ta chưa được sung sướng yên vui

thì tất cả chúng ta vẫn phải đem hết tinh thần và nghị lực mà phấn đấu hy sinh

cho sự nghiệp cách mạng hoàn toàn thắng lợi [65, tr. 93].

Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là lý tưởng của tất cả mọi người Việt Nam

yêu nước. Riêng đối với thanh niên, lý tưởng ấy gắn bó với thanh niên từng giờ, từng

phút.

Thật vậy, thanh niên bao giờ cũng sống với ước mơ hoài bão, tha thiết hướng tới

cái cao đẹp. Để không ngừng nâng cao lý tưởng cách mạng, Người khẳng định cần giáo

dục thanh niên tinh thần:

- Phải luôn nâng cao chí khí cách mạng, trung với nước, hiếu với dân, nhiệm vụ

nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng, không

sợ gian khổ, hy sinh, hăng hái thi đua tăng gia sản xuất, anh dũng chiến đấu, xung

phong đi đầu trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

- Tin tưởng sâu sắc vào trí tuệ của tập thể, của nhân dân, tăng cường đoàn kết

giúp đỡ lẫn nhau. Nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân,

chủ nghĩa tự do.

- Luôn trau dồi đạo đức cách mạng, khiêm tốn, giản dị, chống kiêu căng, tự mãn.

Chống lãng phí xa hoa, thực hành tiết kiệm, tự phê bình và phê bình, nghiêm chỉnh giúp

đỡ nhau cùng tiến bộ mãi.

- Ra sức học tập nâng cao trình độ văn hoá, khoa học kỹ thuật và quân sự để

ngày càng cống hiến nhiều cho Tổ quốc và nhân dân.

- Luôn chú ý dìu dắt thiếu niên nhi đồng, làm gương tốt về mọi mặt cho đàn em

noi theo.

Thanh niên chúng ta là thế hệ anh hùng của thời đại anh hùng. Vì vậy, phải

không ngừng nâng cao tinh thần cách mạng, sẵn sàng cống hiến hy sinh vì lý tưởng

cách mạng cao đẹp mà Đảng và Bác đã lựa chọn.

1.2.2. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên

* Quan niệm về lý tưởng cách mạng

Lý tưởng là mục đích cao đẹp do mỗi người lựa chọn hoặc tự xây dựng nên từ

những kiểu mẫu sáng chói trong hiện thực, có tác dụng lôi cuốn toàn bộ cuộc sống của

cá nhân vươn tới mục tiêu đó. Lý tưởng chính là cái mà người ta hướng tới, vì lý tưởng

cách mạng mà người ta sống, làm việc, học tập, chiến đấu và dưới ánh sáng của nó,

người ta hiểu được ý nghĩa của cuộc đời. Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, Đảng

và Bác Hồ đã nhận ra rằng trong sức mạnh của dân tộc, có sức mạnh của thanh niên,

thanh niên có mạnh, dân tộc mới mạnh. Nhưng cái gì đã tạo nên sức mạnh dời núi, lấp

biển của thanh niên? Đó chính là lý tưởng cách mạng, lý tưởng chiến đấu do Đảng, Bác

không ngừng giáo dục và bồi dưỡng cho thanh niên.

Thanh niên chúng ta ngày nay đang đứng trước tương lai tốt đẹp với nhiều cơ

hội thuận lợi song cũng không ít khó khăn, thách thức. Do vậy, đòi hỏi thanh niên phải

không ngừng bồi dưỡng, nâng cao tình cảm cách mạng, trái tim cần phải có những nhịp

đập của giai cấp vô sản, có ý thức sống thì làm cách mạng đến cùng, nếu cần thì phải hy

sinh cho xứng đáng. Đấy là điều hạnh phúc lớn cho cuộc đời của mỗi người.

Trước sức mạnh to lớn của lý tưởng cách mạng, lý tưởng sống của mỗi người,

những học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh sau này cũng thường xuyên chăm lo

đến công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên - đội xung kích cách mạng.

Đồng chí Trường Chinh khẳng định: “Lý tưởng là cái gì cao quý, cái gì tốt đẹp mà mình

hằng mơ ước và có thể thực hiện được nhưng phải đấu tranh gian khổ mới có” [75,

tr.10]. Lý tưởng chẳng khác nào ngôi sao dẫn đường cho người ta bước tới, chỉ hướng

cho người ta hành động. Lý tưởng còn là động lực thúc đẩy, điều khiển toàn bộ hoạt

động của con người, thôi thúc nguyện vọng tự trau dồi, tự tu dưỡng. Lý tưởng tạo cho

con người ta niềm tin sắt đá ở thắng lợi cuối cùng và một sức mạnh phi thường để hoàn

thành mọi nhiệm vụ. Lý tưởng trở thành niềm tin, một lòng tin khoa học trên cơ sở phát

triển của lịch sử xã hội chứ không phải lòng tin mù quáng.

Đồng chí Lê Duẩn trong một bài nói chuyện với thanh niên năm 1963 đã chỉ rõ:

Trước đây hy sinh chiến đấu cứu nước là anh hùng. Ngày nay, hy sinh phấn đấu để nhân

dân ta được ăn no, mặc đủ, có nhà ở, được học hành là sự nghiệp anh hùng. Phấn đấu

không mệt mỏi để trong vòng 15, 20 năm nữa biến nước ta thành một nước xã hội chủ

nghĩa giàu mạnh là sự nghiệp anh hùng, là lý tuởng cách mạng của thanh niên.

Để thắp sáng niềm tin, nhiệt huyết và lý tưởng cách mạng trong cuộc kháng

chiến chống Mỹ, cứu nước đầy gian khổ và quyết liệt, Đảng khẳng định: đối với thanh

niên việc xác định lý tưởng đúng đắn là vấn đề rất quan trọng. Lý tưởng cách mạng

chính là mục tiêu phấn đấu cách mạng. Đảng ta ngay từ khi ra đời đã vạch rõ mục tiêu

phấn đấu cuối cùng là thực hiện chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản ở nước ta. Mục

tiêu cách mạng ấy của Đảng chính là lý tưởng cách mạng của thanh niên.

Đứng trước cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ ở miền Nam và âm mưu

phá hoại công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, nhân dân ta đã khắc sâu lời

thề “thà chết không chịu làm nô lệ”, quyết chiến đấu đến cùng để bảo vệ Tổ quốc, giành

độc lập cho dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực hiện lý tưởng thiêng liêng nhất của

mình. Quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền

Nam, thống nhất Tổ quốc là mục tiêu phấn đấu trước mắt của Đảng, của dân tộc nói

chung và của thế hệ thanh niên Việt Nam nói riêng. Đây là bước quyết định trên con

đường đi tới thực hiện lý tưởng vĩ đại.

Dưới ngọn cờ quang vinh của Đảng, thanh niên đã không ngừng học tập và

nhanh chóng xác định: Độc lập và thống nhất Tổ quốc, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa

cộng sản là lý tưởng của thanh niên ta.

* Quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác giáo dục lý tưởng cách mạng

cho thanh niên miền Bắc 1954 – 1965

Trên cơ sở nhận thức được vị trí, vai trò to lớn của công tác giáo dục lý tưởng

cách mạng cho thanh niên đặc biệt là thanh niên miền Bắc trong cuộc kháng chiến

chống Mỹ, cứu nước, Đảng đã kịp thời đề ra đường lối chủ trương giáo dục lý tưởng

cách mạng cho thanh niên ở miền Bắc.

Xuất phát từ nhiệm vụ trọng tâm của miền Bắc lúc này là tiếp quản vùng giải

phóng, hoàn thành cải cách ruộng đất, trấn áp bọn phản cách mạng, ra sức khôi phục

kinh tế, bước đầu phát triển văn hoá hàn gắn vết thương chiến tranh, đẩy mạnh sản xuất,

cải thiện đời sống nhân dân trong những năm đầu sau giải phóng. Nhiệm vụ lớn đặt ra

cho công tác tư tưởng của Đảng là tập trung giữ ổn định tư tưởng trong Đảng và nhân

dân, phát động phong trào quần chúng ở các đô thị cùng nhân dân cả nước bước vào

cuộc đấu tranh mới. Song, lúc này đế quốc Mỹ câu kết với thực dân Pháp xuyên tạc

những chính sách của Đảng và Chính phủ, chúng tiến hành chiến dịch quy mô lớn,

cưỡng ép đồng bào ta ở những vùng sắp giải phóng và một số tỉnh vùng tự do di cư vào

Nam. Do vậy, việc tổ chức và giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc đòi hỏi

phải đáp ứng được nhiệm vụ, yêu cầu của công tác tư tưởng của Đảng là chống phá âm mưu

dụ dỗ, cưỡng ép đồng bào ta di cư vào Nam.

Để làm tròn nhiệm vụ trên, một trong những vấn đề quan trọng là cần tiến hành

giáo dục sâu rộng trong toàn Đảng, toàn dân về tinh thần trách nhiệm và mục tiêu phấn

đấu của mỗi thế hệ người dân Việt Nam. Đặc biệt với thanh niên, đây là lần đầu tiên họ

được tiếp cận với chủ nghĩa xã hội, trước kia chủ nghĩa xã hội mới chỉ là định hướng.

Vì vậy, trong Nghị quyết về việc đổi tên Đoàn thanh niên cứu quốc Việt Nam thành

Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam ngày 19/10/1955 của Ban Bí thư đã khẳng định:

Cần giáo dục cho thanh niên từ trong thực tế công tác và đấu tranh mà nâng cao

trình độ chính trị của thanh niên, làm cho thanh niên có lập trường giai cấp và nhân sinh

quan cách mạng đúng đắn, hiểu biết và thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng và

Chính phủ. Đảng nhấn mạnh: trong giai đoạn hiện nay, ở miền Bắc cần động viên thanh

niên hăng hái tham gia cải cách ruộng đất, tích cực sản xuất, học tập kỹ thuật, phát huy

sáng kiến để hoàn thành nhiệm vụ khôi phục kinh tế, củng cố miền Bắc vững chắc, làm

cơ sở cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Đây chính là nhiệm vụ của thanh niên trong

quá trình phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng chung là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và

đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà.

Để kịp thời chỉ đạo công tác giáo dục thanh niên trong tình hình mới, ngày

17/9/1957, Đảng đã ra Chỉ thị số 49 - CT/TW “Về việc tăng cường lãnh đạo công tác

thanh vận”.

Chỉ thị đã đánh giá cao vai trò của thanh niên: Thanh niên là lực lượng to lớn có

khả năng và tinh thần kiên quyết cách mạng, có truyền thống anh dũng; là lớp người

đang lớn lên về thể chất, đang phát triển về trí tuệ, giàu tinh thần xung phong, hăng hái,

thiết tha với lý tưởng tốt đẹp của Đảng, không sợ khó khăn nguy hiểm, sẵn sàng hy sinh,

phấn đấu vì lý tưởng đó. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thanh niên còn có những

nhược điểm như: Giác ngộ giai cấp chưa sâu sắc. Hơn nữa, thanh niên lại là lớp người thiếu

từng trải, bồng bột, thiếu thực tế, không bao giờ bằng lòng với hiện tại, thường đề ra nhiều

yêu cầu nhưng khi không được thoả mãn thì dễ sinh ra thái độ bất mãn.

Do vậy, cần phải giáo dục bồi dưỡng thanh niên để hoàn thành sự nghiệp cách

mạng và xây dựng xã hội mới. Đảng cũng khẳng định đây không chỉ là nhiệm vụ của

Đoàn thanh niên mà còn là nhiệm vụ của mỗi đảng viên, cán bộ, tất cả các ngành, các

cấp.

Mục đích của công tác giáo dục thanh niên hiện nay là:

- Nâng cao giác ngộ giai cấp, nâng cao trình độ chính trị, phân rõ bạn thù, giáo

dục tinh thần yêu nước kết hợp với tinh thần quốc tế vô sản.

- Nâng cao chí khí phấn đấu, bồi dưỡng lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc, suốt

đời phấn đấu cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc.

- Tiếp tục truyền thống khắc phục gian khổ, thật thà chất phác, cần cù lao động,

giản dị tiết kiệm.

Nhiệm vụ của công tác giáo dục thanh niên

Đối với thanh niên công nhân, nông dân: Phải nâng cao ý thức giác ngộ giai cấp,

trình độ văn hóa và nghề nghiệp, nâng cao kỷ luật lao động.

Đối với thanh niên sinh viên: Kết hợp việc học tập văn hoá với học tập chính trị, giáo

dục quan điểm lao động, xác định quan hệ giữa lợi ích dân tộc với lợi ích cá nhân và tập thể,

phục tùng sự phân phối phân công công tác của Nhà nước.

Phương pháp tiến hành: Dựa vào đặc điểm của lứa tuổi thanh niên Đảng đã đề ra

phương pháp thuyết phục, giải thích, khêu gợi tính tự giác và sáng tạo của thanh niên.

Sau khi hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế, từ năm 1958 đến năm 1960,

miền Bắc bắt tay vào công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa. Đứng trước nhiệm vụ mới của

đất nước, Hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Trung ương khoá 2 tháng 11/1958 đã

dành một phần lớn thời gian bàn về việc tăng cường giáo dục tư tưởng xã hội chủ nghĩa

cho đoàn viên thanh niên. Hội nghị khẳng định: Nhiệm vụ hiện nay của công tác tư tưởng

là phải nâng cao ý thức giác ngộ xã hội chủ nghĩa và tinh thần yêu nước, nâng cao chí khí

đấu tranh không ngừng và tinh thần cảnh giác của toàn thể cán bộ đoàn viên, làm cho mọi

người đem hết nhiệt tình cách mạng và sức lao động sáng tạo của mình góp vào cuộc đấu

tranh cải tạo xã hội, đẩy mạnh sản xuất, cần kiệm xây dựng nước nhà.

Do vậy, đối với công tác giáo dục thanh niên cần phải xác định mục tiêu, lý

tưởng trước mắt là:

Hăng hái đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, lấy lao động tập thể thay cho lối

làm ăn riêng lẻ, lấy quan hệ hợp tác lao động để phát triển sản xuất, phát triển kinh tế.

Hăng hái lao động sản xuất và xây dựng, ra sức làm nhiều, nhanh, tốt rẻ đem lại

ấm no, có lợi cho nước nhà. Phải cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất lao động, ra sức

đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, phát triển sản xuất để nâng cao thu

nhập, cải thiện đời sống.

Hăng hái vượt trước, xoá bỏ tình trạng thấp kém, lạc hậu, làm cho nền kinh tế

quốc dân và đời sống xã hội không ngừng tiến bộ, mỗi người phải là một chiến sỹ.

Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ III năm 1960, Đảng chủ trương cùng với

cách mạng xã hội chủ nghĩa về kinh tế, miền Bắc phải tiến hành cách mạng xã hội chủ

nghĩa về tư tưởng, văn hoá và kỹ thuật. Cuộc cách mạng này là bộ phận khăng khít của

cách mạng xã hội chủ nghĩa, những bộ phận ấy phải đồng thời tiến hành và thúc đẩy lẫn

nhau.

Để thực hiện tốt chủ trương trên, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trên các lĩnh

vực tư tưởng văn hoá, đặc biệt đối với công tác giáo dục phải: Phát triển theo quy mô

lớn nhằm bồi dưỡng thế hệ trẻ thành những người lao động làm chủ đất nước, có giác

ngộ xã hội chủ nghĩa, có văn hoá, kỹ thuật, có sức khoẻ, phục vụ đường lối và nhiệm vụ

cách mạng của Đảng. Với thanh niên, lớp người xây dựng chủ nghĩa xã hội và sẽ xây

dựng chủ nghĩa cộng sản phải giáo dục thế hệ trẻ thành những chiến sỹ trung thành với

Tổ quốc, với lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, động viên thanh niên đem hết nhiệt tình của

tuổi trẻ tham gia xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Phương pháp và hình thức giáo dục: Chủ yếu đưa thanh niên vào thực tế đấu

tranh cách mạng thông qua cuộc vận động cải tạo xã hội chủ nghĩa và lao động xây

dựng chủ nghĩa xã hội để từ đó thanh niên tìm thấy những hình ảnh tươi đẹp, sinh động

nổi bật trong lao động xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ngoài ra, cần phát huy hình thức thi

đua xã hội chủ nghĩa, sử dụng hình thức cá nhân điển hình và tổ chức cho thanh niên tự

học tập chính trị.

Quan điểm giáo dục thanh niên thành những con người mới, xây dựng cho thanh

niên thành những người có lý tưởng, có đạo đức, dám hy sinh vì sự nghiệp của cách

mạng của Đảng thực sự là ngọn lửa soi đường, có ý nghĩa chỉ đạo công tác giáo dục lý

tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của công

cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

1.3. Quá trình chỉ đạo thực hiện công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho

thanh niên ở miền Bắc (1954 - 1965)

1.3.1. Giáo dục thế giới quan Mác- Lênin, rèn luyện lập trường quan điểm giai

cấp công nhân, nâng cao niềm tin vào Đảng, vào sự nghiệp cách mạng cho thanh

niên

Trên tinh thần xác định cho thanh niên nhận thức về tiền đồ vẻ vang của cách

mạng, biết hoà mình vào sự nghiệp rộng lớn của nhân dân, lấy đó làm lý tưởng để phấn

đấu, đồng thời hướng tất cả tinh thần và trí tuệ, sức mạnh cho mục tiêu thực hiện chủ

nghĩa cộng sản ở Việt Nam. Trước mắt, Đảng lãnh đạo nhân dân đẩy mạnh cách mạng

xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, xây dựng miền Bắc vững mạnh làm căn cứ địa, hậu

phương vững chắc cho cách mạng miền Nam.

Cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa của chúng ta đang tiến hành trong điều kiện

thuận lợi song cũng không ít những thách thức, khó khăn. Nhiệm vụ của thanh niên

miền Bắc một mặt phải cùng nhau hoàn thành công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa các

thành phần kinh tế cá thể và tư doanh, một mặt phải tranh thủ thời gian phát triển công

nghiệp hiện đại. Cuộc cách mạng đó đang đòi hỏi chúng ta phải có lớp thanh niên là

những người công nhân tiên tiến, nông dân tiên tiến, bác sỹ, nhà khoa học và cả một đội

quân dũng cảm hy sinh, có lòng yêu nước nồng nàn, biết lao động quên mình để xây

dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa có nền công nghiệp hiện đại, nông nghiệp tiên tiến. Sự

nghiệp đó là một việc làm khó khăn, nếu thanh niên không được trang bị thế giới quan

khoa học chủ nghĩa Mác - Lênin - cơ sở vững chắc của lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, có

quyết tâm cách mạng thì không làm nên việc gì to lớn. Vì vậy, Đảng đã chỉ đạo cho tất

cả các đoàn viên thanh niên phải học lý luận Mác Lênin, tạo cho họ cơ sở để tiếp thu

đường lối chính sách của Đảng được sâu sắc, phân rõ ranh giới tư tưởng được tốt và

hoạt động thực tiễn một cách tự giác hơn.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đoàn thanh niên đã tổ chức giáo dục một số vấn đề

cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin cho thanh niên, trên cơ sở giúp cho thanh niên hiểu

bản chất giai cấp của đường lối chính sách của Đảng cũng như quá trình cách mạng

đang diễn ra và hiểu được bản chất giai cấp trong các vấn đề đấu tranh xây dựng tư

tưởng. Từ đó, giúp thanh niên xác định được lý tưởng cách mạng để có phương hướng

hoạt động đúng đắn, tin tưởng và quyết tâm phấn đấu thực hiện tốt đường lối chủ trương

của Đảng. Những buổi sinh hoạt chính trị giáo dục về chủ nghĩa cộng sản; về một số

vấn đề cơ bản của đường lối cách mạng Việt Nam; về Đảng, Đoàn đã giúp cho thanh

niên nắm vững những đặc điểm cơ bản của chủ nghĩa cộng sản, thấy rõ chủ nghĩa cộng

sản là chế độ xã hội tốt đẹp nhất của loài người, là mục đích và lý tưởng cao quý nhất

của thanh niên. Thanh niên hiểu rõ sự nghiệp đấu tranh thực hiện chủ nghĩa cộng sản là

sự nghiệp đấu tranh quang vinh nhưng lâu dài và gian khổ. Nhiệm vụ xây dựng chủ

nghĩa cộng sản một thế hệ không thể làm xong, thế hệ thanh niên có trách nhiệm là

người kế tục cha anh đảm đương lấy sự nghiệp vẻ vang đó dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Để trang bị cho thanh niên nhận thức rõ hơn về chế độ xã hội chủ nghĩa mà Đảng

và nhân dân ta đang xây dựng, tại Đại hội thanh niên ngày 17/3/1960, Chủ tịch Hồ Chí

Minh khẳng định: dưới chế độ tư bản, đế quốc và phong kiến, không thể có phong trào

thanh niên tốt đẹp. Chỉ có dưới chế độ xã hội chủ nghĩa chúng ta mới huy động được

lực lượng và tài năng của thanh niên và biến họ thành con người mới, xây dựng một xã

hội mới. Tuy nhiên, ở miền Nam, thanh niên và đồng bào đang phải đấu tranh chống

chế độ phản động của Mỹ - Diệm, ở miền Bắc, thanh niên được tự do đem hết tài năng

của mình tham gia xây dựng chủ nghĩa xã hội. Do vậy, trên cơ sở vận dụng sáng tạo chủ

nghĩa Mác - Lênin vào cách mạng Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên

phải học tập phát huy vai trò của mình trên mọi mặt trận học tập, lao động sản xuất và

chiến đấu.

Trong quá trình học tập lý luận chủ nghĩa Mác- Lênin, Đảng nhấn mạnh: muốn

làm tròn nhiệm vụ của người chiến sỹ trung thành với lý tưởng cộng sản, mỗi đoàn viên

thanh niên phải không ngừng nâng cao, bồi dưỡng ý chí chiến đấu, kiên định lập trường

giai cấp công nhân, xác định quyết tâm suốt đời hy sinh phấn đấu cho lý tưởng cách

mạng ấy.

Hiện nay, do âm mưu xâm lược của đế quốc Mỹ, đất nước ta còn bị chia cắt, hai

miền tồn tại hai chế độ chính trị xã hội khác nhau. Do đó, chúng ta vừa phải tiến hành

cách mạng xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc vừa phải đấu

tranh giải phóng miền Nam để thống nhất đất nước, hoàn thành cách mạng dân tộc dân

chủ nhân dân trong cả nước. Hai nhiệm vụ này quan hệ khăng khít với nhau không thể

tách rời, cho nên trong bài học giáo dục chính trị cơ bản đầu tiên, Đảng xác định rất rõ

lý tưởng của thanh niên hiện nay là “độc lập” thống nhất Tổ quốc, chủ nghĩa xã hội và

chủ nghĩa cộng sản. Đồng thời khẳng định: Để thực hiện được lý tưởng đó thanh niên

miền Bắc phải không ngừng bồi dưỡng ý chí chiến đấu, kiên định lập trường giai cấp

công nhân, xác định quyết tâm suốt đời hy sinh phấn đấu cho lý tưởng cách mạng vĩ đại

đúng như đồng chí Lê Duẩn đã nói: Cuộc sống cao quý khi ta sống có lý tưởng và để

thực hiện lý tưởng, khi cần có thể xả thân vì sự nghiệp chung của dân tộc của giai cấp.

Song, một thực tế đang đặt ra đối với cách mạng Việt Nam là cuộc đấu tranh giai

cấp giữa ta và địch ngày càng gay gắt và quyết liệt, cuộc đấu tranh giữa hai con đường

trong nội bộ nhân dân cũng là cuộc đấu tranh tư tưởng rất dai dẳng và phức tạp. Chủ

nghĩa xét lại cũng đang tấn công vào chủ nghĩa Mác - Lênin, vào quan điểm, đường lối

của Đảng ta và các đảng mác xít anh em. Nhân dân ta đang đứng trước cuộc đấu tranh

chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai để thống nhất đất nước. Trong khi đó, thanh niên

miền Bắc tuy đã ý thức được bạn, thù nhưng lại thiếu cơ sở thực tế để tiếp thu, thấm

nhuần những lý luận cơ bản về lập trường tư tưởng của giai cấp vô sản. Vì vậy, Đảng

không ngừng tăng cường rèn luyện, nâng cao lập trường giai cấp công nhân cho thanh

niên nhằm giúp cho thanh niên hiểu rõ giai cấp công nhân ngày nay thực sự làm chủ vận

mệnh của mình, đang đoàn kết và lãnh đạo nhân dân lao động xây dựng chủ nghĩa xã

hội, đồng thời gây dựng lòng tự hào được chiến đấu cho lý tưởng của giai cấp công

nhân của thanh niên. Cùng với việc xây dựng lập trường giai cấp công nhân, Đảng đẩy

mạnh các hoạt động giáo dục để kiên quyết khắc phục tư tưởng tiểu tư sản, chống

những ảnh hưởng tư tưởng tư sản, đế quốc, phong kiến dưới mọi biểu hiện như tư tưởng

cầu an hưởng lạc, ngại khó, ngại khổ, sợ hy sinh, thắc mắc chế độ đãi ngộ….

Tháng 3/1960, dưới sự chỉ đạo của Đảng, Trung ương Đoàn đã tiến hành đợt

chỉnh huấn chính trị về Nghị quyết 14, 15 của Trung ương Đảng cho toàn thể đoàn viên

thanh niên. Qua chỉnh huấn, thanh niên đã bước đầu hiểu về đường lối và nhiệm vụ của

cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, phân biệt được bạn, thù, củng cố thêm lập

trường giai cấp công nhân, phê phán và khắc phục một phần chủ nghĩa cá nhân, nâng

cao ý thức tập thể và tinh thần làm chủ. Về đấu tranh thống nhất nước nhà, thanh niên

được học tập sâu hơn, ngày càng tin tưởng vào đường lối và sự nghiệp đấu tranh thống

nhất nước nhà của Đảng.

Đợt chỉnh huấn đã nhấn mạnh: sự nghiệp cộng sản chủ nghĩa là sự nghiệp vĩ đại

nhất song cũng là sự nghiệp gian khổ chưa từng có trong lịch sử. Chúng ta không phải

chỉ đánh bại kẻ thù, tiêu diệt chế độ tư bản, đế quốc chủ nghĩa mà đồng thời phải xoá bỏ

ảnh hưởng xấu của những yếu tố tiêu cực mà lịch sử để lại. Sự nghiệp cách mạng ở

miền Bắc không phải chỉ là đả phá cái cũ mà quan trọng hơn hết là xây dựng cái mới.

Đó là sự nghiệp gian khổ và lớn lao, cần thế hệ thanh niên hiến dâng sức lực và trí tuệ

của mình.

Để củng cố niềm tin cho thanh niên vào con đường cách mạng vô sản, tăng

cường giáo dục chủ nghĩa Mác- Lênin, lập trường giai cấp công nhân cho thanh niên

miền Bắc một cách sinh động, phù hợp với hoàn cảnh đất nước, Đảng không chỉ bó hẹp

giáo dục trong những buổi sinh hoạt chính trị mà tiến hành giáo dục thông qua việc đưa

thanh niên tham gia thực hiện tốt đường lối chính sách của Đảng vì chính quá trình đấu

tranh thực hiện đường lối chính sách là quá trình thực hiện lý tưởng chiến đấu của Đảng

và nhân dân ta. Qua quá trình đó, lý tưởng chung của Đảng dần trở thành lý tưởng riêng của

mỗi thanh niên một cách thực sự trong cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và

cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, thống nhất Tổ quốc.

Sau chỉ đạo về việc giáo dục chủ nghĩa Mác- Lênin, nâng cao lập trường giai cấp

công nhân cho đoàn viên thanh niên, thanh niên ở các tầng lớp khác nhau đã nhanh

chóng nhận thức được nhiệm vụ của mình, xây dựng niềm tin vào sự nghiệp cách mạng

do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng lãnh đạo. Niềm tin ấy đã thể hiện trong công cuộc

xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc ngay từ những năm đầu khôi phục kinh tế, cải

tạo xã hội chủ nghĩa. Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc tạo ra môi

trường rộng lớn cho tuổi trẻ cống hiến và trưởng thành. Trong 3 năm khôi phục kinh tế,

có 6 vạn thanh niên tình nguyện lên các công trường, hàng chục vạn đoàn viên thanh

niên bổ sung vào giai cấp công nhân. Tuổi trẻ cảm nhận sự thay đổi trong đời sống tinh

thần của chế độ mới nên tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hoá mới. Đặc biệt,

dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên đã tham gia đấu tranh vạch trần âm mưu chống phá

cách mạng của nhóm Nhân văn - Giai phẩm góp phần xây dựng đời sống văn hoá mới, xây

dựng con người mới.

Có thể nói, thắng lợi của công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế ở miền Bắc

chính là nguồn cổ vũ tinh thần lao động cho thanh niên cũng như niềm tin vào sự lựa

chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Đảng, vào sự nghiệp cách mạng. Với lý

luận khoa học sắc bén của chủ nghĩa Mác- Lênin, dưới sự lãnh đạo của Đảng đứng trên

lập trường giai cấp công nhân, thanh niên ngày càng tin tưởng vào sự nghiệp cách

mạng, vào con đường mà Đảng và Bác đã lựa chọn.

1.3.2. Giáo dục tinh thần thi đua, đẩy mạnh phong trào lao động sản xuất và

học tập, đem hết nhiệt tình phấn đấu xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc

Ngay sau khi miền Bắc được giải phóng hoàn toàn, Đảng ta chủ trương tiến hành

đồng thời hai nhiệm vụ chiến lược cách mạng: hoàn thành nhiệm vụ cách mạng dân tộc

dân chủ nhân dân ở miền Nam và tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc.

Đường lối đó xác định con đường đi lên của cách mạng cả nước, kết hợp những yêu cầu

cơ bản của cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới, đồng thời đó cũng là mục tiêu

phấn đấu trước mắt của thanh niên miền Bắc trên con đường xây dựng lý tưởng cách

mạng của mình.

Thực hiện đường lối xây dựng và củng cố miền Bắc làm cơ sở vững chắc cho

cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam, tiến tới thống nhất nước nhà. Đảng đã nhanh

chóng tổ chức thanh niên tham gia vào phong trào lao động sản xuất, khôi phục kinh tế

sau chiến tranh.

Nhận thức rõ vai trò quan trọng của công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế,

thanh niên đã tích cực tham gia xây dựng miền Bắc ở khắp mọi nơi từ xí nghiệp đến

công trường, trường học cơ quan, đơn vị…. Dựa theo kế hoạch của Nhà nước, thanh

niên đã đề ra mục tiêu phấn đấu cụ thể:

Trên mặt trận sản xuất nông nghiệp, Đảng chỉ đạo đưa thanh niên nông thôn

tham gia dỡ bom mìn, khai hoang phục hoá, khôi phục lại nền sản xuất nông nghiệp đã

bị chiến tranh tàn phá, ổn định đời sống nhân dân. Đào tạo thanh niên thành những

người có trình độ khoa học kỹ thuật để phát triển nông nghiệp đúng với vị trí của nó.

Năm học 1957 - 1958 đã có 443 sinh viên và 1039 học sinh trung cấp nông nghiệp được

đào tạo. Trong 3 năm học 1954- 1957 tuổi trẻ các tỉnh miền Bắc đã không tiếc mồ hôi,

công sức đóng góp hàng triệu ngày công để sửa chữa, khắc phục, đưa vào sử dụng phục

vụ sản xuất nông nghiệp 6 công trình thuỷ nông lớn và hàng chục công trình thuỷ lợi

hạng vừa, đáp ứng một phần tưới tiêu cho đồng ruộng.

Trên mặt trận sản xuất công nghiệp, Đảng chỉ đạo Ban Chấp hành Trung ương

Đoàn phát động phong trào “Lao động kiến thiết Tổ quốc” với ba nội dung:

- Làm việc đúng giờ

- Chống tham ô lãng phí

- Trau dồi nghề nghiệp nhằm động viên khí thế cách mạng của tuổi trẻ, góp phần

khắc phục hậu quả chiến tranh.

Cuộc vận động thu hút hàng chục vạn thanh niên tham gia với tinh thần được

cống hiến sức trẻ vào sự nghiệp xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Nhiều hình thức

hoạt động giáo dục mang màu sắc thanh niên đã xuất hiện như tổ trau dồi nghề nghiệp,

kết nghĩa thợ già thợ trẻ, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật… Thanh niên nhà máy

Nam Định có phong trào đứng thêm máy, phong trào thi đua học tập phương pháp sản

xuất Đào Thị Hà cải tiến, hợp lý hoá phương pháp xeo giấy tăng năng suất từ 950 tờ đến

1560 tờ/ 1 ngày. Nhiều thanh niên ở các thành phố, vùng nông thôn đã lên đường cùng

với bộ đội, thanh niên xung phong trên các công trường xây dựng tạo cơ sở vật chất kỹ

thuật ban đầu của chủ nghĩa xã hội.

Hơn nữa, để đưa miền ngược tiến kịp miền xuôi, từ năm 1955- 1957, có 36.000

thanh niên tình nguyện lên miền Tây Tổ quốc để xây dựng kinh tế - xã hội. Sự tham gia

tích cực và đông đảo của tuổi trẻ vào sự nghiệp khôi phục kinh tế đã góp phần đáng kể

đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, làm cho kinh tế quốc doanh phát triển mạnh.

Cùng với khôi phục kinh tế, Đảng lãnh đạo thanh niên tích cực đẩy mạnh đợt

tuyên truyền vận động nhân dân và thanh niên không mắc mưu lừa bịp của địch, đấu

tranh chống tháo rỡ, di chuyển máy móc, chống cưỡng ép đồng bào di cư vào Nam,

không ngừng học tập, trau dồi tri thức để trở thành những người xây dựng tương lai đất

nước.

Nhìn chung, cải cách ruộng đất và khôi phục kinh tế thắng lợi đã làm cho chủ

nghĩa xã hội ở miền Bắc có những chuyển biến quan trọng, tạo đà phấn khởi để thanh

niên miền Bắc bước vào thực hiện kế hoạch ngắn hạn đầu tiên 1958 -1960.

Tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 14 (11/1958), Đảng chủ

trương:

Đẩy mạnh cách mạng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm trước mắt là phải đẩy

mạnh cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với thành phần kinh tế cá thể của

nông dân, thợ thủ công và cụôc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với thành phần

kinh tế quốc doanh là lực lượng chủ đạo của toàn bộ nền kinh tế quốc dân

[66, tr.166].

Để thực hiện nhiệm vụ trên, khích lệ tinh thần thi đua lao động sản xuất của

thanh niên, Đảng đã tăng cường công tác giáo dục cho thanh niên miền Bắc hiểu rõ

được tính triệt để và sâu sắc của hợp tác hoá nông nghiệp. Đây không những là môi

trường đảm bảo sự tham gia tích cực, tự giác vào quá trình vận động thanh niên mà còn

giúp họ nhận thức được con đường tất yếu đi lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc nước ta,

từ đó phát huy tinh thần sáng tạo, dũng cảm hy sinh - một trong những đức tính cần

thiết của người cộng sản có lý tưởng cách mạng.

Tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, phấn khởi trước thành tựu 3 năm khôi phục

kinh tế, tuổi trẻ miền Bắc đã hướng mọi cố gắng của mình, phấn đấu thực hiện tốt

nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội của Đảng đề ra. Đây cũng chính là môi trường rèn

luyện trực tiếp để thanh niên được học tập, bồi dưỡng và thực hiện mục tiêu lý tưởng

của mình.

Tại Hội nghị lần thứ 16 Ban Chấp hành Trung ương Đảng bàn về vấn đề hợp tác

hoá nông nghiệp (4/1959), Đảng nhấn mạnh việc nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa

cho đoàn viên thanh niên, góp phần vào sự nghiệp củng cố miền Bắc và chỉ đạo đưa

những cán bộ tốt của các ngành vào cuộc vận động hợp tác hoá nông nghiệp, phát huy

vai trò đầu tàu của thanh niên. Dưới sự chỉ đạo của Đảng, Đoàn thanh niên đã có nhiều

sáng kiến trong việc tổ chức lực lượng trẻ thành những tổ xung kích, tuyền truyền, vận

động, thuyết phục từng hộ nông dân, các tổ chức đoàn cơ sở tổ chức cho thanh niên đi

tuyên truyền cổ động khắp các thôn xã, hăng hái tham gia hợp tác xã góp phần tích cực

vào việc mở rộng và củng cố phong trào hợp tác hoá nông nghiệp. Nhiều phong trào thi

đua khơi dậy tinh thần lao động quên mình vì sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội đã

được phát động và diễn ra sôi nổi như: “Phong trào thi đua với thanh niên công trường

đại thuỷ nông Bắc- Hưng - Hải”, đã góp phần đẩy mạnh phong trào làm thuỷ lợi của

tuổi trẻ nông thôn miền Bắc; “Phong trào làm phân bón” thu hút hàng triệu thanh niên

tham gia, tiêu biểu có kỷ lục “kiện tướng nghìn cân” Nguyễn Thị Hoàn, đoàn viên thuộc

ngoại thành thành phố Hà Nội đã làm 1000kg phân bón/1tháng, sau một thời gian ngắn

đã tự phá kỷ lục đạt làm 3000kg rồi 6000 kg phân bón /1 tháng; “Phong trào khai hoang

phục hoá và phong trào cải tiến công cụ” tiếp tục được duy trì và mở rộng trong thanh

niên nông thôn.

Để giáo dục và nâng cao nhận thức lý tưởng cách mạng của thanh niên, cuộc vận

động “Sống, làm việc và học tập theo gương những người cộng sản” được đẩy mạnh.

Tại cuộc vận động, đồng chí Lê Duẩn thay mặt Trung ương Đảng nhắc nhở đoàn viên

thanh niên phải sống cho Đảng, học tập theo gương người cộng sản 3 điểm chính:

Không bao giờ khuất phục địch; phải biết hy sinh, hy sinh hơn nhiều hơn nữa; đem hết

sức mình, anh dũng lao động xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thống nhất nước

nhà. Cuộc vận động đã khơi dậy tinh thần học tập gương những người cộng sản. Sống

và chiến đấu có lý tưởng, có mục đích, không sống vì lợi ích cá nhân mà sống vì lợi ích

tập thể. Dám đấu tranh với mọi áp bức bóc lột, khắc phục khó khăn gian khổ trong lao

động sản xuất và tiến vào khoa học kỹ thuật để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, xây dựng

thành công chủ nghĩa xã hội. Lao động nhiệt tình, có kỷ luật, có kỹ thuật, dũng cảm,

sáng tạo, chăm lo cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật để có năng suất lao động, hiệu suất

công tác cao.

Có thể nói, đây là cuộc vận động lớn có ý nghĩa giáo dục sâu sắc đối với tuổi trẻ

nhằm tiếp tục bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên. Những tấm gương anh

dũng của những bậc tiền bối, của các anh hùng liệt sỹ, những người cộng sản trẻ tuổi đã

cống hiến trọn vẹn đời mình cho lý tưởng của Đảng là những hình ảnh cao đẹp cho tuổi

trẻ miền Bắc noi theo. Động lực tinh thần đó cổ vũ đoàn viên thanh niên hăng hái đem

sức lực trí tuệ góp phần xứng đáng hoàn thành kế hoạch 3 năm cải tạo và phát triển kinh

tế, văn hoá, xây dựng miền Bắc giàu mạnh. Tháng 3 năm 1960, để biểu dương thành

tích của thanh niên miền Bắc trong thời kỳ cải tạo phát triển kinh tế văn hoá, đồng thời

hướng họ đi vào xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đại hội “Thanh niên tích cực lao động xã

hội chủ nghĩa” đã biểu dương mạnh mẽ những thành tích to lớn của thanh niên miền

Bắc trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa, tạo một không khí phấn khởi thi đua

lao động sản xuất trong thanh niên. Tại Đại hội, phong trào thi đua “Trở thành người lao

động tiên tiến, đơn vị tiên tiến” đã được phát động với khẩu hiệu “Tổ quốc gọi thanh

niên sẵn sàng”.

Ngày 17/3/1960, Bác Hồ đã đến thăm và nói chuyện thân mật với các đại biểu.

Bác chỉ rõ:

Phong trào thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm cần phải đều

đặn, liên tục và rộng khắp. Hiện nay có hơn 60 vạn thanh niên lao động và

miền Bắc có độ 4 triệu thanh niên, nhưng số thanh niên tích cực lao động xã

hội chủ nghĩa chỉ có hơn 10 vạn. Thế là trong 6 đoàn viên và trong 40 thanh

niên mới có 1 người tích cực. Như thế là phong trào còn hẹp, Đoàn thanh

niên lao động cần phải cố gắng thêm và các cấp đảng bộ phải giúp đỡ Đoàn

thanh niên phát triển phong trào hơn nữa [64, tr.107].

Lời chỉ bảo ân cần của Bác đã có sức động viên, cổ vũ tinh thần học tập, lao

động hăng say, phục vụ sự nghiệp xây dựng đất nước.

Thực hiện chủ trương rèn luyện thanh niên thành những chiến sỹ trung thành với

Tổ quốc, với lý tưởng cộng sản, đem hết nhiệt tình tuổi trẻ tham gia xây dựng chủ nghĩa

xã hội, tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ III (3/1961), Đoàn thanh niên đã nêu cao

nhiệm vụ đoàn kết, giáo dục thanh niên trong cả nước tiến lên dưới ngọn cờ của Đảng,

cống hiến hết sức mình, phấn đấu hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ lịch sử mà Đảng đã đề

ra. Đại hội vạch rõ: Tất cả mọi hoạt động của thanh niên đều hướng vào việc thực hiện

nhiệm vụ cách mạng của Đảng là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, giải phóng

miền Nam, thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà.

Để phát huy vai trò của thanh niên làm đầu tàu trong việc sản xuất và cải tiến kỹ

thuật, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (tháng 7/1961), Đảng quyết

định tổ chức thanh niên thành những đội quân xung kích trên mặt trận sản xuất nông

nghiệp; Tăng cường công tác giáo dục thanh niên phấn đấu trở thành những chiến sỹ

dũng cảm trên mặt trận sản xuất, quyết tâm thực hiện tốt kế hoạch 5 năm lần thứ nhất

(1961- 1965), đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, đảm bảo hoàn thành toàn diện và

vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Phong trào “Xung phong tình nguyện vượt mức

kế hoạch 5 năm lần thứ nhất 1961- 1965” được phát động và nhanh chóng triển khai

nhằm động viên tuổi trẻ miền Bắc đi đầu thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất đã thực

sự góp phần to lớn trong việc nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa, giáo dục thanh niên ý

thức đối với kế hoạch Nhà nước, giáo dục tinh thần xung phong, tự nguyện, tự giác

trong công việc.Với 4 nội dung cơ bản:

- Hoàn thành nhiệm vụ chính của mình trong lao động sản xuất công tác.

- Hoàn thành nhiệm vụ học tập.

- Tích cực tham gia hoạt động văn hoá, văn nghệ, xây dựng cuộc sống văn minh.

- Hoạt động thể dục thể thao.

Chỉ trong một thời gian ngắn, phong trào đã thu hút hơn 1 triệu đoàn viên thanh

niên trên các mặt trận sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải… hưởng

ứng đăng ký vượt mức kế hoạch. Đây là phong trào thi đua xã hội chủ nghĩa có quy mô

rộng lớn chưa từng có, thu hút đông đảo lực lượng thanh niên trên tất cả các lĩnh vực

tham gia. Những điển hình tập thể và cá nhân xuất sắc xuất hiện càng thúc đẩy cho

phong trào của tuổi trẻ miền Bắc phát triển mạnh mẽ. Việc học tập gương tiên tiến điển

hình đã làm nảy nở nhiều hình thức có sức lôi cuốn thanh niên vào phong trào thi đua

chung. Phấn đấu trở thành “gái trai Đại Phong” là cuộc thi đua đầy sức hấp dẫn, thanh

niên đã ngày đêm lăn lộn với đồng ruộng, làm thuỷ lợi, phân bón, cải tiến kỹ thuật… Họ

là người đi đầu trong việc đấu tranh với các hiện tượng “cấy chay, cày chùi, bừa gãi” và

đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Đặc biệt, khi Đảng và Chính phủ thực hiện ba cuộc cải tạo lớn ở nông thôn

và thành thị: hợp tác hoá nông nghiệp, cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh;

hợp tác hoá thủ công nghiệp thì hoạt động đẩy mạnh phong trào cải tiến kỹ thuật,

sáng kiến phát minh trong thanh niên nhằm nâng cao năng suất của mọi ngành, mọi

nghề, biểu thị rõ tính ưu việt hơn hẳn của chế độ xã hội chủ nghĩa so với chế độ tư

bản chủ nghĩa đã được Đảng quan tâm chỉ đạo. Phong trào này thực sự là sự cổ vũ

tinh thần hăng hái lao động của mọi tầng lớp nhân dân ở miền Bắc, củng cố niềm

tin vào con đường, lý tưởng cách mạng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của đất

nước.

Nhận thức được vai trò của khoa học kỹ thuật trong quá trình thâm canh tăng

năng suất, trong công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa, phong trào tiến quân vào khoa

học kỹ thuật được phát huy mạnh mẽ trong thanh niên. Thực hiện khẩu hiệu “dám

nghĩ, dám nói, dám làm” do Đoàn phát động, nhiệt liệt tham gia đợt phát động học

tập gương sáng Phạm Trung Pôn - một thanh niên người dân tộc Tày (Cao Bằng), bị

mù hai mắt nhưng vẫn kiên trì phấn đấu cải tiến 11 loại nông cụ cầm tay. Tuổi trẻ

miền Bắc đã đẩy mạnh cải tiến phương pháp sản xuất, phát huy sáng kiến, tham gia

vào hoạt động sáng tạo dưới nhiều hình thức tổ chức như tổ hỗ trợ sáng kiến, tổ kiểm

tra, hội những người khoa học kỹ thuật trẻ... Tiêu biểu là thanh niên nhà máy cơ khí

Hà Nội, nhà máy dệt Nam Định có sáng kiến “mở hội thanh niên làm kỹ thuật” thi

đua với nhà máy cơ khí Duyên Hải Hải Phòng - lá cờ đầu của ngành công nghiệp.

Ngoài ra, Trung ương Đoàn đã tổ chức phong trào thi đua phát huy sáng kiến

dưới hình thức “Hội diễn kỹ thuật”. Đây là một phương thức mới để động viên mọi

người, mọi ngành đẩy mạnh cuộc vận động hợp lý hoá sản xuất, phát huy sáng kiến, cải

tiến kỹ thuật nâng cao năng suất lao động.

Năm 1962, phong trào tiến quân vào khoa học kỹ thuật được mở rộng và lôi cuốn

tất cả các ngành nghề tham gia, nhất là từ năm 1963 với những chuyển biến quan trọng

góp phần nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm.

Tiếp tục thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu “Đâu Đảng cần thanh niên có,

việc gì khó thanh niên làm”, tinh thần xung phong tình nguyện của thanh niên càng

được biểu hiện mạnh mẽ trong việc sẵn sàng đi đến mọi miền đất nước, sẵn sàng đến

những công trình xây dựng của chủ nghĩa xã hội. Cuộc vận động xây dựng kinh tế, phát

triển văn hoá miền núi đã được đông đảo thanh niên các tỉnh đồng bằng hưởng ứng.

Năm 1962, có 121.109 thanh niên đi xung phong miền núi. Ở những nơi khó khăn gian

khổ nhất, tuổi trẻ đã tỏ rõ những phẩm chất cao quý của mình, chấp nhận mọi thử thách

để cống hiến và trưởng thành.

Để kịp thời động viên, phát huy cao hơn nữa những cống hiến của thanh niên

trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, đồng chí Lê Duẩn, Tổng Bí thư thứ nhất đã

thay mặt Đảng đánh giá rất cao những đóng góp của thanh niên trong sự nghiệp xây

dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Đồng chí nhấn mạnh:

Xung phong vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất là một phong trào

thi đua có nội dung thiết thực, cổ vũ được lòng hăng hái cách mạng của thanh

niên, đáp ứng được yêu cầu của công cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa ở

miền Bắc chúng ta hiện nay… thanh niên miền Bắc đã lập được nhiều thành

tích xuất sắc trên các mặt trận công tác, sản xuất nông nghiệp, sản xuất công

nghiệp, văn hoá, giáo dục… Các đồng chí xứng đáng là người con ưu tú của

nhân dân lao động, những người con tin cậy của Đảng, xứng đáng là cháu

Bác Hồ [74, tr.280].

Với tinh thần xung phong tình nguyện, tuổi trẻ miền Bắc đã phát huy vai trò của

mình trên mặt trận học tập, lao động sản xuất. Đó cũng là môi trường và động lực thúc

đẩy cho phong trào thanh niên tiếp tục phát triển ngày càng cao, đặc biệt là cuộc vận

động “nâng cao ý thức trách nhiệm, tăng cường quản lý kinh tế - tài chính, cải tiến kỹ

thuật, chống tham ô, lãng phí, quan liêu ” (gọi tắt là cuộc vận động “3 xây 3 chống”).

Có thể nói, phong trào thi đua xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc đang tiến

những bước dài, đặc biệt là phong trào lao động sản xuất và chiến đấu để trả thù cho

anh Nguyễn Văn Trỗi. Tấm gương hy sinh anh dũng của Anh là một bài ca vô cùng

trong sáng về cách mạng, về chiến đấu và cuộc sống. Hình ảnh kiên cường bất khuất,

khí phách anh hùng rất hiên ngang, sôi sục căm thù nhưng tràn đầy tin tưởng của Anh

đã khơi dậy trong mọi tầng lớp thanh niên miền Bắc một lời thề:

Hãy căm thù đế quốc Mỹ và bọn tay sai bán nước như Nguyễn Văn Trỗi đã căm

thù!

Hãy yêu mến nồng nàn nhân dân và Tổ quốc Việt Nam anh hùng như Nguyễn

Văn Trỗi đã yêu mến!

Hãy chiến đấu không mệt mỏi, chiến đấu đến hơi thở cuối cùng vì sự nghiệp giải

phóng đất nước, giải phóng giai cấp như Nguyễn Văn Trỗi đã chiến đấu.

Hãy lạc quan tin tưởng vào thắng lợi của chân lý và cách mạng ngay cả trước giờ

phút hy sinh như Nguyễn Văn Trỗi đã tin tưởng sắt đá.

Sự hy sinh anh dũng của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi đã khơi nguồn cho những

suy nghĩ mới mẻ và sâu sắc về lẽ sống của tuổi trẻ, nhân lên những nghị lực còn tiềm

tàng. Phong trào thi đua trả thù cho anh Nguyễn Văn Trỗi đã thôi thúc thanh niên miền

Bắc không ngừng nâng cao nhiệt tình cách mạng, giác ngộ giai cấp, đẩy mạnh phong

trào thi đua “mỗi người làm việc bằng hai” đi vào chiều sâu.

Trên mặt trận công nghiệp: Thanh niên là những người đầu tiên hưởng ứng Lời

kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh thực hiện thi đua “mỗi người làm việc bằng hai”

trong sản xuất hàng ngày. Hàng loạt những phong trào và hình thức hoạt động phong

phú được đề xuất và thực hiện nhằm phấn đấu tăng năng suất như: phong trào phấn đấu

dành 3 vạn giờ của thanh niên nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo, phong trào đứng thêm

cọc, thêm máy của thanh niên dệt 8/3, phong trào “tăng giờ sống, chống giờ chết” của

thanh niên nhà máy Cao su Sao vàng.

Trên mặt trận sản xuất nông nghiệp, thanh niên đã dũng cảm sáng tạo, chuẩn bị

mọi mặt nâng cao năng suất như làm thuỷ lợi chống úng hạn, đi đầu tiến quân vào kỹ

thuật nông nghiệp, làm phân đẩy mạnh chăn nuôi đặc biệt là chăn nuôi tập thể của hợp

tác xã.

Trên mặt trận chiến đấu, ý chí tiến công đã là lẽ sống, là nhịp đập trái tim của

thanh niên miền Bắc. Ở họ lúc nào cũng vậy - sẵn sàng ngọn lửa tấn công, đập tan sự

tàn bạo của đế quốc Mỹ.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên miền Bắc đã từng bước trưởng thành

trong quá trình đấu tranh cách mạng. Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền

Bắc không chỉ là những bài học về nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, quan điểm

đường lối chủ trương của Đảng mà quan trọng hơn là Đảng đã đưa thanh niên vào môi

trường thực tiễn lao động sản xuất, thông qua đó hàng triệu thanh niên đã được giáo

dục, nâng cao tình cảm và tri thức cách mạng, thử thách, rèn luyện và trưởng thành về

mọi mặt.

1.3.3. Giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, dân chủ, ủng hộ quyết tâm đánh

bại chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của đồng bào miền Nam

Miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ

nghĩa với nhiều khó khăn, gay go phức tạp, đặc biệt là nước nhà vẫn bị chia cắt, một

nửa miền Nam vẫn nằm trong tình trạng chiến tranh. Nhưng âm mưu của chúng với

miền Bắc, những lời hò hét “Bắc tiến”, những vụ gián điệp biệt kích đã vạch trần ý đồ

đen tối quyết phá hoại công cuộc lao động hoà bình ở miền Bắc của đế quốc Mỹ. Nhận

rõ vai trò của thanh niên đối với sự nghiệp hoà bình thống nhất Tổ quốc, Đảng đã đẩy

mạnh giáo dục tinh thần đoàn kết, kêu gọi thanh niên miền Bắc giương cao ngọn cờ độc

lập dân tộc, dân chủ, ra sức ủng hộ cuộc đấu tranh yêu nước của đồng bào miền Nam.

Căn cứ vào nhận định của Bộ Chính trị tại Hội nghị lần thứ 10 (mở rộng) Ban

Chấp hành Trung ương Đảng khoá II (1956): Sự nghiệp cách mạng nước ta đó là tiếp

tục hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Đây là cuộc đấu tranh

“lâu dài, gian khổ, phức tạp nhưng nhất định thắng lợi. Lực lượng đoàn kết đấu tranh

của toàn dân ta từ Nam chí Bắc là lực lượng quyết định trong sự nghiệp thống nhất nước

nhà” [66, tr.151], công tác giáo dục của Đảng đã góp phần làm rõ chủ trương tập hợp

lực lượng đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy tinh thần yêu nước của thanh niên miền Bắc

đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước .

Với bản lĩnh của một thế hệ thanh niên đã được rèn luyện thử thách trong đấu

tranh, phấn khởi được sống, lao động và học tập trong chế độ mới, tuổi trẻ miền Bắc

không quên nghĩa vụ của mình đối với đồng bào, tuổi trẻ miền Nam ruột thịt. Với nhiều

hình thức phong phú, Đảng đã khơi dậy tinh thần đoàn kết trong thanh niên miền Bắc,

mỗi hành động việc làm của thanh niên miền Bắc đều hướng tới đồng bào đang chiến

đấu, hy sinh anh dũng ở tuyến đầu Tổ quốc. Hàng loạt các phong trào cách mạng được

dấy lên với hào khí của một dân tộc anh hùng, sục sôi ý chí chống Mỹ. Mở đầu là cuộc

đấu tranh đòi đối phương thi hành Hiệp định Giơnevơ, phong trào phản đối chiến dịch

tố cộng, diệt cộng, đạo luật 10/59, phong trào chống đàn áp, khủng bố thanh niên, sinh

viên học sinh, phong trào đòi thả tự do cho anh Nguyễn Văn Trỗi… Ngoài những cuộc

mít tinh, biểu tình, xuống đường gửi kiến nghị… tuổi trẻ miền Bắc đã tổ chức những

đợt hành động vì miền Nam.

Để phát huy tinh thần sẵn sàng của thanh niên miền Bắc đối với cuộc đấu tranh

của đồng bào miền Nam chống lại chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ, Đảng đã

phát động một tuần lễ đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược và bọn tay sai Ngô Đình

Diệm. Đây là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, nó không chỉ đóng góp vào hoạt động

đấu tranh của đồng bào miền Nam mà cao hơn là đã phát huy cao độ tinh thần yêu nước,

tương thân tương ái, tất cả vì miền Nam ruột thịt trong nhận thức cũng như tình cảm

hành động cách mạng của thanh niên miền Bắc.

Hưởng ứng Chỉ thị phát động một tuần lễ “đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm

lược và bọn tay sai Ngô Đình Diệm”, ủng hộ mạnh mẽ cuộc đấu tranh của đồng bào

miền Nam đòi thi hành nghiêm chỉnh Hiệp định Giơnevơ, thực hiện hoà bình thống nhất

nước nhà của Ban Bí thư Trung ương Đảng ngày 20/7/1963 , các hoạt động tuyên

truyền, đề cao tinh thần hy sinh dũng cảm của đồng bào miền Nam để phát huy cao hơn

nữa chí khí cách mạng của thanh niên miền Bắc đã diễn ra sôi nổi, thể hiện qua nhiều

hoạt động có ý nghĩa như tuyên truyền bằng hình thức văn hoá văn nghệ, tổ chức xem

phim nhất là những phim do Mặt trận giải phóng miền Nam tặng. Đặc biệt là Đoàn

thanh niên dưới sự chỉ đạo của Đảng đã tổ chức cuộc thi tìm hiểu về miền Nam với nội

dung: Chí khí anh hùng cách mạng của thanh niên miền Nam trong cuộc đấu tranh

chống Mỹ - Diệm. Giáo dục về đề tài miền Nam đã thực sự nâng cao tình cảm của thanh

niên miền Bắc đối với nhân dân miền Nam, trở thành hành động cụ thể thiết thực ủng

hộ đồng bào miền Nam trong cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược. Vì vậy, sau

khi Đảng phát động đợt thi đua tuần lễ đấu tranh từ ngày 15 đến 21/7 nhằm thực hiện tốt

những nhiệm vụ trước mắt của xí nghiệp, công trường, hợp tác xã…, thanh niên đã thi

đua phấn đấu đạt được chỉ tiêu cao nhất. Ở nông thôn, tinh thần này đã được đưa vào

đợt thi đua đẩy mạnh vụ thu, làm tốt vụ màu, trên cơ sở đó tổ chức những “ngày sản

xuất vì đấu tranh thống nhất”.

Đến cuối năm 1963, khi tình hình cách mạng miền Nam có những bước tiến mới,

để thể hiện sự ủng hộ của thanh niên miền Bắc đối với cuộc đấu tranh kiên cường của

đồng bào miền Nam chống lại chiến lược “chiến tranh đặc biệt” và quyết tâm giành

thắng lợi, ở miền Bắc một đợt giáo dục về tình hình miền Nam và đợt học tập, lao động

tiết kiệm vì miền Nam ruột thịt. Với mục đích giáo dục tinh thần hy sinh lao động, cảnh

giác cách mạng, giải quyết tư tưởng bàng quan về tình hình cách mạng miền Nam và sự

nghiệp giải phóng miền Nam, Đảng đã kết hợp nhiều hình thức giáo dục, đặc biệt là

hình thức giới thiệu đọc cuốn: “Từ tuyến đầu Tổ quốc”. Hoạt động này đã diễn ra sôi

nổi, có tác dụng lớn trong việc khơi dậy tình cảm chiến đấu, kích động tinh thần yêu

nước, căm thù giặc Mỹ và tay sai. Xây dựng cho thanh niên một nhân sinh quan cách

mạng hướng về nửa đất nước đang sôi lên cơn bão táp cách mạng giống như lời của một

ông bố chiến đấu ở chiến trường miền Nam viết thư cho con:

Sống là để đấu tranh giải phóng nhân dân, giải phóng giai cấp, để

phục vụ cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, xây dựng

một xã hội không có bất công, áp bức bóc lột… Thanh niên miền Nam đang say

sưa đi tìm lý tưởng - tức là đi tìm lẽ sống của mình. Họ đã tìm đến cách mạng,

đoàn thể và cách mạng đã trao cho họ một quả tim vàng, đã chỉ cho họ con

đường phục vụ, con đường tương lai tươi sáng mãi mãi của thế hệ thanh niên

[27, tr.5].

Vì vậy, chỉ trong vòng hai tháng số lượng thanh niên đọc sách “Từ tuyến đầu Tổ

quốc” lên tới 15 vạn người, số lượng sách thanh niên mua lên tới 4,5 vạn cuốn, thanh

niên ở khắp nơi từ xí nghiệp, công trường, đồng ruộng đến cơ quan trường học đều tổ

chức các hoạt động như: Những giờ miền Nam, tuần lễ miền Nam, công trình miền

Nam thậm chí có nơi hàng ngàn thanh niên đã tình nguyện sẵn sàng chiến đấu giải

phóng miền Nam. Chủ đề miền Nam tự nó đã có sức thuyết phục lớn làm rung động

lòng người, nâng cao ý chí tuổi trẻ không chùn bước trước khó khăn gian khổ cũng như

những hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của đất nước.

Các hoạt động tích cực tham gia tuần lễ “lao động sản xuất ủng hộ đồng bào

miền Nam ” bắt đầu từ 15 đến 22/12/1963 để góp tiền ủng hộ đồng bào miền Nam diễn

ra sôi nổi.

Thanh niên công nhân đẩy mạnh công tác sản xuất tiết kiệm và góp một ngày

công lao động cao nhất ủng hộ cuộc đấu tranh của đồng bào miền Nam. Sinh viên các

trường đại học ra sức phấn đấu tích cực học tập và tham gia các hoạt động trong trường

để biểu lộ tinh thần ủng hộ. Vớí ý thức tất cả vì sự nghiệp giải phóng miền Nam ruột

thịt, thanh niên miền Bắc đã nhiệt liệt hưởng ứng tham gia tuần lễ đấu tranh và 1 tháng

thi đua vì miền Nam ruột thịt, thể hiện tình cảm và ý thức gắn bó thiết tha với cách

mạng miền Nam. Nhiều tổ chức thanh niên đã mở “hội nghị hành động” để bàn những

công việc cụ thể và có kết quả như: thi đua phát huy sáng kiến nâng cao năng suất lao

động, hiệu suất công tác, phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 1963 của 6 đơn

vị Đoàn bộ lớn: Thuỷ lợi, Ngoại thương, Cục chuyên gia, Viện thiết kế Bộ công nghiệp

nặng, Viện thiết kế bộ Giao thông vận tải, Bộ kiến trúc. Cuộc vận động thi đua đã thu

hút đựơc sự tham gia của nhiều đoàn viên thanh niên, đã có 75 sáng kiến cải tiến, nhiều

sáng kiến có giá trị lớn như sáng kiến cải tiến cách thiết kế bệnh viện Hà Nam của Bộ

Kiến trúc làm lợi công quỹ 600 đồng… Về năng suất lao động và hiệu suất công tác

tăng từ 5% trở lên, trung bình là từ 20 đến 30%. Các hoạt động tham gia ủng hộ ngày

công, đại bộ phận tham gia ủng hộ trên mức trung bình quân lương hàng ngày, có nhiều

đồng chí ủng hộ 2 ngày, tổng số tiền ủng hộ 1 ngày lương là 55.605 đồng.

Nhiều nơi tổ chức lao động ngoài giờ để lấy tiền ủng hộ thêm. Ở tổ cơ giới hoá

Bộ công nghiệp nặng chi đoàn Cục cơ khí thuộc đoàn Bộ Giao thông vận tải đã nhận

thiết kế một số công trình cho các tỉnh, các cơ quan lấy tên là công trình “Ấp Bắc”, công

trình “20/12”. Có nơi như đoàn Bộ Công nghiệp nặng Bộ Giáo dục, Cục chuyên gia, Bộ

Thuỷ lợi, Kiến trúc… và một số nơi khác với hình thức hòm tiết kiệm, tổ chức những

buổi thu nhặt nguyên vật liệu vì miền Nam.

Nhìn chung, các đoàn viên thanh niên đã tìm mọi biện pháp lao động có tác dụng

tăng thêm của cải vật chất để lấy tiền ủng hộ đồng bào miền Nam. Tổng số tiền ủng hộ

do lao động ngoài giờ được 7.9178đ, thu nhặt 2771 kg nguyên vật liệu.

Trước tình hình đế quốc Mỹ đẩy cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lên bước

mới, tháng 3/1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã triệu tập Hội nghị Chính trị đặc biệt.

Người kêu gọi “Mỗi người làm việc bằng hai để đền đáp đồng bào miền Nam ruột thịt”.

Đáp lời kêu gọi của Bác, những người xung phong tình nguyện vượt mức kế hoạch 5

năm lần thứ nhất đã không tiếc sức mình, nỗ lực phấn đấu vì miền Nam ruột thịt. Bên

cạnh 50 vạn đoàn viên thanh niên và 1 vạn tập thể đã hoàn thành vượt mức kế hoạch, có

thêm 80 vạn thanh niên tiếp tục đăng ký vượt mức kế hoạch 5 năm, nhận thêm việc vì đồng

bào miền Nam. Nhiều công trình, sản phẩm mới do thanh niên đảm nhận đã đem lại hiệu

quả thiết thực như công trình hệ thống máng chìm để tưới tiêu nước cho đồng ruộng của

thanh niên Khoái Châu - Hưng Yên hay chế tạo thành công máy Điêzen của thanh niên

nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo…

Đặc biệt, ngày 9/8/1964, đáp ứng ý chí và nguyện vọng của tuổi trẻ, thành đoàn Hà

Nội đã phát động phong trào “ba sẵn sàng” trong thanh niên đó là:

Sẵn sàng chiến đấu

Sẵn sàng nhập ngũ

Sẵn sàng đi bất cứ nơi nào Tổ quốc cần đến!

Sau khi phong trào được phát động, hơn 5 vạn thanh niên Hà Nội xuống đường

biểu thị ý chí quyết tâm chống đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Từ Hà Nội phong trào lan

nhanh chóng đến các tỉnh, thành phố trong cả nước. Từ đó, những cuộc hành quân vũ

trang liên tiếp được tổ chức trên các đường phố và trở thành phong trào rèn luyện “vai

trăm cân, chân ngàn dặm” chuẩn bị sẵn sàng để khi Tổ quốc cần có đủ ý chí và sức khoẻ

lên đường chiến đấu.

Có thể nói, thông qua hoạt động lao động học tập, sản xuất và chiến đấu, Đảng

đã thực sự đưa lý tưởng cách mạng của thanh niên vào cuộc sống, lý tưởng không phải

là cái gì trừu tượng mà đã được cụ thể hoá thành hành động cách mạng, góp phần đào

tạo, bồi dưỡng thế hệ thanh niên phát triển toàn diện, suốt đời trung thành với lý tưởng

cách mạng mà Đảng và Bác đã lựa chọn.

Tóm lại, chọn lý tưởng - mục đích cuộc sống không phải là một việc đơn giản

cũng không phải mọi người sinh ra đã có lý tưởng. Lý tưởng chỉ hình thành trong quá

trình đấu tranh cách mạng, trong lao động sản xuất, trong chiến đấu, tu dưỡng và rèn

luyện bản thân. Vì vậy, trong quá trình giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên ở

miền Bắc, Đảng đã bước đầu đạt được một số thành công:

Đảng đã chỉ đạo gắn chặt lý tưởng cách mạng của Đảng với lý tưởng cách mạng

của thanh niên. Vì vậy, thanh niên miền Bắc đã sớm nhận thức được ý nghĩa của lý

tưởng cách mạng đối với cuộc sống của mỗi con người, đó là niềm tin, sức mạnh, động

lực để họ tiếp tục vươn lên ngang tầm với nhiệm vụ lịch sử. Đặc biệt, khi đất nước đang

trong hoàn cảnh còn chia cắt thì phấn đấu cho lý tưởng cách mạng lúc này chính là xây

dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa vững mạnh làm hậu phương vững chắc cho miền Nam

tiến hành thắng lợi cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do.

Vì vậy, ngay sau năm 1954, chế độ bóc lột ở miền Bắc tuy không còn nữa nhưng

những nọc độc của tư tưởng tư sản vẫn còn ảnh hưởng đến thanh niên ta. Một số rất ít

thanh niên đầu óc vẫn còn mê muội, đeo đuổi lối sống tư sản, lấy sự ăn chơi xa hoa,

lãng phí hưởng lạc làm mục đích cao nhất. Được sự giáo dục của Đảng, thanh niên miền

Bắc càng nhận thức rõ hơn tuổi thanh niên là tuổi để cống hiến, nếu chỉ nghĩ đến hưởng

thụ cá nhân cao hơn tinh thần phục vụ cách mạng, phục vụ Tổ quốc thì tức là đã hạ thấp

phẩm chất của người thanh niên cách mạng, đã sống hoài, sống uổng những ngày đẹp

nhất trong đời. Vì vậy, trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, thanh

niên đã có những đóng góp không nhỏ, góp phần xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội

ở miền Bắc.

Trên lĩnh vực sản xuất nông nghiệp: Thanh niên nông thôn đã tích cực tham gia

vào việc chống bão lụt, hạn hán để cứu lúa, rà phá bom mìn, khai hoang phục hoá. Điển

hình là thanh niên khu chợ Cháy (Ứng Hoà- Hà Tây) đã xung phong đảm nhận tháo gỡ

bom mìn, hàng vạn mét vuông dây thép gai, khai hoang phục hóa 1200 ha ruộng. Tại

Hải Phòng, cơn bão tháng 9/1955 đã cuốn trôi toàn bộ nhà cửa, xoá sạch dấu vết xã

Ninh Hải (Kiến An). Gần 2000 thanh niên được tổ chức thành đội xung kích chống bão,

vật lộn với mưa bão. Qua mưa bão, hạn hán lại kéo dài khiến cho sản xuất nông nghiệp

gặp nhiều khó khăn. Với tinh thần “vắt đất ra nước, thay trời làm mưa” và “nghiêng

sông đổ nước vào đồng” của tuổi trẻ đã hạn chế đến mức cao nhất thiệt hại do thiên

nhiên gây ra. Chỉ trong 3 năm 1955- 1957, tuổi trẻ miền Bắc đã đóng góp trên

10.000.000 ngày công chống hạn, sửa chữa, khôi phục và đưa vào sử dụng 6 công trình

thuỷ nông lớn và hàng chục công trình thuỷ lợi hạng vừa. Đặc biệt là công trình Đại

thuỷ nông Bắc Hưng Hải đã thu hút hàng vạn thanh niên tỉnh Hải Dương, Hưng Yên,

Bắc Ninh, Hà Nội tham gia. Chỉ trong 3 năm 1958 - 1960 thanh niên miền Bắc đã góp

72,25 triệu ngày công lao động, đào đắp 116,2 triệu m3 đất để xây dựng công trình thuỷ

lợi, phục vụ thâm canh, góp phần giải quyết căn bản nạn úng kéo dài. Hưởng ứng phong

trào cải tiến kỹ thuật, thanh niên ở nhiều nơi điển hình là thanh niên xã Liên Phương

(Hoà Bình) đã sử dụng hoàn toàn cầy cải tiến 51 thay cho cày chìa vôi và 90% công

việc vận chuyển bằng xe thô sơ, xe cải tiến. Tuổi trẻ thanh niên miền Bắc đã bước đầu

áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến, tham gia hợp tác hoá, góp phần tích cực vào việc

mở rộng và củng cố phong trào hợp tác hoá nông nghiệp. Nhờ vậy, nền nông nghiệp

miền Bắc trong giai đoạn này tiếp tục phát triển ngày càng cao.

Trên lĩnh vực sản xuất công nghiệp, giao thông vận tải, Đảng đã khơi dậy tinh

thần lao động dũng cảm, quên mình góp phần khôi phục hệ thống giao thông, nhà máy,

xí nghiệp ở các cơ sở sản xuất công nghiệp bị thực dân Pháp phá hoại trước khi rút đi

của thanh niên công nhân, thanh niên xung phong. Được thử thách và rèn luyện, trưởng

thành trong chiến đấu, hơn 7000 đội viên thanh niên xung phong đã đem hết nhiệt tình

thi đua lao động sản xuất khắc phục hậu quả chiến tranh, góp phần đáng kể vào công

cuộc khôi phục và phát triển sản xuất công nghiệp làm cho thành phần kinh tế quốc

doanh lớn mạnh không ngừng. Năm 1955 miền Bắc chỉ có 19 xí nghiệp quốc doanh với

17.200 công nhân, sau 3 năm khôi phục kinh tế và xây dựng đã có 78 xí nghiệp với

46.340 công nhân trong đó 50 xí nghiệp mới xây dựng.

Sau hơn 10 năm tham gia khôi phục phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, tuổi trẻ

miền Bắc đã có những cống hiến xuất sắc, thể hiện là lực lượng xung kích cách mạng,

thông qua đó hàng triệu bạn trẻ đã được thử thách, rèn luyện và trưởng thành về mọi

mặt. Cùng với nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, thanh niên nhận thấy rõ

hơn vai trò của mình trong cuộc đấu tranh giành độc lập của đồng bào miền Nam để

thống nhất Tổ quốc. Đảng đã phát huy được truyền thống quyết chiến quyết thắng, ra

sức học tập quân giải phóng miền Nam anh hùng, tiến lên đánh thắng giặc Mỹ xâm

lược.

Từ những nhận thức thế nào là lý tưởng cách mạng cũng như xác định lý tưởng

cách mạng của thanh niên miền Bắc trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước,

Đảng đã đưa thanh niên tham gia vào nhiều phong trào có nội dung phù hợp với việc

phấn đấu cho mục tiêu lý tưởng cách mạng đồng thời đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ

chính trị của Đảng, của dân tộc như: phong trào “Phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật,

tiết kiệm nguyên vật liệu, hạ giá thành sản phẩm”, “Ngày lao động kiến thiết Tổ quốc”

của thanh niên công nhân đã thể hiện tinh thần làm chủ nhà máy, xí nghiệp. Chỉ trong 3

năm (1958- 1960), thanh niên công nhân Hà Nội có 4995 sáng kiến cải tiến kỹ thuật,

tăng năng suất từ 10 đến 200% và thu nhặt 628 tấn vật liệu. Thanh niên công nhân Hải

Phòng có 2030 sáng kiến, thanh niên khu mỏ Hồng Quảng (Quảng Ninh) tiết kiệm được

2,8 triệu đồng trong sản xuất và vận chuyển than hợp lý… Nhiều tiên tiến điển hình cá

nhân xuất hiện.

Phong trào “ Ngày lao động xã hội chủ nghĩa” đã thu hút 25 vạn thanh niên trong

các xí nghiệp trường học, công trường bệnh viện tham gia.

Đáp ứng yêu cầu thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, theo Lời kêu gọi của

Đảng, hàng vạn thanh niên đã làm đơn đăng ký và mang hết sức lực, bầu máu nóng của

tuổi trẻ tham gia phòng trào “Xung phong tình nguyện vượt kế hoạch Nhà nước 5 năm

lần thứ nhất 1961- 1965”. Phong trào này ngay sau đó đã trở thành cao trào thi đua lao

động nhằm hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu của kế hoạch, phát triển nền kinh tế quốc

dân, bước đầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta.

Trước tình hình đế quốc Mỹ đẩy mạnh cuộc chiến tranh xâm lược ở Việt Nam

lên một bước mới, phong trào “Mỗi người làm việc bằng hai để đền đáp đồng bào miền

Nam ruột thịt” đã góp phần giáo dục tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, không

ngại gian khổ, nỗ lực phấn đấu vì miền Nam ruột thịt của thanh niên miền Bắc. Có thể

nói, chính trong quá trình tham gia vào các phong trào hành động cách mạng, thanh niên

miền Bắc thêm trưởng thành, thêm tin tưởng vào con đường mình đã, đang và sẽ đi

theo.

Công tác giáo dục, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc đáp

ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng và dân tộc bước đầu tiến hành tập trung và

bằng nhiều hình thức phong phú như hình thức tuyên truyền, học tập đường lối, phát

động phong trào thi đua, Đại hội thi đua biểu dương những cá nhân, tập thể đạt thành

tích xuất sắc để động viên cổ vũ thanh niên.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công là cơ bản thì trong công tác giáo dục lý

tưởng cách mạng cho thanh niên ở miền Bắc trong giai đoạn này còn tồn tại một số hạn

chế như: Phương pháp giáo dục nói chung mới chỉ là bước đầu, hình thức giáo dục đã

được vận dụng nhiều nhưng còn thiếu sinh động hấp dẫn nhất là ở nông thôn.

Tính cụ thể và thiết thực chưa cao, hơn nữa, đề ra nhiều phong trào, nhiều khẩu

hiệu huy động thanh niên tham gia nhưng lại nặng về theo đuổi số lượng và kết quả

kinh tế mà chưa chú trọng đến nâng cao trình độ tư tưởng cho thanh niên.

Song, nhìn chung công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền

Bắc của Đảng từ 1954 đến 1965 đã bước đầu đạt được hiệu quả, góp phần không nhỏ

vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta trên cả hai

miền Nam - Bắc giai đoạn 1954- 1965.

Chương 2

ĐẢNG LÃNH ĐẠO CÔNG TÁC GIÁO DỤC

LÝ TƯỞNG CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN MIỀN BẮC

TỪ KHI CẢ NƯỚC CÓ CHIẾN TRANH ĐẾN 1975

2.1. Đảng nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong công tác giáo dục

thanh niên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới (1965 - 1975)

* Tình hình Việt Nam sau 1965 và những yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra cho công

tác giáo dục lý tưởng cách mạng đối với thanh niên ở miền Bắc.

Giữa năm 1965, sau thất bại của chiến lược “chiến tranh đặc biệt ”, đế quốc Mỹ

bị động chuyển sang chiến lược “chiến tranh cục bộ”, tiến thêm một bước cực kỳ nguy

hiểm trong cuộc chiến tranh xâm lược bằng cách tăng quân chiến đấu của Mỹ và chư

hầu vào miền Nam trên quy mô lớn. Bên cạnh đó, Mỹ vẫn củng cố tăng cường quân

nguỵ và sử dụng như một lực lượng chiến lược quan trọng. Với chiến lược “chiến tranh

cục bộ” và con chủ bài quân viễn chinh, Mỹ tin tưởng sẽ từng bước phản công giành

quyền chủ động và giành thắng lợi quyết định về chiến lược. Đồng thời, mở rộng chiến

tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân và hải quân hòng ngăn chặn sự chi viện từ

miền Bắc vào miền Nam, cô lập đè bẹp cách mạng miền Nam, làm suy yếu căn cứ địa

cách mạng trên cả nước.

Cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam đứng trước một tình thế hiểm nghèo với

những thách thức nghiêm trọng. Hàng loạt vấn đề tư tưởng nảy sinh. Trước sức mạnh về

quân đội cũng như vũ khí tối tân hiện đại của Mỹ, tâm lý sợ Mỹ, không dám đánh Mỹ

đã xuất hiện không chỉ trong bộ phận quần chúng nhân dân mà có cả trong các cán bộ

đảng viên trong Đảng. Tư tưởng lo lắng trước những thách thức mới: Đảng và nhân dân

ta sẽ đối phó với những thách thức đó như thế nào? Trên chiến trường cách đánh Mỹ ra

sao, có tiếp tục tiến hành đấu tranh chính trị nữa hay không? Quân Mỹ vào có làm thay

đổi mục đích, tích chất, hình thức chiến tranh ở miền Nam, có làm thay đổi cơ cấu, so

sánh lực lượng trên chiến trường hay không? Quân ta có dám và đánh thắng được Mỹ

để tạo bước ngoặt quyết định trong cuộc kháng chiến chống Mỹ hay không…..

Vấn đề đặt ra cho Đảng và toàn dân trong lúc này là phải đánh giá đúng âm mưu,

hành động của Mỹ khi chúng đưa hàng chục vạn quân Mỹ và hàng ngàn quân chư hầu

của Mỹ vào miền Nam, mở rộng chiến tranh phá hoại đối với miền Bắc. Đồng thời đánh

giá đúng tình hình chiến lược mới một cách toàn diện và sáng suốt để tạo nên sự nhất trí

cao trong toàn Đảng, toàn quân, toàn dân. Trên cơ sở đó xác định và nêu cao hơn nữa

quyết tâm đánh thắng Mỹ xâm lược bất kể trong tình huống nào, tuyệt đối tin vào thắng

lợi cuối cùng của cuộc chiến tranh giải phóng.

Vì vậy, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc càng trở

nên quan trọng và đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ mới.

Hai nhiệm vụ chiến lược cách mạng là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và

đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam trở nên khăng khít hơn bao giờ hết. Cuộc

kháng chiến ở miền Nam nhằm mục tiêu vừa giải phóng miền Nam vừa bảo vệ miền

Bắc. Cuộc chiến đấu bảo vệ và xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc vừa nhằm bảo vệ

miền Bắc xã hội chủ nghĩa vừa ủng hộ cuộc cách mạng giải phóng miền Nam. Với vai

trò là căn cứ địa cách mạng của cả nước, nhiệm vụ của miền Bắc hết sức nặng nề song

vô cùng vẻ vang. Thanh niên miền Bắc vừa phải sản xuất, vừa chiến đấu, vừa tiếp tục

đẩy mạnh công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trong điều kiện mới, vừa gấp rút

tăng cường lực lượng quốc phòng trực tiếp chiến đấu chống Mỹ xâm lược, quyết tâm

đánh bại chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của Mỹ. Đồng thời,

chuẩn bị mọi điều kiện để đánh thắng mọi cuộc phiêu lưu quân sự mới của chúng để

bảo vệ miền Bắc và tích cực ủng hộ công cuộc giải phóng miền Nam. Những nhiệm

vụ đó đang đòi hỏi thanh niên ta: Luôn sẵn sàng chiến đấu trong mọi tình huống

phức tạp, ác liệt; Ra sức học tập quân sự, rèn luyện thân thể, tham gia phòng không

nhân dân, sẵn sàng vào bộ đội để “có lệnh là đi, có địch là đánh, đã đánh là thắng”;

Xung kích trên mọi lĩnh vực sản xuất, lao động dũng cảm và sáng tạo với năng suất

cao nhất, sẵn sàng làm bất cứ việc gì, đi bất cứ nơi đâu khi Tổ quốc cần để tăng

cường tiềm lực kinh tế và quốc phòng; Sẵn sàng khắc phục mọi khó khăn của tình

hình vừa sản xuất vừa chiến đấu khẩn trương, học tập và rèn luyện, quyết tâm vươn

lên nắm lấy kiến thức khoa học kỹ thuật, làm tốt nhiệm vụ sản xuất và chiến đấu.

Để động viên 4 triệu thanh niên miền Bắc đi đầu trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu

nước đòi hỏi Đảng phải không ngừng bồi dưỡng, nâng cao lý tưởng cách mạng cho

thanh niên trên cơ sở:

Giáo dục sâu sắc về tình hình nhiệm vụ và đường lối chủ trương của Đảng trong

hoàn cảnh mới, làm cho thanh niên hiểu rõ thắng lợi của ta và âm mưu mới của địch,

hiểu rõ nhiệm vụ của thanh niên lúc này là đi đầu chống Mỹ, cứu nước và mỗi thanh

niên phải làm tốt ba nhiệm vụ: sản xuất và bảo vệ sản xuất, chiến đấu và sẵn sàng chiến

đấu, học tập và rèn luyện.

Phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng với nội dung:

- Trung thành vô hạn với Tổ quốc, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, suốt đời

phấn đấu vì lợi ích cách mạng, không sợ khó, sợ khổ, sợ hy sinh.

- Dũng cảm, ngoan cường bất khuất chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, dũng

cảm sáng tạo trong lao động sản xuất và công tác, say sưa học tập.

- Nâng cao tinh thần tập thể, không tự kiêu, tự mãn, gương mẫu trong mọi việc.

- Giáo dục văn hoá khoa học kỹ thuật cho thanh niên, nhanh chóng nâng cao

trình độ văn hoá khoa học kỹ thuật, nâng cao hiểu biết về chiến tranh nhân dân và kỹ

thuật chiến đấu.

Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cách

mạng là một nhiệm vụ khó khăn, đòi hỏi sự lãnh đạo tinh tế, nhạy bén và linh hoạt của

Đảng ngay từ những bước đầu.

* Nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong thanh niên, thực hiện mục tiêu xây

dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà (1965- 1975).

Đứng trước yêu cầu và nhiệm vụ mới, ngày 7/4/1965, Ban Tuyên huấn Trung

ương Đảng đã nhanh chóng đề ra kế hoạch số 41 - VP/TH “Về Tuyên truyền giáo dục

về tình hình và nhiệm vụ cấp bách trước mắt”. Đảng khẳng định công tác giáo dục cho

quần chúng nhân dân nói chung, cho thanh niên nói riêng phải đảm bảo cho họ có lòng

tin vào đường lối đối nội, đối ngoại của Đảng, vào ý chí quyết chiến, quyết thắng đế

quốc Mỹ và bè lũ tay sai, tạo ra sự chuyển biến cách mạng cao trong nhận thức và biến

nhận thức thành hành động cách mạng, làm tốt và đầy đủ nhất mọi công tác trên mặt

trận sản xuất và quốc phòng, đáp ứng những yêu cầu mới của cách mạng. Đặc biệt,

Đảng đã đề ra nội dung giáo dục cụ thể đối với miền Bắc:

Vạch trần âm mưu của đế quốc Mỹ đối với miền Nam và miền Bắc nước ta; chỉ

rõ bước phát triển mới của chiến lược “chiến tranh đặc biệt” và những khả năng phát

triển của tình hình; chỉ rõ xu hướng hiện nay của địch là tăng cường chiến tranh xâm

lược miền Nam và tiến hành chiến tranh phá hoại ở miền Bắc với quy mô và phạm vi

ngày càng lớn.

Từ chỗ vạch rõ âm mưu của địch, trong công tác giáo dục, Đảng chủ trương phải

làm cho mọi người xác định rõ vấn đề lớn nhất, cấp bách nhất lúc này là cả nước phải

khẩn trương hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc. Cả nước đang có chiến tranh, cần

xây dựng quyết tâm cao cho mọi người để ai cũng thấy trong cuộc đấu tranh chống Mỹ,

cứu nước, miền Nam đang là tiến tuyến lớn, miền Bắc là hậu phương lớn và cả hai miền

cần phải cố gắng lớn giành quyết tâm cao để tranh thủ thời cơ giành thắng lợi có tính chất

quyết định.

Đảng nhấn mạnh: cần giáo dục kỹ phương châm: miền Bắc vừa xây dựng vừa

chiến đấu, phát triển kinh tế kết hợp với quốc phòng để tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ

trong tư tưởng và hành động. Làm cho mọi người thấy trách nhiệm phải gắng hết sức

mình để nhanh chóng tăng cường lực lượng về mọi mặt bảo đảm yêu cầu của cách

mạng.

Đối với công tác chi viện cho miền Nam: Giáo dục cho thanh niên tinh thần đẩy

mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm hơn nữa để chi viện cho tiền tuyến với mức cao

nhất. Do đặc thù của thanh niên là lứa tuổi đầy nhiệt huyết cách mạng nhưng chưa có

kinh nghiệm và từng trải trong cuộc sống nên khi gặp khó khăn thường hay chán nản.

Do vậy, trong công tác giáo dục cho thanh niên cần nhấn mạnh và củng cố tinh thần dù

có tổn thất lớn về người và của vẫn gan góc chịu đựng, anh dũng hy sinh để cứu nước,

để giành thắng lợi trong công cuộc giải phóng miền Nam. Kịp thời ngăn chặn những

luận điệu xuyên tạc của địch làm giảm ý chí chi viện của miền Bắc đối với miền Nam,

phê phán những tư tưởng sợ hy sinh, ngại gian khổ, hoang mang dao động có thể xảy ra.

Đối với nhiệm vụ xây dựng miền Bắc: Trên cơ sở vạch rõ âm mưu địch, chỉ rõ

tình hình khẩn trương trong cả nước để giáo dục cho thanh niên có ý thức về việc

chuyển biến toàn diện và mạnh mẽ công cuộc phát triển kinh tế ở bất kỳ tình huống nào

để nền kinh tế miền Bắc vẫn chủ động phục vụ tốt yêu cầu của quốc phòng và tiếp tục

xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội.

Phương châm chỉ đạo: Phát huy tinh thần tự lực tự cường, tự lực cánh sinh. Mỗi

người cần quán triệt phương châm kinh tế kết hợp với quốc phòng, có quyết tâm cao,

khẩn trương phấn đấu nhằm chuyển nhanh và có tính toán chu đáo trong việc xây dựng

kinh tế cho phù hợp với tình hình cả nước đang có chiến tranh. Đặc biệt, với thanh niên

cần ra sức cổ vũ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, triệt để phát huy tinh thần hy sinh vì

cách mạng, vì Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Giáo dục cho họ nhiệm vụ chống Mỹ, cứu

nước để đem hết sức mình ra đẩy mạnh sản xuất và chiến đấu.

Phát động phong trào “ba sẵn sàng” với nội dung tư tưởng cao hơn và hướng

cuộc vận động ấy vào chiều sâu nhằm đạt tới những hoạt động cách mạng có hiệu quả

thiết thực trên mặt trận sản xuất và quốc phòng.

Đối với nhiệm vụ bảo vệ miền Bắc: Giáo dục cho thanh niên nhận thức một cách

sâu sắc quan điểm chiến tranh nhân dân và quốc phòng toàn dân từ dó để thấy được vị

trí vai trò của mình nhằm nâng cao năng lực quốc phòng. Tiếp tục phát động sâu rộng

trong thanh niên phong trào tình nguyện “ba sẵn sàng”, trong thanh niên quân đội phong

trào “ba quyết tâm” và phong trào “ba đảm nhiệm” của chị em phụ nữ.

Đảng chủ trương đối với thanh niên cần giáo dục theo tinh thần quân sự hoá, khi

bình thường thành đội ngũ chiến đấu trên mặt trận sản xuất với năng suất cao, kỷ luật

nghiêm, chăm chỉ luyện tập, trau dồi kỹ thuật chiến đấu, khi có địch trở thành đội quân

chiến đấu dũng cảm ngoan cường. Trước mắt, chiến tranh chống miền Bắc của Mỹ là

chiến tranh phá hoại chủ yếu bằng không quân nên phải quán triệt tinh thần nhiệm vụ

phòng không nhân dân, làm cho thanh niên tự giác, khẩn trương thực hiện nhiệm vụ đó,

xây dựng thành nếp sống quân sự hoá phù hợp với tình hình mới; Tuyên truyền kinh

nghiệm phòng không vào chống máy bay để hạn chế thiệt hại tới mức ít nhất.

Bước sang năm 1968, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta

đang giành thắng lợi lớn và bước vào giai đoạn gay go quyết liệt nhất thì công tác giáo

dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên - những người trực tiếp chiến đấu, phục vụ

chiến đấu ngoài tiền tuyến đồng thời giữ vai trò nòng cốt trong sản xuất và bảo vệ sản

xuất ở hậu phương càng có ý nghĩa quan trọng. Nghị quyết 181/CT-TW ngày 25/9/1968

của Ban Bí thư Trung ương Đảng “ Về công tác vận động thanh niên” là sự chỉ đạo kịp

thời về chủ trương, đường lối trong công tác thanh niên nói chung và công tác giáo dục

thanh niên nói riêng. Nghị quyết khẳng định: Hiện nay, công tác giáo dục thanh niên thành

những người kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng sẽ góp phần rất lớn đưa sự nghiệp

chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta đi đến thắng lợi. Căn cứ

vào nhiệm vụ chính trị của Đảng, vào vai trò, vị trí chức năng của Đoàn thanh niên lao

động và công tác giáo dục thanh niên trong giai đoạn cách mạng hiện nay, Đảng nhấn

mạnh: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh vận, ra sức đào tạo và bồi

dưỡng thế hệ thanh niên mới phát triển toàn diện để giữ vững vai trò là lực lượng xung kích

cách mạng, đi đầu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghiã xã

hội, trở thành người kế tục trung thành và xuất sắc nhiệm vụ vẻ vang của Đảng.

Nghị quyết chỉ rõ từng nhiệm vụ cụ thể, trong đó nhấn mạnh hàng đầu:

Tăng cường giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thanh niên nhằm rèn luyện, bồi

dưỡng và đào tạo thế hệ thanh niên mới thành những người sống có lý tưởng cách

mạng, suốt đời phấn đấu cho lý tưởng cao đẹp của Đảng là độc lập dân tộc và chủ nghĩa

xã hội.

Về mục tiêu đào tạo: Nghị quyết của Đảng nêu rõ: Thế hệ thanh niên vừa là kết

tinh truyền thống tốt đẹp nhất của dân tộc, vừa là con người mới hiện đại, có đầy đủ đạo

đức, phẩm chất cách mạng của giai cấp công nhân, có trình độ văn hoá kỹ thuật cao để

cải tạo xã hội cũ xây dựng xã hội mới. Để thực hiện mục tiêu trên và giáo dục lý tưởng

cách mạng cho thanh niên phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ mới của sự nghiệp cách mạng,

Đảng chủ trương giáo dục bồi dưỡng toàn diện cho thanh niên trong đó nhấn mạnh:

Giáo dục chính trị tư tưởng nhằm xây dựng lý tưởng cách mạng, nhân sinh quan,

thế giới quan cộng sản chủ nghĩa, lập trường của giai cấp công nhân làm cơ sở cho

thanh niên giải quyết các vấn đề trong học tập, lao động, sản xuất và chiến đấu.

Giáo dục đường lối chính sách của Đảng trước mắt là đường lối chống Mỹ, cứu

nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bồi dưỡng và phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng

cách mạng, tinh thần quyết chiến quyết thắng giặc Mỹ xâm lược và xây dựng thành

công chủ nghĩa xã hội, làm cho thanh niên có lý tưởng cách mạng vững vàng, tuyệt đối

trung thành với Tổ quốc, với Đảng, có lòng tự hào đối với dân tộc, với Đảng, có tinh

thần làm chủ tập thể cao, hăng say lao động sáng tạo.

Phải đưa thanh niên vào hành động cách mạng và rèn luyện thanh niên trong sự

nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hành động trong

đấu tranh sẽ củng cố và nâng cao nhận thức, tư tưởng, tình cảm cho thanh niên, rèn luyện cho

thanh niên bản lĩnh cách mạng kiên cường.

Với những chủ trương đúng đắn kịp thời trong lãnh đạo công tác giáo dục lý

tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc của Đảng sẽ là cơ sở để phát huy cao độ chủ

nghĩa anh hùng cách mạng phấn đấu vì sự nghiệp, vì lý tưởng cách mạng cao đẹp của

thế hệ thanh niên Việt Nam.

2.2. Tổ chức chỉ đạo công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên

thực hiện nhiệm vụ tiếp tục xây dựng và bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam,

thống nhất đất nước

2.2.1. Xây dựng quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược bảo vệ miền Bắc

trong hai cuộc chiến tranh phá hoại

Liên tiếp thất bại nặng nề trong việc thực hiện chính sách thực dân mới nhất là

trong chiến lược “chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ càng điên cuồng mở rộng chiến

tranh với quy mô lớn chưa từng có. Bước sang năm 1965, hòng cứu vãn nguy cơ thất

bại nặng nề ở miền Nam, phá hoại sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc,

ngăn chặn chi viện của hậu phương lớn với tiền tuyến lớn, ngày 7.2.1965, đế quốc Mỹ

bắt đầu phát động cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân ở miền Bắc

nước ta nhằm: Phá hoại các cơ sở kinh tế, quốc phòng, làm suy yếu tiềm lực của cuộc

kháng chiến; chặn đứng việc chi viện của hậu phương lớn cho tiền tuyến lớn; Làm lung

lay ý chí chiến đấu của quân và dân Việt Nam.

Cách mạng Việt Nam chuyển sang một giai đoạn mới, cả nước trực tiếp chiến

đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược.

Tại Hội nghị lần thứ mười một (3/1965) và Hội nghị lần thứ mười hai Ban Chấp

hành Trung ương Đảng (12/1965) đã nêu cao quyết tâm động viên mọi lực lượng, kiên

quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào

nhằm hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thực hiện

thống nhất nước nhà.

Trước tình hình đó, ngày 17/7/1966, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi đồng

bào cả nước vì độc lập của Tổ quốc, vì nghĩa vụ đối với các dân tộc đang chống đế quốc

Mỹ, toàn dân, toàn quân ta đoàn kết một lòng, không sợ hy sinh gian khổ, kiên quyết

chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn. Dù Mỹ đưa thêm mấy chục vạn binh sĩ Mỹ và lôi

kéo thêm quân đội các nước chư hầu vào cuộc chiến tranh tội ác này thì quân dân ta

cũng quyết đánh thắng. Đặc biệt, Người nhấn mạnh “chiến tranh có thể kéo dài 5 năm,

10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố xí nghiệp có

thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập

tự do!” [65, tr.108] đã thực sự chinh phục trái tim sôi nổi của thanh niên, cổ vũ lòng

hăng hái, tăng thêm ý chí, nghị lực và sức mạnh để thúc đẩy thanh niên Việt Nam xiết

chặt hàng ngũ trong mọi hành động cách mạng, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm

lược, bảo vệ miền.

Từ năm 1966 đến 1968, Mỹ ngày càng leo thang bắn phá miền Bắc hòng gây áp

lực đối với quân dân ta. Chỉ riêng năm 1967, khối lượng bom đạn dội xuống miền Bắc

đã gấp 7 lần so với năm 1965. Máy bay Mỹ đánh phá cả trường học, bệnh viện…tàn sát

hàng ngàn phụ nữ, người già, trẻ em. Từ tháng 4/1967 chúng mở rộng đánh phá vào Hà

Nội, Hải Phòng, tàu chiến Mỹ tăng cường bắn phá, phong toả đường biển.

Trong không khí sục sôi chiến đấu, để xây dựng thêm quyết tâm đánh bại cuộc

chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ, 29/7/1965, Ban Bí thư Trung ương

Đảng ra Chỉ thị 105 - CT/TW “Về công tác vận động thanh niên trong tình hình mới”

trong đó nhấn mạnh tăng cường công tác giáo dục cho thanh niên nhận rõ tình hình và

nhiệm vụ mới, bản chất âm mưu thâm độc của đế quốc Mỹ và tay sai, tinh thần chiến

đấu anh dũng và những thắng lợi to lớn của nhân dân hai miền Nam - Bắc, trên cơ sở đó

bồi dưỡng cho thanh niên về chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Đây là sự kiện có ý nghĩa

chính trị lớn lao, kịp thời động viên tinh thần phấn đấu hy sinh vì lợi ích của Tổ quốc,

của giai cấp, quyết tâm cống hiến nhiều cho sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước và thể hiện

sự tin tưởng đối với thế hệ cách mạng trẻ, vạch ra cho thanh niên phương hướng phấn

đấu, tu dưỡng, rèn luyện để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ mà Đảng và Bác đã đề ra. Vì

sự nghiệp xã hội chủ nghĩa, vì thống nhất Tổ quốc, vì lý tưởng cộng sản thanh niên anh

dũng tiến lên.

Nhằm cho thanh niên hiểu rõ hơn tâm tư, nguyện vọng cũng như niềm tin Bác

gửi thế hệ thanh niên, Trung ương Đoàn đã gửi đến các cơ sở đoàn một số điểm gợi ý

giải thích thư cuả Bác Hồ gửi cho thanh niên, trong đó nhấn mạnh: Trong sự nghiệp

cách mạng, thanh niên miền Bắc được sự giáo dục, dìu dắt của Đảng đã tỏ ra rất xứng

đáng là thế hệ cách mạng tháng Tám vẻ vang. Hiện nay, theo tiếng gọi của Tổ quốc,

thanh niên cả nước ta càng giương cao ngọn cờ của chủ nghĩa anh hùng cách mạng lập

nên nhiều thành tích xuất sắc. Hàng triệu thanh niên miền Bắc đã hăng hái tham gia

phong trào “ba sẵn sàng”, tình nguyện vào đội thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu

nước. Đây chính là nguồn cổ vũ đối với thanh niên, là phần thưởng vô giá mà Đảng,

Bác Hồ và nhân dân đã gửi trọn niềm tin vào thế hệ trẻ. Do vậy, thanh niên rất tự hào về

những cống hiến của mình cho sự nghiệp chung của Đảng trên tinh thần lạc quan tin

tưởng của người chiến thắng. Trong thư Bác đã dạy thanh niên phải ra sức bồi dưỡng và

phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, nâng cao chí khí cách mạng: trung với nước,

hiếu với dân, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào

cũng đánh thắng.

Trung với nước, hiếu với dân không phải là lời nói suông mà phải được thể hiện

trong hành động cụ thể. Thực tiễn là sự thử thách lớn nhất, là thước đo lòng trung hiếu

với nước, với dân của thanh niên, thanh niên phải hoà mình vào cuộc đấu tranh vĩ đại

của toàn dân, phải làm việc với tất cả nhiệt tình sôi nổi của tuổi trẻ, anh dũng chiến đấu

xung phong đi đầu trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

Đáp lại lời kêu gọi của Bác, trên khắp mọi miền đất nước, hơn 4 triệu trái tim trẻ

gồm đủ mọi dân tộc, mọi tầng lớp tôn giáo, mọi ngành nghề, lứa tuổi đều căm phẫn và

náo nức tình nguyện ra tiền tuyến giết giặc, mong được cống hiến tuổi xuân cho sự

nghiệp bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất nước nhà. Đặc biệt, khi Mỹ

tiến hành mở rộng cuộc chiến tranh trên cả nước, Đảng đã phát động và đẩy mạnh

phong trào “ba sẵn sàng” của thanh niên với nhiều hình thức hoạt động phong phú và

chỉ đạo chặt chẽ. Thực hiện “Ba sẵn sàng” đã trở thành yêu cầu và nguyện vọng thiết

tha, trở thành tình cảm cách mạng nồng nàn của tuổi trẻ Việt Nam. Do vậy, Ban Chấp

hành Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm lãnh đạo phong trào

cách mạng sâu rộng này. Tại Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng

khoá III tháng 3/1965, Đảng đã yêu cầu: Đối với Đoàn, cần đẩy mạnh phong trào “Ba

sẵn sàng” với nội dung và hình thức mới” để phong trào “Ba sẵn sàng” trở thành phong

trào có nội dung cách mạng sâu sắc, có tính chất quần chúng rộng lớn của thanh niên,

thể hiện đầy đủ nhiệm vụ của Đoàn và phong trào thanh niên trước yêu cầu cách mạng.

Xuất phát từ nhiệm vụ do Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đoàn lần thứ IX (khoá

III) tháng 5/1965 là: Đoàn kết mọi lực lượng thanh niên yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội,

phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tổ chức động viên 4 triệu đoàn viên

thanh niên miền Bắc tiến lên hàng đầu trên mặt trận sản xuất, chiến đấu, học tập và xây

dựng đời sống mới, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược trong bất kỳ tình huống

nào để bảo vệ miền Bắc, tích cực ủng hộ cách mạng giải phóng miền Nam và đẩy mạnh

công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Do vậy, nội dung phong trào “ba sẵn sàng” được bổ

sung và hoàn thiện thêm:

Sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu dũng cảm và sẵn sàng nhập ngũ (bộ đội chủ lực,

bộ đội địa phương, dân quân tự vệ).

Sẵn sàng khắc phục khó khăn, đẩy mạnh sản xuất, công tác và học tập trong mọi

tình huống.

Sẵn sàng đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc gì Tổ quốc cần.

Phong trào “ba sẵn sàng” đã nhanh chóng được chỉ đạo thành phong trào chung

trên toàn miền Bắc.

Tại lễ kỷ niệm 35 năm ngày thành lập Đoàn 26/3/1966, Chủ tịch Hồ Chí Minh và

các đồng chí lãnh đạo Đảng: Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng đã đến dự.

Trong bài phát biểu của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Với một thế hệ thanh

niên hăng hái và kiên cường, chúng ta nhất định thành công trong sự nghiệp bảo vệ

miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Ban Chấp hành Trung ương Đảng

đã tin tưởng trao cho thế hệ trẻ lá cờ mang dòng chữ: Vì chủ nghĩa xã hội, vì lý tưởng

cộng sản, thanh niên anh dũng tiến lên.

Thực hiện lời dạy của Bác, hàng triệu thanh niên miền Bắc đã tích cực tham gia

phong trào “ba sẵn sàng” nhằm thực hiện nhiệm vụ củng cố quốc phòng, sẵn sàng chiến

đấu bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa và những thành quả cách mạng mới giành được

dựa trên cơ sở những nội dung và hình thức mới theo sự chỉ đạo của Đảng và Bác Hồ.

Thanh niên nhận thức rõ hơn nhiệm vụ chiến đấu chống Mỹ, cứu nước là nội

dung chủ yếu nhất, nóng hổi nhất, thời sự nhất trong phong trào “ba sẵn sàng”. Dưới sự

lãnh đạo của Đảng, Trung ương Đoàn đã tổ chức hơn 4 triệu thanh niên thành đội quân

chiến đấu “ba sẵn sàng”, đội hậu bị hùng mạnh của các lực lượng vũ trang nhân dân,

đáp ứng mọi yêu cầu chiến đấu và chiến thắng giặc Mỹ xâm lược.

Khí thế tòng quân, gia nhập các lực lượng vũ trang được phát động vô cùng sôi nổi

và rộng rãi trong nông thôn, đường phố, xí nghiệp, cơ quan, trường học với tinh thần “tiền

tuyến gọi, thanh niên sẵn sàng”, “tiền tuyến cần bao nhiêu, thanh niên có bấy nhiêu”, “có

lệnh là đi, có giặc là đánh, đã đánh là thắng”. Hàng triệu lá đơn ba sẵn sàng đăng ký nhập

ngũ, hàng chục vạn lá đơn xin tái ngũ và tình nguyện ở lại quân đội tiếp tục chiến đấu cho đến

khi Tổ quốc không còn bóng giặc. Có thể nói chưa có bao giờ trong đời sống tinh thần của

thanh niên lại có sức cổ vũ mạnh mẽ, khí thế chiến đấu hừng hực như thời gian này.

Thanh niên công nhân và nông dân, học sinh với tư thế “tay búa, tay súng”,

phong trào hành quân vũ trang, luyện tập quân sự, rèn luyện thân thể được tổ chức và

hoạt động liên tục rầm rộ khắp nơi.

Thanh niên trong lực lượng vũ trang nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng đẩy

mạnh phong trào thi đua “quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Tiêu biểu cho tinh

thần quyết chiến quyết thắng, gan dạ mưu trí tuyệt vời là các điển hình “đơn vị quyết

thắng”, là những tấm gương trong sáng. Tại Đại hội thanh niên quyết thắng các lực

lượng vũ trang năm 1966, đồng chí Lê Duẩn đã thay mặt Đảng nhiệt liệt biểu dương

thành tích to lớn của thanh niên lực lượng vũ trang, những chiến sỹ góp phần xây dựng đơn

vị quyết thắng của mình.

Nhằm động viên và đoàn kết đông đảo trí thức vào công cuộc chống Mỹ, cứu

nước, từ ngày 4 đến 6/1/1966, Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tổ

chức Hội nghị trí thức Việt Nam chống Mỹ, cứu nước. Tại Hội nghị, trí thức Việt Nam

đã quyết tâm phục vụ sản xuất, chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu thông qua việc đẩy

mạnh phong trào “ba quyết tâm” đó là: Quyết tâm phục vụ sản xuất, chiến đấu và đời

sống; Quyết tâm đẩy mạnh cách mạng kỹ thuật, tư tưởng, văn hoá; Quyết tâm đẩy mạnh

việc xây dựng đội ngũ trí thức xã hội chủ nghĩa. Từ phong trào “ba quyết tâm” đã lôi

cuốn đông đảo trí thức Việt Nam tích cực tham gia vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước

và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong không khí chống Mỹ sục sôi đang dâng lên mạnh mẽ từ thành thị đến nông

thôn, hàng triệu trái tim cháy bỏng ngọn lửa yêu nước của thanh niên tập hợp trong các

đội thanh niên xung phong quyết tiến lên cống hiến sức lực và trí tuệ cho công cuộc

chống Mỹ, cứu nước. Khí thế tòng quân sôi nổi dần biến thành nhận thức, tư tưởng, tình

cảm lớn của thanh niên miền Bắc cả trong suy nghĩ và hành động. Lúc này, đánh giặc là

lẽ sống của thanh niên, lý tưởng đẹp nhất của thanh niên là ở trận tuyến đánh Mỹ. Các

hoạt động đẩy mạnh việc tuyên truyền giáo dục gương Lê Mã Lương - dũng sỹ giải

phóng trên chiến trường đường 9 Khe Sanh, 5 lần đạt danh hiệu dũng sỹ vẻ vang, được

phát động khắp trên toàn miền Bắc. Thanh niên nhận rõ nghĩa vụ cao quý của tuổi trẻ là

chiến đấu, sứ mệnh thiêng liêng của thanh niên thời đại Hồ Chí Minh là đánh thắng giặc

Mỹ xâm lược. Đợt tuyên truyền giáo dục gương điển hình Lê Mã Lương không chỉ đáp

ứng yêu cầu về công tác tư tưởng của Đảng, làm cho thanh niên nhận thức sâu sắc vinh

dự và nghĩa vụ lịch sử của thanh niên đối với sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước mà còn

động viên thanh niên phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong chiến đấu, lao động

sản xuất và học tập rèn luyện, sẵn sàng xả thân vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ

nghĩa xã hội.

Qua 4 năm chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của Mỹ (1965- 1968) là một cuộc

thử thách tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa. 4 năm chiến tranh, giữa khói lửa của 10

vạn lần địch đánh phá và hơn 1 triệu tấn bom các loại, thanh niên miền Bắc đã góp phần to

lớn làm nên một sự nghiệp phi thường. Thắng lợi của cuộc đấu tranh chống chiến tranh phá

hoại lần thứ nhất của đế quốc Mỹ còn là một thực tế đanh thép khẳng định vai trò lãnh đạo

của Đảng trong việc tổ chức, huy động và tập hợp lực lượng thanh niên phát huy tinh thần và

sức mạnh tuổi trẻ trong cuộc kháng chiến giành lại độc lập tự do của dân tộc.

Song, dù đứng trước những thất bại hết sức nặng nề nhưng Mỹ vẫn chưa từ bỏ

âm mưu mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc - căn cứ địa cách mạng của cả nước,

đặc bịêt khi Mỹ liên tiếp thất bại và sa lầy ở chiến trường miền Nam cũng như ở Lào và

Cămpuchia. Để tạo thế mạnh trên bàn đàm phán nhằm ép Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

ký những điều có lợi cho Mỹ, tháng 4 năm 1972, đế quốc Mỹ đã liều lĩnh quay lại ném

bom rất ác liệt ở miền Bắc. Chúng dùng cả máy bay chiến lược B52 cùng máy bay hiện

đại F111 ném bom huỷ diệt Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố thị xã khác ở vùng

lân cận.

Cả Hà Nội, Hải Phòng và nhiều nơi trên miền Bắc vào trận. Trên các trận địa tên

lửa, trên các sân bay dã chiến, trên các pháo dài phòng không… các chiến sỹ quân đội

nhân dân Việt Nam và dân quân tự vệ lần đầu giáp trận với pháo đài bay B52 đã phát

huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, xuất kích và nổ súng kịp thời, chính xác, lập nên

nhiều chiến công.

Các chiến sỹ trẻ binh chủng cao xạ, pháo binh, tên lửa, không quân, rađa, dân

quân tự vệ đã cùng với các lực lượng, quân chủng, binh chủng và hệ thống phòng không

nhân dân tạo nên những vành đai thép, những lưới lửa hoả lực dày đặc đủ mọi tầm, mọi

hướng. Phát huy truyền thống trăm trận trăm thắng, với ý chí “không có gì quý hơn độc

lập, tự do” và tinh thần cảnh giác, quyết tâm đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại của

đế quốc Mỹ, thanh niên sinh viên với khẩu hiệu “Mỗi trường là một chiến hào kiên

cường thắng Mỹ” đã xiết chặt đội ngũ bước vào trận chiến đấu mới, nêu cao quyết tâm

đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Sinh viên khoa Điện, Động lực của Đại học Bách khoa

Hà Nội đã đến các trận địa pháo, tên lửa phục vụ chiến đấu, bảo quản, sửa chữa vũ khí,

khí tài. Trên 200 sinh viên các lớp Y6 trường Đại học Y đã đến các nơi bị địch đánh phá

tham gia cứu chữa đồng bào, thương binh. Sinh viên Đại học Thương nghiệp tổ chức

thành tổ, nhóm đi làm nhiệm vụ bảo vệ kho tàng, sinh viên các trường Tổng hợp, Sư

phạm… tham gia tổ chức tốt đời sống sơ tán, tuyên truyền đường lối của Đảng và Nhà

nước trong nhân dân. Đặc biệt trong trận 12 ngày đêm đánh trả các cuộc tập kích không

quân chiến lược của Nich - xơn vào Hà Nội và Hải Phòng, thanh niên ba sẵn sàng trong

lực lượng vũ trang cùng với các lực lượng thanh niên khác trên toàn miền Bắc đã chiến

đấu ngoan cường, lập công xuất sắc với chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không”, đánh

thắng hoàn toàn cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ 2 của đế quốc Mỹ. Tiêu biểu cho

những chiến công oanh liệt là 88 anh hùng thanh niên trong 135 anh hùng và hàng vạn

chiến sỹ quyết thắng được Đảng biểu dương khen ngợi.

Có thể nói, sự nghiệp cách mạng miền Bắc và ở cả miền Nam đang đòi hỏi

chúng ta phải nâng cao ý chí phấn đấu để giành thắng lợi cuối cùng. Dưới sự lãnh đạo

của Đảng, sự dìu dắt của Đoàn, thanh niên miền Bắc đã được bồi đắp khát vọng được

cống hiến, hy sinh cho cách mạng, coi đó là hạnh phúc cao cả nhất của đời mình. Phong

trào cách mạng chính là con đường đưa thanh niên vào những mũi nhọn của sự nghiệp

chống Mỹ, cứu nước góp phần nâng cao tình cảm cách mạng, khí thế cách mạng và tri

thức cách mạng cho thanh niên. Chính từ phong trào này đã thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần

thi đua sản xuất và học tập, chấp hành vô điều kiện những yêu cầu của Đảng ở bất cứ

nơi đâu, tạo ra một lực lượng hậu bị hùng hậu. Đặc biệt là phong trào “ba sẵn sàng” đã

thực sự là trường học vĩ đại về chủ nghĩa anh hùng cách mạng của thanh niên ta, động

viên thu hút hàng triệu thanh niên miền Bắc chiến đấu, phục vụ chiến đấu, lao động sản

xuất và công tác, học tập rèn luyện và xây dựng cuộc sống mới. Thanh niên “ba sẵn

sàng” trở thành lực lượng xung kích không nề gian khổ, không sợ hy sinh, dám lăn

mình vào những nơi khó khăn, nguy hiểm, lập nên những chiến công oanh liệt.

Qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, tuổi trẻ miền Bắc đã vươn lên thành những

chiến sỹ kiên cường, những anh hùng trong sự nghiệp chống đế quốc và xây dựng xã

hội mới. Đó là những con người có lòng yêu nước, căm thù sâu sắc đế quốc Mỹ và tay

sai, tự giác chiến đấu vì nghĩa vụ quốc tế cao cả, những con người có lòng trung thành

tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân. Thành công này cũng chính là sự phản

ánh quá trình chỉ đạo nhạy bén trước tình hình mới của Đảng để thu hút, lôi cuốn được

hàng triệu thanh niên miền Bắc vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

2.2.2 Giữ vững quyết tâm khắc phục khó khăn tiến quân vào mặt trận lao

động sản xuất, đẩy tới cao trào lao động mạnh mẽ, tiếp tục xây dựng miền Bắc xã hội

chủ nghĩa trong tình hình mới

Tháng 3/1965, Trung ương Đảng họp Hội nghị lần thứ 11 xác định cách mạng

nước ta chuyển sang thời kỳ cả nước có chiến tranh, miền Nam là tiền tuyến lớn, miền

Bắc là hậu phương lớn nhưng là hậu phương có chiến tranh và đang trực tiếp chiến đấu.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định chuyển hướng xây dựng kinh tế và mọi

mặt đời sống của miền Bắc sang thời chiến để ứng phó với tình hình địch tăng cường

mở rộng chiến tranh phá hoại. Đồng thời, đáp ứng yêu cầu xây dựng chủ nghĩa xã hội

và ổn định đời sống nhân dân trong điều kiện có chiến tranh.

Công tác chuyển hướng tư tưởng cho phù hợp với tình hình mới đang đặt ra hơn

bao giờ hết đối với Đảng để làm cho toàn dân, toàn quân thấy được chỗ mạnh, chỗ yếu,

chỗ thuận lợi, khó khăn của cả ta và địch, hiểu rõ âm mưu của địch và thấy rõ miền Bắc

đang ở trong thời chiến để bố trí lại lực lượng lao động cho phù hợp với việc chuyển

hướng nền kinh tế.

Do vậy, một trong những vấn đề quan trọng đối với công tác giáo dục lý tưởng

cách mạng của thanh niên là cần làm cho thanh niên nhận thức rõ hơn vai trò của mình

trong việc xây dựng nền kinh tế miền Bắc trong điều kiện có chiến tranh, tiếp tục tiến

nhanh, tiến mạnh vào mặt trận lao động sản xuất để xây dựng miền Bắc xã hội chủ

nghĩa vững mạnh, đảm bảo chi viện cho miền Nam, giành thắng lợi quyết định. Có như

vậy mới thực hiện được lý tưởng cách mạng cao cả là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã

hội.

Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ thể hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống kháng

chiến. Để khắc phục tư tưởng cho rằng chỉ có chiến đấu ngoài chiến trường bom đạn

giành lại độc lập, tự do mới là trường học rèn luyện lý tưởng cách mạng cho thanh niên,

Đảng đã tổ chức tuyên truyền bằng nhiều hình thức để khẳng định quan điểm xây dựng

chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc để phục vụ nhiệm vụ đấu tranh thống nhất nước nhà, góp

phần thực hiện lý tưởng cách mạng cao đẹp mà Đảng và Bác đã dày công lựa chọn.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự dìu dắt của Đoàn thanh niên, trên mặt trận lao

động sản xuất, xây dựng chủ nghĩa xã hội, tăng cường tiềm lực kinh tế, quốc phòng,

củng cố hậu phương vững mạnh, làm tròn nhiệm vụ của hậu phương lớn đối với tiền

tuyến lớn, Đảng đã đưa hàng triệu thanh niên miền Bắc vào môi trường học tập thực tế

rộng lớn, tạo nên một khí thế thi đua sôi nổi.

Xây dựng miền Bắc trong điều kiện cả nước có chiến tranh là một nhiệm vụ đầy

khó khăn và là thử thách lớn đối với nhân dân miền Bắc nói chung và với lực lượng

thanh niên xung kích nói riêng. Hai cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ là hai lần

đánh phá rất ác liệt, có tính huỷ diệt các cơ sở kinh tế, văn hoá, đê điều, cầu cống, công

trình thuỷ lợi nhằm phá hoại sự nghiệp xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa. Do vậy,

Đảng chủ trương đẩy mạnh phong trào “ba sẵn sàng” của thanh niên không chỉ trên mặt

trận chiến đấu mà trên cả mặt trận sản xuất, mỗi thanh niên là một chiến sỹ trên mặt trận

của mình.

Với thanh niên nông dân - đội quân lao động xung kích 3 sẵn sàng đông đảo và

hùng hậu ở nông thôn đã đi đầu trên mặt trận sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn

mới xã hội chủ nghĩa. Trong nông nghiệp, thanh niên đã đề ra 3 mục tiêu để phấn đấu,

phát động xây dựng “cánh đồng 5 tấn, 10 tấn thắng Mỹ” là một phương thức hoạt động

sáng tạo của thanh niên trên đồng ruộng cũng như các phong trào làm phân, làm bèo

dâu, chọn giống, góp phần đắc lực vào thắng lợi to lớn của sản xuất nông nghiệp. Tiêu

biểu cho những bông hoa 5 tấn và những lá cờ đầu giành 3 mục tiêu nông nghiệp của

thanh niên ba sẵn sàng là Bình Đà (Hà Tây), Vũ Thắng (Thái Bình), Hùng Cường (Hải

Hưng)…

Ngoài ra, để phát huy tinh thần hăng say lao động sản xuất, Đoàn thanh niên

dưới sự lãnh đạo của Đảng đã tổ chức nhiều phong trào với những hình thức hoạt động

phong phú như thi cấy, thi gặt, thi cắt xén, Hội nghị xã viên trẻ…. có tác dụng động

viên, cổ vũ thanh niên thi đua lao động và rèn luyện, bồi dưỡng thanh niên nông thôn

thành những người lao động mới, hăng say với tinh thần làm chủ, lao động khẩn trương,

có kỹ thuật và sáng tạo, phấn đấu từng bước đưa chăn nuôi trở thành ngành sản xuất

chính. Thanh niên đã hăng hái tham gia vào đội quân chăn nuôi, đi đầu trong các khâu

kỹ thuật: chế biến thức ăn, đàn lợn 100kg.

Đặc biệt, Đoàn đã tổ chức xây dựng khu kinh tế thanh niên - một công trình kinh tế

Đoàn đảm nhận trước Đảng và Nhà nước. Khu kinh tế thanh niên đã mở ra nhiều khả năng

và triển vọng cho việc xây dựng những vùng kinh tế mới .

Thanh niên công nhân là lớp người đi đầu trong phong trào “ba sẵn sàng”. Căm

thù sục sôi trước hành động dã man của đế quốc Mỹ, hàng vạn lá đơn của thanh niên

công nhân đều có chung một ý:

Trong giờ phút thiêng liêng của Tổ quốc, thanh niên công nhân chúng

tôi xin có mặt hàng đầu trên mọi trận tuyến chống Mỹ, cứu nước. Trong lúc

Tổ quốc chưa có lệnh gọi lên đường cầm súng làm nhiệm vụ trực tiếp chiến

đấu giết giặc thì trên vị trí trách nhiệm hiện tại chúng tôi quyết giành nhiều

thắng lợi to lớn trên mặt trận sản xuất và công tác trong bất kể tình huống khó

khăn nào [29, tr.10].

Do yêu cầu của tình hình mới, thanh niên công nhân trong các ngành công

nghiệp đã phát huy phong trào “tay búa tay súng”, ra sức thi đua sản xuất, tiết kiệm

trong điều kiện có chiến tranh ác liệt. Ở những vùng, những cơ sở trọng điểm, các đội

thanh niên xung kích đã dũng cảm trong việc đi đầu tháo rỡ, vận chuyển, phân tán, sơ

tán máy móc, bảo quản thiết bị, kho tàng nguyên vật liệu. Đặc biệt, thanh niên hưởng

ứng chủ trương chuyển hướng xây dựng và phát triển kinh tế thời chiến, hơn 2 vạn

thanh niên công nhân đã dũng cảm trong chiến đấu cũng như trong ứng cứu khắc phục

hậu quả chiến tranh, ổn định và phục hồi sản xuất. Nhiều nơi do yêu cầu nhiệm vụ phải trụ

lại để sản xuất trong bất kỳ tình huống nào, các đội thanh niên xung phong, thanh niên

quyết thắng tổ chức che chắn để bảo vệ sản xuất. Thanh niên nhà máy điện Yên Phụ (Hà

Nội), đơn vị anh hùng nêu cao quyết tâm “tim có thể ngừng đập nhưng điện không thể

ngừng vận hành”, 200 ngày đêm không ngừng bám trụ sản xuất, bất chấp bom đạn, đem lại

ánh sáng cho thủ đô. Đội thanh niên xung kích cảng Hải Phòng với khẩu hiệu “Cảng là trận

địa” đã xông pha, lăn lộn dưới mưa đạn, ngày đêm cứu kho, cứu hàng, giải toả cảng. Thanh

niên Đài tiếng nói Việt Nam không lúc nào rời vị trí để bảo đảm chương trình thu phát

trong lúc máy bay B52 của giặc Mỹ nhiều lần ném bom rải thảm.

Ở những nhà máy, xí nghiệp nhỏ và sơ tán có điều kiện đẩy mạnh sản xuất,

phong trào thanh niên và hoạt động của Đoàn đã có những hình thức phong phú. Cán bộ

kỹ thuật và khoa học trẻ đã xung phong đảm nhận hàng nghìn công trình có giá trị kinh

tế cao. Trong phong trào phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, thanh niên công nhân đã

phát huy hàng vạn sáng kiến có giá trị kinh tế và khoa học kỹ thuật. Phong trào “hai mũi

tiến công thắng Mỹ”, “luyện tay nghề thi thợ giỏi” được tổ chức, chỉ đạo và hoạt động

khá sôi nổi trong các xí nghiệp.

Thanh niên trong các cơ quan hành chính nêu cao ý chí “3 sẵn sàng”: sẵn sàng

làm theo yêu cầu của Đảng; ra sức thi đua cải tiến tổ chức, cải tiến tác phong và lề lối

làm việc; không ngừng nâng cao hiệu suất công tác.

Thanh niên sinh viên thi đua học tập rèn luyện với khí thế cách mạng sôi nổi, tích

cực tham gia xây dựng cuộc sống mới. Họ đã nhanh chóng nhận thức học tập là một

nghĩa vụ, nhiệm vụ cách mạng đưa nước nhà ra khỏi tình trạng nghèo nàn lạc hậu, mau

chóng xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Để động viên thanh niên sinh viên cũng như học sinh trên cả nước thi đua học tốt

để xây dựng đất nước, Bác Hồ đã gửi thư cho cán bộ, thầy giáo, cô giáo, học sinh nhân

dịp năm học mới 16/10/1968, Bác dạy: Dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi đua

“dạy tốt học tốt”. Phong trào thi đua “dạy tốt học tốt” trở thành mục tiêu phấn đấu

không ngừng của tuổi trẻ trong các trường học. Sinh viên các trường trung học chuyên

nghiệp, trường dạy nghề… đã đóng vai trò tích cực trong việc sơ tán trường lớp đến nơi

an toàn, lên rừng, về nông thôn xây dựng cơ sở mới để tiếp tục dạy và học. Thanh niên

sinh viên Bách Khoa và nhiều trường đại học khác với khẩu hiệu “vác trường lên vai đi

sơ tán” dù trong hoàn cảnh nào cũng tiếp tục dạy tốt học tốt, nghiên cứu khoa học thiết

thực phục vụ sản xuất và chiến đấu.

Đứng trước những đòi hỏi của nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn cách mạng

mới, Đảng đã không ngừng tổ chức cho thanh niên tham gia các hoạt động lao động sản

xuất thực tế, rèn luyện thanh niên thành một thế hệ kế tục trung thành và xuất sắc sự

nghiệp cách mạng của Đảng và Bác Hồ.

Với nhiều hình thức, phương pháp giáo dục thích hợp: giáo dục thông qua các

buổi sinh hoạt chính trị, thông qua hoạt động thực tiễn, đặc biệt là phương thức giáo dục

bằng những tấm gương điển hình đã đạt được hiệu quả nổi bật. Những cơ quan báo chí,

xuất bản của Đảng và Nhà nước như báo Tiền phong, báo Thanh niên, nhà xuất bản

Kim Đồng đã góp phần to lớn trong việc tuyên truyền công tác giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên.

Tuy nhiên, trong không khí sục sôi cách mạng, thanh niên đang phát huy những

mặt tích cực, góp phần to lớn vào công cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc thì

ngày 2/9/1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời. Đây là một tổn thất lớn đối với toàn

Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Người ra đi nhưng đã để lại cho thế hệ sau một di sản

vô cùng quý giá, đó là sự nghiệp vĩ đại, tư tưởng, đạo đức, tác phong của Người. Nhiệm

vụ của toàn Đảng, toàn dân ta là đoàn kết chặt chẽ, quyết tâm làm theo Di chúc của Hồ

Chủ tịch, kiên trì đẩy mạnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền

Nam, bảo vệ miền Bắc. Theo tinh thần đó, thực hiện Chỉ thị 173 - CT/TW ngày

29/9/1969 của Bộ Chính trị về đợt sinh hoạt chính trị “Học tập làm theo Di chúc của

Hồ Chủ tịch”, Đảng đã khơi dậy tinh thần ‘Mãi mãi học tập và làm theo Di chúc và lời

dạy của Bác Hồ, tự hào, tin tưởng, đoàn kết và anh dũng phấn đấu đẩy mạnh cao trào

“ba sẵn sàng”, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, xây dựng thành công chủ nghĩa

xã hội, không ngừng bồi dưỡng, rèn luyện để trở thành người kế tục trung thành xuất

sắc sự nghiệp của Đảng và Bác Hồ” trong thanh niên.

Biến đau thương thành hành động, thanh niên ra sức thi đua yêu nước, đẩy mạnh

cao trào “ba sẵn sàng” nhằm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược và xây dựng chủ nghĩa xã

hội.

Đặc biệt những năm 1973 - 1975 khi cả nước đang dồn sức cho những thắng lợi

quyết định, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, trước yêu cầu mới

của cách mạng, từ ngày 20/12/1973 đến 17/1/1974, Ban Chấp hành Trung ương Đảng

tiến hành Hội nghị lần thứ 22 và ra Nghị quyết “Về nhiệm vụ, phương hướng khôi phục

và phát triển kinh tế miền Bắc”. Bên cạnh những đánh giá về tình hình kinh tế miền Bắc,

chỉ rõ những thắng lợi của quân và dân miền Bắc đạt được trong những năm chiến tranh ác

liệt, Hội nghị cũng chỉ ra những khó khăn của kinh tế miền Bắc và đề ra nhiệm vụ cụ thể:

Phải nhanh chóng hoàn thành việc hàn gắn vết thương chiến tranh, ra

sức khôi phục và phát triển kinh tế, phát triển văn hoá, tiếp tục xây dựng cơ

sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, củng cố chế độ xã hội chủ nghĩa

về mọi mặt, ổn định tình hình kinh tế và đời sống nhân dân, củng cố quốc

phòng, ra sức chi viện cho cuộc đấu tranh cách mạng và xây dựng vùng giải

phóng của đồng bào miền Nam [66, tr.274].

Tiếp tục nêu cao và phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong thanh niên,

Đảng đã động viên thanh niên miền Bắc lao động thực hiện thắng lợi nhiệm vụ khôi

phục và phát triển kinh tế theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ 22 của Ban Chấp

hành Trung ương Đảng.

Ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình đối với vận mệnh dân tộc, hàng triệu thanh niên

miền Bắc đã được tham gia đợt sinh hoạt chính trị về tình hình nhiệm vụ mới. Cùng với toàn

Đảng, toàn quân, toàn dân bước vào giai đoạn chuẩn bị với quy mô chưa từng có nhằm đưa sự

nghiệp cách mạng lâu dài và gian khổ của nhân dân ta đến thắng lợi hoàn toàn. Trên miền Bắc

xã hội chủ nghĩa, phong trào lao động sản xuất thi đua hoàn thành vượt mức kế hoạch diễn ra

sôi nổi. Tại Hà Nội, phong trào “lao động tình nguyện” được phát động rộng rãi. Thanh niên

các cơ sở sản xuất thực hiện ngày giờ công cao, đăng ký phấn đấu tăng năng suất hoàn thành

vượt mức kế hoạch, xây dựng phong cách lao động mới.

Đặc biệt, để phát huy vai trò xung kích cách mạng của thanh niên trên mặt trận xây

dựng và củng cố miền Bắc, ngày 13/8/1974, Đoàn thanh niên lên kế hoạch tổ chức học tập

Nghị quyết 228 của Bộ Chính trị “Về cuộc đấu tranh chống lấy cắp tài sản xã hội chủ nghĩa,

chống làm ăn phi pháp, tăng cường quản lý lao động, quản lý thị trường, giữ vững trật tự trị

an, phục vụ tốt phong trào lao động sản xuất và tiết kiệm, phục vụ tốt đời sống nhân dân”.

Đợt học tập được tổ chức rộng khắp, góp phần củng cố lòng tin vào chế độ, vào Đảng cũng

như ý thức của thanh niên về trách nhiệm đi đầu trong cuộc đấu tranh với các hành động ăn

cắp của công, làm ăn phi pháp, phát hiện và đấu tranh với các hiện tượng tiêu cực. Bằng sự

kết hợp việc nâng cao nhận thức tư tưởng với việc giáo dục thông qua các sự việc cụ thể, đưa

thanh niên tham gia thực tiễn cuộc đấu tranh, tổ chức triển lãm trưng bày, tọa đàm giữa lãnh

đạo Đảng, chính quyền với thanh niên đã thực sự cổ vũ mạnh mẽ thái độ nhiệt tình, hăng say

lao động của thanh niên, tăng cường ý thức kỷ luật lao động tiến quân mạnh mẽ vào mặt trận

lao động sản xuất, quyết tâm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

2.2.3. Động viên thanh niên miền Bắc tập trung cao độ, xung phong chiến

đấu, chi viện cho miền Nam trong cuộc đấu tranh giành thắng lợi quyết định

Qua thử thách của chiến tranh, miền Bắc thể hiện tính ưu việt của hậu phương xã

hội chủ nghĩa. Một hậu phương trong chiến tranh ác liệt, đời sống của nhân dân tương

đối ổn định, chi viện ngày càng nhiều sức người sức của cho tiền tuyến với tinh thần

“thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, với sự sẵn sàng hy sinh “xe

chưa qua, nhà không tiếc” để giao thông thông suốt bảo đảm chi viện cho chiến trường.

Một hậu phương kiên cố, vững vàng trong mọi khó khăn thử lửa, là kết quả của quá

trình Đảng động viên, tổ chức giáo dục cho thanh niên tinh thần xung phong chiến đấu,

chi viện cho miền Nam để giành thắng lợi quyết định. Thực hiện chủ trương của Đảng

và Chính phủ, các hoạt động chuẩn bị và sắp xếp lực lượng, lập sổ vàng những thanh

niên đi đánh Mỹ, thực hiện chính sách hậu phương… đã khơi dậy tinh thần xung phong

tình nguyện lên đường chiến đấu trong thanh niên miền Bắc. Xuất hiện nhiều điển hình

tập thể về công tác tuyển quân như xã Hoà Xá (Hà Tây) với “chiến gậy Trường Sơn” đã

đi vào lịch sử.

Để đáp ứng kịp thời sức người, sức của cho tiền tuyến đánh thắng giặc Mỹ xâm

lược, tháng 3/1965, Trung ương Đoàn thanh niên phát động phong trào tình nguyện gia

nhập “Đội thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước” (tập trung). Ngày 21/6/1965,

Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị cho phép chính thức thành lập “Đội thanh niên xung

phong chống Mỹ, cứu nước” (tập trung) làm nhiệm vụ đảm bảo giao thông vận tải trên

những tuyến đường trọng yếu. Tuy nhiên, do yêu cầu khẩn trương của tiền tuyến nên

khi chưa có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, ngày 25/4/1965, “Đội thanh niên xung

phong chống Mỹ, cứu nước” (tập trung) đầu tiên đã thành lập. Khẩu hiệu “Tất cả cho

tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng giặc Mỹ xâm lược” trở thành quyết tâm hành động cho

mỗi người dân, mỗi gia đình, mỗi địa phương trên toàn miền Bắc. Nam nữ thanh niên

phấn khởi tình nguyện làm đơn gia nhập thanh niên xung phong, số đơn tình nguyện

thường nhiều hơn gấp 2, 3 lần so với số tuyển, đặc biệt là nữ thanh niên cũng tình

nguyện xung phong vào tuyến lửa nhận nhiệm vụ. Cả miền Bắc chỉ trong vòng ba tháng

từ tháng 4 đến tháng 7 năm 1965, gần 5 vạn đội viên thanh niên xung phong đã lên

đường để cùng sát cánh với bộ đội Trường Sơn làm nhiệm vụ mở đường mới và đảm

bảo giao thông vận tải chi viện tiền tuyến. Vượt qua bom đạn ác liệt, “địch đánh ta sửa

ta đi”, “địch đánh ta cứ đi”, mỗi đoạn đường Trường Sơn hàng ngày chứng kiến biết

bao nhiêu kỳ tích của lực lượng thanh niên xung phong, biết bao tấm gương anh dũng

với tinh thần “tim có thể ngừng đập nhưng mạch máu giao thông không thể tắc” hay

“sống anh dũng bám đường, chết kiên cường dũng cảm” đã tác động mạnh mẽ đến ý chí

bất khuất của thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên ở miền Bắc nói riêng.

Tháng 9 năm 1965, cuộc chiến đấu của nhân dân ta trên chiến trường miền Nam phát

triển mau lẹ, cần một lực lượng làm nhiệm vụ trên tuyến đường dây liên tỉnh Trị - Thiên.

Được Đảng chỉ đạo và giao nhiệm vụ, 3 tỉnh Nam Hà, Ninh Bình, Hà Tây đã tuyển mỗi tỉnh

110 đoàn viên thanh niên thành lập đội thanh niên xung phong đặc biệt phục vụ chiến trường

miền Nam. Các địa phương khác trên cả nước đều thành lập đội thanh niên xung phong

chống Mỹ cứu nước, nguồn bổ sung nhân lực dồi dào tren mọi mặt trận chiến đấu.

Đứng trước tình hình đế quốc Mỹ liều lĩnh mở cuộc chiến tranh xâm lược nước

ta, tháng 7/1966, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã công bố lệnh động viên cục bộ tăng cường

lực lượng quốc phòng, đẩy mạnh cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân ta. Để giúp

cho thanh niên nhận rõ hơn âm mưu thâm độc của đế quốc Mỹ, củng cố thêm ý chí căm

thù giặc, Trung ương Đoàn đã ra Thông báo số 12 - TB/TNLĐ - TW “Về việc học tập

Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và chấp hành Lệnh động viên cục bộ”. Đợt học

tập đã khắc sâu lòng căm thù giặc trong thanh niên, vạch rõ âm mưu xảo quyệt của địch,

xây dựng tinh thần dám xả thân vì nghĩa lớn, quyết tâm chiến đấu cho thanh niên. Họ

hiểu rằng chúng ta không ai muốn chết nhưng khi cần đấu tranh để giành lấy và bảo vệ

cuộc sống thì phải làm cách mạng, dám chiến đấu, dám hy sinh cả tính mạng của mình.

Đứng trước sự mất còn của Tổ quốc, sự thành bại của cách mạng mà cúi đầu, quỳ gối

cầu xin sự sống là xỉ nhục. Cuộc sống chỉ cao quý khi chúng ta sống có lý tưởng và để

thực hiện lý tưởng, khi cần chúng ta có thể xả thân vì sự nghiệp chung của dân tộc.

Vì vậy, nhiều chương trình hành động mới của thanh niên đã được phát động nổi

bật là phong trào xin tòng quân ở cả nam nữ thanh niên miền Bắc: Ở Hà Nội 19 vạn

thanh niên nam nữ nộp đơn xin vào bộ đội, Thái Bình 16 vạn, 13 vạn thanh niên Hải

Phòng sôi nổi tòng quân. Vĩnh Phú có phong trào “Trai đất tổ mở hội tòng quân”, Hải

Hưng, Thái Nguyên, Nam Hà và nhiều địa phương khác có “Ngày hội tuổi trẻ bàn việc

nước”. … Nhiều hình ảnh có sức cổ vũ mạnh mẽ tinh thần thanh niên lên đường chiến

đấu được phát huy và mang lại hiệu quả như viếng mộ liệt sỹ, ghi sổ vàng truyền thống,

trồng cây lưu niệm…góp phần to lớn vào thắng lợi trong giai đoạn quyết định của cách

mạng. Nhiều thanh niên khẳng định: “Thời đại chinh chiến này làm người thanh niên,

niềm vui lớn nhất là được cầm khẩu súng xuất kích” [75; tr.42] cũng có nghĩa là được

tiến công, tiến công mãnh liệt trên bất cứ vị trí chiến đấu nào. Điều đó là ươc mơ là lẽ

sống của thanh niên.

Từ giữa năm 1972, bị thất bại nặng nề trên chiến trường miền Nam nhưng Mỹ và

bè lũ tay sai vẫn ngoan cố hy vọng gây sức ép với chúng ta ở Hội nghị Pari về Việt

Nam. Chính vì thế Mỹ đã “Mỹ hoá” trở lại cuộc chiến tranh. Từ tháng 4/1972, do Mỹ

tập trung đánh phá phần lớn đường, cầu phà, đoàn xe, đoàn thuyền giặc Mỹ lại tiến hành

thả mìn, thuỷ lôi phong toả cảng Hải Phòng, đường biển, đường sông nhằm cắt đứt,

ngăn cản và làm chậm trễ sự chi viện của hậu phương đối với tiền tuyến.

Có thể nói, tiền đồ của cuộc kháng chiến thắng lợi nhanh hay chậm lúc này tuỳ

thuộc một phần quan trọng ở sự tiếp tế của miền Bắc xã hội chủ nghĩa, của cả phe xã

hội chủ nghĩa với toàn bộ chiến trường Đông Dương. Đúng như Xihanúc nói: “Miền

Bắc là Tổ quốc của cuộc kháng chiến của nhân dân Đông Dương” [49, tr.13]. Tổ quốc

này bây giờ lại phải đóng vai trò lớn lao hơn nữa, phải đóng vai trò một cách hiệu quả

hơn nữa, nhanh chóng hơn nữa đối với toàn bộ chiến trường, chẳng những cho chiến

trường miền Nam, Campuchia mà cả Lào nữa.

Vinh dự càng lớn thì gánh vác càng nặng, trước yêu cầu tất cả cho tiền tuyến, tất cả

cho chiến thắng, Lời kêu gọi của Đảng và Chính phủ ngày 28/1/1973 đã khơi dậy truyền

thống anh hùng và tinh thần làm chủ tập thể, hăng hái lao động sáng tạo của nhân dân miền

Bắc để phục hồi và phát triển kinh tế, củng cố lực lượng quốc phòng, mở rộng sự nghiệp văn

hoá, xoá bỏ nghèo nàn lạc hậu, biến nước ta thành một nước xã hội chủ nghĩa vững mạnh và

phồn vinh. Đó cũng là lời hiệu triệu hàng vạn thanh niên miền Bắc lên đường gia nhập các

đội thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước, tham gia vào ngành giao thông vận tải phục

vụ chiến trường, cống hiến tuổi xuân cho sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước.

Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giao thông vận tải trở thành

mặt trận nóng bỏng. Các tuyến đường huyết mạch, các bến phà cầu cống đều bị máy

bay địch đánh phá ác liệt với quy mô ngày càng mở rộng. Chúng sử dụng tất cả các loại

máy bay tối tân, hiện đại nhất từ F105 đến F111, B52… , sử dụng đủ các loại bom cùng

với nhiều thủ đoạn chiến thuật xảo quyệt nhằm ngăn chặn sự chi viện của hậu phương

lớn đối với tiền tuyến lớn. Song, với ý chí “Sống bám đường, chết kiên cường dũng

cảm”, mặc cho cuộc sống lao động, chiến đấu và học tập dưới mưa bom, lửa đạn ác liệt,

yêu cầu nhiệm vụ luôn khẩn trương, điều kiện sinh hoạt vô cùng gian khổ, các đội thanh

niên xung phong đã ngày đêm lăn lộn với đường, dũng cảm, ngoan cường để giữ vững

và bảo vệ giao thông trong mọi tình huống. Phát huy nhiều sáng kiến trong gỡ mìn, thuỷ

lôi, phá bom, thực sự trở thành lực lượng xung kích đáng tin cậy trên con đường ra trận.

Đặc biệt là các đơn vị thanh niên xung phong xây dựng tuyến đường Trường Sơn -

đường Hồ Chí Minh - con đường huyết mạch có vai trò quyết định việc vận chuyển chi

viện của miền Bắc cho miền Nam. Mặc cho không quân Mỹ đã dùng 733 nghìn lượt

chiếc máy bay, đánh phá 151 nghìn trận, ném xuống tuyến đường Trường Sơn hơn 3,5

triệu tấn bom đạn đánh phá sự chi viện của miền Bắc cho miền Nam, song lực lượng

của ta mà chủ yếu là thanh niên đã dốc toàn lực xây dựng và bảo vệ tuyến vận tải chiến

lược, góp phần cùng nhân dân “mở đường chiến thắng”.

Để tăng cường lực lượng, chuẩn bị cho việc thực hiện chủ trương chiến lược giải

phóng miền Nam, trong hai năm 1973 - 1974, miền Bắc tuyển thêm 250 ngàn thanh

niên vào quân đội trong đó 150 ngàn người sau khi được huấn luyện được lập tức đưa

vào bổ sung cho các chiến trường miền Nam. Trong 2 năm từ 1973 đến tháng 2/1975,

lực lượng vũ trang được huấn luyện ở miền Bắc để chi viện cho chiến trường miền Nam

lên tới 264.000 cán bộ, chiến sỹ, quân số đi đến các nơi quy định đạt tỷ lệ cao, có đơn vị đạt

100%. [53, tr.368]. Sự chi viện của miền Bắc đã tạo nên thế áp đảo của cách mạng miền

Nam so với quân địch. Trong khi đó, các lực lượng dự bị chiến lược cũng được tăng

cường sẵn sàng đáp ứng yêu cầu cách mạng miền Nam. Đây cũng chính là cơ sở để Bộ

Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng hạ quyết tâm giải phóng miền Nam trong

năm 1975.

Riêng năm 1975, tổng số nhân lực miền Bắc động viên theo nhu cầu quốc phòng

chiếm tới 30% lực lượng lao động xã hội ở miền Bắc. Trong số đó có tới 60 -> 65% vào

lực lượng vũ trang. Năm 1973, 50% số quân tập trung ở miền Nam là lực lượng do miền

Bắc tăng cường [53, tr.368]. Ngoài lực lượng trực tiếp chiến đấu, các lực lượng vận tải,

lực lượng bảo đảm giao thông, mở đường và các lực lượng khác phục vụ cho chiến

trường… gồm hàng vạn người đều được động viên ở miền Bắc.

Nguồn nhân lực của hậu phương miền Bắc cung cấp cho chiến trường miền Nam

trong thời gian này chủ yếu là lực lượng thanh niên. Đó là những người trưởng thành

trong chế độ xã hội mới, có lý tưởng, ý thức giác ngộ cao, có ý chí và tri thức nhanh

chóng đáp ứng yêu cầu khốc liệt của cuộc chiến.

Trước những diễn biến nhanh chóng của cục diện chiến trường, Trung ương

Đảng và Quân uỷ Trung ương quyết định giải phóng hoàn toàn miền Nam trong năm

1975, điều đó càng đòi hỏi miền Bắc phải huy động tối đa nhân lực và vật lực để đáp

ứng nhu cầu của cách mạng. Trong 4 tháng đầu năm 1975, miền Bắc đưa nhanh vào

miền Nam hơn 110.000 cán bộ chiến sỹ, 230.000 ngàn tấn vật chất các loại. Các tỉnh ở

hậu phương miền Bắc phần lớn được đều được giao chỉ tiêu tuyển quân gấp 2 lần những

năm trước và đều hoàn thành chỉ tiêu giao quân cả năm. Nhiều thanh niên đã tạm ngừng

việc học tập để lên đường chiến đấu, góp phần không nhỏ vào thắng lợi đại thắng mùa

xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Có thể nói, trong phong trào cách mạng sôi nổi của nhân dân cả nước trong cuộc

kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội, thanh niên miền Bắc

được Đảng và Bác Hồ xây đắp nên tình cảm cách mạng, tình yêu đất nước, yêu chủ nghĩa

xã hội. Bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp thể hiện sự giác ngộ lý tưởng cộng sản sâu sắc

của thế hệ thanh niên anh hùng.

Đặc biệt trong những năm 1965 - 1975, đứng trước những yêu cầu khẩn trương

và cấp bách của sự nghiệp cách mạng khi Mỹ trực tiếp đưa quân vào Việt Nam, tiến

hành chiến tranh với cường độ mạnh hơn, chúng mở rộng cuộc chiến tranh xâm lược ra

cả miền Bắc xã hội chủ nghĩa, qua thử thách, chiến đấu gian khổ ác liệt, Đảng đã giáo

dục và xây dựng thế hệ thanh niên miền Bắc trở thành những con người sống có lý

tưởng, dám hy sinh xả thân vì cách mạng, có hành động kiên cường dũng cảm, hoàn

thành mọi nhiệm vụ mà Đảng và cách mạng giao phó. Trong bom rơi đạn nổ, cuộc

chiến đấu quyết liệt ở chiến trường vẫn có sức hấp dẫn với thanh niên bởi lẽ Đảng đã

trang bị sức mạnh, niềm tin và tinh thần cách mạng, dù khó khăn cũng vượt qua, dù hy

sinh cũng sẵn sàng. Đội cảm tử nhà máy Điện nổi lên như một tấm gương rực rỡ nhất

của thanh niên thủ đô, mỗi thanh niên chấp nhận sự hy sinh cho dòng điện quyết sinh:

Hỡi giặc Mỹ điên cuồng ta chẳng sợ đâu

Dù bom rơi đạn nổ trên đầu

Ta vẫn giữ lời thề trước Đảng

Ta vẫn giữ ngày đêm năm tháng

Ánh điện huy hoàng tiếng máy reo vui.

Nhiều tấm gương điển hình xuất hiện như Nguyễn Đình Quang nhà máy cơ khí

Quang Trung, 4 lần làm đơn xin nhập ngũ nhưng chưa được chấp nhận đã ở lại sản xuất

trở thành người lao động xuất sắc, cô gái trẻ thôn Dục Nội (xã Việt Hùng) Bùi Thị

Xuyên xông xáo trong lửa đạn vượt qua những hố bom trong đêm tối để cứu hàng chục

người cũng chỉ vì nhận thức được rằng mình là đoàn viên lại là dân quân phải hy sinh vì

dân, những lúc khó khăn này không thể nghỉ một phút và rất nhiều con người khác đã

sống chiến đấu vì cách mạng. Chính những tình cảm mà Đảng và Bác đã khơi dậy trong

thanh niên miền Bắc bằng nhiều hình thức đã thôi thúc họ xông vào khó khăn, lửa đạn

giành chiến thắng. Ý chí quyết thắng, chí khí anh hùng mà Đảng đã bồi dưỡng cho

thanh niên miền Bắc thể hiện như sóng cuộn nước trào trong kháng chiến chống Mỹ,

dũng mãnh xông lên trên chiến tuyến ác liệt và cả sự hy sinh thầm lặng và cao cả của

những nữ thanh niên kiên cường chăm lo công việc gia đình, làm tốt nhiệm vụ sản xuất

công tác đảm bảo sự chi viện đến mức cao nhất cho miền Nam trong những giai đoạn giành

thắng lợi quyết định.

Cùng với tinh thần đấu tranh kiên cường dũng cảm, Đảng đã bồi dưỡng cho

thanh niên tình cảm xã hội chủ nghĩa, chăm lo việc nước, luôn chủ động, sáng tạo trong

lao động sản xuất để hoàn thành tốt nhiệm vụ cách mạng trong mọi hoàn cảnh. Những

tình cảm đó đã cổ vũ hàng vạn thanh niên trên các chiến trường mặt trận khác nhau

chiến đấu lao động quên mình và sáng tạo. Trong những lúc khó khăn, trong thời kỳ thử

thách ác liệt những phẩm chất đó lại được nhân lên, thể hiện rõ đức tính cao cả, dám

chấp nhận mọi sự hy sinh vì lợi ích của nhân dân, của tập thể, nổi rõ tính sáng tạo tuyệt

vời của thanh niên ở khắp mọi nơi từ chiến trường ác liệt đến vùng nông thôn. Thế hệ

thanh niên ấy đã đấu tranh chống đế quốc Mỹ không chỉ bằng lòng dũng cảm hy sinh mà còn

bằng cả tài trí thông minh sáng tạo của Đảng ta, của nhân dân ta.

Đảng đã phát động được phong trào cách mạng rộng lớn, thông qua đó đào tạo

thế hệ thanh niên trở thành lớp người kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng vĩ đại

của Đảng, của Hồ Chủ tịch. Đứng trước cuộc chiến tranh mở rộng ra phạm vi cả nước

của đế quóc Mỹ, bên cạnh việc nâng cao giác ngộ chính trị tư tưởng là cơ bản, để khơi

dậy khát vọng được cống hiến nhiều nhất cho Tổ quốc, cho lý tưởng cộng sản của thanh

niên, Đảng đã tổ chức hoạt động giáo thông qua các phong trào hành động cách mạng

mà đỉnh cao là phong trào“ba sẵn sàng. Phong trào “ba sẵn sàng” thực sự là chiến

trường lập công của tuổi trẻ với hàng vạn tập thể và cá nhân tiêu biểu, thể hiện rõ phẩm

chất của người thanh niên được giác ngộ. Ngoài ra phong trào “thanh niên xung phong

chống Mỹ, cứu nước”, phong trào thi đua “xây dựng cánh đồng 5 tấn, 10 tấn” đã góp

phần tăng cường giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thanh niên nhằm rèn luyện và phát

huy vai trò xung kích đi đầu của thanh niên trong việc thực hiện nhiệm vụ cách mạng

của Đảng và Nhà nước.

Với tinh thần quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, cuộc kháng chiến chống

Mỹ, cứu nước của dân tộc đã đạt được những thắng lợi to lớn. Miền Nam hoàn toàn giải

phóng, đất nước thống nhất mở ra những điều kiện thuận lợi chưa từng thấy để đẩy

mạnh sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên cả nước. Những thắng lợi ấy có đóng

góp không nhỏ của thế hệ thanh niên miền Bắc được Đảng bồi dưỡng, giáo dục lý tưởng

cách mạng và rèn luyện trong thực tiễn đấu tranh chống Mỹ những năm 1965- 1975.

2.3. Thành công và một số kinh nghiệm lãnh đạo của Đảng trong công tác giáo

dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc thời kỳ 1954 - 1975

2.3.1. Thành công

Thứ nhất: Đảng đã phát huy cao độ truyền thống yêu nước của dân tộc trong các

tầng lớp thanh niên miền Bắc.

Thanh niên có quyết tâm chiến đấu vì lý tưởng cách mạng trước hết là thanh niên

có lòng yêu nước nồng nàn, sâu sắc. Vì vậy, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu

nước, Đảng đã thành công trong việc phát huy tinh thần yêu nước trong thanh niên miền

Bắc nói riêng và thanh niên cả nước nói chung.

Nhân dân ta vốn có truyền thống tự lập, tự cường rất cao. Trải qua hàng ngàn

năm phát triển của lịch sử, truyền thống ấy trở thành một sức mạnh vật chất kỳ diệu của

dân tộc ta. Từ khi Đảng ra đời, truyền thống dân tộc quật cường đó được nhân lên gấp

bội bằng một nội dung mới, đó là sự kết hợp giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa xã

hội, ý thức dân tộc và ý thức của giai cấp vô sản. Ngày nay, lòng yêu nước từ ngàn xưa

lưu truyền lại được hun đúc thêm bằng tinh thần triệt để cách mạng của giai cấp vô sản,

trở thành chủ nghĩa yêu nước chân chính của giai cấp vô sản Việt Nam.

Hơn lúc nào hết, Đảng đã trang bị cho thanh niên miền Bắc ý thức về độc lập

cho Tổ quốc, tự do cho đồng bào và coi đó là mục tiêu của mọi thế hệ thanh niên Việt

Nam. Giặc Mỹ xâm lược và bọn Việt gian cam tâm bán nước ta, Tổ quốc đang bị chia

cắt, cho nên nền độc lập chưa được toàn vẹn mà luôn bị uy hiếp. Chừng nào miền Nam

còn giặc Mỹ xâm lược, chừng nào đất nước chưa được thống nhất thì chúng ta chưa thể

ăn ngon ngủ yên.

Do vậy, độc lập của dân tộc Việt Nam phải gắn liền với thống nhất Tổ quốc, đó

vừa là chân lý vừa là tình cảm thiêng liêng của nhân dân ta mà mỗi thanh niên yêu nước

không ai không thể rung động tận đáy lòng mình khi nhắc tới tình cảm thiêng liêng đó.

Họ nguyện hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ. Cả

một thế hệ thanh niên lớp lớp người đã đứng dậy đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc

với tinh thần :

Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước

Mà lòng phơi phới dậy tương lai.

Những con người yêu thương nồng nhiệt với đồng bào, căm thù sâu sắc với kẻ

địch, họ đã không tiếc xương máu để phấn đấu cho toàn thể nhân dân một cuộc sống

độc lập tự do hạnh phúc. Chính những tình cảm đó đã dẫn họ tới một chân lý tốt đẹp

nhất - lý tưởng cộng sản chủ nghĩa. Chính vì lý tưởng vĩ đại ấy đã có biết bao chiến sỹ

cách mạng, người trước ngã xuống, người sau xông lên phấn đấu trở thành những chiến

sỹ anh dũng trên cả mặt trận chiến đấu và lao động sản xuất - biểu lộ một khí phách

chưa từng có của chủ nghĩa yêu nước.

Song, chủ nghĩa yêu nước không chỉ được phát huy cao độ trên mặt trận đầy

bom đạn chống đế quốc Mỹ xâm lược với tinh thần quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ mà

còn được phát huy trong cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. Đảng nhấn

mạnh nếu không tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, xây dựng chủ nghĩa xã hội thì

nền độc lập không thể được củng cố và giữ vững. Chính vì lẽ đó, đồng bào miền Bắc đã

thắt lưng buộc bụng, hăng hái thi đua lao động, quyết tâm xây dựng miền Bắc thành hậu

phương vững chắc cho cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà. Đồng thời, kiên quyết chiến

đấu để bảo vệ miền Bắc, tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội, phát huy sức mạnh của hậu

phương lớn để ủng hộ đồng bào miền Nam. Thanh niên miền Bắc nhận thức rằng đó

không chỉ là trách nhiệm chính trị mà cũng chính là nguyện vọng thiết tha, là ý chí sắt

đá, là tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc đang giục giã 17 triệu đồng bào miền Bắc nêu

cao chí khí anh hùng, quyết tâm đánh bại âm mưu cướp nước ta của giặc Mỹ.

Có thể nói, truyền thống yêu nước là tài sản vô giá của dân tộc Việt Nam, là

động lực vĩ đại của đất nước. Chính vì vậy, mỗi khi đất nước bị quân xâm lược chiếm

đóng và áp bức, mỗi người dân chân chính Việt Nam thấy xót xa và căm giận quân

cướp nước. Trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, một trong những nội

dung quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc là

Đảng đã chú trọng giáo dục nội dung yêu nước lên hàng đầu. Phát huy cao độ chủ nghĩa

yêu nước trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, lập trường của giai cấp vô sản, từ đó biến

thành sức mạnh vô địch, giúp thanh niên miền Bắc thêm quyết tâm chiến đấu, lấy sự hy

sinh phấn đấu cho cách mạng làm lợi ích cao nhất của đời mình, đấu tranh kiên cường

với đế quốc Mỹ, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Và cũng chính từ sự kết hợp

lòng yêu nước với yêu chủ nghĩa xã hội, thanh niên miền Bắc đã có thêm sức mạnh để

thực hiện lý tưởng cách mạng cao đẹp mà Đảng và Bác đã lựa chọn.

Thứ hai, Đảng đã khơi dậy tinh thần, khát vọng được cống hiến của tuổi trẻ miền

Bắc cho Tổ quốc thông qua nhiều hình thức giáo dục.

Không phải mọi người sinh ra là đã có lý tưởng, phẩm chất đạo đức tốt đẹp cả. Lý

tưởng, phẩm chất cách mạng chỉ có thể được hình thành trong quá trình đấu tranh cách

mạng, trong sản xuất, chiến đấu và tu dưỡng. Cuộc chiến đấu cứu nước vĩ đại của nhân dân

ta và sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc là môi trường tốt để thanh niên rèn

luyện thành những con người cách mạng kiên cường, những con người mới của thời đại

cách mạng vô sản. Vì lẽ đó, Đảng đã đưa thanh niên tham gia các phong trào cách mạng để

khơi dậy lòng căm thù giặc, tinh thần sống, chiến đấu vì lợi ích của dân tộc. Với nhiều hình

thức giáo dục như sinh hoạt chính trị, nêu gương điển hình đặc biệt là giáo dục thanh niên

thông qua các phong trào hành động cách mạng như: phong trào “Mỗi người làm việc bằng

hai vì miền Nam ruột thịt”... đặc biệt là phong trào “Ba sẵn sàng” đã thực sự có sức cổ vũ

mạnh mẽ thanh niên miền Bắc lao mình vào sản xuất và chiến đấu, vào sự nghiệp thiêng

liêng chống Mỹ, cứu nước để phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng của Đảng, của dân tộc, trở

thành thế hệ thanh niên anh hùng của dân tộc Việt Nam anh hùng, là chiến trường lập công

của tuổi trẻ. Chính từ hoạt động sản xuất và chiến đấu, Đảng đã giúp thanh niên nhận ra

rằng lý tưởng của Đảng chính là lý tưởng cách mạng của thanh niên. Vì vậy, từ mọi nơi,

trên mọi cương vị, trong mọi điều kiện, chỉ trong vòng chưa đầy hai tháng kể từ khi phong

trào ba sẵn sàng được phát động, hai triệu rưỡi thanh niên đã làm đơn tình nguyện “ba sẵn

sàng” quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Tại các giảng đường Đại học, hàng ngàn sinh viên đã xung phong lên đường

nhập ngũ theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc. Hàng trăm anh chị xếp bút nghiên lên

đường nhận nhiệm vụ ở những nơi tuyến lửa bị máy bay bắn phá liên tục, số sinh viên ở

lại trường vừa học tập vừa tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Khí thế “Ba sẵn

sàng” đã cổ vũ lòng hăng say và tinh thần yêu nước của sinh viên nói riêng và thanh

niên miền Bắc nói chung vượt lên mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành xuất sắc nhiệm

vụ.

Nhiều địa phương đã sáng tạo ra nhiều hình thức phong phú cổ vũ tinh thần sẵn

sàng chiến đấu, sẵn sàng nhập ngũ, động viên hàng triệu thanh niên lên đường ra trận

với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng”, “Thóc không thiếu một

cân, quân không thiếu một người”. Tiêu biểu là Hà Tây, trong hơn 10 năm 1965- 1975

đã có trên 17 vạn lượt thanh niên tòng quân chiến đấu và lập nhiều thành tích xuất sắc

như anh hùng lực lượng vũ trang Trịnh Tố Tâm với thành tích diệt 272 tên địch trong đó

185 tên lính Mỹ, bắn rơi và phá huỷ 3 máy bay lên thẳng, được tặng 20 huân chương

các loại. Ở Quảng Ninh, 5 anh em họ Trương, con một gia đình ở mỏ than Hòn Gai đã

đứng chung một lá đơn xin gia nhập quân ngũ. Ở Hà Nội, 4 anh em gia đình họ Nguyễn

đều là sinh viên cũng có đề đạt nguyện vọng xin ra tiền tuyến nhận bất cứ nhiệm vụ gì

mà Đảng và quân đội giao phó.

Trên mặt trận chiến đấu, nhiều tấm gương chiến đấu dũng cảm, quên mình vì lý

tưởng như anh hùng Nguyễn Viết Xuân với lời hô bất diệt “Nhằm thẳng quân thù,

bắn!”, là hàng nghìn, hàng vạn tấm gương anh hùng cách mạng của thanh niên miền

Bắc trong chiến đấu như: tấm gương sáng Bùi Ngọc Dương một thanh niên Hà Nội tình

nguyện nhập ngũ đã chiến đấu dũng cảm mưu trí, bị thương gãy cánh tay phải, anh đã

nhờ đồng đội chặt đứt cho khỏi vướng và tiếp tục kẹp khẩu AK vào nách, tựa vào thành

xe tăng bắn thẳng vào đội hình địch. Lần thứ tư bị thương nặng ở chân không đứng dậy

được, anh vẫn kiên gan chịu đựng tiếp tục chỉ huy chiến đấu và cuối cùng đã hy sinh

anh dũng. Hay Vương Đình Cung, sinh viên đại học Nông nghiệp, trong trận chiến đấu

một sống một mất với kẻ thù, anh đã thể hiện tinh thần hy sinh chiến đấu, xả thân vì

nghĩa lớn. Một trong những trang nhật ký chiến trường còn lại của anh có ghi: “Mẹ Tổ

quốc đang cần chúng con, chúng con sẵn sàng hiến đang tuổi thanh xuân cho Mẹ” và

nhiều tấm gương khác như Dương Nhật Thăng, Vũ Xuân Thiều…

Tinh thần gan dạ quả cảm, hy sinh quên mình xả thân vì cách mạng, quyết tâm chiến

thắng giặc Mỹ của thanh niên miền Bắc đã thực sự làm cho quân Mỹ phải khiếp sợ và thú

nhận rằng: Chúng tôi đã không đánh giá được đúng tinh thần cực kỳ kiên quyết và đức hy

sinh vì sự nghiệp của người Việt Nam.

Khát vọng được cống hiến sức trẻ cho Tổ quốc không chỉ được khơi dậy ở những

chiến trường ác liệt đối mặt với quân thù mà cả trên mặt trận lao động sản xuất. Đảng đã

thành công trong việc khơi dậy được tinh thần nhiệt tình lao động của thanh niên công

nhân - những con người đang ngày đêm lao động phục vụ chiến trường và xây dựng chủ

nghĩa xã hội. Từ phong trào lao động sản xuất trả thù cho anh Nguyễn Văn Trỗi, đã xuất

hiện nhiều điển hình lao động tập thể và cá nhân. Một trong những điển hình là tập thể

công nhân trẻ tuổi nhà máy điện Yên Phụ. Qua hàng trăm cuộc đọ sức với giặc Mỹ nhưng

anh chị em vẫn thực hiện đầy đủ nghiêm chỉnh mệnh lệnh chiến đấu: giữ vững dòng điện

đến phút cuối cùng trong bất cứ tình huống nào. Hay các cá nhân điển hình cho thế hệ tuổi

trẻ anh hùng như Lương Thị Mái (hợp tác xã Đông Phong - Hải Phòng), Lê Thị Lục (hợp

tác xã thôn Thượng, Hưng Yên)…

Anh em công nhân trên mặt trận giao thông vận tải đã nêu cao tinh thần khắc phục

khó khăn, chịu đựng mọi hy sinh gian khổ để đảm bảo mạch máu giao thông không

ngừng thông suốt như tập thể thanh niên đội cầu Y, thanh niên bến phà Ghép, đơn vị

759 và nữ anh hùng Nguyễn Thị Kim Huế…

Thanh niên nông dân coi đồng ruộng là chiến trường, cuốc cày là vũ khí, khí thế ba

sẵn sàng đã khơi dậy tinh thần lao động phấn đấu đạt 5 tấn thóc/ha.

Có thể nói, sự kết hợp đa dạng các hình thức giáo dục đặc biệt là từ hoạt động giáo

dục thực tế trong phong trào cách mạng, lý tưởng cộng sản chủ nghĩa - mục đích cuộc

sống của bao thế hệ thanh niên đã thấm sâu vào trong tư tưởng và hành động của họ,

khiến cho mỗi lời nói, ý nghĩ, việc làm đều được chi phối và ảnh hưởng mạnh mẽ. Hình

ảnh những chiến sỹ trẻ tuổi chất phác trở thành những con người gang thép dũng cảm

trong mưa bom bão đạn thực sự là những tấm gương đẹp nhất về một thế hệ thanh niên

anh hùng - những con người có trái tim sục sôi cách mạng nhưng cũng chính là những

người chủ tương lai của dân tộc. Tinh thần ấy đã góp phần viết lên bản anh hùng ca bất

diệt về một thế hệ thanh niên đã sống, chiến đấu vì lý tưởng cách mạng mà mình đã,

đang và sẽ đi theo.

Thứ ba, Góp phần tạo dựng một thế hệ thanh niên miền Bắc đầy hào khí, có tri

thức khoa học, dám nghĩ, dám làm, ra sức học tập và áp dụng tốt sáng kiến và kinh

nghiệm tiên tiến, nâng cao năng suất lao động, hiệu quả chiến đấu.

Để thực hiện mục tiêu lý tưởng cách mạng lâu dài là xây dựng chủ nghĩa cộng

sản, thanh niên chỉ có tình cảm cách mạng, dũng khí chiến đấu, đức hy sinh thôi thì

chưa đủ mà đòi hỏi phải có tri thức cách mạng. Tri thức cách mạng tức là chủ nghĩa

Mác - Lênin, đường lối chính sách của Đảng và kiến thức khoa học kỹ thuật để phục vụ

cho lý tưởng cách mạng.

Bản thân cách mạng là sáng tạo, không sáng tạo không thể làm cách mạng thành

công. Do vậy, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đảng đã rất chú ý đến công

tác đào tạo, bồi dưỡng tri thức khoa học cho thanh niên để giúp thanh niên thấy rõ được

mục tiêu chiến đấu, lý tưởng phấn đấu, phương hướng hoạt động và để đối phó với các

phương tiện và vũ khí tối tân của địch, cống hiến thật nhiều cho cách mạng. Đồng thời

vừa đáp ứng yêu cầu trước mắt, vừa chuẩn bị đội ngũ cho sự nghiệp xây dựng đất nước

lâu dài.

Được sự giáo dục của Đảng, biết bao thế hệ thanh niên được đào tạo thành những

người có tri thức cách mạng, phục vụ cho sự nghiệp đấu tranh giành và giữ vững nền độc

lập dân tộc, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Bên cạnh việc trang bị thế giới quan của

chủ nghĩa Mác - LêNin, lập trường giai cấp công nhân, học tập đường lối, chủ trương,

chính sách của Đảng, thanh niên miền Bắc đã được trang bị cả kiến thức khoa học kỹ thuật

để vừa đáp ứng cho nhiệm vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội miền Bắc vừa phục vụ cho cuộc

đấu tranh giải phóng miền Nam. Năm 1956 toàn miền Bắc đã đào tạo 3900 sinh viên đại

học và 11000 học sinh chuyên nghiệp. Đến năm học 1958- 1959 miền Bắc đã có 7 trường

đại học với 5590 sinh viên và đến năm học 1968 – 1969 miền Bắc đã có 30 trường đại học

với trên 6 vạn sinh viên, trên 200 trường trung học chuyên nghiệp với trên 15 vạn học sinh,

trong đó só sinh viên xuất thân từ thành phần công nông ngày càng tăng chiếm tỷ lệ đáng

kể trong trường đại học.

Trong hoàn cảnh khó khăn của chiến tranh, thanh niên không ngại khó khăn gian

khổ đã về các tỉnh, đến các vùng có chiến tranh gian khổ, trực tiếp nghiên cứu giúp đỡ

kỹ thuật cho các ngành công nghiệp địa phương, cho sản xuất nông nghiệp. Nhiều đề tài

đã dựoc vận dụng có hiệu quả tốt.

Hơn nữa, trong quá trình học tập, thanh niên miền Bắc hiểu ý nghĩa đặc biệt quan

trọng của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã

hội, chiến đấu chống Mỹ, cứu nước nói chung và công tác cụ thể của mình nói riêng.

Qua hoạt động lao động sản xuất, các phong trào thi đua, các buổi trao đổi toạ đàm,

thanh niên miền Bắc đã nỗ lực học tập trở thành lực lượng lao động có trình độ thành

thạo về khoa học, kỹ thuật, nghiệp vụ. Ở các lĩnh vực công tác khác nhau, với trình độ

khác nhau nhưng thanh niên miền Bắc đều quyết tâm ra sức học tập nâng cao trình độ,

chịu suy nghĩ, dám tìm tòi, ứng dụng khoa học tiên tiến vào thực tế trong nước thích

hợp với hoàn cảnh thời chiến. Nhiều tấm gương tiêu biểu như Hoàng Trung Vinh, công

nhân cơ khí nhà máy bưu điện - truyền thanh Hà Nội, trình độ lớp ba, học lên lớp bảy đã

vận dụng một cách sáng tạo những điều đã học được chế tạo thành công hệ thống máy

tự động làm dây điện bọc nhựa gồm 16 loại máy khác nhau, riêng đồng chí chế tạo 13

loại máy. Đồng chí Trần Văn Tỷ đã tự học trở thành cán bộ kỹ thuật điện, giải quyết

được nhiều khó khăn trong việc lắp ráp, sửa chữa các hệ thống máy điện, đảm bảo an

toàn, chính xác trong việc lắp cột điện cao 150m đưa dòng điện vượt sông Hồng.

Trên con đường tiến quân vào khoa học kỹ thuật, thực hiện thâm canh tăng năng suất

nông nghiệp, nhiều cá nhân, tập thể được đào tạo đã nêu gương sáng về tinh thần nỗ lực học

tập, áp dụng sáng tạo kỹ thuật mới như bác sĩ Lương Đình Của đã thành công trong việc lai

tạo giống lúa chịu được thời tiết thay đổi và có năng suất cao, tích cực hướng dẫn các hợp tác

xã đẩy mạnh cải tạo giống, kiến thiết đồng ruộng. Hay tập thể hợp tác xã Tân Phong - Thái

Bình không ngừng học tập kinh nghiệm tiến tiến, liên tục nâng cao năng suất lúa bình quân,

năm 1962: 5,4 tấn/ha đến năm 1967 là 7,2 tấn/ha, dẫn đầu năng suất lúa toàn miền Bắc.

Trong lĩnh vực quân sự, Đảng đã đào tạo một lực lượng thanh niên nắm vững

khoa học kỹ thuật quân sự tiên tiến, áp dụng vào thực tế nước ta, sáng tạo nhiều cách

đánh có hiệu quả, bắn tan xác nhiều tốp máy bay địch.

Có thể nói, một trong những thành công của Đảng trong công tác giáo dục lý

tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc thời kỳ 1954- 1975 là đã đào tạo được một

đội quân xung kích cách mạng có tri thức khoa học kỹ thuật và cao hơn là đã xác định

cho họ mục tiêu của việc học là để phục vụ nhân dân, phục vụ chủ nghĩa xã hội, đóng góp

to lớn vào sự nghiệp cách mạng của cả.

2.3.2. Một số kinh nghiệm lãnh đạo của Đảng về công tác giáo dục lý tưởng

cách mạng cho thanh niên ở miền Bắc thời kỳ 1954- 1975

Từ thực tiễn quá trình lãnh đạo công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh

niên miền Bắc của Đảng thời kỳ 1954- 1975, có thể rút ra một số kinh nghiệm:

- Một là, Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng phải trên cơ sở nhiệm vụ chính

trị của Đảng, của dân tộc trong từng thời kỳ lịch sử và gắn chặt với hoạt động thực tiễn

lao động sản xuất và chiến đấu.

Lý tưởng cách mạng của thanh niên miền Bắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu

nước chính là lý tưởng chung của xã hội, của Đảng. Do vậy, công tác giáo dục lý tưởng

cách mạng phải luôn gắn chặt với nhiệm vụ chính trị của Đảng, của dân tộc và lấy thực

tế lao động sản xuất và chiến đấu là cơ sở để đánh giá hiệu quả trong công tác giáo dục

của Đảng.

Đồng chí Lê Duẩn từng khẳng định: Người cách mạng khác người không cách

mạng ở chỗ biết quên mình phục vụ cho tập thể, cho quyền lợi chung, bao giờ cũng nghĩ

đến cách mạng đến tập thể trước, bao giờ cũng biết đặt quyền lợi Tổ quốc, quyền lợi

của tập thể lên trên quyền lợi của cá nhân. Lý tưởng cách mạng của thanh niên trong

thời đại ngày nay là độc lập dân tộc, dân chủ, thống nhất Tổ quốc, chủ nghĩa xã hội,

chủ nghĩa cộng sản. Lý tưởng cách mạng của thanh niên phải luôn xuất phát, gắn chặt

và phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của Đảng và coi đó là mục tiêu hàng đầu. Trong cuộc

kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đảng đã vận dụng một cách linh hoạt trên cơ sở

nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn cách mạng để có những hình thức và nội dung

giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên miền Bắc phù hợp yêu cầu nhiệm vụ của

lịch sử. Từ đó, đi đến thực hiện mục tiêu lý tưởng cách mạng cao đẹp của dân tộc là chủ

nghĩa cộng sản.

Tuy nhiên, quá trình chỉ đạo thực hiện công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho

thanh niên của Đảng phải được tiến hành theo chức năng và phương thức hoạt động của

từng đối tượng. Đặc biệt, trên cơ sở nhiệm vụ cách mạng thiêng liêng của dân tộc, Đảng

phải gắn hoạt động giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên với thực tế lao động

sản xuất và chiến đấu, lấy thực tiễn làm trường học cách mạng lớn cho thanh niên.

Đúng như Lênin đã từng chỉ rõ: “Chúng ta không tin vào việc rèn luyện, giáo dục và

học tập nếu những việc đó chỉ đóng khung trong nhà trường và tách rời cuộc sống sôi

nổi” [50, tr.372]; “Nhà trường của chúng ta phải làm cho thanh niên trong khi học tập,

trở thành những người tham gia cuộc đấu tranh giải phóng những người bị bóc lột” [50,

tr. 372].

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, thanh niên miền Bắc được sống

trong không khí hoà bình và bắt tay vào xây dựng chủ nghĩa xã hội, có Đảng của giai

cấp vô sản lãnh đạo nên thanh niên có nhiều điều kiện thuận lợi để tiếp thu lý tưởng

cộng sản chủ nghĩa. Nhưng lý tưởng cách mạng không tự nhiên mà có mà phải được

giáo dục, bồi dưỡng và rèn luyện trên cơ sở gắn với thực tế để nhận thức một cách sâu

sắc cũng như nâng cao hiểu biết của thanh niên về lý tưởng cộng sản chủ nghĩa.

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dạy chúng ta rằng giáo dục thanh niên không thể tách

rời mà phải liên hệ chặt chẽ với cuộc đấu tranh của xã hội. Giác ngộ lý tưởng cách

mạng không chỉ dừng lại ở chỗ nhận thức về lý tưởng mà điều quan trọng hơn là ở chỗ

có tinh thần hành động kiên quyết để thực hiện lý tưởng đó. Chỉ đi vào hoạt động thực

tiễn thanh niên mới thể hiện sự giác ngộ, bồi dưỡng, nâng cao thêm trình độ giác ngộ lý

tưởng và niềm tin cách mạng. Điều quan trọng không phải yêu cầu thanh niên chỉ nói về

độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội mà quan trọng hơn là phải phấn đấu để đấu tranh

xây dựng được chủ nghĩa xã hội thực sự trên đất nước ta. Do vậy, Đảng ta đã tích cực

chủ động giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên bằng sự kết hợp giữa lý luận và

hành động thực tiễn. Đặc biệt, với nhiều hình thức sinh hoạt đa dạng, Đảng đã thu hút

thanh niên vào các cuộc vận động cách mạng và sản xuất, chiến đấu. Cùng với các hoạt

động tuyên truyền giáo dục học tập đường lối chủ trương của Đảng từ đó xác định

những mục tiêu cụ thể cho thanh niên miền Bắc trong từng giai đoạn lịch sử, Đảng đã tổ

chức các cuộc vận động, đưa thanh niên vào các phong trào cách mạng, góp phần quan

trọng vào việc bồi đắp lý tưởng cách mạng, nâng cao tình cảm cách mạng cho thanh

niên. Chính từ phong trào này đã thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần thi đua sản xuất và học

tập, chấp hành vô điều kiện những yêu cầu của Đảng ở bất cứ nơi đâu, tạo ra một lực

lượng hậu bị hùng hậu như: “Phong trào tình nguyện vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ

nhất” đã thực sự đưa thanh niên vào cuộc vận động chính trị lớn và phong trào thi đua

sản xuất chung của toàn dân. Qua đó vừa giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên

vừa phát huy tác dụng của họ đối với phong trào. Đặc biệt là phong trào “ba sẵn sàng”

của thanh niên miền Bắc đã thực sự là trường học vĩ đại về chủ nghĩa anh hùng cách

mạng cho thanh niên, đồng thời động viên thu hút hàng triệu thanh niên vào những hành

động cách mạng, chiến đấu, phục vụ chiến đấu, lao động sản xuất và công tác, học tập

rèn luyện và xây dựng cuộc sống mới. Thanh niên “ba sẵn sàng” trở thành lực lượng

xung kích trên mọi lĩnh vực. Phong trào “Ba sẵn sàng” chính là môi trường giáo dục tốt

nhất để rèn luyện thế hệ thanh niên mới, giúp thanh niên nâng cao tình cảm cách mạng,

nhiệt tình lao động, sản xuất và chiến đấu và là nơi cung cấp cho thanh niên tri thức

cách mạng để thực hiện ước mơ, lý tưởng của mình.

Có thể nói, đây là hoạt động giáo dục chủ yếu và có hiệu quả nhất, nó có tác

dụng rất lớn trong việc nâng cao giác ngộ yêu nước và yêu xã hội chủ nghĩa, phát huy

mạnh mẽ tinh thần tích cực cách mạng, góp phần mạnh mẽ vào sự nghiệp chung của

nhân dân.

- Hai là: Kết hợp nhiều hình thức giáo dục lý tưởng cách mạng cho phù hợp với

từng đối tượng thanh niên.

Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta là một quá trình biến đổi cách mạng toàn

diện, liên tục và vô cùng sâu sắc và triệt để. Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có

con người xã hội chủ nghĩa, những con người có tình cảm cách mạng, có tri thức cách

mạng. Tuy nhiên, trình độ tư tưởng và nhận thức của thanh niên ở các giai cấp, tầng lớp

trong xã hội có những sự chênh lệch, khác biệt. Do vậy, việc hình thành một hệ thống

phương pháp, hình thức giáo dục cho thích hợp là một kinh nghiệm quý. Ngoài hình

thức giáo dục đưa thanh niên vào tham gia các hoạt động thực tế, Đảng còn tổ chức giáo

dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên thông qua nhiều hình thức đa dạng khác:

Giáo dục bằng truyền thống, tình cảm giai cấp dân tộc, ôn nghèo nhớ khổ với

nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa. Đây là kinh nghiệm chung của Đảng đã được thể

nghiệm trong thực tế. Cách làm mỗi nơi tuy khác nhau như nghe nói chuyện về kháng

chiến, về gương chiến đấu của các anh hùng liệt sỹ, ôn nghèo, ôn khổ của địa phương,

bản thân, so sánh hai chế độ tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa bước đầu đã khẳng

định đây là một hình thức đồng thời là một nội dung giáo dục rất hiệu quả, hấp dẫn với

thanh niên, giúp thanh niên thêm nâng cao lập trường giai cấp, tự hào dân tộc, tinh thần

trách nhiệm và thêm tin tưởng vào con đường, lý tưởng mà mình đã lựa chọn.

Giáo dục bằng hình thức văn hoá nghệ thuật có tác dụng rất lớn về tư tưởng

thẩm mỹ cũng như tình cảm cách mạng đối với thanh niên. Đảng đã kết hợp tổ chức cho

thanh niên xem phim đặc biệt là phim của hàng phim Mặt trận dân tộc giải phóng miền

Nam Việt Nam như phim: Những chặng đường lịch sử, Bác Hồ sống mãi, Mười năm

thắng lợi… đọc sách “Từ tuyến đầu Tổ quốc”, tác phẩm “Sống như Anh” giúp thanh

niên hiểu thêm lịch sử đấu tranh anhh dũng của Đảng cũng như những thắng lợi to lớn

mà nhân dân ta đã giành được dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ. Từ đó, tạo ra

những chuyển biến cơ bản về tư tưởng và tình cảm trong thanh niên miền Bắc.

Tổ chức các buổi sinh hoạt chính trị. Đây là hình thức giáo dục thường xuyên rất

sâu sắc đối với thanh niên. Trong các buổi sinh hoạt chính trị phải không ngừng nâng

cao tính tư tưởng và tính chiến đấu

Giáo dục thông qua nêu gương hình thức điển hình.

Xuất phát từ nhận xét của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: Nói chung các dân

tộc phương Đông phần nhiều là giàu tình cảm và đối với họ một tấm gương sống còn

giá trị hơn một trăm bài văn diễn thuyết tuyên truyền. Trong cuộc kháng chiến chống đế

quốc Mỹ xâm lược, phương pháp giáo dục bằng điển hình không những tác động trực

tiếp đến hành động cách mạng mà còn hình thành phẩm chất con người mới theo gương

các điển hình tiên tiến.

Đứng trước những yêu cầu và thách thức của lịch sử, để xây dựng cho thanh niên

một lý tưởng cách mạng cao đẹp và phát huy sức mạnh của họ nhằm phấn đấu vì mục

tiêu lý tưởng cao đẹp đó, Đảng đã sử dụng phương pháp nêu gương điển hình một cách

linh hoạt và có hiệu quả. Đây là một hình thức giáo dục thích hợp với hoạt động giáo

dục có tính chất quần chúng và càng thích hợp với thanh niên - lớp người đang hăm hở

vươn lên tiên tiến. Song khi sử dụng những điển hình, Đảng đã sử dụng những điển hình

không phải xa lạ gì mà rất gần gũi với họ, xuất hiện ngay trong phong trào cách mạng

mà ra. Những đợt tổ chức học tập gương Lê Mã Lương, Nguyễn Văn Trỗi, học tập tinh

thần cách mạng kiên cường của Nguyễn Viết Xuân với khẩu hiệu “Nhằm thẳng quân

thù, bắn!”, học tập những tập thể điển hình trong chiến đấu, lao động sản xuất xây dựng

chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc đã thực sự có ý nghĩa giáo dục lớn, đó thực sự là những

hình ảnh đẹp của một thế hệ thanh niên đã, đang và suốt đời phấn đấu hy sinh vì lý

tưởng cách mạng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của dân tộc, có tác dụng cổ vũ

động viên thanh niên miền Bắc tiếp tục học tập, lao động và chiến đấu dũng cảm như

những lớp thanh niên đi trước

- Ba là: Có hình thức khen thưởng, biểu dương nêu gương điển hình đúng lúc,

kịp thời để động viên thanh niên, đi đôi với phê bình khuyết điểm.

Đây là vấn đề giải quyết mối quan hệ giữa xây và chống, giữa việc phát huy

ưu điểm và khắc phục khuyết điểm trong quá trình giáo dục lý tưởng cách mạng cho

thanh niên miền Bắc trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược. Mục đích

cuối cùng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng là xây dựng những tư tưởng,

tình cảm tốt đẹp, những hiểu biết khoa học để họ dùng vũ khí đó tham gia vào việc

cải tạo xã hội, cải tạo tự nhiên, rèn luyện bản thân xây dựng con người mới xã hội

chủ nghĩa. Do vậy, Đảng đã kịp thời có chế độ biểu dương khen thưởng không phải

chỉ tiến hành với từng cá nhân mà tiến hành với cả tập thể tiên tiến điển hình. Trong

cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, có rất nhiều tấm gương thanh niên miền Bắc,

các đơn vị tập thể và cá nhân điển hình trong từng lĩnh vực lao động học tập, sản

xuất và chiến đấu. Họ là những thanh niên làm những việc bình thường nhưng rất vĩ

đại để xây dựng và bảo vệ đất nước. Đảng đã biểu dương và cổ vũ những thành tích

đó đặc biệt là tại các Đại hội chiến sỹ thi đua, tặng huy hiệu, trao cờ anh Nguyễn

Văn Trỗi… Đây thực sự là những hình thức giáo dục có sức động viên cổ vũ rất lớn

thanh niên trong quá trình phấn đấu rèn luyện lý tưởng cách mạng cao đẹp. Tuy

nhiên, cùng với việc phát huy các ưu điểm, việc phê phán khuyết điểm phải làm

triệt để có hiệu quả. Có như vậy thì mới nâng cao chất lượng giáo dục.

- Bốn là: Xây dựng tổ chức Đoàn thực sự là hạt nhân tập hợp mọi tầng lớp thanh

niên tham gia phong trào cách mạng. Đồng thời tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối

với công tác thanh niên.

Lý tưởng của Đoàn là chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản; tư tưởng của

Đoàn là chủ nghĩa Mác- LêNin, Đoàn là trường học cộng sản chủ nghĩa của thanh niên,

giúp Đảng đem lý tưởng cộng sản và chủ nghĩa Mác- Lênin giáo dục cho thanh niên. Do

vậy, để nâng cao chất lượng giaó dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên, việc xây dựng

và củng cố tổ chức Đoàn thanh niên là rất cần thiết.

Trước hết cần xây dựng hình thức tổ chức Đoàn thật rộng rãi và linh hoạt để tập

hợp thanh niên và đưa thanh niên vào hành động cách mạng, bảo đảm cho thanh niên ai

cũng được cống hiến và trưởng thành.

Xây dựng củng cố tổ chức Đoàn nhất là đoàn cơ sở làm cho cơ sở biết chủ động

sáng tạo trong công tác là nhiệm vụ có tầm quan trọng đặc biệt. Sử dụng các hình thức

sinh hoạt hấp dẫn phù hợp với đặc điểm tâm lý của thanh niên để lôi cuốn thanh niên

vào những hành động cách mạng nhằm thực hiện chương trình của Đoàn, cương lĩnh

của Đảng cũng như thực hiện lý tưởng cách mạng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội

của thanh niên

Phát huy khả năng cách mạng của 4 triệu thanh niên không những có ý nghĩa

quan trọng trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước mà còn có ý nghĩa quan trọng trong sự

nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta. Vì vậy, tăng cường sự lãnh đạo của

Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng của thanh niên là rất cần thiết và có

ý nghĩa quan trọng.

Đảng cần làm cho cán bộ đảng viên cũng như mọi ngành mọi cấp luôn có nhận

thức đúng đắn về vai trò và khả năng cách mạng của thanh niên.

Mạnh dạn giao trách nhiệm cho thanh niên là một kinh nghiệm giáo dục tốt để phát

huy tinh thần làm chủ và tư duy độc lập sáng tạo của thanh niên.

KẾT LUẬN

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lý tưởng cách mạng độc lập dân

tộc và chủ nghĩa xã hội của thanh niên Việt Nam nói chung và thanh niên miền Bắc nói

riêng đã trở thành niềm tin, lẽ sống của nhiều thế hệ thanh niên cách mạng. Lý tưởng ấy

đã làm cho thanh niên có niềm tin sắt đá, ý chí kiên định, nghị lực phi thường, những

ước mơ và khát vọng lớn lao. Lý tưởng tạo nên động lực sẵn sàng cống hiến tất cả sức

mạnh tinh thần và thể chất dồi dào, tiềm năng to lớn của tuổi thanh xuân cho sự nghiệp

cách mạng cao cả.

Trong suốt 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, với quan điểm thanh niên

là lớp người ở lứa tuổi say mê khát vọng, lý tưởng cách mạng làm cho họ dám nhìn về

phía trước, vững bước tiến đến tương lai, gắn mình vào vận mệnh của dân tộc và đất

nước, Đảng đã không ngừng đẩy mạnh công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh

niên miền Bắc để khắc phục tình trạng thanh niên sống ích kỷ, chỉ nghĩ đến lợi ích cá

nhân, không vì lợi ích tập thể và dân tộc. Bằng nhiều hoạt động phong phú, Đảng đã

phối hợp với nhiều cơ quan đặc biệt là Đoàn thanh niên tổ chức giáo dục lý tưởng cách

mạng cho thanh niên ở miền Bắc, rèn đúc nên những con người cao đẹp và gắn họ thành

một khối bền vững để họ có thể hy sinh trọn đời cho cách mạng tuyệt đối trung thành

với cách mạng. Phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, khơi dậy nhiều phẩm

chất cao quý của người cộng sản, phấn đấu suốt đời xả thân vì lý tưởng cách mạng độc

lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của Đảng và dân tộc và cũng chính là lẽ sống của biết

bao thế hệ thanh niên Việt Nam

Vì lý tưởng cao đẹp ấy, biết bao chiến sĩ cộng sản, biết bao người con yêu quý

của dân tộc đã hy sinh, biết bao thanh niên đã lên đường chiến đấu và giành thắng lợi vẻ

vang trong cuộc đụng đầu lịch sử với đế quốc Mỹ. Mỗi phong trào cụ thể của thanh niên

ở miền Bắc đều mang đậm tinh thần dân tộc, khí phách của một thế hệ mang trong mình

những khát vọng đựơc cống hiến hết mình vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã

hội. Chính vì vậy, chúng ta mới có thắng lợi của đại thắng mùa xuân 1975, kết thúc

cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ hùng mạnh nhất thế giới một cách oanh liệt và tự

hào.

Ngày nay, khi chiến tranh đã đi qua, đất nước ta đang từng ngày, từng giờ đổi

thay theo sự phát triển đi lên của nhân loại với nhiều thời cơ và thách thức lớn lao, đòi

hỏi thanh niên phải tích cực đi đầu trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, dũng cảm

đương đầu với mọi khó khăn thử thách. Do vậy, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng

cao đẹp cho thanh niên - những người chủ tương lai của đất nước càng có ý nghĩa sâu

sắc nhằm xây dựng niềm tin cho thanh niên vào con đường cách mạng, vào sự lãnh đạo

của Đảng Cộng sản Việt Nam để đảm đương sứ mệnh của lịch sử giao phó. Để thanh

niên ngày nay có thể ngẩng cao đầu mà sống với tình cảm trong sáng, với lý tưởng cao

đẹp và giữ vững tinh thần của người cộng sản, tinh thần trong như pha lê, cứng rắn như

kim cương và chói lọi muôn nghìn ánh hào quang của lòng tin tưởng. Đưa lá cờ bách

chiến bách thắng của Đảng và dân tộc ta đi đến thắng lợi cuối cùng trong chặng đường

công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thực hiện “dân giàu, nước mạnh, xã hội công

bằng, dân chủ, văn minh”.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban ChÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng (cïng nhiÒu t¸c gi¶) (1967), Thanh niªn trong sù

nghiÖp chèng Mü cøu n-íc, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

2. Ban Tuyªn huÊn Trung -¬ng §oµn, 5 tiªu chuÈn tu d-ìng cña ®oµn viªn thanh niªn

lao ®éng, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

3. Ban T- t-ëng V¨n ho¸ -Trung -¬ng (2000), Mét sè V¨n kiÖn cña §¶ng vÒ c«ng t¸c t-

t-ëng – v¨n ho¸, tËp 1 (1930 – 1986), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

4. Ban T- t-ëng V¨n ho¸ -Trung -¬ng (2000), 70 n¨m c«ng t¸c t- t-áng v¨n ho¸ cña

§¶ng truyÒn thèng vÎ vang, tr¸ch nhiÖm to lín,

Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

5. Lª DuÈn (1984), C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam , tËp IV, Nxb Sù thËt,

Hµ Néi.

6. Lª DuÈn (1984), VÒ x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi, con ng-êi míi x· héi chñ nghÜa,

Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

7. Lª DuÈn (1986), Néi dung c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam,

Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

8. Lª DuÈn, Thanh niªn víi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

9. §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam, NghÞ quyÕt sè 07- NQ/TW “ VÒ viÖc ®Èy m¹nh

phong trµo thi ®ua yªu n-íc ®¶m b¶o hoµn thµnh toµn diÖn vµ v-ît møc kÕ

ho¹ch nhµ n-íc n¨m 1961 vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt, Hå s¬ 525, L-u tr÷

Trung -¬ng §oµn.

10. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2002), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 21, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi.

11. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2002), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 26, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi.

12. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2003), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 27, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi

13. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2003), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 28, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi

14. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2004), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 29, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi

15. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2004), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 30, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi

16. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2004), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 31, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi

17. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2004), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 32, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi

18. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2004), V¨n kiÖn §¶ng Toµn tËp, tËp 33, Nxb ChÝnh

trÞ quèc gia, Hµ Néi.

19. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1957), B¸o c¸o vÒ c«ng t¸c t- t-ëng cña

thanh niªn, Hå s¬ 1141, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

20. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam , B¸o c¸o t¹i Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh

Trung -¬ng §oµn lÇn thø 8 vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc, Hå s¬ 1141, L-u tr÷ Trung

-¬ng §oµn.

21. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1959), §Èy m¹nh h¬n n÷a phong trµo c¶i

tiÕn kü thuËt, s¸ng kiÕn ph¸t minh trong thanh niªn c«ng nh©n, Hå s¬ 1229,

L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

22. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1960), NghÞ quyÕt Héi nghÞ Tuyªn huÊn

thanh niªn toµn miÒn B¾c, Hå s¬ 523, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

23. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1960), D-íi ngän cê yªu n-íc vµ chñ nghÜa

x· héi ®em hÕt nghÞ lùc vµ trÝ tuÖ cu¶ tuæi trÎ cèng hiÕn cho sù nghiÖp

c¸ch m¹ng vÎ vang cña §¶ng vµ cña nh©n d©n, Hå s¬ 523, L-u tr÷ Trung

-¬ng §oµn.

24. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1963), ChØ thÞ vÒ viÖc Tæ chøc gi¸o dôc

®oµn viªn vµ thanh niªn tÝch cùc tham gia tuÇn lÔ ®Êu tranh chèng Mü

DiÖm ñng hé m¹nh mÏ cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng cña ®ång bµo miÒn Nam,

Hå s¬ 1163, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

25. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1963), Th«ng tri sè 132 vÒ viÖc më ®ît

gi¸o dôc vÒ t×nh h×nh miÒn Nam vµ ®Èy m¹nh ®ît häc tËp lao ®éng tiÕt

kiÖm v× miÒn Nam ruét thÞt, nh©n dÞp tuÇn lÔ thanh niªn sinh viªn thÕ giíi

®oµn kÕt víi thanh niªn sinh viªn miÒn Nam ViÖt Nam kû niÖm ngµy 20/12 vµ

9/1, Hå s¬ 1163, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn

26. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1964), B¸o c¸o tæng kÕt tuÇn lÔ ®Êu tranh

chèng ®Õ quèc Mü vµ tay sai ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ c«ng t¸c, ñng hé ®ång bµo

miÒn Nam, Hå s¬ 1163, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

27. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1965), Giíi thiÖu tËp s¸ch “Tõ tuyÕn

®Çu tæ quèc”, Hå s¬ 1202, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

28. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1965), B¸o c¸o tæng kÕt ®ît vËn ®éng

®äc s¸ch “Tõ tuyÕn ®Çu tæ quèc”, Hå s¬ 1202, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

29. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1965), Gi-¬ng cao ngän cê quyÕt t©m ®¸nh

th¾ng giÆc Mü x©m l-îc, Hå s¬ 573, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

30. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1965), NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ Ban

ChÊp hµnh Trung -¬ng §oµn TNL§VN lÇn thø 9 vÒ t×nh h×nh nhiÖm vô

cña ®oµn viªn thanh niªn trong sù nghiÖp chèng Mü, cøu nuíc, Hå s¬ 559,

L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

31. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1965), NghÞ quyÕt cña Ban Th-êng vô

Trung -¬ng §oµn TNL§VN vÒ c«ng t¸c ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ tÝch cùc

chuÈn bÞ s½n sµng chiÕn ®Êu, Hå s¬ 559, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

32. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1966), KÕ ho¹ch tæ chøc ®ît gi¸o dôc Lµm

theo lêi B¸c “Kh¾c s©u c¨m thï, ph¸t huy truyÒn thèng quyÕt th¾ng giÆc Mü

x©m l-îc”, Hå s¬ 1159, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

33. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1969), B¸o c¸o s¬ bé t×nh h×nh thùc

hiÖn nghÞ quyÕt 181 cña Ban BÝ th- trung -¬ng §¶ng vÒ c«ng t¸c thanh

vËn, Hå s¬ 1152, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

34. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1969), ChØ thÞ vÒ ®ît sinh ho¹t chÝnh

trÞ “Häc tËp vµ lµm theo Di chóc cña Hå Chñ tÞch”, Hå s¬ 1160, L-u tr÷

Trung -¬ng §oµn.

35. §oµn Thanh niªn Lao ®éng ViÖt Nam (1970), Th«ng b¸o V/v Tæ chøc cho thanh

niªn xem phim trong n¨m 1970, Hå s¬ 1230, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

36. §oµn Thanh niªn Lao ®éng Hå ChÝ Minh (1971), KÕ ho¹ch Tuyªn truyÒn, gi¸o

dôc nghÞ quyÕt 19 cña Ban ChÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng trong ®oµn viªn,

Hå s¬ 1150, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

37. §oµn Thanh niªn Lao ®éng Hå ChÝ Minh (1971), ChØ thÞ v/v TiÕp tôc ®Èy

m¹nh viÖc tuyªn truyÒn gi¸o dôc g-¬ng tèt Lª M· L-¬ng, Hå s¬ 1171, L-u tr÷

Trung -¬ng §oµn.

38. §oµn Thanh niªn Lao ®éng Hå ChÝ Minh (1973), Ph¸t huy khÝ thÕ “ba s½n

sµng” anh dòng lËp c«ng, tranh thñ cèng hiÕn nhiÒu nhÊt cho Tæ quèc vµ

chñ nghÜa x· héi (B¸o c¸o t¹i §¹i héi “Ba s½n sµng” toµn miÒn B¾c 5/1973),

Hå s¬ 562A, L-u tr÷ Trung -¬ng §oµn.

39. §oµn Thanh niªn Lao ®éng Hå ChÝ Minh (1974), KÕ ho¹ch thùc hiÖn nghÞ

quyÕt cña Ban Th-êng vô TW §oµn vÒ viÖc chÊp hµnh nghiªm chØnh nghÞ

quyÕt sè 228 cña Bé chÝnh trÞ Trung -¬ng §¶ng, Hå s¬ 1151, L-u tr÷ Trung

-¬ng §oµn.

40. §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh, Bèn m-¬i n¨m ®Êu tranh c¸ch m¹ng vÎ

vang cña §oµn, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi

41. §oµn Thanh niªn Céng s¶n Hå ChÝ Minh (2002), Tæng quan t×nh h×nh thanh

niªn, c«ng t¸c ®oµn vµ phong trµo thanh thiÕu nhi, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

42. Ph¹m V¨n §ång (1969), §µo t¹o thÕ hÖ trÎ cña d©n téc thµnh nh÷ng ng-êi chiÕn

sü c¸ch m¹ng dòng c¶m, th«ng minh, s¸ng t¹o, Nxb Gi¸o dôc, Hµ Néi.

43. Ph¹m V¨n §ång (1979), Sù nghiÖp gi¸o dôc trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, Nxb

Sù thËt, Hµ Néi.

44. Ph¹m V¨n §ång (1986), MÊy vÊn ®Ò vÒ v¨n ho¸ gi¸o dôc, Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

45. Ph¹m V¨n §ång (1999), MÊy vÊn ®Ò vÒ gi¸o dôc ®µo t¹o, Nxb ChÝnh trÞ quèc

gia, Hµ Néi.

46. Lª Xu©n §ång (1961), Mét vµi vÊn ®Ò vÒ ph-¬ng ph¸p c«ng t¸c cña §oµn thanh

niªn, Nxb Thanh niªn, Hµ néi.

47. NguyÔn H÷u §øc (chñ biªn) (2003), Gi¸o dôc, rÌn luyÖn thanh niªn theo t- t-ëng

Hå ChÝ Minh vµ quan ®iÓm cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, Nxb Qu©n ®éi

nh©n d©n, Hµ Néi.

48. Héi sinh viªn ViÖt Nam (2003), LÞch sö phong trµo häc sinh, sinh viªn ViÖt Nam

vµ Héi sinh viªn ViÖt Nam, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

49. Tè H÷u (1970), Bµi nãi chuyÖn t¹i tr-êng NguyÔn ¸i Quèc, L-u tr÷ ViÖn LÞch sö

§¶ng.

50. V.I. Lªnin (1977), Toµn tËp, TËp 41, Nxb M¸txc¬va.

51. V.I. Lªnin (1981), Bàn về thanh niên, Nxb Thanh niªn, Hà Néi.

52. V.I. Lªnin (1959), NhiÖm vô cña §oµn thanh niªn, TuyÓn tËp, quyÓn 2, Nxb Sù

thËt, Hµ Néi.

53. Phan Ngäc Liªn (chñ biªn) (2005), HËu ph-¬ng lín, tiÒn tuyÕn lín trong kh¸ng

chiÕn chèng Mü, cøu n-íc 1954- 1975, Nxb Tõ ®iÓn B¸ch khoa, Hµ Néi.

54. C.M¸c (1959), Chñ nghÜa M¸c vµ vÊn ®Ò gi¸o dôc, Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

55. C.M¸c vµ Ph.¡ngghen (1978), VÒ thanh niªn, Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

56. Trần Văn Miều (2001), Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh 70 năm xây

dựng và trưởng thành, Nxb Thanh niên, Hà Nội.

57. Hå ChÝ Minh (cïng nhiÒu t¸c gi¶), (1966) Thanh niªn víi chñ nghÜa anh hïng

c¸ch m¹ng, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

58. Hå ChÝ Minh (1972), Bµn vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc, Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

59. Hå ChÝ Minh (1973), VÒ gi¸o dôc thanh niªn Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

60. Hå ChÝ Minh, V× ®éc lËp tù do v× chñ nghÜa x· héi thanh niªn ta h¨ng h¸i tiÕn

lªn, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi,

61. Hå ChÝ Minh (2002), Toµn tËp, tËp 2, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

62. Hå ChÝ Minh (2002), Toµn tËp, tËp 4, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

63. Hå ChÝ Minh (2002), Toµn tËp, tËp 8, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

64. Hå ChÝ Minh (2002), Toµn tËp, tËp 10, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

65. Hå ChÝ Minh (2002), Toµn tËp, tËp 12, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

66. NguyÔn Träng Phóc (chñ biªn) (2006), C¸c §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc vµ Héi

nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung -¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1930- 2006),

Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi.

67. Vò Quang (1968), Gi¸o dôc cho thanh niªn lý t-ëng céng s¶n vµ lËp tr-êng t-

t-ëng, ®¹o ®øc cña giai cÊp c«ng nh©n, Hå s¬ 1197, L-u tr÷ Trung -¬ng

§oµn

68. Vò Quang (1969), Qu¸n triÖt vµ phÊn ®Êu thùc hiÖn NghÞ quyÕt 181 cña Ban

BÝ th- Trung -¬ng §¶ng vÒ c«ng t¸c vËn ®éng thanh niªn, Nxb Thanh niªn,

Hµ Néi.

69. Vò Quang, L-u Minh Ch©u, T¹ Quang ChiÕn (1969), Bèn bµi gi¸o dôc chÝnh trÞ

c¬ b¶n cho ®oµn viªn, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

70. NguyÔn ¸i Quèc (1982), §-êng C¸ch mÖnh, Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

71. Thµnh ®oµn Hµ Néi, H·y tiÕp tôc häc tËp NguyÔn V¨n Trçi, kh«ng ngõng n©ng

cao nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng, gi¸c ngé giai cÊp, ®Èy m¹nh phong trµo thi ®ua

“Mçi ng-êi lµm viÖc b»ng hai” ®i vµo bÒ s©u nh»m hoµn thµnh kÕ ho¹ch

nhµ n-íc 1964, Hå s¬ 679, L-u tr÷ Trung u¬ng §oµn

72. §µo Duy Tïng (1984), Mét sè vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c t- t-ëng, Nxb Th«ng tin lý

luËn, Hµ Néi.

73. Hoµng Tïng (1986), MÊy vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c t- t-ëng, Nxb S¸ch gi¸o khoa M¸c –

Lªnin, Hµ Néi.

74. V¨n Tïng (chñ biªn) (2000), LÞch sö §oµn TNCS HCM vµ phong trµo thanh niªn

ViÖt Nam, Nxb Thanh niªn, Hµ Néi.

75. Thanh V©n, PhÊn ®Êu cho lý t-ëng c¸ch m¹ng cao ®Ñp, Nxb Thanh niªn, Hµ

Néi.

76. ViÖn LÞch sö Qu©n sù (1997), HËu ph-¬ng chiÕn tranh nh©n d©n (1945-

1975), Nxb Qu©n ®éi nh©n d©n, Hµ Néi.

77. Quang Vinh (tuyÓn chän) (2002), Hå ChÝ Minh vÒ gi¸o dôc vµ tæ chøc thanh

niªn, Nxb thanh niªn, Hµ Néi.

78. Uû ban khoa häc x· héi, ViÖn sö häc (1985), Søc m¹nh chiÕn th¾ng cña cuéc kh¸ng

chiÕn chèng Mü, cøu n-íc, Nxb Khoa häc x· héi, Hµ Néi.

79. ViÖt Nam con sè vµ sù kiÖn 1945- 1989, (1989), Nxb Sù thËt, Hµ Néi.

PHỤ LỤC 1

GIÁO DỤC CHO THANH NIÊN LÝ TƯỞNG CỘNG SẢN VÀ LẬP TRƯỜNG TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN ------------------

Vũ Quang

Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam

Giai cấp công nhân Việt Nam mà Đảng ta là đội tiên phong ra đời là bước ngoặt lịch sử vĩ đại trong phong trào cách mạng Việt Nam. Ba mươi bảy năm qua, giương cao ngọn cờ bách chiến bách thắng của chủ nghĩa Mác - Lênin, phát huy truyền thống anh dũng kiên cường, bất khuất của dân tộc, nêu cao vai trò tiên phong lãnh đạo, tinh thần cách mạng triệt để và chủ nghĩa anh hùng cách mạng, giai cấp công nhân thông qua Đảng đã lãnh đạo nhân dân ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác: Cách mạng tháng Tám, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cải cách ruộng đất, cải tạo, xây dựng chủ nghĩa xã hội…

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay, giai cấp công nhân ta đang giương cao ngọn cờ dân tộc, dân chủ và ngọn cờ xã hội chủ nghĩa vẻ vang. Vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc thống nhất Tổ quốc và nghĩa vụ quốc tế cao cả, giai cấp công nhân đang lãnh đạo toàn dân ta từng bước đánh bại đế quốc Mỹ xâm lược và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và vai trò tiền phong của giai cấp công nhân có ý nghĩa quyết định cho mọi thắng lợi của chúng ta trước đây, cho sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay cũng như tiến lên xây dựng chủ nghĩa cộng sản sau này ở nước ta. “Những thành tích to lớn của nhân dân ta từ trước đến nay không thể tách rời sự lớn mạnh của giai cấp công nhân và sự lãnh đạo theo đường lối giai cấp công nhân của Đảng”.

Phong trào thanh niên cách mạng Việt Nam từ Đoàn thanh niên cộng sản năm 1931 trước đây đến Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam ngày nay là phong trào thanh niên do Đảng của giai cấp công nhân tổ chức và lãnh đạo. Sự phát triển và trưởng thành của phong trào thanh niên trong mấy chục năm qua là kết quả của phong trào thanh niên dưới sự lãnh đạo của Đảng, của giai cấp công nhân. Bài học lịch sử đã chỉ rõ: Thanh niên chỉ có đi theo Đảng, theo giai cấp công nhân thì mới được giải phóng, mới có được lý tưởng vĩ đại để đi đến hạnh phúc và tương lai tươi sáng.

Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam thực chất là Đoàn thanh niên cộng sản, là tổ chức cánh tay và đội quân hậu bị trung thành của Đảng. Đoàn thanh niên lao động Việt Nam cùng với Đảng, bộ máy Nhà nước, công đoàn, nông hội, hợp tác xã là thành phần chủ yếu trong hệ thống chuyên chính dân chủ nhân dân…. Đoàn có nhiệm vụ giúp Đảng đem chủ nghĩa Mác - Lênin, lý tưởng xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa giáo dục cho đông đảo đoàn viên thanh niên. Trong Điều lệ của Đoàn cũng đã ghi rõ: Lý tưởng của Đoàn là chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, tư tưởng của Đoàn là chủ nghĩa Mác - Lênin. Đoàn là trường học cộng sản chủ nghĩa của thanh niên, giúp Đảng đem lý tưởng cộng sản và chủ nghĩa Mác - Lênin giáo dục cho thanh niên.

Nghị quyết 167 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường công tác vận động công nhân và củng cố tổ chức công đoàn trong tình hình mới có ý nghĩa rất quan trọng. Các cấp bộ đoàn cần quán triệt và thực hiện tốt nghị quyết của Đảng, góp phần tích cực xây dựng giai cấp công nhân và xây dựng tổ chức công đoàn lớn mạnh trong tình hình mới. Trước mắt cần làm tốt nhiệm vụ sau đây:

- Tăng cường công tác giáo dục, bồi dưỡng nâng cao lý tưởng cộng sản và giác ngộ giai cấp cho mọi tầng lớp thanh niên. Nghị quyết của Đảng đã chỉ rõ: Đoàn thanh niên Lao động có trách nhiệm giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thanh niên và phải kết hợp với công đoàn trong việc giáo dục ý thức giai cấp công nhân.

- Trước hết, cần bồi dưỡng cho thanh niên về lý tưởng cách mạng của giai cấp công nhân. Xây dựng cho thanh niên có lý tưởng cách mạng vững vàng, có giác ngộ sâu sắc về dân tộc và giai cấp, về yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, về ý thức dân tộc và tinh thần quốc tế vô sản. Hiện nay, lý tưởng cụ thể và trước mắt của thanh niên ta là: “Quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược để bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Đó là mục tiêu trước mắt của Đảng ta, của dân tộc ta và cũng là mục tiêu chiến đấu trước mắt của thanh niên”. Trên cơ sở đó mà nâng cao tinh thần quyết chiến, quyết thắng và chủ nghĩa anh hùng cách mạng, không sợ hy sinh gian khổ, sẵn sàng xả thân chiến đấu vì độc lập tự do và thống nhất Tổ quốc. Làm cho mỗi thanh niên chủ động sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu chiến đấu, sản xuất, học tập, đời sống trong tình hình mới với tinh thần “Tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược”.

- Đặc biệt chú ý giáo dục quan điểm lập trường của giai cấp công nhân cho thanh niên nhất là đối với thanh niên công nhân mới. Thông qua giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng, của giai cấp, học tập tình hình nhiệm vụ và đường lối chính sách của Đảng mà làm cho thanh niên có giác ngộ sâu sắc về ý thức giai cấp. Do đó mà nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, nhận rõ bản chất giai cấp bóc lột và chế độ bóc lột, thấy

rõ kẻ thù của dân tộc của giai cấp trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và trong cuộc chiến đấu giữa hai con đường hiện nay. Làm cho thanh niên ta càng thiết tha yêu quý, ra sức bảo vệ và xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa tốt đẹp.

- Giáo dục tinh thần làm chủ tập thể, nâng cao ý thức thái độ làm chủ và bồi dưỡng năng lực làm chủ cho thanh niên là một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết. Tinh thần làm chủ tập thể của thanh niên phải thể hiện trên các mặt: chính trị, kinh tế, xã hội và đời sống. Thanh niên phải bảo đảm vai trò làm chủ hợp tác xã nông nghiệp. Đoàn viên ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng và cùng với đảng viên phải xứng đáng là hạt nhân vô sản, đại diện cho giai cấp công nhân ở nông thôn phải đi đầu trong việc củng cố hoàn thiện quan hệ sản xuất mới, thúc đẩy cách mạng kỹ thuật, cách mạng tư tưởng và văn hoá đưa nông thôn xã hội chủ nghĩa tiến lên. Thanh niên công nhân phải thực sự làm chủ nhà máy, xí nghiệp công, nông, lâm trường. Đoàn viên thanh niên trong các ngành nghiên cứu khoa học kỹ thuật, văn học nghệ thuật trong các trường đại học và chuyên nghiệp phải phấn đấu nâng cao quan điểm lập trường giai cấp công nhân. Ra sức đẩy mạnh sự nghiệp nghiên cứu khoa học kỹ thuật, giảng dạy và học tập theo quan điểm đào tạo của Đảng để trở thành những người cán bộ khoa học kỹ thuật mới của giai cấp công nhân vững về chính trị, giỏi về chuyên môn. Các tầng lớp thanh niên khác phải nâng cao hơn nữa ý thức làm chủ tập thể, phát huy vai trò tích cực, chủ động sáng tạo của mình trên mọi mặt trận công tác. Cần khắc phục tư tưởng cá nhân của những người sản xuất nhỏ như: chọn ngành, chọn nghề, suy tính tủn mủn, lặt vặt, thái độ bàng quan, thiếu quan tâm đến quyền lợi chung, thiếu tích cực đấu tranh với các hiện tượng đầu cơ tích trữ, tham ô lãng phí làm hại lợi ích tập thể…

- Giáo dục nâng cao hơn nữa quan điểm, thái độ lao động mới của giai cấp công nhân cho thanh niên. Chúng ta đang trong quá trình cải tạo và xây dựng chủ nghĩa xã hội nên thanh niên nói chung và thanh niên công nhân nói riêng còn chịu ảnh hưởng của giai cấp xuất thân và của nền kinh tế tiểu sản xuất. Do đó còn tính tự do tản mạn, tuỳ tiện, tác phong lao động lề mề, thiếu khẩn trương, cần phải ra sức khắc phục làm cho mỗi thanh niên đều có quan điểm lao động mới; lao động dũng cảm sáng tạo, lao động có kỷ luật và bảo vệ của công, tác phong lao động khẩn trương chính xác và khoa học.

- Quan tâm giáo dục và xây dựng cho thanh niên phẩm chất đạo đức và nếp sống của giai cấp công nhân: đạo đức nếp sống văn minh, tiết kiệm, giản dị, vui tươi, lành mạnh. Trên cơ sở đó mà khắc phục ảnh hưởng của đạo đức và nếp sống cũ còn tồn tại trong một số ít thanh niên, bất kể trong tình hình nào vẫn sống lạc quan, phấn khởi với tư thế của những người chiến thắng.

Đoàn thanh niên Lao động trong nhà máy, xí nghiệp, công trường cần kết hợp với công đoàn làm tốt công tác giáo dục công nhân mới. Phải làm cho thanh niên không

kể từ thành phần giai cấp nào khi bước vào giai cấp công nhân đều có những chuyển biến nhảy vọt về tư tưởng và giác ngộ giai cấp, thấy tự hào và vinh dự được đứng trong đội ngũ giai cấp công nhân, giai cấp tiền phong lãnh đạo cách mạng. Trước mắt cần tiến hành tốt đợt giáo dục cơ bản cho thanh niên công nhân mới. Mặt khác, cần chăm lo bồi dưỡng nâng cao trình độ văn hoá kỹ thuật, nghề nghiệp, trình độ quản lý cho thanh niên, đáp ứng kịp nhiệm vụ đẩy mạnh sản xuất, tăng cường tiềm lực kinh tế quốc phòng và bảo đảm đời sống phục vụ cho yêu cầu chiến đấu và chiến thắng hiện nay và chuẩn bị cho những năm sau. Đặc biệt thanh niên công nhân mới hầu hết tuổi còn rất trẻ, lại bỡ ngỡ trước môi trường mới nên Đoàn cùng với công đoàn hướng dẫn tỷ mỉ, cụ thể cho anh chị em những vấn đề trong công tác và cuộc sống hàng ngày như: ăn, mặc, ở, tác phong sinh hoạt… Cần có những hình thức, phương pháp giáo dục thích hợp, hấp dẫn đối với anh chị em.

- Thông qua phong trào “Ba sẵn sàng” động viên đoàn viên thanh niên xung kích đi đầu trong chiến đấu, sản xuất, học tập và xây dựng cuộc sống. Trước mắt, cần đẩy mạnh phong trào thi đua phấn đấu hoàn thành thắng lợi kế hoạch Nhà nước năm 1968 về các mặt sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải với tinh thần “tất cả để chiến thắng giặc Mỹ xâm lược”. trong việc tổ chức đưa thanh niên vào hành động thực hiện các nhiệm vụ cách mạng của Đảng, của công đoàn, cần giáo dục cho thanh niên ý thức phấn đấu nhằm đạt năng suất lao động và hiệu quả kinh tế cao. Các cấp bộ Đoàn cần cải tiến lãnh đạo, tích cực bồi dưỡng văn hoá kỹ thuật, quản lý cho thanh niên nhằm phấn đấu cho năng suất lao động cao. Đoàn cần phát huy vai trò tích cực, chủ động đề xuất, kiến nghị và kết hợp chặt chẽ với công đoàn, chuyên môn để tổ chức quản lý kinh tế, quản lý sản xuất, quản lý đời sống tốt. Đẩy mạnh hơn nữa phong trào thanh niên thi đua xây dựng và phấn đấu trở thành các tổ, đội lao động xã hội chủ nghĩa trong nhà máy, cơ quan, trường học. Phải tích cực đấu tranh chống lãng phí, tham ô, quan liêu, đầu cơ tích trữ, tăng cường quản lý kinh tế, quản lý thị trường và giữ gìn trật tự xã hội. Phải tổ chức tốt phong trào học tập văn hoá kỹ thuật, tổ chức tốt đời sống tập thể vui tươi lành mạnh trong thanh niên.

- Tăng cường củng cố Đoàn thanh niên Lao động, góp phần xây dựng Đảng, xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức củng cố tổ chức công đoàn vững mạnh. Đoàn thanh niên là một thành viên trong hệ thống chuyên chính vô sản, là hạt nhân để đoàn kết giáo dục thanh niên, là sợi dây liên hệ quần chúng thanh niên với Đảng, với giai cấp công nhân. Vì vậy, cần quán triệt hơn nữa đường lối giai cấp của Đảng, của giai cấp công nhân trong việc xây dựng củng cố tổ chức Đoàn. Đẩy mạnh phát triển đoàn viên mới trên cơ sở nâng cao chất lượng xây dựng chi, phân đoàn bốn tốt, đào tạo bồi dưỡng cán bộ để củng cố Đoàn vững mạnh về mọi mặt: Chính trị, tư tưởng và tổ chức. Làm tốt

công tác giáo dục chính trị và xây dựng tổ chức Đoàn là thiết thực góp phần xây dựng Đảng, xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức công đoàn vững mạnh vì Đoàn là tổ chức cánh tay, đồng thời là lực lượng hậu bị của Đảng, của giai cấp công nhân. Mặt khác, đoàn viên thanh niên trong nhà máy công, nông, lâm trường phải gương mẫu tham gia mọi sinh hoạt và hoạt động của công đoàn. Phấn đấu trở thành đoàn viên công đoàn bốn tốt, thiết thực góp phần vào việc tăng cường và củng cố công đoàn vững mạnh, xứng đáng là tổ chức lớn mạnh, đại diện cho giai cấp công nhân.

Nghị quyết của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường công tác vận động công nhân và củng cố tổ chức công đoàn trong tình hình mới có ý nghĩa rất lớn trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay. Với tính chất tổ chức và chức năng của mình, Đoàn thanh niên cần quán triệt và thực hiện tốt nghị quyết của Đảng, ra sức giáo dục đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, có giác ngộ sâu sắc về lý tưởng cách mạng, quan điểm lập trường và phẩm chất đạo đức của giai cấp công nhân, xứng đáng là thế hệ thanh niên kế tục sự nghiệp của Đảng, của giai cấp công nhân. Đồng thời đưa phong trào thanh niên tiến lên những bước mới dưới ngọn cờ vẻ vang của Đảng, của giai cấp công nhân.

(Nguồn: Giáo dục cho thanh niên lý tưởng cộng sản và lập trường tư tưởng, đạo đức của giai cấp công nhân, Hồ sơ 1197, Lưu trữ Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, tr 10 - 16)

PHỤ LỤC 2

DANH SÁCH NHỮNG ĐƠN VỊ ĐƯỢC TẶNG CỜ MANG CHÂN DUNG ANH HÙNG LIỆT SỸ NGUYỄN VĂN TRỖI (Năm 1972) -----------------

1. Cán bộ đoàn viên thanh niên Liên chi đoàn Đội huấn luyện đoàn 59 Bộ Tư lệnh thủ

đô.

2. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 6 trung đoàn X Bộ Tư lệnh quân khu 4 3. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 13 trung đoàn X Bộ Tư lệnh quân

khu 4

4. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 50 tiểu đoàn 13, đoàn X Bộ Tư lệnh quân

khu 4

5. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 1 tiểu đoàn 46 Bộ chỉ huy quân sự Quảng Bình 6. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 6 tiểu đoàn 43 Bộ chỉ huy quân sự

nghệ An.

7. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 20 Bộ chỉ huy quân sự nghệ An. 8. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn phân xưởng 2, xưởng 46 Cục hậu cần quân

khu 4

9. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 2 quân y viện 41 Cục hậu cần quân khu 4 10. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 3 tiểu đoàn 25B công binh 7 quân

khu 4

11. Cán bộ đoàn viên thanh niên liên chi đoàn đại đội 1 tiểu đoàn 47 quân khu 4. 12. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 40 tiểu đoàn 10 đoàn 22A quân khu 4. 13. Cán bộ đoàn viên thanh niên liên chi đoàn 71 đoàn 155 tỉnh Hải Hưng quân khu tả

ngạn.

14. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 3 tiểu đoàn huấn luyện trung đoàn 2 quân

khu tả ngạn

15. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn xưởng Sửa chữa thông tin quân khu tả

ngạn.

16. Cán bộ đoàn viên thanh niên liên chi đoàn đại đội 6 tiểu đoàn 2 trung đoàn 335

quân khu Tây Bắc.

17. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn đại đội 25 trung đoàn 335 quân khu Tây

Bắc

18. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn lái xe 53 binh trạm 13 Cục Vận tải Tổng

cục hậu cần

19. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn lái xe 25 binh trạm 16 Cục vận tải Tổng

cục hậu cần

20. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 29 công binh, binh trạm 11 Cục Vận tải

Tổng cục hậu cần

21. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 4 vận tải tiểuđoàn 70 Cục quản lý xe Tổng

cục hậu cần.

22. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn trục bạc 159 Cục quản lý xe Tổng cục hậu cần. 23. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 2 binh trạm 171 Cục Xăng dầu Tổng cục hậu cần 24. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn K6 binh trạm 171 Cục Xăng dầu Tổng cục

hậu cần

25. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn J 112 Cục quản lý xe Tổng cục hậu cần. 26. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 2 tiểu đoàn 868 Cục Xăng dầu Tổng cục hậu

cần

27. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 20 kho 46 Cục quân khí Tổng cục hậu cần. 28. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 16A kho 560 Cục Quân khí Tổng cục hậu cần. 29. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn T1, 832 Cục Quân khí Tổng cục hậu cần. 30. Cán bộ đoàn viên thanh niên liên chi đoàn T 612 Cục Vật tư Tổng cục hậu cần 31. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn sơn nhựa nhà máy 606 Cục Vật tư Tổng

cục hậu cần

32. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn 2 tổng đội 61 Cục Kiến thiết cơ bản Tổng

cục hậu cần

33. Cán bộ đoàn viên thanh niên chi đoàn Khảo sát trận địa Cục Kiến thiết cơ bản

Tổng cục hậu cần.

Nguồn: Danh sách những người được tặng cờ mang chân dung anh hùng liệt sỹ Nguyễn Văn Trỗi, Hồ sơ 834, Lưu trữ Trung ương Đoàn Thanh niênCộng sản Hồ Chí Minh, tr 13