Đánh giá ảnh hưởng chức năng suy giảm sinh dục của thuốc natri valproate trên mô hình chuột đực Swiss albino

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CHỨC NĂNG SUY GIẢM SINH DỤC<br /> CỦA THUỐC NATRI VALPROATE TRÊN MÔ HÌNH CHUỘT ĐỰC SWISS ALBINO<br /> Trần Thị Thanh Loan*, Nguyễn Lê Việt Hùng*, Bùi Thị Thanh Tâm*, Nguyễn Phương Dung*<br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Natri valproate (NV) là một loại thuốc chống động kinh chính và phổ biến. Tuy nhiên, có mối quan<br /> ngại ngày càng tăng về các tác động của NV đối với chức năng nội tiết sinh sản.<br /> Mục tiêu: Đánh giá hiệu quả của NV trên thể trọng của chuột, số lượng và sự vận động của tinh trùng,<br /> thay đổi mô học trong tinh hoàn.<br /> Phương pháp: Chuột đực Swiss albino (6 - 7 tuần tuổi) được thử nghiệm bằng NV với các liều 100 mg/kg,<br /> 250 mg/kg, 500 mg/kg, 750 mg/kg, và 1000 mg/kg và nước cất. Số lượng tinh trùng, khả năng vận động tinh<br /> trùng và mô bệnh học của tinh hoàn được phân tích.<br /> Kết quả: Số lượng tinh trùng và nhu động tinh trùng đã giảm đáng kể bởi NV. Nghiên cứu mô bệnh học<br /> cho thấy rằng NV đã gây ra sự sụt giảm của các tế bào biểu mô trong tinh hoàn.<br /> Kết luận: NV gây ra sự thay đổi trong sự vận động của tinh trùng, số lượng tinh trùng, hình thái và cấu<br /> trúc biểu mô của tinh hoàn.<br /> Từ khóa: Suy giảm sinh dục, natri valproate, tinh trùng<br /> ABSTRACT<br /> EVALUATING THE EFFICIENCY OF THE NATRI VALPROATE INDUCED BY SEXUAL<br /> DYSFUNCTION WITH NATRI VALPROATE IN MALE MICE SWISS ALBINO MODEL<br /> Tran Thi Thanh Loan, Nguyen Le Viet Hung, Bui Thi Thanh Tam, Nguyen Phuong Dung<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2018: 86 – 91<br /> Background: Natri valproate (NV) is a major antiepileptic drug with a broad spectrum of antiepileptic<br /> activity. There is, however, increasing concern about the possible effects of NV on reproductive endocrine function.<br /> Objective: To assess the effects of NV on mice body weight, sperm count, motility, and histopathological<br /> changes in testis.<br /> Methods: Male Swiss albino mice (6 - 7 week old) were treated with sodium valpraote at 100 mg/kg,<br /> 250 mg/kg, 500 mg/kg, 750 mg/kg, and 1000 mg/kg dose and distilled water. Epididymal sperm count,<br /> sperm motility, and histopathology of testes were analyzed. Sperm count and sperm motility were decreased<br /> significantly by NV.<br /> Results: A histopathological study revealed that NV had caused sloughing of epithelial cells in testes.<br /> Conclusion: NV causes reversible change in sperm motility, sperm count, morphology, and<br /> cytoarchitecture of testes.<br /> Keywords: sexual dysfunction, natri valproate, sperm<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ điều trị các thể động kinh(9). Những người bị<br /> Natri valproat (NV) là một thuốc chống động kinh có tỷ lệ sinh thấp hơn đáng kể so<br /> động kinh đa cơ chế, là lựa chọn đầu tay cho với cộng đồng và rối loạn chức năng tình dục<br /> <br /> <br /> Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS. Trần Thị Thanh Loan ĐT: 0903968810 Email: nnld2001@gmail.com<br /> <br /> <br /> <br /> 86 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> là phổ biến(10). Trên thế giới đã có nhiều nghiên chuột qua các chỉ tiêu: trong lượng cơ thể, trọng<br /> cứu chứng minh NV làm suy giảm khả năng lượng tinh hoàn, chỉ số sinh lý, bệnh lý của tinh<br /> sinh sản của nam giới theo hướng tác dụng trùng, chỉ tiêu mô học và lượng hormone<br /> vào trục dưới đồi tuyến yên(2,5) hoặc do ảnh testosterone.<br /> hưởng trực tiếp lên tinh hoàn, dẫn đến chất Chia chuột thành 6 lô: lô chứng (L1) gồm 6<br /> lượng tinh dịch kém hơn việc tạo mô hình thử con uống nước cất 2 lần. mỗi lô gồm 5 con uống<br /> nghiệm gây suy sinh dục trên chuột nhắt trắng NV ở các liều 100 mg/kg (L2), 250 mg/kg (L3),<br /> đực được tiến hành nhằm tạo bước đệm 500 mg/kg (L4), 750 mg/kg (L5), 1000 mg/kg (L6)<br /> nghiên cứu, đánh giá tác khả năng trong phục thể trọng chuột (Bảng 1).<br /> hồi bệnh lý suy sinh dục ở nam giới chính vì Chuột thí nghiệm được gây ngạt bằng CO2,<br /> vậy chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá ảnh tiến hành giải phẫu, thu nhận máu tim tinh hoàn<br /> hưởng chức năng suy giảm sinh dục của thuốc và ống dẫn tinh.<br /> NV trên mô hình chuột đực swiss albino”.<br /> Bảng 1: Thiết kế mô hình thí nghiệm dùng thuốc NV<br /> Mục tiêu nghiên cứu Lô chuột (n=6) Liều (10 ml/kg)<br /> Xây dựng mô hình thực nghiệm gây suy Lô 1 (Lô chứng) Nước cất<br /> sinh dục trên chuột nhắt trắng đực bằng NV. Lô 2 NV 100 mg/kg<br /> Lô 3 NV 250 mg/kg<br /> Đánh giá tác dụng của thuốc NV lên chức Lô 4 NV 500 mg/kg<br /> năng suy giảm sinh dục trên chuột đực swiss albino. Lô 5 NV 750 mg/kg<br /> ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU Lô 6 NV 1000 mg/kg<br /> <br /> Phương tiện nghiên cứu Qui trình đánh giá chất lượng tinh trùng<br /> Đối tượng nghiên cứu Ống dẫn tinh sau khi giải phẫu, rửa sạch<br /> bằng PBS và để trong 250 μl dung dịch Ferticult<br /> NV 500 mg hay còn gọi là Depakine chrono<br /> Flushing Medium (Fertipro – Bỉ), tách mô ống<br /> 500 mg (Sanofi, Pháp).<br /> dẫn tinh bằng kẹp để thu nhận tinh trùng. Tinh<br /> Động vật thử nghiệm trùng sau khi được thu nhận sẽ tiến hành đánh<br /> Chuột nhắt trắng đực chủng Swiss albino do giá tiêu chí tinh trùng trong vòng 2 giờ.<br /> viện Pasteur thành phố Hồ Chí Minh cung cấp.<br /> Phương pháp xác định độ di động của tinh trùng<br /> Chuột thí nghiệm khoảng 6-7 tuần tuổi có khối<br /> Hút 10 μl mẫu tinh dịch trãi trên lame và<br /> lượng 30 ± 2,0g/con và được nuôi ổn định ở<br /> 0<br /> quan sát khả năng di động của tinh trùng dưới<br /> nhiệt độ 25 C, chu kỳ 12 giờ sáng – tối, chuột kính hiển vi độ phóng đại x40 [40] theo tiêu chí<br /> được cung cấp dinh dưỡng theo đúng tiêu đánh giá là: tinh trùng di động (tinh trùng vận<br /> chuẩn dành cho động vật thí nghiệm. động thẳng tiến tới và tinh trùng vận động tại<br /> Thiết kế nghiên cứu chỗ), tinh trùng bất động (tinh trùng nằm im,<br /> Thực nghiệm, so sánh giữa các lô. không vận động).<br /> Phương pháp nghiên cứu Phương pháp xác định mật độ tinh trùng<br /> Xây dựng mô hình suy sinh dục Tinh dịch được pha loãng với dung dịch<br /> Liều NV được khảo sát bằng đường uống NaHCO3 0,5%. Hút 10 μl dung dịch tinh dịch<br /> trên chuột sau khi ổn định 1 tuần. Chuột được pha loãng và bơm vào mỗi bên buồng đếm hồng<br /> uống theo liều 10ml/kg, mỗi ngày 1 lần vào 8g cầu có tráng bạc. Số lượng tinh trùng sẽ được<br /> sáng. Khảo sát liên tục trong trong vòng 35 ngày. đánh giá ở cả 2 buồng đếm hồng cầu dưới kính<br /> hiển vi độ phóng đại 40X. Tính tổng số và hiệu<br /> Sau khi kết thúc quy trình xử lí thuốc, tiến<br /> số tinh trùng giữa 2 lần đếm.<br /> hành đánh giá hiệu quả suy giảm sinh dục của<br /> Công thức tính mật độ tinh trùng(8):<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 87<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> Xử lý số liệu<br /> C= D<br /> Xử lý số liệu bằng phần mềm Microsoft<br /> Trong đó: Excel 2013, xử lý thống kê dựa vào phép kiểm<br /> C: Mật độ tinh trùng, đơn vị (triệu con/mL). One–Way ANOVA và t-Test: Two-Sample<br /> D: Độ pha loãng tinh dịch.<br /> Assuming Unequal Variances. Được trình bày<br /> dưới dạng số liệu thực nghiệm thể hiện bằng<br /> N: Số tinh trùng đếm được ở 2 buồng đếm.<br /> số trung bình (M) ± sai số chuẩn của giá trị<br /> n: Thể tích của tổng số hàng đã khảo sát cho một lần<br /> khảo sát (thể tích tinh dịch nạp vào mỗi buồng đếm là 10 μl).<br /> trung bình (SEM). Kết quả thử nghiệm đạt ý<br /> nghĩa thống kê với độ tin cậy 95% khi P < 0,05<br /> Phương pháp xác định tỉ lệ sống chết tinh<br /> so với lô chứng.<br /> trùng(8)<br /> KẾTQUẢ<br /> Đánh giá tỉ lệ tinh trùng sống/chết, dị dạng<br /> của mẫu tinh dịch bằng phương pháp nhuộm Ảnh hưởng Natri valproate lên trọng lượng chuột<br /> Eosin – Nigrosin. Trong mẫu nhuộm, tinh Kết quả đánh giá ảnh hưởng của NV lên thể<br /> trùng sống có đầu sáng, trắng không bắt màu; trọng chuột trước và sau khi cho chuột uống<br /> tinh trùng chết có đầu bắt màu hồng tím của thuốc 35 ngày được thể hiện trong biểu đồ 1 ta<br /> thuốc nhuộm. thấy thể trọng chuột ở các lô trước khi thí<br /> Phương pháp mô học tinh hoàn(1) nghiệm đồng đều nhau và không có ý nghĩa<br /> thống kê (P > 0,05). Sau thí nghiệm nhận thấy<br /> Sử dụng kỹ thuật nhuộm Hematoyline–<br /> rằng thể trọng chuột ớ các lô 1, 2, 3, và 4 đều<br /> Eosin (HE) để đánh giá hình thái tinh hoàn. Tinh<br /> tăng; Tuy nhiên, lô 5 (NV 750 mg/kg) và lô 6 (NV<br /> hoàn sau khi được phẫu thuật, còn nguyên cả vỏ<br /> 1000 mg/kg) thể trọng chuột sau thí nghiệm<br /> bao, được cố định trong dung dịch Neutral<br /> giảm so với lúc đầu. Kết quả cho thấy thể trọng<br /> buffered formalin 10% (NBF). Sau khi cố định<br /> chuột sau thí nghiệm ở lô 2, lô 3, lô 4, lô 5, lô 6<br /> hơn 24h, tinh hoàn được xử lý qua các bước: vùi<br /> đều đạt ý nghĩa thống kê so với lô đối chứng (lô<br /> paraffin bằng hệ thống xử lý mô Microm<br /> 1) và đạt độ tin cậy đến 95% (Hình 1).<br /> STP120, đúc khối paraffin tạo thành các bloc nến<br /> chứa mẫu bệnh phẩm, cắt lát bệnh phẩm dày 3<br /> micrimet, trải trên lam kính, nhuộm HE.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Thể trọng chuột trước và sau thí nghiệm (g), *P < 0,05 so với lô 1 (lô chứng).<br /> <br /> <br /> <br /> 88 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> Ảnh hưởng Natri valproate lên khối lượng triệu 0,14 ± 0,05 (triệu con/mL) (lô 5). Tuy nhiên ở<br /> tinh hoàn lô 6 sử dụng liều 1000 mg/kg thì nhận thấy<br /> NV đã làm thay đổi trọng lượng và kích không có tinh trùng. Các lô 2, lô 3, lô 4, lô 5 đều<br /> thước tinh hoàn. Trọng lượng và kích thước tinh đạt ý nghĩa thống kê so với lô 1 (lô chứng), với<br /> hoàn cũng giảm dần từ lô 2 đến lô 6. Nhưng ở lô độ tin cậy lên đến 99% (Hình 3).<br /> 2 (NV 100 mg/kg) và lô 3 (NV 250 mg/kg) không Ảnh hưởng của Natri valproate lên độ di động<br /> đạt ý nghĩa thống kê so với lô 1 (lô chứng). Lô 4 của tinh trùng<br /> (NV 500 mg/kg), lô 5 (NV 750 mg/kg), lô 6 (NV Các lô 3 (NV 250 mg/kg), lô 4 (NV 500<br /> 1000 mg/kg) đạt ý ngĩa thống kê so với lô 1 (lô mg/kg), lô 5 (NV 750 mg/kg) đều đạt ý nghĩa<br /> chứng) đạt độ tin cậy đến 95% (Hình 2). thống kê so với lô chứng (lô 1) với P < 0,05 đạt độ<br /> tin cậy 95%. Mặt khác nhận thấy ở lô 5 (NV 750<br /> mg/kg) tinh trùng hoàn toàn không di động,<br /> điều đó cho thấy rằng NV ảnh hưởng đến khả<br /> năng di động của tinh trùng. Khả năng di động<br /> của tinh trùng càng giảm khi cho chuột uống NV<br /> ở nồng độ càng cao (Hình 4).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Thể trọng tinh hoàn dưới ảnh hưởng của NV<br /> (g), *P