Đánh giá chẩn đoán và điều trị biến chứng của sinh thiết thận ghép tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BIẾN CHỨNG<br /> CỦA SINH THIẾT THẬN GHÉP TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Thái Minh Sâm*, Dương Nguyên Xương**, Hoàng Khắc Chuẩn*, Thái Kinh Luân**,<br /> Nguyễn Trọng Hiền*, Nguyễn Thị Hồng Hạnh*, Phùng Thanh Lộc*, Phạm Minh Sơn*<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Vấn đề chăm sóc sau ghép đóng vai trò quan trọng để kéo dài thời gian sống còn thận ghép.<br /> Trong đó, sinh thiết thận là tiêu chuẩn vàng để đánh giá bất thường về thận. Đây là thủ thuật xâm lấn với tỷ lệ<br /> biến chứng nhất định.<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ biến chứng và đánh giá kết quả điều trị biến chứng của sinh thiết thận ghép.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được thiết kế là mô tả hồi cứu hàng loạt trường hợp<br /> (TH). Tất cả các bệnh nhân (BN) ghép thận được sinh thiết thận ghép (STTG) tại bệnh viện Chợ Rẫy sẽ được thu<br /> thập các biến số nền (tuổi, giới, chiều cao, cân nặng, ngày ghép, ngày sinh thiết, quan hệ cho-nhận), các biến số<br /> liên quan STTG (chỉ định sinh thiết, chẩn đoán trước sinh thiết, tiểu cầu, creatinin huyết thanh nền tảng và lúc<br /> sinh thiết, kết quả giải phẫu bệnh lí, biến chứng và điều trị biến chứng sau sinh thiết).<br /> Kết quả: Từ tháng 01/2009 đến tháng 07/2018, có 289 TH sinh thiết thận ghép được thực hiện trên<br /> 219 bệnh nhân, trong đó có 152 TH nam (69%), tuổi trung bình khi sinh thiết 37,8 ± 11,2 tuổi. Tất cả các<br /> TH sinh thiết đều tiến hành dưới hướng dẫn siêu âm thời gian thực với súng sinh thiết tự động Bard<br /> Magnum, kim sinh thiết 16G. Thận chủ yếu được ghép vào hố chậu phải, 276 TH (95,5%). Vị trí sinh thiết<br /> thường là cực trên thận ghép, 94,8%. Biến chứng sau sinh thiết có 10 TH (3,5%) gồm: 7 TH tiểu máu đại<br /> thể (2,4%), 1 TH tụ máu quanh thận ghép (0,35%), 1 TH xuất huyết dưới da (0,35%) và 1 TH tử vong do<br /> nhồi máu cơ tim sau sinh thiết (0,35%).<br /> Kết luận: Sinh thiết thận ghép là tiêu chuẩn vàng để đánh giá tình trạng thận ghép. Tuy là một thủ thuật<br /> xâm hại, nhưng sinh thiết thận ghép có tỉ lệ biến chứng thấp. Trang thiết bị và người sinh thiết đóng vai trò quan<br /> trọng, ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công và biến chứng khi sinh thiết.<br /> Từ khoá: sinh thiết thận ghép, ghép thận, biến chứng<br /> ABSTRACT<br /> DIAGNOSIS AND TREATMENT OF THE COMPLICATIONS AFTER KIDNEY TRANPLANT BIOPSY<br /> IN C HO RAY HOSPITAL<br /> Thai Minh Sam, Duong Nguyen Xuong, Hoang Khac Chuan, Thai Kinh Luan, Nguyen Trong Hien,<br /> Nguyen Thi Hong Hanh, Phung Thanh Loc, Pham Minh Son<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 33-36<br /> Objectives: To determine the ratio and the treatment of complications kidney transplant biopsy in kidney<br /> transplant patients at Cho Ray hospital.<br /> Materials and Methods: This is a retrospective descriptive case series that reports 289 cases of kidney<br /> tranplant biopsy were performed on 219 patients from January 2009 to July 2018. The clinical and paraclinical<br /> information is collected through medical records.<br /> Results: A total 289 biopsies were performed in 219 kidney transplant patients, 152 patients were male<br /> <br /> * Bệnh viện Chợ Rẫy ** Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: BS Dương Nguyên Xương ĐT: 0976607712 Email: duongnguyenxuong1706@gmail.com<br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa 33<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019<br /> <br /> (69%). A mean age at the time of biopsy was 37,8 ± 11,2. Patients always have been biopsied during the first year<br /> after transplantation (38.8%). We observed 3.5% complication (n=10) after biopsy, with hematuria as the most<br /> common condition (n=7; 2.5%), followed by hematoma (n=1; 0.35%), subcutanous hematoma (n=1; 0.35%) and<br /> death because of myocardial infarction (n=1; 0.35%).<br /> Conclusion: Kidney transplant biopsy is the gold standard for the evaluation of the kidney transplant.<br /> Kidney tranplant biopsy is a low risk procedure.<br /> Keywords: kidney transplant biopsy, kidney transplant, complication<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ruột, mạch máu…).<br /> Ghép thận là một trong các phương pháp Tại Việt Nam, hiện chưa có nhiều công trình<br /> điều trị thay thế thận hiệu quả do cải thiện tỷ lệ nghiên cứu về sinh thiết thận ghép. Vì vậy,<br /> sống còn và mang lại chất lượng đời sống cao chúng tôi tiến hành đề tài nghiên cứu: “Đánh giá<br /> cho các bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn chẩn đoán và điều trị biến chứng sinh thiết thận<br /> cuối(10). Vấn đề chăm sóc sau ghép đóng vai trò ghép tại bệnh viện Chợ Rẫy” nhằm đánh giá<br /> quan trọng để kéo dài thời gian sống còn thận chẩn đoán và điều trị biến chứng của sinh thiết<br /> ghép. Phương tiện để đánh giá tình trạng bệnh thận ghép.<br /> lý của thận không có nhiều. Trong đó, sinh thiết ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU<br /> thận là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán các bất Nghiên cứu được thiết kế là nghiên cứu hồi<br /> thường về thận. Tuy nhiên, sinh thiết thận ghép cứu mô tả hàng loạt TH.<br /> (STTG) là một thủ thuật xâm lấn nên cũng có Tất cả các TH ghép thận được sinh thiết thận<br /> những tai biến và biến chứng như chảy máu, rò ghép tại bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 01/2009<br /> động – tĩnh mạch thận ghép, nhiễm khuẩn, tổn đến tháng 07/2018.<br /> thương các cơ quan lân cận (như bàng quang,<br /> <br /> Tăng creatinin<br /> BN sau Tiểu đạm CTM, ĐMTP<br /> ghép Chậm chức năng Thuốc kháng đông<br /> thận ghép<br /> <br /> Bình thường Bất thường<br /> <br /> <br /> <br /> Sinh thiết thận ghép Điều chỉnh<br /> Sinh hiệu<br /> Đau<br /> Chảy máu Theo dõi sau sinh thiết<br /> Đánh giá kết<br /> Tiểu máu…<br /> quả<br /> Bình thường Bất thường<br /> <br /> <br /> Theo dõi Điều trị<br /> <br /> <br /> <br /> Xuất viện GPBL Điều trị<br /> <br /> Sơ đồ 1: Quy trình sinh thiết thận ghép tại bệnh viện Chợ Rẫy<br /> <br /> <br /> 34 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ Phân độ: Biến chứng nhẹ là chủ yếu với 9<br /> Trong thời gian từ tháng 01 năm 2009 đến TH, chiếm 3,2% (phân độ I theo Clavien –<br /> tháng 07 năm 2018, tại bệnh viện Chợ Rẫy, Dindo) và 1 TH biến chứng nặng (phân độ V<br /> chúng tôi đã thực hiện 289 lần sinh thiết trên 219 theo Clavien – Dindo)(1).<br /> bệnh nhân ghép thận được theo dõi sau ghép tại Biến chứng sau sinh thiết thận ghép chủ yếu<br /> bệnh viện Chợ Rẫy. là điều trị nội khoa bảo tồn, 9 TH (3,2%).<br /> Đặc điểm dịch tễ Trong các trường hợp chảy máu, không có<br /> Giới tính: tỷ lệ nam/nữ = 152/69. trường hợp nào cần truyền máu cũng như can<br /> thiệp thủ thuật hoặc phẫu thuật.<br /> Tuổi trung bình khi sinh thiết là 37,8 ± 11,2<br /> tuổi, nhỏ nhất là 16 tuổi và lớn nhất là 70 tuổi. BÀN LUẬN<br /> Kỹ thuật sinh thiết Biến chứng và điều trị sau sinh thiết<br /> Vị trí thận ghép: Hố chậu phải/ trái = 276/13. Tỷ lệ biến chứng sau sinh thiết là 3,5%. Tỷ lệ<br /> Bảng 1: Vị trí sinh thiết trên thận ghép này cũng phù hợp với các tác giả khác trên thế<br /> Vị trí Số TH Tỷ lệ (%) giới, từ 1,8 đến 14,2%(2,7,8,9). Biến chứng nặng có<br /> Cực trên 274 94,8 1 trường hợp, chiếm 0,35%, phù hợp với các tác<br /> Chủ mô giữa thận<br /> 7 2,4<br /> giả khác trên thế giới (từ 0-5,6%)(4).<br /> ghép<br /> Thời điểm xảy ra biến chứng: Biến chứng<br /> Cực dưới 8 2,8<br /> Tổng 289 100<br /> chủ yểu xảy ra trong 24 giờ sau sinh thiết, chiếm<br /> 2,8% các TH sinh thiết và chiếm 80% biến chứng<br /> Bảng 2: Số cầu thận sinh thiết được<br /> sau sinh thiết. Kết quả này cũng phù hợp với<br /> Số mẫu mô 1 2 ≥3<br /> Số cầu thận trung báo cáo của các tác giả khác với 70-100% các biến<br /> 18,3 ±<br /> bình 12,1 ± 6,4<br /> 10,3<br /> 17,1 ± 10,7 chứng xảy ra trong 24 giờ sau sinh thiết(2,3,5,6).<br /> (TB ± ĐLC)<br /> Biến chứng xảy ra sau sinh thiết thường biến<br /> p1-<br /> Giá trị p p1-2