Đánh giá hiệu quả mổ nội soi lồng ngực khâu kén khí trong điều trị tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MỔ NỘI SOI LỒNG NGỰC KHÂU KÉN KHÍ TRONG ĐIỀU TRỊ<br /> TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI TỰ PHÁT NGUYÊN PHÁT<br /> Vũ Quang Việt*, Trịnh MinhTranh*, Nguyễn Thị Ngọc Thủy**<br /> TÓM TẮT<br /> Mục ñích: ñánh giá hiệu quả khâu kén khí ñơn thuần qua nội soi lồng ngực ñể xử trí tràn khí màng<br /> phổi tự phát nguyên phát.<br /> Phương pháp nghiên cứu: hồi cứu mô tả. Từ tháng 01/2008 ñến tháng 05/2010 có 21 bệnh nhân<br /> tại bệnh viện Nhân Dân Gia Định ñược chẩn ñoán tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát, ñã dẫn lưu<br /> màng phổi nhưng thất bại, ñược mổ nội soi lồng ngực khâu kén khí. Sau ñó ghi nhận biến chứng hậu<br /> phẫu và mức ñộ tái phát tràn khí sau 6 tháng, 12 tháng và 24 tháng. So sánh với phẫu thuật vừa khâu<br /> kén khí kèm làm dính màng phổi trong y văn.<br /> Kết quả: 21/21 bệnh nhân không có biến chứng sau mổ. Không có tái phát tràn khí.<br /> Kết luận: khâu kén khí ñơn thuần cho kết quả tốt. Tuy nhiên, cần số lượng nhiều hơn ñể khẳng<br /> ñịnh.<br /> Từ khóa: tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát, cắt màng phổi thành vùng ñỉnh, chà làm dính<br /> màng phổi thành<br /> ABSTRACT<br /> ELEVATING THE RESULTS OF VIDEO-ASSISTED THORACOSCOPIC SUTURING OF APICAL<br /> BULLAE FOR PRIMARY SPONTANEOUS PNEUMOTHORAX<br /> Vu Quang Viet, Trinh MinhTranh, Nguyen Thi Ngoc Thuy<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 4 - 2010: 33 - 37<br /> Objectives: evaluating the results of video-assisted thoracoscopic suturing of apical bullae for<br /> primary spontaneous pneumothorax.<br /> Methods and patients: Retrospective comparative study with medical literature. From January<br /> 2008 to May 2010, 21 patients in Nhân Dân Gia Định with primary spontaneous pneumothorax treated<br /> with thoracostomy tube. They were indicated with video-assisted thoracoscopic suturing of apical<br /> bullae for persistent air leak. Postoperative complications and pneumothorax recurrence after 6, 12,<br /> and 24 months have been noticed and compared with medical literature.<br /> Results: No postoperative complications and no pneumothorax recurrence.<br /> Conclusion: video-assisted thoracoscopic suturing of apical bullae is excellent. However, another<br /> huge study is necessary to determine the results.<br /> Key word: primary spontaneous pneumothorax, apical pleurectomy, parietal abrasion<br /> phổi hoặc CT scan ngực và dẫn lưu còn ra bọt<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> khí,<br /> thì ñược chỉ ñịnh mổ. Phẫu thuật thường<br /> Tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát là<br /> dùng là khâu kén khí qua nội soi lồng ngực kèm<br /> bệnh lý thường gặp ở bệnh nhân trẻ cho ñến 40<br /> theo<br /> làm dính màng phổi bằng cách lột bỏ hoặc<br /> tuổi và không có bệnh phổi nền. Bệnh ñược gọi<br /> chà rướm máu lá thành màng phổi(2). Phương<br /> là nguyên phát khi tràn khí xảy ra không do chấn<br /> pháp này thường làm hậu phẫu nặng nề và thời<br /> thương ngực và thủ phạm thường là những kén<br /> (2,3)<br /> gian nằm viện lâu. Mục ñích nghiên cứu của<br /> khí nhỏ nằm dưới mặt lá tạng bị vỡ ra . Xử trí<br /> chúng<br /> tôi là chỉ phẫu thuật khâu kén khí ñơn<br /> thường là dẫn lưu màng phổi và nếu dẫn lưu thất<br /> thuần mà không làm dính màng phổi; ñánh giá<br /> bại, phổi vẫn không nở trọn trên phim xquang<br /> hiệu quả của phương pháp và so sánh với y văn.<br /> * Khoa Ngoại Lồng Ngực Mạch Máu - Bệnh viện Nhân Dân Gia Định<br /> ** Bộ môn Lồng ngực- Mạch máu ĐHYD TP HCM<br /> <br /> ĐịaNghị<br /> chỉ liênPhẫu<br /> lạc: BS.<br /> Vũ Quang<br /> ViệtBV. ĐT:<br /> 0908105444<br /> vqviet1959@yahoo.com.vn<br /> Hội<br /> Thuật<br /> Nội Soi<br /> Nhân<br /> Dân Gia ĐịnhEmail:<br /> - Năm<br /> 2010<br /> <br /> 33<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Từ tháng 01/2008 ñến tháng 05/2010, tất cả<br /> bệnh nhân tại khoa ngoại lồng ngực mạch máu<br /> bệnh viện Nhân Dân Gia Định ñược chẩn ñoán<br /> tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát thất bại<br /> với dẫn lưu màng phổi, có chụp CT scan ngực<br /> hoặc không, ñược chỉ ñịnh mổ nội soi lồng ngực<br /> khâu kén khí.<br /> Tràn khí màng phổi ñược chẩn ñoán dựa vào<br /> x quang ngực thẳng-ñứng và ñược dẫn lưu kín<br /> xoang màng phổi. Bệnh nhân ñược theo dõi bằng<br /> x quang phổi/ngày trong 2 ngày ñầu và 2-3<br /> ngày/lần sau ñó, ñược hút dẫn lưu màng phổi liên<br /> tục với áp lực âm 10cm nước nếu phổi chưa nở<br /> tốt trên xquang phổi. Sau ñó, nếu xquang phổi<br /> cho thấy phổi nở không hoàn toàn và/hoặc còn xì<br /> khí liên tục ở bình dẫn lưu thì chỉ ñịnh mổ nội soi<br /> ngực khâu kén khí. CT scan ñược chụp trong một<br /> số trường hợp giúp xác ñịnh kén khí trước mổ.<br /> Bệnh nhân ñược gây mê một phổi. Lỗ vào<br /> camera là lỗ dẫn lưu màng phổi, thường ở liên<br /> sườn 5 ñường nách giữa. Hai lỗ thao tác ở phía<br /> trên, tạo thành hình tam giác, cách nhau ít nhất<br /> 10cm(9). Lỗ trocar vào cho tay thuận rộng 10mm<br /> ñể dùng ñưa vào kẹp kim và lỗ kia 5mm.<br /> Kén khí ñược xác ñịnh thường ở ñỉnh phổi và<br /> ñược khâu bằng chỉ vicryl 2-0. Sau ñó, kiểm tra<br /> xì khí bằng cách cho bệnh nhân nằm ñầu thấp, ñổ<br /> nước ngập phổi và bóp bóng.<br /> Hậu phẫu, bệnh nhân ñược chụp xquang phổi<br /> sau mổ và rút ống dẫn lưu màng phổi khi phổi nở<br /> trọn trên xquang phổi và dẫn lưu không ra bọt<br /> khí. Ghi nhận biến chứng tràn khí, tràn máu, số<br /> ngày lưu ống dẫn lưu và thời gian nằm viện sau<br /> mổ. Tiếp ñó, liên lạc bệnh nhân qua ñiện thoại ñể<br /> theo dõi tràn khí tái phát theo thời gian 6 tháng,<br /> 12 tháng, và 24 tháng(8,10).<br /> KẾT QUẢ<br /> Từ tháng 01/2008 ñến tháng 05/2010, tại<br /> bệnh viện Nhân Dân Gia Định TPHCM có 21<br /> bệnh nhân, 19 nam và 2 nữ, tuổi từ 18 ñến 36,<br /> nhập viện cấp cứu với chẩn ñoán tràn khí màng<br /> phổi tự phát nguyên phát, không có bệnh phổi<br /> nền. Tất cả bệnh nhân ñược dẫn lưu màng phổi<br /> cấp cứu bằng ống Argyl 28-32 F và ñược hút<br /> màng phổi liên tục từ ngày thứ 2 khi thấy phổi nở<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chưa tốt. Số bệnh nhân bị tràn khí lần ñầu là 19<br /> bệnh nhân và ñã tràn khí hơn 1 lần là 2 bệnh<br /> nhân. Khi ñược chỉ ñịnh mổ, có 3 bệnh nhân<br /> ñược dẫn lưu chưa ñược 7 ngày, và ña số ñã hơn<br /> 7 ngày. Thời gian mổ ña số là từ 60-90 phút có<br /> 12 bệnh nhân, có 7 bệnh nhân mổ dưới 60 phút,<br /> và chỉ 2 bệnh nhân kéo dài hơn 90 phút. Hậu<br /> phẫu không có bệnh nhân nào bị tràn khí hoặc<br /> tràn dịch màng phổi. Có 12 bệnh nhân ñược rút<br /> dẫn lưu màng phổi trong vòng 24 giờ sau mổ và<br /> 9 bệnh nhân ñược rút vào ngày thứ hai sau mổ.<br /> Theo dõi tái phát có 5 bệnh nhân ñược hơn 24<br /> tháng, 12 bệnh nhân ñược hơn 1 năm, và 4 bệnh<br /> nhân chưa ñược 12 tháng, tất cả ñều không có<br /> tràn khí màng phổi tái phát.<br /> Bảng 1:<br /> Số bệnh nhân<br /> Nam<br /> 19<br /> Nữ<br /> 2<br /> Số lần tràn khí lần ñầu<br /> hơn 1 lần<br /> 19 bệnh nhân<br /> 2 bệnh nhân<br /> Bảng 2: Thời gian ñặt dẫn lưu màng phổi<br /> Dưới 7 ngày<br /> Hơn 7 ngày<br /> 3 bệnh nhân<br /> 18 bệnh nhân<br /> Thời gian mổ<br /> Dưới 60 phút 60 - 90 phút hơn 90 phút<br /> 7 bệnh nhân<br /> 12 bệnh<br /> 2 bệnh nhân<br /> nhân<br /> Hậu phẫu tràn khí và tràn dỊch<br /> tràn khí màng phổi<br /> 0/21<br /> tràn dỊch màng phổi<br /> 0/21<br /> rút dẫn lưu sau mổ<br /> rút dẫn lưu trong vòng 24 giờ<br /> 12/21 bệnh<br /> sau mổ<br /> nhân<br /> rút dẫn lưu trong vòng 24 – 48<br /> 9/21 bệnh<br /> giờ sau mổ<br /> nhân<br /> Theo dõi tái phát tràn khí<br /> tái phát sau 24 tháng<br /> 0/5<br /> tái phát sau 12 tháng<br /> 0/12 bệnh<br /> nhân<br /> tái phát dưới 12 tháng<br /> 0/4 bệnh<br /> <br /> Hội Nghị Phẫu Thuật Nội Soi BV. Nhân Dân Gia Định - Năm 2010<br /> <br /> 34<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> nhân<br /> BÀN LUẬN<br /> Tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát vẫn<br /> còn nhiều bàn cãi trong cách xử trí(2,3,9). Một<br /> trong các bàn cãi là cách xử trí phẫu thuật trong<br /> trường hợp ñã có chỉ ñịnh mổ do dẫn lưu màng<br /> phổi thất bại. Hiện nay, phần lớn hướng dẫn xử<br /> trí ñều nhắm ñến mổ nội soi lồng ngực cắt bỏ kén<br /> khí bằng stapler và làm dính màng phổi bằng chà<br /> xát lá thành ñể gây dính hoặc lột cắt bỏ màng<br /> phổi thành.<br /> Chúng tôi chỉ khâu kén khí ñơn thuần qua<br /> nội soi lồng ngực bằng chỉ vicryl 2-0 và không<br /> làm dính màng phổi vì thực sự không thấy<br /> nguyên nhân nào khác ngoài kén khí hoặc<br /> chùm kén tìm ñược ở ñỉnh (thấy trong 100%<br /> trường hợp).<br /> Khi so sánh với các nghiên cứu làm dính<br /> bằng chà lá thành hoặc cắt bỏ lá thành, chúng tôi<br /> thấy kết quả của chúng tôi như sau: tỉ lệ biến<br /> chứng nói chung trong và sau mổ là 0%. Không<br /> có dò khí sau mổ. Thường bệnh nhân chỉ có ra<br /> chút khí do ñuổi khí chưa hết trong lúc ñóng<br /> ngực và ña số rút dẫn lưu trong vòng 24 giờ sau<br /> mổ (12/21 trường hợp). Một số ít hơn (9/21)<br /> ñược rút vào ngày thứ hai thường do ngày lễ và<br /> chậm trễ trong ñọc phim xquang phổi kiểm tra<br /> trước khi rút. Không có tràn dịch màng phổi sau<br /> mổ ñược kiểm tra bằng xquang phổi và dịch ra ở<br /> bình dẫn lưu. Chưa thấy tái phát tràn khí khi theo<br /> dõi lâu nhất là 28 tháng.<br /> Khi so sánh với các nghiên cứu khác<br /> Tác giả Gossot (2004) với 185 bệnh nhân có<br /> biến chứng chung sau mổ là 8,1% (15/185), dò<br /> khí kéo dài có 8 bệnh nhân (4,3%), hai bệnh nhân<br /> bị tràn dịch màng phổi (1,1%), một bệnh nhân tụ<br /> máu thành ngực ngoài màng phổi (0,5%), một<br /> nhiễm trùng thành ngực (0,5%), một xẹp phổi<br /> (0,5%), tràn máu màng phổi có 2 bệnh nhân<br /> (1,1%) và phải nội soi trở lại ñể cầm máu; chưa<br /> kể một bệnh nhân chảy máu lúc mổ phải mở<br /> ngực. Thời gian ở lại bệnh viện sau mổ là từ 2<br /> ñến 17 ngày (trung bình 5 ngày). Dẫn lưu màng<br /> phổi ñể 1 ñến 16 ngày (trung bình 3,8 ngày).<br /> Theo dõi tái phát tràn khí chỉ ñược 111/185 bệnh<br /> nhân trong trung bình là 36,5 tháng có 4 bệnh<br /> nhân tái phát tràn khí (3,6%) nhưng không cần<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> mổ lại[6].<br /> Nghiên cứu của Chen (2004) có 313 bệnh<br /> nhân ñược xử trí cắt bỏ kén khí, chà dính lá thành<br /> và thêm làm dính màng phổi bằng minocycline.<br /> Thời gian mổ trung bình là 90,3 phút. Tỉ lệ biến<br /> chứng chung là 9,6% (30/313). Dò khí kéo dài<br /> hơn 5 ngày là 22 bệnh nhân (7%) trong ñó một<br /> bệnh nhân ñược mổ lại ngày thứ 10 ñể cắt bỏ<br /> ñỉnh phổi và lột bỏ màng phổi thành ở ñỉnh phổi<br /> (apical pleurectomy), các bệnh nhân còn lại ñược<br /> ñiều trị bảo tồn. Tràn máu màng phổi sau mổ 2<br /> trường hợp (0,6%) trong ñó một phải mở ngực<br /> nhỏ lại ñể cầm máu và trường hợp kia sau mổ 10<br /> ngày thì chỉ xử trí dẫn lưu màng phổi. Bốn bệnh<br /> nhân bị tràn khí sau rút dẫn lưu (1,3%). Có 9<br /> bệnh nhân tái phát tràn khí (2,9%) trong ñó 1<br /> bệnh nhân tái phát trong vòng 6 tháng), các bệnh<br /> khác thời gian tái phát trung bình là 13,3 tháng.<br /> Thời gian dẫn lưu màng phổi sau mổ là 4,2 ngày<br /> và lưu lại bệnh viện sau mổ là 5,8 ngày(1,7,6).<br /> Báo cáo của Cardilo (2000) có 432 trường<br /> hợp. Ông không làm chà dính mà chỉ cắt bỏ<br /> màng phổi thành hoặc làm dính bằng bột talc.<br /> Một trường hợp chảy máu trong mổ do phạm<br /> ñộng mạch liên sườn 4 ñược ñốt cầm máu ñơn<br /> cực (monopolar) nội soi. Có 2 trường hợp chuyển<br /> mổ hở do xì khí không xử trí ñược ở cuối cuộc<br /> mổ nội soi. Biến chứng sau mổ nói chung là<br /> 4,16% (18/432). Bốn trường hợp tràn khí dưới<br /> da. Năm ca tràn dịch màng phổi khu trú thì bốn<br /> trường hợp và 1 ca máu tụ vùng ñỉnh xảy ra ở<br /> bệnh nhân cắt bỏ màng phổi, ca tràn dịch còn lại<br /> là ở bệnh nhân làm dính bằng bột talc; tất cả<br /> ñược xử trí chọc hút màng phổi. Sáu trường hợp<br /> dò khí hơn 5 ngày chỉ xử trí bảo tồn ổn. Một<br /> trường hợp tràn khí sau rút dẫn lưu cũng hết tự<br /> nhiên, và 1 bị hội chứng Bernard-Horner thoáng<br /> qua do dốt ñiện ñơn cực các dây dính ở ñỉnh<br /> phổi. Thời gian rút dẫn lưu sau mổ là 5,4 ngày<br /> (từ 4-11 ngày). Thời gian nằm viện sau mổ trung<br /> bình là 6,1 ngày. Tái phát tràn khí nói chung là<br /> 4,4% với thời gian theo dõi trung bình là 38<br /> tháng(4,5).<br /> Biến chứng tràn máu sau mổ là biến chứng<br /> nặng. Số liệu của chúng tôi không có và các báo<br /> cáo so sánh trên cũng không nhiều. Tuy nhiên,<br /> theo tác giả Cardilo biến chứng chảy máu màng<br /> <br /> Hội Nghị Phẫu Thuật Nội Soi BV. Nhân Dân Gia Định - Năm 2010<br /> <br /> 35<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phổi là 2—3% sau chà dính và có thể ñến 10%<br /> nếu cắt bỏ màng phổi ñược làm kèm với khâu<br /> kén khí nội soi(4).<br /> Chúng tôi theo dõi bệnh nhân nhiều nhất chỉ<br /> 29 tháng. Trong ñó, chỉ có 5 bệnh nhân ñược<br /> theo hơn 24 tháng, 12 bệnh nhân sau 12 tháng, và<br /> 4 bệnh nhân chưa ñược 12 tháng thì không có<br /> trường hợp tái phát so với 4,4% của Cardilo<br /> (2.000) không có chà dính, chỉ cắt bỏ lá thành<br /> hoặc làm dính bằng bột talc; 3,6% của Gossot<br /> (2.004) và 2,9% Chen (2004) cả hai tác giả sau<br /> ñều làm chà dính.<br /> Do ñó, có thể thấy khâu kén khí nội soi ñơn<br /> thuần trong tràn khí màng phổi tự phát có hiệu<br /> quả nhất ñịnh và không gây biến chứng cho bệnh<br /> nhân. Chúng tôi nghĩ không cần làm chà dính vì<br /> gây biến chứng hậu phẫu và thời gian mổ kéo dài<br /> không cần thiết, và thật sự cũng thấy ñã giải<br /> quyết ñược nguyên nhân gây tràn khí là kén khí<br /> thấy ñược trong lúc mổ ở tất cả các bệnh nhân.<br /> Một ñiều quan trọng khác có lẽ là kỹ thuật khâu<br /> kén khí. Chúng tôi dùng chỉ vicryl 2-0 khâu chữ<br /> U nếu ñáy kén nhỏ 1cm, còn nếu rộng hơn thì<br /> khâu mũi Finney và lấy vừa vào mô phổi lành.<br /> <br /> Hội Nghị Phẫu Thuật Nội Soi BV. Nhân Dân Gia Định - Năm 2010<br /> <br /> 36<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 4 * 2010<br /> Bảng 3: So sánh mổ nội soi tràn khí màng phổi tự phát nguyên phát<br /> Tác giả Số ca Có kén Khâu máy Khâu Chà dính Dò khí Tràn<br /> máu,<br /> khí<br /> tay<br /> dịch<br /> Cardilo 432 78%<br /> 235<br /> 104 Cắt lá thành 1,4% 1,16%<br /> hoặc bột talc (>5<br /> (2000)<br /> ngày)<br /> Gossot 185 88%<br /> 163<br /> 0<br /> 100%<br /> 4,3%<br /> 1,1%<br /> (2004)<br /> Chen 313 95% 313 (hoặc<br /> 0<br /> 100%<br /> 7%<br /> 0,6%<br /> cắt ñỉnh<br /> (2004)<br /> phổi; +<br /> minocyclin<br /> e)<br /> BV Gia 21 100%<br /> 0<br /> 21<br /> 0<br /> 0%<br /> 0%<br /> Định<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Ngày Số tháng<br /> nằm theo dõi<br /> viện<br /> 6<br /> 38<br /> <br /> 5<br /> <br /> 36,5<br /> <br /> 3,6%<br /> <br /> 5.8<br /> <br /> 39<br /> <br /> 2,9%<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1-29<br /> <br /> 0%<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Khâu kén khí ñơn thuần qua nội soi ngực có vai trò nhất ñịnh trong ñiều trị tràn khí màng<br /> phổi tự phát. Đây là phương pháp ñơn giản, dễ thực hiện, có hiệu quả tốt và bước ñầu chưa<br /> thấy tái phát. Tuy nhiên, do số liệu còn ít và thời gian theo dõi chưa ñủ lâu, cần thêm dữ liệu<br /> nữa ñể khẳng ñịnh mạnh mẽ hơn.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> Ayed AK, Al-Din HJ (2000). The results of thoracoscopic surgery for primary spontaneous<br /> pneumothorax. Chest; 118:235–8<br /> 2. Baumann MH, Strange C, Heffner JE, et al (2001): Management of spontaneous pneumothorax.<br /> An American College of Chest Physicians Delphi Consensus Statement. Chest;119:590–602<br /> 3. Cardillo G (2000): Videothoracoscopic treatment of primary spontaneous pneumothorax: a 6year experience. Ann Thorac Surg; 69:357-361.<br /> 4. Cardillo G. (2007) Long-term lung function following videothoracoscopic talc poudrage for<br /> primary spontaneous recurrent pneumothorax. European Journal of Cardio-thoracic Surgery 31:<br /> 802—805<br /> 5. Chan P, Clarke P, Daniel FJ, et al. (2001): Efficacy study of video-assisted thoracoscopic surgery<br /> pleurodesis for spontaneous pneumothorax. Ann Thorac Surg;71:452–4<br /> 6. Chen JS, Hsu HH, Kuo SW, et al. (2004) Effects of additional minocycline pleurodesis after<br /> thoracoscopic procedures for primary spontaneous pneumothorax. Chest;125:50–5.<br /> 7. Gossot D, Galetta D, Stern JB, et al. (2004): Results of thoracoscopic pleural abrasion for<br /> primary spontaneous pneumothorax. Surg Endosc 2004;18:466–71<br /> 8. loCiero III J (1996), Glenn's thoracic and cardiovascular surgery. 2nd edition 1996: 540-543<br /> 9. Ng CSH, Lee TW, Wan S, Yim APC (2006). Video-assisted thoracic surgery in the management<br /> of spontaneous pneumothorax: the current status. Postgrad Med J;82:179–185<br /> 10. Sahn SA, Heffner JE. Primary care: spontaneous pneumothorax. N Engl J Med: 2000; 342:868–<br /> 74<br /> 11. Weisberg D, Refaely Y (2000). Pneumothorax: experience with 1,199 patients. Chest;117:1279–<br /> 85<br /> <br /> Hội Nghị Phẫu Thuật Nội Soi BV. Nhân Dân Gia Định - Năm 2010<br /> <br /> Tái<br /> phát<br /> (%)<br /> 4,4%<br /> <br /> 37<br /> <br />