Đánh giá kết quả chuyển phôi đông lạnh ngày ba

TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ HÌNH THÁI HỌC-2017<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ CHUYỂN PHÔI ĐÔNG LẠNH NGÀY BA<br /> Lê Trọng Tuấn*; Nguyễn Mạnh Hà*<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: đánh giá kết quả có thai của những bệnh nhân (BN) chuyển phôi đông lạnh ngày<br /> ba trong quá trình làm thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON). Đối tượng và phương pháp: nghiên<br /> cứu hồi cứu, mô tả cắt ngang 300 BN có chỉ định làm TTTON-đông phôi. Kết quả: tuổi trung<br /> bình BN 30,45 ± 5,121, phần lớn BN được trữ phôi đông lạnh do quá kích buồng trứng (51,7%),<br /> do tử cung (36,7%) và nguyên nhân khác 11,7%. Số phôi chuyển trung bình 3,53 ± 0,78, trong<br /> đó phần lớn BN được chuyển từ 3 - 4 phôi vào buồng tử cung (84%). Tỷ lệ có thai 40%, tỷ lệ có<br /> thai lâm sàng 34,3%. Kết luận: nên chuyển phôi đông lạnh khi có các yếu tố bất lợi trong quá<br /> trình TTTON thay vì chuyển phôi tươi.<br /> * Từ khóa: Phôi ngày 3; Chuyển phôi đông lạnh.<br /> <br /> Evaluation of Result of Frozen Embryo Transfer on Day 3rd<br /> Summary<br /> Objectives: To evaluate the result of pregnancy on the patients who were frozen embryo<br /> transfered (FET) 3 days in in vitro fertilization (IVF). Subjects and methods: A descriptive retrospective<br /> and cross-sectional study was conducted on 300 cases who were administrated FET. Results:<br /> Mean age was 30.45 ± 5.12. Patients were mostly kept flozen embryos because of ovarian<br /> hyper-stimulate syndrome (OHSS) (51%), uterus 36.7% and others 11,7%. Average embryo<br /> transfer was 3.53 ± 0.78 while the majority of the patients (84%) were transferred 3 to 4 embryos in<br /> bunch uterus. The pregnancy rate was 40%; the clinical pregnancy rate was 34.3%. Conclusion:<br /> FET ought to be performed when there unfavourable factors instead of fresh embryo transfer.<br /> rd<br /> <br /> * Keywords: Embryo transfer day 3 ; Frozen embryo tranfer.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cùng với sự phát triển ngày càng mạnh<br /> mẽ của TTTON, sự hoàn thiện dần trong<br /> quy trình nuôi cấy phôi, số lượng phôi<br /> chuyển ngày một ít đi, số phôi dư nhiều<br /> hơn, đồng thời trong những chu kỳ có quá<br /> kích buồng trứng, nội mạc tử cung (NMTC)<br /> <br /> không đảm bảo, hoặc trong những chu kỳ<br /> xin - cho no n, người nhận vì một lý do<br /> nào đó mà chưa được chuyển phôi ngay…<br /> trữ phôi toàn bộ là giải pháp an toàn và<br /> hiệu quả nhất. Mặt khác, phương pháp thủy<br /> tinh hóa trong đông lạnh phôi ra đời đ nâng<br /> tỷ lệ phôi sống sau r đông lên một bước<br /> tiến vượt bậc. Tại các trung tâm TTTON,<br /> <br /> * Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng<br /> ** Trường Đại học Y Dược Hải Phòng<br /> Người phản hồi (Corresponding): Lê Trọng Tuấn (dr.tuan.art@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 25/07/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 22/08/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 29/08/2017<br /> <br /> 133<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ HÌNH THÁI HỌC-2017<br /> việc chuyển phôi trữ đ trở thành kỹ thuật<br /> thường quy không thể thiếu, đ có nghiên<br /> cứu về kết quả tỷ lệ có thai lâm sàng, tỷ lệ<br /> làm tổ và tỷ lệ thai diễn tiến trong chuyển<br /> phôi đông lạnh cao hơn so với chuyển<br /> phôi tươi [1, 2]. Hiện tại chưa có nhiều<br /> nghiên cứu về hiệu quả của chuyển phôi<br /> đông lạnh. Do đó, chúng tôi tiến hành<br /> nghiên cứu này nhằm: Đánh giá kết quả<br /> chuyển phôi đông lạnh ngày ba.<br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> <br /> 2. Phƣơng pháp nghiên cứu.<br /> Nghiên cứu hồi cứu, mô tả cắt ngang.<br /> * Xử lý số liệu:<br /> - Các số liệu thu thập được xử lý theo<br /> phương pháp toán thống kê y học bằng<br /> chương trình SPSS 16.0.<br /> - Kết quả nghiên cứu trình bày dưới<br /> dạng bảng, biểu đồ, tỷ lệ phần trăm, độ<br /> lệch chuẩn.<br /> - Kiểm định giả thuyết bằng các thuật<br /> toán thống kê y học.<br /> - Có ý nghĩa thống kê khi p < 0,05.<br /> <br /> 1. Đối tƣợng nghiên cứu.<br /> Tất cả đối tượng được chuẩn bị niêm<br /> mạc bằng nội tiết ngoại sinh và chuyển<br /> phôi đông lạnh ngày 3 bằng phương pháp<br /> thủy tinh hóa.<br /> * Chọn mẫu:<br /> - Tiêu chuẩn lựa chọn:<br /> + Chu kỳ chuyển phôi trữ được chuẩn<br /> bị niêm mạc bằng nội tiết ngoại sinh và<br /> chuyển phôi đông lạnh ngày 3 bằng phương<br /> pháp thủy tinh hóa.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Đặc điểm đối tƣợng nghiên cứu.<br /> * Phân bố tuổi của nhóm đối tượng<br /> nghiên cứu:<br /> Tổng số BN tham gia nghiên cứu<br /> 300 người. Tuổi trung bình 30,45 ± 5,12.<br /> Trong đó, BN ít tuổi nhất: 19 tuổi, BN cao<br /> tuổi nhất 48.<br /> 2. Phân bố nguyên nhân trữ phôi<br /> đông ạnh.<br /> <br /> - Đầy đủ hồ sơ cần nghiên cứu.<br /> - BN không có bất thường trong buồng<br /> tử cung.<br /> * Tiêu chuẩn loại trừ:<br /> - Các hồ sơ không đủ các biến số nghiên<br /> cứu.<br /> - Các chu kỳ xin - hiến noãn, phôi, mang<br /> thai hộ.<br /> * Địa điểm và thời gian nghiên cứu:<br /> Tại Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản Quốc gia<br /> trong 10 tháng, từ tháng 11 - 2015 đến<br /> tháng 8 - 2016.<br /> 134<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố nguyên nhân<br /> trữ phôi đông lạnh.<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ HÌNH THÁI HỌC-2017<br /> Phần lớn BN được trữ phôi đông lạnh<br /> do quá kích buồng trứng (155 BN = 51,7%),<br /> còn lại do nguyên nhân tử cung (36,7%)<br /> và do nguyên nhân khác chiếm tỷ lệ nhỏ<br /> nhất (11,7%).<br /> 3. Số phôi trung bình và số phôi<br /> chuyển trung bình.<br /> Số lượng phôi trung bình 10,7 ± 5,42.<br /> Số phôi thu được nhỏ nhất 1 phôi, số phôi<br /> thu được lớn nhất 35 phôi. Số phôi chuyển<br /> trung bình 3,53 phôi, thấp nhất 1 phôi và<br /> cao nhất 5 phôi.<br /> 4. Kết quả thai nghén.<br /> Bảng 1:<br /> Kết quả thai nghén<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 120/300<br /> <br /> 40,0<br /> <br /> Thai sinh hóa<br /> <br /> 7/120<br /> <br /> 5,8<br /> <br /> Thai lâm sàng<br /> <br /> 103/300<br /> <br /> 34,3<br /> <br /> Thai diễn tiến<br /> <br /> 98/120<br /> <br /> 81,2<br /> <br /> Sảy thai<br /> <br /> 5/120<br /> <br /> 4,2<br /> <br /> Thai lưu<br /> <br /> 3/120<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> GEU<br /> <br /> 2/120<br /> <br /> 1,7<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> Đơn thai<br /> <br /> 72/103<br /> <br /> 70<br /> <br /> Đa thai<br /> <br /> 31/103<br /> <br /> 30<br /> <br /> 103/300<br /> <br /> 34,3<br /> <br /> βhCG ≥ 25 IU/l<br /> <br /> Số lượng thai<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> Trong 300 chu kỳ TTTON, 120 chu kỳ<br /> chuyển phôi có kết quả βhCG ≥ 25 IU/l<br /> (40,0%). Trong đó, tỷ lệ thai sinh hóa 5,8%,<br /> tỷ lệ thai lâm sàng 34,4%, tỷ lệ thai diễn<br /> tiến 81,2%, sảy thai 4,2%, thai lưu 2,5%<br /> và thai ngoài tử cung 1,7%.<br /> BÀN LUẬN<br /> Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy đối<br /> tượng nghiên cứu chủ yếu < 35 tuổi<br /> (83%); > 35 tuổi chiếm 17%. Điều đó có<br /> <br /> thể được giải thích do trong nhóm nguyên<br /> nhân trữ phôi đông lạnh của chúng tôi<br /> chủ yếu là bị quá kích buồng trứng (51,7%),<br /> tập trung chủ yếu ở độ tuổi trẻ nên có thể<br /> dự trữ buồng trứng và đáp ứng với các<br /> thuốc kích thích buồng trứng còn tốt, do đó<br /> nguy cơ quá kích buồng trứng cao.<br /> Số phôi chuyển trung bình trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi là 3,53 ± 0,78 phôi,<br /> thấp nhất 1 phôi và cao nhất 5 phôi, cao<br /> hơn so với các nghiên cứu khác ở nước<br /> ngoài như Sifer 2,0 ± 0,5 phôi [3]. Sở dĩ<br /> có sự khác biệt này do xu hướng chuyển<br /> nhiều phôi với mục đích làm tăng tỷ lệ có<br /> thai, trong khi phương pháp giảm thiểu<br /> thai khi có > 2 thai vẫn được áp dụng,<br /> còn ở một số nước châu Âu và châu Mỹ<br /> không dùng phương pháp này, do vậy<br /> biện pháp hữu hiệu để giảm tỷ lệ đa thai<br /> là chuyển ít phôi. Ngoài ra ở Việt Nam,<br /> các trung tâm vẫn chuyển từ 3 - 4 phôi,<br /> vì khi trữ lạnh, thường trữ lạnh 3 - 4 phôi<br /> vào một công trữ, sau r đông, nếu phôi<br /> thoái hóa nhiều, tức là chất lượng phôi<br /> kém, sẽ cho tỷ lệ có thai thấp, còn nếu<br /> phôi không thoái hóa hoặc thoái hóa ít,<br /> cũng chuyển hết số phôi đ r đông chứ<br /> không đông lại.<br /> Tỷ lệ có thai trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi 40%, tỷ lệ thai lâm sàng đạt<br /> 34,3%, trong đó thai sinh hóa chiếm 5,8%.<br /> Vì trong nhóm đối tượng có nguy cơ quá<br /> kích buồng trứng, đa số BN tuổi còn trẻ<br /> và đáp ứng tốt với kích thích buồng trứng<br /> nên số lượng, chất lượng phôi cũng như<br /> nội mạc tử cung sẽ tốt hơn nên tỷ lệ có<br /> thai sẽ cao hơn so với nhóm đối tượng<br /> đông phôi toàn bộ. Điều này có thể thấy<br /> kỹ thuật đông phôi ngày càng phát triển,<br /> đặc biệt với phương pháp đông phôi cực<br /> 135<br /> <br /> TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ CHUYÊN ĐỀ HÌNH THÁI HỌC-2017<br /> nhanh (thủy tinh hóa) có nhiều ưu điểm hơn<br /> những phương pháp trước đó. Qua thời<br /> gian làm việc, kiến thức và kinh nghiệm<br /> về phôi đông lạnh ngày càng nhiều, đồng<br /> thời những BN đáp ứng tốt với các thuốc<br /> kích thích buồng trứng còn tốt sẽ làm<br /> tăng tỷ lệ có thai. Chửa ngoài tử cung<br /> nghiên cứu trong nghiên cứu này là 1,7%,<br /> tương đương với các tác giả khác [4]. Tỷ<br /> lệ sảy thai 4,2%, thai lưu 2,5%, thấp hơn<br /> so với các nghiên cứu khác. Như vậy,<br /> phác đồ hỗ trợ hoàng thể tại Trung tâm<br /> Hỗ trợ Sinh sản Quốc gia là hợp lý và có<br /> hiệu quả. Tỷ lệ đa thai trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi (34,2%) cao hơn của một<br /> số tác giả như Judy Parkinson 30,5% [5],<br /> Corson 33,3% [6]. Nghiên cứu của chúng<br /> tôi có số phôi chuyển trung bình 3,53 ± 0,78<br /> và số chu kỳ chuyển trên 3 phôi chiếm đa<br /> số (57,7%), do vậy tỷ lệ đa thai cao.<br /> KẾT LUẬN<br /> Nên chuyển phôi đông lạnh khi có các<br /> yếu tố bất lợi trong quá trình TTTON thay<br /> vì chuyển phôi tươi.<br /> Kết quả chuyển phôi trữ lạnh tỷ lệ có<br /> thai 40%, tỷ lệ có thai lâm sàng 34,4% và<br /> tỷ lệ thai diễn tiến 81,2%. Tỷ lệ sẩy thai<br /> 4,2%, thai lưu 2,5%, chửa ngài tử cung<br /> 1,7% và đa thai 30%.<br /> <br /> 136<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Shapiro B.S, Daneshmand S.T, Garner<br /> F.C et al. Evidence of impaired endometrial<br /> receptivity after ovarian stimulation for in vitro<br /> fertilization: A prospective randomized trial<br /> comparing fresh and frozen-thawed embryo<br /> transfer in normal responders. Fertility and<br /> Sterility. 2011, 96, pp.344–348.<br /> 2. Maheshwari A, Pandey S, Shetty A et al.<br /> Obstetric and perinatal outcomes in singleton<br /> pregnancies resulting from the transfer of frozen<br /> thawed versus fresh embryos generated through<br /> in vitro fertilization treatment: a systematic<br /> review andmeta-analysis. Fertility and Sterility.<br /> 2012, 98, pp.0282.<br /> 3. Sifer C et al. Day 3 compared with day 2<br /> cryopreservation does not affect embryo<br /> survival but improves the outcome of frozenthawed embryo transfers. Fertil Steril. 2006,<br /> 86 (5), pp.1537-1540.<br /> 4. Botros Rizk. The outcome of assisted<br /> reproductive technology. The textbook of in<br /> vitro fertilization and assisted reproductive.<br /> 1999, pp.311-332.<br /> 5. Parkinson, Cuong Tran, Tih Tan et al.<br /> Perinatal outcome after in vitro feryilization<br /> surrogacy. Hum Report. 1998, 14 (3), pp.671-676.<br /> 6. Corson S.L, Kelly M, Braverman et al.<br /> Gestational carrier pregnancy. Fertil Steril.<br /> 1998, 69, pp.670-674.<br /> <br />