Đánh giá kết quả sớm của phẫu thuật lấy sỏi thận qua da với đường vào tối thiểu

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SỚM CỦA PHẪU THUẬT LẤY SỎI THẬN QUA DA<br /> VỚI ĐƯỜNG VÀO TỐI THIỂU<br /> Nguyễn Hoàng Đức*, Lê Mạnh Hùng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá hiệu quả của phẫu thuật lấy sỏi thận qua da với đường vào tối thiểu điều trị<br /> sỏi thận.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Tiến cứu hàng loạt ca, 70 trường hợp sỏi thận được lấy sỏi qua da<br /> với đường vào tối thiểu tại bệnh viện Pháp Việt và bệnh viện Đại học Y Dược từ tháng 1/2014 đến 6/2016.<br /> Kết quả nghiên cứu: Tuổi trung bình của bệnh nhân 54 ± 10,7. Sỏi thận bên trái chiếm 60%. Hình thái của<br /> sỏi: 57,1% sỏi bể thận; 21,4% sỏi bán san hô; 7,3% san hô; 14,2% sỏi đài dưới thận. Trung bình kích thước dọc<br /> sỏi 24 mm ± 6,3. Thời gian mổ trung bình 86 phút ± 20,1. Trung bình thời gian nằm viện sau mổ 2,5 ngày ± 1,3.<br /> Biến chứng phẫu thuật Clavien loại 1 gặp ở 17,1%; loại 2 ở 12,8%. Tỷ lệ sạch sỏi 1 tháng sau phẫu thuật 88,6%.<br /> Kết luận: Lấy sỏi thận qua da với đường vào tối thiểu là phương pháp điều trị sỏi thận an toàn, ít xâm lấn và<br /> hiệu quả với tỷ lệ sạch sỏi 88,6%.<br /> Từ khoá: Sỏi thận, lấy sỏi thận qua da<br /> ABSTRACT<br /> SHORT TERM OUTCOMES OF MINI – PERCUTANEOUS NEPHROLITHOTOMY IN THE<br /> TREATMENT OF RENAL CALCULUS<br /> Nguyen Hoang Duc, Le Manh Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * No 6 - 2016: 241 - 245<br /> <br /> Objectives: to evaluate the efficacy of mini-percutaneous nephrolithotomy in the treatment of renal calculus.<br /> Patients and methods: prospectively reviewed cases of 70 patients who had mini-percutaneous<br /> nephrolithotomy done in FV Hospital and the University Medical Centre from January 2014 to June 2016.<br /> Results: mean age of patients was 54 ± 10,7 years old. 60% of stones were in the left kidneys. Stone<br /> morphology: 57,1% renal pelvic stones; 21,4% partial staghorn stones; 7,3% staghorn stones and 14,2% lower<br /> calyceal stones. Mean longitudial size of stone was 24 mm ± 6,3. Mean operation time was 86 minutes ± 20,1.<br /> Mean hospital length of stay was 2,5 days ± 1,3. Surgical complications: 17,1% Clavien-Dindo class 1 and 12,8%<br /> Clavien-Dindo class 2. Stone-free at one month post-operation was 88,6%.<br /> Conclusion: mini-percutaneous nephrolithotomy is an effective method to treat renal calculus.<br /> Keywords: renal calculus, percutaneous nephrolithotomy<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ nhiên, PCNL vẫn có những tai biến phẫu thuật<br /> nguy hiểm: choáng nhiễm trùng (2%), truyền<br /> Phẫu thuật lấy sỏi thận qua da (PCNL) với<br /> máu (3 – 6%), chảy máu nặng sau phẫu thuật<br /> đường vào thận “kinh điển” từ 24 – 30Fr được (8%)(11). Để hạn chế tối đa tính chất xâm lấn của<br /> Fernstrom và Johansson thực hiện từ 1976 và cho PCNL, năm 1998, lấy sỏi thận qua da với đường<br /> đến nay vẫn là phương tiện can thiệp ít xâm lấn<br /> vào tối thiểu (mini-PCNL) được Jackman áp<br /> được lựa chọn hàng đầu để điều trị sỏi thận. Tuy dụng lần đầu ở trẻ em, sử dụng đường vào thận<br /> <br /> Khoa Tiết Niệu, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Hoàng Đức, ĐT:01237776666, Email: bsnguyenhoangduc@gmail.com<br /> <br /> <br /> 241<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Số 6 * 2016<br /> <br /> 11Fr(5) và sau đó áp dụng ở người lớn với số 20 Hz, năng lượng 1,2J đến khi sỏi vỡ thành<br /> đường vào thận 13Fr(4). Tại Việt Nam, một số những vụn sỏi nhỏ hơn đường kính trong của<br /> báo cáo về mini-PCNL được lác đác công bố từ vỏ ống soi. Vụn sỏi được súc rửa ra ngoài hoặc<br /> 2014 đến 2016(7). được gắp bằng kềm và rọ. Kiểm tra sạch sỏi<br /> Bệnh viện Pháp Việt và bệnh viện Đại học Y trên C-arm. Nếu còn sỏi ở các đài thận: tiếp<br /> Dược cũng đã ứng dụng mini-PCNL điều trị sỏi tục nong đường hầm vào trực tiếp các đài thận<br /> thận cho bệnh nhân từ tháng 1/2014. Tác giả tiến đó để tán sỏi. Kết thúc phẫu thuật: đặt thông J<br /> hành nghiên cứu nhằm đánh giá mức độ ít xâm kép 6Fr xuôi dòng và mở thông thận với ống<br /> hại của mini-PCNL và hiệu quả sạch sỏi 1 tháng silicon 14Fr. Ống thông mở thận được kẹp và<br /> sau phẫu thuật. rút trong vòng 24 – 36 giờ sau phẫu thuật.<br /> Bệnh nhân xuất viện sau khi rút ống thông<br /> ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> thận. Bệnh nhân tái khám 1 tháng sau phẫu<br /> Đối tượng nghiên cứu thuật để đánh giá sạch sỏi và rút thông J kép.<br /> 70 trường hợp sỏi thận được lấy sỏi qua da Những trường hợp có sỏi niệu quản đi kèm:<br /> với đường vào tối thiểu tại bệnh viện Pháp Việt tiến hành tán sỏi nội soi ngược dòng với<br /> và bệnh viện Đại học Y Dược từ tháng 1/2014 Holmium:YAG laser trong cùng một thì mổ lấy<br /> đến 6/2016. sỏi thận qua da.<br /> Phương pháp nghiên cứu Các thông số đánh giá<br /> Tiến cứu hàng loạt ca. Thời gian phẫu thuật, tai biến phẫu thuật<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh (phân loại theo Clavien – Dindo), thời gian nằm<br /> viện sau phẫu thuật, tỷ lệ sạch sỏi 1 tháng sau<br /> Sỏi thận gây bế tắc (thận ứ nước từ độ 1 đến<br /> phẫu thuật (tiêu chuẩn sạch sỏi khi siêu âm thận<br /> độ 3 trên siêu âm thận), kích thước dọc của sỏi từ<br /> không phát hiện sỏi thận kích thước ≥ 5mm).<br /> 15 – 35 mm, cấy khuẩn niệu âm tính.<br /> Xử lý kết quả thống kê bằng phần mềm<br /> Tiêu chuẩn loại trừ SPSS 14.0. Dùng phép kiểm Student cho các<br /> Rối loạn đông máu, phân loại gây mê ASA biến số định lượng với quy định p 10 mm).<br /> kê so với các trường hợp lấy sỏi thận khác 2,6<br /> ngày ± 0,8 (p