Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br />
<br />
<br />
ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH CỦA MỔ HỞ TUYẾN GIÁP BẰNG DAO SIÊU ÂM<br />
Tạ Văn Trầm*, Võ Giáp Hùng*<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Mục tiêu: Đánh giá lợi ích của việc cắt tuyến giáp bằng dao siêu âm như chiều dài đường mổ, thời gian mổ,<br />
đau và biến chứng sau phẫu thuật.<br />
Đối tượng & phương pháp: Tiền cứu 40 bệnh nhân được mổ hở cắt giáp bằng dao siêu âm tại Bệnh viện<br />
Đa Khoa Tiền Giang từ tháng 8 đến tháng 11 năm 2014.<br />
Kết quả: Chiều dài đường mổ trung bình 6cm. 85% bệnh nhân không đau hoặc đau nhẹ sau mổ, 15% đau<br />
mức độ vừa, không có trường hợp nào đau mức độ nặng. Thời gian cắt thùy và cắt giáp gần trọn trung bình là<br />
48,5 và 80,5 phút. Tỉ lệ chảy máu sau mổ, liệt tạm thời dây thần kinh hồi thanh quản và suy phó giáp lần lượt là<br />
0%, 2,5% và 5%.<br />
Kết luận: Phẫu thuật cắt giáp bằng dao siêu âm là một phẫu thuật an toàn và rút ngắn thời gian mổ.<br />
Từ khóa: Cắt tuyến giáp, dao siêu âm, bệnh viện Đa Khoa Tiền Giang.<br />
ABSTRACT<br />
USE OF THE HARMONIC SCALPEL IN THYROIDECTOMY<br />
Ta Van Tram, Vo Giap Hung * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 512 - 515<br />
<br />
Objectives: To identify the benifits of harmonic scalpel in thyroidectomy relating to the length of incision,<br />
operation time, postoperative pain and complications.<br />
Method: A prospective study of 40 thyroidectomy patients was performed in Oncology Department, Tiền<br />
Giang Hospital from 15/08/2014 to 15/11/2014.<br />
Results: The length of incision was 6cm. 85% patients had no or mild pain, 15% had moderate pain, no case<br />
complained to servere pain. The mean operative time for lobectomy and near total thyroidectomy were 48.5<br />
minutes and 80.5 minutes. The prevalence of postoperative bleeding, temporary recurrent laryngeal nerve<br />
paralysis and temporary hypoparathyroidism were 0%, 2.5% and 5%.<br />
Conclusions: The use od harmonic scalpel for the control of thyroid vessels during thyroidectomy surgery is<br />
safe and it shortens the operative time.<br />
Key words: Thyroidectomy, harmonic scalpel, Tien Giang General Hospital.<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ như tránh được dị vật chỉ khâu cột trong lúc<br />
phẫu thuật, đường mổ ngắn, cầm máu rất tốt,<br />
Tuyến giáp là cơ quan có rất nhiều mạch<br />
thời gian phẫu thuật nhanh, bệnh nhân ít đau<br />
máu, phẫu thuật bóc tách rất dễ gây chảy máu.<br />
sau mổ, biến chứng phẫu thuật ít nên mổ hở<br />
Mổ hở cắt tuyến giáp bằng dao siêu âm là một tuyến giáp bằng dao siêu âm mang lại nhiều ưu<br />
trong các tiến bộ của phẫu thuật tuyến giáp. Việc điểm cho cả bệnh nhân và phẫu thuật viên.<br />
cầm máu tốt sẽ tạo được phẫu trường an toàn<br />
nhằm tránh các tai biến phẫu thuật là điều rất Mục tiêu nghiên cứu<br />
cần thiết trong phẫu thuật tuyến giáp. Đánh giá lợi ích của việc cắt giáp bằng dao<br />
Việc ứng dụng những lợi điểm của dao siêu âm siêu âm về:<br />
<br />
<br />
*Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang<br />
Tác giả liên lạc: PGS.TS Tạ Văn Trầm ĐT: 0913 771 779 Email: tavantram@gmail.com<br />
<br />
512 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Chiều dài đường mổ. Các trường hợp này bướu giáp có kích thước<br />
Thời gian phẫu thuật. lớn.<br />
Đau sau mổ. Bảng 4: Thời gian phẫu thuật:<br />
Loại phẫu thuật Thời gian phẫu thuật<br />
Biến chứng sau phẫu thuật.<br />
Cắt thùy tuyến giáp 48,5 phút (35 phút - 70 phút)<br />
ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU Cắt giáp gần trọn 80,5 phút (65 phút – 100 phút)<br />
<br />
Tất cả các bệnh nhân được phẫu thuật tuyến Biến chứng phẫu thuật<br />
giáp bằng dao siêu âm từ tháng 15/08/2014 đến Không có trường hợp nào chảy máu sau mổ.<br />
15/11/2014 tại Khoa Ung bướu Bệnh viện Đa Trường hợp (2,5%) liệt tạm thời dây thần<br />
Khoa Tiền Giang. kinh hồi thanh quản.<br />
Phương pháp nghiên cứu Trường hợp (5%) suy phó giáp tạm thời.<br />
Tiền cứu, mô tả loạt ca. BÀN LUẬN<br />
KẾT QUẢ Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn, là nơi có<br />
Tổng số bệnh nhân: 40. nhiều mạch máu nhất. Phẫu thuật tuyến giáp đòi<br />
Nam: 2 trường hợp, nữ: 38 trường hợp. hỏi phẫu thuật viên phải hết sức tỉ mỉ, cầm máu<br />
tốt sẽ giúp cuộc mổ thành công. Những lợi ích từ<br />
Tuổi trung bình: 47,5 tuổi (thấp nhất: 20 tuổi,<br />
việc cắt đốt hàn mạch để cầm máu và cắt mô của<br />
cao nhất: 62 tuổi).<br />
dao siêu âm tạo điều kiện thuận lợi cho phẫu<br />
Bảng 1: Bệnh lý. thuật viên trong lúc mổ. Bệnh nhân không cần<br />
Bệnh lý Tổng số % phải sử dụng chỉ khâu cột trong lúc phẫu thuật,<br />
Phình giáp 38 95<br />
tránh được dị vật chỉ khâu sau mổ.<br />
Phình giáp đa hạt 22 55<br />
Phình giáp đơn hạt 16 40 Việc bóc tách và cầm máu tốt của dao siêu<br />
Carcinôm tuyến giáp 2 5 âm giúp phẫu thuật viên ngày càng thu hẹp<br />
Bảng 2: Các loại phẫu thuật. đường mổ. Nếu như trước đây đường rạch da<br />
Loại phẫu thuật Tổng số % trong phẫu thuật tuyến giáp kéo dài qua khỏi bờ<br />
Cắt thùy 17 42,5 trong cơ ức đòn chủm khoảng 1 cm thì khi dùng<br />
Cắt giáp gần trọn 23 57,5<br />
dao siêu âm đường rạch da chỉ từ bờ trong cơ ức<br />
Kết quả phẫu thuật đòn chủm hai bên. Như vậy chiều dài đường<br />
Chiều dài đường mổ rạch có thể giảm từ 1- 2 cm. Điều này mang lại<br />
Trung bình 6 cm, ngắn nhất: 5 cm, dài nhất: 8 tính thẩm mỹ cao đặc biệt đối với bệnh nhân nữ,<br />
cm. trẻ tuổi. Theo nghiên cứu của tác giả Shemen,<br />
chiều dài đường rạch da trung bình là 4,5 cm (3,5<br />
Đau sau mổ – 7 cm). Tác giả Leonard ghi nhận chiều dài<br />
Tất cả bệnh nhân chỉ dùng 2 lọ paracetamol đường rạch da trung bình 4,15 cm (4 – 6 cm).<br />
1g trong 24 giờ sau phẫu thuật, sau đó chỉ sử Theo Trần Văn Thiệp, chiều dài đường mổ trung<br />
dụng giảm đau dạng uống. bình 6 cm (5-8 cm). Chúng tôi ghi nhận, đường<br />
Bảng 3: Mức độ đau rạch da trung bình 6 cm (5 – 8 cm). Do đây là<br />
Mức độ đau Số trường hợp % những ca mổ đầu tiên áp dụng dao siêu âm nên<br />
Đau mức độ nhẹ 34 85 đường mổ thu hẹp chưa đáng kể. Chiều dài<br />
Đau mức độ vừa 6 15<br />
đường rạch da sẽ cải thiện hơn nữa khi kỹ thuật<br />
Đau mức độ nặng 0 0<br />
dùng dao siêu âm được hoàn chỉnh hơn.<br />
Dẫn lưu sau mổ<br />
Phẫu tích tuyến giáp bằng dao siêu hạn<br />
8 trường hợp (20%) được dẫn lưu sau mổ. chế được những tổn thương viêm nhiễm mô<br />
<br />
<br />
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016 513<br />
Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br />
<br />
xung quanh so với cầm máu bằng dao điện 0,3 – 1%, nhưng các bác sĩ phẫu thuật phải biết<br />
trước đây. Ưu điểm của dao siêu âm là cắt và rằng biến chứng này có khả năng gây tử vong(4,6)<br />
cầm máu chính xác, tổn thương mô tối thiểu, Trong nghiên cứu này, tất cả các trường hợp<br />
bóc tách các lớp mô thuận lợi, không có khói, phẫu thuật bằng dao siêu âm chúng tôi không<br />
không phát tán nhiệt, không có dòng điện ghi nhận một trường hợp nào chảy máu sau mổ.<br />
chạy qua người bệnh nhân. Tổn thương mô Kỹ thuật phẫu thuật là rất quan trọng. Tuyến<br />
xung quanh đối với dao siêu âm từ 0 – 2 mm, giáp là một cơ quan rất nhiều mạch máu và máu<br />
so với tổn thương mô do dao điện từ 2 – 6 cm. nuôi phong phú. Do đó, cần cẩn thận để tránh<br />
Ít gây tổn thương mô, hạn chế được những làm tổn thương các mô tuyến giáp trong phẫu<br />
sang chấn trong lúc mổ giúp bệnh nhân ít đau thuật. Phòng ngừa chảy máu sau phẫu thuật phụ<br />
sau mổ. Đau sau mổ xảy ra nhiều hơn ở thuộc vào quá trình cầm máu tốt trong lúc mổ.<br />
những bệnh nhân được phẫu tích kẹp cột cầm Cầm máu trong phẫu thuật tuyến giáp có thể đạt<br />
máu ở nhiều nghiên cứu. Tất cả các bệnh nhân đươc bằng phương tiện kẹp và cột chỉ, clip phẫu<br />
được phẫu thuật bằng dao siêu âm chúng tôi thuật, đốt điện, dao siêu âm, đốt điện lưỡng cực.<br />
chỉ cho truyền giảm đau bằng Paracetamol 2 Trước khi đóng vết mổ, cần cầm máu kỹ, rửa<br />
lần trong ngày ở ngày hậu phẫu thứ nhất. Với sạch trường mổ và kiểm tra cầm máu kỹ. Qua<br />
liều thuốc này có lẽ sẽ không đạt được giảm các nghiên cứu về hiệu quả của dao siêu âm, hầu<br />
đau đối với những bệnh nhân mổ bằng hết các tác giả ghi nhận lượng máu mất rất ít từ<br />
phương pháp cổ điển trước đây, nhưng đối 10 – 20 ml và thời gian phẫu thuật cũng giảm<br />
với mổ bằng dao siêu âm hầu như không một đáng kể 20 – 26 phút đối với cắt thùy tuyến giáp<br />
bệnh nhân nào đòi hỏi cần dùng thêm thuốc và 13 – 29 phút đối với cắt giáp gần trọn hoặc cắt<br />
giảm đau, có thể đau sau mổ dao siêu âm ít giáp toàn phần. Ngoài ra, đánh giá sự khó khăn<br />
hơn nhiều. Các bệnh nhân này được đánh giá trong phẫu thuật tuyến giáp, các tác giả cũng ghi<br />
bằng thang điểm đau từ 1/10 đến 10/10. 85% nhận phẫu tích bằng dao siêu âm thuận tiện và<br />
bệnh nhân cho rằng sau mổ bằng do siêu âm dễ dàng hơn, đặc biệt đối với các trường hợp<br />
đều không đau hay đau nhẹ. Khoảng 15% phẫu thuật lại ung thư tuyến giáp hoặc bướu<br />
bệnh nhân có mức độ đau vừa sau mổ (4/10). giáp tái phát(1).<br />
Không có trường hợp bệnh nhân nào than<br />
Phẫu thuật tuyến giáp bằng dao siêu âm cầm<br />
phiền đau ở mức độ nặng sau mổ. Tác giả<br />
máu tốt, giúp nhìn thấy rõ các cấu trúc xung<br />
Trần Văn Thiệp ghi nhận, gần 90% bệnh nhân<br />
quanh liên quan đến tuyến giáp như tuyến phó<br />
không đau hoặc đau nhẹ, chỉ 10% đau mức độ<br />
giáp và thần kinh hối thanh quản. Việc nhìn thấy<br />
vừa sau mổ. Do đó việc phẫu tích bằng dao<br />
và bảo tồn tuyến phó giáp tránh biến chứng suy<br />
siêu âm phần nào cũng đã làm tăng chất lượng<br />
phó giáp sau phẫu thuật. Tỉ lệ suy phó giáp vĩnh<br />
cuộc sống của bệnh nhân.<br />
viễn khoảng từ 1 – 6%. Chủ yếu ở bệnh nhân cắt<br />
Chảy máu sau mổ: giáp toàn phần. Theo tác giả Trần Văn Thiệp, tỉ<br />
Chảy máu trong mổ làm che khuất các cấu lệ suy phó giáp tạm thời là 18%. Nghiên cứu của<br />
trúc quan trọng, do đó làm tăng nguy cơ biến chúng tôi tỉ lệ suy phó giáp tạm thời sau mổ là 2<br />
chứng. Bóc tách kỹ và cầm máu cẩn thận là rất trường hợp (5%), bệnh nhân được theo dỏi và<br />
cần thiết để ngăn ngừa biến chứng này. Chảy khỏi sau mổ 7 ngày. Tỉ lệ của chúng tôi ít vì<br />
máu sau phẫu thuật là một biến chứng nghiêm trong loạt nghiên cứu của chúng tôi, không có<br />
trọng của phẫu thuật tuyến giáp. Một khối máu trường hợp nào cắt giáp toàn phần(3).<br />
tụ không được phát hiện hoặc diễn tiến nhanh có Tổn thương thần kinh hồi thanh quản là một<br />
thể gây ra chèn ép đường thở và gây ngạt thở. biến chứng nghiêm trọng đặc biệt đối với các<br />
Tỷ lệ chảy máu sau phẫu thuật tuyến giáp thấp bệnh nhân làm nghề cần giọng nói như ca sĩ,<br />
<br />
<br />
514 Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br />
<br />
giáo viên, diễn viên.... Tỉ lệ liệt thần kinh hồi TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
thanh quản tạm thời khoảng từ 5 – 7 %, và liệt 1. Parker DJ (2009). Use of the harmonic scalpel in<br />
vĩnh viễn 0,9 – 2,4%. Nghiên cứu tại Úc ghi nhận thyroidectomy, ANZJ Surg. Vol 79, pp. 476-480.<br />
2. Leonard D.S. (2008), Evaluation of the ultracision ultrasonic<br />
tỉ lệ liệt thần kinh hồi thanh quản tạm thời là dissector in head and neck surgery, Operative Techniques in<br />
2,3% khi mổ bằng dao siêu âm, không có trường Otolaryngology, Vol 19, pp. 59-66.<br />
3. Manouras A. (2008), Thyroid surgery : comparison between<br />
hợp nào tổn thương vĩnh viễn. Theo Trần Văn<br />
the electrothermal bipolar vessel sealing system, harmonic<br />
Thiệp, tỉ lệ liệt tạm thời dây thần kinh hồi thanh scalpel and clasic suture ligation, the AM J Surg., Vol 195, pp.<br />
quản là 3%. Chúng tôi ghi nhận có 1 trường hợp 48-52.<br />
4. Shemen L. (2002), Thyroidectomy using the harmonic scalpel:<br />
liệt tạm thời thần kinh hồi thanh quản và phục Analysis of 105 consecutive case, Otolaryngology Head and<br />
hồi sau 2 tuần điều trị. Neck Surg., Vol 132, pp. 1069-1073.<br />
5. Trần Văn Thiệp (2010), Mổ hở tuyến giáp bằng dao siêu âm,<br />
KẾT LUẬN Tạp chí Y học TPHCM, phụ bản số 4, tập 14, tr. 193-197.<br />
6. Yoann P. (2009), Comparison of ligasure vessel sealing system,<br />
Qua nghiên cứu chúng tôi nhận thấy sử Harmonic scpalpel and conventional hemostasis in total<br />
dụng dao cắt đốt hàn mạch bằng sóng siêu âm là thyroidectomy. Otolaryngology – Head and Neck Surgery,<br />
Vol. 141, pp. 496-501.<br />
an toàn và có nhiều lợi ích trong phẫu thuật<br />
tuyến giáp. Đường mổ và thời gian mổ ngắn<br />
hơn, ít đau sau mổ và hạn chế được các biến Ngày nhận bài báo: 15/11/2015<br />
chứng của phẫu thuật. Mổ hở tuyến giáp bằng Ngày phản biện nhận xét bài báo: 15/12/2015<br />
dao siêu âm là một tiến bộ trong phẫu thuật Ngày bài báo được đăng: 22/02/2016<br />
tuyến giáp cần được áp dụng trong tất cả các<br />
trường hợp.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – BV. Bình Dân năm 2016 515<br />