Đánh giá sự cải thiện mức độ kiểm soát hen phế quản sau phẫu thuật nội soi mũi xoang trên bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính kèm hen phế quản

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ SỰ CẢI THIỆN MỨC ĐỘ KIỂM SOÁT HEN PHẾ QUẢN<br /> SAU PHẪU THUẬT NỘI SOI MŨI XOANG<br /> TRÊN BỆNH NHÂN VIÊM MŨI XOANG MẠN TÍNH KÈM HEN PHẾ QUẢN<br /> Phạm Kiên Hữu*, Pinvanlee**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Có nhiều báo cáo về hiệu quả của phẫu thuật nội soi xoang trên bệnh nhân hen phế quản<br /> (HPQ) kèm viêm xoang mạn. Phẫu thuật nội soi xoang có hiệu quả tốt trên diễn tiến lâm sàng của hen hay<br /> không. Hiện nay, vấn đề này vẫn còn đang được bàn cãi.<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá sự cải thiện mức độ kiểm soát hen phế quản sau phẫu thuật nội soi mũi<br /> xoang trên bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính kèm hen phế quản.<br /> Đối tượng nghiên cứu: 33 trường hợp phẫu thuật nội soi mũi xoang trên bệnh nhân viêm mũi xoang mạn<br /> tính kèm hen phế quản.<br /> Kết quả: Sau phẫu thuật nội soi mũi xoang có cải thiện về mức kiểm soát hen phế quản, các triệu chứng<br /> mũi xoang và triệu chứng hen phế quản có ý nghĩa thống kê, nhưng các chỉ số chức năng hô hấp (PEF, FEV1,<br /> FVC, PEF/FEV1) có cải thiện không có ý nghĩa thống kê.<br /> Kết luận: Phẫu thuật nội soi mũi xoang trên bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính kèm hen phế quản giúp<br /> kiểm soát được mức độ HPQ cho các bệnh nhân có viêm xoang mạn tính kèm bệnh hen phế quản.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ASSESS THE IMPROVEMENT OF ASTHMA CONTROL AFTER ENDOSCOPIC SINUS SURGERY ON<br /> CHRONIC RHINOSINUSITIS PATIENTS WITH ASTHMA<br /> Pham Kien Huu, Pinvanlee* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 136 - 141<br /> Background: A lot of research have been carrying out to evaluate the effects of endoscope surgery sinus<br /> (ESS) on the patients with chronic rithnosinusistis and asthma. But up to now have been debating about the<br /> effectiveness of ESS on patients with CRS and asthma.<br /> Objective: Evaluate the improvement of asthma control after ESS on patients wth chronic rithnosinusitis<br /> and asthma.<br /> Patients and methods: 33 consecutive surgical patients with chronic rithnosinusitis and asthma sustained<br /> from FESS have been assigned to followed up and evaluated on spirometry and asthma control.<br /> Results: After ESS the asthma levels control, symptoms of sinus and asthma have been improved, it has<br /> statistically significant change, but values of spirometry (PEF, FEV1, FVC, PEF/FEV1) have been improved but<br /> have no statistically significant changed.<br /> Conclusions: ESS improvement of asthma control after ESS on patients wth chronic rithnosinusitis and<br /> asthma.<br /> 300 triệu người mắc bệnh HPQ với tỷ lệ là 4 –<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> 12% dân số. Chi phí cho HPQ lớn hơn cho<br /> HPQ là một vấn đề sức khỏe quan trọng<br /> HIV/AIDS và lao, mỗi thập niên có khoảng<br /> trên toàn cầu. Hiện nay trên thế giới, có trên<br /> một triệu người chết do HPQ.<br /> * Bộ Môn Tai Mũi Họng Đại Học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS. Phạm Kiên Hữu<br /> ĐT: 0903851569<br /> <br /> 136<br /> <br /> Email: drphuchuu@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Mắt – Tai Mũi Họng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> Về phương diện lâm sàng, các thầy thuốc<br /> cho rằng viêm mũi xoang là yếu tố quan trọng<br /> góp phần làm tăng tỉ lệ xuất hiện và làm nặng<br /> thêm các cơn 2 HPQ. Đã có rất nhiều nghiên cứu<br /> về mối liên quan giữa viêm mũi xoang và HPQ:<br /> - Ở bệnh viện Nhi Los Angeles(3), một nghiên<br /> cứu cho thấy có 75% bệnh nhi nhập viện trong<br /> tình trạng HPQ nặng có bất thường trên phim X<br /> quang mũi xoang.<br /> - Một nghiên cứu trên bệnh nhân trưởng<br /> thành, báo cáo rằng trong 87% bệnh nhân bị<br /> cơn HPQ kịch phát có hình ảnh học bất thường<br /> mũi xoang(10).<br /> - Một nghiên cứu gần đây, các tác giả phát<br /> hiện thấy 100% các bệnh nhân HPQ nặng có bất<br /> thường trên hình ảnh CT-scan mũi xoang so với<br /> 88% ở bệnh nhân HPQ từ nhẹ đến trung bình(1).<br /> Các nghiên cứu này cung cấp bằng chứng<br /> lâm sàng mạnh gợi ý rằng viêm mũi xoang<br /> không chỉ xảy ra kết hợp với HPQ mà còn có thể<br /> đóng vai trò trong sinh bệnh học hen phế quản.<br /> Điều trị thỏa đáng viêm mũi xoang bằng nội<br /> khoa và/hoặc phẫu thuật mũi xoang thường có ý<br /> nghĩa đưa đến kết quả cải thiện quan trọng triệu<br /> chứng HPQ ở cả người lớn lẫn trẻ em.<br /> Ngày nay, đã có nhiều nghiên cứu chứng<br /> minh được sự cải thiện tình trạng hen phế quản<br /> sau phẫu thuật nội soi mũi xoang trên bệnh<br /> nhân viêm mũi xoang mạn kèm hen phế quản<br /> điều đó đã thúc đẩy chúng tôi thực hiện đề tài<br /> này với mục tiêu: đánh giá sự cải thiện mức độ<br /> kiểm soát hen phế quản sau phẫu thuật nội soi<br /> mũi xoang trên bệnh nhân viêm mũi xoang mạn<br /> tính kèm hen phế quản.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Tiến cứu hàng loạt ca mô tả dọc.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Dân số chọn mẫu<br /> Đối tượng nghiên cứu của chúng tôi là tất cả<br /> những bệnh nhân viêm mũi xoang mạn tính<br /> kèm HPQ đang điều trị bệnh HPQ và có chỉ<br /> <br /> Tai Mũi Họng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> định mổ nội soi mũi xoang cả người lớn cả trẻ<br /> em tại Bệnh Viện Đại Học Y Dược cơ sở 1.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> -Triệu chứng hen phế quản: Gồm có ho,<br /> khạc đàm, khò khè và khó thở.<br /> -Tiêu chuẩn lâm sàng viêm mũi xoang mạn:<br /> Triệu chứng chính: tắc (nghẹt mũi), chảy mũi,<br /> giảm khứu, đau nhức mũi mặt. Triệu chứng phụ:<br /> Nhức đầu, ho dai dẳng, đau tai, nhức răng, hơi<br /> thở hôi, mệt mỏi không tập trung.<br /> -Các chỉ số hô hấp ký(6): đánh giá dựa vào<br /> các chỉ số PEF, FVC, FEV1, PEF/FEV1.<br /> -Mức kiểm soát: theo GINA (4).<br /> Kiểm soát Kiểm soát một<br /> (tất cả các phần (Bất kỳ đặc Không<br /> Đặc tính<br /> đặc tính<br /> tính nào/bất kỳ kiểm soát<br /> sau)<br /> tuần nào)<br /> Triệu chứng Không (≤<br /> Hơn 2 lần/ tuần<br /> ban ngày<br /> 2/tuần)<br /> Giới hạn hoạt<br /> 3 hay hơn<br /> Không<br /> Bất kỳ<br /> động<br /> các đặc tính<br /> của phần<br /> Triệu chứng<br /> HPQ kiểm<br /> /thức giấc về<br /> Không<br /> Bất kỳ<br /> soát một<br /> đêm<br /> phần trong<br /> Nhu cầu dùng Không (≤<br /> > 2 tuần<br /> bất kỳ tuần<br /> thuốc cắt cơn 2/tuần)<br /> nào.<br /> Chức năng<br /> 80, PEF > 80%.<br /> Điều trị tối ưu hóa chức năng hô hấp 2 tuần<br /> trước khi mổ khi có chỉ số PEF