Đánh giá sự lành thương của phương pháp mở khí quản kiểu chữ u ngược

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ SỰ LÀNH THƯƠNG CỦA PHƯƠNG PHÁP MỞ KHÍ QUẢN<br /> KIỂU CHỮ U NGƯỢC<br /> Lê Thanh Phong*, Nguyễn Hữu Dũng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá sự lành thương của phương pháp mở khí quản kiểu chữ U ngược.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 72 trường hợp mở khí quản tại Bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng<br /> 01/2011 đến tháng 7/2012.<br /> Kết quả: Tai biến trong lúc phẫu thuật mở khí quản không có tai biến nặng, trong lúc phẫu thuật chảy máu<br /> do chạm phải mạch máu của tuyến giáp 7%. Biến chứng trong thời gian đeo canule không có biến chứng nặng,<br /> biến chứng nhiễm trùng 2,8%, chảy máu nhẹ và vừa 6,9%, tràn khí dưới da 2,8%, mô hạt phía trên lổ mở khí<br /> quản 4,2%. Biến chứng sau rút canule: Sẹo hẹp ngay lổ mở khí quản 5,6%.<br /> Kết luận: Thuận lợi của kiểu mở khí quản chữ U ngược, dễ đặt canule, dễ thay canule, ít bị sẹo hẹp lòng khí<br /> quản so với các kiểu mở khí quản khác.<br /> Từ khóa: Mở khí quản chữ U ngược.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> HEALING ASSESSMENT OF TRACHEOTOMY STYLE REVERSED U<br /> LeThanh Phong, Nguyen Huu Dung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 125 - 130<br /> Objectives: Healing assessment of tracheotomy style reversed U.<br /> Subject and method: Cross-sectional prospective study describes the surgical intervention in 72 cases<br /> tracheotomy at Cho Ray Hospital from 01/2011 to 7/2012, we have concluded the following.<br /> Results: Complications during open surgery without serious complications, during surgery bleeding due to<br /> thyroid vascular 7%. Complications during wear cannula no serious complications, infectious complications<br /> 2.8%, 6.9% mild and moderate bleeding, subcutaneous emphysema 2.8%, particle size above the tracheal opening<br /> hole 4.2%. Complications after withdrawal cannula: Scar narrow hole at open tracheal 5.6%.<br /> Conclusion: Advantages of reverse the open trachea U type, easy to set cannula, rather cannula, less<br /> scarring narrow trachea compared to other types of open airway.<br /> Keyword: Tracheotomy style reversed U.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Mở khí quản là một phẫu thuật cấp cứu khai<br /> thông đường thở ở vùng cổ trong những trường<br /> hợp tắc nghẽn đường hô hấp trên, nếu được<br /> thực hiện nhanh chóng, chính xác kịp thời sẽ cứu<br /> được bệnh nhân thoát chết, mở khí quản còn<br /> được chì định hỗ trợ cho thở máy lâu ngày và<br /> <br /> phòng ngừa khó thở trong các phẫu thuật như:<br /> đầu, mặt, cổ, thần kinh,...<br /> Có nhiều công trình nghiên cứu trong và<br /> ngoài nước cho thấy phẫu thuật mở khí quản có<br /> những tai biến nguy hiểm dẫn đến tử vong hay<br /> để lại những biến chứng nặng nề ảnh hưởng đến<br /> sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh(7,Error! Reference<br /> source not found.,1,2,3).<br /> <br /> * Bệnh viện Đa Khoa Phước Long, Bạc liêu,<br /> ** Bộ môn Tai Mũi Họng Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS Lê Thanh Phong<br /> ĐT: 0949323233<br /> Email: bsphongtmh@yahoo.com.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Tai Mũi Họng –Mắt<br /> <br /> 125<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Hiện nay trên thế giới hai phương pháp mở<br /> khí quản được thông dụng nhất đó là: mở khí<br /> quản chuẩn và mở khí quản xuyên kim mù hay<br /> qua nội soi.<br /> Ở Việt Nam đa số tiến hành phương pháp<br /> mở khí quản chuẩn, kỹ thuật mở khí quản chuẩn<br /> rạch sụn khí quản có nhiều kiểu như chữ: +, T,<br /> I,... mục đích đưa canule vào lòng khí quản<br /> nhanh, ít tai biến và biến chứng.<br /> Tại bệnh viện Chợ Rẫy mở khí quản kiểu<br /> chữ U ngược, đây là kiểu chỉnh sửa về kỹ<br /> thuật. Qua thời gian theo dõi chúng tôi nhận<br /> thấy lổ mở khí quản kiểu chữ U ngược thông<br /> thoáng dễ đưa canule vào lòng khí quản và<br /> thời gian chăm sóc thay canule dễ dàng hơn so<br /> với các kiểu mở khác.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ: Sẹo hẹp khí quản, U khí<br /> quản, Mở khí quản lần 2.<br /> <br /> Phương tiện nghiên cứu<br /> Bộ dụng cụ mở khí quản.<br /> Máy hút đàm.<br /> Canule các cở.<br /> Máy chụp hình canon 12.1.<br /> Máy vi tính.<br /> <br /> Tiến hành kỹ thuật<br /> Bộc lộ sụn khí quản<br /> <br /> Chính vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài:<br /> “Đánh giá sự lành thương của phương pháp mở<br /> khí quản kiểu chữ U ngược”. Với mục tiêu nghiên<br /> cứu:<br /> <br /> Mục tiêu tổng quát<br /> Đánh giá ưu nhược điểm của phương pháp<br /> mở khí quản kiểu chữ U ngược.<br /> <br /> Mục tiêu chuyên biệt<br /> 1. Ghi nhận tai biến trong lúc mở khí quản.<br /> 2. Ghi nhận biến chứng trong thời gian đeo<br /> canule.<br /> <br /> Rạch sụn khí quản kiểu chữ U ngược, bật<br /> mảnh sụn ra ngoài và xuống dưới<br /> <br /> 3. Ghi nhận biến chứng sau rút canule.<br /> 4. Ghi nhận thuận lợi của kiểu mở khí quản<br /> chữ U ngược.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Mô tả tiến cứu hàng loạt case.<br /> <br /> Đối tương nghiên cứu<br /> Những bệnh nhân nhập viện bệnh viện Chợ<br /> Rẫy có chỉ định và được mở khí quản từ tháng<br /> 1/2011 đến tháng 7/2012.<br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh: Bệnh nhân > 18 tuổi,<br /> có chỉ định mở khí quản và đồng ý tham gia<br /> nghiên cứu.<br /> <br /> 126<br /> <br /> Khâu cố định mảnh sụn chữ U ngược vào<br /> mô dưới da.<br /> <br /> Chuyên Đề Tai Mũi Họng – Mắt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Tính chất và mục đích mở khí quản<br /> Bảng 1: Tính chất và mục đích mở khí quản.<br /> Số bệnh nhân<br /> Tính chất<br /> Cấp cứu<br /> <br /> Mục đích<br /> Tạo thông khí<br /> Thở máy<br /> Hỗ trợ phẫu thuật khác<br /> <br /> Không cấp<br /> cứu<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> Tần số Tỷ lệ (%)<br /> 7<br /> 28<br /> 37<br /> <br /> 9,7<br /> 38,9<br /> 51,4<br /> <br /> 72<br /> <br /> 100<br /> <br /> Trong nghiên cứu này mở khí quản cấp cứu<br /> 9,7%, ít hơn nhiều so với mở khí quản không cấp<br /> cứu 90,3%, do tính đặc thù của bệnh viện Chợ<br /> Rẫy mở khí quản hỗ trợ cho thở máy và phẫu<br /> thuật khác rất nhiều.<br /> <br /> Vị trí mở khí quản<br /> Bảng 2: Vị trí mở khí quản.<br /> <br /> Các chỉ tiêu nghiên cứu<br /> Tính chất mở khí quản<br /> Vị trí mở khí quản<br /> Thời gian đeo canule<br /> Tai biến trong lúc mở khí quản<br /> Chảy máu: Nhẹ tự cầm.<br /> Tràn khí dưới da.<br /> Tràn khí màng phổi.<br /> <br /> Biến chứng trong thời gian đeo canule<br /> Chảy máu.<br /> Nhiễm trùng.<br /> <br /> Vị trí<br /> Trung bình<br /> Thấp<br /> <br /> Tần số<br /> 35<br /> 37<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> 48,6<br /> 53,4<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> 72<br /> <br /> 100<br /> <br /> Số bệnh nhân được mở khí quản ở vị trí<br /> trung bình 48,6% và mở khí quản thấp 53,4%.<br /> Sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê<br /> với p > 0,05.<br /> <br /> Thời gian đeo canule<br /> 60%<br /> 51.4%<br /> 50%<br /> 40%<br /> 26.4%<br /> <br /> 30%<br /> <br /> Tràn khí dưới da.<br /> Tràn khí màng phổi.<br /> <br /> Biến chứng sau rút canule<br /> Theo dõi 6 tháng, hẹn tái khám 2 tuần, 1<br /> tháng, 3 tháng, 6 tháng, nếu có triệu chứng khó<br /> thở cho bệnh nhân soi khí quản ống mềm và<br /> chụp CTScan hoặc MSCT).<br /> Nội soi đánh giá sẹo hẹp:<br /> + Vị trí, hình dạng, kích thước, độ hẹp.<br /> <br /> Thuận lợi của kiểu mở khí quản chữ U ngược<br /> <br /> Chuyên Đề Tai Mũi Họng –Mắt<br /> <br /> 20%<br /> 9.7%<br /> 10%<br /> <br /> 8.3%<br /> <br /> 0%<br />