Đánh giá tâm lý người bệnh trước phẫu thuật chương trình tại khoa mắt Bệnh viện Quân y 7A

HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ TÂM LÝ NGƯỜI BỆNH TRƯỚC PHẪU THUẬT<br /> CHƯƠNG TRÌNH TẠI KHOA MẮT BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> Nguyễn Thị Hiếu1, Trần Thị Kim Oanh1<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu:Đánh giá tâm lý lo sợ của người bệnh trước phẫu thuật chương trình tại<br /> khoa Mắt Bệnh viện Quân y 7A năm 2018 và đề xuất một số giải pháp giúp ổn định tâm<br /> lý người bệnh. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu cắt ngang mô tả trên 110 người<br /> bệnh trước phẫu thuật chương trình tại Khoa mắt từ tháng 3 đến tháng 8/2018. Sử dụng<br /> bộ câu hỏi thiết kế sẵn phỏng vấn trực tiếp người bệnh. Kết quả: Kết qua khảo sát 110<br /> người bệnh trước phẫu thuật, tuổi trung bình 59 ± 12 tuổi, tỷ lệ nữ giới: 53,64%; nam<br /> giới: 46,36%; tỷ lệ người bệnh sinh sống ở thành phố Hồ Chí Minh chiếm: 77,27%. tâm<br /> lý người bệnh trước phẫu thuật: Lo sợ: 44,55%; sợ đau: 53,06%; sợ rủi ro: 16,33%; sợ<br /> tái phát: 8,16%; tỷ lệ người bệnh được tư vấn về bệnh tật và phương pháp phẫu thuật<br /> là 88,18%; tỷ lệ người bệnh được tư vấn về phương pháp vô cảm: 13,64%; tỷ lệ người<br /> bệnh được giải thích tỷ mỉ: 79,09%; người bệnh rất hài lòng: 78,81%. Kết luận: Nghiên<br /> cứu cho thấy, nhận định về công tác tư vấn trước phẫu thuật tại khoa Mắt/ Bệnh viện<br /> Quân y 7A là rất tốt. Người bệnh rất hài lòng chiếm tỷ lệ cao 78,81%. Tuy nhiên, mức<br /> độ lo âu của người bệnh vẫn còn ở nhiều khía cạnh nên công tác nhận định, tư vấn, hỗ<br /> trợ tâm lý lo âu trước phẫu thuật là rất cần thiết.<br /> Từ khóa: tâm lý, lo sợ, phẫu thuật.<br /> PSYCHOLOGICAL ASSESSMENT OF PATIENTS BEFORE SURGERY<br /> PREPARED AT OPHTHALMOLOGY 7A MILITARY HOSPITAL<br /> SUMMARY<br /> Objects: Psychological assessment of patients before surgery prepared at<br /> ophthalmology Military Hospital 7A in 2018 and proposed some solutions to stabilize<br /> <br /> 1<br /> Bệnh viện Quân y 7A<br /> Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Thị Hiếu (thuhieu0401@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 18/10/2018, ngày phản biện: 05/11/2018<br /> Ngày bài báo được đăng: 30/12/2018<br /> <br /> 77<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> the psychology of patients.<br /> Subjects and Methods: A cross-sectional study of 110 patients prior to programmed<br /> surgery at ophthalmology from March to August 2018. Use of designed questionnaire to<br /> interview patients.<br /> Result: Surveyed 110 patients before surgery prepared, average age 59 ± 12 years,<br /> the rate of women: 53.64%; men: 46,36%; the rate of people living in Ho Chi Minh<br /> City is 77,27%. Psychology of patients before surgery: fear: 44.55%; fear of pain:<br /> 53,06%; risk: 16.33%; Fear of recurrence: 8,16%. The proportion of patients who are<br /> advised on disease and surgical methods: 88.18%; the percentage of patients treated<br /> with anesthesia was 13,64%; the rate of patients is explained meticulously: 79,09%;<br /> Patients were very satisfied: 78,81%.<br /> Conclusion: The results of the study show that preoperative counseling in<br /> ophthalmology Military Hospital 7A is very good. The patients were very satisfied with<br /> the rate of 78,81%. However, the level of anxiety of patients is still in many aspects<br /> so the identification, counseling, psychological support before surgery prepared very<br /> necessary.<br /> Key words: mentality, fear, surgery.<br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ người bệnh trước phẫu thuật là hết sức<br /> Phẫu thuật là một phương pháp điều quan trọng, giúp người bệnh chuẩn bị chu<br /> trị tích cực, song phẫu thuật sẽ gây ra sang đáo về thể chất và tinh thần cũng như các<br /> chấn có ảnh hưởng nhất định tới cơ thể vấn đề liên quan đến cuộc phẫu thuật. Khi<br /> người bệnh [5]. Để người bệnh thấy thoải biết rõ các vấn đề liên quan đến cuộc phẫu<br /> mái, chấp nhận được cuộc phẫu thuật. thuật, người bệnh sẽ có tâm lý ổn định, tin<br /> Nhân viên y tế cần thiết phải chuẩn bị chu tưởng vào điều trị, giúp cho người bệnh<br /> đáo cả về mặt thể chất và tinh thần cho hợp tác tốt hơn với nhân viên y tế, góp<br /> người bệnh. Do vậy, để cuộc phẫu thuật phần cho cuộc phẫu thuật thành công và<br /> đạt hiệu quả, nhân viên y tế phải hiểu rõ an toàn.<br /> được tầm quan trọng của việc chuẩn bị và Trước cuộc phẫu thuật, tâm lý của<br /> chăm sóc người bệnh trước phẫu thuật, người bệnh lo lắng về sự đau đớn, nguy<br /> đảm bảo cuộc phẫu thuật và chăm sóc sau hiểm, để lại di chứng, biến chứng, tàn phế.<br /> phẫu thuật đạt kết quả cao nhất. Công tác tư vấn, trấn an người bệnh, giải<br /> Việc tìm hiểu tâm lý, tư vấn cho thích cho người bệnh hiểu về bệnh tật và<br /> cuộc phẫu thuật, để người bệnh có tâm lý<br /> <br /> 78<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> ổn định trước phẫu thuật chương trình là không hoàn thành hết 2/3 bộ câu hỏi.<br /> rất cần thiết. Tại Bệnh viện Quân y 7A 2.2. Phương pháp:<br /> chưa có nghiên cứu nào về đánh giá tâm<br /> Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô<br /> lý lo sợ của người bệnh trước phẫu thuật<br /> tả cắt ngang <br /> chương trình nên chúng tôi thực hiện đề tài<br /> “Đánh giá tâm lý người bệnh trước phẫu Phương pháp lấy mẫu: thuận tiện<br /> thuật chương trình tại khoa Mắt Bệnh viện Phương tiện và cách thức nghiên<br /> Quân y 7A” với mục tiêu: cứu:<br /> Đánh giá tâm lý lo sợ của người Sử dụng bộ câu hỏi tự soạn sẵn và<br /> bệnh trước phẫu thuật chương trình tại phỏng vấn trực tiếp những người bệnh<br /> khoa Mắt Bệnh viện Quân y 7A năm 2018. trước phẫu thuật mắt gồm 23 câu bao gồm<br /> 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 4 phần, mỗi phần có các câu hỏi để đánh<br /> giá mức vấn đề lo sợ của người bệnh trước<br /> 2.1. Đối tượng:<br /> khi phẫu thuật.<br /> 110 Người bệnh phẫu thật chương<br /> Biến số: đặc điểm đối tượng nghiên<br /> trình tại khoa Mắt - Bệnh viện Quân y 7A<br /> cứu, lo sợ của bệnh nhân trước phẫu thuật,<br /> từ tháng 3/2018 đến tháng 8/2018.<br /> vấn đề lo sợ, công tác tư vấn.<br /> Tiêu chuẩn chọn vào: Tất cả người<br /> Xử lý số liệu: nhập liệu bằng Excel<br /> bệnh chuẩn bị trước mổ chương trình.<br /> và phân tích số liệu bằng phần mềm SPSS<br /> Người bệnh trả lời đầy đủ các câu hỏi khảo<br /> 22.0. Biến số định lượng thống kê bằng<br /> sát theo mẫu.<br /> trung bình và độ lệch chuẩn, các biến số<br /> Tiêu chuẩn loại ra: Những người định tính trình bày dưới dạng tần số và tỷ<br /> bệnh không đồng ý tham gia nghiên cứu. lệ %.<br /> Những người bệnh tâm thần, không có khả<br /> năng trả lời phòng vấn. Những người bệnh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 79<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> 3. KẾT QUẢ<br /> 3.1. Đặc điểm chung của dân số nghiên cứu:<br /> Bảng 3.1. Thông tin chung (n = 110)<br /> Thông tin chung Số lượng NB Tỷ lệ (%)<br /> Giới<br /> Nam 51 46,36<br /> Nữ 59 53,64<br /> Tuổi (trung bình ± ĐLC) 59,00 ± 11,02 (20 – 81)<br /> Đối tượng<br /> BHYT 96 87,27<br /> BHYT quân đội 7 6,36<br /> Quân nhân 3 2,73<br /> Viện phí 4 3,64<br /> Nơi sinh sống<br /> Tỉnh 25 22,73<br /> Thành phố 85 77,27<br /> Trình độ<br /> Mù chữ 8 7,27<br /> Biết đọc, biết viết 6 5,45<br /> Tiểu học 23 20,91<br /> THCS 38 34,55<br /> THPT 24 21,82<br /> CĐ/ĐH/SĐH 11 10,00<br /> Nghề nghiệp<br /> Làm ruộng 6 5,45<br /> Tiểu thương/buôn bán 21 19,09<br /> Công nhân viên nhà nước 7 6,36<br /> Công nhân 9 8,18<br /> Nội trợ 32 29,09<br /> Hưu trí 17 15,45<br /> Khác 18 16,36<br /> Nhận xét: Trong nghiên cứu của chúng tôi, nữ giới 59 người bệnh (53,64%) chiếm<br /> tỷ lệ cao hơn nam giới. Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu là 59,00 ± 11,02, tuổi thấp<br /> nhất là 20 tuổi và tuổi cao nhất là 81 tuổi. Đối tượng nghiên cứu chủ yếu là Bảo hiểm<br /> 80<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> y tế chiếm 87,27%. Trình độ văn hóa cao nhất là trung học cơ sở chiếm 35,55%. Nghề<br /> nghiệp chủ yếu là nội trợ chiếm 29,09%.<br /> 3.2. Lo sợ trước phẫu thuật<br /> <br /> Bảng 3.2. Lo sợ trước phẫu thuật (n = 110)<br /> <br /> Lo sợ trước phẫu thuật Số lượng NB Tỷ lệ (%)<br /> Có 49 44,55<br /> Không 61 55,45<br /> Nhận xét: Tỷ lệ người bệnh lo sợ trước phẫu thuật chiếm tỷ lệ 44,55%.<br /> 3.3. Vấn đề lo sợ<br /> Bảng 3.3. Vấn đề lo sợ<br /> Vấn đề lo sợ Số lượng NB Tỷ lệ (%)<br /> Sợ mổ 2 4,08<br /> Sợ đau 26 53,06<br /> Sợ không thành công 2 4,08<br /> Sợ không đủ tiền viện phí 2 4,08<br /> Sợ ảnh hưởng tới công việc 5 10,20<br /> Sợ lâu hồi phục 0 0<br /> Sợ lây nhiễm bệnh khác 0 0<br /> Sợ mùi thuốc 0 0<br /> Sợ tái phát 4 8,16<br /> Sợ rủi ro 8 16,33<br /> Sợ khác 0 0<br /> <br /> Nhận xét: Vấn đề lo sợ nhất của người bệnh là sợ đau chiếm tỷ lệ 53,06%, tiếp đến<br /> là sợ rủi ro chiếm 16,33%, sợ tái phát chiếm 8,16%. Không có người bệnh nào trong<br /> mẫu nghiên cứu của chúng tôi lo sợ về lâu hồi phục, mùi thuốc, lây nhiễm bệnh khác.<br /> <br /> <br /> <br /> 81<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> 3.4. Bệnh kèm theo<br /> Biểu đồ 3.4. Bệnh kèm theo<br /> Bệnh lý kèm theo Số lượng NB Tỷ lệ(%)<br /> Tăng huyết áp 23 20,91<br /> Đái tháo đường 14 12,72<br /> Thiếu máu cơ tim 7 6,36<br /> Hen phế quản 0 0<br /> Khác 24 21,82<br /> Nhận xét: Bệnh kèm theo chiếm tỷ lệ cao nhất là tăng huyết áp chiếm 20,91%.<br /> 3.5. Đánh giá của người bệnh về công tác tư vấn trước phẫu thuật<br /> Bảng 3.5. Đánh giá của người bệnh về công tác tư vấn trước phẫu thuật (n= 110)<br /> Tư vấn trước mổ Số lượng NB Tỷ lệ(%)<br /> Tư vấn về bệnh và phương pháp phẫu thuật<br /> Có<br /> Không 97 88,18<br /> 13 11,82<br /> Tư vấn về phương pháp vô cảm<br /> Có 15 13,64<br /> Không 95 86,36<br /> Giải thích trước phẫu thuật<br /> Không 4 3,64<br /> Giải thích qua loa 18 16,36<br /> Giải thích tỉ mỉ 87 79,09<br /> Chỉ giải thích cho người nhà 1 0,91<br /> Mức độ hài lòng về công<br /> tác tư vấn trước mổ<br /> Rất hài lòng 86 78,81<br /> Hài lòng 16 14,55<br /> Bình thường 8 7,27<br /> Không hài lòng 0 0<br /> Nhận xét: Có 88,18% người bệnh được tư vấn về bệnh và phương pháp phẫu thuật<br /> nhưng chỉ có 13,64% người bệnh được tư vấn về phương pháp vô cảm. Có 79,09% bệnh<br /> nhân cho rằng được giải thích tỉ mỉ trước phẫu thuật. Nhận định về công tác tư vấn tốt<br /> <br /> 82<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> chiếm tỷ lệ cao 78,81%.<br /> 3.6. Chi phí và phương tiện kỹ thuật<br /> Bảng 3.6. Chi phí và phương tiện kỹ thuật<br /> Chi phí<br /> Số lượng NB Tỷ lệ(%)<br /> và phương tiện kỹ thuật<br /> Phương tiện kỹ thuật hiện đại<br /> Có 47 42,73<br /> Không 63 57,27<br /> Chi phí ca phẫu thuật<br /> Cao 1 0,91<br /> Vừa 61 55,45<br /> Thấp 17 15,45<br /> Không đánh giá 31 28,14<br /> Nhận xét: Có 42,73% người bệnh cho rằng bệnh viện có phương tiện kỹ thuật hiện<br /> đại và 54,45% người bệnh cho rằng chi phi phẫu thuật ở bệnh viện là vừa.<br /> 3.7. Mối liên quan giữa nghề nghiệp, học vấn với mức độ lo sợ trước phẫu thuật<br /> Bảng 3.7. Mối liên quan giữa nghề nghiệp, học vấn với mức độ lo sợ trước PT<br /> Lo sợ trước phẫu thuật<br /> Nghề nghiệp, học vấn Có Không p<br /> n % n %<br /> Trình độ học vấn<br /> Mù chữ 2 4,08 6 9,84<br /> Biết đọc, biết viết 4 8,16 2 3,28<br /> Tiểu học 12 24,49 11 18 0,671<br /> THCS 16 32,65 22 36,07<br /> THPT 11 22,45 13 21,31<br /> CĐ/ĐH/SĐH 4 8,16 7 11,48<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 83<br /> TẠP CHÍ Y DƯỢC THỰC HÀNH 175 - SỐ 16 - 12/2018<br /> <br /> Nghề nghiệp<br /> Làm ruộng 2 4,08 5 8,20<br /> Tiểu thương/buôn bán 9 18,37 12 19,67<br /> Công nhân viên nhà nước 2 4,08 5 8,20<br /> Công nhân 3 6,12 6 9,84 0,867<br /> Nội trợ 17 34,69 15 24,59<br /> Hưu trí 7 14,29 10 16,39<br /> Khác 9 18,37 9 14,75<br /> <br /> Nhận xét: Chưa tìm thấy mối liên quan giữa lo sợ trước phẫu thuật với trình độ học<br /> vấn và nghề nghiệp (p> 0,05).<br /> 4. BÀN LUẬN Đa số là người bệnh ở thành phố chiếm<br /> 77,27%. Do hiện nay, đa số người bệnh<br /> 4.1. Đặc điểm chung của mẫu<br /> đến khám với Bệnh viện Quân y 7A đề sử<br /> nghiên cứu<br /> dụng BHYT và tập trung chủ yếu là trên<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, địa bàn thành phố.<br /> nữ giới chiếm 53,64% cao hơn nam giới.<br /> Nghiên cứu của chúng tôi cũng tương 4.2. Vấn đề lo sợ trước phẫu thuật<br /> tự như nghiên cứu của tác giả David A Trong nghiên cứu này cho thấy có<br /> Ramirez nữ giới là chiếm đa số chiếm 44,55% người bệnh có lo sợ trước phẫu<br /> 52,0% trong tổng số người tham gia nghiên thuật, 55,45% người bệnh không lo sợ.<br /> cứu. Tuổi trung bình của nhóm nghiên cứu Nghiên cứu này của chúng tôi cũng tương<br /> của chúng tôi là 59,00 ± 11,02 với tuổi nhỏ tự như kết quả nghiên cứu của tác giả<br /> nhất là 20 tuổi và tuổi lớn nhất là 81 tuổi, David A Ramirez nghiên cứu khảo sát tiền<br /> thấp hơn so với tác giả David A Ramirez, phẫu thuật ở mức trung bình là 8 ngày<br /> kết quả tuổi trung bình của nam giới là trước phẫu thuật cho kết quả người bệnh<br /> 63,6 ± 12,2 và tuổi trung bình của nữ giới lo lắng về cuộc phẫu thuật cao nhất (trung<br /> là 64,1 ± 13,9. Sự khác biệt này là do đối bình 4 điểm khoảng tứ phân vị 2-5). Từ đó<br /> tượng nghiên cứu của tác giả David A cho thấy người bệnh mổ đục thủy tinh thể<br /> Ramirez là những người bệnh phẫu thuật lo lắng nhiều nhất là quá trình phẫu thuật<br /> đục thủy tinh thể nên đối tượng chủ yếu là và kết quả phẫu thuật. Cao hơn so với<br /> người cao tuổi [9]. nghiên cứu của tác giả Haripriya cho tỷ lệ<br /> Đối tượng nghiên cứu là những người người bệnh trong nhóm tư vấn mức độ sợ<br /> bệnh BHYT chiếm tỷ lệ cao 87,27%. hãi thấp hơn đối với người bệnh không tư<br /> <br /> <br /> 84<br />  HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG MỞ RỘNG LẦN I BỆNH VIỆN QUÂN Y 7A<br /> <br /> vấn (4,5% và 10,6%, p