Đánh giá tình hình ô nhiễm môi trường và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề sản xuất mây tre đan tỉnh Hà Tây

Chia sẻ: Tinh Thuong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

184
lượt xem 33
download

Đánh giá tình hình ô nhiễm môi trường và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề sản xuất mây tre đan tỉnh Hà Tây

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo "Đánh giá tình hình ô nhiễm môi trường và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề sản xuất mây tre đan tỉnh Hà Tây" phân tích thực trạng môi trường một số làng nghề mây tre đan điển hình của tỉnh Hà Tây, qua đó bước đầu đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động môi trường tại các làng nghề, góp phần xây dựng các làng nghề mây tre đan trở thành các làng nghề kinh tế-văn hóa truyền thống. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá tình hình ô nhiễm môi trường và đề xuất các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại các làng nghề sản xuất mây tre đan tỉnh Hà Tây

§¸NH GI¸ T×NH H×NH ¤ NHIÔm M¤I TR¦êNG Vµ §Ò XUÊT C¸C GI¶I PH¸P GI¶M THIÓu ¤ NHIÔm T¹I C¸C LµNG NGHÒ M¢Y TRE §AN TØNH Hµ T¢Y(*) TS. Vò Hoµng Hoa ThS. PHAN V¡N Y£N Trêng §¹i häc Thñy lîi Tãm t¾t: C¸c lµng nghÒ m©y tre ®an ë c¸c tØnh phÝa B¾c nãi chung vµ tØnh Hµ T©y nãi riªng ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh. Sù ph¸t triÓn nµy ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho khu vùc n«ng th«n, gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ phï hîp víi c«ng cuéc CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n cña §¶ng vµ ChÝnh phñ. Tuy nhiªn vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng t¹i c¸c lµng nghÒ m©y tre ®an ®ang lµ mét th¸ch thøc lín cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ngµnh nghÒ nhiÒu tiÒm n¨ng nµy. Bµi b¸o ph©n tÝch thùc tr¹ng m«i trêng mét sè lµng nghÒ m©y tre ®an ®iÓn h×nh cña tØnh Hµ T©y, qua ®ã bíc ®Çu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i trêng t¹i c¸c lµng nghÒ, gãp phÇn x©y dùng c¸c lµng nghÒ m©y tre ®an trë thµnh c¸c lµng nghÒ kinh tÕ-v¨n hãa truyÒn thèng. I. TæNG QUAN HIÖN TR¹NG C¸C LµNG Cã trªn 50 hé thu gom hµng, 27 hé chÕ biÕn NGHÒ S¶N XUÊT M¢Y TRE §AN nguyªn liÖu vµ cung cÊp nguyªn liÖu s¶n xuÊt, I.1. Tæng quan 15 hé chuyªn xö lý hµng hun sÊy vµ 18 hé C¸c lµng nghÒ m©y tre ®an vµ thñ c«ng mü chuyªn dïng chÊt tÈy röa tÈy nguyªn liÖu. Sè hé nghÖ ë Hµ T©y chiÕm ®Õn 162 trong tæng sè 280 xö lý phun s¬n, lµm mµu vµ ho¸ chÊt kh¸c trªn lµng nghÒ cña tØnh. TØnh cã vÞ trÝ thuËn lîi lµ 100 hé. Ngoµi ra, c¸c hé s¶n xuÊt nµo còng cã gÇn Hµ Néi, n¬i tiªu thô s¶n phÈm tèt vµ tiÕp tói hoÆc x©y phßng hun xö lý lu huúnh ®Ó gi¸p víi Hoµ B×nh, mét trong c¸c vïng chuyªn chèng mèc, mèi mät. §Õn th¸ng 10/2004 cã 7/7 cung cÊp c¸c nguyªn liÖu ®Ó ph¸t triÓn lµng lµng ®îc UBND tØnh Hµ T©y c«ng nhËn lµng nghÒ thñ c«ng nh tre, song, m©y. C¸c lµng nghÒ, trong ®ã cã th«n Phó Vinh lµ lµng nghÒ nghÒ m©y tre ®an ph©n bè chñ yÕu ë Ch¬ng truyÒn thèng ®îc c«ng nhËn n¨m 2002. Trong Mü (däc trªn quèc lé 6) vµ Phó Xuyªn - ®îc lµng cã 9 nghÖ nh©n ®îc ®Ò nghÞ Nhµ níc coi lµ mét trong côm lµng nghÒ lín nhÊt tØnh. phong tÆng danh hiÖu vµ mét sè thî thñ c«ng cã ChØ riªng trong vïng chËm lò cña huyÖn Ch¬ng tay nghÒ cao ®· ®îc tÆng thëng nhiÒu hu©n, Mü ®· cã 25 lµng nghÒ lµm m©y tre ®an xuÊt huy ch¬ng. khÈu trªn tæng sè 28 lµng nghÒ trong vïng. C¸c Trªn ®Þa bµn x· cã 21 c«ng ty TNHH - s¶n phÈm m©y tre ®an truyÒn thèng chñ yÕu Doanh nghiÖp vµ tæ hîp t¸c, trong ®ã 16 doanh ®îc s¶n xuÊt tËp trung ë c¸c x· Phó NghÜa, nghiÖp vµ tæ hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh hµng Trêng Yªn (huyÖn Ch¬ng Mü), Phó Mü m©y tre xuÊt khÈu. T¹i côm c«ng nghiÖp Phó (huyÖn Phó Xuyªn),.... NghÜa cã 20 c«ng ty, doanh nghiÖp ®ang s¶n Trªn toµn x· Phó NghÜa cã 87% sè hé s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã 9 c«ng ty, doanh xuÊt kinh doanh lµm nghÒ thñ c«ng m©y tre ®an nghiÖp kinh doanh vÒ s¶n phÈm thñ c«ng m©y xuÊt khÈu, chiÕm trªn 300 ngµy lµm trong n¨m. tre giang ®an xuÊt khÈu. (*) TØnh Hµ T©y cò, nay lµ Hµ Néi 33
B¶ng 1: Tèc ®é t¨ng trëng cña ngµnh nghÒ m©y, tre, giang ®an t¹i tØnh Hµ T©y giai ®o¹n 2007 - 2010 vµ ®Þnh híng ®Õn n¨m 2015 Ngµnh Sè hé Sè lao ®éng Gi¸ trÞ s¶n xuÊt nghÒ 2006 2007- ¦íc 2015 2006 2007- ¦íc 2015 2006 2007- ¦íc 2015 2010 t¨ng so víi 2010 t¨ng so 2010 t¨ng so víi 2010 víi 2010 2010 M©y tre 100% 130% 110% 100% 160% 110% 100% 120% 110% giang ®an Nguån: PET Hµ T©y I.2. Quy tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c t¸c ®éng tre nhng vÒ c¬ b¶n c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®Òu m«i trêng lµm thñ c«ng. Quy tr×nh s¶n xuÊt chung cã thÓ 1. Quy tr×nh s¶n xuÊt m©y tre ®an: m« t¶ nh h×nh sau: MÆc dï m¸y mãc ®îc sö dông ®Ó chÎ m©y M©y, tre SÊy lu giang huúnh Chuèt ChÎ theo mÉu X«ng lu nhËp kho huúnh §an, ®¸nh bãng, phun s¬n H×nh 1: Quy tr×nh s¶n xuÊt m©y tre ®an 2. C¸c t¸c ®éng m«i trêng chÝnh: ®¸ g©y « nhiÔm kh«ng khÝ, níc th¶i sau nhuém Tõ c«ng nghÖ vµ quy tr×nh s¶n xuÊt nªu trªn, chøa nhiÒu lo¹i hãa chÊt vµ phÈm mµu th¶i trùc c¸c t¸c ®éng m«i trêng chÝnh cña s¶n xuÊt m©y tiÕp ra m«i trêng g©y « nhiÔm m«i trêng níc, tre ®an lµ: ®Êt. - Giai ®o¹n ng©m tre, nøa, vÇu nguyªn liÖu: - Hun, sÊy lu huúnh: « nhiÔm kh«ng khÝ do thùc hiÖn t¹i c¸c ao lµng lµm níc chuyÓn mµu khÝ lu huúnh, nguyªn nh©n chÝnh cña bÖnh h« ®en, bèc mïi khã chÞu, ¶nh hëng ®Õn m«i hÊp t¨ng cao. trêng níc, kh«ng khÝ. - Nhóng keo, phun s¬n s¶n phÈm: mïi hãa - TÈy tr¾ng nguyªn liÖu: thùc hiÖn ë c¸c bÓ x©y chÊt, s¬n, dung m«i g©y khã thë cho ngêi lao t¹i hé gia ®×nh, níc th¶i chøa sót, gia ven, chÊt ®éng vµ ngêi d©n xung quanh; c¸c hãa chÊt h÷u c¬ kh«ng ®îc xö lý x¶ th¼ng ra m«i trêng thõa th¶i ra m«i trêng g©y « nhiÔm níc. g©y « nhiÔm ®Êt, níc, mïi hãa chÊt ®éc h¹i. - ChÎ nguyªn liÖu: g©y bôi kh«ng khÝ (bôi II. HIÖN TR¹NG M¤I TR¦êNG c¸c LµNG típ nguyªn liÖu), khãi ®èt nguyªn liÖu thõa ©m NGHÒ m©y tre ®an tØnh Hµ t©y Ø liªn tôc. II.1. HiÖn tr¹ng m«i trêng níc - Luéc, nhuém: luéc thµnh phÈm b»ng than II.1.1. HiÖn tr¹ng m«i trêng níc mÆt 34
B¶ng 2: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc mÆt t¹i mét sè ao hå trong lµng nghÒ m©y tre ®an th«n Phó Vinh, x· Phó NghÜa, huyÖn Ch¬ng Mü, tØnh Hµ T©y Giíi h¹n cho phÐp TCVN Sè §¬n Th«ng sè KÕt qu¶ ®o TCVN 5942:1995 6773:2000 TT vÞ ®o 1 2 Cét A Cét B 0 1 NhiÖt ®é C 28.5 27.9 - - 2 pH 6.9 7.2 6 - 8.5 5.,5 – 9 5,5 - 8,5 3 EC (§é dÉn ®iÖn) ms/c 0.473 0.374 m 4 Oxy hoµ tan mg/l 2.2 2.3 ≥6 ≥2 ≥2 5 S (§é muèi) ‰ 0.2 0.01 6 Tæng chÊt r¾n hoµ tan mg/l 156.8 125.4
II.1.2. HiÖn tr¹ng m«i trêng níc ngÇm B¶ng 3: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc ngÇm t¹i lµng nghÒ th«n Phó Vinh Giíi h¹n cho phÐp STT Th«ng sè §¬n vÞ ®o KÕt qu¶ ®o TCVN 5944:1995 1 2 0 1 NhiÖt ®é C 30.8 31,5 - 2 pH 7.2 7.1 6,5 - 8.5 3 EC (§é dÉn ®iÖn) ms/cm 0.415 0.325 4 Oxy hoµ tan mg/l 5.1 4.8 5 S (§é muèi) ‰ 0.1 0 6 Tæng chÊt r¾n hoµ tan mg/l 98.5 85.3 7 §é ®ôc NTU 5 5 - 8 Clorua(Cl ) mg/l 142.2 87.4 200-600 -- 9 Sulfat (SO4 ) mg/l 50.1 24.3 200-400 10 Photpho (P2O5) mg/l 0.1 0.06 11 Nitrat (NO3-) mg/l 0.04 0.03 45 - 12 Nitrit (NO2 ) mg/l 0.029 0.02 13 Am«n (NH4+) mg/l 0.8 0.7 14 S¾t (Fe) mg/l 3.9 2.1 1-5 15 Natri (Na) mg/l 14.8 12.1 16 BOD5 mg/l 30.6 29.1 17 COD mg/l 51.4 41.1 18 Coliform MNP/100ml 4300 1800 3 Ghi chó: 1. MÉu níc ngÇm tõ giÕng khoan s©u 34m, cha qua läc t¹i nhµ «ng Thµnh, th«n Phó Vinh 2. MÉu níc ngÇm tõ giÕng khoan ®· qua läc t¹i nhµ «ng §«, th«n Phó Vinh KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c mÉu níc giÕng khoan cho thÊy níc cã hµm lîng s¾t t¬ng ®èi cao, c¸c mÉu níc ngÇm cã biÓu hiÖn « nhiÔm chÊt h÷u c¬ vµ vi sinh vËt ë møc ®é cao. II.1.3. HiÖn tr¹ng hÖ thèng cÊp níc tho¸t níc hoµn chØnh. Níc ma, níc th¶i HÇu hÕt vïng n«ng th«n trong tØnh Hµ T©y sinh ho¹t vµ níc th¶i s¶n xuÊt thêng kh«ng cha cã hÖ thèng cÊp níc tËp trung phôc vô ®îc ph©n biÖt vµ ®îc th¶i th¼ng trùc tiÕp ra nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy cho c¸c th«n/lµng ngoµi kh«ng qua xö lý vµo c¸c ruéng xung trong x·, chñ yÕu vÉn lµ ph¬ng thøc cÊp níc quanh lµng hoÆc c¸c kªnh tiªu trong vïng. HÖ ph©n t¸n theo hé gia ®×nh. T¹i lµng nghÒ m©y tre thèng tho¸t níc chØ lµ mét sè r·nh nhá, phÇn ®an x· Phó NghÜa, huyÖn Ch¬ng Mü, nh©n d©n lín lµ kh«ng cã n¾p ®Ëy ch¹y däc theo ®êng chñ yÕu dïng níc giÕng khoan hoÆc níc lµm nhiÖm vô tiªu níc th¶i còng nh tho¸t giÕng kh¬i ®Ó sinh ho¹t hµng ngµy. Níc phôc níc ma chung. vô s¶n xuÊt chñ yÕu lµ níc giÕng khoan. Níc II.2. HiÖn tr¹ng m«i trêng kh«ng khÝ giÕng cã mïi tanh vµ mµu vµng, biÓu hiÖn cña « II.2.1. TiÕng ån: nhiÔm s¾t. Thùc tr¹ng s¶n xuÊt m©y tre ®an cho thÊy II.1.4. HiÖn tr¹ng hÖ thèng tho¸t níc ho¹t ®éng nµy kh«ng g©y ra tiÕng ån ®¸ng kÓ. HÇu hÕt c¸c lµng nghÒ cha cã khu xö lý TiÕng ån chñ yÕu g©y ra bëi ph¬ng tiÖn c¬ giíi níc th¶i tËp trung còng nh cha cã hÖ thèng ra vµo khu vùc nµy ®Ó chuyªn chë nguyªn liÖu 36
vµ do ho¹t ®éng cña m¸y ®Ó s¬ chÕ nguyªn liÖu vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu vµ s¶n phÈm ra vµo nh bãc vá, chÎ giang. Tuy nhiªn, theo c¸c b¸o th«n/x·. Gia c«ng nguyªn liÖu bao gåm qu¸ c¸o nghiªn cøu tríc ®©y cho thÊy tiÕng ån nµy tr×nh chÎ, tíc, chuèt nguyªn vËt liÖu. C«ng cha vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp vµ chØ côc bé ®o¹n chÎ nguyªn liÖu thêng lµm b»ng m¸y t¹i (Së x©y dùng Hµ T©y, 2005, Së TN&MT, 2006). mét sè gia ®×nh cã m¸y chÎ, sau ®ã nguyªn liÖu II.2.2. C¸c chÊt khÝ: ®îc ph¸t cho c¸c gia ®×nh, tuy nhiªn kh«ng KÕt qu¶ quan tr¾c cho thÊy hÇu hÕt c¸c lµng nhiÒu nhµ lµm nghÒ nµy vµ tËp trung theo vïng nghÒ trong tØnh Hµ T©y cha bÞ ¶nh hëng bëi nªn bôi g©y ra lµ côc bé. ¤ nhiÔm bôi ph¸t sinh khÝ NO2. Tuy nhiªn, sù « nhiÔm kh«ng khÝ do sö do xe « t« ra vµo th«n xãm vËn chuyÓn nguyªn dông nhiÒu nhiªn liÖu hãa th¹ch trong qu¸ tr×nh vËt liÖu vµ c¸c s¶n phÈm th«ng thêng chØ mang s¶n xuÊt ®· lµm nång ®é khÝ SO2 vµ CO cao h¬n tÝnh chÊt tøc thêi, kh«ng liªn tôc vµ nãi chung tiªu chuÈn cho phÐp t¹i mét sè n¬i. ®Òu n»m trong giíi h¹n cho phÐp. II.2.3. Mïi: II.3. Søc khoÎ céng ®ång Sù « nhiÔm mïi x¶y ra t¹i c¸c lµng nghÒ trªn KÕt qu¶ ®iÒu tra t¹i c¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt ®Þa bµn tØnh hiÖn nay rÊt kh¸c nhau vÒ chñng m©y tre ®an ®· cho thÊy ®Æc thï nghÒ nghiÖp vµ lo¹i vµ møc ®é. B¸o c¸o m«i trêng Hµ T©y n¨m c¸c chÊt th¶i do s¶n xuÊt g©y ra ®· ¶nh hëng 2006 vµ kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc ®Þa ®· chØ ra r»ng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn søc kháe céng ®ång. « nhiÔm mïi t¹i lµng nghÒ m©y tre ®an chñ yÕu Qua ®iÒu tra pháng vÊn ngêi d©n cho r»ng sinh ra bëi qu¸ tr×nh sö dông c¸c dung m«i h÷u 100% lao ®éng trong ngµnh bÞ m¾c bÖnh nghÒ c¬ ®Ó phun s¬n hoÆc lµm bãng s¶n phÈm vµ do nghiÖp. C¸c bÖnh thêng hay m¾c nhÊt lµ ®au qu¸ tr×nh hun khãi nguyªn liÖu/s¶n phÈm. §©y lng, cong vÑo cét sèng chiÕm tØ lÖ tíi 80% do còng lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m t¹i lµng lao ®éng lµm viÖc trong mét t thÕ cè ®Þnh trong nghÒ m©y tre ®an, mÆc dï « nhiÔm nµy thêng suèt thêi gian s¶n xuÊt, c¸c bÖnh vÒ da kho¶ng mang tÝnh côc bé vµ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn 20%, ho vµ viªm phÕ qu¶n m·n tÝnh kho¶ng c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ c¸c hé sinh sèng l©n cËn. 20%. II.2.4. Bôi: Sè liÖu b¸o c¸o c¸c quý 1,2,3 n¨m 2007 cña KÕt qu¶ quan tr¾c t¹i c¸c lµng nghÒ trong tØnh tr¹m y tÕ Phó NghÜa cho thÊy c¸c bÖnh hay m¾c Hµ T©y cho thÊy, nång ®é bôi l¬ löng trong nhÊt lµ bÖnh Øa ch¶y, nhiÔm vi khuÈn h« hÊp kh«ng khÝ t¹i c¸c lµng nghÒ chÞu ¶nh hëng rÊt trªn, viªm phÕ qu¶n, viªm phæi vµ cóm, tØ lÖ m¾c nhiÒu vµo thêi tiÕt, khÝ hËu, vÞ trÝ ®Þa lý. Hµng xÊp xØ 20%. n¨m vµo kho¶ng tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 12, ®©y lµ mïa hanh, kh« trong n¨m nªn nång ®é bôi l¬ III. §Ò XUÊT C¸C BIÖN PH¸P GI¶M THIÓU ¤ löng trong kh«ng khÝ thêng cao h¬n so víi mïa NHIÔM M¤I TR¦êNG ma (th¸ng 4 ®Õn th¸ng 7). Ngoµi yÕu tè ¶nh §Ó gi¶i quyÕt mét c¸ch toµn diÖn « nhiÔm hëng lµ khÝ hËu, thêi tiÕt th× hiÖn nay mét sè m«i trêng, ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho lµng nghÒ cßn n»m ë vÞ trÝ gÇn c¸c tuyÕn ®êng c¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt m©y tre ®an, cÇn cã mét giao th«ng lín hay gÇn khu vùc ®ang san lÊp kÕ ho¹ch tæng thÓ vµ dµi h¹n c¶ vÒ c«ng nghÖ vµ mÆt b»ng x©y dùng khu c«ng nghiÖp do ®ã hµm chÝnh s¸ch, ph¸p chÕ. Mét sè ®Ò xuÊt vÒ c¸c gi¶i lîng bôi sinh ra do c¸c ho¹t ®éng nµy ®· cã ph¸p cho c¸c lµng nghÒ ®îc nªu tãm t¾t díi ¶nh hëng lín ®Õn c¸c lµng nghÒ (B¸o c¸o m«i ®©y: trêng Hµ T©y n¨m 2006). III.1. §µo t¹o c«ng nh©n vµ n©ng cao nhËn Ngoµi nguyªn nh©n g©y bôi do qu¸ tr×nh ph¸t thøc ngêi d©n triÓn c«ng nghiÖp, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kü Sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o trong c¸c lµng thuËt, trong s¶n xuÊt m©y tre ®an bôi ph¸t sinh nghÒ cßn chiÕm tû lÖ thÊp, hÇu hÕt lao ®éng chØ chñ yÕu do gia c«ng nguyªn liÖu vµ do xe cé lµm viÖc dùa vµo kinh nghiÖm thùc tÕ chø Ýt 37
®îc ®µo t¹o c¬ b¶n. §Æc ®iÓm cña nghÒ m©y tre dông c¸c biÖn ph¸p quy ho¹ch qu¶n lý t¹i c¸c c¬ ®an lµ nghÒ truyÒn thèng, cha truyÒn con nèi, së s¶n xuÊt lµ cÇn thiÕt nh viÖc quy ho¹ch mÆt h×nh thøc d¹y nghÒ lµ truyÒn miÖng vµ thùc b»ng c¬ së hîp lý, s¾p xÕp c¸c khu vùc cã kh¶ hµnh t¹i chç. C¸c lµng nghÒ cha më líp ®µo t¹o n¨ng g©y « nhiÔm... nh hun khãi, hun lu c«ng nh©n mét c¸ch bµi b¶n, trong ®ã ngoµi huúnh vµ phun s¬n c¸ch xa khái vÞ trÝ lao ®éng chuyªn m«n cßn cÇn ®µo t¹o ý thøc vµ c¸ch thøc kh¸c cña c«ng nh©n, ®Æt cuèi híng giã ®Ó gi¶m b¶o vÖ m«i trêng n¬i lµm viÖc vµ th«n xãm. thiÓu t¸c ®éng còng nh t¹o sù th«ng tho¸ng nhµ III.2. Quy ho¹ch khu vùc s¶n xuÊt xëng nh»m tr¸nh « nhiÔm côc bé. §Ó h¹n chÕ møc ®é ¶nh hëng ®Õn m«i III.5. C¸c biÖn ph¸p c«ng nghÖ kü thuËt trêng vµ søc kháe cña ngêi d©n th× biÖn ph¸p KhuyÕn khÝch c¶i tiÕn c«ng nghÖ, ¸p dông c¬ b¶n nhÊt ®èi víi mét lµng nghÒ lµ cÇn thùc c«ng nghÖ míi tiªn tiÕn, c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn quy ho¹ch qu¶n lý s¶n xuÊt sao cho thÝch s¹ch h¬n nh»m gi¶m lîng ph¸t th¶i, gi¶m ®Þnh hîp. Gi¶i quyÕt tèt quy ho¹ch tæng thÓ sÏ ®ãng møc tiªu hao nguyªn nhiªn vËt liÖu. T¹o ®iÒu vai trß quan träng trong viÖc gi¶m thiÓu t¸c h¹i kiÖn cho chñ c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®îc tËp huÊn cña « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ, m«i trêng vÒ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ trong s¶n xuÊt ë quy m« níc vµ m«i trêng ®Êt do s¶n xuÊt g©y nªn. Tèt võa vµ nhá. nhÊt c¸c lµng nªn quy ho¹ch khu ®Êt tËp trung Sö dông nhiªn liÖu than cho lß nung cÇn lùa n»m ngoµi khu d©n c ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc chän lo¹i than cã hµm lîng lu huúnh thÊp ®Ó biÖt c¸c kh©u s¶n xuÊt cã ¶nh hëng nhiÒu nhÊt gi¶m lîng khÝ SO2 sinh ra, cung cÊp ®ñ kh«ng ®Õn m«i trêng nh: luéc, nhuém, hun sÊy lu khÝ cho qu¸ tr×nh ch¸y. huúnh, nhóng keo, phun s¬n s¶n phÈm…®Ó tËp §èi víi c¸c lµng nghÒ bÞ « nhiÔm nÆng bëi trung xö lý c¸c chÊt th¶i tríc khi ®æ ra m«i c¸c khÝ ®éc h¹i nh SO2, CO... ph¶i h¹n chÕ sö trêng. C¸c c«ng ®o¹n kh«ng g©y « nhiÔm cã dông c¸c lo¹i nhiªn liÖu than, dÇu vµ thay thÕ thÓ giao cho c¸c hé gia ®×nh lµm gia c«ng t¹i b»ng c¸c lo¹i nhiªu liÖu kh¸c nh gas, ®iÖn. nhµ. III.6. Qu¶n lý m«i trêng níc th¶i III.3. Quy ho¹ch c¸c lµng nghÒ theo híng Trong khu«n viªn hé gia ®×nh, níc th¶i ®îc ph¸t triÓn du lÞch v¨n hãa dÉn ra ao, vên theo m« h×nh sinh th¸i VAC. C¸c lµng nghÒ cÇn ®îc quy ho¹ch theo T¸ch riªng níc th¶i s¶n xuÊt vµ níc th¶i sinh híng gi÷ nguyªn kh«ng gian hiÖn cã, h¹n chÕ ho¹t. Ngoµi khu«n viªn hé gia ®×nh, cÇn x©y tèi ®a viÖc thay ®æi kh«ng gian nh c¬i níi, x©y dùng hÖ thèng thu gom níc th¶i theo d¹ng dùng nhµ cao tÇng, më réng ®êng qu¸ møc m¬ng cã n¾p ®an hay cèng trßn ®óc s½n dÉn ra nh»m môc tiªu b¶o tån kh«ng gian ngâ xãm ao hå xö lý chung. NÕu lµ níc th¶i s¶n xuÊt cã truyÒn thèng cña lµng nghÒ cæ truyÒn thèng ViÖt thÓ xö lý, l¾ng ®äng s¬ bé råi dïng ph¬ng ph¸p Nam vµ thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn lµng nghÒ hå sinh häc ®Ó ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn vÖ sinh tríc du lÞch v¨n hãa sau nµy. khi th¶i ra m¬ng tíi hoÆc s«ng hå. Quy ho¹ch theo híng lång ghÐp c¸c ho¹t T¹i c¸c hé s¶n xuÊt nguån níc th¶i cã chøa ®éng du lÞch víi s¶n xuÊt lµng nghÒ sÏ tËp trung chÊt ®éc h¹i, c¸c chÊt h÷u c¬ khã ph©n hñy th× vµo viÖc híng dÉn c¸c c¬ së s¶n xuÊt híng ph¶i ®îc thu gom vµ xö lý côc bé ngay trong vµo quy ho¹ch kh«ng gian s¶n xuÊt t¹i chç sao c¬ së s¶n xuÊt tríc khi th¶i vµo hÖ thèng kªnh cho võa thuËn tiÖn s¶n xuÊt, võa kh«ng g©y « m¬ng chung cña th«n xãm. T¹i c¸c khu s¶n nhiÔm m«i trêng, võa duy tr× c¸c ®Æc trng v¨n xuÊt lín cÇn cã khu xö lý níc th¶i tËp trung hãa l¹i võa t¹o mü quan phôc vô du lÞch. cho c¶ khu d©n c tríc khi th¶i ra m«i trêng. III.4. Quy ho¹ch bªn trong c¸c doanh III.7. Qu¶n lý chÊt th¶i r¾n nghiÖp §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò « nhiÔm chÊt th¶i r¾n Sau khi bè trÝ quy ho¹ch s¶n xuÊt th× viÖc ¸p cÇn quy ho¹ch vÞ trÝ khu tËp trung thu gom xö lý 38
r¸c. Khu tËp trung r¸c th¶i ph¶i cã xö lý, tr¸nh ®Þnh cña lµng nghÒ cho viÖc ng©m vµ xö lý t×nh tr¹ng chØ quy ho¹ch khu tËp trung r¸c, nguyªn liÖu. Khu vùc nµy ph¶i xa nhµ d©n, xa kh«ng ®Çu t c¬ së h¹ tÇng, dÉn tíi « nhiÔm ®Êt nguån níc sinh ho¹t, cuèi híng giã. C¸c c¬ së vµ níc ngÇm vÒ l©u dµi. VÞ trÝ khu xö lý r¸c cÇn s¶n xuÊt cã sö dông hãa chÊt bay h¬i g©y mïi tiÖn ®êng giao th«ng ®Ó vËn chuyÓn thuËn lîi, khã chÞu nh níc gia ven, s¬n, dÇu bãng... cuèi híng giã chÝnh, xung quanh cã trång c©y hoÆc thùc hiÖn hun khãi th× ph¶i cã hÖ thèng thu xanh ®Ó gi¶m thiÓu giã ph¸t t¸n mïi vµ « nhiÔm. gom vµ xö lý triÖt ®Ó, hoÆc ph¶i di chuyÓn ®Þa III.8. Qu¶n lý « nhiÔm kh«ng khÝ ®iÓm ra xa khu ®«ng d©n c. a/ Qu¶n lý c¸c khÝ ®éc h¹i: III.9. C¸c ®Ò xuÊt vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch: Tríc hÕt ph¶i gi¶m thiÓu c¸c nguån s¶n sinh Nh÷ng chÝnh s¸ch cÇn ®a ra bao gåm: ra c¸c khÝ ®éc h¹i nh SO2, CO, CO2, NOx... t¹i C¸c quy ®Þnh vÒ ®¨ng ký ngµnh nghÒ cô thÓ, c¸c lµng nghÒ b»ng c¸ch h¹n chÕ sö dông c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm, nguyªn nhiªn liÖu sö dông, lo¹i nhiªn liÖu nh than ®¸ vµ thay thÕ b»ng c¸c quy tr×nh, quy m« s¶n xuÊt; nguån kh¸c nh khÝ ®èt, ®iÖn vµ ph¶i cã hÖ C¸c quy ®Þnh tèi thiÓu vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, thèng thu gom, cã èng khãi ®ñ ®é cao ®Ó pha c«ng nghÖ; lo·ng khÝ ®éc h¹i vµo kh«ng khÝ. NÕu sö dông C¸c tiªu chuÈn m«i trêng thÝch hîp ¸p dông than ®¸ cÇn khuyÕn khÝch ngêi d©n sö dông cho lo¹i h×nh s¶n xuÊt; than s¹ch, than ®· khö lu huúnh. C¸c quy ®Þnh vÒ ®ãng gãp chi phÝ b¶o vÖ m«i b/ Qu¶n lý bôi: trêng cho viÖc qu¶n lý vµ gi¶m thiÓu « nhiÔm Víi tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt g©y bôi kh¸c do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt g©y nªn; nhau cÇn cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m bôi kh¸c nhau. C¸c chÕ tµi ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kh«ng Víi c¬ së cã nhiÒu bôi l¬ löng cÇn cã ngay hÖ tu©n thñ ®óng víi ®¨ng ký vµ cam kÕt vÒ qu¶n lý thèng hót bôi t¹i chç, läc bôi, trang bÞ ®Çy ®ñ m«i trêng g©y « nhiÔm; b¶o hé lao ®éng nh khÈu trang, kÝnh b¶o vÖ C¸c chÝnh s¸ch vÒ n©ng cao nhËn thøc cho m¾t cho ngêi lao ®éng. Víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt chñ c¬ së s¶n xuÊt, ngêi lao ®éng vµ céng ®ång kh¸c th× ph¶i bè trÝ nhµ xëng hîp lý, n¬i ®Æt nãi chung vÒ t¸c h¹i vµ nguy c¬ « nhiÔm còng thiÕt bÞ g©y bôi ph¶i ®Æt xa n¬i ë vµ sinh ho¹t nh ý thøc tu©n thñ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vµ cña d©n c, hoÆc xö lý b»ng c¸c thiÕt bÞ tói läc, gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i trêng. hÖ thèng phun Èm... C¸c tiªu chuÈn vÒ an toµn lao ®éng vµ b¶o hé c/ Qu¶n lý tiÕng ån: lao ®éng Víi c¸c thiÕt bÞ g©y ån lín kh«ng thÓ kh¾c III.10. Gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý m«i trêng: phôc ®îc do tÝnh chÊt s¶n xuÊt th× ph¶i chuyÓn HiÖn t¹i c¸c ®Þa ph¬ng hÇu nh cha cã c¸n ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt ra xa khu vùc ®«ng d©n c, bé chuyªn tr¸ch vÒ vÊn ®Ò nµy. C«ng t¸c qu¶n lý kh«ng s¶n xuÊt vµo giê nghØ ng¬i cao ®iÓm cña m«i trêng hÇu nh cha ®îc ®Æt ra mét c¸ch nh©n d©n. Nh÷ng thiÕt bÞ cã møc g©y ån trung cô thÓ, nghiªm tóc. V× vËy, cÇn lËp ra bé phËn b×nh th× ph¶i thêng xuyªn b¶o dìng m¸y mãc, chuyªn tr¸ch cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra viÖc thùc nhÊt lµ nh÷ng bé phËn g©y ån trùc tiÕp, bè trÝ thi c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng, cã quy ®Þnh xö thêi gian ch¹y m¸y hîp lý trong ngµy kh«ng lµm ph¹t nghiªm minh ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ¶nh hëng ®Õn d©n c trong lµng nghÒ. H¹n chÕ vµ hé s¶n xuÊt vi ph¹m luËt b¶o vÖ m«i trêng. c¸c ph¬ng tiÖn kh«ng ®¹t tiªu chuÈn ra vµo Nªn ch¨ng ®a viÖc qu¶n lý m«i trêng vµo c¸c lµng vµ qu¶n lý giê giÊc ho¹t ®éng sÏ h¹n chÕ ®iÒu môc trong H¬ng íc cña lµng. t¸c ®éng ®Õn d©n c trong lµng. d/ Qu¶n lý mïi: IV. KÕT LUËN Vµ KIÕN NGHÞ Víi c¸c lµng nghÒ s¶n xuÊt g©y mïi khã chÞu - Ho¹t ®éng cña c¸c lµng nghÒ m©y tre ®an nh mïi tre nøa ng©m cÇn sím cã khu vùc quy ®· vµ ®ang ®em l¹i hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi 39
cho ®Þa ph¬ng nãi riªng vµ c¶ níc nãi chung. nghÖ s¶n xuÊt cña tõng lµng nghÒ, nhng nãi C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë c¸c lµng nghÒ cã lîi chung t¹i hÇu hÕt c¸c lµng nghÒ, m«i trêng ®Êt, Ých tÝch cùc vÒ nhiÒu mÆt nh tËn dông ®îc lao níc, kh«ng khÝ ®Òu bÞ « nhiÔm theo c¸c møc ®é ®éng nhµn rçi ë n«ng th«n, ®ãng gãp hµng hãa kh¸c nhau vµ cÇn ®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi ®Ó cho thÞ trêng tiªu thô trong níc vµ xuÊt khÈu, ®¶m b¶o ®êi sèng, s¶n xuÊt, sinh ho¹t vµ søc gãp phÇn n©ng cao thu nhËp vµ møc sèng cho kháe cña ngêi d©n. ngêi d©n; - Nghiªn cøu nµy ®a ra ®îc mét sè ®Ò xuÊt - Tuy nhiªn bªn c¹nh c¸c lîi Ých vÒ kinh tÕ x· tæng thÓ nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh m«i trêng t¹i héi th× vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng ë c¸c lµng c¸c lµng nghÒ m©y tre ®an. Tuy nhiªn cÇn cã nghÒ nãi chung vµ lµng nghÒ m©y tre ®an nãi nh÷ng nghiªn cøu s©u réng h¬n ®Ó ®a ra ®îc riªng ®· vµ ®ang ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ®êi c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ vµ ®ång bé nh»m gi¶m sèng søc kháe cña ngêi lao ®éng vµ nh©n d©n thiÓu « nhiÔm m«i trêng ®Ó c¸c lµng nghÒ ViÖt trong khu vùc. HiÖn tr¹ng « nhiÔm m«i trêng Nam nãi chung vµ nghÒ m©y tre ®an nãi riªng lµng nghÒ thÓ hiÖn rÊt râ theo ®Æc thï cña c«ng ph¸t triÓn m¹nh vµ bÒn v÷ng. TµI liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o Kinh tÕ vµ x· héi huyÖn Ch¬ng Mü n¨m 2006. 2. B¸o c¸o M«i trêng vµ kinh tÕ - x· héi x· Phó NghÜa n¨m 2007 3. Bé C«ng NghiÖp, 2005, "ChiÕn lîc vµ quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiÖp ViÖt Nam giai ®o¹n 2006-2015, tÇm nh×n ®Õn 2020" 4. §Æng Kim Chi (chñ biªn), "Lµng nghÒ ViÖt Nam vµ M«i trêng" Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc kü thuËt, 2005 5. Së Tµi nguyªn vµ M«i trêng Hµ T©y, 2006, B¸o c¸o m«i trêng n¨m 2006 Abstract: Environmental pollution asessment and solution proposal on pollution reduction for bamboo - rattan trade village in Ha Tay province Bamboo-handicraft trade villages have been quickly developed in the North provinces in general and in Ha Tay province in particular. This development brings high economy effects for rural areas, helps reduce poverty which is in conformity with rural industrialization and moderlisation works of the Communist Party and Government. However, environmental pollution is a big challenge for the sustainable development of these bamboo-handicraft trade villages. This article analyses current environmental status of some typical bamboo-handicraft trade villages and proposes measures reducing environmental impacts which would contribute to build bamboo- handicraft trade villages as traditional cultural - economic trade villages. 40