zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Tự Nhiên

Đề cương bài giảng vẽ kỹ thuật - Chương 5

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

226
lượt xem 49
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hình chiếu trục đo Mục tiêu: Trình bày được khái niệm về hình chiếu trục đo và phương pháp vẽ hình chiếu trục đo của vật thể. Dựng được hình chiếu trục đo xiên cân và hình chiếu trục đo vuông góc đều của vật thể. Nội dung: Thời gian:5h (LT: 2; TH: 3) 1. Khái niệm về hình chiếu trục đo Thời gian: 1h 2. Các loại hình chiếu trục đo Thời gian: 1h 3. Cách dựng hình chiếu trục đo

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương bài giảng vẽ kỹ thuật - Chương 5

§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn mÆt c¾t ®ã cã cïng ch÷ kÝ hiÖu gièng nhau vµ chØ cÇn vÏ mét mÆt c¾t ®¹i A B C C-C diÖn. VÝ dô h×nh trªn. H×nh 6.4 A- A NÕu c¸c mÆt c¾t gièng nhau, ®ång A 2 mÆt c¾t A thêi ng−êi ta dÔ dµng x¸c ®Þnh vÞ trÝ A B C A c¸c mÆt c¾t ®ã ë trªn h×nh biÓu diÔn A -A B -B th× cho phÐp chØ vÏ nÐt c¾t cña mét A mÆt c¾t, ®ång thêi chØ râ sè l−îng cña mÆt c¾t ®ã. H×nh 6.5 NÕu mÆt ph¼ng c¾t ®i qua trôc cña lç trßn xoay hoÆ phÇn lâm trßn xoay th× ®−êng bao cña lç hoÆc lâm ®ã ®−îc vÏ ®Çy ®ñ trªn mÆt c¾t. H×nh 6.6 Trong tr−êng hîp ®Æc biÖt cho phÐp dïng mÆt c¾t cong ®Ó c¾t, khi ®ã mÆt c¾t ®−îc vÏ theo d¹ng h×nh tr¶i vµ cã ghi dÊu tr¶i. 4.3.2 H×nh trÝch : - H×nh trÝch lµ h×nh biÓu diÔn ( th−êng phãng to) trÝch ra tõ mét h×nh biÎu diÔn ®· cã trªn b¶n vÏ. Chương 5. Hình chiếu trục đo §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 46 -
§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn Mục tiêu: - Trình bày được khái niệm về hình chiếu trục đo và phương pháp vẽ hình chiếu trục đo của vật thể. - Dựng được hình chiếu trục đo xiên cân và hình chiếu trục đo vuông góc đều của vật thể. Nội dung: Thời gian:5h (LT: 2; TH: 3) 1. Khái niệm về hình chiếu trục đo Thời gian: 1h 2. Các loại hình chiếu trục đo Thời gian: 1h 3. Cách dựng hình chiếu trục đo Thời gian: 3h 5.1 Kh¸i niÖm vÒ h×nh chiÕu trôc ®o C¸c h×nh chiÕu vu«ng gãc thÓ hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c h×nh d¹ng vµ kÝch th−íc cña vËt thÓ ®−îc biÓu diÔn, do ®ã trong kü thuËt ph−¬ng ph¸p h×nh chiÕu vu«ng gãc ®−îc lÊy lµm ph−¬ng ph¸p biÓu diÔn chÝnh. Xong mçi h×nh chiÕu vu«ng th−êng chØ thÓ hiÖn ®−îc hai chiÒu cña vËt thÓ, nªn h×nh vÏ thiÕu tÝnh lËp thÓ, lµm cho ng−êi ®äc khã h×nh dung h×nh d¹ng cña vËt thÓ. §Ó kh¾c phôc ®−îc nh−îc ®iÓm ®ã cña ph−¬ng ph¸p h×nh chiÕu vu«ng gãc, ng−êi ta dïng ph−¬ng ph¸p h×nh chiÕu trôc ®o ®Ó biÓu diÔn bæ sung. H×nh chiÕu trôc ®o thÓ hiÖn ®ång thêi trªn mét h×nh chiÕu biÓu diÔn ba chiÒu cña vËt thÓ, nªn h×nh vÏ cã tÝnh lËp thÓ. V× vËy, trªn c¸c b¶n vÏ cña c¸c b¶n vÏ phøc t¹p, bªn c¹nh c¸c h×nh chiÕu vu«ng gãc, ng−êi ta th−êng cßn vÏ thªm h×nh chiÕu trôc ®o cña vËt thÓ. H×nh chiÕu trôc ®o cßn dïng ®Ó vÏ s¬ ®å, ph¸c th¶o bé phËn trong giai ®o¹ng thiÕt kÕ. Néi dung cña ph−¬ng ph¸p h×nh chiÕu trôc ®o ®−îc qui ®Þnh trong TCVN 11-78 C¨n cø theo ph−¬ng chiÕu ng−êi ta chia ra: - H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc: Ph−¬ng ph¸p chiÕu vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. - H×nh chiÕu trôc ®o xiªn gãc: Ph−¬ng chiÕu kh«ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. C¨n cø theo hÖ sè biÕn d¹ng chia ra: - H×nh chiÕu trôc ®o ®Òu: Ba hÖ sè biÕn d¹ng theo ba trôc b»ng nhau. - H×nh chiÕu trôc ®o c©n: Hai trong ba hÖ sè biÕn d¹ng theo ba trôc b»ng nhau. - H×nh chiÕu trôc ®o lÖch: Ba hÖ sè biÕn d¹ng trªn ba trôc t−ng ®«i mét kh«ng b»ng nhau 2. Các loại hình chiếu trục đo Thời gian: 1h 5.2 Các loại hình chiếu trục đo Z 5.2.1 H×nh chiÕu trôc ®o xiªn gãc. a. §Þnh nghÜa d H×nh chiÕu trôc ®o xiªn gãc lµ h×nh chiÕu trôc ®o sö dông ph−¬ng ph¸p chiÕu kh«ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. Ta chia h×nh chiÕu trôc ®o xiªn gãc nµy thµnh ba lo¹i chÝnh X sau: d - H×nh chiÕu trôc ®o ®øng ®Òu. Y §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 47 - H×nh 4.1
§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn - H×nh chiÕu trôc ®o ®øng c©n - H×nh chiÕu trôc ®o b»ng ®Òu. b. H×nh chiÕu trôc ®o ®øng ®Òu. H×nh chiÕu trôc ®o ®øng ®Òu cã vÞ trÝ c¸c trôc nh− h×nh vÏ 4.1 , C¸c gãc X’O’Y = Y’O’Z’ = 1350 vµ X’O’Z’ = 90o vµ c¸c hÖ sè biÕn d¹ng quy −íc p = q = r =1. Trong h×nh chiÕu trôc ®o ®øng ( ®Òu vµ c©n) cã mÆt XOZ lµ mÆt kh«ng bÞ biÕn d¹ng. C¸c ®−êng trßn n»m trong mÆt ph¼ng chiÕu ®øng cã h×nh chiÕu trôc ®o lµ c¸c ®−êng trßn. C¸c ®−êng trßn n»m trong mÆt ph¼ng song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu b»ng vµ h×nh chiÕu c¹nh th× cã h×nh chiÕu trôc ®o lµ d¹ng elÝp §èi víi h×nh chiÕu trôc ®o ®Òu, trôc lín cña elÝp = 1,3.d vµ trôc nhá = 0,5.d ( víi d lµ ®−êng kÝnh ®−êng trßn). Trôc lín cña elÝp lµm víi trôc O’X’ hay trôc O’Z’ mét gãc 22o30’ tuú thuéc elÝp thuéc mÆt ph¼ng chiÕu chøa trôc O’X’ hay O’Z’. H×nh chiÕu trôc ®o ®øng ®Òu th−êng dïng ®Ó thÓ hiÖn nh÷ng chi tiÕt cã chiÒu dµi hay chiÒu dµi nhá. Cho phÐp dïng h×nh chiÕu trôc ®o ®øng ®Òu cã trôc O’Y’ lµm víi ®−êng b»ng mét gãc 30o hay 60o. c. H×nh chiÕu trôc ®o ®øng c©n. Lo¹i h×nh chiÕu ®øng c©n cã vÞ trÝ c¸c trôc ®o gièng nh− c¸c h×nh chiÕu trôc ®o ®øng ®Òu. C¸c gãc X’O’Y’ = Y’O’Z’ = 135o vµ X’O’Z’ = 90o. C¸c hÖ sè biÕn d¹ng qui −íc p = r = 1 vµ q =0.5 H×nh chiÕu trôc ®o ®øng c©n cña ®−êng trßn n»m trong mÆt ®øng lµ mÆt ph¼ng X’O’Z’ kh«ng bÞ biÕn d¹ng. C¸c ®−êng trßn n»m trong mÆt ph¼ng song song víi c¸c mÆt X’O’Y ‘ vµ Y’O’Z’ cã h×nh chiÕu trôc ®o ®øng c©n lµ elÝp. NÕu lÊy theo hÖ sè biÕn d¹ng qui −íc ë trªn th× ë trªn th× trôc lín cña elÝp b»ng 1,06.d vµ trôc nhá b»ng 0,35.d ( trong ®ã d lµ ®−êng kÝnh ®−êng trßn). Trôc lín cña elÝp lµm víi trôc O’Z’ mét gãc 70 . Khi vÏ cho phÐp thay thÕ elÝp b»ng, c¸ch vÏ nh− h×nh 4.2: H×nh chiÕu trôc ®o ®øng c©n th−êng thÓ hiÖn c¸c chi tiÕt cã chiÒu dµi lín Z Z 0 5d 90 ° X X d O 45 ° Y Y H×nh 4.2 5.2.2 H×nh chiÕu trôc ®o b»ng ®Òu. §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 48 -
§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn Lo¹i h×nh chiÕu trôc ®o b»ng ®Òu cã vÞ trÝ c¸c trôc ®o nh− h×nh vÏ sè .. , c¸c gãc X’O’Y’ = 90, Y’O’Z’ = 120o vµ X’O’Z’ = d o 150 c¸c hÖ sè biÕn d¹ng quy −íc p = q = r = 1. xem h×nh vÏ sè 4.3 Trong h×nh chiÕu trôc ®o b»ng ®Òu cã mÆt X’O’Y’ lµ mÆt ph¼ng kh«ng bÞ biÕn d¹ng. C¸c mÆt trßn n¨mg trªn c¸c mÆt ph¼ng song song n»m trong mÆt ph¼ng to¹ ®é X’O’Y’ cã h×nh chiÕu trôc ®o lµ ®−êng trßn. C¸c ®−êng trßn n»m trong c¸c mÆt ph¼ng song song víi H×nh 4.3 c¸c mÆt ph¼ng to¹ ®é Y’O’Z’ vµ X’O’Z’ cã h×nh chiÕu trôc ®o lµ elÝp. Trôc lín cña elÝp trong mÆt X’O’Z’ b»ng 1,37.d vµ lµm víi trôc O’Z’ mét gãc 0 15 , trôc nhá b»ng 0,37.d. Trôc lín cña elÝp trong mÆt Y’O’Z’ b»ng 1,22.d vµ lµm víi trôc O’Z’ mét gãc b»ng 30o, trôc nhá b»ng 0,71.d ( d lµ ®−êng kÝnh ®−êng trßn). C¸c h×nh chiÕu trôc ®o b»ng ®Òu cßn gäi lµ h×nh chiÕu trôc ®o qu©n sù, dïng ®Ó thÓ hiÖn c¸c c«ng tr×nh qu©n sù, Ýt dïng trong b¶n vÏ kü thuËt c¬ khÝ. 5.2.3 H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc a. §Þnh nghÜa Lµ h×nh chiÕu trôc ®o ®−îc sö dông ph−¬ng chiÕu vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu. Theo tÝnh chÊt nµy ng−êi ta chia h×nh chiÕu trôc ®o thµnh hai d¹ng chÝnh sa: - H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc ®Òu - H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc c©n b. C¸ch bè trÝ trôc ®o vµ hÖ sè h×nh biÕn d¹ng H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc ®Òu cã vÞ trÝ c¸c trôc ®o nh− h×nh 41, c¸c gãc X’O’Y’ = Y’O’Z’ = X’O’Z’ = 120 0 vµ c¸c hÖ sè biÕn d¹ng theo c¸c trôc O’X’, O’Y’, O’Z’ lµ p = q = r = 0,82. xem h×nh vÏ sè 4.4 vµ 4.5 §Ó tiÖn vÏ ng−êi ta söd dông hÖ sè biÕn d¹ng theo qui −íc p = q =r = 1. Víi hÖ s« biÕn d¹ng qui −íc nµy h×nh chiÕu trôc ®o ®−îc xem nh− phãng to lªn 1:0.82 = 1.22 lÇn so víi thùc tÕ. Trong h×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc ®Òu, ®−êng trßn n»m trong mÆt ph¼ng song song víi c¸c mÆt x¸c ®Þnh bëi hai trôc to¹ ®é cã h×nh chiÕu trô ®o lµ elip , trôc lín cña elÝp nµy vu«ng gãc víi h×nh chiÕu trôc ®o cña to¹ ®é thøa ba. NÕu ta lÊy c¸c hÖ sè biÕn d¹ng p = q= r = 1 th× trôc lín cña elÝp b»ng 1,22d vµ trôc nhá cña elÝp b»ng 0,7d ( d lµ ®−êng kÝnh ®−êng trßn) Trong c¸c b¶n vÏ kü thu©t, cho phÐp thay h×nh elÝp b»ng h×nh « van c¸ch vÏ nh− sau: B−íc 1: Dùng hai ®−êng vu«ng gãc zz’ vµ hh’ B−íc 2: Dùng hai tia xx’ vµ yy’ t¹o víi hh’ mét Z’ gãc b»ng 30o vµ -30o nh− h×nh vÏ. B−íc 3: Dùng ®−êng trßn t©m O ®−êng kÝnh 1,22d c¾t trôc zz’ t¹i O1 vµ O2, c¾t hh’ t¹i A vµ B vµ ®−êng trßn t©m O ®−êng kÝnh 0,7d c¾t trôc 12 0° 12 0° O §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 49 - X’ 120°
§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn zz’ t¹i C vµ D, c¾t hh’ t¹i O3 vµ O4. B−íc 4: LÊy O1 lµm t©m vÏ cung trßn b¸n kÝnh O1C vµ lÊy O2 lµm t©m vÏ cung trßn b¸n kÝnh O2D. B−íc 5: LÊy O3 lµm t©m vÏ cung trßn b¸n kÝnh O3A, lÊy O4 lµm t©m vÏ cung trßn b¸n kÝnh O4B. Ta x¸c ®Þnh ®−îc h×nh elÝp cÇn vÏ. Z Z O1 y x C h O h’ A B O3 O4 0,3 5d 1d Y 30° 30° 0,6 Y’ X d D y’ x O2 H×nh 4.5 Z 5.2.4 H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc c©n H×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc c©n cã vÞ trÝ trôc ®o nh− h×nh .. . c¸c gãc X’O’Y’ = Y’O’Z’ = 131025’ vµ X’O’Z’ = 97010’. Xem h×nh vÏ 4.6 C¸c hÖ sè biÕn d¹ng p = r = 0,94 vµ q = 0,47. §Ó tiÖn vÏ ta th−êng sö dông hÖ sè biÕn d¹ng quy −íc p = r = 1 vµ q = 0,5. Trôc X’O’ ®−îc vÏ theo tg70 = 1:8 vµ trôc O’Y’ vÏ theo tg41o = 7:8. Víi hÖ sè biÕn d¹ng qui −íc th× h×nh chiÕu trôc ®o coi nh− ®−îc phãng to lªn 1: 0.94 = 1,06 lÇn, do ®ã trô lín cña elÝp b»ng 1,06d vµ trôc nhá b»ng 0,94d hay 0,35d tuú theo elÝp thuéc mÆt ph¼ng nµo. Z’ Z’ r 7° X O X’ d p q 41° p : q : r = 1 : 0.5 : 1 Y Y’ H×nh 4.6 5.2.5 C¸c qui −íc vÒ h×nh chiÕu trôc ®o: Theo TCVN 11-78 qui ®Þnh vÒ c¸c qui −íc vÏ h×nh chiÕu trôc ®o nh− sau: §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 50 -
§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn - Trong h×nh chiÕu trôc ®o c¸c thµnh máng, c¸c nan hoa .. vÉn vÏ ký hiÖu vËt liÖu trªn mÆt c¾t khi c¾t däc hay c¾t ngang. - Trong h×nh chiÕu trôc ®o cho phÐp c¾t riªng phÇn, phÇn mÆt c¾t bÞ mÆt ph¼ng trung gian c¾t qua ®−îc qui −íc b»ng c¸c chÊm nhá. - Cho phÐp vÏ ren vµ r¨ng cña b¸nh r¨ng.. theo qui −íc nh− trong h×nh chiÕu vu«ng vu«ng gãc. Khi cÇn cã thÓ vÏ h×nh chiÕu trôc ®o cña b−íc ren hay vµi r¨ng. - §−êng g¹ch g¹ch trong h×nh chiÕu trôc ®o ®−îc kÎ song song víi h×nh chiÕu trôc ®o cña ®−êng chÐo cña h×nh vu«ng cã c¸c c¹nh song song víi trôc to¹ ®é t−¬ng øng. - Khi ghi kÝch th−íc trªn h×nh chiÕu trôc ®o, c¸c yÕu tè kÝch th−íc nh− ®−êng dãng, ®−êng kÝch th−íc, mòi tªn, ch÷ sè kÝch th−íc ®−îc kÎ vµ viÕt theo nguyªn t¾c biÕn d¹ng cña h×nh chiÕu trôc ®o. 3. Cách dựng hình chiếu trục đo Thời gian: 3h 3.2.1 Chän lo¹i h×nh chiÕu trôc ®o. §Ó biÓu diÔn vËt thÓ ta cã thÓ dông c¸c lo¹i h×nh chiÕu trôc ®o trªn, tuy nhiªn tuú theo cÊu t¹o vµ h×nh d¹ng cña tõng vËt thÓ vµ tuú theo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau mµ ta chän lo¹i h×nh chiÕu trôc ®o cho phï hîp, tøc lµ ta dïng h×nh chiÕu trôc ®o sao cho nã thÓ hiÖn ®−îc gÇn ®óng nhÊt, dÔ ®äc nhÊt vµ ®ång thêi dÔ thÓ hiÖn vËt thÓ nhÊt. Muèn thÓ hiÖn ®−îc vËt thÓ cã nhiÒu ®−êng cong phøc t¹p, cã h×nh d¹ng phøc t¹p ta nªn dïng h×nh chiÕu trôc ®o xiªn vµ ®Æt c¸c mÆt ®ã song song víi mÆt kh«ng biÕn d¹ng, tuú theo chiÒu dµi vËt thÓ mÇ ta ®Æt h×nh chiÕu trôc ®o lµ xiªn c©n hay xiªn ®Òu. 3.2.2 Dùng h×nh chiÕu trôc ®o a. Ph−¬ng ph¸p to¹ ®é §©y lµ ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó dùng h×nh chiÕu trôc ®o cña vËt thÓ. VËy muèn thÓ hiÖn h×nh chiÕu trôc ®o cña mét vËt thÓ ta ph¶i x©y dùng trªn c¬ së h×nh chiÕu trôc ®o cña ®iÓm. Gi¶ sö ta dùng h×nh chiÕu trôc ®o cña ®iÓm A, tr−íc hÕt ta vÏ vÞ trÝ c¸c trôc ®o vµ x¸c ®Þnh to¹ ®é vu«ng gãc cña c¸c ®iÓm XA, YA, ZA sau ®ã c¨n cø vµo hÖ sè biÕn d¹ng cña lo¹i trôc ®o mµ ta sö dông b»ng c¸ch nh©n to¹ ®é võa x¸c ®Þnh víi hÖ sè biÕn d¹ng t−¬ng øng. X’A = XA.p vµ YA’ = YA.q vµ ZA’ = ZA.r sau ®ã ®Æt chóng lªn to¹ ®é trôc ®o. Ta ®−îc A’ lµ h×nh chiÕu trôc ®o cua A. b. §Æc ®iÓm Khi dùng h×ng chiÕud trôc ®o ta c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm h×nh d¹ng vµ cÊu t¹o cña vËt thÓ mµ x©y dùng ph−¬ng ph¸p vÏ h×nh chiÕ trôc ®o cho hîp lý. - §èi víi vËt thÓ cã d¹ng h×nh hép, ta dùng h×nh hép ngo¹i tiÕp cho vËt thÓ, sau ®ã ba mÆt cän l¹i cña vËt thÓ lµm mÆt ph¼ng to¹ ®é vÝ dô h×nh 4.7 sau: Z Z1 O1 X1 Y X2 X Y2 §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 51 - H×nh 4.7
§Ò c−¬ng bµi gi¶ng http://www.ebook.edu.vn - §èi víi vËt thÓ cã mÆt ®èi xøng, ta chän ph¼ng ®èi xøng lµm mÆt ph¼ng to¹ ®é vÝ dô nh− h×nh 4.8 - §èi víi vËt thÓ cã d¹ng h×nh xuyÕn hay lß xo ta lÊy mÆt cÇu lµm trôc ®o vÝ dô nh− h×nh 4.9 Z1 H×nh 4.8 O1 X1 Z X2 O2 X Y Y2 H×nh 4.9 - Víi vËt thÓ cã d¹ng trßn xoay cã ®−êng sinh lµ mét ®−êng cong ph¼ng ta dïng mÆt ph¼ng vu«ng gãc lµm mÆt phô trî vµ trôc quay lµm trôc to¹ ®é. - Khi vÏ gia tuyÕn cña hai mÆt cong ta dïng mÆt ph¼ng phô trî ®Ó vÏ c¸c ®iÓm thuéc giao tuyÕn. §Æng V¨n Hoµn- Khoa Lý thuyÕt c¬ së - 52 -

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.