zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Khoa học xã hội

Đề tài: Chính sách xóa đói giảm nghèo

Chia sẻ: Dsczx Dsczx | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:53

Báo xấu

299
lượt xem 46
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiểu luận: Chính sách xóa đói giảm nghèo nêu xu hướng quan trọng đã được đói nghèo gia tăng của phụ nữ, mức độ thay đổi từ vùng này đến vùng kia, bất bình đẳng giới trong việc chia sẻ quyền lực kinh tế cũng là một yếu tố quan trọng góp phần xóa đói giảm nghèo của phụ nữ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Chính sách xóa đói giảm nghèo

Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Tiểu luận Chính sách xóa đói giảm nghèo 1
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 MỞ ĐẦU Hơn 1 tỷ người trên thế giới ngày nay, một nửa trong số đó là phụ nữ, sống trong điều kiện không thể chấp nhận được, họ đói nghèo, chủ yếu ở các nước đang phát triển. Đói nghèo có nhiều nguyên nhân khác nhau. Nghèo đói là một vấn đề phức tạp và đa chiều, có nguồn gốc xét từ cấp độ quốc gia đến quốc tế. Toàn cầu hóa của nền kinh tế của thế giới dẫn đến phụ thuộc lẫn nhau sâu sắc hơn giữa các quốc gia và cơ hội cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững và phát triển, cũng như rủi ro và không chắc chắn cho tương lai của nền kinh tế thế giới. Ngoài ra, tất cả các loại xung đột, di chuyển của con người và suy thoái môi trường đã làm suy yếu năng lực của Chính phủ để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của các quần thể của họ. Biến đổi trong nền kinh tế thế giới đang thay đổi sâu sắc các thông số phát triển xã hội ở tất cả các nước. Một xu hướng quan trọng đã được đói nghèo gia tăng của phụ nữ, mức độ thay đổi từ vùng này đến vùng kia. Bất bình đẳng giới trong việc chia sẻ quyền lực kinh tế cũng là một yếu tố quan trọng góp phần xóa đói giảm nghèo của phụ nữ. Di cư và hậu quả thay đổi trong cấu trúc gia đình đã đặt thêm gánh nặng đối với phụ nữ. Chính sách kinh tế vĩ mô cần phải xem xét lại và tái lập để giải quyết các xu hướng như vậy.Các chính sách này tập trung gần như độc quyền trên các khu vực chính thức. Họ cũng có xu hướng cản trở những sáng kiến của phụ nữ và không xem xét các tác động khác biệt giữa phụ nữ và nam giới. Việc áp dụng phân tích giới cho một loạt các chính sách và các chương trình do đó quan trọng đối với chiến lược xóa đói giảm nghèo. Để xóa đói giảm nghèo và đạt được sự phát triển bền vững, phụ nữ và nam giới phải tham gia đầy đủ và bình đẳng trong việc xây dựng các chính sách kinh tế vĩ mô và xã hội và chiến lược xóa đói giảm nghèo.Xóa đói giảm nghèo không có thể được thực hiện thông qua các chương trình chống đói nghèo một mình nhưng sẽ đòi hỏi sự tham gia dân chủ 2
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 và những thay đổi trong cơ cấu kinh tế để đảm bảo truy cập cho tất cả phụ nữ với các nguồn lực, cơ hội và dịch vụ công. Nghèo có biểu hiện khác nhau, bao gồm thiếu thu nhập và các nguồn lực sản xuất đủ để đảm bảo sinh kế bền vững; đói và suy dinh dưỡng, ốm đau, giới hạn hoặc thiếu tiếp cận với giáo dục và các dịch vụ cơ bản khác; tăng tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh tật, vô gia cư và nhà ở không đầy đủ; không an toàn môi trường và xã hội phân biệt đối xử và loại trừ. Nó cũng đặc trưng bởi thiếu sự tham gia của trong việc đưa ra quyết định và trong cuộc sống dân sự, xã hội và văn hóa. Nó xảy ra trong tất cả các quốc gia nghèo đói hàng loạt ở nhiều nước phát triển và túi nghèo giữa sự giàu có ở các nước đang phát triển. Nghèo đói có thể được gây ra bởi một cuộc suy thoái kinh tế mà kết quả mất sinh kế, thiên tai hoặc xung đột. Trong thập kỷ qua số lượng phụ nữ sống trong cảnh nghèo đói đã tăng lên không tương xứng với số lượng nam giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Nữ giới đói nghèo đã gần đây cũng trở thành một vấn đề đáng kể ở các nước có nền kinh tế đang chuyển đổi như là một hậu quả ngắn hạn của quá trình chuyển đổi chính trị, kinh tế và xã hội.Ngoài các yếu tố kinh tế, sự cứng nhắc của vai trò giới tính xã hội được gán và truy cập hạn chế của phụ nữ quyền lực, giáo dục, đào tạo và các nguồn lực sản xuất cũng như các yếu tố mới nổi khác có thể dẫn đến mất an toàn cho các gia đình cũng chịu trách nhiệm. 3
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 1. Nghèo đói mang gương mặt phụ nữ “Nghèo đói mang gương mặt phụ nữ” - Đó là lời của một đại biểu quốc tế tham dự Hội nghị thượng đỉnh phụ nữ toàn cầu tại Hà Nội. Đây là “diễn đàn cho những phụ nữ của thế kỷ XXI chia sẻ kinh nghiệm chiến lược và giải pháp với mục tiêu chung là thúc đẩy sự tiến bộ của phụ nữ toàn cầu” như sự khẳng định của bà chủ tịch Irene Natividat về chủ đề chính của hội nghị. Phụ nữ phải chịu một gánh nặng không cân xứng của nghèo đói trên thế giới. Thống kê chỉ ra rằng phụ nữ có nhiều khả năng nghèo hơn nam giới và có nguy cơ đói vì bị phân biệt đối xử có hệ thống mà họ phải đối mặt trong lĩnh vực giáo dục, việc làm, chăm sóc y tế và kiểm soát tài sản. Ý nghĩa đói nghèo thể hiện ở ngay cả những quyền căn bản của con người như: tiếp cận với nguồn nước sạch, vệ sinh, chăm sóc y tế và công việc phù hợp. Là người nghèo cũng có thể có nghĩa là họ không được bảo vệ khỏi bạo lực và không có vai trò trong việc đưa ra quyết định. Theo một số ước tính, phụ nữ chiếm 70% số người nghèo trên thế giới. Họ thường được trả lương ít hơn nam giới cho công việc, với khoảng cách mức lương chênh lệch trung bình trong năm 2008 là 17%. Phụ nữ phải đối mặt với sự phân biệt đối xử liên tục khi họ nộp đơn xin tín dụng cho doanh nghiệp hoặc tự tạo việc làm và thường tập trung trong công việc không an toàn, không ổn định và mức lương thấp. Cuộc khủng hoảng tài chính hiện nay là có khả năng ảnh hưởng đến phụ nữ đặc biệt nghiêm trọng. Tổ chức Lao động quốc tế ước tính rằng sự suy thoái kinh tế có thể dẫn đến 22 triệu phụ nữ thất nghiệp trong năm 2009, gây nguy hiểm cho các thành tựu đạt được trong những thập kỷ cuối cùng trong trao quyền cho phụ nữ. 4
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Việt Nam là một trong những nước dẫn đầu thế giới về tỷ lệ phụ nữ tham gia các hoạt động kinh tế, là quốc gia đạt được sự thay đổi khá lớn về xóa bỏ khoảng cách giới trong 20 năm qua ở khu vực Đông Á.Trong lĩnh vực kinh tế tài chính đã có sự tham gia của cả nam và nữ vào cơ quan quản lý, lãnh đạo, trong hoạt động kinh tế, trong các ngành nghề kinh doanh. Việc làm cho phụ nữ đã được quan tâm và đạt được những kết quả khích lệ. Tỷ lệ thất nghiệp của lao động nữ trong độ tuổi lao động ở khu vực thành thị giảm xuống còn 5,29%. Tuy nhiên với nhiều nguyên nhân khác nhau, bình đẳng giới trong lĩnh vực kinh tế vẫn còn những hạn chế. Chênh lệch về tỷ lệ nam nữ tham gia hoạt động kinh tế, tham gia quản lý, lãnh đạo ở các cấp trong hoạt động kinh tế còn khá cao (phụ nữ chưa bằng 1/3 nam giới). Tỷ lệ nữ là lao động phổ thông và công nhân chưa qua đào tạo cao hơn nam giới 1,5 lần. Lao động nữ có trình độ cao đẳng, đại học trở lên chỉ bằng 42% so với lao động nam giới. Thu nhập bình quân của lao động nữ bằng khoảng 79% so với lao động nam. Công việc gia đình là công việc không được trả công và phần lớn đều do phụ nữ đảm nhận. Phụ nữ ít có cơ hội được cống hiến, tham gia vào việc hoạch định chính sách, những quan điểm của phụ nữ ít được xem xét đến trong quá trình hoạch định chính sách. Ở nhiều quốc gia, các nhà hoạch định chính sách (chủ yếu là nam giới) rất do dự khi phải xử lý những vấn đề liên quan đến phụ nữ, khi đó những quyền lợi của phụ nữ sẽ không được quan tâm một cách thích đáng. Phụ nữ nghèo hơn nam giới trong tất cả các nhóm chủng tộc và sắc tộc: Trong các số liệu ta có thể thấy tỷ lệ phụ nữ nghèo xét trong các chủng tộc, sắc tộc luôn cao hơn tỷ lệ nam giới nghèo. Như vậy dù ở bất kỳ quốc gia, lục địa nào người phụ nữ luôn bị xét là nhóm yếu thế so với nam giới. 5
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Biểu đồ 1. Tỷ lệ nghèo đói của phụ nữ so với nam giới 6
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Biểu đồ 2. Tỷ lệ nghèo giữa nam và nữ Theo biểu đồi ta có thể nhận thấy phụ nữ cao tuổi nghèo hơn nam giới cao tuổi và tỷ lệ này chênh nhau khá lớn khi ở tuổi 75: 13 % phụ nữ là người nghèo so với 6% của nam giới. 1.1. Nghèo đói phân theo giới Đói nghèo là một vấn đề mang tinh cất toàn cầu. Nó không chỉ là môt thực tế đang diễn ra ở nước ta mà còn là một tồn tại phổ biến trong khu vực và trên toàn thế giới. Ngay cả những nước phát triển cao vẫn còn một bộ phận dân cư sống ở mức nghèo khổ. Phát biểu tại Diễn đàn “Bình đẳng giới và giảm nghèo bền vững”, Chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai ngoài việc điểm lại những thành tích, nỗ lực trong công cuộc xoá đói giảm nghèo cũng như bình đẳng giới cũng đã cho rằng: “Phụ nữ thường phải gánh chịu ảnh hưởng của nghèo đói nhiều hơn nam giới và chính họ là những người nghèo nhất trong số những người nghèo" (Ngày 2/6/2008, Diễn đàn Bình đẳng giới và Giảm nghèo 7
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 bền vững tại Hà Nội, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội). Và đặc biệt trong nhóm nghèo đó phụ nữ lại chính là những người chiếm đa số 70% trong số 1,3 tỷ người nghèo trên thế giới là phụ nữ. 1 Theo các nhà nghiên cứu xã hội thì phụ nữ thường phải gánh chịu những ảnh hưởng của nghèo đói nhiều hơn so với nam giới, và dường như hình ảnh phụ nữ đa phần được gắn liền với nghèo đói bởi đa phần những thế hệ phụ nữ nông thôn đều có cùng một điểm chung: ít học, lấy chồng sớm, đẻ nhều, sức khỏe kém, công việc bấp bênh, thu nhập thấp, không có tiếng nói trong gia đình và xã hội. 1.2. Phụ nữ nghèo đói phân theo khu vực Nhóm hộ nghèo ở VN đa số là phụ nữ người dân tộc thiểu số ở các vùng sâu, vùng xa thuộc biên giới hải đảo, vùng miền núi. Nông dân ở vùng nông thôn, nhất là những vùng đất canh tác ít, hay gặp thiên tai. - Ở nông thôn với trên 70% dân số có ít nhất trên 20 triệu phụ nữ nghèo ít có điều kiện tiếp cận với các tiện nghi, phúc lợi xã hội và đang vất vả trong sản xuất nông nghiệp, buôn bán hàng rong, thậm chí phải đi ở đợ.2 1 (Trích trong bài báo: “Khi người nghèo là phụ nữ, của báo Phụ nữ Đà Nẵng, ra ngày Thứ sáu, 2 - 12 - 2011). 2 (Trích trong bài báo: “Khi người nghèo là phụ nữ, của báo Phụ nữ Đà Nẵng, ra ngày Thứ sáu, 2 - 12 - 2011). 8
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 - Ở thành thị, phụ nữ nghèo chính là những người sống trong các ngôi nhà "ổ chuột", trong những dãy nhà trọ nhỏ hẹp hay ở khu vực ngoại thành. Lao động nữ chiếm tỷ trọng cao hơn nam trong dòng di cư nhưng lại chịu vị thế bất lợi. Quan sát chỗ ở và điều kiện sinh hoạt của các khu lao động tập trung ở thành phố ta thấy rõ những vấn đề bức xúc đối với sức khỏe và phẩm giá của những phụ nữ nông dân vừa rời làng quê ra tỉnh lao động kiếm sống. → Phụ nữ nghèo ở nông thôn nhiều hơn ở thành thị do ở nông thôn ít việc làm để kiếm tiền hơn, chủ yếu là làm nông nghiệp nên một số đông phụ nữ đã phải bỏ ra thành phố thuê nhà trọ ở để đi làm thuê, bán hàng rong kiếm sống. Cuộc sống của họ rất vất vả, khó có thể thoát khỏi được cảnh nghèo đói. Vì thế mà từ xưa đến nay, phụ nữ nông thôn luôn bị gắn với hình ảnh nghèo đói, cực khổ. 1.3. Phụ nữ nghèo đói phân theo trình độ học vấn Phụ nữ thường ít được đến trường học hơn so với nam giới cho nên trình độ học vấn của họ thấp, họ không biết là mình có thể làm được việc gì khác không ngoài nông nghiệp. Vì vậy mà những phụ nữ nghèo thường chủ yếu là những người có trình độ học vấn thấp, ít được học hành và không có sự hiểu biết rộng. Theo PGS.TS Nguyễn Bích Hà, tỷ lệ lao động nữ có trình độ cao trong tương quan so với nam giới hiện nay là thấp. Phân tích về vấn đề nữ quyền và giáo dục, PGS.TS Trần Lê Bảo - Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho biết: “Trong 20 năm qua cho dù khoảng cách giữa nam và nữ có giảm đi một nửa, song những bất bình đẳng vẫn tồn tại dai dẳng như một thách thức nhân loại, trong 880 triệu người mù chữ trên thế giới có gần 2/3 là phụ nữ; trong số 130 triệu trẻ em không 9
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 được đến trường tiểu học có 60% là em gái. Phần lớn phụ nữ và em gái này sống ở nông thôn. Trong chương trình giáo dục cũng như sách giáo khoa ở nhiều nước vẫn còn những quan niệm thành kiến với phụ nữ, không đề cập đến những thành tựu của phụ nữ hay những vấn đề đặt ra hàng ngày đối với phụ nữ. Thậm chí người ta cho rằng “nghèo khổ mang gương mặt phụ nữ - thầm lặng”.3 1.4. Phụ nữ nghèo đói phân theo nghề nghiệp - Những người phụ nữ nghèo ở các vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu vùng xa chủ yếu là làm trong các ngành nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi, làm nghề thủ công… - Những người phụ nữ nghèo ở các khu đô thị thì chủ yếu là họ làm nghề bán hàng rong, thu mua đồng nát, nhặt rác, ngồi bán hàng nhỏ lẻ ở các chợ, hay đi làm thuê cho người khác… Theo PGS.TS Nguyễn Bích Hà, cho đến năm 2011 thì phụ nữ Việt Nam chiếm 50,8% dân số, 51,4% lực lượng lao động trong cả nước. Trong lao động nông nghiệp, phụ nữ chiếm gần 80%, trong ngành giáo dục phụ nữ chiếm 71,6%, trong ngành y tế chiếm 67%, công nghiệp nhẹ 65%, phục vụ công công cộng 52,1%, ngoại giao 33,7%, trong hoạt động nghiên cứu khoa học phụ nữ chiếm 33%. 4 → Như vậy ta thấy rằng số phụ nữ làm nông nghiệp là rất lớn (chiếm gần 80%), còn trong những công việc chính trị, lĩnh vực nghiên cứu thì phụ nữ lại làm rất ít, mà những phụ 3 (Trích trong bài “Giáo dục là một phương tiện hữu hiệu để giải phóng phụ nữ” của báo Dantri.com.vn, ra ngày Thứ Hai, 09/05/2011). 4 (Trích trong báo: Dantri.com.vn, ra ngày 09/05/2011). 10
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 nữ nghèo đói chủ yếu là tập trung ở nhóm làm nghề nông nghiệp. Vì vậy Nhà nước ta cần phải có những biện pháp làm cân bằng tỷ lệ lao động trong các ngành nghề theo giới tính, để số phụ nữ làm nghề nông giảm đi, còn ở những ngành nghề khác thì tăng lên. Có như vậy thì tình trạng phụ nữ nghèo mới có thể giảm đi nhiều được. 2. Nguyên nhân k hiến cho phụ nữ chiếm đa số trong những người nghèo đói 2.1. Hạn chế về khả năng tiếp cận và quyền sở hữu các tài liệu sản xuất5 Tài liệu sản xuất có thể được thể hiện ra nhiều gốc độ như: đồ dung lao động của phụ nữ, các tài vật trong quá trình lao động và sản xuất của họ. Ví dụ, trong sản xuất nông nghiệp phụ nữ sức khỏe yếu không thể tự mình điều khiển và sử dụng các loại máy như máy cày, máy cấy, máy cắt.. như đàn ông. Chính điều này đã làm cho cuộc sống của phụ nữ nghèo nay càng khó có điều kiện để có cơ hội thoát nghèo. Thiếu đất đai cũng ảnh hưởng đến việc đảm bảo an ninh lương thực của người nghèo cũng như khả năng đa dạng hóa sản xuất, để hướng tới sản xuất các loại cây trồng với giá trị cao hơn. Đa số phụ nữ nghèo lựa chọn phương án tự cung tự cấp, họ vẫn giữ các phương thức truyền thống nên các giá trị sản phẩm và năng suất các loại cây trồng, vật nuôi còn thấp, các cơ hội thực hiện các phương án sản xuất mang lại lợi nhuận cao hơn. Do vẫn theo phương pháp sản xuất truyền thống nên giá trị sản phẩm và năng suất các loại cây trồng, vật nuôi còn thấp, thiếu tính cạnh tranh trên thị trường và vì vậy đã đưa họ vào vòng luẩn quẩn của sự nghèo khó. 52 Chiến lược về tăng trưởng và xóa đói gi ảm nghèo (Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại văn bản số 2685/VPCP – QHQT ngày 21 tháng 5 năm 2002) 11
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Bên cạnh đó, đa số người nghèo chưa có nhiều cơ hội tiếp cận với các dịch vụ sản xuất khuyến nông, khuyến ngư, bảo vệ động vật, thực vật; nhiều yếu tố đầu vào sản xuất như: điện, nước, giống cây trồng, vật nuôi, phân bón….đã làm tăng chi phí, giảm thu nhập tính trên đơn vị giá trị sản phẩm. Theo đó người nghèo mà đặc biệt phụ nữ càng thiếu khả năng tiếp cận các nguồn tín dụng. Sự hạn chế nguồn vốn là một trong những nguyên nhân trì hoãn khả năng đối mới sản xuất, áp dụng khoa học, công nghệ, giống mới… Mặc dù trong khuôn khổ của các dự án tín dụng đã tăng lên rất nhiều, song vẫn còn khá nhiều người nghèo phải dựa vào tín chấp với cá khoản vay nhỏ, hiệu quả thấp đã làm giảm khă năng hoàn trả vốn. Mặt khác, đa số người không có kế hoạch sản xuất cụ thể hoặc sử dụng các nguồn vốn vay không đúng mục đích, do vậy họ có điều kiện tiếp cận các nguồn vốn và cuối cùng làm cho họ càng nghèo hơn. 2.2. Trình độ học vấn thấp, việc làm thiếu và không ổn định 6 Phụ nữ nghèo là những người có trình độ học vấn thấp, ít có cơ hội kiếm được việc làm tốt, ổn định. Mức thu nhập của họ hầu như chỉ đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng tối thiểu và do vậy không có điều kiện để nâng cao trình độ của mình trong tương lai để thoát khỏi cảnh nghèo khó. Bên cạnh đó, trình độ học vấn thấp ảnh hưởng đến quyết định đến các quyết định có liên quan đến giáo dục, sinh đẻ, nuôi dưỡng con cái….không những của thế hệ hiện tại mà cả thế hệ trong tương lai. Suy dinh dưỡng ở trẻ em và trẻ sơ sinh là nhân tố ảnh hưởng đến khả năng đến trường của các em có gia đình nghèo nhất và sẽ làm cho việc thoát nghèo thông qua giáo dục ngày càng trở nên khó khăn nhất và việc giảm nghèo thông qua giáo dục ngày càng khó khăn hơn. “Số liệu thống kê về trình độ học vấn của người nghèo về trình độ 2 Chiến lược về tăng trưởng và xóa đói gi ảm nghèo (Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại văn bản số 2685/VPCP – QHQT ngày 21 tháng 5 năm 2002) 12
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 học vấn của người nghèo cho thấy khoảng 90% người nghèo chỉ có trình độ phổ thông cơ sở hoặc thấp hơn. Kết quả của cuộc điều tra cho thấy trong số người nghèo, tỷ lệ số người chưa bao giờ đi học chiếm 12% tốt nghiệp tiểu học chiếm 39%; trung học cơ sở chiếm 37%. Chi phí cho giáo dục đối với người nghèo còn lớn, chất lượng giáo dục mà phụ nữ nghèo tiếp cận được còn hạn chế, gây khó khăn cho họ trong việc vươn lên thoát nghèo. Tỷ lệ nghèo giảm xuống khi trình độ giáo dục tăng lên. 80% số người nghèo làm các công việc trong nông nghiệp có mức thu nhập rất thấp.”7 . Trình độ học vấn thấp hạn chế khă năng kiếm việc làm trong khu vực khác, trong các ngành phi nông nghiệp, những công việc mang lại thu nhập cao và ổn định hơn. 2.3. Sức khỏe kém và thiếu sức lao động8 Tuy phụ nữ là người có sức khỏe dẻo dai hơn nam giới nhưng về thể trạng thì nam giới hơn hẳn phụ nữ. Phụ nữ thường xuyên mắc các bệnh về xương và cơ vì vậy hạn chế rất lớn trong việc tham gia lao động sản xuất cũng như trong đời sống hằng ngày. Ví dụ: Theo điều tra chương trình nghiên cứu loãng xương viện nghiên cứu y khoa Australia cho biết: Số ca gãy xương hông nam giới là 30% còn 70% là nữ giới. Ví dụ trên có thể giải thích rằng phụ nữ là đối tượng dễ mắc bệnh gãy xương hơn gấp 2 lần so với nam giới vì xương nam giới cứng hơn và mật độ cao hơn là những yếu tố về mặt sinh học quyết định sự khác biệt về tình trạng sức khỏe cũng như sức lao động của nữ giới. 7 , 6 Chiến lược về tăng trưởng và xóa đói gi ảm nghèo (Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại văn bản số 2685/VPCP – QHQT ngày 21 tháng 5 năm 2002) 8 , 5, Báo cáo phát triển Vi ệt Nam, “Nghèo” năm 2004 13
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Một khi nữ giới bị mắc các bệnh về xương và cơ thì khả năng lao động rất khó khăn chính vì vậy để thoát khỏi nghèo đói là một khoảng cách xa vời với nhóm đối tượng này. Trong quá lao động phụ nữ bị hạn chế vì sức khỏe chính vì vậy trong quá trình lao động phụ nữ bị hạn chế. Tất nhiên khi ở vào hoàn cảnh đó thì phụ nữ rất khó để có khả năng sản xuất kém thì năng suất lao động bị hạn chế. 2.4. Bị hạn chế tham gia các hoạt động cộng đồng9 Theo báo cáo cũng cho thấy một trong những nguyên nhân nghèo đói ở phụ nữ là do họ hạn chế trong việc tham gia các công việc của cộng đồng. Người dân cho biết sự tham gia trong các buổi họp thôn là rất hạn chế vì phụ nữ bận rộn với làm việc đồng hoặc ở nhà. Hoặc nếu họ có tham gia thì họ ít phát biểu trong cuộc họp. Đa số các việc liên quan đến hang xóm thì đa số đàn ông là người tham gia và trong những làn thâm gia đó hầu như đàn ông là người chủ động để tham gia các hoạt động cộng đồng. Trong các hoạt động liên quan đến cộng đồng như việc thôn xóm hay đình đám. Trong các buổi họp dòng họ hay thôn xóm thường đa số đàn ông là người chủ chốt và quyết định các vấn đề đó, phụ nữ nghèo thường chỉ làm theo và không có tiếng nói trong đó. 2.5. Phụ nữ dễ bị mắc các bệnh xã hội và khả năng tiếp cận với các dịch vụ y tế thấp10 Phụ nữ là đối tượng dễ bị mắc các bệnh xã hội hơn so với nam giới. Điều này là một nhân tố rất quan trọng để đánh giá nguyên nhân nghèo đói của phụ nữ. Bên cạnh đó thì khả 7, 8. Báo cáo Liên Hợp Quốc, hội nghị thế gi ới lần thứ tư về Phụ nữ Bắc Kinh, T rung Quốc tháng 9 năm 1995 14
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 năng tiếp cận với các dịch vụ y tế thấp liên quan đến các sức khỏe sinh sản, sinh đẻ, kế hoạch hóa gia đình, các bệnh về đường tình dục, và các bệnh khác. Tỷ lệ phụ nữ đặt vòng tránh thai thấp, tỷ lệ nam giới nhận thức đầy đủ trách nhiệm kế hoạch hóa gia đình và phòng tránh thai chưa cao. Phụ nữ nghèo ở các vùng nông thôn rất ít để tiếp cận với các dịch vụ y tế do nhận thức còn kém, nghèo khổ và những vấn đề khác khiến cho họ từ chối việc khám cũng như phòng tránh các bệnh xã hội. Vì vậy điều này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình lao động cũng như sản xuất của phụ nữ. 2.6. Phụ nữ trả lương ít hơn nam giới11 Phụ nữ trả lương ít hơn nam giới ngay cả khi họ có trình độ tương đương và làm việc nhiều thì phụ nữ kiếm được 70% những gì mà người đàn ông làm là khoảng cách về tiền lương trung bình hang năm 22%. Phân biệt đối xử phần lớn nguyên nhân tạo ra khoảng cách trong tiền lương. Ngay với trình độ tương tự phụ nữ cũng kiếm được ít hơn nam giới. Trong năm 2010 thì công nhân nữ tuổi 25 đến 32 tuổi với bằng cử nhân được trả 14% ít hơn nam giới. 2.7. Bạo lực tình dục cũng là nguyên nhân khiến phụ nữ nghèo đói12 Bạo lực tình dục là một trong những nguyên nhân làm cho phụ nữ đói nghèo, trải qua bạo lực gia đình hoặc tình dục có thể đẫn đến việc làm, sứ khỏe người nghèo, vô gia cư. Người ta ước tính rằng nạn nhân của bạo lực nói chung mất gần 8 triệu ngày làm việc được trả lương mỗi năm vì gây ra bạo lực chống lại họ bởi người chồng hiện tại hay trước đây. Bạo lực cũng là nguyên nhân chính gây nên tình trạng vô gia cư. Đa số nạn nhân của phụ nữ 15
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 nghèo bị bệnh phụ khoa hay các bệnh lây qua đường tình dục. Người bị bạo lực tình dục hay bạo lực gia đình phần nào kìm hãm phụ nữ. 2.8. Những tác động của chính sách kinh tế vĩ mô và chính sách cải cách (tự do hóa thương mại, cải cách của các doanh nghiệp nhà nước…) đến nghèo đói. 13 Tốc độ tăng trường kinh tế cao và ổn định trong thời gian qua là một trong những nhân tố ảnh hưởng lớn đến mức giảm nghèo. Việt Nam đạt đến được những thành tích giảm nghèo đói rất đa dạng và trên diện rộng. Tuy nhiên, quá trình phát triển và mở cửa của nền kinh tế cũng có những tác động tiêu cực đến người nghèo. Cơ cấu đầu tư chưa hợp lý, tỷ lệ đầu tư cho nông nghiệp và nông thôn còn thấp, chủ yếu mới tập trung cho thủy lợi, các trục công nghiệp chính, chú trọng nhiều vào đầu tư các ngành công nghiệp thu hút lao động, chưa chú ý khuyến khích kịp thời phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa; nhiều chính sách trợ cấp không đúng đối tượng làm ảnh hưởng xấu đến sự hình thành thị trường nông thôn, thị trường những vùng sâu và vùng xa. Cải cách các doanh nghiệp nhà nước và các khó khăn về tài chính của các doanh nghiệp nhà nước đã dẫn tới việc mất đi gần 800.000 việc làm trong gia đoạn đầu tiến hành cải cách doanh nghiệp. Nhiều công nhân bị mất việc đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm việc làm mới và bị rơi vào nghèo đói. Và phần lớn số người này là phụ nữ, người có trình độ học vấn thấp, 2.9. Do tư tưởng trọng nam khinh nữ14 13 Chiến lược về tăng trưởng và xóa đói giảm nghèo (Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại văn bản số 2685/VPCP – QHQT ngày 21 tháng 5 năm 2002) 16
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Tư tưởng này đã ăn sâu trong tâm lý của người dân đặc biệt là người dân các tỉnh miền núi đã làm cho phụ nữ mất đi quyền quyết định các công việc trong gia đình cũng như liên quan đến cộng đồng. Chính điều này đã làm ngăn cản phụ nữ với việc tham gia các công việc cộng đồng. Hơn thế nữa do tâm lý tự ti, thiếu hiểu biết và sự tồn tại nhiều phong tục tập quá của người dân đã làm cho khoảng cách phụ nữ và nam giới ngày càng xa. Tư tưởng trọng nam khinh nữ này cũng bắt nguồn từ việc con gái đi lấy chồng không được hưởng quyền thừa kế hay tài sản của bố mẹ ở các tỉnh miền núi. Chính điều này đã làm cho phụ nữ không có điều kiện để có cơ hội xóa đói giảm nghèo và tình trạng nghèo ngày càng gia tăng đó là một điều hiển nhiên. Tư tưởng này bắt nguồn từ truyền thống và quan điểm tư tưởng của dân tộc. Đa số tư tưởng này đã tác động mạnh và ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của phụ nữ. 2.10. Phụ nữ nghèo không đủ điều kiện tiếp cận pháp luật, chưa được bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp15 Người nghèo, đồng bào dân tộc ít người, người có hoàn cảnh đặc biệt và phụ nữ nghèo thường có trình độ học vấn thấp nên không có khả năng tự giải quyết các vấn đề vướng mắc có liên quan đến pháp luật. Nhiều văn bản pháp luật có cơ chế thực thi phức tạp, người nghèo khó nắm bắt; mạng lưới các dịch vụ pháp lý, số lượng các luật gia, luật sư phân bố không đồng đều cũng góp phần làm gia tăng tỷ lệ nghèo đặc biệt là phụ nữ. Luật pháp thể hiện nhiều trong các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống. Khi phụ nữ nghèo không có điều kiện tiếp cận pháp luật, nên ít khi hiểu và bảo vệ được quyền lợi và lợi ích hợp pháp. 14 , 11 Chiến lược về tăng trưởng và xóa đói gi ảm nghèo (Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt tại văn bản số 2685/VPCP – QHQT ngày 21 tháng 5 năm 2002) 17
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 3. Quan hệ giới và sự thiếu quyền quyết định. 3.1. Quan hệ giới và sự thiếu quyền quyết định trong gia đình Quyền quyết định những công việc của gia đình đã được một số nghiên cứu sau làm rõ, đó là: Nguyễn Linh Khiếu, Vị thế của người phụ nữ trong một số vấn đề của gia đình, Viện Xã Hội Học, 2002, đã cho cung cấp những số liệu điều tra cụ thể sau: Quyền quyết định trong sản xuất kinh doanh được nhìn nhận dưới góc của vùng khảo sát có nhiều nét khác biệt. Tỷ lệ người vợ đóng vai trò quyết định trong sản xuất kinh doanh ở các gia đình thành phố chiếm tỉ lệ cao (40,7%) so với người chồng là (56,8%). Vai trò quyết định người phụ nữ ở các gia đình đồng bằng là (28%) so với miền núi và trung du là (24%). Những con số trên đã chỉ ra rằng, trong giai đoạn hiện nay phụ nữ đóng vai trò hết sức quan trọng trong sản xuất kinh doanh là khá cao nhưng vị thế để đưa ra quyết định trong đó vẫn chưa phải là phụ nữ. Tiếng nói quyết định của họ còn thuộc tỷ lệ thấp. Nghiên cứu khẳng định, gia đình Việt Nam hiện nay mặc dù đã có nhiều thay đổi theo hướng gia đình hiện đại nhưng nhìn chung vẫn là gia đình mang nhiều đặc trưng của đình truyền thống Việt Nam, đó là sự ảnh hưởng của truyền thống văn hóa phụ hệ vẫn còn khá nổi bật trong các quan hệ gia đình. Chính vì thế, mặc dù đã trở thành một người lao động chính cùng với chồng tạo nên nguồn của cải nuôi sống gia đình nhưng người phụ nữ vẫn là người chiếm vị trí độc tôn trong việc thực hiện các công việc nội trợ gia đình. Bởi vậy vị thế của người phụ nữ luôn được đặt trong mối quan hệ với những chuẩn mực gia đình và xã hội quy định. 18
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 Trong nghiên cứu về vai trò trên như của Nguyễn Phương Thảo, Vai trò giới của cha mẹ và nhận thức của con cái, Viện nghiên cứu gia đình và giới, Số 6, 2007, đã chỉ ra được quyền quyết định trong gia đình cũng cho kết luận khá là tương đồng với nghiên cứu trên, đó là: quyền quyết định của người chồng trong việc sản xuất các vấn đề liên quan đến mọi mặt của đời sống gia đình, khi nam giới quyết định về kinh tế thì phụ nữ chỉ có quyền quyết định đến các công việc chăm sóc con cái. Nói chung, quyền quyết định thể hiện rõ nhất vị thế của người phụ nữ nhưng thực tế thì quyền này đối với người phụ nữ Việt Nam vẫn còn mang nặng truyền thống nên chưa có những quyết định lớn mà chủ yếu là nam giới hoặc những chủ hộ là nam giới quyết định. 16 Quyền quyết định liên quan đến tài sản là việc quản lý tiền và chi tiêu của vợ chồng trong gia đình: Việc quản lý các nguồn lực liên quan đến sản xuất phản ánh cơ cấu liên quan đến tài sản trong gia đình. Quản lý các nguồn lực kinh tế gắn liền với vấn đề đưa ra các quyết định như quyết định hướng làm ăn, phân công lao động, bán sản phẩm làm ra, và mua công cụ sản xuất,… Nếu những quyết định đưa ra dựa trên dân chủ cùng bàn bạc thì chứng tỏ dấy hiệu của sự bình đẳng và ngược lại. Có thể thấy chủ yếu các quyết định đưa ra có các hình thức sau17 : - Vợ chồng cùng bàn bạc, cùng quyết định: việc lựa chọn đưa ra các quyết định liên quan đến vấn đề kinh tế họ hiện nay chỉ khoảng trên 30% là có bàn bạc bình đẳng, còn 16 Kết quả điều tra gia đình Việt Nam năm 2006, Bộ văn hóa thể thao du lịch, Tổng cục thống kê, UNICEF và Viện gia đình và giới. Hà Nội, tháng 6 năm 2008, tr. 80 17 Đặng Thanh Phúc- Nguyễn Phương Thảo, Thực trạng và nhận thức về bình đẳng giới của phụ nữ một xã miền núi, Tạp chí Khoa học Phụ nữ, số 3 (46), 2001, Tr. 28 19
Bài tập giữa kỳ môn Chính sách xóa đói giảm nghèo – Nhóm 5 lại vẫn theo kiểu truyền thống (người đàn ông ra quyết định). Trên thực tế, một số loại hình công việc quyết định truyền thống sang hình thức hai vợ chồng cùng quyết định. Chẳng hạn, phân tích kết quả điều tra về việc phân công lao động trong gia đình trong những việc mà trước đây thường coi là của đàn ông vì nó thể hiện quyền uy gia đình nhưng hiện nay hiện nay, hình thức “cả hai vợ chồng cùng quyết định” đã chiếm ưu thế hơn 48% so với hình thức “người chồng ra quyết định” 34% ( xem bảng 4) - Vợ chồng cùng bàn bạc nhưng khi đưa ra quyết định sẽ là chồng hoặc vợ: là mô hình thường áp dụng theo quan niệm “người đàn ông la nhiwngx việc lơn, người đàn bà làm những việc nhỏ”. Những công việc lớn trong nông nghiệp ở Quân Khê mà người đàn ông phải đảm nhiệm tương ứng với những phương hướng chiến lược làm ăn của cả gia đình (50%). Đó là việc nên chồng cây gì nên nuôi con gì, đầu tư ra sao, . Về người vợ những quyết định công việc được coi là nhỏ, là phụ, liên quan đến bếp núc, tiền nong, chợ búa. Vì vậy việc bán những sản phẩm làm ra là việc của vợ. Bảng 1: Quyết định các công việc liên quan đến sản xuất (%) Người quyết định Chồng Vợ Cả 2 Người khác Hướng làm ăn 50 6,7 42,7 0,7 trong kinh tế Phân công lao 34,2 16,7 48,3 1,3 động Mua bán vật 32,2 30,8 36,3 0,7 tư sản xuất Bán vật phẩm 7,3 57,3 34,7 0,7 làm được Trong các gia đình khác nhau về mức học vấn, mức sống, số thế hệ, vùng cư trú, hay dân tộc thì những người đàn bà đều có mối quan tâm giống nhau đối với những công việc 20

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học

320 tài liệu

1248 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.