intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài triết học " Quan niệm của chủ nghĩa Mác về xã hội dân sự trong chế độ dân chủ và những tư tưởng gần gũi của Hồ Chí Minh "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST
Báo xấu
134
lượt xem 19
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

PHẠM XUÂN NAM – Quan niệm của chủ nghĩa Mác về xã hội dân sự trong chế độ dân chủ và những tư tưởng gần gũi của Hồ Chí Minh. - Marxist Conception of Civil Society under a Democratic Regime and Ho Chi Minh’s thoughts. Đối với Heeghen, không chỉ phúc lợi tư nhân, gia đình và xã hội công dân mà cả "luật pháp" và những quy định bản chất của chúng đều lệ thuộc vào nhà nước và phục tùng nhà nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài triết học " Quan niệm của chủ nghĩa Mác về xã hội dân sự trong chế độ dân chủ và những tư tưởng gần gũi của Hồ Chí Minh "

  1. Đề tài triết học Quan niệm của chủ nghĩa Mác về xã hội dân sự trong chế độ dân chủ và những tư tưởng gần gũi của Hồ Chí Minh
  2. TRI T HOC, S 7 (218), THANG 7 - 2009 QUAN ÀIÏÍM CUÃA CHUà NGHÔA MAÁC VÏÌ XAÄ HÖÅI DÊN SÛÅ TRONG CHÏË ÀÖÅ DÊN CHUà VA NHÛÄNG TÛ TÛÚÃNG GÊÌN GUÄI TRAO §æI ý KIÕN CUÃA HÖÌ CHÑ MINH PHAM XU N NAM(*) Trong bai vi t nay, tac gia a ph n t ch nh m lam ro quan i m cua chu ngh a Mac v xa h i d n s , c bi t la t t ng cua H Ch Minh v ch d n chu va Nha n c d n chu ki u m i g n v i moi c ng vi c cua ng i d n trong xa h i. Tr n c s ph n t ch cac quan i m v xa h i d n s , tac gia a rut ra 4 nh n nh c ban; trong o co y ki n ngh ang va Nha n c c n th a nh n, tao i u ki n va ch m lo cho s phat tri n cua xa h i d n s theo nh h ng xa h i chu ngh a Vi t Nam. a h i d n s (societas civilis trong t t ng g n gui cua H Ch Minh, co i ti ng Latinh, civil society trong chi u so sanh v i quan ni m cua m t s ti ng Anh, zivil Gesellschaft trong nha tri t hoc khac; qua o, gop ph n ch ng ti ng c, hay societe civile trong ti ng minh s c n thi t phai x y d ng va phat Phap) v a la m t tai a c ban t i t tri n xa h i d n s Vi t Nam hi n nay. hang ngan n m tr c, v a r t th i s khi I. Quan ®iÓm cña mét sè nhµ no c ph n t ch trong nhi u c ng tr nh triÕt häc tr íc M¸c vÒ x· héi d©n sù nghi n c u va thao lu n s i n i tai nhi u Nhi u c ng tr nh khao c u v l ch s di n an qu c t t nh ng th p ni n cu i xa h i d n s cho th y, khi cp n th ky XX n nay. c ng ng ch nh tr d i ch d n chu n c ta, trong th i ky tr c i m i, chu n th i c Hy Lap, Arixt t (384-322 vi c nghi n c u xa h i d n s — co tai li u TCN.) a xem o la “h i cua cac h i” (asso- d ch la xa h i c ng d n — h u nh kh ng ciation of associations) va ch nh “h i cua c t ra. Nh ng t h n 20 n m nay, cac h i nay” cho phep cac c ng d n chia se cung v i qua tr nh phat tri n n n kinh t nhi m vu cai quan va c cai quan m t th tr ng nh h ng xa h i chu ngh a va cach co ao c. V sau, Ciceron — nha x y d ng Nha n c phap quy n xa h i hung bi n La Ma — a gi i thi u y ki n chu ngh a cua d n, do d n, v d n, th v n s u s c k tr n cua Arixt t la m t y ki n xa h i d n s ngay cang thu hut s i tr c v xa h i d n s (1). quan t m cua kh ng t nha khoa hoc va Trai qua h n 1000 n m cua th i ky nha hoat ng th c ti n trong n c. trung c ch u u, v n xa h i d n s Bai vi t nay kh ng co tham vong b r i vao qu n lang. Phai n th i ky c p n t t ca cac kh a canh c c ky phong Phuc h ng r i th ky Anh sang, khi quan phu cua tai xa h i d n s , ma ch t p h san xu t t ban chu ngh a cung v i giai trung gi i thi u quan i m cua cac nha c p t san ai di n cho quan h san xu t sang l p chu ngh a xa h i khoa hoc v xa h i d n s trong ch d n chu va nh ng (*) Giao s , ti n s . Vi n Khoa hoc xa h i Vi t Nam. 32
  3. QUAN I M CUA CHU NGH A MAC V XA H I D N S ... y ra i va d n d n l n l n trong long xa l i ch cua nh ng l nh v c y v i t cach la h i phong ki n ngay cang co nhu c u oi “quy n l c t i cao”. Con l i ch va lu t xoa bo moi xi ng x ch cua ch qu n chu phap cua nh ng l nh v c y quan h v i chuy n ch m ng cho s thi t l p nha n c v i t cach nh ng cai “phuc ch c ng hoa t san hay ch qu n tung” nha n c va “l thu c” vao nha n c. chu l p hi n — m t h nh th c thoa hi p S d H ghen gan cho nha n c cai gi a giai c p t san ang l n nh ng ch a quy n l c t i cao, t i th ng n nh th u manh v i ng c p quy t c phong ki n la v trong quan ni m cua ng, hai y ni m v n con nhi u anh h ng trong xa h i —, gia nh va xa h i c ng d n ch ng qua ch th v n xa h i d n s m i lai ct la s t ph n chia cua ban th n y ni m ra trong cac tac ph m cua m t s nha tri t nha n c, va “s ph n chia nay la do hoan hoc th i o, nh Th.Hobbes (1588-1679), canh, s tuy ti n va s t l a chon s J.Locke (1632-1704), A.Ferguson (1723- m nh cua m nh [t c cua y ni m nha n c 1816), v.v.. — PXN.] lam m i gi i”(3). c bi t, noi n ti n tr nh nh n th c Theo cach di n at th ng th ng, cua m t s nha tri t hoc tr c Mac v xa quan ni m tr n cua H ghen co th c h i d n s th i c n ai, khi ch c ng hi u nh sau: gia nh va xa h i c ng d n hoa t san a ra i Phap sau Cach c coi la nh ng l nh v c cua khai ni m mang 1789 hay ch qu n chu l p hi n nha n c, cu th la nh ng l nh v c cua a c thi t l p Ph u th ky XIX, “giai oan h u han cua nha n c”. o la kh ng th kh ng noi t i nh ng quan ni m cai nha n c ang t ph n chia ban th n cua G.V.Ph.H ghen (1770-1831). m nh thanh nh ng l nh v c y va nha Trong Nh ng nguy n ly v tri t hoc n c lam vi c o ch nh la “ t t nh y phap quy n (1821), H ghen vi t: “ i v i t ng cua hai l nh v c y tr thanh tinh nh ng l nh v c t phap va phuc l i t th n hi n th c v han cho m nh”(4). nh n, gia nh va xa h i c ng d n, th nha M c du lu n tr nh bay t t ng cua n c, m t m t, la s t t y u b n ngoai va m nh v m i quan h gi a gia nh, xa h i la quy n l c t i cao cua nh ng l nh v c y, c ng d n va nha n c d i cai vo boc cua va lu t phap cung nh l i ch cua nh ng chu ngh a duy t m th n b , song rut cu c l nh v c y u phuc tung va l thu c vao H ghen v n kh ng che gi u c quan ban ch t cua quy n l c o; nh ng m t i m ch nh tr thu c u cua ng. o ch nh khac, nha n c lai la muc ch b n trong la quan i m t n sung nha n c qu n chu cua nh ng l nh v c y, va s c manh cua l p hi n Ph th i b y gi ma ng xem la nha n c la s th ng nh t gi a muc ch hi n th n cua “y ni m tuy t i”, t c i m chung cu i cung cua nha n c v i l i ch t t cung cua s phat tri n xa h i. c thu cua nh ng ca nh n, t c la ch ca i u nay c b c l ro khi H ghen nh n co ngh a vu i v i nha n c n ban v quy n l c cua nha vua. ng vi t: m c nao th ng th i cung co quy n l i “Ban th n quy n l c cua nha vua bao ham n m c o”(2). ca ba y u t cua m t t ng th : t nh ph Nh v y, i v i H ghen, kh ng ch bi n cua ch nha n c va cua lu t phap, phuc l i t nh n, gia nh va xa h i c ng d n ma ca “lu t phap” va nh ng quy nh (1) Xem http: // en.wikipedia.org/wiki/ Civil Society. (2) D n theo: C.Mac va Ph. ngghen. Toan t p, t.1. “ban ch t” cua chung u l thu c vao nha Nxb Ch nh tr Qu c gia, Ha N i 1995, tr. 309. n c va phuc tung nha n c. Noi cach (3) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.312. khac, nha n c quan h v i lu t phap va (4) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.312. 33
  4. PHAM XU N NAM vi c t v n v i t nh cach la m i li n h cua la h nh th c giao ti p gi a con ng i va con ng i. Noi cach khac, xa h i d n s la cai c thu v i cai ph bi n la y u t quy t “v ng qu c cua cac quan h kinh t ”, la nh cu i cung v i t nh cach la s t quy “c s cua toan b l ch s ”, la cai quy nh nh, n i quay tr v cua moi cai khac va nha n c va cac h nh thai y th c xa h i, la i m m u cua t nh hi n th c cua ch kh ng phai ng c lai. chung. S t quy nh tuy t i nay tao Trong H t t ng c (1845), C.Mac thanh nguy n t c... cua quy n l c nha va Ph. ngghen a a ra quan ni m cua vua”(5). m t oan khac, ng noi ro th m: m nh v xa h i d n s (zivil Gesellschaft, “Chu quy n nha n c la nha vua. Chu ma trong C.Mac va Ph. ngghen toan t p quy n la s t quy nh tr u t ng, do o c d ch la xa h i c ng d n(8) nh sau: ma kh ng co c s , cua y ch ; s t quy “Xa h i c ng d n bao trum toan b s giao nh nay chi ph i quy t nh cu i cung”(6). ti p v t ch t cua cac ca nh n trong m t Nh n xet v nh ng y ki n v a n u cua giai oan phat tri n nh t nh cua l c H ghen, C.Mac cho r ng, “H ghen a bi n l ng san xu t. No bao trum toan b i t t ca nh ng thu c t nh cua ng vua l p s ng th ng nghi p va c ng nghi p trong hi n ch u u hi n ai thanh nh ng t giai oan o va do o, v t ra ngoai pham quy nh tuy t i cua y ch . ng kh ng vi qu c gia va d n t c, m c du, m t khac, noi: y ch cua nha vua la quy t nh cu i v i ngoai no v n phai hi n ra nh la cung, ma noi: quy t nh cu i cung cua y m t d n t c va v i n i no v n phai t t ch la nha vua. M nh th nh t la co ch c thanh nha n c. Thu t ng “xa h i t nh ch t kinh nghi m. M nh th hai c ng d n” xu t hi n trong th ky XVIII xuy n tac s ki n kinh nghi m, bi n no khi nh ng quan h s h u thoat khoi th thanh nh ly si u h nh”. Nh v y, “vua la c ng ng (Gemeinwesen) c ai va trung y u t y ch ca nh n trong nha n c, la c ”. Ti p o, “xa h i t san (burgerliche y u t t quy nh kh ng co c s , la y u Gesellschaft) v i t nh cach la xa h i t san t cua s tuy ti n”(7). ch phat tri n cung v i giai c p t san; tuy II. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ s¸ng nhi n, t ch c xa h i tr c ti p sinh ra t lËp chñ nghÜa M¸c vÒ x· héi d©n sù san xu t va giao ti p va trong moi th i ai trong chÕ ®é d©n chñ [t c xa h i d n s /hay xa h i c ng d n — La nh ng nha tri t hoc duy v t bi n PXN.] u c u thanh c s cua nha n c ch ng tri t , C.Mac va Ph. ngghen va cua ki n truc th ng t ng t t ng”(9). ngay trong th i ky hoat ng ly lu n u Kh ng d ng lai vi c a ra quan ti n cua m nh a a ra nh ng nh n th c ni m t ng quat o v xa h i d n s , cac hoan toan m i me, khac bi t so v i nh ng nha kinh i n cua chu ngh a Mac con i ng i i tr c, nh t la so v i H ghen, v s u ph n t ch hang loat m i quan h hi n xa h i d n s . V i H ghen, gia nh va xa h i d n s (5) D n theo: C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.334. la nh ng l nh v c cua y ni m nha n c t (6) D n theo: C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.342. (7) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.343. ph n chia ban th n ma thanh, v th (8) V i u nay, Ph. ngghen t ng ch ra r ng, Civil chung l thu c vao nha n c, phuc tung Society la m t thu t ng thu n tuy Anh va An nha n c va do y ch cua ng i ng u Essay on the History of Civil Society (1767) cua A. nha n c qu n chu l p hi n la vua quy t Ferguson a t n tai h n tr m n m nay, thu t ng nay v n qua kho i v i ng i d ch. (Xem C.Mac va nh. Con theo C.Mac va Ph. ngghen, xa Ph. ngghen: Toan t p, t.21. Nxb Ch nh tr Qu c h i d n s la t ng th cac quan h sinh gia, Ha N i, 1995, tr.353, 833). hoat v t ch t cua con ng i trong xa h i, (9) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.3, tr.52. 34
  5. QUAN I M CUA CHU NGH A MAC V XA H I D N S ... th c gi a xa h i d n s v i nh ng l nh cua cac quan h kinh t , la y u t quy t nh. Quan i m c truy n, ma ch nh v c co li n quan trong i s ng cua cac H ghen cung tan d ng, coi nha n c la d n t c ch u u th i c n ai. y u t quy t nh, con xa h i c ng d n la 1. V quan h gi a xa h i d n s v i y u t b y u t nha n c quy t nh. ph ng th c san xu t, t c ha t ng c s Nh n b ngoai th ung la nh v y. Cung ma tr n o h nh thanh n n ki n truc nh i v i t ng ng i ri ng le, t t ca th ng t ng ch nh tr va cac h nh thai y nh ng ng l c thuc y nh ng hanh th c xa h i t ng ng ng cua ng i o u nh t nh phai i Trong H t t ng c, C.Mac va qua u oc ng i o, u phai chuy n Ph. ngghen cho r ng, khac v i quan ni m thanh ng c cua y ch ng i o lam duy t m v l ch s , quan ni m duy v t v cho ng i o hanh ng, th t t ca nh ng l ch s kh ng c n c vao t t ng (tinh nhu c u cua xa h i c ng d n — du giai c p th n, y ni m) giai th ch th c ti n; trai nao ang n m quy n th ng tr cung v y — lai, no giai th ch s h nh thanh cua t u nh t nh phai th ng qua y mu n cua t ng c n c vao th c ti n. Theo quan nha n c co c gia tr ph bi n d i ni m o, “phai xu t phat t ch nh ngay s h nh th c nh ng ao lu t. o la m t h nh san xu t v t ch t ra i s ng tr c ti p th c cua s vi c, s vi c nay t ban th n xem xet qua tr nh hi n th c cua san xu t no a ro rang; nh ng v n t ra la n i va hi u h nh th c giao ti p g n li n v i dung cua y ch thu n tuy h nh th c y — ph ng th c san xu t y va do ph ng cua t ng ca nh n ri ng le cung nh cua th c san xu t y san sinh ra — t c la xa nha n c — la g , va n i dung o t u ma h i c ng d n nh ng giai oan khac nhau ra, tai sao ng i ta lai mu n ch nh i u cua no — la c s cua toan b l ch s ; r i nay ch kh ng phai i u kia? N u chung sau o phai mi u ta hoat ng cua xa h i ta t m hi u v n o, chung ta se th y c ng d n trong l nh v c sinh hoat nha r ng trong l ch s hi n ai, y ch cua nha n c, cung nh xu t phat t xa h i c ng n c, noi chung, c quy t nh b i d n ma giai th ch toan b nh ng san nh ng nhu c u lu n lu n thay i cua xa ph m ly lu n khac nhau va moi h nh thai h i c ng d n, b i u th cua giai c p nay y th c, t n giao, tri t hoc, ao c, v.v., va hay giai c p khac, va xet n cung b i s theo doi qua tr nh phat tri n cua chung phat tri n cua l c l ng san xu t va cua tr n c s o”(10). nh ng quan h trao i”(11). Trong khi kh ng nh manh me i u Ro rang, theo t t ng nh t quan cua noi tr n, cac nha kinh i n cua chu ngh a cac nha sang l p chu ngh a Mac, khi cac Mac v n lu n nh c nh nh ng ng i d n t c at t i m t tr nh v n minh macx t kh ng bao gi c qu n s tac nh t nh, b c vao th i ai phat tri n ng ng c tr lai cua thi t ch nha n c c ng nghi p va th ng nghi p, th ch nh va cua cac h nh thai y th c i v i chi u ph ng th c chu y u cua san xu t kinh t h ng phat tri n cua ph ng th c san va trao i — noi gon la c s kinh t — xu t va cua xa h i d n s h nh thanh tr n cung v i xa h i d n s tr c ti p sinh ra t c s cua ph ng th c o. ph ng th c o, a c u thanh c s cho Giai th ch v i u nay, trong Lutv ch l ch s ch nh tr cua th i ai va l ch s Phoi b c va s cao chung cua tri t hoc c phat tri n tr tu cua th i ai. o la c (1886), Ph. ngghen vi t: “Nha in n c, t c ch ch nh tr , la y u t tuy (10) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.3, tr.54. thu c, con xa h i c ng d n, t c l nh v c (11) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.21, tr.441. 35
  6. PHAM XU N NAM nh ng m i quan h t t y u va la s v n b y gi , C.Mac cho r ng, ch H ghen m i ng khach quan cua l ch s , v t ra co “nh ng t t ng h n n” va “quan ngoai y mu n chu quan cua con ng i. ni m ky quai” o ma th i. V th , se la phi n di n va si u h nh Trong qua tr nh ph phan quan i m n u giai c p c m quy n nao o ch quan ch nh tr thu c u cua H ghen, C.Mac a t m n s phat tri n cua c s kinh t va n u l n m t t t ng h t s c s u s c va co th ng t ng ch nh tr , t t ng, trong khi t nh cach mang trong hoan canh xa h i luc xem xa h i d n s , n i di n ra hoat ng o: chu quy n cua nh n d n phai tr thanh cua nh ng con ng i hi n th c, cua nh n vn trung t m trong m t xa h i d n s d n hi n th c, lai ch la m t cai g o th ch th c, lam c s cho m t ch d n chu y u b n canh nh ng y u t tr n. y ch nh va m t nha n c d n chu ch n ch nh. la v n chung ta c n ti p tuc lam ro. C.Mac vi t: “Trong ch qu n chu, 2. V m i quan h gi a xa h i d n s chung ta co nh n d n cua ch ch v i con ng i — con ng i s ng/hay nha n c; trong ch d n chu, chung ta nh n d n — trong m t ch d n chu va co ch nha n c cua nh n d n. Ch m t nha n c d n chu th c s d n chu la c u a c giai ap cua C.Mac t ng ch ra r ng, “Xa h i — cho moi h nh th c nha n c. y, ch du no co h nh th c g i n a — la san ph m nha n c… ngay cang h ng t i c s tac ng qua lai gi a nh ng con hi n th c cua no, t i con ng i hi n th c, ng i”(12). Noi cach khac, s tac ng qua nh n d n hi n th c, va c xac nh la lai gi a nh ng con ng i, t c con ng i s s nghi p cua ban th n nh n d n. Ch ng/hay nh n d n, bao gi cung la ch t nha n c y xu t hi n ung v i ch n li u hi n th c tao n n xa h i d n s vao t ng cua no, — t c la xu t hi n v i t nh m t giai oan phat tri n nh t nh cua l c cach la san ph m t do cua con ng i” l ng san xu t, cua c ng nghi p va [chung t i nh n manh - PXN.](15). th ng nghi p, nh a noi tr n. Quan Ti p o, ng con noi ro th m: “N u i m nay cua C.Mac hoan toan i l p v i nh trong khi xem xet gia nh, xa h i quan i m cua H ghen. B i theo H ghen, c ng d n, nha n c, v.v. nh ng h nh th c cung gi ng nh nh ng con ng i cua gia t n tai xa h i y cua con ng i c coi la nh, nh ng con ng i cua xa h i d n s — s th c hi n cua ban ch t con ng i, la s t c nh ng con ng i h p thanh nh n d n khach th hoa ban ch t o, th gia nh, — u kh ng co y u ban ch t xa h i cua [xa h i c ng d n], v.v. se la nh ng san m nh, va do o ho ch la “m t am ng ph m v n co b n trong cua chu th . Con kh ng co h nh thu, kh ng co chu quy n…, ng i bao gi cung v n la ban ch t cua t t kh ng co g ca” (!)(13). ng con vi t: “Theo ca nh ng t ch c xa h i y, nh ng nh ng cai y ngh a th ng th ng ma trong th i t ch c nay lai cung th hi n ra la t nh ai hi n nay ng i ta b t u noi v chu ph bi n hi n th c cua con ng i, do o quy n cua nh n d n th no i l p v i chu cung la cai chung cua moi ng i”(16). quy n t n tai nha vua: c xet trong s c bi t, khi nh n manh ch dn i l p o, chu quy n cua nh n d n thu c chu, nha n c d n chu phai xu t hi n vao loai nh ng t t ng h n n ma c s la quan ni m ky quai v nh n d n”(14). (12) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.27, tr.657. (13) D n theo: C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.348. Bac bo thai t n sung n m c th n (14) D n theo: C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.347. thanh hoa cua H ghen i v i nha vua (15) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.349. trong ch qu n chu l p hi n Ph luc (16) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.365. 36
  7. QUAN I M CUA CHU NGH A MAC V XA H I D N S ... ung v i ban ch t t t ep cua no, t c la mang thang Tam 1945, n c Vi t Nam xu t hi n v i t nh cach “san ph m t do d n chu c ng hoa — Nha n c d n chu u ti n ng Nam A — a c thanh l p va cua con ng i”, cac nha kinh i n cua chu th c thi ngay m t n n d n chu r ng rai ngh a Mac a l u y r ng, t goc nh n tri t tr n t t ca cac l nh v c kinh t , ch nh tr , hoc, t do la s nh n th c c cai t t y u v n hoa, xa h i. va hanh ng phu h p v i cai t t y u. Con Th t v y, ch m t ngay sau khi oc t goc nh n lu t hoc, th t do la quy n cua ban Tuy n ng n c l p tr n quang m i con ng i “ c lam t t ca nh ng g , tr ng Ba nh l ch s , tai phi n hop u c thi hanh t t ca nh ng g kh ng ti n cua Ch nh phu l m th i, Chu t ch H ph ng hai n ng i khac”(17). o hoan Ch Minh a ra 6 nhi m vu c p bach toan kh ng phai la m t th t do v ch nh cua Nha n c cach mang. o la: 1/ Phat phu. B i gi i han trong o m i ng i co th ng m t chi n d ch t ng gia san xu t hanh ng ma kh ng ph ng hai n nh m “di t gi c oi”; 2/ M m t chi n d ch ng i khac se c phap lu t do nha n c ch ng nan mu ch “di t gi c d t”; 3/ T d n chu, v i t cach la thi t ch ch nh tr ch c cang s m cang t t cu c t ng tuy n c bao g m nh ng ng i ai di n cho nh n v i ch ph th ng u phi u t t ca d n va c nh n d n uy quy n, quy nh. c ng d n t 18 tu i tr l n kh ng ph n III. Nh÷ng t t ëng cña Hå ChÝ bi t nam n , giau ngheo, t n giao, dong Minh vÒ chÕ ®é d©n chñ vµ nhµ n íc gi ng… u co quy n ng c va b u c , d©n chñ kiÓu míi g¾n víi mäi c«ng qua o l p ra Qu c h i, x y d ng va ban viÖc cña ng êi d©n trong x· héi hanh Hi n phap nh m kh ng nh cac Trong su t cu c i hoat ng cach quy n t do d n chu ch nh ang cua nh n mang cua m nh, Nguy n Ai Qu c — H Ch d n; 4/ M cu c v n ng th c hi n c n, Minh t ng co l n c p nv n nha ki m, li m, ch nh trong toan qu c; 5/ Xoa n c phap quy n. Nh ng d ng nh ch a bo cac th thu v nh n ao do ch cu bao gi Ng i tr c ti p ban v xa h i d n t ra; 6/ Th c hi n t n ng ng t do, s /hay xa h i c ng d n. Tuy v y, Ng i l ng - giao oan k t(18). lu n danh s quan t m c bi t n v n Ro rang, sau nhi m vu k tr n kh ng x y d ng m t ch d n chu ch n ch nh ch la c ng vi c cua Ch nh phu, ma con thay cho ch th c d n - phong ki n. th c s la c ng vi c cua toan d n. V th , Ch nh v n co y ngh a s ng con nay i n u hi u xa h i d n s la h nh th c t v i v n m nh cua d n, cua n c, H Ch ch c xa h i ma o ng i d n t nguy n Minh a n u l n nh ng t t ng v a g n li n k t v i nhau ti n hanh nh ng c ng gui, v a co ph n phat tri n sang tao th m vi c co muc ch em lai l i ch cho ch nh so v i quan i m cua chu ngh a Mac v ban th n m nh, th phai ch ng ta co th ban ch t cua ch d n chu, v chu quy n noi: m t xa h i d n s ch th c lam c s cua nh n d n trong nha n c ki u m i, v cho m t ch d n chu va m t nha n c vai tro va v tr cua nh n d n trong s d n chu ch n ch nh, ma cac nha kinh i n nghi p x y d ng va i m i xa h i. cua chu ngh a Mac t ng ch ng minh v Ngay t n m 1927, trong ng cach m t ly lu n t gi a th ky XIX, gi y, m nh, Nguy n Ai Qu c a ch ro s c n tr n th c t a ra i cung v i s ra i thi t phai xac l p quy n l c th c s cua nh n d n m t khi cach mang ch ng (17) C.Mac va Ph. ngghen. S d., t.1, tr.550. qu c, ch ng phong ki n gianh c th ng (18) Xem: H Ch Minh. Toan t p, t.4. Nxb Ch nh l i. V i th ng l i v ai cua cu c Cach tr Qu c gia, Ha N i 1995, tr.7-9. 37
  8. PHAM XU N NAM cua Nha n c Vi t Nam d n chu c ng hoa ay t cho nh n d n, ch kh ng phai lam d i anh sang t t ng H Ch Minh? quan cach mang” [chung t i nh n manh — Ti p o, trong h n hai th p ky (1946- PXN.](20). 1969), tr n c ng v ng i ng u ang T t ng xem d n la chu a kh ng va Nha n c, cung v i Trung ng ang nh m t cach ro rang va d t khoat a v va Ch nh phu lanh ao toan d n, toan ng i chu trong ch ch nh tr , thi t ch qu n ta th c hi n th ng l i cu c khang nha n c va t ch c xa h i n c ta sau chi n ch ng Phap, giai phong m t n a Cach mang thang Tam la thu c v nh n n c, r i ki n quy t a mi n B c b c d n. i u nay hoan toan trung h p v i vao th i ky qua l n chu ngh a xa h i, quan i m cua C.Mac khi ng nh n manh: x y d ng mi n B c l n manh v moi m t, d i ch d n chu, chu quy n la cua lam ch d a v ng ch c cho cu c khang nh n d n. Nh v y, d n la chu anh d u chi n ch ng My c u n c, giai phong mi n s thay i co t nh cach mang v v th cua Nam, th ng nh t T qu c, Chu t ch H ng i d n trong m t nha n c d n chu. Ch Minh a kh ng ng ng t ng k t kinh Xet v m t phap ly, th d n la chu co ngh a nghi m th c ti n cua cach mang Vi t nh n d n la chu th quy n l c; con can b , Nam, phat tri n t duy ly lu n, m r ng c ng ch c la ng i phuc vu nh n d n. nh n th c t t ng v ban ch t cua ch Kh ng nh d n la chu la m t t d n chu va nha n c d n chu n c ta. t ng quan trong. Nh ng d n la chu con Trong o, co nh ng t t ng quan trong phai g n v i d n lam chu th d n chu m i sau y: co y ngh a tron ven. B i, ch khi d n th t 1. T t ng v d n la chu, d n lam chu s lam chu th v th ng i chu cua d n trong ch d n chu va nha n c d n chu m i t l nh v c phap ly chuy n sang l nh V i phong cach cua m t nha hi n tri t v c th c ti n. Ma th c ti n, theo ph ng ng, k t h p nhu n nhuy n V.I.L nin, lu n “cao h n ly lu n v no co trong t t ng cua m nh nh ng gia tr u u i m kh ng nh ng cua t nh ph bi n, tu cua v n hoa d n t c v i tinh hoa v n ma ca cua t nh hi n th c tr c ti p”(21). hoa nh n loai, H Ch Minh kh ng tr nh Noi cach khac, t nh ph bi n va t nh hi n bay n i ham khai ni m d n chu theo ki u th c tr c ti p cua th c ti n lam chu m i han l m, bac hoc nh cac nha ly lu n ch nh la th c o co gia tr nh t i v i ph ng T y. Ng i a a ra m t nh tr nh phat tri n y th c d n chu va ngh a h t s c gian d va ng n gon, nh ng n ng l c th c hanh d n chu cua ng ao cung r t s u s c va sang to v ban ch t qu n chung nh n d n. cua ch d n chu va nha n c d n chu. 2. T t ng v quy n hanh va l c Trong Bai noi tai H i ngh cung c p l ng u n i d n toan qu n (6-1952), H Ch Minh vi t: Co m i quan h g n bo h u c v i cac “N c ta la n c d n chu, a v cao nh t t t ng v d n la chu, d n lam chu, t la d n, v d n la chu” [chung t i nh n t ng v quy n hanh va l c l ng u manh — PXN.](19). t n m sau, trong bai n i d n ma H Ch Minh n u l n trong tac Noi chuy n v i ai bi u nh n d n thanh ph m D n v n (10-1949) v a co i m k ph Hai Phong (5-1957), Ng i lai ch ro: th a, v a co i m phat tri n th m quan “N c ta b y gi la n c d n chu. D n chu (19) H Ch Minh. S d., t.6, tr.515. la th nao? La d n lam chu. D n lam chu (20) H Ch Minh. S d., t.8, tr.375. th Chu t ch, b tr ng, th tr ng, uy (21) V.I.L nin. Toan t p, t.29. Nxb Ti n b , Matxc va vi n nay khac lam g ? Lam ay t . Lam 1981, tr.230. 38
  9. QUAN I M CUA CHU NGH A MAC V XA H I D N S ... i m cua C.Mac v d n chu. t n trong d n, l ng nghe y ki n cua d n, Nh tr n a noi, trong khi ph phan d a vao l c l ng cua d n mucu quan i m ch nh tr thu c u cua H ghen, hanh phuc cho d n. Ng i ch ro: moi hoat t c quan i m cao chu quy n cua nha ng cua ch nh quy n cac c p t a vua Ph th i o n m c tuy t i, C.Mac ph ng n trung ng u phai nh m a xu t m t quan i m co y ngh a cach muc ch: “Lam cho ng i ngheo th u mang tri t : chu quy n cua nh n d n n, ng i u n th kha giau, ng i kha phai tr thanh v n trung t m trong giau th giau th m; ng i nao cung bi t m t xa h i d n s ch th c, lam c s cho ch ; ng i nao cung bi t oan k t y u m t ch d n chu va m t nha n c d n n c”. Con cach lam la: “ em tai d n, s c chu ch n ch nh. Quan i m o phan anh lam l i cho d n” [chung d n, cua d n ung y u c u phat tri n cua cac xa h i t i nh n manh — PXN.](23). ch u u noi chung va xa h i Ph noi ri ng Sau nay, H Ch Minh ti p tuc nh n gi a th ky XIX. Con trong hoan canh cu manh: “ th c hi n t t nhi m vu cach th cua cach mang n c ta n a cu i mang, Nha n c ta phai phat tri n quy n nh ng n m 40, u nh ng n m 50 cua th d n chu cua toan d n phat huy t nh ky XX, khi Nha n c Vi t Nam d n chu t ch c c va s c sang tao cua nh n d n, c ng hoa non tre v a m i ra i a phai lam cho moi c ng d n Vi t Nam th c s b ng moi cach huy ng n m c cao nh t tham gia quan ly c ng vi c Nha n c, ra moi s c manh v t ch t va tinh th n cua s c x y d ng chu ngh a xa h i va u nh n d n khang chi n th ng l i, ki n tranh th c hi n th ng nh t n c qu c thanh c ng, th b n canh vi c kh ng nha”(24). nh manh me chu quy n cua nh n d n, Tom lai, toan b t t ng cua H Ch Chu t ch H Ch Minh a r t chu y n Minh v ch d n chu va nha n c d n vi c phat huy l c l ng to l n cua nh n chu ki u m i t trong m i quan h t ng d n. tac v i vai tro, v tr cua ng i d n trong Ng i vi t: “N C TA LA N C xa h i v n gi nguy n gia tr i v i c ng D N CHU cu c i m i toan di n n c ta ngay nay. Bao nhi u l i ch u v d n. IV. M t s quan ni m v xa h i Bao nhi u quy n han u cua d n. d n s tr n th gi i va ë n c ta C ng vi c i m i, x y d ng la trach trong nh ng n m g n y nhi m cua d n. 1. Tr n th gi i S nghi p khang chi n, ki n qu c la T gi a nh ng n m 90 cua th ky XX c ng vi c cua d n... n nay, tr n pham vi th gi i, cung v i Noi tom lai, quy n hanh va l c l ng s lan r ng cua n n kinh t th tr ng, s u n i d n”(22). phat tri n cua nha n c phap quy n Co th xem nh ng m nh hts c nhi u n c, vai tro cua xa h i d n s suc t ch, sang to h p thanh h th ng quan trong m i quan h v i hai y u t tr n i m ma H Ch Minh n u ra tr n y a ngay cang c nhi u nha nghi n c u va th t s at t i t m cao minh tri t v ch ca m t s ch nh khach co t n tu i kh ng d n chu va nha n c d n chu ki u m i. nh manh me. Ch nh tr n c s cua nh ng minh tri t o, (22) H Ch Minh. Toan t p, t.5, Nxb Ch nh tr H Ch Minh v a t m nh g ng m u Qu c gia, Ha N i, tr.698. th c hi n, v a th ng xuy n c n d n (23) H Ch Minh. S d., t.5, tr.65. ang vi n, can b ta phai k nh y u d n, (24) H Ch Minh. S d., t.9, tr.590. 39
  10. PHAM XU N NAM Theo Trung t m xa h i d n s cua M t loai y ki n cho r ng, “xa h i d n Tr ng kinh t London, “xa h i d n s s (hay xa h i c ng d n) la m h nh c hi u la vu ai cua nh ng hanh ng ph ng T y, cach lam ph ng T y kh ng t p th t nguy n xoay quanh vi c chia se phu h p v i Vi t Nam, x y d ng xa h i nh ng l i ch, muc ch va gia tr chung. d n s la s “m c l a” tri t thuy t cua V m t ly thuy t, nh ng h nh th c t ch c ph ng T y, la t “di n bi n hoa b nh” cua xa h i d n s khac v i nh ng h nh n n c n tranh xa; r ng, ang C ng san va th c t ch c cua nha n c, gia nh va th cac t ch c qu n chung ai di n yu tr ng, nh ng tr n th c t , gi a nha cho quy n l i ch nh ang cua nh n d n, n c, xa h i d n s , gia nh va th tr ng kh ng c n xa h i d n s …”(26). kh ng co ranh gi i ro r t. Nh n chung, xa Loai y ki n khac ( ng ao h n) h i d n s bao g m s a dang v kh ng kh ng nh, n c ta t khi i m i, vi c gian, nh n v t hoat ng va cac h nh th c x y d ng xa h i d n s , cao xa h i d n t ch c, khac nhau v m c nghi th c, s a tr thanh m t y u c u th c t . La s t quan va quy n l c”(25). ng i ng v ph a loai y ki n nay, tac gia Tr n c s cua nh ngh a nay, Trung D ng Xu n Ngoc a ch ng minh: “Cung t m tr n a ra h th ng c u truc cua xa v i ti n tr nh i m i toan di n t n c, h i d n s bao g m nh ng t ch c, nh xu th d n chu hoa i s ng xa h i va nhu cac h i t thi n, cac t ch c phi ch nh phu, c u x y d ng Nha n c phap quy n xa h i cac nhom c ng ng, cac t ch c phu n , chu ngh a cua d n, do d n va v d n cung cac t ch c d a tr n t n ng ng, cac h i t ng b c thu c nh ng thanh t u ngh nghi p, cac c ng oan, cac nhom quan trong… V n t ra la, xy t ng tr , cac phong trao xa h i, cac h i d ng va phat huy vai tro to l n, ngay cang kinh doanh, v.v. t ng cua Nha n c phap quy n th ng T p th tac gia cua cu n sach Xa h i th i v i vi c phat tri n kinh t th tr ng d n s la g ? (What is civil society?) cho nh h ng xa h i chu ngh a, m t y u c u r ng, s t n tai cua xa h i d n s lam d t tyu t ra la phai x y d ng va phat dang cho s ph bi n cac th ng tin c n huy manh me vai tro cua xa h i d n s . thi t i v i d n chung — nh ng ng i co i u o co ngh a la, n c ta, ch co th th co s l a chon t t h n trong b u c , x y d ng c Nha n c phap quy n th c trong vi c tham gia vao cac hoat ng ch nh tr , lam cho ch nh phu tr n n co s m t khi co xa h i d n s ch th c. trach nhi m h n. Xa h i d n s , do o, co Ng c lai, n u kh ng ho c ch a co xa h i quan h m t thi t v i ch d n chu va d n s phat tri n ch th c th cung ch a ch ai di n. th co Nha n c phap quy n xa h i chu 2. n c ta ngh a cua d n, do d n va v d n th c i v i ph n l n ng i Vi t Nam, k s ”(27). ca kh ng t nha khoa hoc, xa h i d n s (25) http://en.wikipedia.org/wiki/civilsociet. v n con la m t v n m i me. No m i me (26) D n theo D ng Xu n Ngoc. Nh n di n, nh ca v t n goi l n cach hi u n i ham cua h ng x y d ng va phat huy vai tro xa h i d n s khai ni m nay. No cang m i me h n Vi t Nam tr c xu th h i nh p qu c t . In trong: cach anh gia vai tro cua xa h i d n s V n ki n ai h i X cua ang C ng san Vi t Nam — ly lu n va th c ti n do Pham V n Nh ng v n trong ch ta. c va ng H u Toan ng chu bi n. Nxb Khoa Nh n chung, n c ta hi n nay ang hoc xa h i, Ha N i, 2008, tr.524. t n lai hai loai y ki n khac nhau: (27) D ng Xu n Ngoc. S d., tr.520. 40
  11. QUAN I M CUA CHU NGH A MAC V XA H I D N S ... T t t ca nh ng i u a tr nh bay T y. Nh ng Ng i lai danh s quan t m c bi t n v n x y d ng m t ch tr n, chung t i th y co th rut ra m t s d n chu, m t nha n c d n chu ki u m i nh n nh nh sau: Vi t Nam k t sau Cach mang thang 1. Xa h i d n s kh ng phai la cai Tam thanh c ng. Nh ng t t ng h t s c “b y” do ph ng T y cai t nh m t s gian d ma r t s u s c cua Ng i v d n ng i quan ni m. Th c t l ch s cho th y, xa h i d n s la h nh th c t ch c xa h i la chu, d n lam chu, s nghi p khang c n thi t phai co lam c s cho nha chi n va ki n qu c, i m i va x y d ng la n c ch nh tr khi cac qu c gia d n t c c ng vi c cua d n, quy n hanh va l c l ng u n i d n… ro rang v a co i m b c vao th i ai v n minh, th i ai phat t ng ng, v a co ph n cu th hoa va tri n c ng nghi p va th ng nghi p, g n phat tri n th m quan i m cua C.Mac, v i nhi u m i quan h giao ti p a dang, Ph. ngghen v ban ch t cua ch dn phong phu ca b n trong va b n ngoai. chu va cua nha n c d n chu ch n ch nh, ung nh C.Mac a kh ng nh: “Nha v vai tro to l n cua nh n d n trong moi n c ch nh tr kh ng th t n tai n u hoat ng cua i s ng xa h i. V i m t kh ng co c s t nhi n la gia nh va c ham ngh a nh t nh, phai ch ng o cung s nh n tao la xa h i c ng d n. Chung la ch nh la t t ng cua H Ch Minh v m t conditio sine qua non ( i u ki n c n thi t) xa h i d n s ch th c, tuy Ng i kh ng cua nha n c”(28). s dung thu t ng nay. 2. Xa h i d n s a b t u manh nha 4. K th a va phat tri n quan i m trong cac t ng l p d n c t do d i ch cua chu ngh a Mac v xa h i d n s trong d n chu chu n th i c Hy Lap, ma Arixt t ch d n chu va nh ng t t ng g n gui goi la “h i cua cac h i”. Nh ng r i no h u cua H Ch Minh, ng th i tham khao va nh b tri t ti u d i ch qu n chu v n dung co l a chon kinh nghi m cua th chuy n ch th i trung c ch u u. Phai gi i vao i u ki n cu th cua n c ta ngay n khi chu ngh a t ban ra i, th xa h i nay, chung t i cho r ng a n luc ang d ns m id nd n c phat tri n cung va Nha n c ta c n ch nh th c th a nh n v i s phat tri n cua giai c p t san. Tuy (th ng qua m t ao lu t v l p h i) va nhi n, do nha n c d n chu t san la nha th c s ch m lo n vi c x y d ng xa h i n c ai di n cho thi u s cac giai c p co d n s theo nh h ng xa h i chu ngh a c quy n, n n vai tro cua xa h i d n s Vi t Nam. B i, cung v i vi c phat tri n d i ch t ban, nh t la d i ch n n kinh t th tr ng nh h ng xa h i qu n chu l p hi n — m t h nh th c bi n chu ngh a, cung c Nha n c phap quy n th cua ch t ban —, v n con nhi u xa h i chu ngh a cua d n, do d n va v han ch . V th , cac nha sang l p chu d n, vi c x y d ng thanh c ng xa h i d n ngh a xa h i khoa hoc a xu t quan s nh h ng xa h i chu ngh a se tao i m co t nh cach mang v vi c x y d ng thanh th ki ng ba ch n v ng ch c, bao m t xa h i d n s ch th c, lam c s cho am cho s nghi p i m i toan di n t m t m t ch d n chu, m t nha n c n c v muc ti u d n giau, n c manh, xa d n chu ch n ch nh, ma o chu quy n h i c ng b ng, d n chu, v n minh ngay phai th c s thu c v nh n d n. cang thu c nh ng thanh t u to l n h n 3. La m t nha hi n tri t ph ng ng, n a trong th i gian t i. H Ch Minh d ng nh ch a bao gi ban nv n xa h i d n s theo ki u han (28) C.Mac va Ph. ngghen. Toan t p, t.1. Nxb l m, bac hoc nh cac nha ly lu n ph ng Ch nh tr Qu c gia, Ha N i, 1995, tr.315. 41
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1248 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2