Điều trị hen phế quản theo GINA tại Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐIỀU TRỊ HEN PHẾ QUẢN THEO GINA<br /> TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TIỀN GIANG<br /> Trần Thanh Hải*, Tạ Văn Trầm*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang triển khai thực hiện chẩn đoán, xử trí và quản lý hen theo GINA<br /> vào năm 2008<br /> Mục tiêu: Đánh giá kết quả điều trị hen phế quản theo GINA tại Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang.<br /> Phuương pháp: Thử nghiệm lâm sàng với một nhóm (trước sau)<br /> Kết quả: Giảm triệu chứng 98%, không còn trường hợp nào phải nhập viện cấp cứu. Sau điều trị: Mức độ<br /> kiểm soát hoàn toàn là 59,7%, một phần là 40,3%. 100% BN giảm bậc sau 12 tháng điều trị. Tác dụng phụ của<br /> thuốc không đáng kể. Tỉ lệ tuân thủ điều trị chung là 96,7%. PEF là chỉ số nhạy nhất trong việc chẩn đoán và<br /> theo dõi bệnh,<br /> Kết luận: Việc áp dụng quản lý hen theo GINA tại BVĐK Tiền Giang có hiệu quả cao<br /> Từ khoá: hen, chiến lược toàn cầu về hen.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> TREATMENT OF ASTHMA ASHESED TO GINA IN TIEN GIANG GENERAL HOSPITAL<br /> Ta Van Tram, Tran Thanh Hai * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 4 - 2011: 46 - 53<br /> Background: The application GINA to asthma manage in the community in Tien Giang General Hospital<br /> was done in 2008<br /> Objective: To evaluate the result of treatment of asthma ashesed to GINA in Tien Giang General Hospital<br /> Method: clinical experiment<br /> Results: 98% of patients got a symptom decline after treatment. The rate of emergency room visits due to<br /> asthma was 0%. After treatment, 59.7% of patients were under control. 100% of patient got a step decline. The<br /> adverse effects og asthmatic drugs were not remarkable. The rate of compliance was 96.7%. PEF is the sensitive<br /> value for diagnosis and control asthma<br /> Conclusion: The application GINA in the asthma management at Tien Giang General Hospital showed<br /> high efficiency<br /> Key words: asthma, GINA.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Hen phế quản là bệnh viêm đường hô hấp<br /> mãn tính ảnh hưởng đến sức khoẻ con người ở<br /> tất cả các lứa tuổi, chủng tộc và tầng lớp xã hội(3).<br /> Trong 20 đến 30 năm gần đây, những thành tựu<br /> y học đã giúp con người hiểu biết sâu sắc về<br /> bệnh hen, đồng thời phát triển được nhiều<br /> *<br /> <br /> Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang<br /> <br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS. Tạ Văn Trầm<br /> <br /> 46<br /> <br /> phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn cho<br /> người bệnh. Chiến lược toàn cầu về hen (GINA)<br /> đã được soạn thảo để gia tăng sự hiểu biết về<br /> hen trong nhân viên y tế, trong cộng đồng và để<br /> cải thiện việc phòng ngừa và xử trí thông qua nỗ<br /> lực phối hợp toàn cầu(1). Tuy nhiên việc áp dụng<br /> GINA vẫn còn nhiều hạn chế.<br /> <br /> ĐT: 0913771779<br /> <br /> Email: tavantram@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Cấp Cứu Trưng Vương<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> Năm 2008, Phòng khám chuyên về hô hấp<br /> tại Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang mới được<br /> triển khai và bắt đầu thực hiện chẩn đoán, xử trí<br /> và quản lý hen theo hướng dẫn của GINA.<br /> Chúng tôi tiến hành đề tài này nhằm đánh<br /> giá hiệu quả áp dụng điều trị hen theo phương<br /> pháp GINA, một phương pháp tiên tiến nhất<br /> trên thế giới hiện nay, tại Bệnh viện Đa khoa<br /> Tiền Giang. Trên cơ sở đó có thể rút ra kinh<br /> nghiệm hữu ích trong việc nâng cao chất lượng<br /> điều trị hen, mang lại nhiều lợi ích cho những<br /> bệnh nhân hen và cho toàn xã hội.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Dân số mục tiêu<br /> Tất cả BN từ 7 tuổi trở lên đến khám, được<br /> chẩn đoán xác định hen và điều trị ngoại trú<br /> theo hướng dẫn GINA tại phòng khám hô hấp<br /> BVĐK Tiền Giang từ 15/01/2009 đến 15/5/2011.<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> - BN từ 7 tuổi trở lên đến khám lần đầu<br /> tiên từ ngày 15/01/2009, được điều trị và theo<br /> dõi sau 12 tháng đến ngày 15/5/2011. BN được<br /> chẩn đoán xác định hen theo GINA, trong đó<br /> tiêu chuẩn vàng là thực hiện đo hô hấp ký có<br /> thử thuốc giãn phế quản theo tiêu chuẩn của<br /> hiệp hội ATS.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> BN có các bệnh phổi khác kèm theo: lao<br /> phổi, COPD, BN có thai và đang cho con bú, BN<br /> có bệnh lý tim mạch kèm theo như suy tim, tăng<br /> huyết áp, loạn nhịp tim…, không đo được hô<br /> hấp ký có thử thuốc giãn phế quản, không đồng<br /> ý tham gia nghiên cứu.<br /> Cỡ mẫu<br /> Công thức: Thử nghiệm lâm sàng với một<br /> nhóm (trước sau)<br /> n = Z2(1-α/2) x {((1-P1)/P1) + ((1-P0)/P0)}/(ln(1- ε))2<br /> <br /> + P1: tỷ lệ bệnh nhóm tiếp xúc với yếu tố<br /> nguy cơ (nhóm bệnh sau can thiệp).<br /> + P0: tỷ lệ bệnh nhóm không tiếp xúc với<br /> yếu tố nguy cơ (nhóm bệnh trước can thiệp).<br /> + ε: độ chính xác mong muốn (chênh lệch<br /> giữa RR của quần thể và RR của mẫu).<br /> Trong đó:- Tỷ số 2 nhóm = 1 tức số người<br /> nhóm tiếp xúc và nhóm chứng bằng nhau<br /> - RR = 10 (do dự kiến kết quả sau<br /> can thiệp rất tốt).<br /> - Tỷ suất nhóm chứng (trước can<br /> thiệp) tức tỷ suất bệnh là 0,4.<br /> - α = 0,05<br /> <br /> - β = 0,7<br /> <br /> Cỡ mẫu là 257. Chúng tôi thực hiện nghiên<br /> cúu trên 300 BN.<br /> <br /> - Được điều trị ngoại trú theo hướng dẫn<br /> GINA trong thời gian nghiên cứu.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> - Hẹn tái khám: tái khám mỗi 4 tuần. Mỗi<br /> lần tái khám sẽ được đánh giá triệu chứng lâm<br /> sàng, cách dùng thuốc, mức độ tuân thủ điều trị,<br /> phát hiện các tác dụng phụ của thuốc, kiểm tra<br /> các nội dung đã được giáo dục, điều chỉnh bổ<br /> sung các nội dung còn thiếu hoặc bệnh nhân<br /> chưa rõ, chỉ định chế độ điều trị tiếp theo, có<br /> một số trường hợp chỉ định đo lại hô hấp ký<br /> không thử thuốc khi cần. Như vậy mỗi bệnh<br /> nhân trong lô nghiên cứu có 11 lần tái khám.<br /> <br /> Thu thập dữ liệu<br /> Thiết kế hồ sơ bệnh án cho từng BN theo<br /> mẫu chung. Lập hồ sơ quản lý cho tất cả BN<br /> được chẩn đoán xác định, theo dõi và đánh giá<br /> điều trị theo GINA.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Thử nghiệm lâm sàng với một nhóm (trước<br /> sau).<br /> <br /> Xử lý và phân tích dữ liệu<br /> Phần mềm chương trình SPSS for Windows<br /> phiên bản 15.0.<br /> <br /> Chuyên Đề Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Cấp Cứu Trưng Vương<br /> <br /> 47<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 4 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> KẾT QUẢ<br /> Hiệu quả điều trị<br /> Triệu chứng lâm sàng<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> <br /> Biểu đồ 1: Diễn tiến triệu chứng lâm sàng.<br /> <br /> Triệu chứng thực thể khi khám phổi<br /> Bảng 1: Triệu chứng thực thể khi khám phổi<br /> Triệu<br /> chứng<br /> <br /> Thời gian giảm bậc hen<br /> Bảng 3: Thời gian giảm bậc hen<br /> <br /> Sau 2 - 4<br /> Trước điều tuần điều trị<br /> trị<br /> <br /> Sau 3<br /> Sau 12<br /> tháng<br /> tháng<br /> điều trị<br /> điều trị<br /> %<br /> n<br /> %<br /> n<br /> %<br /> n %<br /> 19,67 219 73,00 280 93,33 300 100<br /> <br /> n<br /> Không 59<br /> triệu<br /> chứng<br /> Ran rít 143 47,67<br /> Ran ngáy 95 31,67<br /> Ran ẩm 2<br /> 0,67<br /> Ran nổ<br /> 1<br /> 0,32<br /> <br /> 25<br /> 41<br /> 15<br /> 0<br /> <br /> 8,33<br /> 13,67<br /> 5,00<br /> 0<br /> <br /> 8<br /> 12<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 2,67<br /> 4,00<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> Bậc nặng của hen trước và sau điều trị<br /> Bảng 2: Bậc nặng của hen trước và sau 12 tháng<br /> điều trị<br /> Điều trị Trước điều trị<br /> Bậc hen<br /> Bậc 1<br /> Bậc 2<br /> Bậc 3<br /> Bậc 4<br /> <br /> 48<br /> <br /> n<br /> <br /> %<br /> <br /> 15<br /> 70<br /> 105<br /> 110<br /> <br /> 5,0<br /> 23,3<br /> 35<br /> 36,7<br /> <br /> Sau 12 tháng<br /> điều trị<br /> n<br /> %<br /> 294<br /> 6<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 98<br /> 2<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> P<br /> P < 0,001<br /> P < 0,001<br /> P < 0,001<br /> P < 0,001<br /> <br /> Bậc hen ban đầu<br /> Bậc 4<br /> Bậc 3<br /> Bậc 2<br /> <br /> Giảm bậc sau 12 tháng điều trị<br /> Số ngày điều trị<br /> N<br /> (Mean ± SD)<br /> 110<br /> 155 ± 55,7<br /> 105<br /> 122 ± 52,6<br /> 64<br /> 101 ± 40,9<br /> <br /> Mức độ kiểm soát trước và sau điều trị<br /> Bảng 4: Các đặc tính của mức độ kiểm soát trước và<br /> sau điều trị<br /> Điều trị Trước<br /> điều trị<br /> Đặc tính<br /> Triệu chứng ban<br /> ngày<br /> Thức giấc về đêm<br /> Giới hạn hoạt động<br /> Nhu cầu dùng thuốc<br /> cắt cơn<br /> PEF hay FEV1<br />