Điều trị phẫu thuật u di căn não

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT U DI CĂN NÃO<br /> Trần Thiện Khiêm*, Nguyễn Phong*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học và kết quả điều trị phẫu thuật của u di căn não.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu tiến cứu mô tả hàng loạt ca. Từ tháng 1/2010 đến tháng 06/2012 có 84 trường<br /> hợp u di căn não được phẫu thuật tại khoa Ngoại Thần kinh-BV Chợ Rẫy. Tác giả đã mô tả các dấu hiệu lâm sàng<br /> của u di căn não, tất cả bệnh nhân đều được đánh giá hình ảnh dựa vào MRI não. Tình trạng trước mổ được<br /> đánh giá bằng thang điểm Glasgow và Karnofsky. Kết quả phẫu thuật đánh giá lúc ra viện bằng điểm GOS, lấy<br /> hết u và biến chứng sau mổ.<br /> Kết quả: Tuổi trung bình của 54 nam (64%) và 30 nữ (36%) là 53,2 ± 9,9 tuổi (19 -74). 88% bệnh nhân<br /> không có tiền sử ung thư trước đó. Triệu chứng lâm sàng gồm: đau đầu (95%), yếu nửa người (43%), dấu tiểu<br /> não (18%) và động kinh là 7%. U di căn trên lều chiếm 74%, thường gặp ở thùy trán (40,6%), thường chỉ có 1 u<br /> chiếm 70,2. Đường kính u trung bình là 39,6 ± 13,7mm. Ung thư nguyên phát chủ yếu là từ phổi (40,5%),<br /> tuyến giáp (19%) và không rõ nguồn gốc là 24%. Kết quả lấy toàn bộ u là 93%, không có trường hợp nào tử<br /> vong do mổ và 2 trường hợp liệt nặng nửa người hơn trước mổ (2,4%), không có biến chứng xuất huyết hay mổ<br /> lại, nhiễm trùng hoặc dò dịch não tủy sau mổ. 97,6 % có kết quả tốt sau mổ: hồi phuc 63,1% và tàn phế vừa<br /> 34,5%.<br /> Kết luận: Phẫu thuật u di căn não trong một số trường hợp chọn lọc mang lại hiệu quả và tính an toàn cao,<br /> cải thiện chất lượng cuộc sống tạm thời cho bệnh nhân ung thư.<br /> Từ khóa: U di căn não, phẫu thuật, xạ toàn bộ não<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE SURGICAL TREATMENT OF BRAIN METASTASES<br /> Tran Thien Khiem, Nguyễn Phong* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 4 - 2012: 59 - 64<br /> Objective: To evaluate the clinical feature, radiology and results of surgical treatment of brain metastases.<br /> Methods: Prospective and descriptive study, 84 patients with brain metastases who underwent surgery at<br /> the Neurosurgery department of ChoRay Hospital from 1/2010 to 06/2012. We descriptived clinical features of<br /> brain metastases, diagnosis were made by MRI of the brain. All patients wered assessed by the GCS and<br /> Karnofsky scale in the preoperative. The post-operative results were evaluated by GOS, total tumoral remove and<br /> complication on the discharge time.<br /> Results: Mean age of the 54 male (64%) and 30 female (36%) patient was 53.2 ± 9.9 years (ranging 19-74<br /> years). 88% had no known history of malignancy prior to neurosurgical admission. Clinical features consisted of:<br /> headache (95%), hemiparesis (43%), cerebellar signs (18%) and seizures (7%). The mean diameter of tumors was<br /> 39± 14.2mm. 70.2% were solitary metastases, supratentorial tumors (74%), the highest incidence of parenchymal<br /> mets was frotal lobe (40.6%). Primary malignancies were mainly lung (40.5%), thyroid gland (19%) and<br /> undetermined (35%). 93% totally removed. No one died in this study. Complications in surgical group include<br /> two of hemiplegia (2.4%). There were not any hemorrhages, preoperative, infections, or CFS leakage. 97.6%<br /> patients had post-operative good outcome (good recovery: 63.1% and moderate disability 34.5%)<br /> Conclusion: The selective surgical treament of brain metastases was safe and effective treatment. The quality<br /> *Khoa phẫu thuật thần kinh bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Tác giả liên lạc: ThS. BS Trần Thiện Khiêm ĐT: 0989299759<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu Thuật Thần Kinh<br /> <br /> Email:ttkhiemntk@yahoo.com.vn.<br /> <br /> 59<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> <br /> of life was improved.<br /> Key words: Brain metastases, surgical treatment, whole brain radiotherapy<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> U di căn não là u não thường gặp ở người<br /> lớn, khoảng 20%- 40% bệnh nhân ung thư sẽ<br /> diễn tiến đến di căn não và nó trở thành nguyên<br /> nhân quan trọng gây tử vong và thương tật cho<br /> bênh nhân ung thư.<br /> Theo thống kê tại Mỹ mỗi năm có khoảng<br /> 170.000 trường hợp u di căn não mới mắc (2). Sở<br /> dĩ u di căn não có chiều hướng gia tăng là do có<br /> sự gia tăng thời gian sống của bệnh nhân ung<br /> thư nhờ những tiến bộ trong điều trị ung thư<br /> nguyên phát, hai là nhờ sự phát triển của ngành<br /> chẩn đoán hình ảnh nhất là cộng hưởng từ có<br /> thể phát hiện những di căn còn nhỏ. Mặt khác<br /> các tác nhân hóa trị ung thư toàn thân có tính<br /> xuyên thấu qua hàng rào máu não kém ngược<br /> lại đôi khi còn làm yếu đi hàng rào máu não làm<br /> cho ung thư di căn theo đường máu tới não.<br /> Trước đây điều trị u di căn não chủ yếu là xạ<br /> toàn bộ não và dùng corticoid kéo dài để làm<br /> giảm triệu chứng và kéo dài thời gian sống<br /> trung bình từ 3 đến 6 tháng. Ngày nay với sự<br /> tiến bộ trong kỹ thuật phẫu thuật thần kinh kết<br /> hợp với xạ trị làm kéo dài thời gian sống thêm,<br /> làm cho xu hướng điều trị phẫu thuật u di căn<br /> não ngày càng được lựa chọn. Hơn nữa phẫu<br /> thuật là điều trị duy nhất cho kết quả mô học<br /> nhất là những trường hợp không rõ u nguyên<br /> phát, phẫu thuật làm giảm triệu chứng hiệu quả<br /> và kiểm soát u tại chỗ tốt hơn, làm giảm tác<br /> dụng phụ do sử dụng corticoid kéo dài.<br /> Ở nước ta, phẫu thuật u di căn não chỉ được<br /> thực hiện tại một số trung tâm lớn(1). Ở bệnh<br /> viện Chợ Rẫy, những năm gần đây số lượng u<br /> di căn não được điều trị ngày càng nhiều đồng<br /> thời kết hợp với sự sẵn có của xạ trị toàn não và<br /> xạ phẫu là mô hình điều trị được lựa chọn hiện<br /> nay. Tuy nhiên cho đến nay chưa có công trình<br /> nào đánh giá đầy đủ về vấn đề này, vì vậy<br /> chúng tôi tiến hành đề tài “Điều trị phẫu thuật u<br /> di căn não”nhằm mục tiêu:<br /> <br /> 60<br /> <br /> - Khảo sát đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học<br /> của u di căn não<br /> - Bước đầu đánh giá kết quả phẫu thuật u di<br /> căn não<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> 84 trường hợp u di căn não được mổ có kết<br /> quả giải phẫu bệnh là u di căn não từ tháng<br /> 01/2010- 06/2012.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> U sàn sọ xâm lấn não<br /> Các trường hợp u di căn màng não, xương<br /> sọ, da đầu.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Tiến cứu mô tả hàng loạt ca<br /> <br /> Cách thức tiến hành<br /> Thu thập các dữ liệu lâm sàng và cận lâm<br /> sàng, kết quả phẫu thuật với mẫu bệnh án được<br /> thiết kế sẵn cho tất cả bệnh nhân u não có kết<br /> quả giải phẫu bệnh là u di căn não<br /> Xử lí số liệu bằng phần mềm thống kê SPSS<br /> 13.0<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Trong thời gian 2,5 năm, chúng tôi đã phẫu<br /> thuật 84 trường hợp u di căn não. Tuổi trung<br /> bình của 54 nam (64%) và 30 nữ (36%) là 53,2 ±<br /> 9,9 tuổi (19- 74), tập trung chủ yếu là 40- 59 tuổi<br /> (70,3%), nam gấp 1,8 lần nữ. Đặc điểm lâm sàng<br /> của u di căn não được trình bày trong bảng 1.<br /> Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng của u di căn não<br /> Đặc điểm<br /> Bệnh sử kéo dài<br /> ≤ 3 tháng<br /> > 3 tháng<br /> Tiền sử ung thư<br /> Chưa biết<br /> nguyên phát<br /> Đã biết<br /> Triệu chứng lâm<br /> Đau đầu<br /> sàng<br /> Ói<br /> Động kinh<br /> Yếu liệt nửa người<br /> Hội chứng tiểu não<br /> <br /> Số lượng (%)<br /> 68 (81%)<br /> 16 (19%)<br /> 74 (88%)<br /> 10 (12%)<br /> 80 (95%)<br /> 22 (26,2%)<br /> 6 (7%)<br /> 36 (43%)<br /> 15 (18%)<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> Đặc điểm<br /> Thay đội tâm thần<br /> Giảm thị lực<br /> <br /> Số lượng (%)<br /> 4 (4,8%)<br /> 7 (8,3%)<br /> <br /> Tình trạng trước mổ của bệnh nhân được<br /> đánh giá bằng thang điểm Glasgow và<br /> Karnofsky trong bảng 2:<br /> Bảng 2: Tình trạng trước mổ<br /> <br /> Tuyến giáp<br /> Đại tràng<br /> Dạ dày<br /> Tử cung<br /> Không biết<br /> Khác<br /> Tổng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 16<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 20<br /> 3<br /> 84<br /> <br /> 19<br /> 2,4<br /> 1,2<br /> 1.2<br /> 23,8<br /> 3,6<br /> 100.0<br /> <br /> Tất cả bệnh nhân đều được chẩn đoán bằng<br /> MRI não. Kích thước u được đo trên MRI,<br /> đường kính lớn nhất của u trung bình là 39,6 ±<br /> 13,7 mm (15- 90mm). U thường chỉ xuất hiện ở<br /> một bên bán cầu não (74%) và có ở cả 2 bán cầu<br /> não là 26%, vị trí và số lượng u được trình bày<br /> lần lượt ở bảng 3 và bảng 4.<br /> <br /> Chúng tôi đánh giá kết quả lấy hết u dựa<br /> vào CT não cản quang được thực hiện trong<br /> vòng 24- 48 giờ đầu sau mổ, tình trạng phù não<br /> cũng như biến chứng máu tụ sau mổ cũng được<br /> đánh giá và điều trị kịp thời. 94% trường hợp<br /> chúng tôi chỉ mổ 1 u, tuy nhiên chúng tôi cũng<br /> lấy 2 u trong một lần mổ cho 5 bệnh nhân (6%).<br /> Có 6/84 trường hợp u liên quan tới vùng vận<br /> động chúng tôi có sử dụng Navigation hướng<br /> dẫn trong lúc mổ. Kết quả sớm được đánh giá<br /> lúc ra viện (7-15 ngày sau mổ) theo thang điểm<br /> GOS và các biến chứng sau mổ rất ít, chỉ có 2<br /> bệnh nhân (2,4%) liệt nặng nửa người sau mổ<br /> thể hiện trong bảng 6 và bảng 7.<br /> <br /> Bảng 3. Vị trí u di căn não<br /> <br /> Bảng 6. Kết quả phẫu thuật<br /> <br /> Tình trạng trước mổ<br /> 13-15 điểm<br /> Điểm Glasgow<br /> trước mổ<br /> 7-12 điểm<br /> 3<br /> <br /> 59 (70%)<br /> 14 (16,7%)<br /> 4 (4,8%)<br /> 7 (8,3%)<br /> <br /> Hầu hết các trường hợp u di căn não có giải<br /> phẫu bệnh là ung thư biểu mô tuyến, cụ thể<br /> trong bảng 5.<br /> Bảng 5. Các loại u nguyên phát<br /> Loại u nguyên phát<br /> Phổi<br /> Vú<br /> Buồng trứng<br /> Melanoma<br /> <br /> Kết quả lấy u<br /> Toàn bộ<br /> Bán phần<br /> Sinh thiết hở<br /> Sinh thiết stereotaxy<br /> <br /> Tần suất<br /> 34<br /> 2<br /> 3<br /> 2<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 40,5<br /> 2.4<br /> 3.6<br /> 2.4<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu Thuật Thần Kinh<br /> <br /> Tuổi trung bình trong nghiên cứu của chúng<br /> tôi là 53,2 ± 9,9 tuổi, tập trung chủ yếu là 40-59<br /> tuổi (70,3%), tỉ lệ nam: nữ là 1,8 : 1. Điều này<br /> cũng phù hợp với nhiều nghiên cứu trên thế<br /> giới là u thường gặp ở người lớn tuổi từ 50-70<br /> tuổi và sự khác biệt ở hai giới là không lớn(2).<br /> Triệu chứng hầu như luôn có là đau đầu<br /> (95%), đau đầu là triệu chứng của rất nhiều<br /> bệnh, tuy nhiên u di căn não đau đầu là triệu<br /> chứng của tăng áp lực nội sọ và nhất là u trong<br /> lô nghiên cứu chúng tôi có kích thước khá lớn,<br /> <br /> 61<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> <br /> trung bình là 39,6 ± 13,7mm, gây hiệu ứng choán<br /> chỗ nhiều.<br /> Yếu liệt nửa người là triệu chứng thực thể<br /> thường gặp (43%) là do u thường liên quan<br /> với thùy trán gần vùng vận động hoặc vùng<br /> thái dương đỉnh là 2 vị trí di căn não thường<br /> gặp. Theo y văn u di căn não thường liên<br /> quan với vùng thái dương- đính - trán, do nó<br /> là vùng của các nhánh tận của động mạch não<br /> giữa, dễ bị tắc lại làm bẫy cho di căn phát<br /> triển, cũng như vùng ranh giới giữa chất<br /> trắng và chất xám. Kế đến là dấu hiệu tiểu não<br /> (18%). Theo tác giả Greenberg khuyến cáo u<br /> tiểu não người lớn phải được xem là u di căn<br /> não cho đến khi nó được chứng minh là<br /> không phải(2). Dấu hiệu tiểu não là triệu<br /> chứng rất có giá trị cho chẩn đoán di căn hố<br /> sau cần được khám thường quy trên lâm sàng.<br /> Tất cả bệnh nhân đều được chẩn đoán bằng<br /> MRI não, các đặc điểm hình ảnh học của u được<br /> tác giả đánh giá cụ thể. Đường kính lớn nhất của<br /> u trung bình là 39,6 ± 13,7mm. U trên lều chiếm<br /> 74 %, thường gặp ở thùy trán (40,6%). Chúng tôi<br /> đánh giá mức độ lấy hết u dựa vào hình chụp<br /> CT não cản quang được thực hiện trong vòng<br /> 24-48 giờ sau mổ. Các biến chứng như máu tụ<br /> trong sọ, phù não sau mổ cũng được đánh giá<br /> và điều trị tích cực. Tỉ lệ lấy toàn bộ u cao (93%),<br /> chủ yếu là chỉ mổ 1 u (94%), những u lớn, gây<br /> triệu chứng, đe dọa sự sống. 6/84 trường hợp u<br /> nằm gần ở vùng chức năng (vận động, ngôn<br /> ngữ) có sử dụng Navigation hướng dẫn trong<br /> lúc mổ, giúp cho phẫu thuật an toàn hơn, ít tổn<br /> thương não hơn, kỹ thuật này cũng đã được<br /> nhấn mạnh trong nhiều nghiên cứu(6,7). Có 29<br /> trường hợp (34,5%) chẩn đoán trước mổ không<br /> phải u di căn (u sao bào, u màng não, áp xe não)<br /> và kết quả sau mổ là u di căn, đều được tiếp tục<br /> tầm soát u nguyên phát. Tất cả các trường hợp u<br /> di căn não sau mổ đều được hẹn xạ trị tại khoa<br /> ung bướu và tiếp tục tầm soát cũng như điều trị<br /> u nguyên phát một cách hệ thống.<br /> Các triệu chứng lâm sàng của u di căn não<br /> diễn tiến khá nhanh, 81 % bệnh sử dưới 3 tháng<br /> <br /> 62<br /> <br /> và 88% trường hợp chưa biết tiền sử ung thư hệ<br /> thống trước đó, triệu chứng của u não như là<br /> biểu hiện đầu tiên của bệnh ung thư giai đoạn<br /> có di căn xa. Điều này có trái ngược với nhiều<br /> nghiên cứu ở Mỹ và Châu Âu, các bệnh nhân<br /> hầu hết có tiền sử ung thư đã điều trị trước đó<br /> rồi mới di căn não. Như vậy có thể do nhiều yếu<br /> tố: bệnh nhân của chúng ta ít quan tâm sức<br /> khỏe, dân trí còn thấp hoặc kỹ thuật, chiến lược<br /> chăm sóc sức khỏe định kỳ ở người lớn nước ta<br /> còn hạn chế.<br /> Các bệnh nhân chúng tôi mổ hầu hết có<br /> thang điểm Glassgow 13-15 điểm (97,6%), và<br /> tình trạng tổng quát còn tốt, 93% có điểm<br /> Karnofsky trên 70 điểm. Điều này cũng phù hợp<br /> với chỉ định mổ u di căn của nhiều nghiên<br /> cứu(2,3,4,7). Điểm Karnofsky và glassgow cao thể<br /> hiện tình trạng thần kinh ổn định cũng như tình<br /> trạng tòan thân còn khá tốt, ung thư hệ thống<br /> chưa lan rộng hoặc đang được kiểm soát tốt, nó<br /> là yếu tố tiên lượng rất có giá trị cho kết quả<br /> điều trị phẫu thuật u di căn não. Nghiên cứu<br /> của chúng tôi còn cho thấy có mối tương quan<br /> thuận giữa điểm Karnofsky trước mổ với kết<br /> quả sớm sau mổ, điểm Karnofsky càng cao thì<br /> kết quả sau mổ càng tốt có ý nghĩa thống kê với<br /> p< 0,001 (F Anova =19,8). Khảo sát mối tương<br /> quan giữa đường kính u với kết quả sau mổ cho<br /> thấy sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê (với<br /> p= 0,85 > 0,05) có nghĩa là kích thước u lớn<br /> không có ảnh hưởng đến kết quả sau mổ xấu.<br /> Bằng các phương tiện chẩn đoán hiện đại<br /> được áp dụng tại bệnh viện Chợ Rẫy như X<br /> quang phổi, CT ngực bụng, MRI sọ não, siêu âm<br /> bụng, xạ hình xương, dấu ấn ung thư… được<br /> dùng thường qui trong chẩn đoán u di căn não<br /> và kể cả PET-CT cũng được ứng dụng nhưng<br /> chỉ vài trường hợp. Có những trường hợp chưa<br /> tầm soát thấy u nguyên phát, chúng tôi phẫu<br /> thuật lấy u dựa vào kết quả giải phẫu bệnh gợi ý<br /> u nguyên phát và bệnh nhân được tiếp tục tầm<br /> soát sau mổ. Kết quả cho thấy u di căn não chủ<br /> yếu là ung thư biểu mô tuyến từ phổi (40,5 %),<br /> kế đến là tuyến giáp (19%) và các cơ quan khác<br /> như vú, buồng trứng, da.. ít gặp, có 2 (2,4%)<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu thuật Thần Kinh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012<br /> trường hợp melanoma ác di căn não cũng được<br /> ghi nhận. Kết quả này cũng tương tự với các<br /> nghiên cứu của Greenberg MS, Stephen J, Sills<br /> AK và tác giả Đồng Văn Hệ, cho rằng tỉ lệ u di<br /> căn từ phổi và vú chiếm trên 50% các di căn<br /> não(1,2,6). Khoảng 24% các trường hợp không rõ u<br /> nguyên phát, tỉ lệ này còn cao so với thế giới.<br /> Mặc dù PET-CT có giá trị rất quan trọng trong<br /> việc tầm soát ung thư sớm nhưng vì nhiều lý do<br /> bệnh nhân trong nghiên cứu này chưa được ứng<br /> dụng nhiều. Mặt khác tại thời điểm u di căn não<br /> bằng những phương tiện hiện đại cũng có sự<br /> giới hạn trong việc tầm soát, theo y văn thế giới<br /> tỉ lệ này dao động trong khoảng 10%(2).<br /> Vai trò của phẫu thuật u di căn não đã được<br /> chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Phẫu thuật<br /> là điều trị duy nhất mà có thể cho kết quả mô<br /> học và đặc biệt là bệnh nhân không rõ u nguyên<br /> phát, nó làm giảm triệu chứng nhanh, kiểm soát<br /> thương tổn tại chỗ tốt hơn và lâu dài hơn so với<br /> xạ trị đơn thuần. Trong nghiên cứu của chúng<br /> tôi phẫu thuật cho kết quả tốt, tỉ lệ lấy toàn bộ u<br /> là 93%, không có trường hợp nào tử vong do<br /> phẫu thuật. Hơn nữa biến chứng sau mổ cũng<br /> rất thấp, chỉ 2 trường hợp (2,4%) liệt nặng hơn<br /> sau mổ và không có biến chứng tụ máu hố mổ,<br /> nhiễm trùng…Vì phần lớn u di căn não có ranh<br /> giới rõ, mạch nuôi tương đối dễ cầm máu đồng<br /> thời sự lựa chọn u có vị trí phẫu thuật dễ tiếp<br /> cận cũng như có sự tiến bộ trong kỹ thuật mổ<br /> giúp cho phẫu thuật thành công cao. Kết quả<br /> này cũng tương tự với các nghiên cứu của các<br /> tác giả trong và ngoài nước. Kết quả sau mổ cho<br /> thấy tỉ lệ hồi phục và tàn phế vừa lần lượt là<br /> 63,1% và 34,5%. Các bệnh đều được xạ toàn bộ<br /> não tại khoa ung bướu và điều trị u nguyên<br /> phát, thời gian sống thêm đang được theo dõi<br /> và trình bày trong một nghiên cứu khác. Thực tế<br /> thời gian sống thêm sau mổ phụ thuộc vào<br /> nhiều yếu tố như: tuổi, tình trạng trước mổ, sự<br /> lan rộng của ung thư hệ thống.<br /> U di căn não một ổ trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi là 70,2%, đây là chỉ định lý tưởng cho<br /> phẫu thuật và chúng tôi mổ một u là 79 trường<br /> hợp (94%). Nhiều nghiên cứu cho thấy mức độ<br /> <br /> Chuyên đề Phẫu Thuật Thần Kinh<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> chứng cứ loại I cho phẫu thuật tốt hơn xạ toàn<br /> bộ não. Mintz và cộng sự báo cáo nghiên cứu<br /> ngẫu nghiên phẫu thuật lấy bỏ u và xạ trị bổ<br /> xung tốt hơn so với xạ trị đơn thuần. Trong một<br /> nghiên cứu khác ở bệnh nhân u di căn não một<br /> ổ, Patchell và cộng sự đã so sánh kết quả mổ lấy<br /> u và xạ trị so với xạ trị đơn thuần cho thấy thời<br /> gian sống sót trung bình lâu hơn có ý nghĩa<br /> thống kê (40 tuần so với 15 tuần) và sự độc lập<br /> về chức năng cũng được duy trì lâu hơn (4). Mặt<br /> khác chúng tôi cũng mổ lấy 2 thương tổn di căn<br /> cho 4 bệnh nhân di căn não đa ổ. Trước đây u di<br /> căn não được xem như là chống chỉ định cho<br /> phẫu thuật thậm chí có thể lấy u dể dàng. Theo<br /> báo cáo của trung tâm Anderson (Texas) chỉ ra<br /> rằng có thể phẫu thuật u di căn đa ổ với thời<br /> gian sống cũng tương tự với u một ổ trung bình<br /> là 14 tháng. Các nghiên cứu khác của Binda và<br /> Iwadate cũng cho kết quả tương tự. Tuy nhiên<br /> số lượng thương tổn mổ thường ít hơn 3 và chỉ<br /> mổ những u lớn gây triệu chứng đe dọa sự sống<br /> và vị trí có thể lấy được.<br /> Tại bệnh viện Chợ Rẫy, số lượng bệnh nhân<br /> được chẩn đoán u di căn não khá nhiều song số<br /> lượng mổ không nhiều, trong 2,5 năm mà chúng<br /> tôi chỉ mổ 84 trường hợp. Điều này là vì bệnh<br /> nhân có bệnh cảnh lâm sàng của u di căn não rõ<br /> ràng, tổng trạng kém hoặc họ từ chối phẫu thuật<br /> được chúng tôi chỉ định điều trị xạ phẫu hoặc xạ<br /> trị toàn não tại trung tâm ung bướu, đây là thế<br /> mạnh trong một cơ sở có khả năng điều trị đa<br /> mô thức u di căn não như bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Ứng cử viên cho phẫu thuật u di căn não trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi là những bệnh nhân<br /> có tổng trạng còn tốt hay là điểm Karnofsky trên<br /> 70, một số u nghi di căn mà không rõ ổ nguyên<br /> phát cần phải mổ để có giải phẫu bệnh, thường<br /> không có tiền sử ung thư nguyên phát hay chưa<br /> có sự lan rộng của ung thư hệ thống và chủ yếu<br /> là u di căn một ổ hoặc u có kích thước lớn gây<br /> triệu chứng. Một u là chỉ định tốt cho phẫu<br /> thuật u di căn não, vẫn có thể mổ cùng lúc nhiều<br /> u tuy nhiên thường chúng tôi chỉ mổ dưới 3 u.<br /> <br /> 63<br /> <br />