Dinh dương và Thức ăn cho bò part 4

Chia sẻ: Ahfjh Kasjfhka | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

132
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Rơm ủ với phân urê là giải pháp thức ăn phù hợp với mô hình chăn nuôi bò trong nông thôn. Thực hiện cách chế biến thức ăn này dễ thực hiện, bà con nông dân chỉ cần dự trữ nguồn rơm sau mỗi vụ thu hoạch sau đó chế biến thành thức ăn giàu dinh dưỡng phục vụ chăn nuôi

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dinh dương và Thức ăn cho bò part 4

ðo trao ñ i hô h p trong bu ng hô h p D ng c thư ng ñư c dùng cho gia súc là bu ng hô h p. Có nhi u lo i bu ng hô h p khác nhau hi n ñang ñư c s d ng (hình 3.2). Lo i bu ng hi n ñ i nh t hi n nay là h th ng bu ng m. Không khí ñi qua bu ng v i t c ñ có th ño ñ c ñư c và m u không khí ñư c l y và phân tích t ñ ng. Như v y, CO2, CH4, và O2 tiêu th có th ñư c xác ñ nh m t cách chính xác b ng các thi t b ño (detectors). 1.3.3. ðo trao ñ i hô h p gia súc không nuôi nh t Trao ñ i hô h p có th ño ñư c nhưng không c n dùng bu ng hô h p mà dùng m t n (face mask). M t n này ñư c n i v i m t thi t b ñ xác ñ nh lư ng O2 tiêu th ho c c lư ng O2 tiêu th và lư ng CO2 s n xu t ra. Phương pháp này phù h p cho vi c nghiên c u mà th i gian ño ñ c ng n nhưng không th ño ñư c nhi t s n xu t ra khi gia súc ñang ăn u ng. ð nghiên c u trao ñ i năng lư ng m t th i gian dài gia súc không nuôi nh t (chăn th ch ng h n), HP có th ư c tính t t ng lư ng CO2 v i ñ chính xác có th ch p nh n ñư c. ð ư c tính t ng lư ng CO2 ngư i ta ñưa vào d ch th c a cơ th gia súc m t lo i carbon ñánh d u ñ ng v phóng x (C14bicarbonate natri) và l y m u d ch th c a cơ th ñ xác ñ nh m c ñ hoà tan c a carbon phóng x vào carbon do cơ th gia súc t o ra. 92
1.3.4. ðo năng lư ng tích lũy b ng k thu t cân b ng carbon - nitơ Trong nghiên c u năng lư ng v i bu ng hô h p nhi t s n xu t ra ñư c u c tính và năng lư ng gi l i ñư c xác ñ nh b ng hi u s gi a: ME ăn vào - nhi t s n xu t ra. Còn có cách l a ch n khác n a ñ ư c tính năng lư ng gi l i m t cách tr c ti p và tính nhi t s n xu t ra b ng phương pháp hi u s . D ng d tr năng lư ng ch y u gia súc sinh trư ng và v béo là protein và m , năng lư ng d tr dư i d ng carbohydrate là nh và tương ñ i n ñ nh. S lư ng protein và m d tr có th ñư c ư c tính b ng cách ti n hành các thí nghi m cân b ng carbon - ni tơ. Thông qua vi c ño lư ng carbon, nitơ ñi vào và ra kh i cơ th chúng ta tính ñư c ph n carbon, nitơ ñư c gi l i trong cơ th . Lư ng năng lư ng gi l i sau ñó có th tính ñư c b ng cách l y s lư ng ch t dinh dư ng ñư c gi l i nhân v i giá tr năng lư ng c a ch t dinh dư ng ñó. C carbon và nitơ ñ u ñi vào cơ th duy nh t thông qua th c ăn và nitơ r i kh i cơ th duy nh t qua phân và nư c ti u. Carbon còn r i kh i cơ th CO2 và CH4, và thí nghi m cân b ng ph i ñư c ti n hành trong các bu ng hô h p. Cách tính toán năng lư ng tích lũy ñư c ñư c mô ph ng trong m t ví d sau ñây cho m t gia súc d tr năng lư ng c d ng protein và m . gia súc ki u này lư ng carbon và nitơ ăn vào s l n hơn lư ng carbon và nitơ th i ra, và gia súc tr ng thái cân b ng dương v năng lư ng. S lư ng protein d tr ñư c tính b ng cách nhân cân b ng nitơ v i 1000/160 (= 6,25) vì protein c a cơ th có ch a kho ng 160 g nitơ/kg. Protein cũng ch a 512g carbon và s lư ng carbon ñư c d tr trong protein cũng có th tính ñư c. Ph n carbon còn l i ñư c gi l i trong m và có ch a kho ng 746g C/kg. Vì th , m d tr ñư c tính b ng cách chia cân b ng carbon, tr ph n ñã d tr trong protein, v i 0,746. Năng lư ng d tr trong protein và m sau ñó ñư c tính toán b ng cách s d ng các giá tr năng lư ng trung bình cho các mô c a cơ th gia súc. Nh ng giá tr này thay ñ i tuỳ thu c vào loài gia súc, ñ i v i bò và c u, giá tr hi n ñư c s d ng là 39,3MJ/kg cho m và 23,6 MJ/kg cho protein. Ví d v cách tính toán cho m t thí nghi m cân b ng ñư c trình bày b ng 3. 4. B ng 3.4. Tính toán năng lư ng tích lũy và nhi t s n xu t ra c a m t c u t thí nghi m cân b ng carbon - nitơ (Blaxter et al.,1955. J.of Agric. Sci., Cambridge, 46:292) 93
K t qu c a thí nghi m 24 h C (g) N (g) Năng lư ng (MJ) Lư ng th c ăn ăn vào 684,5 41,67 28,41 Th i ra trong phân 279,3 13,96 11,47 Th i ra trong nư c ti u 33,6 25,41 1,50 Th i trong CH4 20,3 - 1,49 Th i ra trong CO2 278,0 - - Cân b ng 73,3 2,3 - Lư ng ME ăn vào - - 13,95 Protein và m tích lũy Protein tích lũy (g) (2,3 x 6,25) 14,4 Carbon tích lũy trong protein (g) (14,4 x 0,512) 7,4 Carbon tích lũy trong m (g) (73,3-7,4) 65,9 M tích lũy (g) 65,9/0,746 88,3 Năng lư ng tích lũy và nhi t s n xu t Năng lư ng tích lũy trong protein (14,4 x13,6) 0,34 (MJ) Năng lư ng tích lũy trong m (88,3 x 39,3) 3,47 (MJ) T ng năng lư ng tích lũy (MJ) (0,34 + 3,47) 3,81 T ng nhi t s n xu t ra (MJ) (13,95 - 3,81) 10,14 1.3.5. ðo năng lư ng tích lũy b ng k thu t gi t m so sánh (Comparative Slaughter Technique) Vì các thí nghi m ño năng lư ng v i các bu ng hô h p ñòi h i nhi u trang thi t b ñ t ti n và l i ch ti n hành ñư c v i m t lư ng gia súc h n ch , nên các phòng thí nghi m dinh dư ng gia súc trên th gi i ñã phát tri n các k thu t khác ñ ño năng lư ng gi l i. Trong nhi u thí nghi m nuôi dư ng, lư ng DE ho c ME ăn vào có th ño ñư c v i ñ chính xác cao, nhưng năng lư ng d tr trong cơ th ch có th ư c tính thông qua thay ñ i kh i lư ng. Tuy nhiên, thay ñ i kh i lư ng không cho m t ư c tính chính xác v năng lư ng ñư c gi l i vì trư c h t s thay ñ i kh i lư ng ñơn gi n có th ch ph n ánh s thay ñ i kh i lư ng c a ñư ng tiêu hoá, hơn th n a hàm lư ng năng lư ng d tr trong các mô thay ñ i r t l n ph thu c vào t l gi a 94
xương, cơ và m . ð i v i năng lư ng d tr trong tr ng và s a thì d dàng hơn vì g n như không bi n ñ ng l n và d ño ñ c. Năng lư ng d tr tuy v y có th xác ñ nh trong các thí nghi m nuôi dư ng, n u hàm lư ng năng lư ng c a m t gia súc ñư c ư c tính vào lúc b t ñâù và lúc k t th c thí nghi m. Trong các thí nghi m ki u này gia súc ñư c chia làm hai nhóm ñ ng ñ u và s gi t m m t nhóm lúc b t ñ u thí nghi m và nhóm kia sau khi k t th c thí nghi m. Hàm lư ng năng lư ng c a m i gia súc ñư c xác ñ nh b ng Bomb calorimetry, dùng c cơ th ho c c cơ th gia súc ñã nghi n nh ho c m u ñ i di n cho các mô c a cơ th sau khi ñã kh o sát và tính t l ñ ñưa vào ñ t. Sau ñó s xây d ng quan h gi a kh i lư ng cơ th và hàm lư ng năng lư ng, quan h này s ñư c dùng ñ ch n ñoán hàm lư ng năng lư ng trong cơ th lúc b t ñ u thí nghi m c a nhóm th hai là nhóm không gi t m vào lúc b t ñ u thí nghi m. Nhóm th hai ñư c gi t m vào lúc k t thúc thí nghi m cũng s ñư c xác ñ nh hàm lư ng năng lư ng b ng phương pháp tương t và sau ñó tính lư ng năng lư ng d tr tăng lên sau th i gian làm thí nghi m. B ng 3.5 là m t ví d v thí nghi m lo i này. ñây ñ so sánh bu ng hô h p cũng ñư c s d ng song song. B ng 3.5. Ư c tính năng lư ng tích lũy và nhi t s n xu t gia c m s d ng k thu t gi t m so sánh (Fuller et al., 1983. J. of Nutr., 113: 1403) Chi ti t v gà thí nghi m B tñ u K t thúc Sai khác Kh i lư ng (g) 2755 2823 68 Năng lư ng thô (KJ) 27491 28170 679 ME ăn vào (KJ) 2255 Nhi t s n xu t ra (KJ) 1576 Nhi t s n xu t ra ño b ng bu ng 1548 hô h p (KJ) Phương pháp này không yêu c u trang thi t b nhưng r t t n công s c và ti n c a. 1.4. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i (k) là t s gi a năng lư ng thu n (NE) và năng lư ng trao ñ i (ME), k = NE/ME. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i là ch s c n thi t cho vi c xác ñ nh nhu c u dinh dư ng. 95
B ng 3.6. Ký hi u v hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i (k) cho các ho t ñ ng khác nhau Hsk Hi u qu s d ng cho km Duy trì kp Tích lu protein kf Tích lu m kg (kpf) Sinh trư ng kl S n xu t s a kc Phát tri n bào thai, tr ng kw Lao tác kwo T o lông, len Nói chung, m i quan h gi a năng lư ng trao ñ i và năng lư ng tích lu trình bày trên ñ th 3.3. ð th 3.3 cho th y khi ME ăn vào là zero (gia súc nh n ñói) thì tích lũy năng lư ng là âm. Trong trư ng h p ñó gia súc ôxy hoá ch t d tr trong cơ th ñ cung c p năng lư ng cho duy trì các ch c năng quan tr ng c a cơ th và năng lư ng này m t ñi dư i d ng nhi t. Khi ME ăn vào tăng lên, năng lư ng tích lũy gi m d n. Khi năng lư ng tích lũy b ng zero, ME ăn vào tho mãn nhu c u duy trì ð th 3.3. Hi u su t s d ng ME c a loài nhai l i c a gia súc. ME ăn vào ti p t c tăng thì gia súc b t ñ u tích lu năng lư ng c trong cơ th và trong s n ph m như s a, tr ng. ð d c c a ñ th liên quan ñ n năng lư ng ăn vào và tích lu dùng ñ ch hi u qu s d ng năng lư ng trao 96
ñ i. Ví d , n u ME ăn vào tăng 10 MJ và tích lu tăng 7 MJ thì hi u qu s d ng ME là 7/10 = 0,7. Như v y, HI là 3/10 = 0,3 c a ME. H s k thư ng ñư c s d ng như b ng 3.6. 1.4.1. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì Gia súc tr ng thái duy trì thì năng lư ng tích lu trong s n ph m b ng không, vì v y ME ăn vào chính b ng MEm. Cho ñ n nay có r t it thí nghi m xác ñ nh hi u qu s d ng năng lư ng cho duy trì tr m t vài thí nghi m ti n hành trên gia súc nhai l i (B ng 3.7). B ng 3.7. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì c a m t s ch t dinh dư ng và th c ăn Nhai l i Ln Gia c m Glucose 0,94 0,95 0,89 Tinh b t 0,80 0,88 0,97 D u ôliu - 0,97 0,95 Cazein 0,70 0,76 0,84 Axit acetic 0,59 Axit propionic 0,86 Axit butyric 0,76 Ngô 0,80 Kh u ph n cân ñ i 0,70 0,85 0,90 C rye non phơi khô 0,78 C rye phơi khô 0,74 C medicago 0,82 C silô 0,65-0,71 1.4.2. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho sinh trư ng Như ñã bi t, trong quá trình sinh trư ng gia súc tích lu trong cơ th m t lư ng l n protein và lipit. Quá trình này chính là s tích lu năng lư ng. Hi u qu s d ng năng lư ng r t khác nhau ñ i v i t ng lo i gia súc và t ng kh u ph n hay t ng lo i th c ăn. Nhìn chung, hi u qu s d ng năng lư ng cho sinh trư ng c a gia súc nhai l i th p hơn l n và bi n ñ ng hơn. Khi bò và c u ñư c cho ăn kh u ph n tương t như kh u ph n cho l n (các lo i h t c c) kg ít khi vư t quá 0,62 và th p hơn giá tr này l n, trung bình là 0,70. Giá tr kg 97
còn th p hơn n a khi kh u ph n ăn là c và cũng dao ñ ng hơn. ð i v i c , th c ăn thô ch t lư ng th p kg có khi ch b ng 0,2. 1.4.3. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho s n xu t s a (kl) R t khó ñ xác ñ nh hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho s n xu t s a riêng bi t vì s n xu t s a luôn ñi kèm v i tăng m ho c protein d tr trong cơ th ho c gi m m ho c protein d tr trong cơ th . Vì v y, ph i dùng các thu t toán ñ ư c tính ph n năng lư ng trao ñ i ñư c s d ng cho t ng h p s a. Hơn n a, ñ t ng h p s a c n có các kh u ph n ph c t p ch không th là m t th c ăn ñơn l như trư ng h p xác ñ nh hi u qu s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì và sinh trư ng. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i ñ s n xu t s a c a gia súc nhai l i n m trong kho ng t 0,56 ñ i v i kh u ph n nghèo dinh dư ng nh t (7 MJ ME/kg v t ch t khô) ñ n 0,66 ñ i v i kh u ph n t t nh t (13MJ ME/kg v t ch t khô). Giá tr trung bình c a kl là 0,6 ho c 0,62. Hi u su t s d ng năng lư ng t o s a cao hơn nhi u so v i sinh trư ng vì d ng năng lư ng d tr trong s a ñơn gi n hơn, chúng là ñư ng lactose và các axit béo m ch ng n. 1.4.4. Các y u t khác nh hư ng ñ n hi u su t s d ng năng lư ng trao ñi Nhi u y u t khác cũng nh hư ng ñ n hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i c a th c ăn. Y u t ñ u tiên là nh hư ng k t h p khi hai hay nhi u lo i th c ăn ñư c s d ng trong m t kh u ph n. Ngư i ta ñã th y là hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i c a b t ngô cho v béo kf dao ñ ng t 0,58 ñ n 0,74 tùy thu c vào b n ch t c a kh u ph n cơ s s d ng kèm v i ngô. nh hư ng k t h p c a th c ăn ñ n hi u qu s d ng năng lư ng trao ñ i gia súc nhai l i chính là nh hư ng k t h p c a các th c ăn ñ n t l tiêu hóa c a toàn kh u ph n và h p thu năng lư ng. ði u này có nghĩa là hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i c a m t th c ăn nào ñó là không c ñ nh mà tùy thu c vào vi c th c ăn ñó ñư c dùng trong kh u ph n v i nh ng th c ăn nào, t l bao nhiêu. Cân b ng các ch t dinh dư ng trong kh u ph n cũng nh hư ng ñ n hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i. Ví d , gia súc v béo s d ng năng lư ng có hi u qu cao hơn khi kh u ph n nhi u carbohydrate hơn protein. Tương t v y, m t gia súc ñang giai ño n sinh trư ng s d ng năng lư ng t t hơn n u 98
kh u ph n giàu protein. Thi u khoáng và vitamin làm gi m hi u qu s d ng năng lư ng. Ví d , thi u P làm gi m hi u qu s d ng 10% bò. 1.5. M t s h th ng ñánh giá giá tr năng lư ng c a th c ăn cho gia súc nhai l i Trong 200 năm qua có m t s h th ng ñánh giá giá tr năng lư ng c a th c ăn gia súc ñã ñ oc t o l p. Vì v y khó mà có th nói v t t c các h th ng này m t cách chi ti t ñây. Tuy nhiên nh ng h th ng quan tr ng nh t s ñư c mô t ph n sau ñây. 1.5.1. ðơn v c khô ðơn v c khô (hay unit) ñư c Albrecht von Thaer mô t vào năm 1809, m c dù v n còn chưa rõ ai là tác gi c a h th ng này. ðây là c g ng ñ u tiên gi i thi u m t giá tr thay th có nghĩa là m t giá tr cho phép bi t ñư c c n bao nhiêu m t lo i th c ăn nào ñó ñ thay th m t ñơn v th c ăn tiêu chu n mà không gây ra b t c m t s thay ñ i nào v năng su t. 1.5.2. T ng các ch t dinh dư ng tiêu hoá ñư c T ng các ch t dinh dư ng tiêu hoá ñư c (Total digestible nutrients - TDN) ñư c phát tri n ñã g n 200 năm nay, ñ kh c ph c phương pháp phân tích tương ñ i (Weende) không mô t m t cách ñ y ñ giá tr dinh dư ng c a th c ăn. T ng các ch t dinh dư ng tiêu hoá (TDN) c a m t kg ch t khô c a m t th c ăn nào ñó ñư c tính như sau: TDN g/kg = DCP + (DEE x 2,25) + DCF + DNFE ñây: DCP, DEE, DCF, DNFE l n lư t là protein tiêu hoá, ch t béo tiêu hoá, xơ thô tiêu hoá và b t ñư ng tiêu hoá (g) H th ng TDN ñã ñư c s d ng r ng nh t B c M và hi n v n còn ñư c s d ng m t ph m vi nh t ñ nh t i Nam M , châu Phi và châu Á. 1.5.3. ðơn v th c ăn Scandinavian ðơn v th c ăn Scandinavian (SFU) có ngu n g c t ðan M ch vào kho ng nh ng năm 1880, t i ñây ngư i ta coi 1 kg th c ăn tinh là m t ñơn v th c ăn. Th c ăn tinh vào th i ñi m này là h n h p c a ngũ c c (y n m ch và ñ i m ch), nhưng sau ñó (1915- 1916) các nư c B c Âu ñ ng ý s d ng 1 kg ñ i m ch là m t ñơn v th c ăn chu n. Nh Niels Johannes Fjord và Nils 99
Hansson, SFU ñã ñư c phát tri n m nh hơn và nhi u thí nghi m nuôi dư ng ñã ñư c ti n hành ñ xác ñ nh giá tr thay th c a r t nhi u th c ăn khác so v i ñơn v chu n. Ngày nay, SFU ñư c tính b ng phương pháp tương t như ñơn v th c ăn cho v béo trư c ñây (Fattening Feed Unit - FFU). 1.5.4. H th ng Kellner H th ng Kellner ñư c phát tri n hơn 100 năm trư c ñây do O. Kellner và sau ñó là G. Fingerling ð c. B i vì m d tr là d ng d tr năng lư ng thu n khi t nh t, các thí nghi m trao ñ i hô h p ñã ñư c ti n hành v i vi c b sung các ch t dinh dư ng ñơn thu n khi t (protein, m , tinh b t và cellulose) cho bò ñ c thi n trư ng thành. Ngư i ta ñã th y r ng năng lư ng tích lũy dư i d ng m (KJ) cho 1g ch t dinh dư ng tiêu hóa là: Tinh b t: 9,87 (100%); cellulose c a rơm 10,0 (101%); protein (gluten) 9,37 (94%); m trong các h t có d u 23,81 (241%); m trong h t ngũ c c 20,92 (212%), m trong c 18,83 KJ (191%). Nh ng s này ñư c g i là nhi t lư ng thu n ñ v béo và ñư c chuy n thành calorie. 1.5.5. H th ng ME c a ARC (Anh) H th ng năng lư ng trao ñ i (h th ng ME) s d ng Vương qu c Anh ñ u tiên ñư c Blaxter (1962) phát tri n và ñư c H i ñ ng nghiên c u nông nghi p (Agricultural Research Council - ARC) gi i thi u l n ñ u tiên năm 1965. S d ng các ñ ngh c a ARC (1965), b Nông nghi p-Th y s n-Th c ph m Vương qu c Anh (1975) ñã ñưa h th ng ME ñã ñơn gi n hóa ra áp d ng trong s n xu t. H th ng này sau ñó ñư c ARC xem xét l i và xu t b n dư i d ng sách: Nhu c u dinh dư ng c a gia súc nhai l i vào năm 1980 (The Nutrient Requirements for Ruminant Livestock, 1980). Vào năm 1990, h th ng ñã ñư c m t nhóm nghiên c u qu c gia ñánh giá l i và s a ñ i và năm 1993, H i ñ ng nghiên c u th c ph m và nông nghi p Anh (Agricultural and Food Research Council - AFRC) tái b n l i h th ng này. 1.5.6. H th ng NE c a H i ñ ng nghiên c u qu c gia (Hoa Kỳ) H th ng năng lư ng cho bò Hoa kỳ c a H i ñ ng nghiên c u qu c gia (National Research Council – NRC) có m t l ch s khá dài và l n xu t b n g n ñây nh t (2001) là l n xem xét l i th b y. H th ng này kh i ngu n t TDN, 100
nhưng hi n nay TDN không còn ñư c dùng n a và chuy n TDN thành DE ñ s d ng trong h th ng NE m i. 1.5.7. H th ng NE c a Van Es Hà Lan và B Hà Lan, Ti n s A.J.H Van Es vào các năm 1975 và 1978 ñưa ra h th ng năng lư ng thu n cho ti t s a (Net Energy System for Lactation, NEl). Nh ng nguyên t c c a h th ng này ñư c m t s nư c châu Âu như Pháp, Na- Uy, Ph n Lan áp d ng cho vi c ñánh giá giá tr dinh dư ng th c ăn c a mình. 1.6. H th ng năng lư ng trao ñ i c a ARC (Anh) Như ñã nói trên, h th ng này cho phép ư c tính nhu c u năng lư ng c a bò, c u; gia súc nhai l i ñang sinh trư ng, ch a và ti t s a. Trong h th ng này giá tr năng lư ng c a th c ăn cũng ñư c bi u th dư i d ng năng lư ng trao ñ i và giá tr năng lư ng trao ñ i c a m t kh u ph n b ng t ng giá tr năng lư ng trao ñ i c a các th c ăn thành ph n t o nên kh u ph n ñó. Nhu c u năng lư ng c a gia súc ñư c bi u th b ng năng lư ng thu n. ð c ñi m ch y u c a h th ng này là m t h th ng các phương trình d ñoán hi u qu s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì, sinh trư ng và ti t s a. Các d ñoán này ñư c xác l p trên cơ s hàm lư ng năng lư ng trao ñ i c a kh u ph n và ñư c bi u th b ng t l ME/GE ch không ph i là MJ/kg. Hàm lư ng năng lư ng trao ñ i c a kh u ph n có th chuy n thành MJ ME/kg ch t khô b ng cách nhân t l ME/GE v i 18,4 là hàm lư ng năng lư ng trao ñ i trung bình c a 1 kg DM. Giá tr này này quá cao cho các th c ăn có nhi u khoáng và quá th p cho các th c ăn giàu protein và m . Các h s s d ng năng lư ng trao ñ i cho các m c ñích khác nhau ñư c trình bày b ng 3.8. B ng 3.8: H s s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì, tăng trư ng và ti t s a gia súc nhai l i ME/GE = qm 0,4 0,5 0,6 0,7 Hàm lư ng năng lư ng trao ñ i MJ/kgDM 7,4 9,2 11,0 12,9 km 0,643 0,678 0,714 0,750 kg 0,318 0,396 0,474 0,552 kl 0,560 0,595 0,630 0,665 Phương trình: 101
km = 0,35 qm + 0,505 kg = 0,78 qm + 0,006 kl = 0,35 qm + 0,402 km: Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì kg: Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho tăng tr ng và v béo kl: Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho ti t s a M c dù km và kl dao ñ ng ph thu c vào qm, chúng dao ñ ng ít hơn so v i kg. Cũng như các h th ng năng lư ng khác, chúng ta có th s d ng h th ng này ñ d doán năng su t c a gia súc khi cho ăn nh ng kh u ph n c th ho c ph i h p kh u ph n cho các m c năng su t mong ñ i. Dư i ñây là các ví d cho vi c áp d ng h th ng c a ARC cho bò th t và bò s a. Ví d 1. D ñoán năng su t c a bò ñang sinh trư ng. M t bò ñ c thi n n ng 300 kg, ñư c ăn kh u ph n có 4,5 kg c khô (4,0 kg DM, 8MJME/ kg DM), 2,2 kg th c ăn tinh (2,0 kg DM, 14MJME/ kg DM). Hãy d ñoán tăng tr ng c a bò này? Năng lư ng trao ñ i c a kh u ph n (MJ ME/ngày). - C khô: 4 kg DM x 8 MJ/kg = 32 - Th c ăn tinh: 2 kg DM x 14 MJ/kg = 28 T ng s : 60 Nhu c u năng lư ng thu n (MJ NE/ngày) - Nhu c u duy trì/ngày = 25 - Nhu c u tăng tr ng/kg = 15 S li u v kh u ph n - Hàm lư ng năng lư ng c a kh u ph n: 60 MJ ME/ 6 kg DM = 10 MJME/kgDM - qm : 10/18.4 = 0,54 - km t b ng trên: = 0,692 - kg t b ng trên = 0,427 So sánh năng lư ng c a kh u ph n và nhu c u - Nhu c u cho duy trì = 23/0,692 = 33 MJ/ngày - Năng lư ng trao ñ i c a kh u ph n còn l i cho tăng tr ng (60-33) = 27 MJ/ngày - Chuy n thành NE = (27 x 0,427) = 11,5 MJ NE/ngày Tăng tr ng d ki n: 11,5/15 = 0,77 kg/ngày 102
Ví d 2. L p kh u ph n cho bò ñang sinh trư ng. L p kh u ph n cho m t bò th t 300kg, tăng tr ng 0,77 kg/ngày, cho ăn kh u ph n 3 kg c khô ch t lư ng như ví d 1 (8 MJ/kg DM). C n bao nhiêu kg th c ăn tinh ch t lư ng như ví d 1. ð làm bài t p ví d 2 c n hi u ý nghĩa c a thu t ng kmp. kmp là trung bình hi u qu s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì + s n xu t. kmp n m gi a km và kp và trong trư ng h p này kp chính là kg. Giá tr kmp dao ñ ng tùy thu c vào m c năng su t c a gia súc và kmp ñư c tính như sau: kmp = (NEm + NEp) / (NEm/km + NEp/kp). Nhìn vào công th c này ta th y r ng y u t ch y u quy t ñ nh trong tính toán kmp chính là t l gi a nhu c u NE cho duy trì và nhu c u NE cho s n xu t. T l (NEm + NEp)/NEm ñôi khi ñư c g i là m c s n xu t c a gia súc (Animal Production Level - APL). Trong ví d 1, APL = (23 + 115)/23 = 1,5). Quay l i ví d 2, ta có : Nhu c u v NE ( MJ NE/ngày) - Cho duy trì bò ñ c 300 kg: 23,0 - Cho tăng tr ng 0,77 kg/ngày: 11,5 T ng nhu c u NE/ ngày: 34,5 MJNE/ngày Tính toán th c ăn C khô Th c ăn tinh ME (MJ/ kg DM) 8 14 qm (8/18,4; 14/18,4) 0,435 0,760 km (ví d 1) 0,655 0,769 kg (ví d 1) 0,345 0,559 kmp (theo công th c) 0,504 0,703 NE MJ/kg DM = ME x kmp 4,03 9,84 Năng lư ng thu n t th c ăn (MJ NE/ngày) - NE t c khô (3 kg; 2,7 kg DM: (2,7 x 4,03) = 10,9 MJ NE - NE c n t c khô: 34,5 - 10,9 = 23,6 MJ NE - Lư ng th c ăn tinh c n là: 23,6/9,84 = 2,4 kg DM th c ăn tinh tương ñương 2,7 kg th c ăn tinh d ng s d ng. Như v y kh u ph n cho bò trên m t ngày c n 3 kg c khô và 2,7 kg th c ăn tinh. 103
Vi c l p kh u ph n cho bò s a ph c t p hơn cho bò th t vì hi u qu s d ng ME cho ti t s a bi n ñ ng l n. Tuy nhiên trong th c t tình hình ñơn gi n hơn vì hàm lư ng ME c a kh u ph n cho bò s a thư ng không bi n ñ ng l n cho nên có th gi ñ nh các giá tr không ñ i c a kl và km. N u l y km = 0,72 và kl = 0,62 thì s d dàng l p kh u ph n cho bò s a. Năng lư ng thô trong s a GE bi n ñ ng tùy thu c vào hàm lư ng m trong s a và do ñó NE cho s n xu t s a cũng bi n ñ ng tùy thu c vào hàm lư ng m trong s a. Ví d 3. L p kh u ph n cho m t bò s a 500 kg, cho 20 kg s a /ngày s a có 40 m /1kg, kh u ph n c n có 11 MJ ME/ kg. Nhu c u năng lư ng cho bò s a này (MJ/ngày) NE k ME Duy trì (500 kg) 37 0,72 51 S n xu t s a (20kg x 3,13) 63 0,61 101 T ng nhu c u 152 Th c ăn cho ăn có 11 MJ ME/kg DM, v y c n 152/11 = 13,8 kg ch t khô c a th c ăn này. C n nói thêm r ng, l p kh u ph n cho bò s a thư ng khá ph c t p vì s thay ñ i c a các ngu n năng lư ng d tr trong cơ th bò cái. N u bò cái tăng tr ng và d tr năng lư ng dư i d ng m thì nhu c u năng lư ng cho chúng ph i g m ba lo i: nhu c u cho duy trì, nhu c u cho t ng h p s a và nhu c u cho v béo. Ngư c l i n u bò cái gi m kh i lư ng, tiêu chu n ăn hàng ngày v năng lư ng c n cao hơn nhu c u ñ bù ñ p lư ng năng lư ng d tr t cơ th ñã ñư c huy ñ ng cho nhu c u duy trì và t ng h p s a. 1.7. H th ng UFL và UFV (Pháp) 1.7.1. Các nguyên t c cơ b n Pháp, t ñ u th k trư c ñã s d ng năng lư ng thu n NE cho bò s a và bò th t. Giá tr NE ñư c tính theo phương pháp c a Armsby b ng cách l y năng lư ng trao ñ i tr ñi năng lư ng m t ñi trong quá trình tiêu hoá và trao ñ i ch t. Giá tr năng lư ng thu n c a th c ăn ñư c bi u th dư i d ng ñơn v th c ăn và hàm lư ng năng lư ng thu n c a m t kg lúa m ch cũng b ng giá tr này c a h th ng vùng Scandinavian. 104
Nh ng ti n b trong nghiên c u tiêu hoá và trao ñ i năng lư ng nh ng năm t 1940 ñ n nh ng năm c a th p k 70 c a th k XX cho th y hi u qu s d ng cũng như nhu c u năng lư ng cho duy trì, ti t s a, tăng tr ng, nuôi thai là r t khác nhau. Chính vì th , m i lo i th c ăn không ch có m t giá tr NE duy nh t bi u th b ng ñơn v th c ăn, giá tr NE cho duy trì, ti t s a, tăng tr ng, nuôi thai là r t khác nhau. Vào năm 1972, trên cơ s t p h p k t qu c a nhi u nghiên c u Pháp và nư c ngoài h th ng UFL ñã ra ñ i. H th ng này chính th c ñư c ñưa vào s d ng năm 1975. Nó t ra khá n ñ nh và sau ñó ñư c áp d ng t i Ý vào năm 1986. Hi n nay ñã có r t nhi u nghiên c u ñ ñánh giá h th ng này trong các ñi u ki n c th c a m i nư c. Nguyên t c c a h th ng này là m i m t lo i th c ăn có hai giá tr NE (NEl: năng lư ng thu n cho ti t s a và NEv: năng lư ng thu n cho s n xu t th t) ñư c bi u th thành hai ñơn v th c ăn: - M t ñơn v cho s n xu t s a (duy trì + ti t s a): UFL - Unité Fourragère du Lait: ðơn v c cho t o s a - M t ñơn v cho s n xu t th t (duy trì + tăng tr ng): UFV - Unité Fourragère de la Viande: ðơn v c cho s n xu t th t. M t UFL là hàm lư ng NE c a 1kg lúa m ch tiêu chu n ño trên bò ñang ti t s a (1700kcal NEl). M t UFV là hàm lư ng NE c a 1kg lúa m ch tiêu chu n ño trên bò th t nuôi duy trì và v béo (1730 kcal NEv). Trong h th ng này giá tr NE c a các th c ăn ñư c c ng l i khi ph i h p kh u ph n. Tuy nhiên các nh hư ng k t h p có th x y ra gi a các th c ăn. Ví d : tương tác âm gi a th c ăn tinh và th c ăn thô, và nh hư ng k t h p xu t hi n khi tăng m c nuôi dư ng. ð kh c ph c các nh hư ng này nhu c u năng lư ng cho bò s a ph i ñư c hi u ch nh khi l p kh u ph n. Riêng nhu c u năng lư ng cho sinh trư ng ñã ñư c hi u ch nh s n trong b ng các nhu c u. Nhu c u năng lư ng hàng ngày cho bò cũng ñư c bi u th dư i d ng hai ñơn v th c ăn UFL và UFV. UFL ñ dùng cho bò s a ñang v t s a, ch a, bò c n s a, bò cái tơ và bò sinh trư ng tăng tr ng dư i 1 kg/ngày. UFV ñ dùng cho bò sinh trư ng nhanh và bò v béo. 105
1.7.2. Ngu n g c và các công th c, phương trình s d ng ñ tính GE, DE, ME, NE và UFL, UFV c a th c ăn Gía tr NE c a m t th c ăn ñư c tính t hàm lư ng năng lư ng thô, t l tiêu hoá năng lư ng (energy digestibility - dE), t l năng lư ng trao ñ i trên năng lư ng tiêu hoá (ME:DE) và hi u qu s d ng năng lư ng trao ñ i cho s a ho c cho s n xu t th t (k): NE = GE.dE.ME/DE.k Năng lư ng thô: Như ñã ñ c p ph n trư c, GE c a h u h t các lo i th c ăn ñư c xác ñ nh b ng cách ño nhi t lư ng v i phương pháp ñ t s d ng Bomb Calorimeter. T nh ng k t qu thu ñư c ngư i ta xây d ng các phương trình ư c tính GE c a các th c ăn còn l i t thành ph n hoá h c (protein thô - CP) v i RSD (residual standard deviation) 0,8%. ð tính giá tr năng lư ng thô c a th c ăn nhi t ñ i dùng công th c c a Jarige (1978); Xande và c ng s (1989): GE (kcal/kg OM) = 4543 + 2,0113 x CP (g/kg OM) ± 32,8 (r = 0,935) Sau ñó chuy n giá tr này thành GE: kcal/kg DM (DM: ch t khô) Năng lư ng tiêu hoá Hàm lư ng DE ñư c xác ñ nh tr c ti p b ng các thí nghi m tiêu hoá v i m t s lư ng l n th c ăn trên c u ñ c thi n. Hi n nay, DE ñư c xác ñ nh b ng cách l y GE x dE nh các phương trình ch n ñoán xây d ng v i các k t qu in vivo trên c u. ð tính giá tr năng lư ng tiêu hoá (kcal/kg OM) c a th c ăn nhi t ñ i dùng công th c c a Jarige (1978); Xande và c ng s , (1989): DE = GE.dE dE = 1,0087 dOM - 0,0377 ± 0,007 (r = 0,996); Trong ñó: dE: T l tiêu hoá c a năng lư ng thô dOM: t l tiêu hoá c a ch t h u cơ Sau ñó chuy n giá tr này thành DE: Kcal/kg DM. Năng lư ng trao ñ i 106
Hàm lư ng ME c a m t th c ăn nào ñó b ng DE tr ñi năng lư ng m t theo khí methane và nư c ti u. Tuy nhiên, năng lư ng m t ñi trong khí methane và nư c ti u không nh ng ch ph thu c vào thành ph n hoá h c c a th c ăn mà còn ph thu c vào thành ph n c a kh u ph n, m c nuôi dư ng và giai ño n sinh lý c a con v t. Vì v y, ñ thu n ti n ngư i ta ñã nghiên c u và thi t l p phương trình ư c tính t l này d a vào các s li u v xơ thô và protein thô (g/kg ch t h u cơ) c a th c ăn m c nuôi dư ng là 1 (nuôi duy trì). ð tính giá tr năng lư ng trao ñ i c a th c ăn nhi t ñ i dùng công th c c a Jarige (1978); Xande và c ng s (1989): ME = DE.ME/DE Trong ñó: ME = kcal/kg OM; sau ñó chuy n thành kcal/kg CK. ME/DE = 0,8417 - (9,9 x 10-5 . CF - (1,96 x 10-4.CP + 0,221.NA) Trong ñó: NA: lư ng ch t h u cơ tiêu hoá ăn ñư c (DOM) (g/kg 0,75 W )/23; CF: cellulose thô (g/kg OM); CP: protein thô (g/kg OM) Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho ti t s a (kl) s d ng phưong trình c a Van Es (1975): kl = 0,6 + 0,24 (q - 0,57) (cho th c ăn thô ch t lư ng kém) hay kl = 0,463 + 0,24 q R t nhi u nghiên c u trên bò s a cho th y kl x p x 60%. Hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì (km) cũng s d ng phương trình c a Van Es (1975): km = 0,287q + 0,554 Vì thi u các s li u tin c y và chính xác v quan h gi a hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho sinh trư ng (kpf), thành ph n hoá h c c a R t nhi u nghiên c u ñã cho th y kpf th c ăn và thành ph n c a tăng thay ñ i theo ph n trăm năng lư ng tr ng c a gia súc nhai l i ñang sinh tích lũy trong tăng tr ng dư i d ng m . Tuy nhiên, v i m t lo i gia súc trư ng các lo i hình khác nhau, hi u nhai l i c th thì t l kpf/kf là n ñ nh su t s d ng năng lư ng trao ñ i tương ñ i, và ñi u y có nghĩa là th c cho sinh trư ng (kpf) và cho v béo ăn ch có m t giá tr NE cho tăng (kf), nên s d ng phương trình c a tr ng và v béo. Blaxter (1974): 107
kf hay kg = 0,78q + 0,006 Năng lư ng thu n Năng lư ng thu n cho ti t s a (NEL) Bò s a s d ng ME cho c hai m c ñích: duy trì (v i h s s d ng ME là km) và cho ti t s a (v i h s s d ng ME là kl). Tuy nhiên theo Van Es (1975): t l gi a km/kl khá n ñ nh (km/kl = 1,2) không ph thu c vào th c ăn và kh u ph n cho ăn. Vì v y, NE cho s n xu t s a có th bi u th b ng NEl (Net Energy for Lactation). NEl = ME.kl V i kl = 0,6 + 0,24 (q - 0,57) (1) NEl: tính b ng Kcal/kg OM; sau ñó chuy n giá tr này qua kcal/kg DM. ð ñơn gi n giá tr NEL ñư c chuy n ñ i thành ñơn v c cho t o s a b ng công th c sau: UFL = NEl (Kcal/kg CK)/1700 ñây: 1700 = NEl c a 1 kg ñ i m ch tiêu chu n tính b ng kcal. Năng lư ng thu n cho tăng tr ng và v béo (NEV) Bò sinh trư ng và v béo s d ng ME cho c hai m c ñích: duy trì (v i h s s d ng ME là km) và cho tích lu năng lư ng (v i h s s d ng ME là kf). H s s d ng ME cho c hai m c ñích (kmf) ph thu c vào t l năng lư ng ñư c s d ng cho duy trì (NEm) và t l năng lư ng ñư c s d ng cho tăng tr ng (NEg) có nghĩa là m c t o ra năng su t (APL). Theo Harkins et al. (1974) thì: APL = (NEm + NEg)/NEm ð tính giá tr NEV trong h th ng này, ngư i ta dùng APL là 1,5 tương ñương v i tăng tr ng t 1,2 ñ n 1,5 kg/ngày. H s kmf ñư c tính theo công th c c a Harkins et al. (1974): kmf = (1,5.km.kf)/(kf +0,5 km) ho c kmf = (0,3358q2 +0,6508q + 0,005) / (0,9235q + 0,2830) NEV = NEmg = ME. kmf ð ñơn gi n, giá tr NEV ñư c chuy n ñ i thành ñơn v c cho s n xu t th t b ng công th c sau: UFV = NEV (kcal/kg CK)/1820 Trong ñó: 1820 = NEV c a 1 kg ñ i m ch tiêu chu n tính b ng kcal. 108
Thông thư ng, s khác bi t c a hai giá tr UFL và UFV c a cùng m t th c ăn là r t nh ñ i v i th c ăn tinh, nhưng l i khá l n ñ i v i th c ăn thô ch t lư ng th p. II. CÁC H TH NG ðÁNH GIÁ GIÁ TR NĂNG LƯ NG TRONG TƯƠNG LAI Như ñã gi i thi u ph n trên, năm 1993, AFRC xu t b n có s a ch a và b sung h th ng năng lư ng trao ñ i s d ng t i Vương qu c Anh. Các s a ch a và b sung này ch y u d a trên các nghiên c u v bò s a c a Van Es Lelystat (Hà Lan); Flatt, More và Tyrrell t i B nông nghi p Hoa kỳ; Beltsville (Van Es et al., 1970; More et al., 1972, Van Es, 1978). Cùng th i gian này, m t lo t các h th ng năng lư ng thu n (h th ng NE) ñã phát tri n t i Châu Âu và B c M (Van Es, 1978; INRA, 1978; NRC, 1978). Trong h th ng c a Van Es (1978), ñơn v năng lư ng thu n cho ti t s a (NEL) ñư c s d ng và nhu c u duy trì cũng ñư c bi u th dư i d ng NEL. T i Hoa Kỳ (1978), NRC cũng s d ng NEL và tính NEL c a th c ăn t ME c a th c ăn. T i Pháp và ð c trong th i gian này, ngư i ta cũng s d ng NE, tuy nhiên ñây giá tr năng lư ng NE c a 1 kg lúa m ch ñư c coi là m t ñơn v năng lư ng tiêu chu n. Hi n nay, năng lư ng thu n cho ti t s a ñư c s d ng ð c, Pháp, Hà Lan, Th y Sĩ, ðan M ch, Iceland và B c M . V nguyên t c, không có gì sai khác gi a h th ng ME và NE. C hai h th ng ñ u cho r ng nhu c u năng lư ng c a bò là t ng các nhu c u cho duy trì, s n xu t (cho s a và tăng tr ng) và nhu c u nuôi thai. Khác bi t duy nh t ñây là hi u su t s d ng năng lư ng bi u hi n trong tính toán như th nào. Trong h th ng ME, hi u su t s d ng năng lư ng ñư c dùng trong l p kh u ph n, d ñoán năng su t c a gia súc, còn trong h th ng NE hi u su t s d ng năng lư ng là m t ph n c a ñánh giá giá tr năng lư ng c a th c ăn. Hai th p niên tr l i ñây, có vô cùng nhi u các chương trình nghiên c u v trao ñ i năng lư ng bò s a. Các công trình này ñã cho th y các h th ng năng lư ng ñang s d ng c n ph i ñư c s ñ i b sung m t s ñi m. 2.1. Nhu c u năng lư ng cho duy trì 2.1.1. Phương pháp ư c tính nhu c u năng lư ng cho duy trì 109
Nhu c u NE cho duy trì (NEm) trong các h th ng năng lư ng ñư c s d ng hi n nay t i châu Âu và B c M ñư c tính toán trên cơ s các s li u c a các thí nghi m ño trao ñ i nhi t. Trong h th ng ME c a ARC, NEm ñư c tính toán d a trên các s li u v trao ñ i ñói (Fasting Heat Production - FHP) c ng v i năng lư ng th i ra qua nư c ti u tr ng thái ñói (Fasting Urinary Energy Output - FUEO) bò ñ c thi n chuyên d ng th t và bò s a không ch a cho ăn h n ch m t th i gian dài (thư ng là m c duy trì). V i cách ti p c n này ARC (1980) th y có quan h phi tuy n tính gi a trao ñ i ñói (Fasting Metabolism - FM) v i kh i lư ng (Liveweight - LW) như sau: FM = 0,53.(LW/1,08)0,67. Giá tr FM tính ñư c c ng thêm ph n chi phí năng lư ng cho các ho t ñ ng (0,0091.LW) ñư c g i là NEm, hi n ñang s d ng t i Vương qu c Anh (AFRC,1990). V i cách ti p c n này c a ARC, thì trao ñ i cơ b n FM = kho ng 0,30 MJ/ kg0,75 ñ i v i bò cái trư ng thành (hay NEm g n b ng 0,35 n u ñưa thêm c ph n chi phí năng lư ng cho các ho t ñ ng). Nhu c u năng lư ng trao ñ i cho duy trì (MEm) ñư c tính b ng NEm chia cho hi u su t s d ng năng lư ng trao ñ i cho duy trì km (km = 0,35. ME/GE + 0,503). M t cách khác ñ xác ñ nh NEm là ư c tính NEm b ng các thu t toán h i qui tìm quan h gi a ME ăn vào, s a s n xu t ra trong ñi u ki n hi u ch nh ñ cân b ng năng lư ng là zero bò s a cho ăn kh u ph n ñáp ng các m c s n xu t khác nhau. S d ng phương pháp trên, Moe et al (1972), Van Es (1978) t r t nhi u b s li u ño trao ñ i nhi t ñã cho th y giá tr NEm tương ng là 0,305 và 0,293 MJ/kg0,75. Giá tr NEm 0,305 MJ/kg0,75 là giá tr ñư c s d ng trong h th ng NE c a NRC t i B c M . h th ng này giá tr trên ñư c c ng thêm 10% chi phí năng lư ng cho các ho t ñ ng (0,305 + (0,305/100 x10) (NRC,1988). Giá tr NEm 0,293 MJ/kg0,75 là giá tr ñư c s d ng t i các h th ng NE c a châu Âu: Hà Lan, Pháp, ð c, Th y Sĩ. T i Hà Lan giá tr này không c ng thêm 10% chi phí năng lư ng cho các ho t ñ ng (Van Es, 1978), trong khi ñó t i Pháp giá tr này ñư c c ng thêm 10% chi phí năng lư ng cho các ho t ñ ng (INRA, 1989): (0,293 + (0,293/100 x10) ñ i v i bò s a nuôi không c t bu c c ñ nh trong chu ng. S d ng các s li u trao ñ i ñói ñ xác ñ nh NE có th có các h n ch nào ñó chăng? Ngư i ta cho r ng ñói sau m t th i gian dài cho ăn h n ch có 110
th d n ñ n quá trình kh amin các axit amin t protein c a mô bào ñ cung c p glucose cho cơ th gia súc (Chowdhury và Orskov, 1994). Quá trình này có th t o ra các r i lo n trao ñ i ch t gia súc như gi m glucose huy t (hypoglycaemia), tăng m huy t (hyperlipidaemia), tăng cetone huy t (hyperketonaemia) và gi m insulin huy t (hypoinsulinaemia). Tuy v y, trao ñ i năng lư ng tr ng thái duy trì thu ñư c t các thí nghi m trao ñ i ñói là 0,30 MJ/kg0,75 (ARC, 1980), tương ñương v i giá tr tính ñư c t phương pháp h i qui gi a ME ăn vào, s a s n xu t ra trong ñi u ki n hi u ch nh ñ cân b ng năng lư ng là zero bò s a cho ăn kh u ph n ñáp ng các m c s n xu t khác nhau (0,305 ho c 0,293 MJ/kg0,75) (Moe et al.,1972; Van Es, 1975). Như v y, trao ñ i ñói không nh hư ng l n ñ n s n xu t nhi t gia súc. 2.1.2. Các nghiên c u g n ñây v nhu c u năng lư ng cho duy trì Các giá tr NEm s d ng B c M và châu Âu ñư c xây d ng trên cơ s các s li u ñư c công b 30 năm trư c ñây. G n ñây, Birnie (1999) thông báo r ng, nhi t s n xu t lúc ñói (FHP) là 0,39MJ/kg0,75 bò cái c n s a, không ch a ñư c nuôi m c duy trì trư c khi ño trao ñ i ñói. Gi s năng lư ng th i ra qua nư c ti u tr ng thái ñói là 5% c a FHP (Van Es, 1972), thì FHP tính ñư c trong nghiên c u này cao hơn giá tr FHP ñang dư c s d ng t i châu Âu và B c M (Van Es, 1978; NRC, 1988; INRA, 1989; AFRC, 1990) kho ng 36%. Giá tr FHP cao hơn cũng ñư c Yan và c ng s (1977); Birmie (1999) ñưa ra bò cái s a nuôi m c g n duy trì ho c g p hai l n duy trì trư c khi ño trao ñ i ñói (b ng 3.9). S li u FHP công b t 1985 tr l i ñây trên bò th t và ñ c thi n gi ng s a cũng tương ñương v i các k t qu nghiên c u v a th o lu n trên. Giá tr trung bình FHP khi s d ng năng lư ng th i ra qua nư c ti u tr ng thái ñói là 5% c a FHP (Van Es, 1972) cao hơn giá tr do ARC (1980) ñ ngh 19%. Giá tr MEm tính ñư c t phương pháp h i qui các nghiên c u g n ñây cũng có xu hư ng cao hơn. MEm thu ñư c trong 6 nghiên c u g n ñây trình bày b ng 3.10. Giá tr MEm trung bình t các nghiên c u g n ñây (Unsworth et al., 1994; Hayasaka et al., 1995; Yan et al., 1997a) cao hơn 28% so v i các giá tr có ñư c hai mươi năm trư c ñây (Moe et al., 1970; Van Es et al., 1970; Van Es, 1975). Vì Van Es (1970) ñã s d ng 1148 b s li u t kh p th gi i, 111