Đóng góp của kinh tế phi chính thức đối với phát triển kinh tế Hải Phòng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết sử dụng phương pháp thống kê, so sánh để nhận diện khái niệm, đặc điểm, vai trò của kinh tế phi chính thức và những đóng góp của kinh tế phi chính thức đối với sự phát triển kinh tế Hải Phòng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đóng góp của kinh tế phi chính thức đối với phát triển kinh tế Hải Phòng

ÓNG GÓP C A K NH T PH CH NH TH C PHÁT TR N K NH T H PHÒNG Ngu n Thá S n, Ph m Th Thu H ng Khoa K toán Tài chính Email: sonnt@dhhp.edu.vn; huongptt85@dhhp.edu.vn Ngày nh n bà : 28/6/2021 Ngày PB ánh g á: 28/8/2021 Ngày duy t ng: 03/9/2021 TÓM T T Kinh t phi chính th c (KTPCT) ra i t r t l u và tr thành m t b ph n quan tr ng c u thành n n kinh t các n c tr n th gi i, c bi t là các n c ang phát tri n trong ó có Vi t Nam. Nh ng óng góp c a kinh t phi chính th c i v i s phát tri n kinh t c a các qu c gia trong ó có c Vi t Nam là m t hi n t ng th c t t t y u khách quan. Nh ng óng góp c a KTPCT c th hi n qua nh ng vai trò c a nó i v i KT-XH nh : T o vi c làm và thu nh p cho ng i lao ng; Là v ng m an toàn c a kinh t chính th c; Cung ng hàng hoá, d ch v áp ng nhu c u ti u d ng trong x h i; Góp ph n n nh x h i; Góp ph n t ng tr ng kinh t và xoá ói gi m nghèo. V i nh ng óng góp quan tr ng nh v y, KTPCT tr thành m t b ph n kh ng th tách r i trong n n kinh t c ng v i kinh t chính th c. Trong n i dung bài vi t này, nhóm tác gi s “nh n di n” khái ni m, c i m, vai trò c a KTPCT và nh ng óng góp c a KTPCT i v i s phát tri n kinh t c a thành ph H i Phòng. hoàn thành c nghi n c u này, nhóm tác gi s d ng ph ng pháp th ng k , so sánh, ph n tích d a tr n 2 ngu n d li u s c p và th c p. T khóa kinh t phi chính th c, óng góp, phát tri n kinh t . CONTRIBUTION OF THE INFORMAL ECONOMY TO HAIPHONG ECONOMIC DEVELOPMENT ABSTRACT The informal economy was born long ago and has become an important part of the economy in countries around the world, especially in developing countries including Vietnam. The contributions of the informal economy to the economic development of countries, icludung Vietnam, are an inevitable, objective fact. The contributions of the economic sector are shown through its roles to the socio-economy such as: Creating jobs and income for workets; A safe buffer zone of the informal economy; Supply goods and services to meet consumer demand in society; Contribution to social stability; Contribution to economic growth and poverty reduction. With such important contributions, informal economy becomes an inseparable part of the economy. In the content of this article, the group of authors will identify the concept, characteristics, role of the anti- governmental defense and the contributions of the informal economy to the economic development of HaiPhong city. To complete this study, the authors used statistical methods, comparing, analyzing based on two primary and secondary data sources. Ke words informal economy, contribution, economic development. T P CH KHOA H C, S 48, tháng 9 n m 2021
1. TV N n nay, qua nghi n c u c a nhóm tác các n c ang phát tri n, khu v c gi ch a có nghi n c u nào tr c ó c p kinh t phi chính th c t n t i nh m t t t y u v nh ng óng góp c a KVKTPCT i v i khách quan b n c nh khu v c kinh t chính s phát tri n kinh t m t thành ph c th c. Khu v c này có vai trò r t quan tr ng th nh H i Phòng. V th nghi n c u c a trong xoá ói, gi m nghèo, t o th m nhi u nhóm tác gi xu t kh ng nh ng kh ng vi c làm m i, t ng thu nh p cho ng i d n, tr ng l p v i nghi n c u c c ng b , góp ph n n nh x h i và là v ng m, h mà còn t n d ng c nh ng thành qu tr tích c c cho khu v c kinh t chính th c. nghi n c u c a các nhà khoa h c tr c ó, áp d ng cho th c ti n t i H i Phòng. “Kinh t phi chính th c” c s d ng m t m t khu v c kinh t truy n th ng 2. PH NG PH P NGHIÊN C U các n c ang phát tri n. Kinh t phi Nghi n c u c th c hi n theo các chính th c là khu v c mà ó t n t i vi c ph ng pháp th ng k , so sánh, ph n tích làm phi chính th c, là m t t p h p các n d a tr n 2 ngu n d li u: v s n xu t ra s n ph m v t ch t và d ch v - D li u th c p: Ni n giám th ng k v i m c ti u ch y u nh m t o ra c ng n H i Phòng và các báo cáo th ng k c a vi c làm và thu nh p cho nh ng ng i có C c Th ng k H i Phòng li n quan, óng góp vào GDP mà khu v c kinh t chính th c kh ng v i t i c. - D li u s c p: c thu th p d a tr n vi c i u tra 830 c s /cá nh n kinh V ho t ng SXKD c a khu v c doanh thu c khu v c kinh t phi chính KTPCT và VLPCT Vi t Nam: Khu v c th c tr n a bàn các qu n H ng Bàng, KTPCT cung c p g n 11 tri u vi c làm H i An, Ki n An, S n và hai huy n An (b ng g n 1/4 s vi c làm chính Vi t L o, V nh B o; 150 cán b , c ng ch c t i Nam, g n 1/2 s vi c làm phi n ng nghi p các c quan qu n l nhà n c, chính quy n thu c khu v c này); khu v c KTPCT óng a ph ng, các t ch c oàn th và hi p góp cho GDP 20%; 82% vi c làm Vi t h i; ph ng v n s u các chuy n gia qu n l Nam c coi là VLPCT nhà n c và l nh o a ph ng. V ho t ng SXKD c a khu v c KTPCT và VLPCT Hà N i và thành ph 3. KH I QU T CHUNG V KINH T H Chí Minh: Khu v c KTPCT là ngu n PHI CH NH TH C cung c p vi c làm l n nh t trong ó ngành 3.1 Khá n m d ch v chi m t tr ng l n nh t, ti p theo là th ng m i, c ng nghi p và x y d ng; Theo quan i m c a nhóm nghi n c tr ng chính c a khu v c: a ph n là các c u, các khái ni m “KVPCT” “khu v c h SXKD nh và t kinh doanh, ho t ng KTPCT”, “VLPCT”, “KTPCT” c hi u trong i u ki n t m b , quy m ho t ng nh sau: nh , th i gian làm vi c nhi u, thu nh p b nh - Khái ni m “KVPCT” n n ng nh t qu n th p, và kh ng có BHXH, t p trung v i khái ni m “khu v c KTPCT”: “KVPCT ch y u là lao ng n , t l lao ng nh p là t p h p các c s kinh doanh (phi n ng, c th p, thi u v n u t và kh ng c tích l m nghi p và th y s n) có quy m nh , h p v i các khu v c còn l i c a n n kinh t . kh ng KKD (do kh ng thu c i t ng TR NG I H C H I PH NG
pháp lu t quy nh ph i ng k ), s n xu t và vi c làm trong các c s ó, n n khái ra s n ph m v t ch t và d ch v v i m c ni m KTPCT c s d ng trong tài ti u ch y u nh m t o ra c ng n vi c làm c hi u theo ngh a h p, ng nh t v i và thu nh p cho nh ng ng i có li n quan. khái ni m KVPCT (hay khu v c KTPCT). C ng vi c và ng i lao ng trong các c Do ó, th c ch t tài nghi n c u v ho t s kinh doanh này kh ng c nhà n c ng c a các c s KDPCT và vi c làm quy nh ho c b o v chính th c”. t i khu v c này. Có th khái quát c u ph n - Khái ni m “VLPCT”: “VLPCT là khu v c KTPCT c nghi n c u trong nh ng vi c làm kh ng có s b o v chính tài này nh sau: th c v m t pháp l và x h i. Nh ng vi c làm ó có th t n t i trong ho c ngoài KVPCT”. - Khái ni m “KTPCT”: “KTPCT bao g m toàn b nh ng ho t ng kinh t c a 3.2 c tr ng, va trò và cách t p c n các c s kinh doanh và ng i lao ng ol ng khu v c k nh t ph chính th c kh ng c ki m soát ho c ki m soát kh ng 3.2.1. c tr ng khu v c k nh t ph chính th c y b i các tho thu n chính th c”. Kinh t phi chính th c kh ng ph i là Nh v y, các khái ni m n u tr n có h nh th c kinh t b t h p pháp. m i quan h m t thi t nh ng kh ng ng nh t v i nhau (H nh 1). “KVPCT” nh n Các c s KDPCT mang nh ng c m nh n tính PCT trong ho t ng kinh i m c a h SXKD cá th , kh ng có t t c a các c s kinh doanh, ót nt i cách pháp nh n. vi c làm có th là chính th c ho c PCT. Có th x y ra vi c chuy n i các c “VLPCT” nh n m nh n tính PCT trong s kinh doanh gi a hai khu v c chính th c ho t ng c a ng i lao ng, h có th và PCT. là lao ng làm vi c b n trong ho c ngoài Là khu v c s n xu t hàng hóa ho c KVPCT. “KTPCT” bao g m c KVPCT d ch v thu c khu v c ngoài qu c doanh và VLPCT. mà nh ng hàng hóa và d ch v này kh ng b pháp lu p ng n c m và t o ra thu nh p, mang c tr ng c a h kinh doanh cá th . Các c s KDPCT tham gia vào quá tr nh s n xu t ra hàng hóa, d ch v v i m c ti u c b n là t o ra c ng n vi c làm và thu nh p cho nh ng ng i th c hi n các ho t ng kinh t ó. Các c s KDPCT ho t ng mang H nh 1: M quan h g a KTPCT, tính t m th i cao c v a i m và ngành KVPCT, VLPCT ngh kinh doanh. Tuy nhi n, xu t phát t m c ích Ngành ngh ho t ng PCT r t a nghi n c u và i t ng nghi n c u c a d ng và r t kh ng ng nh t, có quy m tài ch t p trung vào các c s KDPCT s n ph m nh . T P CH KHOA H C, S 48, tháng 9 n m 2021
KTPCT là m t b ph n có qui m l n th i i m khác nhau ch kh ng c ng m t trong n n kinh t c a các n c ang phát lúc trong m t thi t k t ng h p. tri n (trong ó có Vi t Nam) xét c v - i u tra h gia nh: Cu c i u tra h ph ng di n vi c làm và kh i l ng s n gia nh có th cung c p th ng tin v s n ph m t o ra. xu t c a doanh nghi p gia nh mà kh ng Khu v c KTPCT kh ng th c hi n ch có trong dàn m u s d ng i u tra c h ch toán th ng k , ch lao ng và s . C ng có th thu th p d li u v vi c b o hi m chính th c c a Nhà n c. làm trong khu v c phi chính th c qua i u KTPCT ch u nhi u b t l i h n so v i tra h gia nh hay lao ng. M i ng i trong h gia nh có th tr l i nh ng c u khu v c kinh t chính th c. h i v i m c ích t m ra lo i th ng tin này, 3.2.2 a trò c a khu v c k nh t ph chính kh ng k n t nh tr ng vi c làm hay c ng th c trong n n k nh t qu c g a. vi c chính và ph v nhi u qu c gia, ho t KTPCT óng vai trò quan tr ng trong ng phi chính th c c th c hi n nh vi c t o c ng n vi c làm và thu nh p cho c ng vi c ph . Nh ng c u h i c bi t có ng i lao ng. th c t ra xác nh vi c làm kh ng c ng trong doanh nghi p gia nh nh , KTPCT là v ng m an toàn c a kinh ho t ng do ph n và tr em làm, ho t t chính th c. ng ngoài nhà, ho t ng kh ng c KTPCT t o ra nh ng s n ph m góp ph n khai nh n, và kinh doanh phi chính th c áp ng nhu c u ti u d ng trong x h i. nh c ng vi c ph . Thành c ng c a cách KTPCT có nh ng óng góp r t l n i ti p c n này ph thu c vào m u i u tra, v i vi c n nh x h i. bao g m khu v c a l i di n, n i mà KTPCT gi vai trò quan tr ng trong ho t ng gia nh di n ra và nh ng ng i t ng tr ng kinh t c ng nh trong chi n làm cho khu v c phi chính th c sinh s ng. l c xoá ói gi m nghèo c a Vi t Nam. - i u tra c s : Trong h u h t các tr ng h p, m t cu c i u tra c s có 3.2.3 Cách t p c n o l ng khu v c k nh th d ng o l ng ho t ng c a t ph chính th c doanh nghi p phi chính th c ch khi cu c SNA2008 khuy n ngh 3 cách ti p c n i u tra h kinh doanh c th c hi n o l ng ho t ng phi chính th c, ngay sau m t cu c i u tra d n s kinh bao g m i u tra h gia nh, i u tra c t ho c c s v dàn m u có th kh ng s , i u tra h n h p h gia nh - doanh bao g m th ng tin, ho c th ng tin kh ng nghi p. Vi c l a ch n ph ng pháp nào s c p nh t v doanh nghi p gia nh. K ph thu c vào th ng tin nào thi u SNA2008 c khi m t i u tra c s c d ng khuy n ngh 3 cách ti p c n o l ng o l ng n v s n xu t gia nh, bao ho t ng phi chính th c, bao g m i u tra g m c nh ng n v trong khu v c phi h gia nh, i u tra c s , i u tra h n h p chính th c, c n chú r ng n v s n h gia nh - doanh nghi p. Vi c l a ch n xu t kh ng n m m t v trí c nh ho c ph ng pháp nào s ph thu c vào th ng n m trong c s kinh doanh kh ng th tin nào thi u nhau c th c hi n nh ng nh n ra, s b xoá i trong danh sách thu TR NG I H C H I PH NG
th p. Th m vào ó, m 2 l n c ng m t có ph ng pháp o l ng chính th c h s n xu t có th x y ra n u thu th p c ng nh s li u th ng k t ng i y cho nh ng lo i h nh ho t ng kinh t v KTPCT Vi t Nam nói chung và khác nhau c th c hi n nh ng th i H i Phòng nói ri ng. Nh ng qua nghi n i m khác nhau ch kh ng c ng m t lúc c u c a nhóm tác gi , b ng tính toán t trong m t thi t k t ng h p. các báo cáo th ng k khác và kh o sát - i u tra h n h p h gia nh doanh c a nhóm tác gi , có th ánh giá s b nghi p: i u tra h n h p h gia nh v óng góp c a KTPCT vào s n nh, doanh nghi p c thi t k nh ng m - un phát tri n KT-XH H i Phòng qua m t s doanh nghi p g n v i l c l ng lao ng n i dung: hi n t i ho c i u tra h gia nh khác. - T o vi c làm và thu nh p. Cu c i u tra này thu th p th ng tin nh ng - Góp ph n tho m n nhu c u ti u d ng. ch h kinh doanh c a các h i u tra c - Góp ph n t ng tr ng kinh t . ch n m u, g m nh ng ch h kinh doanh phi chính th c (bao g m nh ng n v ho t - T o s “d o dai” cho n n kinh t tr c ng kh ng có c s c nh nh là n v nh ng cú s c b t l i. l u ng) và các ho t ng c a h , kh ng - óng góp cho ng n sách nhà n c. k n qui m c a doanh nghi p, lo i h nh T ng d n s c a thành ph H i Phòng ho t ng và n i làm vi c và c ng vi c hi n t i tr n 2,3 tri u ng i. Theo s li u là chính hay ph . Khi l a ch n i u tra th ng k n m 2018, t i H i Phòng có h n h p h gia nh - doanh nghi p o 146.083 ng i lao ng làm vi c trong các l ng khu v c phi chính th c, c n chú c s SXKD cá th phi n ng, l m nghi p, m u i u tra có ph n ánh y ph n ph i thu s n. T l th t nghi p c ng n m c a a l c a các ho t ng kinh t trong h thành ph là 3,53%. Theo B ng 1 cho th y, s n xu t hay kh ng. khu v c kinh t cá th t o ra vi c làm cho C ng c n ph i xem xét doanh nghi p kho ng 13-14% t ng lao ng t 15 tu i v i n v s n xu t t nhi u a i m tr l n c a thành ph . S lao ng t i khu c x l nh th nào và làm th nào v c này c ng chi m kho ng 13-15% t ng tránh s tr ng l p i v i các doanh nghi p s lao ng có vi c làm H i Phòng. N u ho t ng d i quan h i tác n u c ng tr n t ng s lao ng làm vi c thành th m t doanh nghi p c báo cáo b i các th t l này là 30,2 34,3%. Có th nói, i tác thu c các h khác nhau. các c s SXKD cá th phi n ng nghi p, trong ó có các c s KDPCT t o ra s 4. ÓNG GÓP C A KINH T PHI vi c làm khá l n a bàn th và t ng CH NH TH C I V I PH T TRI N i l n cho l c l ng lao ng thành ph . KINH T H I PH NG T o vi c làm và kèm theo ó là thu nh p M c d còn có nh ng b t c p và ch a cho ng i lao ng, các c s KDPCT c theo dõi c ng nh qu n l ch t ch , góp ph n n ng cao i s ng c a ng i d n, nh ng KTPCT c ng có nh ng óng góp gi m t n n x h i, góp ph n n nh và nh t nh cho s phát tri n và n nh KT- gi m b t gánh n ng cho c ng tác an sinh XH c a a ph ng. Cho n nay, ch a x h i. T P CH KHOA H C, S 48, tháng 9 n m 2021
B ng 1 V c làm t các c s SXKD cá th H Phòng n v tính: ngh n ng STT Ch t u 2015 2016 2017 2018 2019 1 D n s H i Phòng 1.963,30 1.980,80 1.997,73 2.013,78 2.033,20 2 T ng L toàn thành ph 1.128,09 1.131,58 1.135,04 1.145,26 1155,57 3 T ng L có vi c làm 1.090,40 1.097,92 1.095,26 1.110,25 1.128,80 4 S L làm vi c thành th 456.32 464.84 462.95 483.71 488.06 5 L t i các c s SXKD cá th 143,03 143,37 158,87 146,08 150,94 6 T l %/T ng L 12,68 12.67 14,00 12.76 13.06 7 T l %/T ng L có vi c làm 13,12 13.06 14.51 13.16 13.37 8 T l %/T ng L làm vi c thành th 31.34 30.84 34.32 30.20 30.93 (Ngu n: Tính toán t d l u c a C c Th ng k và N n g ám Th ng k H Phòng) xem xét c th h n v óng góp c a 11,27% và 10,87%. Nh v y, có th th y, KTPCT, nhóm nghi n c u tính toán tr n m c d khu v c kinh t h p pháp cu i s li u th ng k T ng i u tra c s kinh c ng, nh các c s KTPCT l i t o vi c t , hành chính, s nghi p n m 2017 t i H i làm cho a s lao ng t i các c s SXKD Phòng. Theo ó, n m 2017, tr n a bàn cá th . N u tính n s l ng vi c làm theo H i Phòng có 78.616 c s KDPCT. Các h nh th c giúp vi c gia nh, freelancer c s này t o ra 123.427 vi c làm, chi m ho c lao ng t do khác (kh ng có s li u 77,69% s lao ng trong khu v c kinh t th ng k và kh ng th c hi n kh o sát c cá th , 18,85% s vi c làm t i các n v trong nghi n c u này) th s vi c làm t o kinh t , hành chính s nghi p (B ng 2). N u ra trong khu v c KTPCT r t áng cl u tính tr n t ng s lao ng thành th , t ng t m và c n có chính sách h tr khu v c lao ng có vi c làm và t ng lao ng toàn kinh t này. thành ph th t l t ng ng là 26,66%, B ng 2 T o v c làm và thu nh p c a KTPCT n m 2017 STT Ch t u V tính S l ng 1 T ng s L t i các n v kinh t , hành chính s nghi p ng 654.892 2 T ng s s s SXKD cá th c s 100.750 3 S L t i các c s SXKD cá th ng 158.866 4 T ng s c s KDPCT c s 78.616 5 S L t i c s KDPCT ng 123.427 6 Doanh thu c a các c s SXKD cá th t ng 59.842 7 Doanh thu b nh qu n c s SXKD cá th tr u ng 594 8 Doanh thu b nh qu n n m/lao ng tr u ng 377 9 Doanh thu b nh qu n tháng/lao ng tr u ng 31,4 (Ngu n: Tính toán t d l u c a C c Th ng k H Phòng) TR NG I H C H I PH NG
S li u c a C c th ng k H i Phòng KDPCT th p h n nhi u so v i m c b nh n m 2017 cho th y doanh thu b nh qu n 1 qu n c a khu v c kinh t cá th . Trong s lao ng c a các c s kinh doanh cá th 830 c s KDPCT c i u tra, ph n l n là 376,89 tri u ng, t ng ng là kho ng có doanh thu d i 15 tri u ng/tháng, ch 31,4 tri u ng/tháng. M c doanh thu này b ng kho ng 1/3 m c doanh thu b nh qu n bao g m các kho n nh giá v n hàng c a c s SXKD cá th . ng th i qua bán và các chi phí khác. V i m c doanh kh o sát v m c l ng tr cho lao ng thu kho ng tr n 1 tri u ng/ngày, sau khi c s KDPCT (H nh 2) cho th y có 22,7% c tr l ng d i 3 tri u, 49,7% có tr giá v n và các chi phí khác, còn l i l ng t 3-5 tri u ng, t ng ng m c kho ng 10 40% (bao g m c c ng lao l ng t i thi u v ng. Ch có 22,7% c ng c a lao ng chính và nh ng ng i tr m c l ng tr n 5 tri u. Nh v y, trong ph tr ), ph n nào có th giúp trang tr i th c t , óng góp c a KTPCT cho x h i cu c s ng cho gia nh các lao ng trong qua thu nh p c a ng i lao ng còn khá khu v c KTPCT1. h n ch . V i t l 78% s c s SXKD cá Theo k t qu kh o sát n m 2019 c a th thu c khu v c KTPCT th y càng là nhóm nghi n c u, trong th c t , doanh v n c n quan t m n ng cao thu nh p thu và thu nh p c a lao ng các c s cho lao ng trong khu v c này. H nh 2: Thu nh p cho lao ng t các c s KDPCT (Ngu n: K t qu kh o sát c a nhóm tác g n m 2019) 1 Vi t Nam, KTPCT hi n hi n m i th v nh ng óng góp c a khu v c này. a ph ng, song ch a có th ng k c Theo T ng c c Th ng k , t l óng góp c a khu v c KTPCT c quan sát trong ch ti u GDP c n c n m 2015 1 Theo kh o sát, n giá c a giúp vi c gia nh hi n là 14,34%; ho t ng t s n, t ti u h nay theo là 80-100.000 /bu i/ng i, 3-5 tri u / tháng/ng i, ph h , làm vi c t do: 200-250.000 / gia nh c quan sát là 2,09%. Báo ngày/ng i. Freelancer có tr nh ho c ng id y cáo kinh t và tài chính qu c t c ng cho ngo i ng , m nh c, ngh thu t kh ng ng k có th y, Vi t Nam có khu v c KTPCT r t thu nh p cao h n nhi u. Trong khi ó, vi c làm phi l n, n u tính c giá tr c a toàn b khu chính th c kh ng có tay ngh , kh ng có th l c v c này có th làm cho GDP t ng l n th ng kém h n, nhi u tr ng h p ch c 1-2 kho ng 30%. tri u/tháng. T P CH KHOA H C, S 48, tháng 9 n m 2021
B ng 3 óng góp c a c s SXKD cá th trong GRDP H Phòng G á tr TSC Doanh thu c a các GRDP T ng s c s c s SXKD cá th N m c a các c s H Phòng SXKD cá th SXKD cá th G á tr T l /GRDP t ng c s t ng t ng % 2010 60.702,20 86.770 - - - 2011 93.018,05 85.379 - 30.019,03 32.27 2012 100.571,12 94.636 - 33.508,97 33.32 2013 103.492,40 92.178 7.535,38 36.983,35 35.74 2014 116.975,88 92.760 - 41.217,40 35.24 2015 127.007,40 94.499 6.953,01 46.404,88 36.54 2016 145.160,60 93.758 8.636,28 - - 2017 165.763,90 100.750 6.000,79 59.842,17 36.10 2018 195.536,20 97.078 7.318,53 - - 2019 228.151,64 98.337 - 56.405,47 24.72 (Ngu n: T ng h p t d l u c a C c Th ng k H Phòng và N n g ám th ng k ) Theo d li u th ng k và tính toán c a các c s SXKD cá th (trong ó có c nhóm nghi n c u, giai o n 2011-2019, các s KDPCT) cung ng c m t l ng c s SXKD các th óng góp vào GRDP áng k hàng hoá, d ch v vào các “k ” th c a thành ph t 25 36%. y là m c óng tr ng, n i mà các doanh nghi p kh ng góp khá l n c a m t khu v c kinh t manh v i t i c. Các s n ph m do KTPCT mún, nh l và r i r c, có tr nh s n xu t cung ng góp ph n làm a d ng hoá hàng th p. M c d ch a có d li u th ng k chính hoá, d ch v tr n th tr ng, áp ng t t th c v doanh thu c a các c s KDPCT, h n nh ng nhu c u d nh nh t c a ng i nh ng v i t l chi m 78% trong t ng s ti u d ng. c s SXKD cá th , khu v c KTPCT óng óng góp cho NSNN t KTPCT góp t l kh ng h nh trong t ng GRDP ang là v n dành c s quan t m c a H i Phòng. N u tính n các ho t ng l n t Chính ph n các B , Ngành và KTPCT ch a th ng k c nh giúp vi c a ph ng. V i vi c ch o x y d ng và gia nh, x y d ng, freelancer, d y h c , tri n khai án Th ng k v kinh t ch a c bi t là kinh doanh tr n m ng x h i th c quan sát và án Ch ng th t thu m c óng góp c a KTPCT trong GRDP và thu cho th y Chính ph Vi t Nam mu n t ng tr ng kinh t s khá l n. T l óng ki m soát c thu nh p khu v c này góp cho GRDP c a KTPCT và kinh t cá và có c ch t ng thu ng n sách ph h p. th H i Phòng v c b n kh ng khác nhi u Th c t cho th y, H i Phòng qua kh o so v i k t qu c a các nghi n c u Hà N i sát th t l là 74,3% s c s KDPCT hay TP H Chí Minh c ng nh m c b nh kh ng s n sàng n p thu , ch có 25,7% qu n c n c. s c s này tr l i s n sàng n p thu mà B n c nh ó, v i có t ng m c do- th i (t l này t ng t Hà N i và TP H anh thu l n n hàng ch c ngàn t ng, Chí Minh). Nh ng khi c kh o sát là TR NG I H C H I PH NG
m c thu mà các n v này s n sàng n p khu v c KTPCT. Th ba, m c thu b nh cho ng n sách nhà n c là bao nhi u th qu n c n óng ph i ph h p v i th c tr ng c u tr l i u là kh ng bi t và n u kh ng c a KVPCT H i Phòng. ph i n p th càng ít càng t t. K t qu kh o sát c a nhóm nghi n kh thi, chính sách thu ph i c c u n m 2019 t i các c s KDPCT có hi u ch nh cho ph h p v i i u ki n th d dàng nh n th y m c óng góp c a c a khu v c KTPCT, ng th i ph i n khu v c phi chính th c cho ng n sách nhà gi n và m m d o. M c d kh ng có m t n c tr n a bàn thành ph H i Phòng r t n c nào lu t thu d a tr n nguy n t c h n ch (H nh 3). M c óng góp qua các t nguy n, song th theo mong mu n c a lo i thu , phí d i 500.000 ng chi m t các n v KDPCT, các c quan thu có tr ng là 67,4%; ti p n là m c t 500.000 th linh ho t ph h p v i t nh h nh th c t -1.000.000 ng chi m t tr ng là 25,2%; c a a ph ng. Th nh t, r t nhi u c s m c tr n 1.000.000 ng ch là 7,4%. M c KDPCT s n sàng óng m t lo i thu theo óng góp i v i ng n sách nhà n c r t ph ng th c “ óng nh k ”. Th hai, th i th p trong khi H i Phòng ang là m t k thích h p óng thu là tháng. óng thu thành ph có t c th hóa và m c thu m i n m m t l n ch thích h p v i các lo i n i a t ng nhanh c bi t trong vài n m h nh kinh doanh khác, kh ng thích h p v i tr l i y. H nh 3: M c óng góp c a KTPCT cho NSNN t H Phòng (Ngu n: K t qu kh o sát c a nhóm tác g n m 2019) KTPCT có vai trò là v ng m an toàn ho c c ng vi c, ho c v i nh ng cú s c l n c a kinh t chính th c tr c nh ng bi n i v i n n kinh t nh i d ch Covid-19 ng c a th tr ng. KTPCT c coi là hi n t i, KTPCT là n i các ch kinh doanh l a ch n t t nh t trong s nh ng c h i và ng i lao ng lui v ho t ng ó vi c làm s n có tr n th tr ng lao ng t n t i. Do v y, m t óng góp có th k n Vi t Nam. Ba l do ch y u thành l p c c a KTPCT là t o s “d o dai” cho n n s SXKD cá th h n là t m m t vi c làm kinh t tr c nh ng cú s c b t l i. có s n tr n th tr ng, bao g m: (i) c Theo ánh giá chung, KTPCT có óng kinh doanh c l p; (ii) Dung hòa gi a góp áng k trong vi c góp ph n cung c p c ng vi c và gia nh; (iii) Do truy n th ng s n ph m d ch v và t o vi c làm nh ng l i gia nh. Khi g p khó kh n v kinh doanh r t ít n p thu . y c ng chính là kho ng T P CH KHOA H C, S 48, tháng 9 n m 2021
tr ng mà các nhà qu n l c n có bi n pháp Formal Regulatory Env ronment”, DESA Working tránh th t thu thu . Paper, 46. Available at: http://www.un.org/esa/desa/ papers (Accessed: 21 December 2019) 5. K T LU N 6. Chen, M. A. and Alter, M. (2012), “The Tóm l i, s t ng tr ng kinh t m nh m Informal Economy: De n t ons, Theor es and c a Vi t Nam trong nh ng n m qua ghi Pol c es”, WIEGO Working Papers. Available at: nh n s phát tri n áng k c a ho t ng www.wiego.org (Accessed: 22 December 2019). kinh t phi chính th c. KVPCT là m t b 7. Cling, Jean-Pierre; Hoài Nam và các ph n c u thành quan tr ng, chi m t tr ng c ng s (2013), “K nh t ph chính th c t các l n trong kinh t và vi c làm Vi t Nam. n c ang phát tr n”, NXB Tri th c, Hà N i. Lao ng c a khu v c này có m c thu nh p 8. Cling, Jean-Pierre, Tr ng Khanh th p, t p trung nhi u i t ng nghèo. y (2008), “D án Qu oàn k t u t n v khoa h c là khu v c c a nh ng ch doanh nghi p x h “Khu v c ph chính th c trong n n k nh t V t Nam: c m, va trò và nh h ng n u nh và b p b nh, th ng làm t i nhà ho c k n s ng c a các h g a nh”, Chuy n san kinh t hè ph . Và i u quan tr ng là trong th i phi chính th c, pp. 2-12. gian t i d kinh t có phát tri n theo h ng 9. Cling, Jean-Pierre, và c ng s (2002) “M t nào th khu v c kinh t này v n song hành s n t c tr ng c a khu v c k nh t ph chính th c t n t i c ng n n kinh t chính th c. Chính TP. H Chí M nh”, D án TCTK-Vi n KHTK/ v v y vi c t ng b c hoàn ch nh và t ng IRD-DIAL, November(5). c ng hi u l c c a c quan qu n l ng 10. C c Th ng k H i Phòng (2018), N n th i v i nh ng bi n pháp h u hi u và s g ám th ng k H Phòng n m 2017 ng b c a các c quan qu n l nhà n c 11. C c Th ng k H i Phòng (2019), N n c ng nh b n th n các c s s n xu t kinh g ám th ng k H Phòng n m 2019 doanh và ng i lao ng s t o kh n ng 12. C c Th ng k thành ph H i Phòng (2019), cho s phát tri n ph h p và óng góp tích “K t qu s b T ng u tra d n s và nhà n m 2019” c c a KVKTPCT vào s phát tri n b n 13. C c Th ng k thành ph H i Phòng (2020), v ng n n kinh t n c ta. “T nh h nh k nh t - x h thành ph H Phòng T I LI U THAM KH O n m 2019 14. Derek Blades et al (2002), “Measur ng 1. Blades, D, Ferreira (2011), “The informal the non-observed economy”, Statistics Brief, economy in developing countries: An introducion”, November(5). doi: 10.1787/9789264175358-en. The review of income and wealth, Blackwell 15. Donald W.Light (2004), “From migrant Publishing, Oxford. enclaves to mainstream: Reconceptualizing 2. Clara Osei-Boateng, EA (2011), “The informal economic behavior”, Theory and Society, Informal Sector n Ghana” 33, pp. 705 737. 3. Chambwera, M, MacGregor, J Baker, A, 16. Dogrul, HG (2012), “Determ nants of “The Informal Economy’, International Institute formal and nformal sector employment n the for Environment and Development, London”. urban areas of Turkey”, International journal of 4. Chen, MA (2007), “The Informal Economy: social sciences and humanity studies, vol 4, no. 2. De n t ons”. 17. Th Thanh Huy n (2018) “M t s c 5. Chen, M. A. (2007), “Reth nk ng the Informal tr ng v khu v c k nh t ph chính th c t V t Economy: L nkages w th the Formal Economy and the Nam”, T p chí C ng Th ng, TR NG I H C H I PH NG
18. inh Th Luy n (2018), “K nh t ph chính h c M TP.H Chí Minh, TP.H Chí Minh th c V t Nam và m t s khuy n ngh ”, T p chí 25. S b thu phí 2019 c a Qu n H ng Bàng Tài chính H i Phòng 19. Elgin, C Oyvat, C (2017), “Lurk ng n the 26. S li u ni n giám th ng k c a H i Phòng C t es: Urban at on and the Informal”, Istanbul. n m 2018. 20. Mireille Raza ndrakoto, François 27. T ng c c Th ng k và ILO 2017, Báo cáo Roubaud, L V n D y (2008), “Th ng k khu v c lao ng ph chính th c 2016, Nhà xu t b n H ng k nh t ph chính th c t V t Nam - Th c tr ng c, Hà N i. và tr n v ng”, Chuy n san Th ng k khu v c phi 28. T ng c c Th ng k Vi n Khoa h c th ng chính th c, pp. 13-32. k /IRD-DIAL 2010, Cu c kh ng ho ng k nh t 21. Mireille Raza ndrakoto, François Roubaud tác ng t V t Nam m c nào Ph n tích (2008), “ o l ng th ng k khu v c ph chính th c tr ng t m v khu v c ph chính th c Hà N và t u khu v c Sahara Ch u Ph : K nh ngh m t Tp. H Chí M nh, Hà N i. các cu c u tra 1-2-3”, Chuy n san khu v c phi 29. T ng c c Th ng k Vi n Khoa h c th ng chính th c, pp. 68-84. k /IRD-DIAL 2010, S n ng ng c a khu v c ph 22. Nguy n V n oàn và L V n D y 2017, chính th c Hà N và TP.H Chí M nh g a o n ‘ o l ng khu v c kinh t ch a quan sát c: 2007-2009. M t s phát h n chính t u tra h Khuy n ngh qu c t và xu t ng d ng Vi t s n xu t k nh doanh và khu v c ph chính th c, Nhà Nam’, Th ng t n Khoa h c Th ng k , S 4, pp. 15-51 xu t b n Th ng k , Hà N i. 23. Ph m Th Tu (2015), “Nh n d n k nh 30. Vi n Khoa h c th ng k 2010, Khu v c t ph chính th c V t Nam và nh h ng phát k nh t ph chính th c V t Nam: K t qu u tra tr n”, K y u H i th o KHQT “Kinh t phi chính t Hà N và TP. H Chí M nh, Hà N i. th c: Th c tr ng và nh ng v n t ra i v i n n 31. Vi n Khoa h c x h i Vi t Nam 2010, Khu các n n kinh t ”, H Th ng m i, NXB H ng c v c và v c làm ph chính th c: Ph ng pháp th ng 24. Võ H ng c 2016, ‘L ng hóa quy m k , tác ng k nh t và Chính sách c ng, Tài li u kinh t ng m và xu t gi i pháp nh m gi m quy h i th o qu c t , Hà N i. m kinh t ng m trong n n kinh t Vi t Nam’, i T P CH KHOA H C, S 48, tháng 9 n m 2021