Đột biến gen H-ras trong ung thư hốc miệng

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> ĐỘT BIẾN GEN H-RAS TRONG UNG THƯ HỐC MIỆNG<br /> Nguyễn Thị Hồng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Phân tích sự liên quan giữa đột biến gen H-ras với đột biến gen p53, biểu hiện các protein p53,<br /> MDM2 và Ki-67 trong ung thư hốc miệng.<br /> Phương pháp: Thực hiện nghiên cứu cắt ngang trong 18 ca ung thư tế bào gai ở hốc miệng bằng cách tiến<br /> hành giải trình tự chuỗi DNA tại các exon 1 và 2 của gen H-ras và nhuộm hóa miễn dịch khảo sát biểu hiện<br /> protein p53, MDM2 và Ki-67.<br /> Kết quả: Phát hiện 3 ca có đột biến H-ras, chiếm tỉ lệ 16,7%, gồm có 1 đột biến thêm 3 nucleotid (GGC)<br /> giữa codon 10 và codon 11 tạo ra thêm glycin (10Gly11) trong khung, 1 đột biến điểm tại codon 12 (GGC>AGC)<br /> và 1 đột biến điểm tại codon 13 (GGT>CGT) làm thay đổi axít amin. Ngoài ra, có 5 đột biến im lặng (27,8%) biểu<br /> hiện đa hình nucleotid đơn C81T. Đối chiếu với 8 ca trước đây đã phát hiện có đột biến gen p53 cho thấy 4 ca<br /> (22,2%) cùng có đột biến trên cả hai gen p53 và H-ras, tuy nhiên chỉ có đột biến p53 sai nghĩa hay ghép nối sai<br /> còn đột biến H-ras im lặng. Đột biến H-ras liên quan với thói quen nhai trầu và biểu hiện quá mức protein<br /> MDM2 (P < 0,05), nhưng không liên quan với biểu hiện protein p53 và Ki-67 (P > 0,05).<br /> Kết luận: Đột biến H-ras có thể phối hợp với biến đổi protein MDM2 tham gia vào quá trình sinh ung thư<br /> hốc miệng ở người Việt Nam có thói quen nhai trầu-xỉa thuốc. Đột biến H-ras và đột biến p53 độc lập và loại trừ<br /> lẫn nhau.<br /> Từ khóa: Đột biến H-ras, đột biến p53, biểu hiện quá mức, MDM2, Ki-67, ung thư hốc miệng.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> H-RAS GENE MUTATION IN ORAL CANCER<br /> Nguyen Thi Hong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 2 - 2011: 36 - 42<br /> Objectives: To investigate the correlation between H-ras gene mutation and p53 gene mutation, p53,<br /> MDM2, and Ki-67 expression in oral carcinoma.<br /> Methods: In this cross-sectional study, DNA samples obtained from the same 18 primary oral squamous cell<br /> carcinomas were screened for mutations of hot spots in exons 1 and 2 of the H-ras gene by DNA sequencing.<br /> Formalin-fixed paraffin-embedded tissues were stained by immunohistochemistry for p53, MDM2 and Ki-67<br /> proteins.<br /> Results: H-ras mutations were detected in 3 cases (16.7%), including one insertion of three nucleotide<br /> (GGC) between codons 10 and 11 resulting in in-frame insertion of glycine (10Gly11), one missense point<br /> mutation in codon 12 (GGC>AGC) and one missense point mutation in codon 13 (GGT>CGT) resulting in<br /> amino acid changes. Silent mutations with C81T single nucleotide polymorphism (SNP) were found in 5 of 18<br /> tumors (27.8%). Compared to p53 mutation previously detected in 8 cases, 4 cases (22.2%) had simultaneously<br /> H-ras mutation (silent mutation) and p53 mutation (missense or aberrant splicing mutation). H-ras mutation<br /> showed significant association with the betel chewing habit and MDM2 expression (P < 0.05), but not with p53<br /> and Ki-67 expression (P > 0.05).<br /> * Khoa Răng Hàm Mặt – Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS. Nguyễn Thị Hồng<br /> Email: nguyopat@hcm.vnn.vn<br /> <br /> 36<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Conclusion: H-ras mutation can be associated with MDM2 alteration in the tumorigenesis of betel and<br /> tobacco-related oral carcinoma in Vietnamese patients. H-ras mutation and p53 mutation are independent and<br /> mutually exclusive.<br /> Key words: H-ras mutation, p53 mutation, overexpression, MDM2, Ki-67, oral carcinoma.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Đột biến gen đè nén bướu p53 phổ biến<br /> nhất, chiếm hơn 50% các loại ung thư ở người(12).<br /> Tỉ lệ đột biến gen p53 trong ung thư hốc miệng<br /> (UTHM) ở người Việt Nam là 44,4%(6). Nhiều<br /> trường hợp không có đột biến ở gen p53 gợi ra<br /> khả năng đột biến ở gen khác.<br /> <br /> Mẫu nghiên cứu<br /> <br /> Trong các oncogen, gen ras thường bị đột<br /> biến nhất(10,11). Khoảng 30% ung thư ở người có<br /> đột biến gen này(10). Họ gen ras, gồm có 3 gen là<br /> H-ras, K-ras và N-ras, mã hóa protein p21(12) định<br /> vị ở màng tế bào và giữ vai trò trung tâm điều<br /> hòa các đường dẫn truyền tín hiệu tăng trưởng<br /> tế bào. Đường dẫn truyền tín hiệu EGFR–Ras–<br /> Raf–MEK–ERK hiện đang là điểm đích hấp dẫn<br /> cho điều trị ung thư(10). Trong UTHM, đa số đột<br /> biến chỉ tìm thấy ở gen H-ras mà rất ít khi ở gen<br /> K-ras và N-ras(10).<br /> Bất hoạt gen đè nén bướu hoặc hoạt hóa<br /> oncogen có thể làm mất kiểm soát chu trình tế<br /> bào khiến cho tế bào sinh sản liên tục. Protein<br /> Ki-67 được xem là chất đánh dấu về sự sinh<br /> sản tế bào.<br /> Mặt khác, biểu hiện quá mức protein p53 có<br /> thể do đột biến gen p53 hoặc do bất thường<br /> protein MDM2 - là protein gắn và phân hủy<br /> protein p53. Trong UTHM ở những nước có thói<br /> quen nhai trầu, đột biến oncogen H-ras và biểu<br /> hiện quá mức protein MDM2 khá phổ biến(10).<br /> Do vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này<br /> nhằm khảo sát đột biến gen H-ras, phân tích sự<br /> liên quan giữa đột biến gen H-ras với một số đặc<br /> điểm lâm sàng-giải phẫu bệnh, và với đột biến<br /> gen p53, biểu hiện các protein p53, MDM2 và<br /> Ki-67 trong UTHM.<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> 18 ca ung thư tế bào gai ở hốc miệng chưa<br /> điều trị đặc hiệu, được điều trị tại Bệnh viện<br /> Ung Bướu Tp.HCM tháng 7 và 8 năm 2000.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Cắt ngang mô tả.<br /> <br /> Các phương pháp thực hiện<br /> Khám lâm sàng và sinh thiết bướu nguyên<br /> phát.<br /> <br /> Ly trích DNA<br /> Từ mẫu mô sinh thiết bằng bộ ly trích<br /> QIAmp DNA Mini Kit (QIAGEN).<br /> Phản ứng chuỗi polymerase (PCR)<br /> Thực hiện PCR khuếch đại exon 1 và exon 2<br /> (Bảng 1 và 2).<br /> Bảng 1: Trình tự đoạn mồi gen H-ras<br /> Exon<br /> <br /> Trình tự mồi (5’- 3’)<br /> <br /> Exon 1 AGACCCTGTAGGAGGACC (cùng<br /> chiều)<br /> GAGGAAGCAGGAGACAGG (ngược<br /> chiều)<br /> Exon 2 AGACGTGCCTGTTGGACATC (cùng<br /> chiều)<br /> GGGCCAGCCTCACGGGGTTC<br /> (ngược chiều)<br /> <br /> Sản phẩm<br /> PCR<br /> 280 bp<br /> <br /> 167 bp<br /> <br /> Bảng 2: PCR khuếch đại vùng exon 1 và 2<br /> Thành phần PCR<br /> Dung dịch đệm 10X<br /> Các dNTP<br /> Đoạn mồi cùng chiều<br /> Đoạn mồi ngược chiều<br /> <br /> Thể tích<br /> 2,0 μl<br /> 0,4 μl<br /> 0,4 μl<br /> 0,4 μl<br /> <br /> Nước cất<br /> <br /> 15,2 μl<br /> <br /> Takara Ex Taq polymerase (5 unit/μl)<br /> DNA đã ly trích<br /> <br /> 0,1 μl<br /> 1,5 μl<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> 20,0 μl<br /> <br /> 37<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Chương trình PCR<br /> o<br /> <br /> 94 C x 2 phút<br /> o<br /> 94 C x 1 phút<br /> o<br /> o<br /> 56 C (exon 1) hay 62 C (exon 2) x 1 phút<br /> o<br /> 72 C x 30 giây<br /> o<br /> 72 C x 7 phút<br /> <br /> 35<br /> chu kỳ<br /> nhiệt<br /> <br /> Mỗi đợt thí nghiệm luôn có một chứng<br /> dương đã biết cho kết quả PCR (+) và một chứng<br /> âm thay thế DNA bằng nước cất. Kết quả PCR<br /> được đánh giá bằng điện di trên gel agarose 2%.<br /> <br /> Giải trình tự chuỗi DNA<br /> Tinh sạch sản phẫm PCR. Tiếp theo, thực<br /> hiện PCR để khuếch đại đoạn cần xác định<br /> trình tự.<br /> Bảng 3: PCR giải trình tự<br /> Thành phần PCR<br /> Dung dịch đệm 5X<br /> Đoạn mồi<br /> Nước cất<br /> Sản phẩm PCR đã tinh sạch<br /> BigDye Terminator v3.1<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Thể tích<br /> 1,0 μl<br /> 0,5 μl<br /> 3,9 μl<br /> 4,0 μl<br /> 0,6 μl<br /> 10,0 μl<br /> <br /> Chương trình PCR<br /> <br /> chỉ một nucleotid như bình thường, do mẫu<br /> DNA được định chuỗi có những chuỗi bình<br /> thường và chuỗi đột biến. Kết quả cũng được<br /> đối chiếu với trình tự nucleotid trên DNA bình<br /> thường trong hệ thống dữ liệu của NCBI<br /> (GenBank accession number J00277) để xác định<br /> chính xác nucleotid đột biến.<br /> <br /> Nhuộm hóa mô miễn dịch<br /> Mẫu mô vùi nến được cắt thành những lát<br /> mỏng 4 μm liên tiếp nhau. Mỗi lát cắt được trải<br /> trên phiến kính có tráng silane và sấy khô ở 37oC<br /> trên 12 giờ.<br /> Các kháng thể đơn dòng DO-7 kháng p53,<br /> IF-2 kháng MDM2, và MIB-1 kháng Ki-67<br /> (Dakopatts, Đan Mạch). Qui trình nhuộm theo<br /> phương<br /> pháp<br /> Avidin-Biotin-Peroxidase<br /> Complex (ABC), và sử dụng kit Histofine<br /> (Nichirei, Nhật Bản). Mỗi đợt nhuộm luôn có<br /> một tiêu bản chứng dương chứa mẫu mô đã biết<br /> có chứa kháng nguyên cần tìm cho phản ứng<br /> dương tính, và một tiêu bản chứng âm thay<br /> kháng thể thứ nhất bằng dung dịch đệm PBS.<br /> <br /> o<br /> <br /> 96 C x 2 phút<br /> o<br /> 96 C x 10 giây<br /> o<br /> 53 C x 5 giây<br /> o<br /> 60 C x 4 phút<br /> o<br /> Giữ ở 4 C<br /> <br /> 25 chu kỳ nhiệt<br /> <br /> Kết tủa DNA bằng cách 10 μl sản phẩm<br /> DNA từ PCR trên được thêm 30 μl ethanol 100%<br /> và 2,5 μl EDTA 125 mM. Quay ly tâm 15000<br /> vòng trong 15 phút. Thêm 30 μl ethanol 70%,<br /> quay ly tâm 15000 vòng/phút trong 10 phút. Đổ<br /> dịch nổi, lấy cặn lắng và để khô tự nhiên. Hòa<br /> tan tủa trong 20 μl dung dịch đệm Formamide.<br /> Biến tính DNA ở 95oC trong 2 phút, rồi làm<br /> lạnh đột ngột để tách thành các chuỗi đơn DNA.<br /> Sau đó đưa vào giếng trong máy giải trình tự<br /> DNA tự động ABI-Prism 3100 Genetic Analyzer<br /> (Applied Biosystem) để phân tích trình tự<br /> nucleotid trên chuỗi DNA.<br /> Mỗi đoạn DNA ở các mẫu được giải trình tự<br /> hai chiều lần lượt với đoạn mồi cùng chiều và<br /> đoạn mồi ngược chiều. Nếu có đột biến thì sẽ<br /> phát hiện tại một vị trí có hai nucleotid thay vì<br /> <br /> 38<br /> <br /> Tế bào bướu được xem là nhuộm dương<br /> tính khi nhân tế bào bắt màu nâu. Mức độ<br /> nhuộm được tính dựa trên tỉ lệ % số tế bào bướu<br /> nhuộm dương tính trên tổng số tế bào bướu<br /> đếm trong 3 vi trường x 200 dưới kính hiển vi<br /> quang học. Thang đánh giá biểu hiện như sau:<br /> P53 hay MDM2 (-): 0-10%, p53 hay MDM2<br /> (+): 11-100%<br /> Ki67 (-): 0-20%, Ki67 (+): 21-100%.<br /> <br /> Phân tích thống kê<br /> Tất cả dữ liệu được nhập bằng phần mềm<br /> Excel và xử lý bằng phần mềm IBM-SPSS. Phân<br /> tích sự liên quan giữa các yếu tố bằng các phép<br /> kiểm chi bình phương, chính xác Fisher,<br /> McNemar và Mann-Whitney. Liên quan có ý<br /> nghĩa khi phép kiểm có P < 0,05.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Đột biến gen H-ras<br /> Phát hiện đột biến gen H-ras trong 7 ca<br /> (38,9%), trên exon 1, với 8 đột biến (Bảng 4):<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> -1 ca đột biến thêm 3 nucleotid (GGC) vào<br /> giữa codon 10 và codon 11, nên tạo ra thêm 1<br /> axít amin là glycin (10Gly11) trong khung.<br /> <br /> Không kể đột biến im lặng, tỉ lệ đột biến Hras là 16,7%, trong đó đột biến điểm chiếm đa số<br /> (66,7%).<br /> <br /> -1 ca đột biến điểm sai nghĩa tại codon 12<br /> (GGC>AGC) và đột biến im lặng tại codon 27.<br /> <br /> Đột biến H-ras với đột biến p53<br /> <br /> -1 ca đột biến điểm sai nghĩa tại codon 13<br /> (GGT>CGT).<br /> - Và 4 ca đột biến im lặng C81T tại codon 27<br /> biểu hiện đa hình nucleotid đơn (SNP).<br /> <br /> Trong mẫu nghiên cứu này, đã phát hiện 8<br /> ca (44,4%) có đột biến gen p53(6). Đối chiếu kết<br /> quả cho thấy 4 ca (22,2%) đột biến đồng xảy ra<br /> trên cả hai gen p53 và H-ras; tuy nhiên chỉ có đột<br /> biến p53 sai nghĩa hay ghép nối sai, trong khi<br /> đột biến H-ras im lặng.<br /> <br /> Bảng 4: Đột biến gen H-RAS và gen p53<br /> STT<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> Giới<br /> <br /> Thói quen<br /> <br /> Vị trí<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> 75<br /> 75<br /> <br /> Nữ<br /> Nữ<br /> <br /> Nhai trầu<br /> Nhai trầu<br /> <br /> Má<br /> Nướu<br /> <br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> 80<br /> 53<br /> 69<br /> 70<br /> <br /> Nữ<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Nam<br /> <br /> Nhai trầu<br /> Hút thuốc<br /> Nhai trầu<br /> Hút thuốc<br /> <br /> Má<br /> Lưỡi<br /> Má<br /> Sàn m.<br /> <br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> <br /> 51<br /> 52<br /> 40<br /> 82<br /> 73<br /> <br /> Nữ<br /> Nữ<br /> Nữ<br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> Nhai trầu<br /> Nhai trầu<br /> Không<br /> Hút thuốc<br /> Nhai trầu<br /> <br /> Má<br /> Môi<br /> Má<br /> Lưỡi<br /> Má<br /> <br /> Đột biến H-RAS (exon 1và 2)<br /> Đột biến p53<br /> Độ mô Giai<br /> học đoạn Nucl-eotid Codon Axit Amin Kiểu đ.biến (exon5-8)<br /> Gly<br /> I<br /> III<br /> 30_31<br /> insGGC<br /> 10 11<br /> Thêm<br /> (-)<br /> I<br /> IV<br /> 34<br /> GGC-AGC<br /> G12S<br /> Sai nghĩa<br /> (-)<br /> 81<br /> CAT-CAC<br /> H27H<br /> Im lặng<br /> I<br /> IV<br /> 37<br /> GGT-CGT<br /> G13R<br /> Sai nghĩa<br /> (-)<br /> II<br /> III<br /> 81<br /> CAT-CAC<br /> H27H<br /> Im lặng<br /> Sai nghĩa<br /> II<br /> III<br /> 81<br /> CAT-CAC<br /> H27H<br /> Im lặng<br /> Sai nghĩa<br /> II<br /> III<br /> 81<br /> CAT-CAC<br /> H27H<br /> Im lặng<br /> Sai nghĩa<br /> Ghép sai<br /> I<br /> IV<br /> 81<br /> CAT-CAC<br /> H27H<br /> Im lặng<br /> Sai nghĩa<br /> I<br /> IV<br /> (-)<br /> Sai nghĩa<br /> II<br /> IV<br /> (-)<br /> Sai nghĩa<br /> I<br /> III<br /> (-)<br /> Ghép sai<br /> I<br /> II<br /> (-)<br /> Sai nghĩa<br /> <br /> Đột biến H-ras với lâm sàng-giải phẫu<br /> bệnh UTHM<br /> Tất cả 3 ca đột biến H-ras xảy ra ở bệnh nhân<br /> <br /> Đặc điểm<br /> Thói<br /> quen<br /> <br /> nữ có thói quen nhai trầu, ung thư ở giai đoạn<br /> trễ, bướu có độ ác tính mô học thấp và không có<br /> đột biến p53. Phân tích thống kê tìm thấy liên<br /> quan có ý nghĩa giữa đột biến H-ras với thói<br /> quen nhai trầu (P < 0,05) (Bảng 5).<br /> Bảng 5: Đột biến H-ras và lâm sàng-giải phẫu bệnh<br /> UTHM<br /> Hras<br /> Mẫu<br /> Đặc điểm<br /> P<br /> 18 ca Không đột biến Đột biến<br /> 15 ca (83,3%) 3 ca (16,7%)<br /> Tuổi ≤ 60<br /> 7<br /> 7 (100,0)<br /> 0<br /> 0,245<br /> > 60<br /> 11<br /> 8 (72,7)<br /> 3 (27,3)<br /> Giới Nam<br /> 7<br /> 7 (100,0)<br /> 0<br /> tính<br /> Nữ<br /> 11<br /> 8 (72,7)<br /> 3 (27,3)<br /> 0,245<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Nhai<br /> trầu<br /> Hút<br /> thuốc<br /> Không<br /> <br /> Hras<br /> Mẫu<br /> P<br /> Không<br /> đột<br /> biến<br /> Đột biến<br /> 18 ca<br /> 15 ca (83,3%) 3 ca (16,7%)<br /> 7<br /> 4 (57,1)<br /> 3 (42,9)<br /> 0,043<br /> 7<br /> <br /> 7 (100,0)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4 (100,0)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 7<br /> 6<br /> 1<br /> <br /> 7 (100,0)<br /> 4 (66,7)<br /> 0<br /> <br /> 0<br /> 2 (33,3)<br /> 1 (100,0)<br /> <br /> Lưỡi<br /> Má<br /> Nướu<br /> răng<br /> Vị trí<br /> khác<br /> Bướu 1 + 2<br /> (T) 3 + 4<br /> Hạch N0<br /> N+<br /> Giai 1 + 2<br /> đoạn 3 + 4<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4 (100,0)<br /> <br /> 0<br /> <br /> 7<br /> 11<br /> 6<br /> 12<br /> 3<br /> 15<br /> <br /> 5 (71,4)<br /> 10 (90,9)<br /> 6 (100,0)<br /> 9 (75,0)<br /> 3 (100,0)<br /> 12 (80,0)<br /> <br /> 2 (28,6)<br /> 1 (9,1)<br /> 0<br /> 3 (25,0)<br /> 0<br /> 3 (20,0)<br /> <br /> 0,528<br /> <br /> Độ mô<br /> <br /> 11<br /> <br /> 8 (72,7)<br /> <br /> 3 (27,3)<br /> <br /> 0,245<br /> <br /> Vị trí<br /> <br /> I<br /> <br /> 0,078<br /> <br /> 0,515<br /> 1,000<br /> <br /> 39<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hras<br /> Mẫu<br /> Không<br /> đột<br /> biến<br /> Đột biến<br /> 18 ca<br /> 15 ca (83,3%) 3 ca (16,7%)<br /> 7<br /> 7 (100,0)<br /> 0<br /> <br /> Đặc điểm<br /> học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> II<br /> <br /> P<br /> <br /> Đột biến gen H-ras và gen p53 với biểu<br /> hiện p53, MDM2 và Ki-67<br /> Mặc dù bướu có đột biến p53 hay ras tăng<br /> biểu hiện Ki67 cao hơn so với bướu không có<br /> đột biến gen này, nhưng sự khác biệt không có ý<br /> nghĩa thống kê (P > 0,05) (Bảng 6).<br /> Biểu hiện MDM2(+) trong 7 ca (38,9%), nhất<br /> là ở người nhai trầu (57,1%), liên quan với đột<br /> biến H-ras (P < 0,05) (Bảng 7).<br /> Bảng 6: Đột biến H-ras, đột biến p53 với Ki-67<br /> Tổng Ki-67 (-) 6 Ki-67 (+) Trung bình P<br /> ca<br /> ca<br /> 12 ca<br /> Ki67 ± độ<br /> (33,3%) (66,7%) lệch chuẩn<br /> Đột biến 10<br /> 3 (30,0) 7 (70,0)<br /> 26,30 ± 0,687<br /> p53 –<br /> 17,493<br /> Đột biến<br /> p53 +<br /> Đột biến<br /> H-ras –<br /> Đột biến<br /> H-ras +<br /> <br /> 8<br /> <br /> 3 (37,5)<br /> <br /> 5 (62,6)<br /> <br /> 15<br /> <br /> 6 (40,0)<br /> <br /> 9 (60,0)<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 3 (100,0)<br /> <br /> 30,25 ±<br /> 16,534<br /> 27,87 ±<br /> 18,023<br /> <br /> 0,437<br /> <br /> 29,0 ±<br /> 9,644<br /> <br /> Bảng 7: Đột biến H-ras với p53, MDM2<br /> <br /> Đột biến p53 –<br /> Đột biến p53 +<br /> Biểu hiện p53 –<br /> Biểu hiện p53 +<br /> MDM2–<br /> MDM2+<br /> <br /> Tổng Không đột<br /> ca<br /> biến H-ras<br /> 10<br /> 7 (70,0)<br /> 8<br /> 8 (100,0)<br /> 3<br /> 3 (100,0)<br /> 15<br /> 12 (80,0)<br /> 11<br /> 11 (100,0)<br /> 7<br /> 4 (57,1)<br /> <br /> Đột biến<br /> P<br /> H-ras<br /> 3 (30,0) 0,216<br /> 0<br /> 0<br /> 0,396<br /> 3 (20,0)<br /> 0<br /> 0,043<br /> 3 (42,9)<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Đột biến gen đè nén bướu p53 và đột biến<br /> oncogen H-ras tương đối phổ biến trong UTHM<br /> ở Việt Nam, trong đó đột biến p53 (44,4%)<br /> thường gặp hơn đột biến H-ras (16,7%). Mặt<br /> khác, đột biến p53 và đột biến H-ras dường như<br /> độc lập và loại trừ lẫn nhau: bệnh nhân UTHM<br /> hoặc bị đột biến p53 hoặc đột biến H-ras, còn nếu<br /> như bị cả hai thì chỉ có đột biến p53 làm biến đổi<br /> protein còn đột biến H-ras im lặng.<br /> Theo y văn, UTHM ở những nước châu Á<br /> phổ biến thói quen nhai trầu thường có đột biến<br /> <br /> 40<br /> <br /> H-ras (như 12,5-35% ở Ấn Độ)(5,9,10), nhưng ít gặp<br /> đột biến p53 (Ấn Độ: 17-21%, Đài Loan:<br /> 5,4%)(2,3,12). Ngược lại, tỉ lệ đột biến p53 cao ở<br /> Nhật Bản (63%), Mỹ (53%), Pháp (67%) - nơi mà<br /> hút thuốc và uống rượu được xem là những yếu<br /> tố nguy cơ chính(1,2,8), tỉ lệ đột biến H-ras rất thấp<br /> (0-5%)(8,10,12).<br /> Trong khi đó, ở Việt Nam, tỉ lệ đột biến p53<br /> khá cao gần tương tự ở Nhật Bản và phương<br /> Tây, tỉ lệ đột biến H-ras cũng tương đối cao. Đây<br /> là điểm khác biệt hiện nay trong bệnh sinh<br /> UTHM ở nước ta so với nhiều nước khác. Sự<br /> thay đổi nhiều về tỉ lệ đột biến gen trong UTHM<br /> giữa các nước chủ yếu do sự khác biệt về thói<br /> quen nguy cơ(1,11); ngoài ra có thể do sự khác<br /> nhau về kỹ thuật phát hiện, vị trí ung thư(1), chế<br /> độ dinh dưỡng, tình trạng răng miệng(11). Mẫu<br /> nghiên cứu này có 7 ca (38,9%) nhai trầu (trong<br /> đó 5 ca có xỉa thuốc), 7 ca (38,9%) hút thuốc và 4<br /> ca (22,2%) không có những thói quen trên.<br /> Đa số đột biến trên gen p53 và H-ras là đột<br /> biến điểm. Nhận định này nhất quán với y<br /> văn(12). Nghiên cứu chỉ phân tích exon 1 và 2<br /> của gen H-ras, vì đây là những exon dễ bị đột<br /> biến nhất, có nhiều điểm nóng đột biến như<br /> codon 12 và 13 trên exon 1 (vùng gắn GTP),<br /> codon 61 (vùng GTPase) trên exon 2(9,10,11). Đột<br /> biến tại những vị trí này khiến cho protein<br /> luôn ở trạng thái được hoạt hóa (đột biến tăng<br /> chức năng). Kết quả cũng tìm thấy đột biến tại<br /> codon 12 và 13. Theo Sathyan và c.s. (2007), đa<br /> số đột biến tại codon 12 (63%), kế tiếp codon<br /> 13 (32%), codon 61 (5%)(10).<br /> Quá trình sinh ung thư ở hốc miệng là một<br /> tiến trình đa giai đoạn, ước tính cần khoảng 6-10<br /> lần biến đổi gen(12). Kết quả tỉ lệ cao về đột biến<br /> H-ras (42,9%) và biểu hiện quá mức protein<br /> MDM2 (57,1%) trong UTHM ở người nhai trầu,<br /> cũng như sự liên quan giữa H-ras với thói quen<br /> nhai trầu và với protein MDM2 (P < 0,05), cho<br /> thấy UTHM ở người nhai trầu thường có đột<br /> biến H-ras và biến đổi MDM2. Tại những nước<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br />