intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đường lối không liên kết của Ấn Độ nhận thức từ hiệp ước hòa bình, hữu nghị và hợp tác Ấn Độ - Liên Xô năm 1971

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

13
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu về đường lối không liên kết của Ấn Độ nhận thức từ hiệp ước hòa bình, hữu nghị và hợp tác Ấn Độ - Liên Xô năm 1971. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu mời các bạn cùng tham khảo bài viết.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đường lối không liên kết của Ấn Độ nhận thức từ hiệp ước hòa bình, hữu nghị và hợp tác Ấn Độ - Liên Xô năm 1971

DUOfNG LOI KHONG LIEN KET CUA AN DO:<br /> NHAN THtrC Ttr HIEP lX6C HOA BINH, HUU NGHf<br /> VA HOP TAC AN DO - LIEN X d NAM I97I<br /> <br /> L £ T H f CUdNG*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Quan he An Dp - Lien Xd la mdt trong<br /> nhflng md'i quan he dac biet trong<br /> TrUdc het, phai nhin nh^n rd npi ham<br /> khai niem khdng lien ke't trong dudng lo'i<br /> Chie'n tranh lanh. Day la quan he gifla hai ddi ngoai cua An Dp. P h i n ldn cac hpc gia<br /> nUdc ldn khac nhau ve y thflc he, the che phUdng Tay nhin nhan ve dudng ldi khdng<br /> chinh tri nhflng lai g i n bd chat che vdi lien ket cua An Do ngay tfl khi mdi ra ddi<br /> nhau bang Hiep Udc Hoa binh, Hflu nghi va la chu nghia trung ldp, hoac la mang tinh<br /> h(?p tac - mdt loai hinh hiep Udc ve quan he chit trung ldp, trung ldp tich cUc, trung ldp<br /> dac biet ciia Lien Xo vdi cac nUde ddng lac (heu (2). Xem xet toan bp dUdng ldi dd'i<br /> minh trong Chie'n tranh lanh. Mat khac, ngoai cua An Dp trong chien tranh lanh va<br /> An Dp la qud'c gia ludn giUdng cao ngpn cd qua cac phat bieu cua J.Nehru, LGancihi,<br /> khdng lien ke't, nhUng lai hdp tac chat che cd the t h i y ddc trUng cita chinh scich khong<br /> vdi Lien Xd tren nhieu phUdng dien, trong lien kit b An Dp la: chdng Chien tranh<br /> dd cd ca hdp tac ve chinh tri va quan sil. lanh, bao dam rdi xa cac khdi quyen lUc<br /> Trong bai nghien cflu "An Do cd phdi Id cho'ng dd'i nhau, chdng lai hen minh quan<br /> mgt cUdng qudc khong?", hpc gia H. Harpur sil trong bd'i canh xung dot gifla cic nUdc<br /> •vie't: "Chdc chdn Id viec ky mgt hiep Udc ldn; khdng phai la mpt chinh sach ngoai<br /> nhu vdy - hiep Udc ddu tien td khi ddt nUdc giao trung lap thu dpng hoac dia vi trung<br /> dugc dgc lap... dd xdc dinh the lien kit An - lap, trung lap tich ciic; la mpt chinh sach<br /> Xo... Xet vi viec An Do quyet dinh ky kit hanh dpng thilc te, ung hp dudng lo'i ddi<br /> mgt lien minh nhU thi Id vi phgm nguyen ngoai dpc lap, chung sd'ng hoa binh va<br /> tdc cua J.Nehru nen hiep Udc do da Id khdi khdng can thiep. Cd sd ra ddi chinh sdch<br /> diem khie'n cdn phdi xet lgi phUcfng hUdng khong lien ket b An Dp x u i t phat tii sd x u i t<br /> ciia An Do trong he thdng an ninh chdu A" hien trdt tU hai cUc va Chie'n tranh lanh,<br /> (1). Nhdn xdt ve md'i quan he nay, nhieu y sU hinh thanh cac lien minh quan sU song<br /> kie'n cho rang vdi Hiep Udc 1971, An Dp da phUdng va da phUdng lam x u i t hien nguy<br /> rdi xa dUdng ldi khdng lien ke't. Day la v i n cd chie'n tranh the gidi mdi; mau t h u i n sau<br /> de phflc tap bdi nd la sU danh gia toan (hen sac vdi chu nghia de qud'c va chu nghia<br /> ve dudng ldi ddi ngoai cua An Dp trong thilc dan nhUng khdng mudn di theo chu<br /> Chie'n tranh lanh. nghia cpng s i n . Vi tri nUdc ldn va nhflng<br /> <br /> <br /> * ThS. Khoa Lich sd - TrUcing Dai hgc Vinh<br /> 44 Rghien euru Lieh sii-, s6'1.2011<br /> <br /> dac trUng ve lich sU, van hda cho phep An dot leo thang b Ddng Pakistan day quan he<br /> Dp thUc hien chinh sach khdng lien ke't mpt An Dp - Pakistan dflng trUdc mpt cupc<br /> each tich ciic. Do vay, muc tieu cua khdng chie'n tranh khdng the t r i n h khdi, de dpa vi<br /> lien kit la cho'ng chie'n tranh lanh, cho'ng the cua An Dp d tieu luc dia. Trong bd'i<br /> lai cac lien minh quan sil da phUdng trong canh dd, sau qua trinh vdn dpng keo dai tfl<br /> bdi canh xung dot gifla cic nUdc ldn; chdng nam 1969, ngay 8-8-1947, An Dp va Lien<br /> chu nghia de quo'c va chu nghia thUc dan, Xd da ky Hiep (hnh Hoa binh, hflu nghi va<br /> chdng chie'n tranh; khang dinh chu nghia hdp tic. Hiep Udc gdm cd 12 (heu, cd gia tri<br /> dan tpc, ldi ich qud'c gia, sU cin thie't phai 20 nam danh dau bUdc ngoat trong quan he<br /> phat trien kinh te; yeu chupng hoa binh, hai nUdc, tfl giai doan tim tdi, nhan thflc<br /> khang dinh vai trd tich cUc cua An Dp l i n nhau sang giai doan hdp tac chie'n lUdc<br /> trong nen chinh tri the gidi. Day cung la toan dien, tin cay tren cd sd hda binh va<br /> muc tieu chinh tri xuyen sud't cua Dang hflu nghi. Ngoai cic (heu khoan ve h(3p tic<br /> Qud'c dai (3). Khong lien ke't dUdc Nehru kinh te, van hda, "hon dd tdng" cua hiep<br /> khang dinh la "khong gia nhdp lien minh dinh la cic (heu khoan ve an ninh quan sU<br /> qudn sU vdi khdi ndy de chdng lgi khdi kia, - nhflng npi dung lam diy len nhflng nghi<br /> CO the gdy nen chien tranh the gidi thd ba, ngd ve sil tan vd cua chinh sich khdng lien<br /> An Do cd gdng thiet lap quan he hOu nghi ke't. Dieu 8 cua Hiep Udc ghi rd: "Trong sU<br /> vdi tdt ca cdc nUdc, dgc biet la cdc nUdc phu. hop vdi tinh hOu nghi truyin thd'ng<br /> chdu A. Mgt nUdc An Do dgc lap se xdy dugc thiet lap giaa hai qud'c gia, moi ben<br /> diing quan he hOu nghi vdi Anh, vdi cdc tham gia hiep Udc long trgng tuyen bo' se<br /> nUdc thugc khdi Lien hiep Anh, cUng nhU khong tien hdnh hoac tham gia trong lien<br /> vdi My, Lien Xo..." (4). Nhflng luan (hem minh qudn sU nhdm chdng lgi ben kia. Hai<br /> tren hinh thanh qua met qua trinh lau dai ben tham gia hiep Udc cam kit khdng xdm<br /> trong lich sU - van hda An Dp, khai quat lUcfc ben kia vd khong cho phep sa dung<br /> h o i thanh Nam nguyen t i c chung sd'ng hda ldnh thd cua minh gdy bd't ldi cho ben kia<br /> binh, MUdi nguyen tac Bang Dung, Nam trong xung dot qudn sU giaa moi ben tham<br /> (heu kien tham gia Phong trao Khdng Lien gia hiep Udc vdi ben ngodi" (5). Dieu 9<br /> ke't. ThUc chit, chinh sach khdng lien ket khang dinh: "Moi ben ky hiep Udc cam kit<br /> la con de cua Chien tranh lanh vdi npi ham ta chdi bdt ky sU trcf giup ndo cho ben thd<br /> can ban nha't la khdng lien minh quan sU ba trong xung dot vu. trang vdi cdc ben kia.<br /> song phUdng hoac da phUdng trong xung Trong trUdng hcfp mgt trong hai ben tham<br /> dot nUdc ldn. gia hiep Udc bi tdn cdng hoac bi de doa tdn<br /> Thiet lap quan he tfl thang 3-1947, quan cdng, hai ben tham gia hiep Udc se ngay lap<br /> he An Dp - Lien Xd da trai qua nhieu bUdc tac tien hdnh cdc cugc trao doi y kien ldn<br /> thang t r i m nham nhdn thflc •vi the lan nhau de logi trd mdl de dga do vd tien<br /> nhau tren trUdng qudc te. Cupc chie'n tranh hdnh nhang bien phdp cd hieu lUc thich<br /> bien gidi Xd - Trung 1969 va sU xich lai g i n ddng nhdm ddm bdo hoa binh vd an ninh<br /> nhau trong quan he Trung - My da de dpa cua hai nUdc" (6). Tfl cac (heu khoan tren<br /> de'n vi the cua Lien Xd. Trong khi dd, quan cho thiy, day la mpt hiep Udc cd y nghia<br /> h§ ngay cang chat che gifla Trung Qud'c - phdng thu tUdng ho, khdng mang tinh t i n<br /> My - Pakistan cung dat ra cho An Dp cdng, lien minh quan sU trong xung dot<br /> nhflng thach thflc khdng nhd. Nhflng xung gifla cac nUdc ldn, ma chii ye'u la ung hp l i n<br /> Eu(tog lo'i hh6ng lien he! eiia ^ B6... 45<br /> <br /> <br /> nhau n h i m dam bao an ninh qudc phdng. quan trpng trong cudc chie'n tranh b Ddng<br /> Dieu 4 cua Hiep Udc cdn khang dinh: "Lien Pakistan nam 1972, sap nhap Sikkim vao<br /> bang Cgng hba Xd hgi chit nghla Xo viet An Dp nam 1974, chdng lai cac luan (heu<br /> cam kit ton trgng chinh sdch khong lien kit thu dich khi LGandhi ban bd' tinh trang<br /> ciia An Do vd xdc nhgn mgt ldn naa rdng k h i n cip nam 1975... Hiep Udc 1971 la mpt<br /> chinh sdch ndy la nhdn td'quan trgng trong budc lfli thflc te cua chinh sach khdng lien<br /> viec duy tri hba binh the gidi vd an ninh ke't, nhUng la bUdc lui cin thie't n h i m<br /> qud'c ti vd trong viec ldm diu tinh hinh khang dinh ldi ich dan tpc cua An Dp trong<br /> cdng thdng cua the gidi" (7). Qua dd cd the bd'i canh mdi. Hai nUdc da cd lap trUdng<br /> thiy, vi ly thuyit, Hiep Udc Hoa binh, Hflu chung trong nhieu v i n de qud'c te quan<br /> nghi va hdp tac Lien Xd - An Dp ky ngay 9- trpng nhu giai quye't chien tranh Viet Nam<br /> 8-1971 phu hdp vdi dUdng lo'i dd'i ngoai cua (1973), v i n de Campuchia (1979-1989), sil<br /> An Dp, khdng -vi pham nguyen t i c cua ung hp lan nhau sau Tuyen bd' Delhi ve<br /> khdng lien ke't. Trong Hdi ky "Chan ly cua mpt the gidi khdng cd vu khi hat nhan<br /> tdi", LGandhi nha'n manh: (1986)... Mac dfl vay, de gifl dfldc vi tri cua<br /> minh d phong trao khdng lien ke't va dam<br /> "Mgt sd ngudi cho rdng vdi hiep Udc do,<br /> bao khdng trd thanh dd'i thu trilc tie'p tfl<br /> An Do ta bo chinh sdch ddi ngogi truyin<br /> phia My, cac nUdc chau Au, An Dp khdng<br /> thdng cua minh. Diiu dy khong dung. Hdi<br /> the budc xa hdn. Nhin nhdn quan he An Dp<br /> do, Pakistan khoe rdng hg dUdc cd the gidi<br /> - Lien Xd cd phu (iinh chinh sach khdng<br /> ung hg cbn d An Do tinh thdn sa sut khd<br /> lien ke't hay khdng chu ye'u xem xet chfnh<br /> ngng. Trong cugc xung dot dy, Lien Xo<br /> sach cua An Dp ddi vdi cac vdn de lien quan<br /> ddng vi phia chung toi nhUng trong hiep<br /> trilc tie'p de'n hai nUdc mang tinh chit<br /> Udc khong cd mgt diiu khodn ndo thay the<br /> Chie'n tranh lanh nhU: Chie'n tranh An Dp -<br /> chinh sdch khong lien kit cua chung toi.<br /> Pakistan nam 1971, sang kie'n an ninh tdp<br /> Tren thiic te, hiep Udc cbn ghi ro rdng An<br /> the chau A cua Lien Xd, Lien Xd dUa quan<br /> Do dang vd se la mgt nUdc khong lien kit.<br /> vao Afghanistan... trong sil dd'i sanh vdi<br /> Mat khdc, quan he hOu nghi giaa chung toi<br /> cac v i n de trUdc nam 1971 nhU Lien Xd<br /> vdi Lien Xo se khong gdy cdn trd quan he<br /> dUa quan vao Hunggari (1956), Tiep Khic<br /> chung toi vdi cdc nUdc khdc" (8).<br /> (1968).<br /> Tren thiic ti, anh hudng cua Hiep Udc<br /> An Dp - Lien Xd 1971 da tac dpng ldn den Ngay 3-12-1971, An Dp dUa quan vao<br /> cue dien cua Chie'n tranh lanh. Hiep Udc Ddng Pakistan vdi danh nghia la ung hp<br /> 1971 da hinh thanh nen quan he hdp tac cupc dau tranh chinh nghia ciia nhan dan<br /> chien lUdc mat thiet An Dp - Lien Xo, tao Ddng Pakistan cho'ng lai bao lUc quan sU<br /> nen the can b i n g chie'n lUdc vdi lien minh cua Tay Pakistan, ngan chan ddng ngUdi ty<br /> My - Trung Qud'c va Pakistan tren ban cd nan dd xd vao An Dp va dam bao an ninh<br /> (ha chinh tri chau A. Nd cung la nhan to' cho nudc nay. Tuy nhien, sU hinh thanh<br /> thuc day quan he My - Trung tie'n xa hdn lien minh Pakistan - Trung Qud'c - My va<br /> sau chuye'n tham Trung Qud'c cua Td'ng sU hau t h u i n cua Lien Xd cho An Dp da<br /> thd'ng My R.Nixon thang 2-1972. Sau khi lam cho cupc xung dot khu -vile nay mang<br /> hiep dinh dUdc ky ke't. An Dp cd dUdc sil tinh chat cua Chie'n tranh lanh. Hiep Udc<br /> hau t h u i n c i n thie't de gianh thang lpi Lien Xd - An Dp dU(3c ky ket vao ngay 9-8-<br /> 46 Rghien emi Lieh sJr. 561.2011<br /> <br /> 1971 trong bd'i canh mau thuan An Dp - Afghanistan thd nhdt bdi Thu tUdng Amin<br /> Pakistan dang len cao cd tac dung ran de ta 26-12-1979, vd nhiiu ldn bdi ngUdi ki<br /> thilc te dd'i vdi Pakistan va cic lilc lUdng tuc dng dy td 28-12-1979. Vd hcfn nda<br /> hau t h u i n nUdc nay. Nhflng dpng thai cua chung ta tin tudng rdng qudn dgi Lien Xd<br /> Lien Xd nhU tuyen bd' ung hp, tang cUdng se rut qudn khi cd sii di nghi eda chinh phu<br /> •vien trd quan sil trUdc va sau chie'n tranh hien thdi d Afghanistan... hi vgng cdc lUc<br /> cho An Dp, gay sflc ep vdi Pakistan, dieu lUdng cua Lien Xd se khdng duy tri d ddy<br /> lUc lUdng hai quan de'n •vinh Bengal khi My ldu hcfn cdn thiet" (9). An Do phdn ddi vdi<br /> dUa Ham dpi 7 vao khu vile nay... dfl n i m cdc liic lugng dinh liu den cugc xung dot<br /> trong khudn khd cua dieu 9 Hiep Udc 1971, gom My, Trung Qudc vd Pakistan, hg da<br /> nhUng cd anh hudng nhU la lien minh quan che chd vd ddo tgo cdc phdn tH phdn logn<br /> sil thilc te chdng lai mpt lien minh khac. Afghanistan, cdc qudc gia ldng gieng nho<br /> Day la mpt trong nhflng ly do de phUdng khdc tich cUc ung hg lUc lUdng lgt do vd cdc<br /> Tay va cac lUc lUpng do'i lap trong nUde lUc lUcMg hdi qudn dang tich cUc hogt dgng<br /> nghi ngd dUdng ldi khdng lien ket cua An d An Do DUcfng. Cdc hogt dgng cua hg dd<br /> Do. Hiep Udc 1971 va cic hanh dpng cua de dog tdi An Do (10).<br /> Lien Xd trong bd'i canh dd ve ly thuyet An Dp da bd phie'u trang Nghi quye't len<br /> khdng vi pham dUdng ldi khdng lien ket an Lien Xd cua My d Dai hpi ddng Lien hdp<br /> nhUng thilc te t i m anh hudng nd da vUdt qud'c, du nghi quye't nay cd 104 phie'u ung<br /> ra khdi khudn khd cua dUdng ldi nay. hp, trong dd cd nhieu qud'c gia khdng lien<br /> Su kien Lien Xd dUa quan vao ke't, chi cd 18 phie'u chdng va 18 phie'u<br /> Afghanistan tfl 1979 de'n 1989 la thd thach t r i n g (11). Til khi LGandhi len lam Thii<br /> khd khan dd'i vdi An Dp trong •viec vda gifl tudng, quan (hem cua An Dp la khdng cd sil<br /> vflng dudng ldi khdng lien ke't va vfla duy thay ddi nao dil cd sU tac dpng lien tuc tii<br /> t n quan he hflu nghi vdi Lien Xd. Ngay 26- phia Lien Xd qua cac chuye'n tham cua Bp<br /> 12-1979, Lien Xd dUa quan vao trUdng Ngoai giao Lien Xd A.Gromyko (12<br /> Afghanistan, Chinh phu lam thdi An Dp de'n 14-2-1980); Phd Chu tich Hpi ddng Bp<br /> C.Singh lap tflc tuyen bd' phan dd'i bat cfl trudng Arkhipov (2-1980); Thfl .trudng<br /> sii can thiep nao tfl nUdc ngoai tdi cdng viec Ngoai giao Lien Xd N.Firjoibin (4-1980); Bp<br /> ndi bd Afghanistan, trong dd cd sU can Qud'c phdng An Dp (5-1980); Tong bi thU<br /> thiep cua Lien Xd va cac dpng thai cua My Brezhnev 12-1980;... Thdm chi. An Dp cdn<br /> nhu trien khai quan dpi d An Dp DUdng, cd' ging thuyet phuc Lien Xd rut quan bd<br /> vien trd cho Pakistan, ho trd cac lilc lUdng phan hoac toan (hen trong cac cupc hpi dam<br /> doi ldp b Afghanistan cua My. Lap trUdng 4 gifla lanh dao hai nUdc suot nhflng nam 80.<br /> diem cua Dai sfl An Dp tai Lien hdp quoc<br /> Cd the thiy, quan (hem ve v i n de<br /> B.Mishra ngay 12-1-1980 chi ro: "chung toi<br /> Afghanistan cua chinh phu An Dp khdng<br /> phdn doi sU hien dien ciia qudn dgi nUdc<br /> phai la mot sU lung tung hay nhan nhUdng<br /> ngodi vd cdc cdn cd qudn sU tgi bdt ky qud'c<br /> sau Hiep Udc 1971. Quan diem nay so vdi<br /> gia ndo" nhUng dng cung khang dinh ring:<br /> v i n de Hunggari (1956), Tiep Khic (1968)<br /> 9 ' '^ 9 ' '<br /> "Chinh phu Xo viei dd ddm bdo vdi<br /> Cd ban la gidng nhau. An Dp bo phieu trang<br /> chung tdi rang lUc lUcfng qudn sU gOi tdi<br /> tat ca cac nghi quye't len an Lien Xd tfl v i n<br /> Afghanistan theo yeu cdu cua chinh phu<br /> de Hunggari, Tiep Khac, Afghanistan<br /> Budng 16'i hh6ng lien kei ciia ^ B6... VI<br /> <br /> nhUng cung bay td sU thai dp khdng ddng nUdc nay. Sang kie'n thanh ldp He thd'ng an<br /> tinh vdi Lien Xo ve hanh dpng can thiep ninh tdp the chau A dUilc Lien Xd dUa ra tfl<br /> vao cdng viec npi bp cua nUdc khac. Tuy nam 1969 nhflng chfla luc nao nhdn dUdc<br /> nhien, mflc dp phan flng qua cac sU kien thai dp nhiet tinh tfl An Dp. Tfl nam 1969<br /> nay cua An Dp cd phan khac nhau. Trong de'n 1985, Lien Xd da nhieu l i n de cdp de'n<br /> y V * ' ^ 9<br /> v i n de nay nhflng An Dp deu khdng ung<br /> vdn de Hunggari nam 1956, An Dp phan<br /> hp. Dfldi thdi R.Gandhi va M.Gorbachev, y<br /> ling khdng qua gay git, tap trung sU chu y<br /> tudng thanh ldp Hpi nghi an ninh chau A<br /> vao v i n de qud'c hflu hoa kenh dao Suez<br /> va xay dUng long tin l i n nhau theo kieu an<br /> (hen ra cung thdi ky. An Dp phan ddi nghi<br /> ninh chau Au b Hpi nghi Hensinki nam<br /> quye't b i u c^ dan chu b Hunggari dUdi sU<br /> 1975 dUdc hai nUdc thd'ng nhit, nhUng ke't<br /> bao trd cua Lien hdp qud'c -vi nd tao tien le<br /> cue van khdng thanh hien thilc. An Dp<br /> x i u vdi v i n de Kashmir. De'n nam 1968,<br /> khdng man ma vdi sang kie'n nay vi ban<br /> phan flng cua An Dp vdi v i n de Tiep Khic<br /> chit cua nd la hinh thanh nen lien minh<br /> cd p h i n quye't liet hdn do phe dd'i ldp trong<br /> nham phuc vu nhflng y dd chinh tri - quan<br /> Dang Qud'c dai dang rat manh, trong khi<br /> sil cua Lien Xd, •vi pham nguyen t i c khdng<br /> Lien Xo tie'p tuc xiic tie'n vien trd quan sU<br /> lien ke't. Mat khac, he thd'ng an ninh tdp<br /> cho Pakistan. De'n v i n de Afghanistan<br /> the cd sfl tham gia cua Lien Xd se anh<br /> nhflng nam 80, An Dp phan flng than trpng<br /> hudng de'n •vi the cua An Dp b chau A, lam<br /> va thilc hien nhieu hoat dpng ngoai giao da<br /> xdu (h quan he An - Trung dang trong qua<br /> phUdng hdn nham mpt mat chflng td ldp<br /> trinh binh thudng hoa. Ben canh dd, Lien<br /> trUdng khdng ung hp hanh dpng can thiep<br /> Xd cung khdng the thuyet phuc An Dp cho<br /> cua Lien Xd, mat khac chip nhdn cd' gang<br /> phep ho lam trung gian hoa giai "kieu<br /> phan flng cd chflng miic va hau trUdng, linh<br /> Tasken 1965" gifla An Dp va Pakistan sau<br /> hoat nham mang lai ldi thoit cho nUdc nay.<br /> cupc chie'n tranh 1971. Lien Xo cung khdng<br /> Ben canh dd, An Dp lai phan dd'i quye't liet<br /> dat dUdc ke't qua trong nd lilc thuyet phuc<br /> sil -vien trd quan sU cua My, Trung Qud'c va<br /> An Dp ky Hiep Udc khdng phd bien vu khi<br /> cac nude phUdng Tay cho Pakistan, dao tao<br /> hat nhan (NPT) hoac khdng phat trien •vu<br /> cac lUc lUdng phien loan, de doa den an<br /> khi hat nhan. Su cd' gang cua Lien Xd trong<br /> ninh nUdc nay. Tii nam 1981, Lien hdp<br /> viec tac dpng len An Dp nham ngan chan<br /> qud'c lien tuc ra cac nghi quye't yeu ciu<br /> binh thUdng hoa quan he An Dp - Trung<br /> Lien Xo rut quan, An Dp van ludn gifl ldp<br /> Qud'c sau nam 1971 ke't ciic cung chi lam<br /> trfldng khdng thay ddi: khdng ung hp sil cd<br /> chdm qua trinh iy... Day la nhflng chu<br /> mdt cua quan dpi Lien Xd d Afghanistan,<br /> trUdng ldn cua Lien Xd trong Chie'n tranh<br /> bd phie'u t r i n g cac nghi quye't chdng Lien<br /> lanh nhUng nUdc nay da khong thanh cdng<br /> Xd nhUng lai thien ve len an cac hanh dpng<br /> trong viec ldi keo An Dp phuc vu y dd chien<br /> quan sU cua My, Trung Qud'c, Pakistan.<br /> lUdc cua minh. Du vdy, nhflng b i t ddng<br /> Ldp trUdng nay gdp phan lam giam sflc ep<br /> trong moi quan he An Dp - Lien Xd it hdn<br /> cho Lien Xo, tao sU can b i n g n h i t dinh<br /> nhieu so vdi My. Dd khdng phai la do thanh<br /> tren ban cd chie'n lUdc Nam A.<br /> 9 '^<br /> An Dp thilc te da thanh cdng trong •viec<br /> qua do Lien Xd tac dpng tdi An Dp, ma<br /> duy t n chinh sach khdng lien ke't, dam bao<br /> "nhihig diem bdt ddng thUc sU gida An Do<br /> ldi ich dan tpc, han che nhflng tac dpng ma<br /> vd My chinh Id do nhdn thac qud'c tecua hg<br /> Lien Xd mong mud'n gay anh hudng len<br /> cd nhiiu diem khdc biet" (12).<br /> 48 Rghien ciJru Lich sit. 56' 1.2011<br /> <br /> Nhu vdy, xdt b gdc dp cic (hem ndng lien dfldc hpc gia Robert Wesson nhdn dinh: "Cd<br /> quan tnic tie'p de'n Lien Xd trUdc va sau sd cua quan he vd quan diem giaa<br /> hiep fldc nam 1971, An Dp van khdng thay Matxccfva vd New Delhi dUdng nhU Id sU<br /> ddi dudng ldi cua minh, nghia la khdng nhgn thdc ldn nhau ddng vai trb rdt quan<br /> hoan toan dflng ve phia Lien Xd nhU khai trgng trong mdl quan he hdn la cdc bien<br /> niem "ddng minh" ma phUdng Tay thUdng phdp triiu tUcing md hai ben dUa ra nhdm<br /> hay sd dung. An Dp khdng vi pham nhflng tdc dgng ldn nhau" (13).<br /> dudng lo'i khdng lien ke't trong each flng xd 2. Trong bo'i canh the gidi bi phan cflc<br /> vdi cic v i n de cd lien quan trflc tie'p de'n manh me, viec mpt qud'c gia ldn tham gia<br /> Lien Xd, nhUng thai dp cua nUdc nay cung vao tfch cflc vao cac hoat dpng chfnh tri<br /> cd p h i n "thie'u quye't liet", "khdng tich cUc" qudc te nhU An Dp gifl vflng dfl(3c nguyen<br /> nhu nhflng van de khic. Thdm chi, each t i c khdng lien ke't, (heu hoa nguyen t i c nay<br /> hanh xfl "cd p h i n nghieng ve phia Lien Xd" phu hdp vdi ldi fch dan tpc va quo'c te la<br /> nhu cac hpc gia phUdng Tay nhan xet cung dieu rat khd. An Dp da thanh cdng trong<br /> cd cd sd n h i t dinh. •viec (heu hoa quan he vdi ca hai khoi,<br /> Tdm lgi, nhdn thflc chfnh sach khdng khdng day quan he cua minh (h q u i xa vdi<br /> lien ke't cua An Dp sau Hiep dinh Hoa ca Lien Xd va My - du Hiep Udc 1971 cd the<br /> binh, hflu nghi va h(3p tac An Dp - Lien Xd da tao cd sd cho (heu dd xay ra trong quan<br /> 1971, cd the thiy: he An Dp - Lien Xd.<br /> 1. Quan he An Dp - Lien Xd khdng •vi 3. ThUc te, chi cd the xem xdt chfnh sach<br /> ' 9 ^<br /> pham nhflng nguyen tac can ban cua dUdng<br /> khdng lien ket tren cd sd ldi fch dan tpc An<br /> ldi khdng lien ke't xet tren phUdng (hen ly<br /> Dp dan xen vao nhau, nhieu khi chinh sach<br /> thuyet lan thUc tien. Tuy nhien, ban than<br /> khdng lien ke't la hien than cua lOi fch dan<br /> sU gan bd mdt thie't trong quan he hai nUdc<br /> tpc An Dp trong mdi quan he vdi cic nfldc<br /> da tao ra nhflng anh hudng n h i t dinh ve<br /> ldn, dac biet la vdi Lien Xd. Nhfl Bp trfldng<br /> thai dp, phUdng thflc hanh xfl cua An Dp<br /> Ngoai giao An Dp N. Rao phat bieu: "An Do<br /> ddi vdi mpt so' van de khu vile va qud'c te.<br /> khdng ung hg My cdng khdng ung ho Lien<br /> Sfl anh hudng ngam ngim hdn la hien hflu,<br /> Xd, An Do ung hg An Do. An Do ddng tren<br /> giin tie'p va lau dai hdn la tnic tie'p va<br /> ngay tflc khac, tinh t h i n va thai dp hdn la Icii ich qud'c gia ciia minh" (14). Sfl phat<br /> 9 9 «'<br /> <br /> nguyen tac phap ly qud'c te. Day khdng trien cua quan he An Dp - Lien Xd la h§<br /> phai la sil thay ddi chfnh sach, ma la bieu qua t i t ye'u cua mpt qua trinh tim hieu l i n<br /> hien sU thfla nhan vai trd, vi tri cua nhau nhau tfl nam 1947, tflng bfldc cd nhflng<br /> vi ldi ich chung cua hai nUdc. Dieu nay nhan thflc ve \6i fch chie'n Ifldc song trung<br /> trong bd'i canh Chie'n tranh lanh.<br /> <br /> CHU THICH<br /> (1). H.Rapur, An Dp cd phdi Id mpt cUdng 1953 nhu I.Stalin, E.Zhukov, M.Molotov cung cho<br /> qudc'?, Thfl vien quan dgi sao luc, 1980, tr. 8. rfing dUdng loi khong lien ket cua An Dg la "xoa<br /> (2). Day la quan diem cua cac hgc gia phfldng diu mau thuSn vdi cac nfldc phfldng Tay".<br /> Tay nhu Peter Lyon, Morgenthou, H.F. B.S.Gupta, The fulcrum of Asia Relation Among<br /> Armtrong... Cac nha lanh dao Lien Xo trUdc nfim China, India, Pakixtan an the USSR, Pegasus, New<br /> Butmg 16"i Khong lien het e i a An B6. 49<br /> <br /> York, 1970, tr. 48. (8). LGandhi, Chdn ly cua toi, Nxb. P h u Nfl,<br /> (3), (14). N.Jayapalan, Foreign Policy of India, Ha Ngi, 1987, tr. 185.<br /> Publishers Atlantic& Distributors Ltd, Delhi, (9). R.C.Hom, Soviet - Indian Relation: Issues<br /> 2001, tr. 84, 101. and Influence, Praeger Publishers, New Yerk, 1982,<br /> (4). N g u y i n Canh Hue (1998), Tim hieu tU tr. 182.<br /> tudng hod binh trong chinh sdch ddi ngogi cua<br /> (10). S.R.Sharma (2003), Indo-Soviet Relations<br /> nUdc Cpng hod An Dp, Tap chi Nghiin ciu Lich si,<br /> 1972-1991, A Brief Survey - P a r t II; Disccvery<br /> so 3-1998, t r 62.<br /> Publishing House, Delhi, tr. 86.<br /> (5). Indo - Soviet Treaty of Peace, Friendship<br /> (11). P.J.S.Ducan (1989), The Soviet Union and<br /> and Cooperation, Shadow of the bear: The Indo -<br /> India, Council on foreign relations press, New<br /> Soviet Treaty, Published by Shri P.KDeo, South<br /> York, tr. 45.<br /> Avenue Lance, Ne^w Delhi, India, 1971, tr. 189.<br /> (6), (7). Indo - Soviet Treaty of Peace, (12). R.C.Horn, sdd, tr. 214.<br /> Friendship and Cooperation, Sdd, tr. 189, 188. (13). R.C.Horn, sdd, tr. 213.<br /> <br /> <br /> <br /> VUA LY ANH TONG, CHIEN LUOC BIEN<br /> (Tiip theo trang 7)<br /> <br /> <br /> <br /> (17). Theo sach Dgi Nam thUc luc, T.IV, B a n dinh vi t r i khong t h e t h a y t h e dUdc cua t i n h<br /> dich, Nxb. Giao due. H a Ngi, 2004, tr. 1032- t h a n h Q u a n g Yen, da k h u y e n vua M i n h Menh<br /> 1033, thi vao nfim 1836, n h a n viec Tong do'c Hai khong nen nghe theo ldi t a u t h i e n kien cua Le<br /> Yen Nguyen Cong Trfl de nghi md rgng thfinh Due Dflc va vua M i n h M e n h da y t h e e ldi ban<br /> Q u a n g Yen, Hg p h u Le Due Dflc t a u khong n e n cua Bg Cdng. Dieu n a y gop p h i n ly giai tai sao<br /> tiep t u c d lai Q u a n g Yen ma c i n phai chuyen tfl ra't sdm, cac n h a nfldc phong kien Viet N a m<br /> s a n g dia diem mdi thugc h u y e n Thiiy Dfldng deu chgn Q u a n g Yen (ma cu t h e la k h u vflc t i n h<br /> (nay la T h u y Nguyen, H a i Phdng), vua M i n h t h a n h Q u a n g Yen) iam t r u n g t a m tra'n gifl vflng<br /> M e n h giao cho Bg Cong xem x6t lai viec nay. cila song Bach Dling va md rgng r a t o a n t u y e n<br /> Sau khi t i n h t o a n ky ludng mgt each tong the, duyen hai, bien va hai dao k h u vflc Dong Bfic.<br /> Bg Cong cho rfing: "Xay dflng thfinh tri, co q u a n (18). That ra day cung chi Ifi ten ggi khac nhau<br /> he de'n sU che cho'ng d bien cUdng. Dia thi'tinh cila cung mgt dia diem. Ten 16 An Bang da co tfl<br /> thdnh Qudng Yen, trong co the khd'ng che dUgc thdi T r i n . Nfim 1466, Le T h a n h Tong dfit An Bang<br /> cd hgt, ngodi co thi trd'n dp dUdc uung hdi thfla tuyen. Den ddi vua Le Anh Tong mdi doi An<br /> cUang, t h u c la ndi h i n h t h e dep. Ldi cua do'c Bang Ifim An Quang va nfim 1822, vua Minh<br /> t h a n CO d i n h k i e n da'y". Bg Cong sau khi xac Menh doi An (Yin) Quang thfinh Quang Yen.<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
6=>0