quyền lực thứ tư: phần 2 - nxb văn học

Chương 20<br /> Báo THE TIMES<br /> Ngày 16 tháng Mười, 1964<br /> KHRUSHCHEV TỪ CHỨC VÌ TUỔI CAO VÀ SỨC KHOẺ YẾU<br /> BREZHNEV VÀ KOSYGIN NẮM QUYỀN Ở LIÊN XÔ<br /> Keith Townsend tháo dây an toàn ít phút sau khi máy bay đạt đủ độ cao, mở khóa cặp<br /> và lấy ra một tập giấy. Anh liếc sang Kate đang mê mải xem cuốn tiểu thuyết mới nhất của<br /> Patrick White.<br /> Anh bắt đầu kiểm tra hồ sơ của Tổ hợp West Riding. Liệu đây có phải là cơ hội tốt nhất<br /> để có một chỗ đặt chân vững chắc ở nước Anh không? Sau tất cả, khoản lợi tức đầu tiên<br /> của anh ở Sydney là một nhóm những tờ báo nhỏ giờ đây đã cho anh đủ khả năng mua tờ<br /> Sydney Chronicle. Anh tin rằng một khi đã kiểm soát được một nhóm báo chí địa phương<br /> ở Anh, anh sẽ thuận lợi hơn trong việc cố gắng có được một tờ báo tầm cỡ quốc gia.<br /> “Harry Schuttleworth”, anh đọc, “là người đã tài trợ cho tổ hợp hồi đầu thế kỷ. Lần đầu<br /> tiên, ông đã xuất bản tờ báo buổi chiều ở Huddersfield, như một ấn phẩm phụ thêm cho<br /> nhà máy dệt đang phát đạt của ông”. Townsend nhận ra mô hình một tờ báo địa phương<br /> được kiểm soát bởi một ông chủ lớn nhất vùng – rằng ông ta đã kết thúc bằng một khách<br /> sạn và hai mỏ than như thế nào. Mỗi khi Shuttleworth mở nhà máy ở một thành phố mới,<br /> ngay năm sau sẽ có một tờ báo sánh đôi với nó. Cho đến khi về hưu, ông đã có bốn nhà<br /> máy và bốn tờ báo ở West Riding.<br /> “Người con trai cả của Shuttleworth, Frank, nắm quyền kiểm soát sau khi trở về từ cuộc<br /> Chiến tranh Thế giới Thứ nhất, và mặc dù mối quan tâm cơ bản của ông vẫn là ngành dệt,<br /> ông…”<br /> “Ngài muốn uống chút gì không ạ?”<br /> Townsend gật đầu. “Cho tôi một whisky và chút nước”<br /> “… cũng sáng lập thêm những tờ báo cạnh ba nhà máy được xây dựng ở Doncastle,<br /> Bradford và Leeds. Tại nhiều thời điểm chúng đã lôi cuốn nhiều sự tiếp xúc thân mật từ<br /> Beaverbrook, Northcliffe và Rothermere. Frank hình như đã đem đến cho ba tờ báo này<br /> câu tiêu ngữ” Sự ngớ ngẩn dành cho kẻ ngu ngốc.”<br /> Nhưng dường như thế hệ Shuttleworth thứ ba không có được lòng nhiệt tình này. Một tổ<br /> hợp nhập khẩu hàng dệt rẻ tiền từ Ấn Độ và chỉ có một người con trai luôn muốn trở thành<br /> nhà thực vật học, có nghĩa là mặc dù Frank qua đời để lại tám nhà máy, bảy nhật báo, năm<br /> tuần báo và một tạp chí cấp tỉnh, lợi nhuận của công ty đã bắt đầu giảm xuống trong khi<br /> mộ ông<br /> Còn chưa xanh cỏ. Các nhà máy đã tan biến vào cuối những năm 1940 và kể từ đó tổ<br /> hợp báo chí rõ ràng đã suy sụp. Giờ đây dường như nó chỉ còn tồn tại nhờ những độc giả<br /> trung thành, song những số liệu mới đây cho thấy thậm chí điều này cũng không giúp<br /> chúng kéo dài được lâu hơn nữa.<br /> Townsend nhìn lên khi chiếc khay có trải khăn nhỏ bằng vải lanh được chuyển đến tay<br /> anh. Khi cô tiếp viên làm vậy với Kate, nàng đặt cuốn “Người đánh xe trong chiếc xe<br /> ngựa” xuống, song vẫn im lặng, không muốn phá vỡ sự tập trung của ông chủ.<br /> <br /> “Tôi muốn cô đọc cái này”, anh nói, đưa cho nàng những trang đầu của bản báo cáo.<br /> “Sau đó cô sẽ hiểu tại sao tôi phải đi Anh lần này”.<br /> Townsend mở tập hồ sơ thứ hai do Henry Wolstenholme, bạn học của anh ở Oxford và<br /> hiện là luật sư ở Leeds chuẩn bị. Anh chỉ còn nhớ rất ít về Wolstenholme, ngoại trừ việc<br /> sau một vài chén là anh ta trở nên cực kỳ ba hoa. Anh ta không phải là người đầu tiên<br /> Townsend chọn để làm ăn, nhưng do công ty của anh ta đã đại diện cho Tổ hợp West<br /> Riding từ khi nó được thành lập, nên anh chẳng có cách lựa chọn nào khác. Chính<br /> Wolstenholme là người đầu tiên đã cảnh báo cho anh về khả năng của tổ hợp: rằng mặc dù<br /> WRG không được đưa ra thị trường – chắc chắn là vị chủ tịch hiện thời sẽ từ chối việc anh<br /> tiếp xúc với nó – John Shuttleworth vẫn đang xem xét việc bán tổ hợp này, bởi anh ta đang<br /> muốn có một khoản tiền để đi khỏi Yorkshire càng xa càng tốt. Townsend mỉm cười khi<br /> một tô xúp rùa được đặt xuống trước anh. Như một người chủ của tờ Hobart Mail, anh đã<br /> trở thành ứng cử viên hàng đầu thế giới.<br /> Khi Townsend đã viết thư về mối quan tâm trước mắt, Wolstenholme cho rằng họ cần<br /> gặp nhau để thảo luận. Điều kiện đầu tiên của Townsend là anh cần được nhìn thấy những<br /> nhà in của tổ hợp, câu trả lời được đưa ra ngay lập tức là “Không hy vọng”. Shuttleworth<br /> không muốn được nêu ra trên báo cho đến khi việc thương lượng hoàn tất. Townsend công<br /> nhận rằng không có cuộc thương lượng nào thông qua bữa tiệc lần thứ ba là dễ dàng,<br /> nhưng anh phải dựa vào Wolstenholme để trả lời, thậm chí còn nhiều câu hỏi hơn thường<br /> lệ.<br /> Một tay cầm dĩa, một tay giở tài liệu, anh tiếp tục lướt qua những số liệu mà Clive<br /> Jervis đã chuẩn bị. Clive ước tính giá trị của công ty vào khoảng một trăm đến một trăm<br /> năm mươi nghìn bảng, nhưng nhấn mạnh là chẳng có gì ngoài một bảng quyết toán.<br /> “Cái này thú vị hơn là” Người đánh xe trong chiếc xe ngựa “, Kate nói sau khi đặt<br /> xuống tập tài liệu đầu tiên.” Nhưng tôi sẽ đóng vai trò gì trong vụ này?”<br /> “Điều đó sẽ phụ thuộc vào hồi kết”, Keith trả lời. “Nếu thắng vụ này, tôi cần những bài<br /> viết trên tất cả các tờ báo của tôi ở Úc, và tôi muốn một phần bánh riêng – nhỏ hơn một<br /> chút – đối với Reuters và Press Asociation. Điều quan trọng là để báo cho các nhà xuất<br /> bản trên khắp thế giới, rằng trên thực tế tôi là một địch thủ đáng gờm ở ngoài biên giới<br /> Úc”<br /> “Ông hiểu Wolstenholme đến mức nào?”, Kate hỏi, “tôi có cảm giác ông dựa rất nhiều<br /> vào cách nhìn nhận của ông ta”.<br /> “Không rõ lắm”. Keith thừa nhận. “Hắn là bạn thân của tôi từ nhiều năm trước ở<br /> Worcester, và được xem là người nhiệt tình”.<br /> “Nhiệt tình?” Kate nhắc lại, nhìn anh khó hiểu.<br /> “Trong ngày lễ Thánh Misen hắn dành phần lớn thời gian cho đội bóng bầu dục, và hai<br /> lần khác thì đứng ở bờ sông cổ vũ đội thuyền của trường. Tôi nghĩ hắn chọn việc huấn<br /> luyện họ vì hắn có một giọng nói có thể khiến cho cả bờ bên kia của sông Thames cũng<br /> nghe thấy, và khoái uống một lít bia với toàn đội, ngay cả khi họ bị chìm. Nhưng đó là 10<br /> năm trước; tất cả những gì tôi biết là hắn đã an cư và trở thành một luật sư nghiêm khắc ở<br /> Yorkshire, với một người vợ và vài đứa con”<br /> <br /> “Ông đã ước lượng giá trị thực tế của West Riding Group chưa?”<br /> “Chưa, nhưng tôi có thể thường xuyên có người giúp đỡ để xem được sáu nhà in, và<br /> cùng lúc thử đánh giá chất lượng của các tổng biên tập và các nhà báo. Nhưng ở nước Anh<br /> vấn đề lớn nhất luôn luôn là công đoàn. Nếu tổ hợp này bị kiểm soát bởi một thỏa thuận<br /> nội bộ, thì tôi không quan tâm, vì dù rằng nó có tốt đi nữa, công đoàn cũng có thể làm cho<br /> tôi phá sản trong vòng vài tháng”.<br /> “Thế còn nếu nó không như vậy?” Kate hỏi<br /> “Thì tôi sẽ sẵn sàng trả một trăm, thậm chí một trăm hai mươi nghìn bảng. Nhưng tôi sẽ<br /> không để lộ sự tính toán chừng nào tôi còn chưa biết họ nghĩ gì”.<br /> “Họ sẽ nhờ đến toà án”. Kate nói.<br /> “Đó cũng là nơi tôi muốn bắt đầu”. Keith nói. “Nhưng người chủ bút tờ Chronicle<br /> không nghĩ các nỗ lực của tôi là phần thưởng thắng lợi, không giống như cô, và phần lớn<br /> các bài báo của tôi đã chấm dứt trước khi anh ta viết xong đoạn văn đầu tiên”.<br /> “Có lẽ anh ta chỉ muốn chứng minh là mình không sợ cha ông”.<br /> Keith liếc nhìn nàng và nhận ra là nàng đang lo không biết mình có lỡ lời không. “Có<br /> lẽ”, anh trả lời. “Song điều đó chỉ có trước khi tôi nắm được tờ Chronicle và có thể sa thải<br /> anh ta”<br /> Kate vẫn im lặng khi cô tiếp viên dọn khay của họ đi. “Trong cabin hơi tối”, cô ta nói,<br /> “nhưng ông có thể bật ngọn đèn trên đầu nếu muốn đọc tiếp”.<br /> Keith gật đầu và bật đèn. Kate duỗi dài người thư giãn, đắp một chiếc áo khoác lên<br /> người và nhắm mắt lại. Keith nhìn nàng một lát trước khi mở tập tài liệu thứ tư. Anh đã<br /> đọc suốt đêm hôm đó.<br /> Khi đại tá Tulpanov gọi điện đề nghị anh gặp một cộng sự của anh ta là Yuri Valchek để<br /> thảo luận một vấn đề mà cả hai đều quan tâm, Armstrong bèn đề nghị dùng bữa trưa ở<br /> Savoy khi Valchek đến London.<br /> Trong mười năm qua, Armstrong thường xuyên đến Moscow. Trong việc trao đổi độc<br /> quyền xuất bản ở nước ngoài những tác phẩm của các nhà khoa học Xô viết, anh thực hiện<br /> rất ít nghĩa vụ đối với Tupalnov, người vẫn tin rằng anh không hề làm điều gì có hại cho tổ<br /> quốc của ông ta. Sự lừa gạt này được giúp đỡ bởi Forsdyke, người luôn được biết khi nào<br /> anh thực hiện một chuyến đi như vậy, và thỉnh thoảng là bởi những bức thư được viết<br /> nhân danh anh, thường quay trở về với những câu trả lời không thể hiểu được. Armstrong<br /> tin rằng cả hai mặt này giúp cho anh trở thành người của họ, và ngờ rằng Valchek không<br /> phải đơn thuần là người đưa tin vặt, mà được gửi đến để xem anh có thể thúc đẩy công<br /> việc đến đâu. Bằng cách chọn Savoy Grill, Armstrong hy vọng chứng minh cho Forsdyke<br /> biết rằng anh không che giấu điều gì cả.<br /> Armstrong tới Savoy sớm vài phút, và được dẫn vào chiếc bàn quen thuộc ở trong góc.<br /> Thay vì whisky pha soda như ưa thích anh gọi vodka, một dấu hiệu thỏa thuận là sẽ không<br /> được nói tiếng Anh. Anh nhìn ra cửa, và băn khoăn không biết liệu có nhận ra Valchek khi<br /> anh ta buớc vào hay không. Mười năm trước thì điều ấy thật dễ dàng, nhưng anh đã cảnh<br /> báo nhiều đồng nghiệp phía Nga rằng họ sẽ không làm được việc với chiếc áo nịt ngực rẻ<br /> <br /> tiền và chiếc nơ dây nước sốt. Kể từ đó nhiều vị khách thường xuyên đến London và New<br /> York đã học được cách nghỉ ở Savile Row và Fifth Avenue trong chuyến thăm – mặc dù<br /> Armstrong ngờ rằng một sự thay đổi nhanh chóng sẽ được thực hiện trên chiếc máy bay<br /> Aeroflot khi họ bay trở về Moscow.<br /> Có hai người đi vào Grill, họ nói chuyện với nhau rất say sưa. Armstrong có thể nhận ra<br /> một người, nhưng không thể nhớ được tên anh ta. Theo sau họ là một phụ nữ trẻ tuyệt đẹp<br /> cùng hai người đàn ông khác đi kèm hai bên. Phụ nữ ăn trưa ở Grill là một sự lạ, và anh<br /> nhìn theo cô khi họ được dẫn tới góc ngồi kế bên.<br /> Người hầu bàn cắt ngang ý nghĩ của anh. “Khách của ngài đã tới”.<br /> Armstrong bắt tay người khách rồi gọi hai ly vodka.<br /> “Chuyến bay của ông thế nào?” Anh hỏi bằng tiếng Nga.<br /> “Không tốt lắm” Valchek trả lời. “Không giống ông, tôi chẳng có sự lựa chọn nào khác<br /> ngoài Aeroflot. Nếu có bao giờ ông phải bay bằng hãng này, ông hãy uống thuốc ngủ, và<br /> đừng nghĩ đến chuyện ăn uống.”<br /> Armstrong bật cười. “Còn đại tá Tulpanov thế nào”.<br /> “Tướng Tulpanov gần như là nhân vật thứ hai của KGB, và ông muốn anh cho thiếu<br /> tướng Forsdyke biết ông vẫn cao hơn hắn ta”.<br /> “Đó sẽ là một điều thú vị”. Armstrong nói. “Còn sự thay đổi nào trong các quan chức<br /> cao cấp mà tôi nên biết nữa không?”<br /> “Không phải bây giờ”, anh ta ngừng lời. “Mặc dù tôi ngờ là Khrushchev sẽ không ngồi<br /> trên chiếc ghế đó được lâu hơn”.<br /> “Và sau đó có lẽ ông cũng phải rời bỏ chiếc ghế của mình”. Armstrong nói.<br /> “Nhưng điều đó không xảy ra chừng nào Tulpanov còn là sếp của tôi”.<br /> “Thế ai sẽ là người kế nhiệm Khrushchev?” Armstrong hỏi.<br /> “Tôi đặt cuộc vào Brezhnev,”, người khách nói. “Nhưng vì Tulpanov có hồ sơ về tất cả<br /> ứng cử viên có khả năng, nên sẽ chẳng có ai dám thử thay thế ông.”<br /> Armstrong mỉm cười nghĩ rằng Tulpanov đã không bỏ quên mối quan hệ với anh.<br /> Người hầu bàn đặt một ly vodka khác xuống trước mặt người khách. “Tướng Tulpanov<br /> rất đề cao ông”. Valchek nói khi hầu bàn đã đi khỏi, “và không nghi ngờ gì nữa, ảnh<br /> hưởng của ông thậm chí còn tăng lên khi ông ấy được bổ nhiệm chính thức”. Valchek<br /> ngừng lời trong khi anh kiểm tra thực đơn trước khi đưa những yêu cầu bằng tiếng Anh<br /> cho người phục vụ đứng gần đó. “Hãy cho tôi biết”, anh ta tiếp tục khi người phục vụ đã<br /> đi khỏi, “tại sao tướng Tulpanov thường gọi anh là Lubji?”<br /> “Đó cũng là một cái tên như tất cả những tên khác”. Armstrong nói.<br /> “Nhưng anh đâu phải là người Nga”.<br /> “Đúng là không phải”. Armtrong xác nhận.<br /> “Và cũng không phải là người Anh?”<br /> <br /> “Tôi còn Anh hơn cả người Anh”, câu trả lời của Amstrong dường như muốn vị khách<br /> im lặng. Một dĩa cá hồi bốc khói được đặt trước mặt anh ta.<br /> Valchek đã ăn xong món thứ nhất và bắt đầu cắt miếng thịt hầm nhừ trước khi tiết lộ<br /> mục đích thật sự chuyến viếng thăm của mình:<br /> “Viện Nghiên cứu Khoa học Quốc gia muốn xuất bản một cuốn sách kỷ niệm các thành<br /> tựu của họ trong cuộc chinh phục vũ trụ”, anh ta nói, sau khi chọn tương mù tạc Dijon.<br /> “Ngài chủ tịch cảm thấy rằng Tổng thống Kennedy đã đặt quá nhiều niềm tin vào chương<br /> trình của NASA, trong khi, như mọi người đều biết, Liên Xô mới là nước đầu tiên đưa<br /> được người lên vũ trụ. Chúng tôi đã chuẩn bị tài liệu chi tiết về những thành tựu của các<br /> chương trình của chúng tôi, dựa trên nền móng của Học viện Hàng không Vũ trụ. Tôi có<br /> một bản thảo 200 000 từ do các nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực này biên soạn, với<br /> hơn một trăm bức ảnh mới lấy tháng trước, các biểu đồ chi tiết và đặc điểm kỹ thuật của<br /> Luna IV và V…”<br /> Armtrong gắng không cắt ngang lời Valchek. Anh ta phải hiểu rằng một cuốn sách như<br /> vậy sẽ vượt quá giới hạn, ngay cả truớc khi nó được xuất bản. Rõ ràng là còn có một lý do<br /> khác khiến anh ta phải vượt qua từng ấy quãng đường từ Moscow đến ăn trưa với anh.<br /> Song người khách của anh vẫn cứ nói chuyện lan man, thêm ngày càng nhiều những chi<br /> tiết phi lý. Cuối cùng anh ta đề nghị Armstrong cho biết ý kiến về dự án này.<br /> “Tướng Tulpanov muốn in bao nhiêu bản?”<br /> “Một triệu cuốn sách bìa cứng, được phát hành qua các kênh thông thường”.<br /> Armstrong tự hỏi một cuốn sách như vậy liệu có thu hút được số độc giả trên toàn thế<br /> giới bằng một phần nhỏ con số vừa nêu hay không. “Nhưng chỉ riêng chi phí in…”, anh<br /> bắt đầu.<br /> “Chúng tôi rất hiểu những nguy cơ ông sẽ gặp với một ấn phẩm như vậy. Vì vậy chúng<br /> tôi sẽ đặt trước một khoản tiền là năm triệu đô la, chỉ phát hành trong những nước mà<br /> cuốn sách này sẽ được dịch, để xuất bản và bán. Đương nhiên sẽ có một khoản tiền hoa<br /> hồng cho đại lý là mười phần trăm. Tôi cần nói thêm là tướng Tulpanov sẽ không ngạc<br /> nhiên lắm nếu nó không có trong danh mục những cuốn sách ăn khách nhất. Chừng nào<br /> anh có thể thể hiện trong báo cáo thường niên của mình rằng một triệu bản đã được in ra,<br /> là ông ấy hài lòng. Việc phân chia lợi nhuận mới là vấn đề”. Valchek nói thêm khi nhấp<br /> một ngụm vodka.<br /> “Việc này chỉ xảy ra một lần?” Armstrong hỏi.<br /> “Nếu ông thực hiện thành công…” Valchek ngừng lời để chọn một từ thích hợp, “dự án<br /> này, chúng tôi muốn xuất bản chừng ấy cuốn sách bìa mềm vào năm sau, tất nhiên chúng<br /> tôi biết rằng cần có thêm năm triệu đô la nữa. Sau đó sẽ phải tái bản, soát lại các bản<br /> dịch.”<br /> “Điều này hẳn đảm bảo cho hoạt động của các ông được liên tục ở tất cả các nước có sự<br /> hiện diện của KGB” Armstrong nói.<br /> “Và là người đại diện của chúng tôi,” Valchek nói, bỏ qua lời châm chọc, “ông sẽ nhận<br /> được 10% trong bất kỳ khoản đặt cọc nào. Sau hết, chẳng có lý do gì để ông bị đối xử<br /> khác với các đại lý bình thường. Và tôi tin chắc rằng các nhà khoa học của chúng tôi sẽ<br /> <br />