intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

SGK Vật lí 11: Phần 2

Chia sẻ: Hung Hung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

471
lượt xem
194
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung phần 2 của Tài liệu Vật lí 11 trình bày về quang hình học với những nội dung chính như khúc xạ ánh sáng; mắt, các dụng cụ quang. Đây là Tài liệu giúp cho các bạn học sinh và các thầy cô giáo có cơ sở trong việc nắm bắt những kiến thức chính môn Vật lí lớp 11 theo yêu cầu chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: SGK Vật lí 11: Phần 2

  1. PHAN HAI QUANG HINH HOC Mot hien tuong quang hoc : Cau My Thuan soi bong tren song Tien Anh sang la doi tupng nghien cuu ciia Quang hpc. Quang hinh hpc la phdn Quang hpc nghien ciiu sy truyen anh sang qua cac mdi trudng trong sudt, va nghien ciiu sy tao anh bdng phuong phap hinh hpc. Nhd cac nghien ciiu ve Quang hinh hpc, ngudi ta da che tao ra nhieu dyng cy quang can thiei cho khoa hpc va ddi sdng. 159
  2. QUANG HINH HOC Khucxaanh sang Mat. Cac dung cu quang 160
  3. CHUONG VI Khuc xa anh sang Cac chum tia sang trong mot le hoi dem Anh mpt cai thuoc nhiing trong nuoc Ba dinh luat co ban ciia Quang hinh hpc la : • Oinh luat truyen thdng anh sang ; - Ojnh luat phan xa anh sang ; - Dinh luat khiic xa anh sang. 6 THCS, ta da khao sat so bp ve cdc dinh luat nay ciing vdi mpt sd img dyng ciia guong phang, guong cau, thau kinh, mdt,... Khiic xa anh sang la hien tupng quan trong cd nhieu iing dung. Trong chuong nay chiing ta se nghien ciiu day dij hon ve su khiic xa, ddng thdi tim hieu them mpt hien tupng cd lien quan : hien tupng phan xa toan phan. m Cap quang dijng trong Y hgc 11-VATLI 11.(C)-A 161
  4. KHUC XA ANH SANG O ldp 9, ta da buac dau tim hieu hien tupng khuc xa anh sang ve mat dinh tfnh. Trong bai hpc sau day, chung ta se khao sat ddy du hon hien tupng nay ve mat dinh luong tiinn ^6.1 Xnen (Willebrord Snell) giao su toan va vat li Do hien tupng khiic xa anh sang, tai Dai hpc Lay-den (Leyden), ngudi da kham ta thay thia trong coc nhu bi gay 6 pha ra dinh luat khiic xa anh sang dong thdi vdi mat nuoc. De-cac (Descartes). I - SI/ KHUC XA ANH SANG 1. Hien tifcrng khiic xa anh sang Khuc xq dnh sdng Id hien tugng lech phuang (gdy) eiia cdc tia sdng khi truyen xien gdc qua mat phdn cdch giiia hai mdi trudng trong sudt khde nhau. 2. Djnh luat khuc xa anh sang 6 Hinh 26.2, ta ggi : , SI : tia tdi ; / : diem tdi ; . N'lN : phdp tuyen vdi mat phan cdch tai / ; , IR : tia khiic xa ; , i : gdc tdi ; /• : gdc khiic xa. 11-VATLM1.(C)-B
  5. Khi thay ddi gdc tdi i, thue nghiem cho ket qud sau day, dugc ggi la dinh luat khiic xa dnh sdng : - Tia khue xq ndm trong mat phdng tdi (tqo bdi tia tdi vd phdp tuyen) vd a phia ben kia phdp tuyen so vdi tia tdi. - Vdi hai mdi trudng trong sudt nhdt dinh, ti sd giua sin gdc tdi (sini) vd sin gdc khuc xq (sinr) ludn khdng ddi : Thuoc do do sini = hang sd (26.1) sinr Oen chieu t II - CHIET SUAT CUA MOI TRUOfNG laze 1. Chiet suat ti doi Khoi nhira sinr ban tru Ti sd khdng doi —^— trong hien tugng khiic xa trong suot sinr duge ggi Id chidt sudt n ddi «,, ciia mdi trudng (2), Hinh 26.3 (chira tia khiic xa) ddi vdi moi uudng (1) (ehira tia tdi): Dung cu do cac goc /' va rde nghiem lai dinh luat khiic xa anh sang. sini = "21 (26.2) sinr •Ne'u «2i > 1 thi r < i Tia khiic xa bi lech lai gdn phdp tuyen hon. Ta ndi moi trudng (2) chidt quang Bang 26.1 /!0'/7 mdi trudng (1). Kei qua do goc toi / va goc khuc xa r tuong ung trong thi nghiem 6 Hinh 26.3. - Neu «T, < 1 thi r > i: Tia khiic xa bi lech xa phdp tuyen han. Moi trudng (2) chidt quang kem moi 1 '• sin/ Sinr .' trudng (1). 0° 0° 0 0 2. Chiet suat tuyet ddi j 10° 6,5° 0,174 0,113 Chief sudt tuyet ddi (thudng gpi tdt la chiet 20° 13° 0,342 0,225 sudt) eiia mot mdi trudng Id chiet sudt ti ddi cua 30° 19,5° 0,500 0,334 mdi trudng dd ddi vcfi chdn khdng. 40° 25,5° 0,643 0,431 Nhu vay, chiet sua't eiia chan khdng Id 1. 50° 31° 0,766 0,515 60° 35° 0,866 0,574 Chiet suai eua khong khf Id 1,000293 (rat gdn vdi chiet suat eiia chan khong) nen thudng dugc 70° 39° 0,940 0,629 tfnh trdn Id 1, neu khong cdn do chfnh xac cao. 80° 41,5° 0,985 0,663 163
  6. Mgi moi trudng trong sud't deu cd chiet sua't tuyet ddi Idn ban 1. Cd the thie't lap dugc he thiic : «2 «21 = (26.3) «1 '-' 20° 40° 60° 80° 100°/ trong dd : Hinh 26.4 «2 Id chiet sudt (tuyet ddi) ciia mdi trudng (2); Do thi bieu di§n su phu thuoc cua goc r vao gdc i theo Bang 26.1 «, la chiet suat (tuyet ddi) ciia mdi trudng (1). vay edng thiie ciia dinh luat khiic xa cd the viet theo dang ddi xiing : Hu ; E ; B J njsini = niSinr (26.4) O 0,2 0,4 0,6 0,8 1 Sin; Hmh 26.5 Do thi bieu dien su phu thuoc ciia III - TINH THUAN NGHJCH CUA SU TRUYEN sinr vao sini theo Bang 26.1 ANH SANG Thf nghiem cho thay : O Hinh 26.2, ne'u dao ehidu, cho anh sang truyen tir nude ra khdng khi M l Viet cdng thirc cua dinh luat theo tia RI thi nd khiic xa vao khdng khf theo tia IS. khiic xa vdi cac gdc nho (< 10°). Nhu vay, dnh sdng truyen di theo dudng ndo thi ciing truyen nguge lai theo dudng dd. *3fA Ap dung dinh luat khuc xa cho trudng hop / = 0°- Ket luan. Day la tinh thuan nghich ciia su truydn anh sang. Tir tfnh thuan nghich, ta suy ra ; 1*5 Hay ap dung cdng thdc ciia dinh luat khuc xa cho sU khuc xa « i 2 = : ^21 (26.5) lien tiep vao nhieu mdi trudng cd chiet suat lan lugt la n.,, Hg.--- "n va cd cac mat phan each song Tfnh thuan nghich nay cung bieu hien d sU song vdi nhau. Nhan xet. truyen thdng va su phdn xa. 164
  7. Bdi tap vi du Tia sang truydn tir mot chat trong sudt co chiet suat /( tdi mat phan each vdi moi trudng khdng khi. Goe khuc xa trong khong khf la 60°. Tia phan xa d mat phan each co phuotig vuong gdc vdi tia khuc xa (Hinh 26.6). Tfnh chiet suat /;. Gidi Theo di bai : / ' + ;• = 90" Ta suy ra : / + r = 90" Ap dung dinh luat khuc xa : iisini = sinr Gill cIni : Nguyen nhan ciia hien sin;- tuang khuc xa la su thay ddi tde do Tir do : // = .sin/ truygn anh sang. Ngudi ta thie't lap VI sin/ = cosr. nen : /( = tanr duoc he thire v^ chiet suat tuyet ddi n ciia mot moi trudng nhu sau : Thay sd, ta dugc : n = tan 60" = V? = 1.73. c ll = — u Bang 26.2. Chiet suat ciia mpt so moi trudng'^I trong do : (• ia toe do anh sang trong chan khdng ; I Chat rdn (20°C) Chiet suat Chat rdn (20°C) Chiet suat u ll la tde do anh sang trong moi trudng. I Muoi an (NaCI) 1,544 i Kim cuong 2,419 Ho phach 1,546 I Thuy tinh crao 1,464 ^ 1,532 Polistiren 1,590 i Thuy tinh flin 1,603-^1,865 Xaphia 1,768 Nuoc da 1,309 Chat long (20°C) Chiet suat Chat long (20°C) Chiet suat Nuoc ' 1,333 Rupu etilic 1,361 Benzen 1,501 Glixerol 1,473 Chat khi „,.-. -, Chat khi man ^ , ^ Chiet suat Chiet suat (0°C; 1 atm) (0°C ; 1 atm) Khong khi 1,000293 Khi cacbonic 1,00045 Djnh luat khuc xa anh sang : — Tia khuc xa nam trong mat phang tdi va or phia ben kia phap tuyen so v6i tia tdi. — Vdi hai moi trUdng trong suot nhat dinh, ti so giUa sin goc tdi (sin/) va sin goc khiic xa (sinr) luon khong d o i : smi = hang sd smr (1) Xac dinh vdi anh sang vang do natri phat ra (xem bai Lang kinli). 165
  8. ,"*!-; # ' • " Chiet suat: , ..• . , sin/ — Chiet suat ti d d i : n,, = sinr ' — Chiet sua't tuyet d o i : i + Chiet suait ti ddi ddi vdi chan khdng '-,1 "2 4& + Ta co : n,., = — "1 Cdng thUc cua dinh luat khuc xa anh sang viet dUdi dang ddi xUng : n^sin/ = n^sinr. CAU HOI VA BAI TAP A. Tia Sd- B. Tia S^. 1. The nao la hien tuong khuc xa anh sang ? Phat bieu dinh luat khiic xa anh sang. C. Tia S3/. 2. Chiet suat ti doi n^^ ciia moi truong (2) doi voi D. Sd ; moi trudng (1) la gi ? S^I ; S3/ deu cd the 3. Chiet suat (tuyet doi) n ciia mpt moi trudng la gi ? la tia tdi. Viet he thiic lien he giua chiei suat ti doi va Tia sang Hinh 26.7 chiet suat tuyet doi. truyen tii nude va khuc xa ra khdng khi. Tia 4. The nao la tinh thuan nghich ciia su truyen anh khiic xa va tia phan xa d mat nude 4 sang ? vudng gdc vdi nhau. Nude cd chiet suat la - • Chung to ; ni2 1 Gdc tdi cua tia sang la bao nhieu (tinh trdn so) ? '21 A. 37°. B. 42°. C. 53°. Nuoc CO chiei suat la - . Chiet suat ciia khong D. Mdt gia tri khac A, B, C. khi doi voi nude la bao nhieu ? Cd ba mdi trudng trong sudt t , ? , ^3". Vol cung gdc toi;, mpt tia sang khiic xa nhu Hinh 26.8 khi truyen tit ^ vao 2 vatu 1 vao ^,. 5. Mpt tia sang truyen den mat thoang ciia nude. Tia nay cho mpt tia phan xa d mat thoang va mpt tia khuc xa. Ngudi ve cac tia sang nay quen ghi lai chieu Injyen trong Hinh 26.7. Tia nao dudi day la tia tdi ? Hinh 26.8 166
  9. Van vdi gdc toi /, khi tia sang truyen ti; 2 vao Mdt tia sang dupe chieu den diem giua ciia mat tren mdt khdi lap phuong trong sudt, chiet -1- thi gdc khiic xa la bao nhieu (tinh trdn sd) ? suat n = 1,50 (Hinh 26.9). Tim gdc tdi / Idn A. 22°. B. 31°. nhat de tia khuc xa vao trong khdi cdn gap mat day ciia khdi. C. 38°. D. Khdng tinh dupe, vi thieu yeu td. 8. Mdt cai thude dupe cam thdng dung vao binh nude cd day phdng, ngang. Phan thude nhd ^ ^ / khoi mat nude la 4 cm. Chech d tren cd mdt ngpn den. Bong ciia thude tren mat nude dai 4 cm va d day dai 8 cm. / Tinh chieu sau ciia nude trong binh. Chiet / • . 4 Hmh 26.9 suat cua nuoc la TT . Em CO biet ? SL/TAO ANH QUA LUONG CHAT PHANG Trong dai song, ta thuong gap truong hgp nhin anh cua mot vat do khuc xa anh sang ma co, chdng han nhu nhin mot con ca bai loi trong h6 nuac, nhin hon soi a day suoi,... (Hinh 26.10). Khi do, anh sang da khuc xa qua mat phdng phan each hai moi truong trong suot. He hai moi truong nay tao thanh mot kr&ng chat phing. Anh cua vat dugc tao bai mot chiim tia sang rat hep di vao mSt. Neu quan sat theo phuang vuong goc vai mat phdng phan each, ta co the thiet lap dugc cong thirc xac dinh vi tri anh (cong thiJc ciia luang chat phdng). That vay, theo Hinh 26.11, ta co : Hmh 26.10 Ban the nao de mui ten HI = /-/S2tanr= HS.sinr triing con ca ? HS.Xani = /^5,sin/ HS^ sin/ Dodo / HS sinr n^ •r / ® H . ly HS^ HS^ Vay (26.6) © ,-' y ' Neu nhin tir khong khi vao nuac thi S, '^ Do do HS,= | / ^ S , Si / n,2 = 1• ;' n - Ii = ^3 - L^wMw,,-.2 Hir}h 26.11 Anh dugc "nang" len gan mat nuac so vai vat. 167
  10. 2 7 PHAN XA TOAN PHAN Ngay nay, mpi nguai d^u nghe noi den cap quang diing trong Cong nghe thong tin, trong Y hoc, Hien tuong c a ban dugc ap dung trong cap quang la phan xa toan phan. Phan xa toan phSn la gi ? Chum tia laze Tia phan xa I - SLT T R U Y E N A N H SANG V A O M O I TRl/OfNG CHIET Q U A N G KEM H O N («, > nd Tia khuc xa Hinh 27.1 l . T h i nghiem CT Tai sao d mat cong ciia ban Ta cho mot chiim tia sang hep truySn tir khoi tru, chiim tia tdi hep truyen theo nhira trong suot hinh bdn tm vdo Ichong khf v6i cdc phcrcing ban kinh lai taiyen thing ? diing cii bo trf theo so d6 a Hinh 27.1. CT P P Van dung tinh thuan nghich Thay d6i do nghieng cua chdm tia toi (thay doi cua su" truyen anh sang, hay neu goc toi /) vd quan sdt chum tia khiic xa ra khong ra cac ket qua khi anh sang khf. K^ truyen vao moi trudng chiet quang han. Kdt qud : Gdc tdi Chiim tia khiic xa Chiim tia phan xa • Lech xa phap tuyen (so vdi tia tdi) • Nho • Rat mo • Rat sang • Gan nhu sat mat phan each • Co gia tri dac biet / f, • Rat sang • Rat md • Co gia tri lon hon gia tri i^^ . Khdng con i • Rat sang 168
  11. 2. Goc gidi han phan xa toan phan - Khi chiim tia sang khiic xa a mat phan each hai moi trirdng, ta co : /?|Sinz = «2Sin/" Suy ra : >H . . Sinr = —sin? "2 Chum tia laze Tia phan xa Vi Hj > n-, nen : sin/- > sin/. Do do r > i. Chiim tia khiic xa lech xa phdp tuyen hon so voi chiim tia tdi. - Khi goc / tang thi goc /• cung tang (vod /• > /). Do (rat ma) do, khi /• dat gid tri circ dai 90" thi / dat gid tri i^ goi Id gdc gidi han phdn xa todn phdn (Hinh 27.2), con goi Id gdc tdi hqn. Khi do ta co : "jsin/ j^ = «2sin90° Hinh 27.2 Suy ra: s i n*8h i, = — (27.1) n. - V6i / > / [^, neu dp dung dinh luat khiic xa dnh sang, ta co : "I smr = —sinr > 1 (v6 If) Dieu ndy phdn dnh thuc te la khong c6 tia khiic xa, toan bo tia sdng bi phdn xa o mat phan each. Do la hien tuong phdn .xq todn phdn. Hmh 27.3 Ao tuang II - HIEN TUgfNG PHAN XA TOAN PHAN Luc trua ndng, mat ducmg nhua I . D j n h nghia kho rao, nhung nhin ttr xa co ve nhu ucft nuoc (Hinh 27.3). Do la vi Phdn xq todn phdn Id hien tugng phdn xq todn cac tia sang phan xa toan phdn tren bd tia sdng tdi, xdy ra a mat phdn cdch giua hai lop khong khf sat mat duong va di mdi trudng trong sudt. vao mat. 169
  12. Khi CO phan xa todn phdn thi khong con tia khiic xa. Ta goi la todn phdn de' phan biet vcfi phdn xa mpt phdn luon xdy ra di kem v6i sir khiic xa. 2. Dieu kien de co phan xa toan phan a) Anh sdng truyen td mpt mdi trUdng tdi mdi trudng chiet quang kem han. .- - . n2 — . /) Xet tia (2) khuc xa vao thuy tinh voi goc khuc xa /•. Ta co ; /( . /!sin/ = /j'sinr hay sinr = — sin/ /;' Tia nay tdi mat phan each voi khong khf vdi goc tdi la r. n . . n \ sin/- = —sin; > sin; gh ;; n ii n Suy ra : ;• > i'^^^ (l'^^^: goc gidi han giiia thuy tinh va khong khQ Tia (2) phan xa toan phan va khong khiic xa ra khong khf dupe (ffinh 27.5b). 170
  13. Ill - LTNGDUNG COA HIEN TUONG PHAN XA TOAN PHAN : CAP QUANG 1. Cau tao •fmh 27.6 Dudng truyen cua tia sang Cap quang la bo soi quang. M6i soi quang Id trong sdi quang mot day trong suot co tfnh ddn sdng nho phdn xa toan phdn (Hinh 27.6). Soi quang gom hai phdn chfnh (Hinh 27.7) : - Phdn 15i trong suot bdng thuy tinh sieu saeh co chiet sudt Idn (n^). 125 urn - Phan v6 boc ciing trong suot, bdng thuy tinh co 50 |jm (loi) chiet suat nj nhd han phdn loi. Hinh 27.7 Phdn xa todn phdn xdy ra a mat phan cdch giira loi Cau tao ciia sai quang vd v6 lam cho dnh sang truyen di duoc theo soi quang. Ngoai ciing la mot so ldp v6 boc bdng nhua deo de tao cho cap do hin va do dai co hoc. 2. Co'in Himri Tir nhirng nam 80 ciia the ki XX, cap quang da duoc ling dung vao viec truyen thong tin. Cdp quang co nhieu uu diem so v6i cdp bdng dong : Hinh 2.-^.8 - Dung luong tin hieu Idn. Cap quang dung trong phep noi soi - Nho va nhe, di van chuyen, de udn. - Khong bi nhliu bdi cdc btrc xa dien ttr ben ngodi, bao mat tdt. - Khdng cd riii ro chdy (vi khdng cd ddng dien). Cap quang cdn duoc diing de ndi soi trong Y hoc (Hinh 27.8 vd 27.9). Loai cap nay gdm cdc soi quang rdt nhd. Mot cdp quang thudng diing cd the Hinh 27.9 gdm hang tram soi quang. Thie't bi noi sol 171
  14. Phan xa toan phan la hien tUOng phan xa toan bo tia sang tdi, xiiy ra d mat phan each giufa hai moi trUcing trong suot. i' •••'^ Dieu kien de CO phan xa toan phan : ' ^ "' (sin/ = "^) Cap quang la day dan sang ufng dung phan xa toan phan de truyen tin hieu trong thong tin va de noi soi trong Y hpc. CAU HOI VA BAI TAP 1. The nao la phan xa toan phan ? Neu dieu kien A, Chum tia sang gan nhu sat mat phang de CO phan xa toan phan. phan each, B, Goc tdi / thoa man dieu kien sin/ > — . 2. So sanh phan xa toan phan vdi phan xa thong "2 thudng. C, Goc tdi /thoa man dieu kien sin/ < "1 3. Cap quang la gi ? Hay cho biet cau tao ciia D, Khong trudng hgp nao da neu, cap quang. Neu mot vai irng dung. 6. Mpt chiim tia sang s 4. Giai thfeh tai sao kim cuong (Hinh 27,4) va hep Si truyen trong pha le sang long lanh, Ngudi ta tao ra nhieu mat phang tie't dien mat cho vien kim cuong hay cac vat bang pha vuong goc cua mpt le de lam gi ? khdi trong sudt nhu Hinh 27,10, Tia sang phan xa toan phan d Hmh 27.10 mat AC. Mpt chiim tia sang hep truyen tir moi trudng (1) Trong dieu kien do, chiet suat n ciia khdi chiet suat n^\6\ mat phang phan each vdi moi trong sudt co gia trj nhu the nao ? trudng (2) chiet suat 02- Cho biet n^ < 02 va / A, n > V2, B, n < V2, CO gia tri thay ddi, Trudng hgp nao sau day co hien tugng phan xa toan phan ? C. 1 < n < >/2, D. Khong xac dinh duac. 172
  15. 7. Co ba moi truong trong sudt. Vdi cung goc tdi: 9. Mpt soi quang hinh tru, loi co chiet suat - Neu tia sang truyen tir (1) vao (2) thi goc r7, = 1,50. Phdn vd bpc co chiet suat khiic xa la 30°. ^2 = 1,41 = \/2 . Chum tia toi hoi tu d mat trude - Neu tia sang truyen tii (1) vao (3) thi goc CLia soi vdi goc 2a nhu Hinh 27.12. Xac dinh khiic xa la 45°. a de cac tia sang ciia chiim truyen di dupe trong dng. Goc gidi han phan xa toan phari 6 mat phan cdch (2) va (3) CO gia tri nhu the nao (tinh tron sd) ? \ A. 30°. B. 42°. y:-',^^'/^'"^/^'^^'/'^ a / C. 45°. D. Khong tinh dupe. / Hmh 27.12 Mpt khdi ban tru trong sudt co chiet suat n = 1,41 = 72 , Mpt chum tia sang hep nam trong mpt mat phang ciia tiet dien vuong goc, chieu toi khdi ban tru nhu Hinh 27.11. Xac dinh dudng di cua chum tia sang vdi cac gia trj sau day cua Hinh 27.11 gdc a. a) a = 60°; b) a = 45°; c) a = 30°. 173
  16. I KHUC XA ANN SANG ....... ,_ 1... 1 Hien tuong Cdc ndi dung chfnh IJhg dung " Cdng tilde : «,sini = /j,sinr Hau het cac dung cu ; Chiet sudt : quang deu dp diing 1 .Khuc xa anh sang hien tuong khiic xa 1 ", anh sang. "l2 "l •: Toan bd dnh sang tdi phdn xa (khdng cdn khiic xa). » Dieu kien : Cdp quang (diing 2. Phan xa toan phan trong Cdng nghe thdng tin va Y hoc). gh Hj 174
  17. CHL/ONG VII Mat Cac dung cu quang Mat nguoi B^H ^^^•''' Kinh hien vi Ngay nay cac dung cu quang diing trong khoa hpc va trong ddi sdng rat da dang. Cac dung cu nay deu ap dung cac hien tugng phan xa va khiic xa anh sang. Trong chuong nay ta se tim hieu mpt sd dung cu ^ ' • « ® f --asi^^P quang thuong diing : , Lang kinh ^L^^^^_*JB . Thau kinh . . Kinh lup Kinh hien vi ^^^-^H . Kinh thien van Kinh thien van 175
  18. ~r~"—• J\j LANG KINH Lang kfnh la bp phan chinh ciia may quang pho, mot dung cu diing de phan tich anh sang. I - CAU TAO CUA LANG KINH Lang kinh Id mot khdi chdt trong sudt, ddng chdt (thuy tinh, nhua...), thudng cd dqng lang tru tam gidc (Hinh 28.1). Khi sir dung lang kfnh, chdm tia sang hep dugc chieu truyen qua lang kfnh trong mot mat phdng vudng gdc vdi canh ciia khdi lang tru. Do dd, lang ABC la kinh dugc bieu didn bdng tam gidc tiet dien thdng tiet dien thang Hmh 28.1 cua lang kfnh (Hinh 28.2). Cac phan tir ciia lang kfnh gdm : canh, ddy, hai mat ben. Ni phuong dien quang hoc, mot lang kfnh dugc dac tnmg bdi : M at ben Mat b§n • Gdc chiet quang A ; • Chiet sudt n. Ta se khdo sdt lang kfnh dat trong khdng khf. Hmh 28.2 II - DLTCfNG TRUYEN CUA TIA S A N G QUA LANG KINH 1. Tac dung tan sac anh sang trang d ldp 9, ta da biet, anh sang trdng (dnh sdng mat trdi) gdm nhieu anh sang mau vd lang kfnh cd tde dung phan tfch chiim sang trdng truyen qua nd thdnh nhiiu chiim sang mau khac nhau (Hinh 28.3). Hinh 28.3 Tim Dd la su tdn sac dnh sdng bdi lang kfnh do Lang kinh tan sac anh sang Niu-ton khdm pha ra nam 1669. 176
  19. Dudi day, ta chi xet su truydn ciia mdt chiim tia sang hep don sdc (cd mot mdu nhdt dinh) qua mot lang kfnh. 2. OUcrng truyen cua tia sang qua lang kfnh Chieu den mat ben cua lang kfnh mot chum tia sang hep don sdc SI nhu d Hinh 28.4. . Tai / : tia khuc xa lech gdn phdp tuyen, nghla Id Hinh 28.4 lech v6 phfa day lang kfnh. K l • Tai / : tia khiic xa lech xa phdp tuyen, tiic la W l Tai sao khi anh sang truyen cung lech vi ddy lang kfnh. tir khong khf vao lang kfnh, luon vay, khi cd tia Id ra khdi lang kfnh thi tia Id bao c6 sU khuc xa va tia khuc xa lech gid cung lech ve ddy lang kfnh so vdi tia tdi. S^" P^aP *uyen hon so vdi tia tdi ? Gdc tao bdi tia Id vd tia tdi goi la gdc lech D cua tia sdng khi truydn qua lang kfnh. III - CAC CONG THlJC L A N G KINH Xet dudng truydn eua tia sdng qua lang kfnh nhu d Hinh 28.4. Ap dung dinh luat khiic xa dnh sdng va mot sd *^'" ''"' • dinh If hinh hoc ve gdc, ta thid't lap duoc cdc cdng Ne'u cac goc /, va A nho (< 10") thi thLi:e lang kfnh sau day : cac cong thiic nay c6 the viei : /] = ni] ; ij = ni'~, sin/j - nsinrj ; A = TJ + TJ A = /, + ,2 sini2 = nsinr2 ,D = iy + i^-A ^^^-' ^ D = (n-\)A E^ ^ Hay thiet lap cac cong thirc lang kfnh. Bdi tap vi du Mot lang kfnh thuy tinh c6 chiei suai // = 1.41 = v2 . Tiei dien thdng cua lang kinh la tam giac deu ABC. Chieu mot tia sang nim trong mat phang ciia tiei dien thang. tai AB vai goc loi /, = 45". Xac dinh duang truy6n ciia tia sang. 12-VATLI 11.(C)-A 177
  20. Gidi - Tai / (luon co tia khiic xa), ta co sin/, = nsinr.1 sin 45° sin/'i = n I r, = 30" Hmh 28.5 Tai / : = 60° - 30° = 30° Ap dung tinh thuan nghich ciia su truydn anh sang, ta suy ra O y CO tia khiic xa voi goc khiic xa la : /2 = 45°. IV - CONG DUNG CUA L A N G KINH Lang kfnh cd nhieu cdng dung trong khoa hpc va kl thuat. Cd the kd' : 1. May quang pho Lang kfnh la bo phan chfnh cua may quang pho Hinh 28.6 May quang pho (Hinh 28.6). Giii chii : Ngay nay, phln lan may May ndy phan tfch anh sang tii ngudn phat ra quang pho diing cdcfi til thay vi thdnh cac thanh phdn don sdc, nhd dd xac dinh diing lang kinh. dupe cdu tao cua ngudn sdng. May quang phd cd the gdm mdt hoae hai lang kfnh. 2. Lang kinh phan xa toan phan Lang kfnh phan xa toan phan la lang kfnh thuy tinh cd tiet didn thang la mdt tam gidc vudng can (Hinh 28.7). Lang kfnh phan xa toan phan dupe sir dung de' tao anh thuan ehidu (dng nhdm, may Hmh 28.7 anh...). r«] •" Giai thich su phan xa toan phan d hai mat ben cua ISng kfnh d Hinh 28,7. 178 12. V A T L 1 I 1 ( C ) - S T - B
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2