Giá trị từ láy trong văn tế của Nguyễn Đình Chiểu

ng«n ng÷ & ®êi sèng<br /> <br /> 26<br /> <br /> sè<br /> <br /> 8 (166)-2009<br /> <br /> Ng«n ng÷ vµ v¨n ho¸<br /> <br /> Gi¸ trÞ cña tõ l¸y trong v¨n tÕ<br /> nguyÔn ®×nh chiÓu<br /> hoµng thÞ lan<br /> (Cao häc NN K15, §HSP Th¸i Nguyªn)<br /> <br /> 1. Giáo sư<br /> H u Châu có l n nh n xét t láy c a Tú Xương, Văn t Phan Châu Trinh c a Phan B i<br /> ư c xem là m t “n t nh c” v âm thanh, ch a ng Châu, các bài văn t c a Nguy n ình Chi u…T th<br /> trong mình m t “b c tranh” c th c a các giác quan, k XVIII v trư c văn t ch y u hư ng vào s b c l<br /> kèm theo nh ng n tư ng v s c m th ch quan, nh ng tình c m riêng tư (tình cha con, v ch ng, anh<br /> nh ng ánh giá thái<br /> c a ngư i nói trư c s v t, em, b n bè…). Nhưng t th k XIX c bi t là t khi<br /> Pháp xâm lư c nư c ta, văn t ư c dùng r ng rãi và<br /> hi n tư ng, tác ng m nh m t i ngư i nghe. Có th<br /> nói s hi n di n c a t láy có giá tr<br /> c bi t quan tr thành m t công c tuyên truy n, m t lo i vũ khí<br /> u tranh s c bén c a ngư i dân yêu nư c, ph n ánh<br /> tr ng trong các sáng tác văn chương b i giá tr tư ng<br /> ư c nh ng tư tư ng, tình c m c a dân t c và th i<br /> thanh, tư ng hình và bi u c m mà nó ch a ng. i<br /> i.<br /> v i văn t m t lo i văn b n g n v i phong t c tang l<br /> Nguy n ình Chi u là ngư i sáng tác văn t khá<br /> ch y u nh m bày t s thương ti c c a tác gi và c a<br /> nh ng ngư i thân i v i ngư i ã m t, n i dung c a thành công. Thi t nghĩ, trong s thành công ó văn<br /> nó thư ng xoay quanh hai ý chính: m t là k v cu c t c a ông có vi c khéo s d ng l p t láy.<br /> 2. Chúng tôi ã ti n hành kh o sát, th ng kê c ba<br /> i, tính cách c a ngư i quá c ; hai là b c l tình c m,<br /> thái<br /> c a ngư i s ng trong gi phút vĩnh bi t. M c bài văn t : Văn t nghĩa sĩ C n Giu c (VTNSCG),<br /> dù có nh ng o n t s , k l i cu c i c a ngư i quá Văn t Trương Công nh (VTTC ), Văn t nghĩa sĩ<br /> c , nhưng căn b n văn t thu c lo i tr tình nên s c tr n vong l c t nh (VTNSTVLT) c a Nguy n ình<br /> thái bi u c m c a văn t r t m nét. Vì v y s hi n Chi u và k t qu thu ư c như sau:<br /> S lư ng t láy trong 99 câu c ba bài văn t là<br /> di n c a t láy trong văn t như m t i u không th<br /> 40 t , chi m 11,1 % trên t ng s 360 t láy trong toàn<br /> thi u. Tuy nhiên s c bi u c m và tính ch t th m mĩ c<br /> b sáng tác thơ văn c a Nguy n ình Chi u và chi m<br /> th<br /> m i bài có m t v riêng do i tư ng ư c<br /> 41% trên t ng s câu văn t . T láy trong văn t c a<br /> c p trong m i bài văn t là khác nhau.<br /> Văn t v n có g c t lâu i Trung Qu c nhưng ông r t phong phú, ch có duy nh t t “d t d ” là ư c<br /> nư c này, nó không phát tri n thành m t th văn s d ng hai l n, các t còn l i ch ư c s d ng m t<br /> quan tr ng trong văn h c. Sang Vi t Nam, văn t phát l n. Trong ó có nh ng câu t láy xu t hi n v i m c<br /> m c: Câu 25 (VTNSCG) tác gi s d ng t i 4<br /> tri n thành m t th tài quan tr ng v i nhi u bài văn t<br /> có giá tr văn h c cao và g n v i tên tu i c a nhi u tác t láy; câu 18 (VTNSTVLT) s d ng 3 t láy; các câu<br /> gi như: Văn t m t công chúa c a M c ĩnh Chi, có s d ng 2 t láy như: câu 6 (VTNSCG), câu 9, 20,<br /> 27 (VTTC ), câu 11, 16, 20, 35 (VTNSTVLT)…<br /> Văn t th p lo i chúng sinh c a Nguy n Du, Văn t<br /> Trương Quỳnh Như c a Ph m Thái, bài T s ng v<br /> S lư ng t láy ba tác ph m ư c th ng kê c th như sau:<br /> STT<br /> <br /> Tên tác ph m<br /> <br /> S câu văn<br /> <br /> 1<br /> <br /> Văn t nghĩa sĩ C n Gu c<br /> <br /> 30<br /> <br /> 13<br /> <br /> 32,5<br /> <br /> 2<br /> <br /> Văn t Trương Công<br /> <br /> 32<br /> <br /> 11<br /> <br /> 37,5<br /> <br /> 3<br /> <br /> Văn t nghĩa sĩ tr n vong l c t nh<br /> <br /> 37<br /> <br /> 16<br /> <br /> 40,0<br /> <br /> nh<br /> <br /> Như v y theo t l cho th y c kho ng g n 2 câu<br /> văn t Nguy n ình Chi u l i có s d ng m t t láy,<br /> và cũng không ph i ng u nhiên mà có câu tác gi l i<br /> s d ng nhi u t láy như v y. Tuy nhiên cách s d ng<br /> <br /> S t láy<br /> <br /> T l (%)<br /> <br /> t láy trong văn t c a<br /> Chi u không ch mang l i<br /> giá tr c bi t cho nh ng câu văn t t n s và m c<br /> s d ng mà giá tr c a nó còn n m cách s d ng<br /> t láy mang nh ng nét riêng c a tác gi và mang m t<br /> <br /> Sè 8<br /> <br /> (166)-2009<br /> <br /> ng«n ng÷ & ®êi sèng<br /> <br /> phong cách Nam B rõ nét. i vào m t s khía c nh<br /> n i dung c th trong văn t chúng ta s th y ư c giá<br /> tr c a vi c s d ng l p t này cũng như th y ư c<br /> thành công c a Nguy n ình Chi u i v i th lo i<br /> văn này.<br /> 2.1. T láy v i ngh thu t xây d ng hình tư ng<br /> nhân v t<br /> Trong VTNSCG sau hai câu u khái quát v b i<br /> c nh bão táp c a th i i và ý nghĩa c a cái ch t b t t<br /> c a ngư i nông dân nghĩa sĩ, tác gi ã tái hi n l i<br /> chân th c hình nh ngư i nông dân nghĩa sĩ, hình<br /> tư ng trung tâm c a tác ph m. Hình nh c a h ã<br /> Nguy n ình Chi u t c vào l ch s b ng t t c tình<br /> yêu thương, lòng kính tr ng và s c m ph c. Nh ng<br /> nét “ch m kh c” c a b c chân dung b t u t ngu n<br /> g c xu t thân:<br /> - Nh linh xưa: Côi cút làm ăn; toan lo nghèo khó.<br /> - Chưa quen cung ng a, âu t i trư ng nhung;<br /> Ch bi t ru ng trâu, theo làng b .<br /> - Vi c cu c vi c cày, vi c b a, vi c c y, tay v n<br /> quen làm; t p khiên, t p súng, t p mác, t p c , m t<br /> chưa t ng ngó.<br /> c ba câu trên u có n i dung nói v ngu n g c<br /> xu t thân c a ngư i nghĩa sĩ, h v n là nh ng ngư i<br /> nông dân, cu c i g n bó v i m nh ru ng, v i nh ng<br /> công vi c quen thu c: cu c, cày, b a, c y, và ó là<br /> nh ng công vi c mà “tay v n quen làm”, b i th mà<br /> vi c nhà binh: t p khiên, súng, mác, c h v n “m t<br /> chưa t ng ngó”. Nhưng có l hình nh cô ng nh t,<br /> có s c khái quát nh t v n là hình nh “côi cút làm ăn”.<br /> úng như Hoài Thanh nh n xét thì “bao nhiêu yêu<br /> thương trong nh ng l i y”. Tác gi ã s d ng t láy<br /> là tính t “côi cút” mà không ph i là “cui cút” hay<br /> “cùi c i”. N u là “cui cút” hay “cùi c i” thì nó ch<br /> s c g i ra dáng vóc con ngư i trong ho t ng c m<br /> c i, v t v , c n m n, nhưng v i t “côi cút” thì giá tr<br /> c a câu văn ã khác h n.<br /> ây không ch g i ra hình<br /> nh ngư i nông dân v t v , c n m n, mà nó còn tác<br /> ng m nh n tâm kh m c a ngư i c v hình nh<br /> con ngư i l loi, trơ tr i, không nơi nương t a, b i<br /> nguyên hình v g c “côi” có nghĩa là ngư i m t cha,<br /> m t m ho c c hai vì v y s d ng t láy “côi cút” có<br /> tác d ng bi u c m hơn r t nhi u. Nh ng nghĩa sĩ v n<br /> xu t thân t nh ng nông dân nghèo trong xã h i<br /> phong ki n, c<br /> i h quanh qu n bên lũy tre làng,<br /> s ng cu c s ng lam lũ, nh c nh n, âm th m và l ng<br /> l , h ch mong ư c s ng cu c s ng thanh bình.<br /> Nhưng n sau b c chân dung âm th m, l ng l v i<br /> b n tính r t m c hi n hòa y là dòng máu nóng c a<br /> con l c cháu h ng v i truy n th ng yêu nư c t ngàn<br /> <br /> 27<br /> <br /> i. Khi t nư c có gi c ngo i xâm thì lòng căm thù<br /> trong h tr i d y, m nh m quy t li t và h li n tr<br /> thành nh ng dũng sĩ. Tinh th n yêu nư c c a h ư c<br /> th hi n trư c h t thái<br /> i v i k thù và ý th c,<br /> trách nhi m c a b n thân v t nư c.<br /> - Ti ng phong h c ph p ph ng hơn mươi tháng,<br /> trông tin quan như tr i h n trông mưa, mùi tinh chiên<br /> v y vá ã ba năm, ghét thói m t như nhà nông ghét<br /> c .<br /> - B a th y bòng bong che tr ng l p, mu n t i ăn<br /> gan; ngày xem ng khói ch y en sì mu n ra c n c .<br /> - M t m i xa thư<br /> s , há<br /> ai chém r n u i<br /> hươu; hai v ng nh t nguy t chói lòa, âu dung lũ treo<br /> dê, bán chó.<br /> Cùng v i các ngh thu t khác: s d ng các hình<br /> nh thân thu c, g n gũi v i nhà nông như hình nh c<br /> d i, và các bi n pháp i l p gay g t như “tr ng l p”,<br /> “ en sì”, ngh thu t so sánh… Nguy n ình Chi u ã<br /> s d ng t i 4 t láy trong 3 câu liên ti p di n t thái<br /> , tinh th n và trách nhi m c a h<br /> i v i t nư c.<br /> T láy “ph p ph ng” mang l i s c di n t r t m nh,<br /> cho ngư i c c m nh n ư c t t c s h i h p, ch<br /> i, trông ngóng, tin t c tri u ình; tr ng thái lo l ng<br /> c a h khi hay tin k ch ti n ánh trên quê hương.<br /> T láy ng t “v y vá” v n là t có nghĩa ch hành<br /> ng v y b n, dính b n nhi u ch , trông nhem<br /> nhu c hay ch hành ng gán b a<br /> v y cho ngư i<br /> khác<br /> ây tác gi ã dùng nó v i c hai ch c năng<br /> v a là ng t v a là tính t “mùi tinh chiên v y vá ã<br /> ba năm”. Tính ch t tanh hôi, b n th u mà k thù em<br /> n, ng th i còn g i cho ngư i c c m giác nh c<br /> nh i căm gi n t t c a ngư i nông dân i v i quân<br /> gi c. Vì v y mà “B a th y bòng bong che tr ng l p<br /> mu n t i ăn gan, ngày xem ng khói ch y en sì mu n<br /> ra c n c ”. T láy “ s ” không ch cho chúng ta<br /> th y b n ch t v n r t hi n lành, chăm ch làm ăn bên<br /> lũy tre làng c a nh ng ngư i nông dân kia mà h còn<br /> là nh ng ngư i có nh ng nh n th c, ý th c cao v<br /> t<br /> nư c, t nư c ta là c a toàn dân, m t t nư c th ng<br /> nh t (m i xa thư s ). Có th nói b ng vi c s d ng<br /> t láy Nguy n ình Chi u không ch d ng l i m t<br /> b c chân dung c a ngư i nông dân nghĩa sĩ mà còn<br /> di n t h t s c tinh t và sâu s c nh ng tr ng thái tư<br /> tư ng, tình c m c a ngư i nông dân i v i quê<br /> hương t nư c cũng như lòng căm thù t t<br /> iv i<br /> k thù xâm lư c.<br /> N u như trong VTNSCG tác gi s d ng là t láy<br /> là tính t<br /> góp ph n xây d ng hình tư ng ngư i<br /> nông dân v i nh ng chuy n bi n v tư tư ng tình c m<br /> thì VTTC tác gi ã s d ng hai t láy là ng t<br /> “bàn b c” và “s a sang” hai t láy này có s c khái<br /> <br /> 28<br /> <br /> ng«n ng÷ & ®êi sèng<br /> <br /> quát v hành ng c a ngư i anh hùng dân t c<br /> Trương Công nh. Là t láy ng t nhưng b n thân<br /> nó l i có ch c năng c a c tính t vì nó không ch di n<br /> t khái quát v hành ng mà còn g i cho ngư i c<br /> ngư i nghe v tính ch t c a hành ng nh ng lo l ng,<br /> s t s ng cho công vi c vì dân vì nư c c a ông:<br /> - Văn thì nh tham bi n, thương bi n, giúp các cơ<br /> bàn b c nhung công; võ thì dùng t ng binh, c binh,<br /> coi m y o s a sang khí gi i.<br /> Có th nói cùng v i các ngh th t khác, t láy ã<br /> góp ph n c l c vào vi c xây d ng hình tư ng nh ng<br /> nghĩa sĩ, nh ng anh hùng x thân vì nư c trong văn t<br /> c a Nguy n ình Chi u.<br /> 2.2. T láy v i giá tr g i c m, bi u c m trong<br /> nh ng ti ng khóc thương<br /> N u như toàn b ph n lung kh i và ph n thích<br /> th c trong văn t nghĩa sĩ C n Giu c tác gi d ng l i<br /> hình tư ng ngư i nông dân nghĩa sĩ, trong VTTC là<br /> hình tư ng ngư i anh hùng vì dân vì nư c,<br /> VTNSTVLT tác gi khái quát l i th m c nh c a<br /> ngư i dân vô t i và s hi sinh c a h thì bao trùm toàn<br /> b ph n ai vãn và ph n k t (ph n còn l i) c a các bài<br /> văn t là ti ng khóc thương non sông t nư c c a<br /> nh ng ngư i thân cho s hi sinh cao p c a h ,<br /> nh ng ti ng khóc cho th i kì nư c m t nhà tan.<br /> C bài VTNSCG là m t ti ng khóc dài, ti ng khóc<br /> l n, ti ng khóc c a ngư i vi t văn t , ti ng khóc c a<br /> già tr gái trai ch Trư ng Bình, ti ng khóc c a ngư i<br /> m già, ngư i v y u, c a chùa Tông Th nh, c a c<br /> cây, c a sông C n Giu c… Ti ng khóc ư c b t u<br /> ngay t ph n lung kh i v i l i than “H i ôi!’ au xót<br /> và trong l i tư ng nh “Nh linh xưa”, t ti ng kêu<br /> th ng th t au n “Ôi thôi thôi”,…Có lúc nư c m t<br /> trào ra, không kìm nén ư c “nư c m t anh hùng lau<br /> ch ng ráo, thành nh ng d u h i “vì ai” liên<br /> ti p…Nhưng có l câu văn miêu t v ti ng khóc gây<br /> xúc ng nh t là câu 25 c a bài văn t .<br /> di n t n i<br /> au thương vô b c a nh ng ngư i còn s ng i v i<br /> ngư i ã m t vì quê hương, t nư c, tác gi ã s<br /> d ng t i 4 t láy trong m t câu văn 30 ti ng này, trong<br /> ó có t i 3 t láy là tính t “ au n”, “leo lét”, “não<br /> nùng”, và m t t láy là ng t “d t d ”.<br /> - au n b y m già ng i khóc tr , ng n èn<br /> khuya leo lét trong l u, não nùng thay v y u ch y<br /> tìm ch ng, cơn bóng x d t d trư c ngõ.<br /> Có th nói ây là câu văn m c t láy c a tác<br /> gi và ng th i cũng là m t trong nh ng câu văn có<br /> s c lay ng lòng ngư i nh t. B i còn gì au n hơn,<br /> t i nghi p hơn là m già khóc con tr bên ng n èn<br /> trong túp l u gi a êm khuya. Hình nh ngư i m già<br /> <br /> sè<br /> <br /> 8 (166)-2009<br /> <br /> càng ư c kh c h a m nét hơn b i t láy g i hình<br /> nh c bi t “leo lét”, ngư i m già bên ng n èn nh ,<br /> y u, ch p ch n như s p t t như quãng i còn l i c a<br /> m . Còn gì au n, áng thương hơn khi lúc chi u v<br /> là th i i m gia ình t h p thì l i là lúc ngư i v y u<br /> ch y tìm ch ng trong “cơn bóng x d t d trư c ngõ”.<br /> B ng các t láy mang tính tư ng hình và có s c bi u<br /> c m cao, tác gi ã kh c sâu vào lòng ngư i c ti ng<br /> khóc c a nh ng ngư i m m t con, ngư i v m t<br /> ch ng, qua ó ta càng th y ư c s hi sinh to l n c a<br /> h .<br /> VTTC khi nói v s ti c thương c a ngư i<br /> còn s ng i v i ngư i ã m t, Nguy n ình Chi u<br /> cũng ã s d ng n 8 t láy trong 14 câu t câu 19<br /> cho n h t câu 32. câu 20 ni m ti c thương ư c<br /> kh c h a b i hai t láy là tính t “chiu chít” và “om<br /> sòm” tác gi ã kh c h a ư c hai thái , tình c m<br /> hoàn toàn trái ngư c nhau là s nh thương và s căm<br /> gi n.<br /> “Tr nh lòng tư ng sĩ, thương quan tư ng, nh c<br /> quan tư ng chiu chít như gà; b c trí nhân dân, gi n<br /> th ng tà, m ng th ng tà, om sòm như nhái”.<br /> N i nh cùng ni m ti c thương<br /> ây là tình c m<br /> c a qu n chúng i v i lãnh t nghĩa quân Trương<br /> nh còn s căm gi n là căm gi n a gian tà, ph n<br /> b i d n ư ng cho gi c khi n tư ng quân ph i cam<br /> ch u hi sinh.<br /> Nét c bi t riêng c a tác gi trong vi c s d ng t<br /> láy di n t<br /> ây là ông có cách nói ví mang m<br /> màu s c dân gian, tính ch t kh u ng mà cũng th t<br /> c áo trong cách k t h p b i “chiu chít” v n là tính<br /> t ch (ti ng rít) nh , dài và liên t c, s c l nh do nh ng<br /> v t nh chuy n ng n i ti p nhau r t nhanh trong<br /> không khí phát ra: n bay chiu chít.<br /> ây ta th y<br /> tác gi l i có cách nói, s liên tư ng khác bi t “ chiu<br /> chít như gà”. Tính t “om sòm” dùng ch tính ch t l i<br /> nói c a con ngư i (l n ti ng v i nhau, gây náo ng<br /> m ĩ). V i cách nói, cách so sánh này, Nguy n ình<br /> Chi u ã làm s ng l i, ã cho chúng ta th y tình c m<br /> cao p c a lãnh t nghĩa quân cũng như tình thương<br /> c a quân sĩ i v i lãnh t . ây là m t quan ni m r t<br /> m i v anh hùng c a Nguy n ình Chi u, khác v i<br /> quan ni m trung quân ái qu c trong xã h i phong ki n<br /> ng th i d ng l i m t không khí căm gi n sôi s c<br /> c a nhân dân i v i k gian tà, ph n b i. ây cũng là<br /> tư tư ng xuyên su t toàn b sáng tác c a<br /> Chi u:<br /> “Ch bao nhiêu o thuy n không kh m<br /> âm m y th ng gian bút ch ng tà”<br /> Ti p t c nh ng ti ng khóc thương trong VTTC<br /> tác gi ã s d ng các t láy: “nh c nh n”, “lây l t”,<br /> “ngơ ng n”, “bái xái” “sùi s t” Trong 5 t láy này ch<br /> <br /> Sè 8<br /> <br /> (166)-2009<br /> <br /> ng«n ng÷ & ®êi sèng<br /> <br /> có m t t “sùi s t” là t láy là ng t còn l i là tính<br /> t , song t t c<br /> u là nh ng t mang tính g i hình nh,<br /> và bi u c m cao, tr c ti p, tác ng m nh n ngư i<br /> c, ngư i nghe:<br /> “Cu c trung nghĩa hai năm làm i tư ng, nh c<br /> nh n vì nư c nào h n ti ng th phi;cõi An, Hà m t<br /> ch c ch u lãnh binh, lây l t theo th i chưa ch c âu<br /> thành, âu b i.<br /> Khóc là khóc nư c nhà cơn b n lo n, hôm mai<br /> v ng chúa, thua bu n nhi u n i khúc nôi; than là than<br /> b cõi lúc qua phân, ngày tháng trông vua, ngơ ng n<br /> m t phương t d i.<br /> Tư ng quân còn ó, các nơi o t c th y kiêng<br /> dè;tư ng quân m t r i m y ch nghĩa binh thêm bái<br /> xái…<br /> Ôi tr i B n Nghé, mây mưa sùi s t, thương ng<br /> anh hùng g p bư c gian truân; t Gò Công cây c<br /> ê, cám ni m th n t h t lòng trung ái.<br /> Các t láy “lây l t”, “ngơ ng n”, “s t sùi” u là<br /> nh ng t g i n i bu n thương, s h t h ng. T láy<br /> “bái xái” (li ng xi ng, r i lo n) v i c tính phương<br /> ng này nó v a g i s m t mát to l n c a nghĩa quân<br /> khi tư ng quân không còn, ng th i v a d ng l i<br /> không gian bu n au c a l ch s dân t c. T “bái xái”<br /> ã em l i màu s c phương ng rõ nét trong c trưng<br /> ngôn ng Nguy n ình Chi u (màu s c Nam B ) ã<br /> góp ph n làm nên nh ng nét riêng cho văn t c a ông.<br /> VTNSTVLT là m t bài văn t l n ư c ra i<br /> trong hoàn c nh: H i y khi tên t nh trư ng B n Tre là<br /> Mi- sen Pông- sông (Michen ponchon) tên th c dân<br /> x o quy t tìm<br /> m i cách<br /> mua chu c c<br /> Chi u, sau nhi u l n không ư c, h n l i tìm c quan<br /> tâm n c nh già nua, b nh t t c a c và ngh giúp<br /> c ,<br /> Chi u ã tr l i: Tôi có m t i u mong ư c,<br /> mà lâu nay chưa th c hi n ư c. ó là l t vong h n<br /> nh ng ngư i ã ch t tr n trong nh ng năm qua!<br /> Trong tình th b t bu c tên t nh trư ng ành ưng<br /> thu n. Theo nhi u tài li u nghiên c u, bài<br /> VTNSTVLT ư c vi t t năm inh Mão (1867) t i<br /> Ba Tri b y năm sau bài VTNSCG (1861) và ba năm<br /> sau VTTC (1864). Có bi t bao nhiêu bi n c x y ra<br /> trong ch ng ư ng y ã tác ng n tâm tư, tình<br /> c mc a<br /> Chi u vì th mà bao trùm toàn b nh ng<br /> bài văn t này là nh ng tình c m ti c thương sâu n ng<br /> nh ng b n bè, ng chí ã l n lư t hi sinh, n i căm<br /> thù quân xâm lư c không phút nguôi ngoai. Tu i già<br /> s c y u, b nh t t ông không th ti p t c th c hi n tâm<br /> nguy n c a mình. Vì v y mà l i văn cũng man mác<br /> tâm s , m i câu, m i ch là u ch a ng n i ni m<br /> <br /> 29<br /> <br /> u t c, oán h n. Cũng chính vì th mà bài văn t 37<br /> câu này có 16 t láy h u h t là nh ng t g i c m<br /> mang n ng tâm tr ng y: “man mác”, “phôi pha”, “rã<br /> r i”, “th p thoáng”, “bơ vơ”, “d t d ”, “hiu h t”,<br /> “m a mai”, “mư ng tư ng”, “ph ng ph t”, “v n<br /> vương”, “b c t c”…<br /> 3. Nhìn chung văn t là lo i văn b n mà ngôn ng<br /> òi h i mang s c thái bi u c m và tính hình tư ng cao.<br /> T láy l i là m t l p t<br /> c bi t có kh năng di n t<br /> thái<br /> ánh giá, c m xúc c a ngư i nói i v i i<br /> tư ng ư c nói n, ng th i khơi d y ngư i c,<br /> nghe m t thái tương t như v y. Bên c nh vi c s<br /> d ng các bi n pháp ngh thu t khác thì vi c s d ng<br /> t láy có th tái hi n l i hi n th c cũng như vi c xây<br /> d ng l i hình tư ng nhân v t m t cách hi u l c nh t<br /> .V i vi c v n d ng t láy vào sáng tác và có s l a<br /> ch n phù h p v i i tư ng, hoàn c nh ph n ánh, phù<br /> h p v i cánh c m, cách nghĩ c a ngư i dân Vi t Nam<br /> nói chung và nhân dân Nam B nói riêng, Nguy n<br /> ình Chi u ã em n cho n n văn h c Vi t Nam<br /> nh ng áng văn t t n nh cao ngh thu t [9].<br /> Tài li u tham kh o<br /> 1. Nguy n Trung Hi u,<br /> hi u<br /> Chi u rõ hơn<br /> v m t ngh thu t, in trong Nguy n ình Chi u, S<br /> Văn hóa và Thông tin và H i Văn ngh Nguy n ình<br /> Chi u B n Tre xu t b n - 1984.<br /> 2. Hoàng Phê (ch biên), T i n ti ng Vi t, NXB<br /> à N ng, 1990.<br /> 3. Lê Bá Hán, Tr n ình S , Nguy n Kh c Phi, T<br /> i n thu t ng văn h c, NXBGD, 1997.<br /> 4. Nhi u tác gi , Thơ văn Nguy n ình Chi u,<br /> NXB Văn h c, Hà N i , 1971.<br /> 5. Hoàng Tu , Ph m Văn H o, Lê Văn Trư ng,<br /> Ti ng a phương mi n Nam trong tác ph m c a<br /> Nguy n ình Chi u, in trong Nguy n ình Chi u v<br /> tác gia và tác ph m, NXBGD, 1998.<br /> 6. Hoàng Văn Hành (ch biên), T i n t láy ti ng<br /> Vi t, NXB Khoa h c Xã h i , 1998.<br /> 7. Huỳnh Công Tín, T i n t ng Nam B . NXB<br /> Khoa h c xã h i, 2007.<br /> 8. La Yên, “Vài nh n xét v th gi i ngh thu t c a<br /> Nguy n ình Chi u” in trong Nguy n ình Chi u, S<br /> Văn hóa và Thông tin và h i văn ngh Nguy n ình<br /> Chi u B n Tre xu t b n, 1984.<br /> 9. Hoài Thanh, Văn t nghĩa sĩ C n Giu c, m t<br /> trong nh ng bài văn hay nh t c a chúng ta in trong<br /> Nguy n ình Chi u v tác gia và tác ph m, NXBGD,<br /> 1998.<br /> (Ban Biªn tËp nhËn bµi ngµy 16-06-2009)<br /> <br />