Đề tài nghiên cứu khoa học: Giải pháp phát triển xuất khẩu một số sản phẩm cơ khí của Việt Nam đến năm 2015

Bé th−¬ng m¹i ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé

M· sè: 2006 - 78 - 005

Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

6706 28/12/2007

Hµ néi, 2007

Bé th−¬ng m¹i ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé

M· sè: 2006 - 78 - 005

Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt nam ®Õn n¨m 2015

C¬ quan chñ qu¶n: C¬ quan chñ tr×: Chñ nhiÖm ®Ò tµi: C¸c thµnh viªn:

Bé Th−¬ng m¹i ViÖn nghiªn cøu th−¬ng m¹i Ths. Ph¹m ThÞ C¶i Ths. §ç Kim Chi Ths. NguyÔn ViÖt H−ng CN. Hoµng ThÞ H−¬ng Lan

Hµ néi, 2007

Trang

Môc lôc

Lêi Nãi ®Çu

Ch−¬ng 1 Tæng quan vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

I

Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ

Kh¸i niÖm

Ph©n lo¹i c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ

II

Kh¸i qu¸t t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÕ giíi

§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ khi tham gia thÞ tr−êng

T×nh h×nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y

T×nh h×nh nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

III

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cña Hµn Quèc

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña Trung Quèc

Mét sè bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam

Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2006

I

Mét sè nÐt vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

II

Thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

2.1

§èi víi m¸y ®éng lùc

2.2

§èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn

2.3

§èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

III

Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu trªn cña ViÖt Nam

C¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt, t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu

3.1

C¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu

3.2

IV

§¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam nãi chung vµ cô thÓ ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän

Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc

4.1

Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ

4.2

Nguyªn nh©n vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra

4.3

Ch−¬ng 3: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

I

Bèi c¶nh vµ dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.1

Bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong n−íc ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.2

Dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam thêi kú ®Õn n¨m 2015

II

Quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

2.1

Quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

2.2

§Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

III

C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015

3.1

Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan

3.2

Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

3.3

Nhãm gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña c¸c HiÖp héi ngµnh hµng vµ HiÖp héi doanh nghiÖp trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nªu trªn ë ViÖt Nam

IV Mét sè kiÕn nghÞ

4.1 Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ, c¸c Bé Th−¬ng m¹i, Bé C«ng nghiÖp vµ

c¸c Bé, Ngµnh liªn quan

4.2 Mét sè kiÕn nghÞ víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

4.3 Mét sè kiÕn nghÞ víi HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vµ HiÖp héi

doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam

4.4

Víi c¸c tæ chøc khoa häc c«ng nghÖ cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn

KÕt luËn

100 Phô lôc

Lêi Nãi ®Çu

Trong nh÷ng n¨m qua, thùc hiÖn c«ng cuéc “§æi míi” kinh tÕ, cïng víi c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn míi, kh¼ng ®Þnh néi lùc cña m×nh b»ng viÖc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao, ®¸p øng mét c¸ch hiÖu qu¶ cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, quèc phßng vµ phôc vô tiªu dïng cña nh©n d©n. MÆt kh¸c, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam còng ®ang tõng b−íc chøng tá tiÒm lùc cña m×nh th«ng qua viÖc xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ra thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

Theo sè liÖu cña Bé C«ng nghiÖp, tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n cña ngµnh c¬ khÝ giai ®o¹n 1995 - 2005 ®¹t møc trªn 40%/n¨m. KÕt qu¶ trªn thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ cña ngµnh c¬ khÝ. Ngµy 26/12/2002, Thñ t−íng ChÝnh phñ ký QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§/TTg phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010, tÇm nh×n tíi 2020 kh¼ng ®Þnh “C¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh, quèc phßng cña ®Êt n−íc” vµ x¸c ®Þnh môc tiªu “−u tiªn ph¸t triÓn 8 chuyªn ngµnh vµ s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Ó ®¸p øng vÒ c¬ b¶n nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ”.

Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhiÒu doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ ®· tù v−¬n lªn t×m kiÕm nguån vèn ®Çu t− më réng s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao nªn s¶n phÈm cña hä ®· chiÕm ®−îc thÞ phÇn lín ë trong n−íc, víi c¸c th−¬ng hiÖu ®· quen thuéc víi ng−êi tiªu dïng nh−: Vanappro, Vikino, B«ng Sen, Futul…

Bªn c¹nh viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n−íc, thêi gian qua, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o cña ViÖt Nam ®· th©m nhËp vµ t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, ®em vÒ cho ®Êt n−íc mçi n¨m kho¶ng 500 triÖu USD. Trong 8 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm, c¸c nhãm s¶n phÈm cã kim ng¹ch xuÊt khÈu t−¬ng ®èi lín vµ thÞ phÇn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ngµy cµng t¨ng lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn...

C¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam lµ: NhËt B¶n, c¸c n−íc Trung §«ng, Nam Mü, c¸c n−íc Ch©u Phi, ®Æc biÖt lµ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN nh− : Philipin, In®«nªxia, Th¸i Lan...

Cã thÓ nãi, ®©y lµ nh÷ng b−íc tiÕn ®¸ng kÓ cña ngµnh c¬ khÝ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi riªng.

Tuy nhiªn, nh×n vÒ tæng thÓ, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam vÉn ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. TØ lÖ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¸c mÆt hµng c¬ khÝ cßn ë møc thÊp, míi chØ ®¹t 0,15% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n−íc. MÆt kh¸c, Nhµ n−íc ch−a cã kÕ ho¹ch ph¸t triÓn mét c¸ch tæng thÓ, l©u dµi, do ®ã ch−a cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu vÒ ®Çu t− nghiªn cøu khoa häc, thiÕt bÞ chÕ t¹o, vÒ vèn, gi¸ c¶ nh»m t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ, ®Æc biÖt c¸c gi¶i ph¸p kÝch cÇu, trî gi¸, cho vay vèn trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt thÊp ®Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ®Çu t− mua s¾m m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

Nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam trªn tr−êng quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp vµ c¹nh tranh, ®· cã mét sè dù ¸n, mét sè cuéc héi th¶o ®−îc tæ chøc nh−: (1) Prof Ohno, XuÊt khÈu s¶n phÈm chÕ t¹o cña ViÖt Nam, 2003; (2) Ths. §ç Hång H¹nh, XuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp: C¬ héi vµ th¸ch thøc, Dù ¸n GRIPS - NEU, 2004... vµ mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu nh−: (1) Héi KHKT C¬ khÝ ViÖt Nam, §¸nh gi¸ tæng qu¸t hiÖn tr¹ng c¬ khÝ ViÖt Nam, ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ trong giai ®o¹n 2000 - 2010 , 2000; (2) Héi KHKT C¬ khÝ ViÖt Nam, Kh¶o s¸t, nghiªn cøu lùa chän s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Õn n¨m 2010 vµ h−íng ®Õn 2020. §Ò xuÊt m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt, 2001; (3) TS. NguyÔn Xu©n ChuÈn, Th¸ch thøc vµ c¬ héi cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam sau WTO, T¹p chÝ C¬ khÝ ViÖt Nam, th¸ng 4/2006...

Mét vÊn ®Ò cÇn ®−îc quan t©m lµ b¾t ®Çu tõ n¨m 2006, theo tiÕn tr×nh héi nhËp AFTA còng nh− sau khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn WTO th× c¸c −u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam sÏ bÞ huû bá. Sù c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cïng lo¹i ®−îc s¶n xuÊt ë c¸c n−íc kh¸c trªn thÞ tr−êng quèc tÕ vµ ngay c¶ trªn thÞ tr−êng néi ®Þa sÏ lµ th¸ch thøc lín ®èi víi ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam.

V× vËy, cïng víi sù nç lùc vµ n¨ng ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ toµn ngµnh c¬ khÝ, ®ßi hái cÇn cã sù quan t©m ®Çu t− thÝch ®¸ng cña Nhµ n−íc còng nh− c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó thùc hiÖn.

XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn, Bé Th−¬ng m¹i ®· duyÖt vµ cho phÐp tæ chøc nghiªn cøu §Ò tµi: “Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015”.

Môc tiªu chÝnh cña ®Ò tµi lµ:

- §−a ra ®−îc nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ

giíi

- Tæng kÕt thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ quan

träng vµ cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh−: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ

kü thuËt ®iÖn... vµ t×m ra c¸c vÊn ®Ò bøc xóc cÇn quan t©m gi¶i quyÕt.

- §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬

khÝ nãi trªn cña ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015.

§èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ

- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam, trong ®ã tËp trung vµo 3 nhãm s¶n

phÈm lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp

vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... §©y lµ c¸c nhãm s¶n phÈm

c¬ khÝ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®¸p øng tèt yªu cÇu

tiªu thô trong n−íc vµ cã kim ng¹ch xuÊt khÈu t−¬ng ®èi lín, thÞ tr−êng xuÊt

khÈu t−¬ng ®èi æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.

- C¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm nªu trªn cña

ViÖt Nam

- ChÝnh s¸ch, c¬ chÕ cña Nhµ n−íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt

khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu trªn

nãi riªng.

Do giíi h¹n vÒ ph¹m vi vµ thêi gian nghiªn cøu, vÒ néi dung, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu ®èi víi 3

nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng,

l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn...

VÒ kh«ng gian vµ thêi gian, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬

khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt

®iÖn... cña c¶ n−íc giai ®o¹n 2001 - 2006 vµ dù b¸o ®Õn n¨m 2015.

C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc sö dông lµ:

- Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thu thËp th«ng tin, t− liÖu

- Ph−¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n tÝch, so s¸nh

- Tham kh¶o ý kiÕn chuyªn gia vµ héi th¶o chuyªn ®Ò

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ c¸c phô lôc, b¶ng biÓu, ®Ò tµi ®−îc kÕt

cÊu thµnh 3 ch−¬ng:

Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

giai ®o¹n 2001 - 2006

Ch−¬ng 3: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

Ch−¬ng 1

Tæng quan vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ

giíi

I - Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ

1- Kh¸i niÖm

C«ng nghÖ c¬ khÝ hay kü thuËt c¬ khÝ lµ ngµnh øng dông c¸c nguyªn lý vËt lý ®Ó t¹o ra c¸c lo¹i m¸y mãc hoÆc c¸c vËt dông h÷u Ých. C¬ khÝ ¸p dông c¸c nguyªn lý nhiÖt ®éng lùc häc, ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng vµ n¨ng l−îng ®Ó ph©n tÝch c¸c hÖ vËt lý tÜnh vµ ®éng, phôc vô cho c«ng t¸c thiÕt kÕ trong c¸c lÜnh vùc nh− « t«, m¸y bay vµ c¸c ph−¬ng tiªn giao th«ng kh¸c, c¸c hÖ thèng gia nhiÖt vµ lµm l¹nh, ®å dïng gia ®×nh, m¸y mãc thiÕt bÞ, s¶n xuÊt vò khÝ...

Trªn thùc tÕ, ®èi víi mçi lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ riªng biÖt, ng−êi ta ®Òu ®−a ra ®Þnh nghÜa hay kh¸i niÖm riªng phï hîp víi tÝnh n¨ng, c«ng dông cña lo¹i s¶n phÈm ®ã. MÆc dï ®· tham kh¶o nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ kü thuËt vµ quy tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o, c¸c b¸o c¸o kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ... nh−ng ch−a cã mét tµi liÖu nµo ®−a ra kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ s¶n phÈm c¬ khÝ. Theo quan niÖm cña nhãm nghiªn cøu, chóng t«i cho r»ng, c¸c s¶n phÈm do ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o ra ®Òu ®−îc gäi lµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

2- Ph©n lo¹i c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ

S¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc s¶n xuÊt tõ c«ng nghÖ c¬ khÝ vµ kü thuËt c¬ khÝ, v× vËy, cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c nhau, dùa trªn c¸c tiªu chÝ kh¸c nhau. Cô thÓ lµ:

- NÕu c¨n cø vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc ph©n

lo¹i thµnh:

+ S¶n phÈm c¬ khÝ chÝnh x¸c

+ S¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o

+ S¶n phÈm c¬ khÝ l¾p r¸p

- NÕu c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ ®−îc ph©n lo¹i thµnh:

+ C¬ khÝ giao th«ng

+ C¬ khÝ x©y dùng

+ C¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp

+ C¬ khÝ ®ãng tµu

- NÕu c¨n cø vµo c«ng dông cña s¶n phÈm trong c¸c ngµnh kinh tÕ,

c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc ph©n lo¹i thµnh:

+ M¸y c«ng cô: M¸y khoan, dËp, tiÖn, phay, bµo...

+ M¸y n«ng, l©m, ng− nghiÖp: M¸y kÐo, gieo h¹t, gÆt ®Ëp,

nghiÒn thøc ¨n gia sóc, m¸y c−a, m¸y thuû...

+ Dông cô cÇm tay vµ ®å c¬ kim khÝ gia dông: Xe ®¹p, nåi

xoong, dao, kÐo, l−ìi c−a, khoan cÇm tay, k×m, bóa...

ë ViÖt Nam, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§ -

TTg ngµy 26/12/2002 phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam

®Õn 2010 vµ tÇm nh×n 2020, trong ®ã tËp trung ph¸t triÓn 8 chuyªn ngµnh vµ

s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Ó ®¸p øng vÒ c¬ b¶n nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ

quèc d©n lµ: (1) ThiÕt bÞ toµn bé; (2) M¸y ®éng lùc; (3) C¬ khÝ phôc vô n«ng,

l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn; (4) M¸y c«ng cô; (5) C¬ khÝ x©y

dùng; (6) C¬ khÝ ®ãng tµu thñy; (7) ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn - ®iÖn tö; (8) C¬ khÝ

«t« - c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i.

Víi ®iÒu kiÖn cô thÓ, ®Ò tµi tËp trung nghiªn cøu kh¶ n¨ng xuÊt khÈu

cña 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ quan träng vµ cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt

Nam lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ

c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn.

§Ó thuËn tiÖn trong nghiªn cøu th−¬ng m¹i quèc tÕ, hiÖn nay c¸c n−íc

th−êng sö dông ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i HS.

§©y còng lµ mét träng nh÷ng ph−¬ng ph¸p ph©n lo¹i ®−îc C¬ quan

Thèng kª cña Liªn hiÖp quèc (UN Comtrade Statistic) sö dông trong thèng kª

th−¬ng m¹i thÕ giíi.

Trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy, nhãm nghiªn cøu sö dông ph−¬ng ph¸p

ph©n lo¹i HS 4 sè ®Ó nghiªn cøu thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm thuéc 3 nhãm s¶n

phÈm ®−îc lùa chän trong ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi.

C¸c s¶n phÈm sÏ ®−îc nghiªn cøu bao gåm:

(1) Nhãm c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc

S¶n phÈm

C¸c bé phÇn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong Turbin thuû lùc Turbin ph¶n lùc

HS 8402 Nåi h¬i 8404 M¸y phô trî sö dông víi c¸c lo¹i nåi h¬i Turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ 8406 8407 §éng c¬ ®èt trong kiÓu piston 8408 §éng c¬ ®èt trong 8409 8410 8411 8412 §éng c¬ vµ m«t¬ kh¸c 8413 8414

B¬m chÊt láng, m¸y ®Èy chÊt láng B¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ

(2) Nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m ng− nghiÖp

S¶n phÈm

HS 8432 M¸y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt 8433 M¸y thu ho¹ch hoÆc m¸y ®Ëp, lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i

n«ng s¶n

8434 M¸y v¾t s÷a vµ m¸y chÕ biÕn s÷a 8435 M¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i dïng trong chÕ biÕn rau qu¶ C¸c lo¹i m¸y kh¸c dïng trong n«ng, l©m nghiÖp 8436 8437 M¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay ph©n lo¹i ngò cèc 8438 M¸y chÕ biÕn dïng cho c«ng nghiÖp thùc phÈm 8478 M¸y chÕ biÕn hay ®ãng gãi thuèc l¸ 8701 M¸y kÐo

(3) Nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

S¶n phÈm

Tæ m¸y ph¸t ®iÖn C¸c bé phËn dïng cho 8501 vµ 8502 BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m

HS 8501 §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (trõ tæ m¸y) 8502 8503 8504 8507 ¾c quy ®iÖn 8508

ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông ®iÒu khiÓn b»ng tay hay m« t¬ ®iÖn ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông cã l¾p ®éng c¬

8509 8511 M¸y ph¸t ®iÖn 8533 §iÖn trë 8544 D©y, c¸p ®iÖn

II - Kh¸i qu¸t t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬

khÝ trªn thÕ giíi

1 - §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ khi tham gia thÞ

tr−êng

a/ §Æc ®iÓm vÒ yªu cÇu kü thuËt

S¶n phÈm c¬ khÝ lµ lo¹i s¶n phÈm ®−îc l¾p r¸p tõ nhiÒu bé phËn, chi tiÕt ®−îc s¶n xuÊt theo c¸c c«ng nghÖ kh¸c nhau, víi c¸c ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu kü thuËt kh¸c nhau. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm nªu trªn nªn mét s¶n phÈm c¬ khÝ dï ë d¹ng b¸n thµnh phÈm hay thµnh phÈm ®Òu ®ßi hái ®é chÝnh x¸c vµ kh¶ n¨ng l¾p lÉn rÊt cao.

MÆt kh¸c, mét s¶n phÈm c¬ khÝ hoµn chØnh sÏ lµ tæ hîp cña nhiÒu bé phËn, chi tiÕt ®−îc s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau, thËm chÝ ë c¸c n−íc kh¸c nhau. §iÒu nµy dÉn ®Õn nh÷ng ®ßi hái vÒ yªu cÇu kü thuËt ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lµ hÕt søc nghiªm ngÆt nh»m t¹o sù ®ång bé cao trong viÖc tËp hîp c¸c chi tiÕt, phô tïng vµ kh¶ n¨ng cã thÓ vËn hµnh mét c¸ch an toµn trong sö dông s¶n phÈm.

Ngoµi ra, khi sö dông c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, kh¸ch hµng ®Æc biÖt quan t©m xem c¸c nhµ s¶n xuÊt cã thùc hiÖn ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt hay kh«ng, c¸c s¶n phÈm ®−a ra thÞ tr−êng cã ®¸p øng ®−îc c¸c tiªu chuÈn vÒ kÝch th−íc hoÆc sai sè kü thuËt hay kh«ng, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®−îc c¸c tiªu chuÈn vÒ ®é bÒn trong sö dông hay kh«ng...

Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã rÊt nhiÒu quy ®Þnh liªn quan ®Õn yªu cÇu kü thuËt cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ. Nh÷ng yªu cÇu nµy mét mÆt ®−îc c¸c n−íc sö dông nh− nh÷ng rµo c¶n kü thuËt ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong n−íc, mÆt kh¸c ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ng−êi sö dông hoÆc c«ng nh©n vËn hµnh. Cã thÓ nªu mét sè vÝ dô nh− sau:

- D©y vµ c¸p ®iÖn lµ mét mÆt hµng kh«ng khã s¶n xuÊt. Tuy vËy, nÕu muèn xuÊt khÈu ra thÞ tr−êng n−íc ngoµi, doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu, t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh vÒ yªu cÇu kü thuËt ®èi víi lo¹i s¶n phÈm nµy cña c¸c n−íc nhËp khÈu nh−: Lo¹i vËt liÖu c¸ch ®iÖn cã thÓ dïng ®−îc, tÝnh chÊt ch¸y cña vËt liÖu c¸ch ®iÖn, ®é dµy cña líp c¸ch ®iÖn, ®é mÒm dÎo cña s¶n phÈm...

Trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh vÒ yªu cÇu kü thuËt ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m ®−îc nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo phï hîp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm thùc sù ®¸p øng ®−îc c¸c quy ®Þnh cña thÞ tr−êng.

- Yªu cÇu ®èi víi c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn b¾t buéc nh−: Kh«ng g©y nhiÔm tõ, kh«ng lµm nhiÔu sãng c¸c thiÕt thÞ radio hoÆc c¸c thiÕt bÞ viÔn th«ng…

- Còng cã rÊt nhiÒu thÞ tr−êng kh«ng cã yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ. Tuy nhiªn, thùc tÕ bu«n b¸n s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÕ giíi cã nh÷ng quy ®Þnh tù nguyÖn. Trªn thÞ tr−êng NhËt B¶n, ®èi víi m¸y ®éng lùc, ngoµi tiªu chuÈn vÒ chÊt l−îng c«ng nghiÖp cña NhËt B¶n (JIS) nhiÒu doanh nghiÖp khi muèn l−u th«ng s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng th× cÇn ph¶i cã tiªu chuÈn b¶o hµnh chÊt l−îng s¶n phÈm (GS). Theo ®ã, nÕu ng−êi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i do sö dông s¶n phÈm sÏ ®−îc ®Òn bï d−íi h×nh thøc b¶o hiÓm cho s¶n phÈm nh»m tr¸nh thiÖt h¹i cho c¶ nhµ s¶n xuÊt vµ ng−êi tiªu dïng.

b/ §Æc ®iÓm vÒ ®é an toµn ®èi víi ng−êi sö dông

Nh− ta ®· biÕt, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc sö dông ë nhiÒu lÜnh vùc cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. ChÝnh v× vËy, yªu cÇu quan träng ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lµ ph¶i ®¶m b¶o an toµn ®èi víi ng−êi vËn hµnh vµ ng−êi sö dông.

ë c¸c n−íc kh¸c nhau, yªu cÇu vÒ ®é an toµn ®èi víi ng−êi sö dông cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc quy ®Þnh kh¸c nhau. VÝ dô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ tiªu thô trªn thÞ tr−êng EU ph¶i cã nh·n CE, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ tiªu thô trªn thÞ tr−êng NhËt B¶n ph¶i ®¸p øng ®−îc tiªu chuÈn JIS cña NhËt B¶n…C¸c n−íc EU quy ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−a ra thÞ tr−êng ph¶i ®¸p øng ®ñ c¸c tiªu chuÈn cña “s¶n phÈm an toµn” (S¶n phÈm kh«ng chøa ®ùng rñi ro (kh«ng thÓ chÊp nhËn) nµo liªn quan trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Õn sù an toµn hay søc khoÎ con ng−êi th«ng qua kiÓu d¸ng, thµnh phÇn, chøc n¨ng, bao gãi, h−íng dÉn sö dông hay bÊt kú yÕu tè nµo kh¸c cña nã) bao gåm: an toµn trong thiÕt kÕ, chÕ t¹o vµ kiÓm tra, ®¸p øng tiªu chuÈn vÒ tÝnh t−¬ng thÝch trong l¾p r¸p ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh vËn hµnh vµ ph¶i cã nh·n CE. Nh·n CE (Conformity European) cho biÕt s¶n phÈm tu©n theo nh÷ng yªu cÇu ph¸p lý cña Ch©u ¢u vÒ an toµn, søc khoÎ, m«i tr−êng vµ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng).

Riªng ®èi víi s¶n phÈm c¬ khÝ, nh·n CE quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn liªn quan ®Õn thiÕt kÕ, vËt liÖu, mÇu s¾c, ®iÒu khiÓn, c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn, hÖ thèng b¶o vÖ vµ c¶nh b¸o nguy hiÓm, b¶o d−ìng, söa ch÷a vµ h−íng dÉn sö dông. Nh·n CE cã thÓ ®−îc xem xÐt nh− mét d¹ng giÊy th«ng hµnh cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt l−u th«ng mét c¸ch tù do trong thÞ tr−êng EU c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh−: M¸y mãc, thiÕt bÞ ®iÖn h¹ thÕ, ®å ch¬i, c¸c thiÕt bÞ an toµn c¸ nh©n, thiÕt bÞ y tÕ vµ mét sè mÆt hµng kh¸c.

§Ó ®¶m b¶o an toµn cho ng−êi sö dông, EU tiÕn hµnh kiÓm tra s¶n phÈm ngay tõ n¬i s¶n xuÊt vµ cã hÖ thèng b¸o ®éng gi÷a c¸c n−íc thµnh viªn. V× vËy, ®Ó ®−îc cÊp nh·n CE, ng−êi mua vµ ng−êi b¸n ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ ®Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng ®ñ tiªu chuÈn tõ vËt liÖu ®Õn thiÕt kÕ, chÕ t¹o.

Riªng ®èi víi Hoa Kú, LuËt an toµn s¶n phÈm tiªu dïng quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn an toµn s¶n phÈm liªn quan ®Õn thµnh phÇn, quy tr×nh s¶n xuÊt, hoµn thiÖn, ®ãng gãi, d¸n nh·n vµ sù vËn hµnh cña s¶n phÈm. Nguyªn t¾c chung lµ nhµ s¶n xuÊt s¶n phÈm tiªu dïng lµ ®èi t−îng cña quy ®Þnh nµy ph¶i ph¸t hµnh giÊy chøng nhËn kh¼ng ®Þnh s¶n phÈm cña hä phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh vµ ph¶i d¸n nh·n trªn s¶n phÈm ghi râ ngµy, n¬i s¶n xuÊt s¶n phÈm, tªn vµ ®Þa chØ cña nhµ s¶n xuÊt, chøng nhËn tu©n thñ c¸c luËt lÖ ¸p dông vµ m« t¶ ng¾n gän c¸c luËt lÖ ®ã.

Ngoµi ra, Uû ban An toµn s¶n phÈm tiªu dïng Hoa Kú (CPSC) còng quy ®Þnh ®èi víi mét sè s¶n phÈm cã sö dông ®iÖn cÇn ph¶i ®¶m b¶o kh«ng nguy h¹i ®Õn ng−êi tiªu dïng, vËt liÖu sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn theo LuËt vÒ b¶o vÖ ng−êi tiªu dïng.

c/ §Æc ®iÓm vÒ hÖ thèng ph©n phèi

Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ nguyªn liÖu s¶n xuÊt, kü thuËt chÕ t¹o, ®iÒu kiÖn vËn hµnh vµ sö dông…nªn hÖ thèng kªnh ph©n phèi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi hÖ thèng kªnh ph©n phèi c¸c lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng kh¸c.

Khi s¶n xuÊt vµ ®−a c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ra thÞ tr−êng, ng−êi s¶n xuÊt ph¶i th«ng b¸o tÝnh n¨ng kü thuËt, ®iÖn ¸p sö dông, c¸ch thøc vµ tr×nh tù vËn hµnh ®èi víi tõng s¶n phÈm cô thÓ. MÆt kh¸c, ng−êi sö dông vµ vËn hµnh c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ còng ®−îc ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é nhËn thøc nhÊt ®Þnh ®Ó hiÓu biÕt c¸c h−íng dÉn tõ nhµ s¶n xuÊt.

ChÝnh v× vËy, hÖ thèng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm cã sö dông ®éng c¬ lµ rÊt phøc t¹p. Qu¸ tr×nh ®−a c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ tõ ng−êi s¶n xuÊt ®Õn víi ng−êi sö dông lu«n cÇn cã c¸n bé t− vÊn, gi¸m s¸t kü thuËt vµ h−íng dÉn vËn hµnh, ®ång thêi cÇn cã hÖ thèng b¶o hµnh, b¶o tr×, cung øng phô tïng, vËt t− thay thÕ, söa ch÷a…®Ó ®¶m b¶o s¶n phÈm cã thÓ ®−îc sö dông hiÖu qu¶ vµ an toµn.

d/ §Æc ®iÓm vÒ vÊn ®Ò marketing vµ tiÕp cËn thÞ tr−êng

Kh¸c víi c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c, ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, ho¹t ®éng marketing vµ tiÕp cËn thÞ tr−êng còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt do ®Æc tÝnh vµ yªu cÇu kü thuËt cña nã quyÕt ®Þnh.

§èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, m¸y ®éng lùc, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn…, nhµ s¶n xuÊt kh«ng thÓ chÕ t¹o thö hoÆc chÕ t¹o s½n ®Ó chµo b¸n trªn thÞ tr−êng nªn viÖc t¹o dùng thÞ tr−êng tiªu thô æn ®Þnh lµ rÊt quan träng.

Kinh nghiÖm cho thÊy, ®Ó thiÕt lËp hÖ thèng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ cung øng s¶n phÈm cÇn tham gia vµo c¸c Héi chî, triÓn l·m hµng c¬ khÝ nãi chung vµ c¸c héi chî, triÓn l·m chuyªn ngµnh ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng b¸ s¶n phÈm vµ doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng. §ång thêi, doanh nghiÖp cÇn th«ng qua c¸c c¬ quan ®¹i diÖn th−¬ng m¹i ë n−íc ngoµi ®Ó t¹o dùng thÞ tr−êng, t×m kiÕm b¹n hµng, tõng b−íc th©m nhËp vµo c¸c kªnh ph©n phèi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ë n−íc ngoµi.

2- T×nh h×nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

nh÷ng n¨m gÇn ®©y

a/ VÒ quy m« thÞ tr−êng

S¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o ®ãng vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu cña nhiÒu n−íc. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¬ khÝ ®−îc coi lµ ®éng lùc quan träng ®Ó c¸c quèc gia thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc.

B¶ng 1.1: Quy m« cña ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o ë mét sè n−íc

T¨ng tr−ëng vÒ s¶n l−îng c¸c SPCK

N−íc

Tû träng trong tæng xuÊt khÈu (%)

Gi¸ trÞ t¨ng thªm cña ngµnh 2004 (% so GDP)

1995 - 2004 (%)

Hoa Kú

44,0

20,7

52,3

NhËt B¶n

6,0

25,6

71,9

§øc

21,0

28,7

75,8

Anh

5,0

21,0

46,0

Ph¸p

20,0

21,7

28,7

Italia

7,2

28,7

68,9

Trung Quèc

52,0

84,5

Ên §é

88,0

27,1

60,7

Nguån: EIU (C¬ quan t×nh b¸o kinh tÕ thÕ giíi)

Thùc tÕ cho thÊy, hiÖn nay ngµnh c¬ khÝ ®ang ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, kÓ c¶ ë nh÷ng n−íc ph¸t triÓn nh−: Hoa Kú, §øc, NhËt B¶n, Anh...

ViÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®· t¹o nªn sù giÇu cã cña c¸c quèc gia ph¸t triÓn trong thêi gian tr−íc ®©y vµ ®ang ®ãng gãp vai trß quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n−íc hiÖn nay.

Tuy nhiªn, hiÖn nay s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ë c¸c n−íc ph¸t triÓn ®ang cã xu h−íng chuyÓn sang c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. Trung Quèc ®ang trë thµnh n−íc ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ vµ nhiÒu doanh nghiÖp c¬ khÝ, chÕ t¹o lín trªn thÕ giíi ®· ®Çu t− vµo Trung Quèc ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c.

B¶ng 1.2: ThÞ phÇn s¶n phÈm chÕ t¹o cña c¸c khu vùc trªn thÕ giíi

2005

§¬n vÞ tÝnh: %

Tr.§«ng&

B¾c Mü

MüLa Tinh

T©y ¢u

EU míi

§«ng ¢u

Trung Quèc

Ên §é

Ch.¸ kh¸c

Ch©uPhi

N¨m 2005

29,3

5,0

30,2

2,3

6,4

4,8

8,0

11,7

26,3

5,1

27,9

2,9

2,6

6,8

7,3

14,3

Giai ®o¹n 2002 -2004

Nguån: §iÒu tra cña EIU n¨m 2006

Nghiªn cøu cña EIU ®· chØ ra r»ng: ThÞ phÇn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña

c¸c c«ng ty T©y ¢u vµ khu vùc B¾c Mü trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®ang cã xu

h−íng gi¶m, kho¶ng 30% c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ lín trªn thÕ giíi ®ang tËp trung vµo c¸c thÞ tr−êng thuéc Ch©u ¸. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ Ch©u ¸ kh«ng chØ lµ th¸ch thøc mµ cßn lµ c¬ héi ®èi víi c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ lµ

®éng lùc chÝnh ®Ó c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ trªn thÕ giíi ph¸t triÓn th«ng qua qu¸

tr×nh ®Çu t− vµo khu vùc nµy.

HiÖn nay, bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn tiªu thô trong n−íc, c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ chÕ t¹o lín ®ang ®Èy m¹nh viÖc b¸n s¶n phÈm sang thÞ tr−êng n−íc ngoµi. Doanh thu cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ngµy cµng t¨ng trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc ph¸t triÓn, n¬i cã gi¸ b¸n s¶n phÈm c¬ khÝ cao nh−ng còng ®ßi hái ph¶i ®¸p øng ®−îc nh÷ng yªu cÇu kh¾t khe vÒ kü thuËt s¶n xuÊt vµ vÒ m«i tr−êng.

MÆt kh¸c, c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ hiÖn ®ang tËn dông qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm t¹i n¬i cã chi phÝ thÊp nhÊt. V× vËy, hä ®· di chuyÓn s¶n xuÊt sang khu vùc cã −u ®·i ®Çu t− vµ cã thÓ s¶n xuÊt hµng hãa víi chi phÝ thÊp, chØ ®Ó l¹i bé phËn nhá s¶n xuÊt ë thÞ tr−êng b¶n ®Þa. Tuy nhiªn, hä còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng lao ®éng cã tr×nh ®é thÊp vµ kh«ng cã kü n¨ng t¹i nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn.

b/ C¸c n−íc xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi mét sè chñng lo¹i s¶n phÈm c¬

khÝ

Trong giíi h¹n nghiªn cøu, ®Ò tµi tËp trung nghiªn cøu 3 nhãm s¶n phÈm chÝnh bao gåm: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn. §Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thÞ tr−êng vµ c¸c lo¹i mÆt hµng thuéc c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nªu trªn, nhãm nghiªn cøu ®· sö dông hÖ thèng ph©n lo¹i HS 4 sè (HS 2002) dùa trªn sè liÖu thèng kª cña Liªn hiÖp quèc (UN Comtrade statistic).

- Nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc

Theo sè liÖu cña UN Comtrade statistic, c¸c n−íc xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc chÝnh bao gåm: Hoa Kú, §øc, NhËt B¶n vµ Anh Quèc. Bèn n−íc nµy chiÕm 51,76% gi¸ trÞ xuÊt khÈu s¶n phÈm m¸y ®éng lùc trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

§å thÞ 1.1: ThÞ phÇn xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi n¨m 2006

Pháp 6,07%

Đức 15,65%

Trung Quốc 3,59%

Các nước khác 31%

ấn Độ 0,45%

Italy 4,5%

Mỹ 18,04%

Nhật Bản 9,79%

A nh 8,28%

Thái Lan 0,86%

Malaysia 0,42%

Hàn Quốc 1,35%

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Qua s¬ ®å trªn cã thÓ thÊy: ThÞ tr−êng m¸y ®éng lùc thÕ giíi chñ yÕu vÉn do c¸c n−íc ph¸t triÓn n¾m gi÷. C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc kh«ng lín. Nguyªn nh©n lµ do c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc chñ yÕu lµ nh÷ng s¶n phÈm ®−îc chÕ t¹o víi nh÷ng chi tiÕt phøc t¹p, cã yªu cÇu vÒ tr×nh ®é kü thuËt cao. MÆt kh¸c, ®Ó s¶n xuÊt ®−îc nh÷ng s¶n phÈm nµy cÇn chi phÝ nghiªn cøu vµ triÓn khai rÊt lín. §©y sÏ lµ rµo c¶n ®èi víi c¸c n−íc míi gia nhËp.

B¶ng 1.3: XuÊt khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi ph©n theo thÞ tr−êng

(Toµn bé c¸c s¶n phÈm cã m· HS: 8402, 8404, 8406, 8407, 8408, 8409,

8410, 8411, 8412, 8413, 8414)

2004

2002

2003

2005

2006

TrÞ gi¸

TriÖu

TriÖu USD

TrÞ gi¸ TriÖu USD

ThÞ phÇn (%)

TrÞ gi¸ TriÖu USD

ThÞ phÇn (%)

USD

3.044,1

1,72

3.899,0

1,93

5.858,8

2,39

7.920,2

2,93

10.706,9

3,59

Tr. Quèc

11.614,5

6,56

13.881,4

6,86

16.221,9

6,61

17.138,7

6,34

18.107,3

6,07

Ph¸p

25.240,8

14,26

31.956,7

15,78

41.605,9

16,96

44.077,2

16,31

46.695,3

15,65

§øc

549,2

0,27

817,6

0,33

1.043,5

0,39

1.331,8

0,45

Ên §é

8.775,9

4,96

10.516,0

5,19

13.665,0

5,57

13.543,8

5,01

13.423,7

4,50

Italy

18.965,8

10,71

20.707,9

10,23

24.425,4

9,96

26.720,1

9,89

29.230,4

9,79

NhËt B¶n

684,7

0,39

609,6

0,30

857,3

0,35

1.034,3

0,38

1.247,8

0,42

Malaysia

1.970,3

1,11

1.966,0

0,97

2.642,0

1,08

3.265,1

1,21

4.035,2

1,35

Hµn Quèc

845,5

0,48

1.195,0

0,59

2.138,6

0,87

2.349,2

0,87

2.580,5

0,86

Th¸i Lan

17.695,9

9,99

20.403,6

10,08

21.271,5

8,67

22.930,1

8,49

24.718,0

8,28

Anh

37.143,2

20,98

36.367,9

17,96

41.373,4

16,87

47.200,7

17,47

53.848,8

18,04

Mü

51.079,9

28,84

60.438,4

29,84

74.372,5

30,34

82.943,9

30,71

92.503,2

31,00

C¸c n−íc kh¸c

177.060,5

100,00

202.490,8

100,0

245.250,1

100,0

270.166,8

100,0

298.428,8

100,0

ThÕ giíi

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

HiÖn nay, vÞ trÝ cña c¸c n−íc vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc ®ang cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. ThÞ phÇn cña Hoa Kú n¨m 2006 gi¶m ®i so víi n¨m 2002, trong khi thÞ phÇn Trung Quèc ®ang t¨ng lªn víi tèc ®é t−¬ng ®èi nhanh. Trong thêi gian tíi, Trung Quèc cã thÓ sÏ trë thµnh mét trong nh÷ng n−íc xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc lín trªn thÕ giíi.

NÕu xem xÐt theo chñng lo¹i c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cã thÓ nhËn thÊy r»ng: §éng c¬ ®èt trong (HS 8408), c¸c bé phËn dïng trong ®éng c¬ ®èt trong (HS 8409), m¸y b¬m chÊt láng, m¸y ®Èy chÊt láng (HS 8413)... cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhanh nhÊt víi tèc ®é t¨ng trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 lÇn l−ît lµ 24,67%, 24,11% vµ 24,38%/n¨m. §©y sÏ lµ nh÷ng s¶n phÈm cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trong giai ®o¹n tíi.

B¶ng 1.4: XuÊt khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi 2002 - 2006 theo mÆt hµng

§¬n vÞ: triÖu USD

2002

2003

2004

2005

2006

MÆt hµng

Tèc ®é t¨ng bq

1.811,1

1.945,2

2.293,7

2.886,3

3.640,5

7,41

17,91

25,84

19,32

26,13

HS 2002 8402

592,7

636,0

783,0

923,3

1.090,0

7,32

23,10

17,93

16,60

18,05

8404

2.985,7

2.614,0

3.149,3

4.064,9

5245,8

-12,45

20,48

29,07

16,54

29,05

Nåi h¬i Tèc ®é t¨ng (%) M¸y phô trî sö dông víi c¸c lo¹i nåi h¬i Tèc ®é t¨ng (%) 8406 Turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ

26.287,5

27.960,8

30.482,4

32.528,9

34.724,6

6,37

9,02

6,71

7,21

6,75

17.026,0

22.894,3

31.387,2

35.300,8

39.713,4

Tèc ®é t¨ng (%) 8407 §éng c¬ ®èt trong kiÓu piston

24,67

34,46

39,32

12,4

12,5

8408

27.404,1

32.322,1

39.508,5

44.478,7

49.998,5

Tèc ®é t¨ng (%) §éng c¬ ®èt trong Tèc ®é t¨ng (%)

34,47

37,10

12,47

24,11

12,41

547,7

558,3

525,6

799,4

905,0

8409 C¸c bé phËn cho §C®èt trong

17,95

22,23

12,58

16,49

13,21

51.379,9

53.070,4

60.913,5

67.106,4

93.633,6

8410

1,95

-5,86

52,10

21,93

39,53

8411

4.102,1

5.155,5

6.326,0

7.856,4

8.828,2

3,29

14,78

10,17

10,15

12,37

Tèc ®é t¨ng (%) Turbin thuû lùc Tèc ®é t¨ng (%) Turbin ph¶n lùc Tèc ®é t¨ng (%)

20.471,5

25.268,9

31.096,5

33.378,4

41.703,0

25,68

22,70

24,19

24,38

24,94

Tèc ®é t¨ng (%) 8412 §éng c¬ vµ m«t¬ kh¸c 8413 M¸y b¬m, m¸y ®Èy chÊt láng

24.452,3

30.065,3

38.784,4

40.843,0

72.823,1

Tèc ®é t¨ng (%) 8414

23,43

23,06

7,34

15,42

7,83

177.060,5

202.490,8

245.250,1

270.166,8

285.566,3

22,95

29,00

5,31

15,71

5,57

B¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn vµ qu¹t k. khÝ

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Tuy nhiªn, nÕu xÐt vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu th× Turbin ph¶n lùc lµ s¶n phÈm cã kim ng¹ch cao nhÊt v× ®©y lµ s¶n phÈm c«ng nghÖ cao, cã gi¸ trÞ lín 15

Tèc ®é t¨ng (%) Tæng thÕ giíi Tèc ®é t¨ng (%)

(chñ yÕu lµ ®éng c¬ m¸y bay). TiÕp ®Õn lµ linh kiÖn ®éng c¬ ®èt trong vµ m¸y b¬m kh«ng khÝ, m¸y nÐn ch©n kh«ng (HS 8414). Nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ thuéc nhãm nµy ®a phÇn lµ nh÷ng s¶n phÈm cã c«ng nghÖ, kü thuËt cao vµ cã gi¸ trÞ gia t¨ng lín vµ nh÷ng c«ng ty, tËp ®oµn c¬ khÝ cña c¸c n−íc ph¸t triÓn lµ nh÷ng doanh nghiÖp chiÕm thÞ phÇn xuÊt khÈu chñ yÕu. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ t¹i c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn chñ yÕu lµ nhËn gia c«ng hoÆc lµ ®Þa ®iÓm ®Ó c¸c c«ng ty ®a quèc gia ®Çu t− s¶n xuÊt. V× vËy, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn muèn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc cÇn hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi th«ng qua ®Çu t− trùc tiÕp, chuyÓn giao c«ng nghÖ hoÆc c¸c h×nh thøc hîp t¸c kh¸c.

- Nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp thÕ giíi t¨ng lªn nhanh chãng. C¸c n−íc ph¸t triÓn gi÷ vai trß chñ yÕu trong xuÊt khÈu nhãm s¶n phÈm nµy trªn thÞ tr−êng.

§å thÞ 1.2: ThÞ phÇn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ

phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp thÕ giíi n¨m 2006

Pháp 6,63%

Trung Quốc 2,04%

Các nước khác 40,21%

Đức 19,96%

Mỹ 13,82%

ấn Độ 0,78%

Italy 7,88%

Nhật Bản 3,75%

Anh 4,06%

Thái Lan 0,12%

Malaysia 0,13%

Hàn Quốc 0,62%

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

NÕu chØ tÝnh riªng n¨m 2006, c¸c n−íc §øc, Hoa Kú, Italia vÉn lµ nh÷ng n−íc xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp víi thÞ phÇn t−¬ng øng lµ 19,96%, 13,82% vµ 7,88%.

Trung Quèc tuy lµ n−íc xuÊt khÈu víi sè l−îng lín c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp nh−ng chñ yÕu lµ s¶n phÈm cã c«ng nghÖ

trung b×nh vµ thÊp nªn gi¸ trÞ kh«ng cao (chØ chiÕm 2,04% thÞ phÇn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp trªn thÞ tr−êng thÕ giíi).

B¶ng 1.5: XuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng−

nghiÖp theo thÞ tr−êng 2002 - 2006

(C¸c s¶n phÈm cã m· HS 2002 lµ: 8432 , 8433 , 8434, 8435, 8436,

8437, 8438 8478, 8701)

§¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD, %

2002

2003

2004

2005

2006

TrÞ gi¸ T.phÇn TrÞ gi¸ T.phÇn TrÞ gi¸ T.phÇn TrÞ gi¸ T.phÇn TrÞ gi¸ T.phÇn

331,2

0,88

510,3

1,11

640,2

1,09

960,5

1,49

1.441,1

2,04

2.760,2

7,30

3.482,0

7,57

4.410,8

7,54

4.546,7

7,07

Trung Quèc

4.686,8

6,63

7.804,7

20,65

9.611,3

20,90

12.611,9

21,55

13.337,2

20,74

Ph¸p

14.104,2

19,96

0,0

0,00

134,1

0,29

185,2

0,32

320,5

0,50

§øc

554,6

0,78

3.523,2

9,32

4.223,6

9,19

4.904,8

8,38

5.226,7

8,13

Ên §é

5.569,7

7,88

1.376,0

3,64

1.645,0

3,58

2.249,1

3,84

2.441,2

3,80

Italia

2.649,7

3,75

35,0

0,09

44,6

0,10

56,8

0,10

72,4

0,11

NhËt

92,3

0,13

150,5

0,40

247,8

0,54

300,0

0,51

361,3

0,56

Malaysia

435,1

0,62

38,3

0,10

41,6

0,09

59,1

0,10

71,1

0,11

Hµn Quèc

85,5

0,12

1.830,2

4,84

1.998,0

4,35

2.035,3

3,48

2.417,2

3,76

Th¸i Lan

2.870,8

4,06

5.315,8

14,07

5.846,4

12,72

6.846,6

11,70

8.179,0

12,72

Anh

9770,7

13,82

Mü

14.629,4

38,71

18.193,1

39,56

24.220,9

41,39

26.378,7

41,01

28.728,7

40,21

C¸c n−íc

37.794,6

100,00

45.977,8

100,0

58.520,8

100,0

64.312,4

100,00

kh¸c

70.677,2

100

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nh×n chung, c¸c n−íc ph¸t triÓn vÉn lµ nh÷ng n−íc chiÕm −u thÕ trªn

thÞ tr−êng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp. Vai

trß cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi nhãm mÆt hµng nµy cßn h¹n chÕ. C¸c n−íc Ch©u ¸ nh−: Malaixia, Hµn Quèc, Th¸i Lan...chiÕm thÞ phÇn kh«ng ®¸ng kÓ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ thuéc nhãm nµy. N¨m 2006, Th¸i Lan chØ xuÊt khÈu c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp ®¹t 85,5 triÖu USD, chiÕm 0,12%

thÞ phÇn thÕ giíi. Con sè t−¬ng øng cña Malaixia lµ 92,3 triÖu USD vµ 0,13%.

ThÕ giíi

B¶ng 1.6: XuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng,

l©m, ng− nghiÖp thÕ giíi 2002 - 2006 theo mÆt hµng

§¬n vÞ: TriÖu USD

MÆt hµng

2.224,0

2.710,8

3.370,8

3.529,2

3703,9

2002 2003 2004 2005 2006 Tèc ®é t¨ng bq

HS 2002 8432 M¸y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt Tèc ®é t¨ng (%)

21,89

24,35

4,70

13,97

4,95

6.937,5

8.224,4

9.869,1

11.466,1

13329,3

18,55

20,00

16,18

17,75

16,25

845,6

1.034,3

1.141,5

1.165,4

29,5

22,31

10,36

2,09

8433 M¸y thu ho¹ch /m¸y ®Ëp,lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n Tèc ®é t¨ng(%) 8434 M¸y v¾t s÷a vµ chÕ biÕn s÷a

9,32

2,53

191,1

254,7

272,2

316,8

377,7

33,32

6,86

16,39

18,95

Tèc ®é t¨ng

19,23

8435 M¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i dïng trong chÕ biÕn rau qu¶ Tèc ®é t¨ng(%)

1.899,2

2.312,5

2.950,1

3.479,2

4079,4

21,76

27,57

17,93

8436 C¸c lo¹i m¸y kh¸c dïng trong

21,13

17,25

848,7

888,0

1.077,6

1.186,4

1367,9

n«ng, l©m nghiÖp Tèc ®é t¨ng(%) 8437 M¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay

4,63

21,35

10,10

12,85

15,3

5.167,2

6.210,1

7.361,5

7.798,2

8219,3

20,18

18,54

5,93

ph©n lo¹i ngò cèc Tèc ®é t¨ng(%)

12,51

762,9

816,3

1.117,6

1.070,3

1168,2

7,00

36,90

-4,23

Tèc ®é t¨ng(%) 8438 M¸y chÕ biÕn dïng choCNTP 8478 M¸y chÕ biÕn hay ®ãng gãi

12,21

9,15

18.918,4

23.526,70

31.360,60

34.300,80

61226,9

24,36

33,30

9,38

18,72

7,85

37.794,6

45.977,8

58.520,8

64.312,4

8682,2

21,65

27,28

9,90

thuèc l¸ Tèc ®é t¨ng(%)

18,08

13,5

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy: Tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp thÕ giíi giai ®o¹n 2002 - 2006 t¨ng t−¬ng ®èi cao, ®¹t møc trung b×nh 18,08%/n¨m. C¸c s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng cao h¬n møc trung b×nh lµ: M¸y kÐo (HS 8701) cã tèc ®é t¨ng 18,72%/n¨m, c¸c m¸y kh¸c dïng trong n«ng, l©m nghiÖp (HS 8436) cã tèc ®é t¨ng 21,13%/n¨m. C¸c s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu thÊp nhÊt lµ m¸y v¾t vµ chÕ biÕn s÷a (HS8434) chØ t¨ng tr−ëng 9,32% do thÞ tr−êng ®· t−¬ng ®èi b·o hßa, tiÕp ®Õn lµ s¶n phÈm m¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän vµ ph©n lo¹i ngò cèc chØ t¨ng tr−ëng 12,85%/n¨m.

8701 M¸y kÐo Tèc ®é t¨ng (%) Tæng thÕ giíi Tèc ®é t¨ng(%)

- Nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ nhãm s¶n phÈm quan träng cã kim ng¹ch xuÊt

khÈu toµn cÇu hµng n¨m kho¶ng 200 tû USD.

Trong n¨m 2006, c¸c quèc gia cã thÞ phÇn xuÊt khÈu lín ®èi víi nhãm

s¶n phÈm nµy lµ Trung Quèc (®¹t 16,13%), §øc (®¹t 9,96%) vµ Hoa Kú (®¹t

8,44%). Mét sè n−íc ch©u ¸ còng gi÷ thÞ phÇn t−¬ng ®èi lín trªn thÞ tr−êng

thÕ giíi ®èi víi nhãm s¶n phÈm nµy nh−: NhËt B¶n (®¹t 6,99%), Hµn Quèc

(®¹t 2,88%) vµ Malaixia (®¹t 0,91%). HiÖn nay, viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i thiÕt

bÞ kü thuËt ®iÖn ®−îc c¸c n−íc ph¸t triÓn chuyÓn giao sang s¶n xuÊt t¹i c¸c

n−íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i cã chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n nh− Trung Quèc, Th¸i

Lan, Malaixia…

§å thÞ 1.3: ThÞ phÇn xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi n¨m 2006

Đức 9,96%

Pháp 3,36%

Trung Quốc 16,13%

ấn Độ 0,74%

Các nước khác 43,01%

Italy 3,47%

Mỹ 8,44%

Nhật Bản 6,99%

Anh 2,59%

Thái Lan 1,22%

Hàn Quốc 2,88%

Malaysia 0,91%

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

N¨m 2006, cïng víi c¸c doanh nghiÖp FDI, c¸c doanh nghiÖp cã vèn

®Çu t− trong n−íc còng t¨ng c−êng xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn vµ Trung

Quèc ®· trë thµnh n−íc xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn hµng ®Çu thÕ giíi.

Thêi gian tíi, Trung Quèc cã kh¶ n¨ng vÉn tiÕp tôc gi÷ ®−îc vÞ trÝ nµy.

B¶ng 1.7: XuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi ph©n

theo thÞ tr−êng giai ®o¹n 2002 - 2006

(C¸c s¶n phÈm cã m· HS 2002: 8501, 8502, 8503, 8504, 8507, 8508, 8509, 8511, 8533, 8544)

§¬n vÞ: TriÖu USD

TrÞ

Tû

TrÞ gi¸

gi¸

träng

(triÖu

(%)

USD)

7,82

11,6

12,9

14,41

16,13

13.706,1

17.529,5

23.553,1

29.273,1

36382,2

2006 2002 2003 2004 2005

3,35

4,4

4,1

3,86

3,66

5.877,2

6.699,4

7.447,5

7.839,1

8251,3

Tr. Quèc

7,50

10,5

10,8

10,35

9,96

13.156,7

15.847,2

19.687,1

21.024,6

22453,0

Ph¸p

0,00

0,3

0,48

0,74

1,3

507,6

581,2

982,3

1660,2

§øc

2,48

3,3

3,4

3,45

3,47

4.345,4

4.969,4

6.270,4

7.005,6

7827,0

Ên §é

6,40

7,9

7,6

7,29

6,99

11.220,6

12.006,8

13.933,2

14.821,3

15766,0

Italy

0,98

1,1

1,00

0,91

1.712,0

1.622,5

2.014,3

2.027,9

2041,6

NhËt B¶n

1,73

2,4

2,65

2,88

3.037,2

3.556,5

4.459,8

5.384,1

6500,0

Malaysia

1,38

1,5

1,4

1,32

1,22

2.415,1

2.334,0

2.627,9

2.684,3

2741,9

Hµn Quèc

2,51

3,4

3,1

2,84

2,59

4.408,4

5.102,9

5.704,0

5.774,5

5845,9

Th¸i Lan

8,23

9,5

8,7

8,56

8,44

14.438,8

14.335,5

15.865,9

17.392,3

19065,5

Anh

57,62

44,1

44,2

43,88

43,01

101.055,6

66.537,5

80.949,6

88.998,4

97847,5

Mü

203.207,

151.048,

100,00

100

100,00

225530,3

183.094,0

175.374,4

C¸c n−íc kh¸c

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

B¶ng sè liÖu trªn chØ ra r»ng: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña nhãm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã møc ®é ph©n t¸n cao h¬n so víi nhãm m¸y ®éng lùc vµ nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp. §iÒu nµy cho thÊy, trªn thÕ giíi, nhiÒu n−íc ®ang ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµy. §Æc biÖt, mét sè s¶n phÈm kü thuËt ®iÖn th«ng th−êng ®· ®−îc c¸c n−íc ph¸t triÓn chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.

ThÕ giíi

B¶ng 1.8: XuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi

ph©n theo mÆt hµng giai ®o¹n 2002 - 2006

§¬n vÞ: TriÖu USD

18.942,7

21.431,6

25.016,9

27.182,9

29.561,4

2002 2003 2004 2005 2006 T¨ng bq HS 2002 8501

11,82

5.843,3

13,14 6.780,7

16,73 8.906,5

8,66 10.735,6

8,75 12.746,4

16,04

31,35

20,54

21,67

18,73

MÆt hµng §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn(trõ tæ m¸y) Tèc ®é t¨ng(%)

6.892,7

8.290,1

10.162,2

12.102,9

14.110,8

20,27

22,58

19,10

19,64

16,59

8502 Tæ m¸y ph¸t ®iÖn 8503

29.511,5

33.457,3

41.119,1

44.699,9

51.547,9

13,37

22,90

8,71

15,08

15,32

8504

10.828,8

12.878,3

15.536,6

17.514,2

20.640,5

18,93

20,64

12,73

17,54

17,85

8507 Tèc ®é t¨ng(%) C¸c bé phËn dïng cho 8501 vµ 8502 Tèc ®é t¨ng(%) BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m Tèc ®é t¨ng(%) ¾c quy ®iÖn

6.228,0

7.135,2

8.630,8

9.569,8

11.034,0

14,57

20,96

10,88

15,43

15,30

8508

6.943,5

8.117,4

9.600,7

10.328,8

11.094,2

16,91

18,27

7,58

12,54

7,41

8509

51.379,9

9.272,4

10.541,0

11.331,1

12.077,8

-81,95

13,68

7,50

-13,55

6,59

Tèc ®é t¨ng(%) TB c¬ ®iÖn ®iÒu khiÓn b»ng tay hay m« t¬ ®iÖn Tèc ®é t¨ng(%) TB c¬ ®iÖn gia dông cã l¾p ®g. c¬ Tèc ®é t¨ng(%) M¸y ph¸t ®iÖn 8511

4.426,3

5.027,9

6.047,6

6.096,6

6.870,9

13,59

20,28

0,81

11,85

12,71

Tèc ®é t¨ng(%) §iÖn trë 8533

34.377,8

38.658,0

47.532,5

53.645,7

61.220,5

8544

12,45

22,96

12,86

15,60

14,12

175.374,4 151.048,8 -13,87

183.094,0 21,22

203.207,4 10,99

7,98

230.762,3 13,56

Tèc ®é t¨ng(%) D©y, c¸p ®iÖn Tèc ®é t¨ng(%)

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Tuy nhiªn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn l¹i lµ nhãm s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 t−¬ng ®èi thÊp (chØ ®¹t 7,98%). §Æc biÖt trong n¨m 2003, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi ®· gi¶m ®Õn 13,87%. N¨m 2006, thÞ tr−êng b¾t ®Çu håi phôc vµ t¨ng tr−ëng trë l¹i mÆc dï tèc ®é t¨ng tr−ëng chØ ®¹t møc 7,98%.

Tæng thÕ giíi Tèc ®é t¨ng(%)

Lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao lµ linh kiÖn dïng

cho ®éng c¬ ®iÖn vµ linh kiÖn cho m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8503). Lo¹i s¶n phÈm cã

tèc ®é t¨ng tr−ëng thÊp nhÊt lµ c¸c lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn (do thÞ tr−êng gÇn nh−

®· b·o hßa vµ kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn trªn thÕ giíi ®ang ngµy cµng æn ®Þnh

h¬n).

Lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt lµ d©y vµ

c¸p ®iÖn víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2005 ®¹t 53,64 tØ USD. N¨m 2006, con

sè nµy ®¹t 61,22 tû USD. §©y lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm cã tiÒm n¨ng ph¸t

triÓn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

Theo sè liÖu cña ITC, hiÖn nay, trªn thÕ giíi cã 40 n−íc s¶n xuÊt vµ

xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn. C¸c n−íc xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn lín nhÊt thÕ

giíi bao gåm: Hoa Kú, §øc, Hång K«ng, Ph¸p, Italia, Hµn Quèc, Rumani,

Anh vµ óc. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña nhãm s¶n phÈm nµy n¨m 2005 chiÕm tíi

42% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

NÕu ph©n theo ch©u lôc th× Ch©u ¢u lµ khu vùc xuÊt khÈu d©y vµ c¸p

®iÖn lín nhÊt thÕ giíi (chiÕm 44% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn

thÕ giíi), tiÕp ®Õn lµ Ch©u Mü (chiÕm 28%), Ch©u ¸ (chiÕm 25%) vµ Ch©u

Phi (chiÕm 3%).

3 - T×nh h×nh nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng thÕ

giíi

a/ VÒ kim ng¹ch nhËp khÈu

- §èi víi nhãm m¸y ®éng lùc

§Ó phôc vô nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, nhiÒu n−íc trªn thÕ

giíi ph¶i nhËp khÈu m¸y ®éng lùc c¸c lo¹i. Theo thèng kª cña Liªn hiÖp quèc,

tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi giai ®o¹n 2002

- 2006 ®¹t møc trung b×nh 14,10%/n¨m. N¨m 2005, kim ng¹ch nhËp khÈu

m¸y ®éng lùc trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®¹t møc 255,59 tû USD. Riªng n¨m

2006, con sè nµy ®¹t 287,135 tû USD.

B¶ng 1.9: NK m¸y ®éng lùc TG tÝnh theo mÆt hµng giai ®o¹n 2002 - 2006

§¬n vÞ: TriÖu USD

Tèc ®é

MÆt hµng 2002 2003 2004 2005 2006 HS 2002

t¨ng bq

1.741,2

1.645,7

1.911,9

2.241,6

2.583,0

-5,48

16,18

17,24

10,79

15,23

8402 Nåi h¬i

Tèc ®é t¨ng (%)

662,2

688,4

736,6

893,3

1.100,1

3,95

7,01

21,28

13,85

23,15

8404

2.648,9

2.383,2

3.104,1

4.074,8

5.107,4

M¸yphôtrîsödông cho c¸c lo¹inåih¬i Tèc ®é t¨ng (%) 8406

-10,03

30,25

31,27

19,21

25,34

Turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ

27.085,8

28.109,2

31.320,8

33.542,0

35.474,0

Tèc ®é t¨ng (%) 8407

3,78

11,43

7,09

4,16

5,76

§éng c¬ ®èt trong kiÓu piston

15.915,9

21.272,5

28.486,5

32.108,6

35.486,4

33,66

33,91

12,72

14,23

10,52

Tèc ®é t¨ng (%) 8408 §éng c¬ ®èt trong

27.147,0

33.273,7

39.335,8

43.723,5

47.553,7

Tèc ®é t¨ng (%) 8409

22,57

18,22

11,15

15,18

8,76

C¸c bé phÇn dïng cho §C ®èt trong

428,6

511,7

582,7

637,3

711,0

19,37

13,89

9,37

11,21

11,57

Tèc ®é t¨ng (%) 8410 Turbin thuû lùc

45.322,2

45.739,5

52.594,7

57.844,0

63.744,1

0,92

14,99

9,98

9,02

10,2

Tèc ®é t¨ng (%) 8411 Turbin ph¶n lùc

4.372,0

5.737,6

7.297,6

8.383,8

9.516,5

31,23

27,19

14,88

21,70

13,51

8412

19.582,0

24.549,7

29.277,8

31.332,2

33.995,4

15,04

25,37

19,26

7,02

8,5

8413

24.875,7

30.295,0

38.193,5

40.813,7

43.891,1

9,05

21,79

26,07

6,86

7,54

169.781

194.206

232.842

255.594

287.135

14,10

14,39

19,89

9,77

12,34

8414

Tèc ®é t¨ng (%) §.c¬ vµ m«t¬ kh¸c Tèc ®é t¨ng (%) M¸yb¬m/®Èy chÊt láng Tèc ®é t¨ng (%) B¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸ynÐn vµqu¹tKK Tèc ®é t¨ng (%) ThÕ giíi Tèc ®é t¨ng (%)

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

C¸c lo¹i m¸y ®éng lùc cã møc t¨ng tr−ëng nhËp khÈu cao nhÊt lµ: §éng

c¬ ®èt trong (HS 8408), c¸c s¶n phÈm ®éng c¬ ®èt trong vµ m«t¬ kh¸c (HS

8412). §©y lµ nh÷ng s¶n phÈm mµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nhËp khÈu víi sè

l−îng kh¸ lín ®Ó phôc vô nhu cÇu tiªu dïng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong n−íc.

C¸c lo¹i m¸y ®éng lùc nhËp khÈu cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao kh¸c lµ: B¬m

kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ (HS 8414).

- §èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp

Thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ, nhiÒu

n−íc ®· t¨ng c−êng nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô ph¸t triÓn s¶n

xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp. N¨m 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu s¶n phÈm c¬

khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®¹t trªn 57 tû USD.

§©y lµ nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu cao

(®¹t 8,15%/n¨m giai ®o¹n 2002 - 2006). C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn lµ thÞ tr−êng

nhËp khÈu tiÒm n¨ng ®èi víi nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m,

ng− nghiÖp nh»m phôc vô nhu cÇu c¬ khÝ hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n cña hä.

Trong nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp, m¸y

Ðp, m¸y nghiÒn vµ c¸c lo¹i m¸y kh¸c dïng trong chÕ biÕn rau qu¶ (HS 8435)

cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu cao nhÊt. Tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu trung

b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 cña lo¹i s¶n phÈm nµy ®¹t 87,82%/n¨m víi kim

ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2004 ®¹t 1,14 tØ USD, n¨m 2005 ®¹t 255 triÖu USD vµ

n¨m 2006 ®¹t 260 triÖu USD. TiÕp ®Õn lµ s¶n phÈm m¸y kÐo (HS 8701) cã tèc

®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 8,87%/n¨m.

Lo¹i s¶n phÈm cã kim ng¹ch nhËp khÈu lín nhÊt trong nhãm c¸c s¶n phÈm c¬

khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp lµ m¸y kÐo (HS 8701) víi kim ng¹ch nhËp

khÈu n¨m 2005 ®¹t 27.807,8 triÖu USD vµ n¨m 2006 ®¹t 30.207,6 triÖu USD.

B¶ng 1.10: NhËp khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng−

nghiÖp 2002 - 2006 theo s¶n phÈm

§¬n vÞ: TriÖu USD

MÆt hµng

2002

2003

2004

2005

2006

T¨ng bq

HS 2002 8432

2.011,5

2.472,7

3.133,1

3.291,8

3.503,1

8,61

22,93

26,70

5,07

6,42

6.443,9

8.165,4

9.435,4

10.580,8

12.011,3

16,98

26,71

15,55

12,14

13,52

872,8

1.046,3

1..220,0

1.216,6

1.259,9

8433

9,94

19,88

16,61

-0,28

3,56

8434

177,3

229,2

1.141,5

255,9

259,9

87,82

29,32

397,97

-77,59

1,58

8435

1.756,8

2.162,0

2.653,8

3.031,5

3.350,4

17,64

23,06

22,75

14,23

10,52

8436

581,4

752,6

925,6

905,3

922,8

13,04

29,44

22,99

-2,19

1,93

8437 M¸y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt Tèc ®é t¨ng (%) M¸y thu ho¹ch/m¸y ®Ëp, lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n Tèc ®é t¨ng (%) M¸y v¾t s÷a, m¸y chÕ biÕn s÷a Tèc ®é t¨ng (%) M¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i m¸y dïng trong chÕ biÕn rau qu¶ Tèc ®é t¨ng (%) C¸c lo¹i m¸y kh¸c dïng trong n«ng, l©m nghiÖp Tèc ®é t¨ng (%) M¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay ph©n lo¹i ngò cèc

4.218,2

5,090,3

6.350,7

6.507,0

6.739,3

12,91

27,79

17,82

2,46

3,57

8438

720,5

965,3

1.091,1

957,0

901,0

4,03

33.98

13.03

-12.29

-5,58

8478

16.244,6

19.946,1

26.723,6

27,807,8

30.207,6

8,87

22,79

33,98

4,06

8,63

8,15

33.027,0

41.130,0 24,53

52.674,7 28,07

54.553,7 3,57

57.014,1 4,51

8701

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

TiÕp sau m¸y kÐo lµ m¸y thu ho¹ch hoÆc m¸y ®Ëp, m¸y lµm s¹ch/ph©n lo¹i n«ng s¶n (HS 8433) víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2005 ®¹t 10,58 tû USD, n¨m 2006 ®¹t 12,01 tû USD vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 16,98%/n¨m.

- §èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn Lµ mét trong nh÷ng nhãm s¶n phÈm cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, kim ng¹ch nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn n¨m 2006 cña thÕ giíi ®¹t 188.247 tû USD. Tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu b×nh qu©n giai ®o¹n 2002 - 2006 cña nhãm s¶n phÈm nµy ®¹t 6,95%/n¨m. §©y lµ nhãm c¸c s¶n phÈm ®−îc c¸c n−íc ®ang

Tèc ®é t¨ng (%) M¸y chÕ biÕn dïng cho c«ng nghiÖp thùc phÈm Tèc ®é t¨ng (%) M¸y chÕ biÕn hay ®ãng gãi thuèc l¸ Tèc ®é t¨ng (%) M¸y kÐo Tèc ®é t¨ng (%) ThÕ giíi

ph¸t triÓn nhËp khÈu víi khèi l−îng lín ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thay thÕ nhËp khÈu.

B¶ng 1.11: NK thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn TG theo mÆt hµng 2002 - 2006

§¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD

MÆt hµng

2002

2003

2004

2005

2006

T¨ng bq

HS 2002 8501

19.840,5

22.627.7

26.031,6

28.108,4

30371.1

§g.c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (trõ tæm¸y)

6.766,1

14,05 6.816,8

15,04 8.312,1

7,98 9.777,8

8,05 11489.9

7,52

0,75

21,94

17,63

7,5

7,55

8502

6.695,6

8.055,3

9.620,7

10.436,4

11431.0

20,31

19,43

8,48

9,53

14,44

8503

31.724,4

36.010,4

43.806,0

47.496,8

51657.5

13,51

21,65

8,43

8,76

13,09

8504

10.154,6

12.640,1

16.116,5

18.024,9

20303.2

24,48

27,50

11,84

12,64

19,12

8507

6.284,7

7.230,0

8.504,8

9.234,1

1004.7

15,04

17,63

8,57

7,56

7,79

8508

7.329,5

8.794,6

10.073,1

10.713,5

11715.2

8509

8511

45.322,2

19,99 9.198,5 -79,70

14,54 10.498,4 14,13

6,36 11.272,2 7,37

9,35 12152.6 7,81

12,56 -14,44

5.221,2

5.776,6

7.100,4

7.032,3

7404.3

8533

8544

36.330,9 175.669,6

10,64 41.045,5 12,98 158.195,6 -9,95

22,92 49.652,7 20,97 189.716,2 19,93

-0,96 54.089,2 8,94 206.185,6 8,68

5,29 51.817 9,58 188.247 9,13

9,47 10,54 6,95

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu cao nhÊt lµ ¾c quy ®iÖn (HS 8507) víi tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu b×nh qu©n giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 19,12%/n¨m. TiÕp ®Õn lµ c¸c s¶n phÈm dïng cho ®éng c¬ ®iÖn vµ tæ m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8503) cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 14,44%/n¨m.

NÕu xÐt vÒ kim ng¹ch nhËp khÈu, d©y vµ c¸p ®iÖn (HS 8544) cã kim ng¹ch nhËp khÈu cao nhÊt ®¹t 51,817 tØ USD n¨m 2006 vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng 14,3%/n¨m trong giai ®o¹n 2002 - 2006. TiÕp ®Õn lµ ®éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8501) víi kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 30,37 tû USD, t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 5,72%/n¨m giai ®o¹n 2002 - 2006. Riªng m¸y ph¸t

Tèc ®é t¨ng (%) Tæ m¸y ph¸t ®iÖn Tèc ®é t¨ng (%) C¸c bé phËn dïng cho 8501 vµ 8502 Tèc ®é t¨ng (%) BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m Tèc ®é t¨ng (%) ¾c quy ®iÖn Tèc ®é t¨ng (%) ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông ®iÒu khiÓnb»ng tay hay m« t¬ ®iÖn Tèc ®é t¨ng (%) ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông cã l¾p ®éng c¬ Tèc ®é t¨ng (%) M¸y ph¸t ®iÖn Tèc ®é t¨ng (%) §iÖn trë Tèc ®é t¨ng (%) D©y vµ c¸p ®iÖn Tèc ®é t¨ng (%) ThÕ giíi

®iÖn c¸c lo¹i hiÖn thÞ tr−êng ®· t−¬ng ®èi b·o hßa, møc t¨ng tr−ëng kh«ng ®¸ng kÓ.

b/ C¸c n−íc nhËp khÈu chÝnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

- §èi víi nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc

ThÞ tr−êng nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lµ mét trong nh÷ng thÞ tr−êng cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao. N¨m 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi ®¹t 280,57 tû USD. C¸c n−íc ph¸t triÓn võa lµ n−íc xuÊt khÈu ®ång thêi còng lµ nh÷ng n−íc nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lín trªn thÕ giíi.

Hoa Kú lµ n−íc nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lín nhÊt thÕ giíi víi thÞ phÇn nhËp khÈu chiÕm 19,12%. TiÕp ®Õn lµ §øc vµ Anh víi thÞ phÇn nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lÇn l−ît lµ 10,41% vµ 6,69%.

§å thÞ 1.4: ThÞ phÇn NK m¸y ®éng lùc trªn thÞ tr−êng TG n¨m 2006

ấn Độ 0,99%

Đức 10,41%

Pháp 6,2%

Trung Quốc 4,94%

Các nước khác 41%

Italy 3,16%

Nhật Bản 3,24%

Hàn Quốc 1,95%

Mỹ 19,12%

Thái Lan 1,54%

Malaysia 1,01%

Anh 6,69%

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã vai trß kh«ng lín trªn thÞ tr−êng nhËp khÈu

m¸y ®éng lùc thÕ giíi. Kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc n¨m 2006 cña

Trung quèc chØ chiÕm 4,94% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ

giíi. Con sè nµy cña Ên §é lµ 0,99%, Malaixia lµ 1,01% vµ Th¸i Lan lµ

1,54%...

B¶ng 1.12: NhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi theo thÞ tr−êng 2002 - 2006

(Toµn bé c¸c s¶n phÈm cã m· HS 2002: 8402, 8404, 8406, 8407, 8408, 8409, 8410, 8411, 8412, 8413, 8414)

§¬n vÞ: TriÖu USD

2002

2003

2004

2005

2006

TrÞ gi¸

ThÞ phÇn (%)

Trung Quèc

5.748,6

3,39

7.762,9

4,00

10.678,5

4,59

12.164,3

4,76

13.856,8

4,94

Ph¸p

11.637,0

6,85

12.760,2

6,57

13.661,3

5,87

15.416,8

6,03

17.397,9

6,20

§øc

17.534,0

10,33

21.979,8

11,32

25.731,2

11,05

27.409,1

10,72

29.196,4

10,41

Ên §é

0,0

0,00

972,0

0,50

1.309,5

0,56

1.903,9

0,74

2.768,1

0,99

Italy

5.677,2

3,34

7.136,7

3,67

7.738,3

3,32

8.289,4

3,24

8.879,7

3,16

NhËt B¶n

5.635,5

3,32

5.838,8

3,01

6.635,4

2,85

7.762,6

3,04

9.081,3

3,24

Malaysia

1.809,9

1,07

1.405,3

0,72

1.852,8

0,80

2.294,1

0,90

2.840,5

1,01

Hµn Quèc

3.704,3

2,18

3.762,4

1,94

4.529,1

1,95

4.972,7

1,95

5.459,7

1,95

Th¸i Lan

1.687,1

0,99

2.025,1

1,04

2.177,1

0,93

3.063,3

1,20

4.310,2

1,54

Anh

12.749,5

7,51

13.542,9

6,97

15.137,5

6,50

16.861,0

6,60

18.780,7

6,69

Mü

35.523,8

20,92

35.038,2

18,04

39.045,3

16,77

45.771,0

17,91

53.655,2

19,12

C¸c n−íc kh¸c

68.074,4

40,10

81.982,0

42,22

104.346,0

44,81

109.686,5

42,91

115.300,3

40,75

ThÕ giíi

169.781,4

100,0

194.206,2

100,0

232.842,0

100,0

255.594,7

100,00

280.570,7

100,0

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nh×n chung, c¸c n−íc ph¸t triÓn cã xu h−íng gi¶m nhËp khÈu m¸y ®éng lùc vµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã xu h−íng t¨ng nhËp khÈu c¸c mÆt hµng thuéc nhãm nµy.

ThÞ phÇn nhËp khÈu m¸y ®éng lùc cña Hoa Kú n¨m 2002 lµ 20,92%, ®Õn n¨m 2006, con sè nµy chØ cßn 19,12%. NhËp khÈu m¸y ®éng lùc cña Anh gi¶m tõ 7,51% n¨m 2002 xuèng cßn 6,69% vµo n¨m 2006. NhËp khÈu m¸y ®éng lùc cña Ph¸p gi¶m tõ 6,85% n¨m 2002 xuèng cßn 6,20% vµo n¨m 2006. Trong khi ®ã, nhËp khÈu m¸y ®éng lùc cña Trung Quèc t¨ng tõ 3,39% n¨m 2002 lªn 4,94% n¨m 2006 vµ sÏ cßn tiÕp tôc t¨ng trong thêi gian tíi. C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c cã thÞ phÇn nhËp khÈu m¸y ®éng lùc t¨ng, tuy nhiªn quy m« nhËp khÈu vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ.

- §èi víi nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp

C¸c n−íc ph¸t triÓn vÉn lµ nh÷ng n−íc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m ng− nghiÖp lín trªn thÕ giíi. Hoa Kú vÉn lµ n−íc nhËp khÈu s¶n phÈm nµy lín nhÊt thÕ giíi víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2006 ®¹t 9,91 tØ USD chiÕm 17,56% kim ng¹ch nhËp khÈu nhãm s¶n phÈm nµy cña thÕ giíi. TiÕp ®Õn lµ Ph¸p víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2006 ®¹t 4,86 tØ USD (chiÕm 8,62% kim ng¹ch nhËp khÈu thÕ giíi), ®øng thø 3 lµ §øc víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2006 ®¹t 2,56 tû USD (chiÕm 4,52% kim ng¹ch nhËp khÈu thÕ giíi).

§å thÞ 1.5: ThÞ phÇn nhËp khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô

n«ng, l©m, ng− nghiÖp thÕ giíi n¨m 2006

Italy 3,06%

Đức 4,52%

Pháp 8,62%

ấn Độ 0,28%

Nhật Bản 1,1%

Trung Quốc 1,01%

Malaysia 0,42%

Các nước khác 59%

Hàn Quốc 0,69%

Mỹ 17,56%

Thái Lan 1,14%

Anh 4,87%

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn còng nhËp khÈu khèi l−îng lín c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp. Tuy nhiªn, cïng víi nÒn n«ng nghiÖp ch−a ph¸t triÓn vµ ch−a ®−îc chuyªn m«n hãa cao th× thÞ phÇn nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña khu vùc nµy cßn h¹n chÕ. Kim ng¹ch nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc chØ chiÕm 1,01% thÞ phÇn thÕ giíi, Ên §é chØ chiÕm 0,28% thÞ phÇn, Malaixia chiÕm 0,42% thÞ phÇn vµ Th¸i Lan chiÕm 1,14% thÞ phÇn…Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nªu trªn mét phÇn do nhu cÇu tiªu dïng cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cßn nhiÒu h¹n chÕ, mÆt kh¸c, c¸c n−íc nµy ®ang theo ®uæi chiÕn l−îc s¶n xuÊt trong n−íc thay thÕ nhËp khÈu nªn gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp nhËp khÈu kh«ng lín.

B¶ng 1.13: NhËp khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng−

nghiÖp theo thÞ tr−êng 2002 - 2006

(C¸c s¶n phÈm cã m· HS 2002: 8432 , 8433 , 8434, 8435, 8436, 8437,

8438 8478, 8701)

§¬n vÞ: TriÖu USD

2002

2003

2004

2005

2006

TrÞ gi¸

ThÞ phÇn (%)

459,7

1,39

701,9

1,71

784,1

1,49

670,4

1,23

573,2

1,01

Trung Quèc

3.187,7

9,65

3.782,9

9,20

4.084,9

7,75

4.459,8

8,17

4.869,1

8,62

Ph¸p

2.351,3

7,12

2.732,2

6,64

3.467,8

6,58

2.977,2

5,46

2.556,0

4,52

§øc

0,0

0,00

54,9

0,13

90,5

0,17

118,8

0,22

155,9

0,28

Ên §é

1.351,0

4,09

1.719,6

4,18

1.941,4

3,69

1.831,9

3,36

1.728,6

3,06

Italy

467,4

1,42

565,2

1,37

629,2

1,19

625,1

1,15

621,0

1,10

NhËt B¶n

136,3

0,41

159,1

0,39

245,5

0,47

242,7

0,44

239,9

0,42

Malaysia

374,4

1,13

404,2

0,98

398,6

0,76

395,1

0,72

391,6

0,69

Hµn Quèc

233,2

0,71

256,7

0,62

290,0

0,55

431,7

0,79

642,6

1,14

Th¸i Lan

1.748,4

5,29

2.079,2

5,06

2.490,4

4,73

2.618,7

4,80

2.753,6

4,87

Anh

5.142,4

15,57

5.590,1

13,59

7.707,9

14,63

8.744,0

16,03

9.919,4

17,56

Mü

17.558,2

53,22

23.084,0

56,13

30.544,5

57,72

31.438,5

57,63

32.358,7

56,73

C¸c n−íc kh¸c

33.027,0

100,00

41.130,0

100,0

52.674,7

100,0

54.553,7

100,00

56.499,7

100,0

ThÕ giíi

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nh×n chung, ngo¹i trõ Hoa Kú cã thÞ phÇn nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬

khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp t¨ng tõ 15,57% n¨m 2002 lªn 17,56% n¨m

2006 cßn hÇu hÕt c¸c n−íc ph¸t triÓn cã xu h−íng gi¶m nhËp khÈu nhãm s¶n

phÈm nµy do thÞ tr−êng thÕ giíi ®· t−¬ng ®èi b·o hßa (Ph¸p gi¶m thÞ phÇn

nhËp khÈu ®èi víi nhãm s¶n phÈm nªu trªn tõ 9,65% n¨m 2002 xuèng cßn

8,62% n¨m 2006, §øc gi¶m tõ 7,12% n¨m 2002 xuèng cßn 4,52% vµo n¨m

2006). MÆt kh¸c, thÞ phÇn cña nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn còng ®ang t¨ng lªn

vµ më ra nhiÒu c¬ héi cho c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c v× c¸c n−íc nµy

ngoµi viÖc theo ®uæi chiÕn l−îc s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng l©m ng− nghiÖp hä cßn theo ®uæi chiÕn l−îc s¶n

xuÊt ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c.

- Nhãm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ c¸c s¶n phÈm cÇn thiÕt ®èi víi mäi nÒn kinh tÕ

nªn hÇu hÕt c¸c n−íc ®Òu tiªu dïng c¸c lo¹i s¶n phÈm thuéc nhãm nµy. Do

tÝnh chÊt ®a d¹ng cña s¶n phÈm nªn kh«ng cã n−íc nµo cã thÓ tù s¶n xuÊt

®−îc tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng yªu cÇu tiªu thô néi ®Þa. V× vËy, ngay c¶

nh÷ng n−íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu mét sè thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn còng

ph¶i nhËp khÈu c¸c lo¹i thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c mµ hä ch−a s¶n xuÊt ®−îc ®Ó phôc

vô nhu cÇu trong n−íc.

§å thÞ 1.6: ThÞ phÇn nhËp khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn thÕ giíi n¨m 2006

Trung Quốc 9,21%

Pháp 4,21%

Đức 6,41%

ấn Độ 1,12%

Các nước khác 42,85%

Italy 2,58%

Nhật Bản 4,55%

Malaysia 1,39%

Mỹ 19,57%

Anh 3,47%

Hàn Quốc 2,74%

Thái Lan 1,89%

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

C¸c n−íc nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lín lµ: Hoa Kú, §øc, NhËt

B¶n... Ngoµi ra, mét sè n−íc thuéc nhãm n−íc c«ng nghiÖp míi nh− Hµn

Quèc vµ nh÷ng n−íc ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi m¹nh mÏ nh− Trung

Quèc hµng n¨m còng nhËp khÈu mét khèi l−îng lín thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn tõ

c¸c n−íc kh¸c.

B¶ng 1.14 : NK thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn TG theo thÞ tr−êng 2002 - 2006

(C¸c s¶n phÈm cã m· HS 2002: 8501, 8502, 8503, 8504, 8507, 8508, 8509,

8511, 8533, 8544)

§¬n vÞ: TriÖu USD

2002

2003

2004

2005

2006

ThÞ

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

(%)

Trung

8.824,8

5,02

11.442,9

7,23

15.887,5

8,37

18.103,0

8,78

20.627,4

9,21

Quèc

5.653,9

3,22

6.741,7

4,26

7.761,4

4,09

8.559,2

4,15

Ph¸p

9.439,0

4,21

11.791,5

6,71

14.221,3

8,99

17.135,8

9,03

15.688,5

7,61

§øc

14.363,4

6,41

1,0

0,00

837,6

0,53

1.255,3

0,66

1.775,6

0,86

Ên §é

2.511,6

1,12

3.543,6

2,02

4.398,1

2,78

5.014,0

2,64

5.388,5

2,61

Italy

5.791,0

2,58

6.732,0

3,83

7.672,0

4,85

8.683,9

4,58

9.412,0

4,56

NhËt B¶n

10.201,1

4,55

2.321,0

1,32

2.157,6

1,36

2.576,9

1,36

2.834,7

1,37

Malaysia

3.118,3

1,39

3.022,8

1,72

3.529,0

2,23

4.218,1

2,22

5.089,3

2,47

Hµn Quèc

6.140,4

2,74

1.850,9

1,05

1.922,5

1,22

2.151,9

1,13

3.020,4

1,46

Th¸i Lan

4.239,4

1,89

5.437,5

3,10

6.158,9

3,89

7.419,1

3,91

7.596,3

3,68

Anh

7.777,7

3,47

29.661,9

16,89

30.377,1

19,20

34.013,1

17,93

38.618,4

18,73

Mü

43.847,2

19,57

C¸c n−íc

96.828,7

55,12

68.737,0

43,46

83.599,1

44,08

90.099,6

43,72

97.105,6

42,86

kh¸c

175.669,6

100,0

158.195,6

100,0

189.716,2

100,0

206.185,6

100,00

ThÕ giíi

224.084,7

100

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy: Xu h−íng nhËp khÈu thiÕt bÞ ®iÖn ngµy cµng tËp trung h¬n. Trong vßng 5 n¨m, nhËp khÈu cña 11 n−íc nghiªn cøu ®· t¨ng tõ 44,88% thÞ phÇn nhËp khÈu thiÕt bÞ ®iÖn cña thÕ giíi lªn 56,28%. §a sè c¸c n−íc nghiªn cøu ®Òu t¨ng nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

vµ ®©y lµ c¬ héi ®Ó c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã thÓ ®Çu t− ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm s¶n phÈm nµy.

III- Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n

§Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn viÖc t¨ng nhanh kim ng¹ch vµ chñng lo¹i c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi ®Ó t×m bµi häc lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt.

Víi ®iÒu kiÖn, ph¹m vi cô thÓ vµ giíi h¹n vÒ tµi liÖu nghiªn cøu, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña Malaysia vµ Hµn Quèc vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc.

phÈm c¬ khÝ cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi

1 - Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn cña

Malaysia

Malaysia lµ n−íc cã ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn nãi chung ra ®êi vµ ph¸t triÓn tõ ®Çu nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX. ë giai ®o¹n ®Çu khi míi ®−îc h×nh thµnh, ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia chñ yÕu s¶n xuÊt theo ®Þnh h−íng cña ChÝnh phñ nh»m môc ®Ých thay thÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c s¶n phÈm gåm: ThiÕt bÞ ®iÖn d©n dông, m¸y mãc c«ng cô ®iÖn, d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn…

Mét ®iÓm cÇn chó ý lµ ë giai ®o¹n nµy, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia ph¸t triÓn chñ yÕu dùa trªn c¬ së liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n−íc ngoµi. ChØ trong mét thêi gian ng¾n, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ë Malaysia ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ vµ v−ît ra khái môc tiªu ban ®Çu lµ s¶n xuÊt hµng hãa thay thÕ nhËp khÈu.

HiÖn nay, t¹i Malaysia, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn ®−îc chia thµnh 4 nhãm chÝnh gåm: C¸c thiÕt bÞ ®iÖn gia dông, d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn c«ng nghiÖp vµ c¸c dông cô ®iÖn. Nh− vËy, ë Malaysia, chiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ®−îc x¸c ®Þnh rÊt râ rµng cho tõng nhãm hµng cô thÓ. Trong ®ã, lÜnh vùc s¶n xuÊt d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ®−îc x¸c ®Þnh lµ mét trong 4 nh¸nh ph¸t triÓn träng t©m trong ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia.

MÆt kh¸c, ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt l−îng ®èi víi c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña Malaysia ®−îc thùc hiÖn rÊt nghiªm tóc vµ cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao. Mäi s¶n phÈm ®iÖn xuÊt khÈu cña Malaysia ®Òu ph¶i ®¸p øng nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ chÊt l−îng gåm ISO 9002, ISO 14.000, International Electrical Commission…

Ngoµi ra, c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña Malaysia xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng c¸c n−íc thuéc Liªn minh Ch©u ¢u (EU) cßn ph¶i ®¸p øng tiªu chuÈn EMC (Electromagnetic Comptibility) vµ ®èi víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu sang Hoa Kú cßn ph¶i ®¸p øng tiªu chuÈn UL (Underwriter Laboratories).

Hay nãi c¸ch kh¸c, chÊt l−îng s¶n phÈm xuÊt khÈu ®ang ®−îc coi lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chiÕn l−îc cña Malaysia trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm ®iÖn cña m×nh.

Ngoµi yÕu tè chÊt l−îng s¶n phÈm, chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ ®iÖn xuÊt khÈu cña Malaysia còng lµ vÊn ®Ò ®−îc ChÝnh phñ n−íc nµy quan t©m.

ChØ tÝnh trong giai ®o¹n 1996 - 2005, ®· cã 355 dù ¸n FDI ®−îc ChÝnh phñ Malaysia cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn vµ tíi nay ®· cã 238 dù ¸n ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Riªng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn, hiÖn Malaixia cã 185 doanh nghiÖp FDI ®ang ho¹t ®éng võa ®¸p øng nhu cÇu sö dông trong n−íc võa phôc vô cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

HiÖn t¹i, Malaysia cïng víi ViÖt Nam ®ang ®øng trong nhãm n−íc trung b×nh cña thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn víi kim ng¹ch n¨m 2005 ®¹t kho¶ng 550 triÖu USD, cao h¬n kho¶ng 100 triÖu USD so víi quy m« xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, Malaysia ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng n−íc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn tiÒm n¨ng víi nhiÒu −u thÕ næi bËt.

trªn thÕ giíi vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn mÆc dï ngµnh c«ng nghiÖp nµy cña Malaysia ph¸t triÓn t−¬ng ®èi m¹nh.

Riªng ®èi víi lo¹i d©y c¸p bäc ®ång, ë Malaysia chñ yÕu do c¸c doanh nghiÖp FDI s¶n xuÊt theo ®Þnh h−íng xuÊt khÈu râ rµng. Mét trong nh÷ng nhµ m¸y hiÖn ®¹i nhÊt trªn thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm nµy lµ nhµ m¸y cña TËp ®oµn Elektrisola ®ang ®−îc ®Æt t¹i Bentong - Malaysia.

HiÖn t¹i, ChÝnh phñ Malaysia ®ang cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn. Theo ®ã, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn nãi chung ®−îc h−ëng mét trong hai h×nh thøc −u ®·i vÒ thuÕ nh− sau:

- H×nh thøc PS (−u tiªn cho c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt tiªn phong): MiÔn 70% thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong vßng 5 n¨m ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng (riªng ®èi víi khu vùc hµnh lang b¸n ®¶o phÝa §«ng Malaysia, khu Sabah vµ khu Sarawak lµ 85%);

- H×nh thøc ITA (hç trî thuÕ ®Çu t−): MiÔn 60% thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi nh÷ng kho¶n chi ®· ®−îc kiÓm to¸n (riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh t¹i hµnh lang b¸n ®¶o phÝa §«ng Malaysia, khu Sabah vµ khu Sarawak, con sè nµy lµ 80%).

§Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, trong nh÷ng n¨m tíi, søc Ðp c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Malaysia lµ rÊt lín do n−íc nµy kh«ng cã lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng rÎ nh− c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc. V× vËy, h−íng −u tiªn trong ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn nãi chung vµ s¶n xuÊt d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn nãi riªng cña Malaysia lµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ chÊt l−îng hµng hãa, n©ng cao gi¸ trÞ gia t¨ng trong c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp trong n−íc…

2 - Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p

®iÖn cña Hµn Quèc

Trªn thÞ tr−êng d©y c¸p ®iÖn thÕ giíi, Hµn Quèc ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét

trong nh÷ng quèc gia kh¸ thµnh c«ng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu.

N¨m 2003, Hµn Quèc ®øng thø 15 thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn

víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t trªn 800 triÖu USD. N¨m 2004, Hµn Quèc ®·

v−¬n lªn vÞ trÝ thø 7 thÕ giíi víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t gÇn 1,1 triÖu USD.

T¹i Hµn Quèc, HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt ngµnh ®iÖn (KOEMA- Korea

Electrical Manufactures Association) lµ tæ chøc ®ãng vai trß quan träng ®−îc

thµnh lËp theo LuËt Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµn Quèc vµ ®ãng vai trß lµ

ng−êi x©y dùng vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp ho¹t

®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn (trong ®ã bao gåm c¸c doanh nghiÖp

s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn).

Víi 170 thµnh viªn, trong nh÷ng n¨m qua, KOEMA ®· ho¹t ®éng rÊt

hiÖu qu¶ trong viÖc hç trî s¶n xuÊt, xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn

cho c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc th«ng qua mét sè c¸c ho¹t ®éng nh−:

- Tæ chøc Héi chî quèc tÕ Seoul th−êng niªn chuyªn ®Ò vÒ s¶n phÈm

ngµnh ®iÖn (Seoul Internatioal Electric Fair - SIEF) víi sù b¶o trî cña Bé

C«ng th−¬ng vµ N¨ng l−îng Hµn Quèc, Côc Qu¶n lý doanh nghiÖp võa vµ nhá

Hµn Quèc vµ TËp ®oµn §iÖn lùc Hµn Quèc. §©y lµ héi chî rÊt cã uy tÝn vµ

quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn

cña Hµn Quèc mµ cßn lµ mét sù kiÖn lín trong thÞ tr−êng s¶n xuÊt vµ xuÊt

khÈu d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn cña thÕ giíi.

- Thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c trao ®æi c«ng nghÖ vµ th«ng tin thÞ tr−êng

vÒ mÆt hµng d©y vµ c¸p ®iÖn còng nh− c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn kh¸c. §Õn

nay, KOEMA ®· thiÕt lËp ®−îc mèi quan hÖ hîp t¸c víi nhiÒu tËp ®oµn s¶n

xuÊt, kinh doanh thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lín trªn thÕ giíi.

- Thóc ®Èy ho¹t ®éng hîp t¸c trong lÜnh vùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn,

qu¶n lý chÊt l−îng, ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt

khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn trªn ph¹m vi c¶ n−íc.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Hµn Quèc tËp trung s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu

nhãm s¶n phÈm d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn dïng cho ngµnh c«ng nghiÖp « t«, gåm

c¸c lo¹i c¸p ®ång trôc, bé d©y ®¸nh löa vµ c¸c lo¹i d©y dÉn ®iÖn dïng cho ®iÖn ¸p kh«ng qu¸ 80V…§©y lµ nhãm mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu chiÕm kho¶ng 1/2 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cña Hµn

Quèc vµ lµ nhãm hµng cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cao nhÊt trong c¸c

chñng lo¹i d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cña n−íc nµy.

Ng−îc l¹i, Hµn Quèc lµ n−íc kh«ng tËp trung qu¸ nhiÒu vµo ph¸t triÓn

s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng c¸p quang. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, gi¸ trÞ xuÊt

khÈu mÆt hµng c¸p quang cña Hµn Quèc chØ ®¹t kho¶ng trªn d−íi 50 triÖu

USD/n¨m (chiÕm kho¶ng 6% kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y ®iÖn c¸p ®iÖn cña

n−íc nµy) vµ cã møc t¨ng tr−ëng kh«ng ®¸ng kÓ.

3 - Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬

khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña Trung

Quèc

§Çu nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû tr−íc, Trung Quèc ®· x¸c ®Þnh: "Lèi

tho¸t c¬ b¶n cña n«ng nghiÖp lµ c¬ giíi ho¸". §Õn nay, trong ®−êng lèi chung

vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, §¶ng vµ ChÝnh phñ Trung Quèc vÉn coi c¬ giíi ho¸

lµ then chèt, lµ nh©n tè ®Çu tiªn cña hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ coi nhiÖm vô

"®Èy m¹nh c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp" lµ träng t©m ph¸t triÓn.

Thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch më cöa kinh tÕ, nhÊt lµ tõ ®Çu nh÷ng

n¨m 90 cña thÕ kû 20 ®Õn nay, ho¹t ®éng c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp Trung

Quèc ®· cã nh÷ng b−íc tiÕn míi, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, n©ng cao søc

s¶n xuÊt ë n«ng th«n, t¨ng hiÖu qu¶ n«ng nghiÖp vµ thu nhËp cña n«ng d©n,

thóc ®Èy sù chuyÓn ®æi nÒn n«ng nghiÖp truyÒn thèng sang n«ng nghiÖp hiÖn

®¹i. KÕt qu¶ ®¹t ®−îc lµ tæng trang bÞ vÒ c¬ giíi n«ng nghiÖp kh«ng ngõng

t¨ng cao, sè l−îng m¸y kÐo cã 14,46 triÖu chiÕc (trong ®ã m¸y kÐo võa vµ lín

lµ 900 ngµn chiÕc), m¸y liªn hîp gÆt ®Ëp lµ 310 ngµn chiÕc, « t« 3 b¸nh vµ 4

b¸nh cì nhá dïng vËn chuyÓn ë n«ng th«n trªn 18 triÖu chiÕc…

Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña phong trµo c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp

cïng víi sù gia t¨ng nhanh cña vèn ®Çu t− (c¶ vèn trong n−íc vµ vèn FDI),

s¶n l−îng vµ gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña

Trung Quèc t¨ng lªn nhanh chãng, kh«ng chØ ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n−íc

mµ cßn giµnh mét phÇn cho xuÊt khÈu.

B¶ng 1.15: XuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp

cña Trung Quèc giai ®o¹n 2002 - 2006

(C¸c s¶n phÈm cã m· HS 2002 lµ: 8432 , 8433 , 8434, 8435, 8436, 8437, 8438

8478, 8701)

§¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD

2002

2003

2004

2005

2006

ThÞ

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

phÇn

TrÞ gi¸

ThÞ

(%)

phÇn

331,2

0,88

510,3

1,11

640,2

1,09

960,5

1,49

1.141

2,30

Trung Quèc

37.794,6

100

45.977,8

100

58.520,8

100

64.312,4

100

70.677

100

ThÕ giíi

Nguån: UN Comtrade statistic 2005 vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

B¶ng sè liÖu trªn cho thÊy, kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ thÞ phÇn cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc t¨ng kh¸ nhanh trong giai ®o¹n 2002 - 2006. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc ®¹t 331,2 triÖu USD, chiÕm 0,88% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp toµn thÕ giíi. C¸c con sè t−¬ng øng n¨m 2005 lµ 960,5 triÖu USD vµ 1,49% vµ n¨m 2006 lµ 1.141 triÖu USD vµ 2,3%,

ThÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc lµ c¸c n−íc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë ch©u ¸, ch©u Phi vµ mét sè n−íc ch©u Mü.

(%)

vµ m¸y chÕ biÕn s÷a, m¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i dïng trong chÕ biÕn rau qu¶, m¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay ph©n lo¹i ngò cèc, m¸y chÕ biÕn dïng cho c«ng nghiÖp thùc phÈm, m¸y kÐo, m¸y b¬m vµ mét sè lo¹i m¸y phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh¸c.

Nh×n chung, víi chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh, ®a d¹ng ho¸ cÊp ®é chÊt l−îng vµ gi¸ c¶, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc (®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i m¸y phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã c«ng suÊt võa vµ nhá) ®· ®−îc xuÊt khÈu ®Õn nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi.

4 - Mét sè bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam

Th«ng qua viÖc nghiªn cøu kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña Malaysia, Hµn Quèc, Trung Quèc, mét sè bµi häc kinh nghiÖm rót ra cho ViÖt Nam lµ:

- ViÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ ba nhãm s¶n phÈm lùa chän nãi riªng cÇn ph¶i cã ®Þnh h−íng chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch râ rµng trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp vµ kÕ ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña quèc gia.

Kinh nghiÖm vÒ viÖc ®Þnh h−íng ph¸t triÓn sím ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia ®· ®−a ®Õn cho hä nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn cña n−íc nµy.

Bªn c¹nh ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ngµnh, viÖc ®Þnh h−íng ph¸t triÓn mÆt hµng cô thÓ cho phï hîp víi lîi thÕ cña doanh nghiÖp vµ quèc gia lµ hÕt søc quan träng. Nhê vµo viÖc tËp trung s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nhãm d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn dïng cho ngµnh s¶n xuÊt «t« nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy hµng n¨m chiÕm tíi 50% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cña Hµn Quèc. Ng−îc l¹i, Hµn Quèc kh«ng tËp trung vµo s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng c¸p quang nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy chØ chiÕm 5 - 6% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cña n−íc nµy.

- §Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän, bªn c¹nh nh÷ng −u ®·i ®Ó ph¸t triÓn mÆt hµng, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i nh»m thu hót ®Çu t− tõ mäi nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ë c¸c vïng miÒn trong n−íc theo h−íng −u ®·i ë møc ®é cao h¬n cho c¸c doanh nghiÖp tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh 39

doanh ë nh÷ng tØnh, vïng, khu vùc cã kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. Malaysia lµ n−íc ®· kh¸ thµnh c«ng khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch nµy.

- Kinh nghiÖm vÒ viÖc tæ chøc vµ ph¸t huy vai trß cña HiÖp héi ngµnh

hµng

HiÖp héi ngµnh hµng cña nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cÇn ®−îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo ®Þnh h−íng râ rµng, mang tÝnh chuyªn nghiÖp cao vµ thùc sù xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp. HiÖp héi doanh nghiÖp ph¶i lµ ng−êi tham m−u, ®Þnh h−íng cho doanh nghiÖp trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghÖ, t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr−êng...

HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt ngµnh ®iÖn (KOEMA) cña Hµn Quèc ®−îc ®¸nh gi¸ cao trong vai trß lµ ng−êi x©y dùng vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn nãi chung vµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn nãi riªng.

- Kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi viÖc s¶n xuÊt vµ

xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

Lµ ngµnh s¶n xuÊt quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia, ho¹t ®éng cña ngµnh c¬ khÝ nãi chung cÇn ®−îc sù quan t©m thÝch ®¸ng cña ChÝnh phñ vµ cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc. ViÖc nhËn thøc ®óng ®¾n vai trß cña ngµnh c¬ khÝ trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cô thÓ ®Ó cã h−íng ®Çu t− ph¸t triÓn thÝch ®¸ng lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt.

Theo kinh nghiÖm cña Malaysia, ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, ChÝnh phñ ®· ®Þnh h−íng cho doanh nghiÖp c¬ khÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm thuéc nhãm thiÕt bÞ ®iÖn nh»m môc ®Ých thay thÕ nhËp khÈu vµ chñ yÕu dùa trªn c¬ së liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n−íc ngoµi. ë giai ®o¹n sau ®ã, khi ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ë Malaysia ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ l−îng hµng ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng chØ phôc vô c¸c ngµnh kinh tÕ trong n−íc vµ tiªu dïng cña d©n c− mµ cßn giµnh mét phÇn lín cho xuÊt khÈu.

MÆt kh¸c, ë Malaysia, chiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ®−îc x¸c ®Þnh rÊt râ rµng cho tõng nhãm hµng cô thÓ (bao gåm 4 lo¹i c¬ b¶n lµ: C¸c thiÕt bÞ ®iÖn gia dông, d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn c«ng nghiÖp vµ c¸c dông cô ®iÖn). §©y lµ nh÷ng nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ mµ n−íc nµy cã tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu.

Ngoµi ra, ChÝnh phñ Malaysia còng dïng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ (thuÕ) ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ë c¸c

vïng, khu vùc trong n−íc cã kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn h¬n ®Ó t¹o sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng kinh tÕ trong n−íc.

§©y lµ bµi häc quý ®èi víi ViÖt Nam trong viÖc ®Þnh h−íng ph¸t triÓn

kinh tÕ vïng vµ ngµnh mét c¸ch phï hîp.

Ch−¬ng 2

Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2006

Theo ®¸nh gi¸ cña Bé C«ng nghiÖp, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña ngµnh c¬ khÝ n¨m 2005 ®¹t 91.709 tû ®ång (gi¸ so s¸nh 1994), t¨ng 27,2% so víi 2004 vµ t¨ng 222,5% so víi n¨m 2001, chiÕm 22% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tù trang bÞ ®−îc 36% nhu cÇu thÞ tr−êng trong n−íc. C¸c nhãm s¶n phÈm: M¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... ®· cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n−íc vµ tõng b−íc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

HiÖn c¶ n−íc cã kho¶ng 53.000 c¬ së s¶n xuÊt c¬ khÝ, thu hót trªn 500.000 lao ®éng, chiÕm gÇn 12% lao ®éng c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c thµnh phè Hµ Néi, Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng... Vïng ®ång b»ng B¾c Bé vµ vïng §«ng Nam Bé chiÕm gÇn 90% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ngµnh c¬ khÝ c¶ n−íc. Tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¬ khÝ so víi toµn ngµnh c«ng nghiÖp ®· t¨ng tõ 8% lªn 11,2%.

Nh×n chung, trong giai ®o¹n 2001 - 2006, c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc thµnh qu¶ b−íc ®Çu ®¸ng ghi nhËn. Mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ ngoµi viÖc ®¸p øng tèt cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nh−: §iÖn lùc, xi m¨ng, mÝa ®−êng, giÊy vµ bét giÊy, ph©n bãn, chÕ biÕn thùc phÈm...cßn trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu míi.

- §èi víi ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc: HiÖn t¹i, ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc ViÖt Nam cã thÓ s¶n xuÊt tíi 30.000 m¸y/n¨m, ®¸p øng ®−îc kho¶ng 30% nhu cÇu thÞ tr−êng trong n−íc. S¶n phÈm ®· cã tÝnh n¨ng cao h¬n c¸c lo¹i ®éng c¬ thÕ hÖ cò vµ h¬n h¼n ®éng c¬ cïng lo¹i cña Trung Quèc, dÇn chiÕm l¹i thÞ phÇn néi ®Þa vÒ m¸y ®éng lùc ®ang bÞ hµng nhËp lËu gi¸ rÎ Trung Quèc lÊn ¸t. S¶n phÈm ®· ®−îc xuÊt khÈu ®i nhiÒu n−íc.

I - Mét sè nÐt vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

- Ngµnh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp ®· s¶n xuÊt ®−îc c¸c lo¹i b¬m tiªu óng ®Õn 36.000m3/h, c¸c lo¹i thiÕt bÞ dïng trong c«ng nghiÖp mÝa ®−êng, c«ng suÊt tõ 1.000 - 8.000 tÊn mÝa c©y/ngµy, c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt cao su mñ kh« ®Õn 6.000 tÊn/n¨m, d©y chuyÒn thiÕt bÞ xay x¸t g¹o c«ng suÊt ®Õn 50 tÊn lóa/ca, c¸c m¸y xay x¸t nhá ë n«ng th«n, thiÕt bÞ s¬ chÕ cµ phª theo ph−¬ng ph¸p −ít, c«ng suÊt 0,75 - 3 tÊn/h, c¸c thiÕt bÞ c−a xÎ chÕ biÕn gç, c¸c thiÕt bÞ chÕ biÕn chÌ, c¸c m¸y canh t¸c nhá cho n«ng th«n, gãp phÇn ®−a møc ®é c¬ giíi ho¸ kh©u lµm ®Êt tÝnh b×nh qu©n c¶ n−íc ®· ®¹t trªn 35%. §Æc biÖt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nhá ®· t×m ®−îc chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr−êng néi ®Þa, phôc vô ®¾c lùc chñ tr−¬ng c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam .

- Ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®· s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm ®a d¹ng vµ nhiÒu chñng lo¹i tõ c¸c ®éng c¬ xoay chiÒu 1 pha, 3 pha cã c«ng suÊt ®Õn 1.000KW vµ ®iÖn ¸p ®Õn 6 KV, m¸y biÕn ¸p cã dung l−îng vµ ®iÖn ¸p kh¸c nhau, d©y vµ c¸p ®iÖn, thiÕt bÞ thuû ®iÖn nhá (tuèc bin, m¸y ph¸t) ®Õn c¸c lo¹i khëi ®éng tõ, cÇu dao, cÇu ch×, ¸p - t« - m¸t, m¸y biÕn dßng, ®ång hå ®o ®iÖn, b¶ng ®iÖn h¹ thÕ vµ cao thÕ...

B¶ng 2.1. T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ chñ yÕu cña ViÖt Nam

§¬n vÞ tÝnh 2001 2002 2003 2004 2005 2006

N«ng cô cÇm tay Ngh×n c¸i 15.918 20.639 21.752 20.756 21.549 22.421

13.705 12.944 11.696 18.257 19.435 20.523 Xe c¶i tiÕn C¸i

C¸i 3.496 3.578 7.787 10.038 11.440 11.672 M¸y b¬m n«ng nghiÖp

§Çu m¸y b¬m n−íc Ngh×n c¸i 208 304 761 460 555 576

B¬m thuèc trõ s©u Ngh×n c¸i 70,4 52,4 51,7 52,7 54 55,3

1.932 3.052 7.889 8.607 9.415 9.871 C¸i M¸y kÐo vµ xe vËn chuyÓn

M¸y tuèt lóa khg cã

M¸y tuèt lóa cã ®g c¬ 11.877 12.997 10.021 17.571 18.853 18.935 C¸i

®.c¬

C¸i 7.061 12.094 6.722 10.903 11.605 12.406

M¸y xay x¸t C¸i 12.484 13.433 10.112 5.749 6.480 6.857

M¸y c«ng cô C¸i 4.121 6.821 8.666 5.831 7.769 7.920

§éng c¬ ®iªzen C¸i 30.329 107.433 184.418 182.443 145.450 152.521

§éng c¬ ®iÖn C¸i 45.855 64.085 95.779 132.320 134.445 135.843

M¸y biÕn thÕ C¸i 13.535 18.633 33.364 50.146 45.541 46.876

Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2006, Tæng côc Thèng kª.

Tõ nhiÒu n¨m nay, c¸c c«ng ty s¶n xuÊt trong ngµnh ®· thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t− n©ng cÊp thiÕt bÞ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt phôc vô tiªu dïng vµ xuÊt

D©y ®iÖn TriÖu mÐt 146,5 429,7 1.150,6 1.031,9 1.136,2 1.214,5

khÈu. §iÓn h×nh lµ C«ng ty M¸y kÐo - M¸y n«ng nghiÖp Hµ §«ng (tØnh Hµ T©y) ®· ®Çu t− 15,1 tû VN§ c¶i t¹o c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong ®ã cã d©y chuyÒn s¬n sÊy hiÖn ®¹i, n©ng cao ®¸ng kÓ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt, chÊt l−îng m¸y kÐo B«ng Sen. Tõ chç s¶n xuÊt m¸y kÐo cì nhá 2 b¸nh (BS 8 ®Õn BS 15), ®Õn nay, C«ng ty nµy ®· s¶n xuÊt hµng lo¹t m¸y kÐo nhá 4 b¸nh cì 20 CV (BS 20) vµ 30 CV (BS 30) cã n¨ng suÊt cao h¬n, ®a n¨ng h¬n, liªn hîp víi cµy ch¶o 3 l−ìi, phay ®Êt 1,3m b¸nh lång ®Ó lµm ®Êt, m¸y r¹ch hµng, vun luèng, b¬m n−íc, r¬ - moãc vËn chuyÓn... vµ cßn dïng ®Ó kÐo m¸y xay x¸t, tuèt lóa, ph¸t ®iÖn...

C«ng ty Phô tïng 1 (ThÞ x· S«ng C«ng - Th¸i Nguyªn) ®· ®Çu t− d©y chuyÒn ®óc s¬mi, n©ng cÊp d©y chuyÒn s¶n xuÊt b¸nh r¨ng vµ x−ëng nhiÖt luyÖn, më réng thÞ tr−êng s¶n xuÊt hép sè thuû phôc vô ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê, m¸y sôc khÝ phôc vô nu«i t«m...

C«ng ty chÕ t¹o ®éng c¬ (VINAPPRO) vµ C«ng ty M¸y n«ng nghiÖp miÒn Nam (VIKYNO) t¹i Thµnh phè Biªn Hoµ (TØnh §ång Nai) lµ 2 c«ng ty s¶n xuÊt ®éng c¬ diezel cì nhá theo chuyÓn giao c«ng nghÖ cña 2 h·ng YANMAR vµ KUBOTA næi tiÕng cña NhËt B¶n. Trong giai ®o¹n ®Çu, c¸c doanh nghiÖp nµy chØ thùc hiÖn viÖc l¾p r¸p c¸c bé linh kiÖn nhËp CKD, nh−ng ®Õn nay ®· n©ng dÇn tû lÖ néi ®Þa ho¸ lªn tíi trªn 80%.

C«ng ty Diesel S«ng C«ng ®ang cã dù ¸n ®Çu t− c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho s¶n xuÊt ®éng c¬ diezel 100 - 230 CV, víi tæng møc ®Çu t− tíi gÇn 610 tû VN§. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, C«ng ty Diesel S«ng C«ng sÏ tiÕp tôc ®Çu t− thiÕt bÞ ®Ó s¶n xuÊt ®éng c¬ diezen ®Õn 400 CV sö dông cho c¸c m¸y kÐo cì lín vµ tµu ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê.

Ngoµi c¸c doanh nghiÖp lín kÓ trªn, c¸c c«ng ty t− nh©n s¶n xuÊt m¸y n«ng nghiÖp còng ®ang cã xu h−íng ph¸t triÓn. NÕu nh− trong lÜnh vùc s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc vµ thiÕt bÞ ®iÖn, c¸c DNNN chiÕm tû träng chñ yÕu th× trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thiÕt bÞ c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp ngoµi Nhµ n−íc l¹i chiÕm tû träng ®¸ng kÓ (xem Phô lôc 1).

§øng ®Çu ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ Tæng c«ng ty ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn (VEC) ®· s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm ®a d¹ng vµ nhiÒu chñng lo¹i, ®¹t c¸c tiªu chuÈn TCVN, IEC vµ t−¬ng ®−¬ng, ®−îc sö dông réng r·i trªn l−- íi ®iÖn quèc gia nh−: C¸c lo¹i m¸y biÕn ¸p (MBA) ph©n phèi, MBA truyÒn t¶i cã c«ng suÊt ®Õn 250 MVA, ®iÖn ¸p ®Õn 220 KV vµ ®· nghiªn cøu- thiÕt kÕ xong MBA 500 KV; C¸c lo¹i c¸p nh«m trÇn t¶i ®iÖn A, AC, tiÕt diÖn tõ 16 ÷ 600 mm2; C¸c lo¹i c¸p chèng sÐt; Tñ ®iÖn h¹ thÕ vµ trung thÕ; Tñ tù ®éng ARV hîp bé víi MBA 110 - 220KV; ThiÕt bÞ thñy ®iÖn nhá trän bé tõ 1 - l0.000 KW; C¸c lo¹i d©y ®ång dÑt, ®ång l¸, ®ång thanh...

§Æc biÖt, s¶n phÈm m¸y biÕn ¸p, d©y c¸p nh«m, d©y ®ång dÑt vµ ®ång l¸, ®ång thanh ®· ®−îc cÊp chøng chØ ISO 9001. Phßng thÝ nghiÖm ®iÖn cao ¸p do doanh nghiÖp nµy qu¶n lý ®· ®−îc cÊp chøng chØ c«ng nhËn lµ Phßng thÝ nghiÖm hîp chuÈn Vilas - 065.

VÒ chÕ t¹o ®éng c¬ ®iÖn: C«ng ty chÕ t¹o §iÖn c¬ (cã 5 m¸y tiÖn c«ng nghÖ cao) vµ C«ng ty M¸y ®iÖn ViÖt Nam - Hunggari víi 2 trung t©m gia c«ng ®øng, 1 trung t©m gia c«ng ngang c«ng nghÖ cao (cã 6 m¸y tiÖn c«ng nghÖ cao) ®· s¶n xuÊt ®−îc c¸c lo¹i ®éng c¬ lín c«ng suÊt ®Õn 2,5 MW vµ söa ch÷a, phôc håi ®éng c¬ ®iÖn ®Õn c«ng suÊt 6,5 MW.

VÒ m¸y biÕn ¸p, C«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn §«ng Anh ®· vµ ®ang

s¶n xuÊt m¸y biÕn ¸p 220 KV, c«ng suÊt 125 MVA vµ 250 MVA.

Tuy nhiªn, víi s¶n l−îng ®iÖn ngµy cµng t¨ng (trung b×nh t¨ng 14,5%/n¨m tõ 1993 ®Õn nay) th× ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ViÖt Nam ph¶i gia t¨ng nhanh s¶n l−îng s¶n xuÊt míi ®¸p øng ®ñ nhu cÇu sö dông trong n−íc. §Æc biÖt, chóng ta ch−a s¶n xuÊt ®−îc mét sè thiÕt bÞ ®iÖn nh−: M¸y ph¸t ®iÖn c«ng suÊt lín (c«ng suÊt trªn 1 MW) hoÆc c¸c ®éng c¬ ®iÖn nhá vµ siªu nhá, cã ®é chÝnh x¸c cao (bao gåm c¶ ®éng c¬ c«ng suÊt d−íi 10W, sö dông ®iÖn thÕ thÊp), ®−îc dïng réng r·i trong c¸c thiÕt bÞ c¬ ®iÖn tö, thiÕt bÞ tù ®éng ho¸, c¸c ®å ®iÖn tö cao cÊp ®ßi hái kÝch cì nhá ®Õn siªu nhá mµ ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn hiÖn ®¹i kh«ng thÓ thiÕu c¸c s¶n phÈm trªn.

II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn,

Kh¸c víi tr−íc ®©y, hiÖn nay, nhiÒu mÆt hµng c¬ khÝ do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ra kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ë trong n−íc mµ cßn xuÊt khÈu ®−îc sang nhiÒu thÞ tr−êng kh¸c trªn thÕ giíi, kÓ c¶ thÞ tr−êng cña c¸c n−íc ph¸t triÓn.

thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

2.1. §èi víi m¸y ®éng lùc

2.1.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu

Trong nh÷ng n¨m qua, nhiÒu s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu trong viÖc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc ngoµi. Mét sè s¶n phÈm ®· ®¹t kim ng¹ch vµi chôc triÖu USD nh−: C¸c lo¹i b¬m kh«ng khÝ, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ (HS 8414); c¸c bé phËn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong (HS 8409) hay c¸c lo¹i ®éng c¬ vµ m« t¬ (HS 8412)...

Mét sè s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu kh¸ cao nh− c¸c lo¹i ®éng c¬ vµ m« t¬ (HS 8412) víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2006 ®¹t 17,36

triÖu USD, t¨ng gÇn 110 lÇn so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu 162 ngµn USD cña n¨m 2001; kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c bé phËn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong (HS 8409) n¨m 2006 ®¹t 25,21 triÖu USD, t¨ng 28,8 lÇn so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu 865 ngµn USD cña n¨m 2001; kim ng¹ch xuÊt khÈu ®éng c¬ ®èt trong kiÓu piston (HS 8407) víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2006 ®¹t 13,907 triÖu USD, t¨ng 37 lÇn so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu 345 ngµn USD cña n¨m 2001...Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam cßn ®ang ë møc thÊp, ch−a cã sù t¨ng tr−ëng æn ®Þnh qua c¸c n¨m.

B¶ng 2.2. XuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam

thêi kú 2001 - 2006

§¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD

S¶n phÈm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 HS 2002

8402 Nåi h¬i 490 200 8.500 1.051 1.150 287

643 2.191 336 451 8404

1.911 3.541 11 27 2.370 2.545 8406 M¸y phô trî sö dông víi c¸c lo¹i nåi h¬i Turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ

8407 §éng c¬ ®èt trongkiÓupiston 8408 §éng c¬ ®èt trong 345 567 45 849 138 978 2.761 499 12.896 13.072 763 746

856 527 2.181 11.883 24.704 25.210 8409

C¸c bé phÇn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong Turbin thuû lùc Turbin ph¶n lùc

14 1.820 162 6.885 142 8 5.927 2.310 57 50 1 2.356 2.291 8.748 18.768 17.665 17.364

3.557 5.456 4.321 5.984 8.101 9.018 8413

Nguån : Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), 20061

vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

ThÞ tr−êng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam ban

®Çu chñ yÕu lµ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN, sau ®ã më réng dÇn sang

Trung Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan…Mét sè s¶n phÈm ®· ®−îc xuÊt khÈu sang

1 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

8414 50.467 68.179 69.033 70.143 57.627 63.128 8410 8411 8412 §éng c¬ vµ m«t¬ kh¸c B¬m chÊt láng, m¸y ®Èy chÊt láng B¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ

c¸c n−íc ph¸t triÓn nh−: NhËt B¶n, EU, Hoa Kú, NiuDil©n, Australia…(xem

Phô lôc 2).

ThÞ tr−êng c¸c n−íc ph¸t triÓn ®· chiÕm tû träng chñ yÕu trong xuÊt

khÈu mét sè lo¹i m¸y ®éng lùc nh−: Australia chiÕm tíi 92% kim ng¹ch xuÊt

khÈu turbin ph¶n lùc cña ViÖt Nam (HS 8411) vµ 98% kim ng¹ch xuÊt khÈu

®éng c¬ vµ m« t¬ (HS 8412) trong n¨m 2006; NhËt B¶n chiÕm 58% kim ng¹ch

xuÊt khÈu b¬m chÊt láng (HS 8413) vµ 26% kim ng¹ch xuÊt khÈu b¬m kh«ng

khÝ, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ (HS 8414)…trong n¨m 2006.

2.1.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng

m¸y ®éng lùc ViÖt Nam

Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu ë trªn, mét sè s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña

ViÖt Nam ®· ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu vµ b−íc ®Çu xuÊt khÈu ra thÞ tr−êng

n−íc ngoµi. Tuy nhiªn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu

cña nhãm hµng nµy ®ang bÞ h¹n chÕ do t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè, ®Æc biÖt lµ

vÒ gi¸ c¶.

Mét vÝ dô cô thÓ lµ: §èi víi s¶n phÈm lµ ®éng c¬ nhá h¬n 30 CV, chÊt

l−îng cña ®éng c¬ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam tèt h¬n ®éng c¬ cïng lo¹i cña Trung

Quèc vµ ®−îc b¸n ra thÞ tr−êng víi gi¸ b¸n cao h¬n. Sè liÖu d−íi d©y cho thÊy

sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ cña lo¹i s¶n phÈm trªn:

Do ViÖt Nam SX Do Trung Quèc SX

- §éng c¬ diªzen 15 CV

3,6 triÖu ®ång

2,7 triÖu ®ång

- §éng c¬ diªzen 8 CV

2,5 triÖu ®ång

1,7 triÖu ®ång

MÆt kh¸c, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt

Nam vÉn chiÕm vÞ trÝ rÊt khiªm tèn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Cã thÓ thÊy ®iÒu

®ã qua so s¸nh tû träng xuÊt khÈu cña ViÖt nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi víi

Trung Quèc vµ Th¸i Lan, nh÷ng n−íc l©n cËn cã ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ, kü

thuËt kh«ng qu¸ chªnh lÖnh víi ViÖt Nam (Xem B¶ng 2.3).

Tuy nhiªn, cã thÓ thÊy, trong giai ®o¹n 2001 - 2005, møc t¨ng tr−ëng

kim ng¹ch xuÊt khÈu ®èi víi nhãm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam cao h¬n ®¸ng

kÓ so víi Trung Quèc vµ Th¸i Lan. V× vËy, vÞ trÝ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng

thÕ giíi vÒ nhãm hµng nµy cã triÓn väng ®−îc c¶i thiÖn.

B¶ng 2.3. So s¸nh kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña mét sè s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam víi Trung Quèc vµ Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

S¶n phÈm HS 2002 T¨ngtr−ëng KNNKTgiíi 01-05 (%) Kim ng¹ch XK 2005 (1.000USD) Tg tr−ëng XK 2001- 2005 (%) Tûträngtrong XK thÕ giíi (%) Thø h¹ng trong XK thÕ giíi

8407 §éngc¬ ®èt trong

ViÖt Nam 12.896 245 0 38 6

Trung Quèc 790.809 55 2 9 6

Th¸i Lan 639.376 -19 1 11 6

C¸c béphËndïng 8409 cho®g.c¬®èttrong

ViÖt Nam 24.704 134 0 48 16

Trung Quèc 755.568 32 1 11 16

Th¸i Lan 490.121 61 1 18 16

8411 Turbin ph¶n lùc

ViÖt Nam 2.291 8 0 75 5

Trung Quèc 336.314 28 0 22 5

Th¸i Lan 107.764 1 0 33 5

8412 §g.c¬vµm«t¬kh¸c

ViÖt Nam 17.5 474 0 38 20

Trung Quèc 197.515 37 2 10 20

Th¸i Lan 19.906 26 0 37 20

8413 B¬m/®Èy chÊtláng

ViÖt Nam 8,101 20 56 15

Trung Quèc 1.333.043 40 4 7 15

Nguån : Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), 20062

vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Th¸i Lan 184.187 45 0 25 15

2.2. §èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ

c«ng nghiÖp chÕ biÕn

2.2.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu

Theo sè liÖu cña Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), mét sè s¶n phÈm

c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÊt l−îng

cao cña ViÖt Nam ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn ®−îc thÞ tr−êng n−íc ngoµi nh−: M¸y

lµm ®Êt, m¸y xay x¸t vµ c¸c giµn thiÕt bÞ xay x¸t c«ng suÊt 24 tÊn/ngµy, m¸y

tuyÓn chän vµ ph©n lo¹i ngò cèc... ®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh

gi¸ cao. (B¶ng 2.4)

Tuy sè l−îng vµ gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng−

nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu ch−a cao nh−ng ®iÒu nµy lµ mét

minh chøng lín cho kh¶ n¨ng chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã hµm l−îng c«ng

nghÖ vµ søc c¹nh tranh cao, t¹o tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Ó héi nhËp khu vùc vµ

thÕ giíi cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ n«ng nghiÖp ViÖt Nam.

C¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu kh¸ phong phó, tõ c¸c lo¹i thiÕt bÞ hç trî

cho s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp (HS 8432) ®Õn c¸c thiÕt bÞ thu ho¹ch, chÕ biÕn

n«ng, l©m s¶n (HS 8433, 8436, 8437) vµ thiÕt bÞ dïng trong c«ng nghiÖp chÕ

biÕn thùc phÈm (HS 8434, 8435, 8438)…

ThÞ tr−êng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng−

nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®−îc më réng tõ c¸c n−íc ASEAN sang Hµn

Quèc, §µi Loan, Hoa Kú... §Õn nay, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m,

2 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn trªn thÞ tr−êng

c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü...(xem Phô lôc 3).

B¶ng 2.4. XuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô

n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam 2001 - 2006

§¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD

HS 2002 S¶n phÈm 2001 2002 2003 2004 2005 2006

33 40 84 58 165 173 8432

854 931 662 602 759 956 8433 M¸y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt M¸y thu ho¹ch hoÆc m¸y ®Ëp, lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n

8434 M¸y v¾t s÷a vµ m¸y chÕ biÕn s÷a 15

334 75 83 8435

321 390 497 672 624 657 8436

1.265 666 1.933 1.508 1.667 1.685 8437

702 338 303 307 324 354 8438 M¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i dïng trong chÕ biÕn rau qu¶ C¸c lo¹i m¸y kh¸c dïng trong n«ng, l©m nghiÖp M¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay ph©n lo¹i ngò cèc M¸y chÕ biÕn dïng cho c«ng nghiÖp thùc phÈm

Nguån : Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), 20063

vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Theo ®¸nh gi¸ cña Tæng C«ng ty M¸y ®éng lùc vµ M¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam (VEAM), kh¶ n¨ng xuÊt khÈu m¸y phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam sang Hoa Kú lµ rÊt lín, ®Æc biÖt tËp trung vµo 2 dßng s¶n phÈm chÝnh lµ m¸y c¾t cá vµ dµn xíi. Víi viÖc xuÊt khÈu sang Hoa Kú, VEAM ®· më ra mét thÞ tr−êng míi víi tiÒm n¨ng, søc tiªu thô lín vµ h¬n n÷a lµ kh¼ng

3 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

8478 M¸y chÕ biÕn/ ®ãng gãi thuèc l¸ 8701 M¸y kÐo 258 1.234 4.642 42 36 4.725 7.725 7.840 4.222

®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ s¶n xuÊt trong n−íc kh«ng thua kÐm c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c n−íc kh¸c.

2.2.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng c¬

khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn

§èi t−îng kh¸ch hµng cña nhãm s¶n phÈm nµy lµ n«ng d©n, søc mua kh«ng cao dÉn ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm rÊt khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, do ®Þa h×nh c¸c vïng kh¸c nhau vµ ®Æc biÖt lµ tËp qu¸n canh t¸c kh¸c nhau nªn mçi kh¸ch hµng ®Òu cã yªu cÇu riªng ®èi víi mçi s¶n phÈm vÒ c«ng suÊt m¸y, vÒ yªu cÇu chÊt l−îng, vÒ chÕ ®é b¶o hµnh vµ cung cÊp phô tïng thay thÕ...

V× vËy, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam kh¸ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i nh−ng sè l−îng tiªu thô Ýt nªn rÊt khã kh¨n trong viÖc tæ chøc chuyªn m«n hãa, khã ®Çu t− trang bÞ hiÖn ®¹i.

Bªn c¹nh khã kh¨n nªu trªn, qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· buéc c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi ¸p lùc c¹nh tranh vÒ gi¸ rÊt lín tõ c¸c s¶n phÈm gi¸ rÎ cña Trung Quèc vµ hµng ®· qua sö dông ®−îc nhËp khÈu tõ c¸c n−íc ph¸t triÓn. C¸c s¶n phÈm cña Trung Quèc do ®−îc trî gi¸ xuÊt khÈu hoÆc ®−îc nhËp lËu vµo ViÖt Nam kh«ng râ nguån gèc xuÊt xø nªn th−êng cã gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi s¶n phÈm cña ViÖt Nam.

B¶ng 2.5. So s¸nh vÞ trÝ cña s¶n phÈm m¸y kÐo phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña VN víi Trung Quèc vµ Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

S¶n phÈm HS 2002 Thø h¹ng trong xuÊt khÈu thÕ giíi Kim ng¹ch xuÊt khÈu 2005 (1.000USD) T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu 2001-2005, % T¨ng tr−ëng KNNK thÕ giíi 2001-2005 (%)

8701 M¸y kÐo

Nguån : Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), 20064

vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

4 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

ViÖt Nam Trung Quèc Th¸i Lan 7.725 289.554 32.821 45 46 34 48 16 32 21 21 21

n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam trong nhãm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu (thèng kª danh môc c¸c mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín cña mçi n−íc) trïng víi s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Th¸i Lan vµ Trung Quèc. §©y còng lµ mét c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy, kh«ng ph¶i ®èi ®Çu víi søc Ðp c¹nh tranh trùc tiÕp cña c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i.

Theo ®¸nh gi¸ cña Bé C«ng nghiÖp, c¸c s¶n phÈm m¸y n«ng nghiÖp nh− m¸y b¬m, m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n, m¸y c«ng cô thuéc nhãm c¸c s¶n phÈm cã n¨ng lùc c¹nh tranh trung b×nh vµ tiÕp tôc duy tr× ®−îc hoÆc cã kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh trong nh÷ng n¨m tíi.

2.3 - §èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

2.3.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu

C¸c s¶n phÈm thuéc nhãm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn (bao gåm c¶ d©y vµ c¸p ®iÖn) ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n cho thÞ tr−êng néi ®Þa vµ cã kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhanh trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

D©y vµ c¸p ®iÖn ®ang næi lªn lµ mÆt hµng xuÊt khÈu ®Çy tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam. MÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cã kh¶ n¨ng gia t¨ng xuÊt khÈu rÊt lín do xu h−íng ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp trong n−íc vµ n−íc ngoµi vµo s¶n xuÊt mÆt hµng nµy kh¸ m¹nh mÏ.

Riªng n¨m 2005, gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam −íc ®¹t kho¶ng 500 triÖu USD, t¨ng gÇn 34% so víi n¨m 2004. TÝnh chung giai ®o¹n 2001 - 2005, xuÊt khÈu mÆt hµng nµy ®¹t xÊp xØ 1,5 tû USD víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n gÇn 35%/n¨m.

Dù kiÕn kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn c¶ n−íc t¨ng trung b×nh kho¶ng 31%/n¨m trong giai ®o¹n 2006 -2010 vµ ®¹t h¬n 2 tû USD vµo n¨m 2010. Trong sè ®ã, kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam sang NhËt B¶n sÏ ®¹t trªn 800 triÖu USD, sang Australia sÏ ®¹t trªn 60 triÖu USD.

- Hanel, LG - Vina... Khèi c¸c doanh nghiÖp trong n−íc còng ®· xuÊt hiÖn nhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn víi qui m« lín, ®Æc biÖt lµ C«ng ty d©y vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam.

Tuy nhiªn, xuÊt khÈu cña nhãm hµng nµy chñ yÕu vÉn do c¸c doanh nghiÖp FDI thùc hiÖn, nhÊt lµ c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t− tõ NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc nh− LG-Vina, Sumi - Hanel, ABB, TAKAOKA, Alpha Nam, E- Hin ... Kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn cña Tæng C«ng ty ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn chiÕm tû träng rÊt nhá, kh«ng ®¸ng kÓ trong gi¸ trÞ xuÊt khÈu chung cña toµn ngµnh.

B¶ng 2.6. XuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam 2001 - 2006

§¬n vÞ tÝnh : 1000 USD

HS S¶n phÈm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2002

8501 68.184 74.928 112.037 156.362 190.724 232.637 §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (trõ tæ m¸y)

8502 Tæ m¸y ph¸t ®iÖn 242 23.112 333 715 1.643 1.807

8503 7.860 7.112 11.391 13.745 19.159 20.116 C¸c bé phËn dïng cho 8501 vµ 8502

8504 BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m 38.383 45.317 54.287 79.092 105.886 111.180

12.049 15.591 19.671 18.961 23.004 24.154 8507 ¾c quy ®iÖn

8508 36 78 44 46 ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn ®iÒu khiÓn b»ng tay hay m« t¬ ®iÖn

854 397 1.406 47 572 603 8509 ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông cã l¾p ®éng c¬

8511 M¸y ph¸t ®iÖn 1.313 1.750 2.389 3.329 4.311 4.526

8533 §iÖn trë 926 2.204 2.071 4.306 6.335 6.651

Nguån : Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), 20065

vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

5 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

8544 D©y, c¸p ®iÖn 175.670 211.751 287.082 376.448 488.568 495.321

ThÞ tr−êng xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ NhËt B¶n (chiÕm 90%), Hµn Quèc, Australia, H«ng K«ng vµ c¸c n−íc thµnh viªn kh¸c cña ASEAN. Tuy nhiªn, c¸c thÞ tr−êng nhËp khÈu cã kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng cao lµ Hoa Kú, §øc, Trung Quèc, Mªhic« vµ Ph¸p…

Ngoµi d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®−îc mét sè thiÕt bÞ ®iÖn nh−: §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn, s¶n phÈm ®iÖn d©n dông, ¾c quy ®iÖn... Mét sè s¶n phÈm ®· ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu trªn 100 triÖu USD víi tèc ®é t¨ng tr−ëng cao nh−: §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8501) víi kim ng¹ch n¨m 2006 ®¹t 232,63 triÖu USD, t¨ng 2,8 lÇn so víi 68 triÖu USD cña n¨m 2001; BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m (HS 8504) ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 111,29 triÖu USD, t¨ng 2,7 lÇn so víi 38 triÖu USD cña n¨m 2001.

NhËt B¶n lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam ®èi víi nhiÒu nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ ®iÖn nh−: D©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, ®éng c¬ ®iÖn, biÕn thÕ ®iÖn, thiÕt bÞ c¬ ®iÖn…Kim ng¹ch xuÊt khÈu nhãm hµng nµy ®ang dÇn ®−îc t¨ng lªn ë c¸c thÞ tr−êng kh¸c nh−: Hµn Quèc, §µi Loan, Trung Quèc, Hång K«ng, Hoa Kú ...(xem Phô lôc 4).

2.3.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng

thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam

So víi c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c, nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ ®iÖn cña ViÖt Nam cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao h¬n, mét phÇn do lÜnh vùc nµy ®· thu hót ®−îc sù tham gia cña nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t− n−íc ngoµi víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C¸c doanh nghiÖp FDI ®ang tÝch cùc khai th¸c nh÷ng lîi thÕ cña ngµnh s¶n xuÊt nµy nh−: Nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa ngµy cµng cao, nhÊt lµ nhu cÇu cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh §iÖn lùc ViÖt Nam, gi¸ nh©n c«ng rÎ céng víi tr×nh ®é tay nghÒ c¬ khÝ khÐo lÐo cña c«ng nh©n ViÖt Nam, nhiÒu nguyªn liÖu ®Çu vµo trong n−íc ®· s¶n xuÊt ®−îc nh− d©y ®ång, nhùa bäc c¸p nªn gi¸ c¶ s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt.

MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp FDI ®· ®Çu t− c«ng nghÖ t−¬ng ®èi hiÖn ®¹i cña EU, NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan vµo s¶n xuÊt nªn s¶n phÈm cã chÊt l−îng tèt, ®¹t tiªu chuÈn IEC (Uû ban §iÖn Quèc tÕ); nhiÒu chñng lo¹i mÉu m· ®Ñp, cµng t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña nhãm hµng thiÕt bÞ ®iÖn ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng néi ®Þa còng nh− thÞ tr−êng khu vùc.

B¶ng 2.7. So s¸nh vÞ trÝ cña mét sè s¶n phÈm thiÕt bÞ ®iÖn cña ViÖt

Nam víi Trung Quèc vµ Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

(1.000USD)

T¨ng tr−ëng Tû träng T.tr−ëng Kimng¹ch Thø h¹ng HS xuÊt khÈu trong XK KNNK thÕ S¶n phÈm XK 2005 trong XK 2002 2001 - 2005 thÕ giíi giíi 2001- thÕ giíi (%) (%) 2005 (%)

§éng c¬ ®iÖn vµ 8501 m¸y ph¸t ®iÖn

ViÖt Nam 190.724 29 28 11 0

Trung Quèc 3.407.128 16 2 11 12

Th¸i Lan 693.256 6 9 11 2

8502 Tæ m¸y ph¸t ®iÖn

ViÖt Nam 1.643 49 53 7 0

Trung Quèc 1.003.380 98 3 7 9

C¸c bé phËn

8503

dïng cho 8501 vµ 8502

ViÖt Nam 19.159 28 36 14 0

Th¸i Lan 174.835 45 19 14 1

BiÕn thÕ ®iÖn vµ 8504 cuén c¶m

ViÖt Nam 105.886 29 38 10 0

Trung Quèc 8.517.659 25 1 10 18

Th¸i Lan 745.249 -8 16 10 1

8507 ¾c quy ®iÖn

ViÖt Nam 23.004 14 41 16 0

44 1 16 Trung Quèc 4.224.731 23

Th¸i Lan 639.376 -19 11 16 1

8511 M¸y ph¸t ®iÖn

ViÖt Nam 4.311 31 53 12 0

Trung Quèc 370.177 34 8 12 3

Th¸i Lan 164.656 20 15 12 1

8533 §iÖn trë

ViÖt Nam 6.335 58 38 8 0

Trung Quèc 535.769 24 8 4 8

Th¸i Lan 65.159 -18 1 24 8

8544 D©y ®iÖn, c¸p ®iÖn

ViÖt Nam 488.568 30 0 28 10

Trung Quèc 4.839.206 31 9 3 10

Nguån : Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), 20066

vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Ph©n tÝch vÞ trÝ cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi cã thÓ thÊy: NÕu so víi Trung Quèc, thÞ phÇn vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng cña thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn cßn h¹n chÕ, nh−ng so víi Th¸i Lan, tuy nhiÒu lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖnViÖt Nam cã thÞ phÇn nhá h¬n vµ thø h¹ng thua xa Th¸i Lan nh−ng l¹i cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao h¬n nhiÒu.

Theo sè liÖu cña Tæng c«ng ty ThiÕt bÞ kü thuËt §iÖn ViÖt Nam (VEC), hiÖn cã kho¶ng 150 doanh nghiÖp ®ang kinh doanh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn, d©y ®iÖn, c¸p diÖn. C¸c doanh nghiÖp t− nh©n còng nh− c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc s¶n xuÊt trong lÜnh vùc nµy kh¸ n¨ng ®éng vµ nhanh nh¹y trong viÖc n¾m b¾t nhu cÇu thÞ tr−êng, kÓ c¶ thÞ tr−êng néi ®Þa vµ thÞ tr−êng thÕ giíi. Ngay tõ n¨m 1999, VEC ®· cã mét chiÕn l−îc ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao kü thuËt c«ng nghÖ râ rµng cho tõng nhãm s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Nhê vËy, s¶n phÈm cña VEC hiÖn ®· ®¸p øng tíi 70% nhu cÇu thÞ tr−êng trong n−íc vµ cã tèc ®é t¨ng tr−ëng tõ 24% ®Õn 55%. Tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu ch−a cao nh−ng c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty hÇu hÕt ®· ®¹t ®−îc tiªu chuÈn cña IEC.

MÆc dÇu vËy, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam ®ang gÆp ph¶i mét sè bÊt lîi trong c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp FDI. Cô thÓ lµ:

- C¸c doanh nghiÖp trong n−íc bÞ h¹n chÕ vÒ vèn nªn kh«ng thÓ ®Çu t− d©y chuyÒn m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®ång bé mµ chØ cã thÓ ®Çu t− ®æi míi tõng phÇn, tõng c«ng ®o¹n, nªn tÝnh ®ång bé cña s¶n xuÊt kÐm, chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng cao.

6 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

Th¸i Lan 664.732 3 1 23 10

- Mét sè vËt t− ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cßn ph¶i nhËp khÈu nªn ¶nh h−ëng tíi gi¸ thµnh s¶n xuÊt, mét sè vËt t− trong n−íc ®· s¶n xuÊt ®−îc nh−: D©y ®ång, nhùa... th× chÊt l−îng ch−a cao, ch−a æn ®Þnh nªn ¶nh h−ëng tíi chÊt l−îng s¶n phÈm, gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh.

- ChÝnh s¸ch thuÕ cña Nhµ n−íc ®èi víi mét sè vËt t− ®Çu vµo ®Ó s¶n xuÊt thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn hiÖn ®ang ë møc cao, s¶n phÈm trong n−íc cßn bÞ hµng lËu trèn thuÕ c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng…

Theo ®¸nh gi¸ cña Bé C«ng nghiÖp, nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn nh−: M¸y biÕn ¸p, d©y vµ c¸p ®iÖn…thuéc nhãm s¶n phÈm cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao. Ng−îc l¹i, gi¸ c¶ mét sè s¶n phÈm cßn kÐm c¹nh tranh (§èi víi c¸c lo¹i ®éng c¬ ®iÖn, m¸y biÕn ¸p 1 pha..., gi¸ s¶n xuÊt trong n−íc thÊp h¬n tõ 12 - 14% gi¸ s¶n phÈm nhËp khÈu nh−ng gi¸ d©y vµ c¸p ®iÖn cao h¬n gi¸ nhËp khÈu...).

III - Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu trªn cña ViÖt Nam

3.1 - C¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt, t¹o nguån hµng cho xuÊt

khÈu

ChÝnh s¸ch quan träng, më ®−êng cho ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam tho¸t ra khái t×nh tr¹ng khã kh¨n kÐo dµi trong nhiÒu n¨m lµ QuyÕt ®Þnh sè 29/1998/Q§-TTg ngµy 09/12/1998 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ dµnh mét kho¶n vèn tÝn dông −u ®·i trung vµ dµi h¹n cña Nhµ n−íc ®Ó ®Çu t− ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cho mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ nh−: Xe ®¹p, qu¹t ®iÖn, m¸y ®éng lùc nhá, m¸y c«ng cô... víi l·i suÊt vay 7%/n¨m vµ cÊp 50% vèn l−u ®éng ®Þnh møc.

TiÕp theo, c¸c QuyÕt ®Þnh sè 37/2000/Q§ - TTg ngµy 24/03/2000, QuyÕt ®Þnh sè 117/2000/Q§ - TTg ngµy 10/10/2000 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ tÝn dông tµi chÝnh cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ, theo ®ã nh÷ng doanh nghiÖp c¬ khÝ ®−îc Nhµ n−íc hç trî vèn ng©n s¸ch x©y dùng c¬ së h¹ tÇng; phÇn nhµ x−ëng vµ mua s¾m thiÕt bÞ ®−îc vay vèn tÝn dông tõ Quü hç trî ph¸t triÓn víi l·i suÊt 3,5%/n¨m, thêi h¹n vay 12 n¨m, trong ®ã cã 2 n¨m ©n h¹n vµ ®−îc cÊp ®ñ 50% vèn l−u ®éng ®Þnh møc; NghÞ quyÕt sè 111/2000/NQ- CP ngµy 31/7/2000; NghÞ quyÕt sè 05/2001/NQ-CP ngµy 24/5/2001 cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®−îc x©y dùng ®Ò ¸n s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ quan träng ®Ó xÐt cho vay −u ®·i 3%/n¨m tõ quü hç trî ph¸t triÓn (thêi h¹n 12 n¨m, trong ®ã cã 2 n¨m ©n h¹n, 5 n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶ l·i vay)...

Bé C«ng nghiÖp ®· ban hµnh Th«ng t− sè 03/2000/TT-BCN ngµy 31/05/2000 cña Bé C«ng nghiÖp vÒ h−íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 37/2000/Q§-TTg ngµy 24/03/2000 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp träng ®iÓm còng nh− QuyÕt ®Þnh sè 67/2000/Q§-BCN ký ngµy 20/11/2000 nªu kÌm c¸c danh môc s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc h−ëng −u ®·i ®Çu t−. §©y lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ nghÞ quyÕt rÊt quan träng cã t¸c dông vùc dËy vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¬ khÝ.

- Nh»m tiÕp tôc chÝnh s¸ch s¾p xÕp, ®èi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng héi nhËp cña doanh nghiÖp Nhµ n−íc theo tinh thÇn NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 3, Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ IX, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 08/2002/Q§-TTg ngµy 26/4/2002 ban hµnh tiªu chÝ, danh môc ph©n lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n−íc vµ c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n−íc. Theo ®ã, trong ngµnh c¬ khÝ sÏ cã c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn Nhµ n−íc n¾m gi÷ 100% vèn, nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ víi cæ phÇn cña Nhµ n−íc trªn 50% hoÆc cæ phÇn ®Æc biÖt hoÆc cæ phÇn thÊp h¬n 50%, hoÆc kh«ng cã cæ phÇn. Nh÷ng doanh nghiÖp c¬ khÝ kh«ng cæ phÇn ho¸ ®−îc sÏ ®−îc chuyÓn së h÷u cho ng−êi lao ®éng hoÆc b¸n doanh nghiÖp. Nh÷ng doanh nghiÖp thua lç kÐo dµi sÏ ®−îc s¸t nhËp, gi¶i thÓ. §èi víi ngµnh c¬ khÝ, c¸c chÝnh s¸ch trªn sÏ gióp ngµnh ®æi míi, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp, ph¸t huy søc s¸ng t¹o cña c¸c chñ së h÷u míi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh, kh¶ n¨ng héi nhËp cña c¸c doanh nghiÖp cßn tån t¹i sau s¾p xÕp.

- Trªn c¬ së LuËt C«ng nghÖ, NghÞ quyÕt Trung −¬ng 2 (kho¸ VIII), c¸c QuyÕt ®Þnh 362/TTg vµ 363 /TTg ngµy 30/6/1996 vÒ c¸c Ch−¬ng tr×nh khoa häc c«ng nghÖ cÊp Nhµ n−íc, QuyÕt ®Þnh 68/1998/Q§-TTg ngµy 27/3/1998 vÒ viÖc thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc trong c¸c c¬ së nghiªn cøu ®· cã t¸c ®éng m¹nh tíi ngµnh c¬ khÝ, ®Æc biÖt c¸c ch−¬ng tr×nh tù ®éng ho¸, vËt liÖu míi, c«ng nghÖ th«ng tin... Ch−¬ng tr×nh tù ®éng ho¸ ®· gióp c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ tiÕp cËn víi viÖc b¾t ®Çu sö dông robot, thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o tù ®éng (CAD/CAM), c¸c linh kiÖn cÊu kiÖn tù ®éng ho¸ thay cho nhËp ngo¹i... Ch−¬ng tr×nh vËt liÖu míi gióp c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ gi¶m chi phÝ vËt t− ®Çu vµo khi mua c¸c vËt liÖu míi cao cÊp (thÐp hîp kim, vËt liÖu compozit, nam ch©m ®Êt hiÕm...) do c¸c vËt liÖu nµy b¾t ®Çu ®−îc s¶n xuÊt ë trong n−íc. Ch−¬ng tr×nh c«ng nghÖ th«ng tin víi c¸c néi dung chñ yÕu vÒ h¹ tÇng c«ng nghÖ, nh©n lùc thùc hiÖn phÇn cøng - phÇn mÒm, th−¬ng m¹i ®iÖn tö, chÝnh phñ ®iÖn tö...®· b¾t ®Çu phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ. MÆc dÇu vËy, phÇn ®µo t¹o nh©n lùc phÇn mÒm, th−¬ng m¹i ®iÖn tö, qu¶n lý giao dÞch tµi chÝnh b»ng ®iÖn tö cßn rÊt h¹n chÕ.

ViÖc cho phÐp thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc trong c¸c ViÖn nghiªn cøu c¬ khÝ ®· ph¸t huy s¸ng t¹o, khuyÕn khÝch øng dông s¸ng t¹o cña c¸c nhµ khoa häc, c«ng nh©n lµnh nghÒ ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr−êng.

- Ngµy 26/12/2002, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§-TTg phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020, trong ®ã kh¼ng ®Þnh c¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh, quèc phßng cña ®Êt n−íc. Môc tiªu ®−îc ®Ò ra trong Q§ 186/2002 lµ:

- TËp trung ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, bÒn v÷ng trªn c¬ së ph¸t huy mäi nguån lùc trong n−íc kÕt hîp víi nguån lùc bªn ngoµi. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ mét c¸ch cã tæ chøc, ph©n c«ng vµ hîp t¸c hîp lý, ®ång thêi tiÕp tôc ®æi míi, s¾p xÕp ph¸t triÓn vµ cñng cè doanh nghiÖp Nhµ n−íc vÒ c¬ khÝ ®ñ m¹nh ®Ó gi÷ vai trß nßng cèt, lµ lùc l−îng chñ lùc cña ngµnh.

- TËp trung ph¸t triÓn mét sè chuyªn ngµnh, s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm nh»m khai th¸c, ph¸t huy tèt nhÊt tiÒm n¨ng (tµi nguyªn, nguån nh©n lùc) ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n−íc, bao gåm: ThiÕt bÞ toµn bé, m¸y ®éng lùc, c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, m¸y c«ng cô, c¬ khÝ x©y dùng, c¬ khÝ ®ãng tµu, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn - ®iÖn tö, c¬ khÝ «t« - c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i.

§èi víi nhãm M¸y ®éng lùc, môc tiªu ®Æt ra lµ:

+ Ph¸t triÓn ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc trë thµnh lÜnh vùc c«ng nghiÖp m¹nh cña ViÖt Nam, th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t− chiÒu s©u, hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §Õn n¨m 2010 ®¸p øng 60 - 70% nhu cÇu trong n−íc vÒ m¸y ®éng lùc cì trung vµ cì nhá, s¶n xuÊt ®−îc ®éng c¬ thñy 400 m· lùc trë lªn víi tû lÖ néi ®Þa hãa 35 - 40%.

§èi víi nhãm M¸y kÐo vµ m¸y n«ng nghiÖp, môc tiªu ®Æt ra lµ:

+ M¸y kÐo: §Çu t− s¶n xuÊt ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n−íc vÒ m¸y kÐo 2 b¸nh cã c«ng suÊt 6 - 8 - 12 m· lùc. S¶n xuÊt m¸y kÐo 4 b¸nh cã c«ng suÊt 18 - 20 - 25 m· lùc, tõng b−íc s¶n xuÊt m¸y kÐo 4 b¸nh c«ng suÊt tíi 30 m· lùc. §Õn n¨m 2010 s¶n xuÊt ®−îc m¸y kÐo 4 b¸nh cì trung c«ng suÊt 50 - 80 m· lùc.

+ M¸y n«ng nghiÖp: TËp trung ®Çu t−, x©y dùng chuyªn ngµnh chÕ t¹o m¸y n«ng nghiÖp ®ñ m¹nh, bao gåm m¸y canh t¸c, m¸y chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ

b¶o qu¶n c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, nh»m ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc, tõng b−íc xuÊt khÈu. KhuyÕn khÝch c¸c c¬ së s¶n xuÊt võa vµ nhá, c¬ khÝ c¸c ®Þa ph−¬ng tham gia chÕ t¹o thiÕt bÞ m¸y mãc phôc vô n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn mét c¸ch cã tæ chøc, ph©n c«ng vµ hîp t¸c hîp lý víi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ trong vµ ngoµi ®Þa ph−¬ng.

§èi víi nhãm ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, môc tiªu ®Æt ra lµ: X©y dùng ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn hiÖn ®¹i, ®Õn n¨m 2020 ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn trong khu vùc vÒ c«ng nghiÖp thiÕt bÞ ®iÖn vµ vËt liÖu ®iÖn. §Çu t− míi, ®Çu t− chiÒu s©u thiÕt bÞ ®iÖn víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó nhanh chãng n©ng cao n¨ng lùc chÕ t¹o thiÕt bÞ ®iÖn, n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®¸p øng phÇn lín nhu cÇu trong n−íc, thay thÕ c¸c thiÕt bÞ nhËp khÈu, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi. Tr−íc m¾t cÇn ®Çu t− chiÒu s©u vµ më réng s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së hiÖn cã ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc c¸c lo¹i m¸y biÕn ¸p lín ®Õn 125 MVA, ®iÖn ¸p 220 KV, c¸c thiÕt bÞ ph©n phèi, truyÒn dÉn cho ngµnh ®iÖn lùc, thiÕt bÞ ¸p lùc vµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c cho ngµnh c«ng nghiÖp vµ d©n dông.

QuyÕt ®Þnh 186/2002 còng ®Ò ra mét sè chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch vµ gi¶i

ph¸p hç trî ngµnh c¬ khÝ ph¸t triÓn, trong ®ã næi bËt lµ:

- ChÝnh s¸ch thÞ tr−êng: Nhµ n−íc ban hµnh tiªu chuÈn kü thuËt cho s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm lµm c¨n cø ®Ó kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n−íc vµ nhËp khÈu. Thùc hiÖn b¶o hé cã ®iÒu kiÖn vµ cã thêi h¹n ®èi víi mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ trong n−íc vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch, t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trong n−íc.

- ChÝnh s¸ch t¹o vèn cho ngµnh c¬ khÝ: Nhµ n−íc cã c¬ chÕ hç trî vÒ vay vèn l−u ®éng cho c¸c nhµ s¶n xuÊt thiÕt bÞ c¬ khÝ, c¸c c«ng tr×nh chÕ t¹o thiÕt bÞ toµn bé cÇn vèn lín, chu kú s¶n xuÊt dµi. C¸c dù ¸n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc vay vèn theo NghÞ quyÕt sè 11/NQ- CP ngµy 31 th¸ng 7 n¨m 2000 cña ChÝnh phñ víi møc l·i suÊt tÝn dông 3%/n¨m, thêi h¹n vay 12 n¨m, 02 n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶ l·i vµ b¾t ®Çu tr¶ nî vµo n¨m thø n¨m hoÆc ®−îc bï chªnh lÖch l·i suÊt nÕu c¸c doanh nghiÖp vay vèn th−¬ng m¹i. §Èy m¹nh cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ, kÓ c¶ b¸n cæ phÇn cho ng−êi n−íc ngoµi, ®Ó t¹o vèn ®Çu t− míi vµ ®a d¹ng hãa nguån vèn. Nhµ n−íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t− s¶n xuÊt phô tïng, linh kiÖn theo h−íng n©ng cao kh¶ n¨ng chuyªn m«n hãa, hîp t¸c hãa trong toµn ngµnh c¬ khÝ.

- ChÝnh s¸ch thuÕ: MiÔn hoÆc gi¶m thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu vµ linh kiÖn, bé phËn cña s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Ó phôc vô s¶n xuÊt trong n−íc.

MiÔn hoÆc gi¶m thuÕ cã thêi h¹n cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ míi lÇn ®Çu s¶n xuÊt ë ViÖt Nam.

- ChÝnh s¸ch ®Çu t− cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn: §èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm, Nhµ n−íc sÏ xem xÐt hç trî vèn cho c¸c dÞch vô kü thuËt nh− thuª chuyªn gia, mua thiÕt kÕ, mua c«ng nghÖ, chuyÓn giao c«ng nghÖ v−ît qu¸ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ ®−îc trÝch tèi ®a ®Õn 2% doanh sè b¸n ra cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn.

- ChÝnh s¸ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc: Nhµ n−íc −u tiªn ®Çu t− n©ng cÊp c¸c c¬ së ®µo t¹o ngµnh c¬ khÝ vµ hç trî kinh phÝ cö c¸n bé, c«ng nh©n giái ®i ®µo t¹o vµ thùc tËp t¹i n−íc ngoµi theo c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®−îc phª duyÖt.

QuyÕt ®Þnh 186/2002/Q§ - TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®· ®em l¹i nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc trong ngµnh c¬ khÝ. C¸c Tæng c«ng ty lín cña Nhµ n−íc ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, chÕ t¹o thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®· cã ®Þnh h−íng ®Ó x¸c ®Þnh chiÕn l−îc s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt. Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®· ®¹t ®−îc thµnh qu¶ b−íc ®Çu vµ t¨ng tr−ëng trong s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm. KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ tiÕp tôc t¨ng ®· kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®èi víi ngµnh c¬ khÝ lµ tÝch cùc.

3.2 - C¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu

- Th¸ng 9/2002, Nhµ n−íc ®· thµnh lËp Tæng côc qu¶n lý doanh nghiÖp nhá vµ võa, trong ®ã cã giao c¬ quan nµy thùc hiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch sö dông QuÜ b¶o hiÓm tÝn dông giµnh cho c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa kinh doanh, cung cÊp dÞch vô m¸y mãc lµm ®Êt, m¸y n«ng nghiÖp.

Quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu ngµnh hµng ®−îc thµnh lËp n¨m 2002 tõ nguån ®ãng gãp 1% doanh thu xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp héi viªn HiÖp héi xuÊt khÈu ®· t¹o ®iÒu kiÖn hç trî c¸c héi viªn xuÊt khÈu khi bÞ rñi ro trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh míi nµy cã thÓ thóc ®Èy c¸c c¬ së c¬ khÝ nhá & võa ph¸t triÓn, ®ång thêi gi¶m thiÓu rñi ro cho c¸c doanh nghiÖp lµm hµng c¬ khÝ xuÊt khÈu.

- T×m kiÕm thÞ tr−êng cho hµng c¬ khÝ xuÊt khÈu lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. V× thiÕu th«ng tin vµ c«ng t¸c xóc tiÕn th−¬ng m¹i, kh¶o s¸t thÞ tr−êng Ýt ®−îc quan t©m nªn c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®Òu mong muèn t×m kiÕm thÞ tr−êng

xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng c¬ khÝ. Theo QuyÕt ®Þnh sè 1335/2003/Q§-BTM ngµy 22/10/2003, s¶n phÈm c¬ khÝ lµ mét trong 12 nhãm hµng thuéc Danh môc hµng ho¸ träng ®iÓm ®−îc −u tiªn xóc tiÕn xuÊt khÈu n¨m 2004. S¶n phÈm c¬ khÝ còng thuéc danh môc hµng ho¸ träng ®iÓm cña Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i träng ®iÓm quèc gia n¨m 2005 theo QuyÕt ®Þnh 1836/2004/Q§ - BTM. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ ®¹t kim ng¹ch 2 triÖu USD ®−îc xÐt duyÖt lµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu uy tÝn.

- HiÖp héi Doanh nghiÖp C¬ khÝ ViÖt Nam ®−îc Bé Th−¬ng m¹i giao lµm ®¬n vÞ chñ tr× thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i quèc gia. Môc tiªu cña Ch−¬ng tr×nh lµ hç trî c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ trong n−íc cã ®−îc nhiÒu th«ng tin nh− x©y dùng Website ®Ó cung cÊp th«ng tin qu¶ng b¸ doanh nghiÖp t¹i c¸c héi chî triÓn l·m trong vµ ngoµi n−íc; thµnh lËp c¸c ®oµn cña c¸c HiÖp héi kh¶o s¸t thÞ tr−êng quèc tÕ hîp t¸c s¶n xuÊt, xuÊt khÈu s¶n phÈm.

Bªn c¹nh ®ã, c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c

s¶n phÈm c¬ khÝ vÉn tån t¹i mét sè h¹n chÕ sau:

- Tuy c¸c chÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ b−íc ®Çu ®· cã t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ nh−ng hiÖu qu¶ ch−a cao do sè l−îng c¸c øng dông cßn Ýt, ch−a cã t¸c dông ®ét ph¸ trong n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh c¬ khÝ, nhÊt lµ khi c¸c n−íc khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· øng dông ®−îc nhiÒu c¸c thµnh tùa khoa häc vµo s¶n xuÊt c¬ khÝ, ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp c¸c n−íc vµ ®· ®Çu t− lín vµ hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu trong lÜnh vùc nµy thÓ hiÖn qu¶ viÖc xuÊt khÈu c¸c m¸y mãc tiªn tiÕn cã hµm l−îng c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ gèc sang ViÖt Nam.

- ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ngµnh c¬ khÝ kh«ng ®−îc quan t©m ®óng møc. Trong thêi bao cÊp, víi ®Þnh h−íng chØ ®¹o "c¬ khÝ lµ then chèt" viÖc ®µo t¹o c«ng nh©n c¬ khÝ lµnh nghÒ, kü s− sau ®¹i häc... ®−îc chó träng ®· gãp phÇn hoµn thµnh nhiÖm vô cña ngµnh c¬ khÝ trong giai ®o¹n ®ã. Tuy nhiªn sau ®ã, do khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ ®Þnh h−íng thay ®æi nªn viÖc ®µo t¹o nh©n lùc c¬ khÝ Ýt ®−îc quan t©m. Trong giai ®o¹n ®æi míi hiÖn nay, c«ng t¸c ph¸t triÓn nh©n lùc ngµnh c¬ khÝ ®ßi hái ph¶i t¨ng c−êng ®µo t¹o kiÕn thøc vÒ luËt ph¸p kinh tÕ quèc tÕ ®Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña héi nhËp, t¨ng c−êng n¨ng lùc tiÕp cËn thÞ tr−êng quèc tÕ, nguån nh©n lùc ngµnh c¬ khÝ cßn ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu vÒ kiÕn thøc chuyªn m«n còng nh− n¨ng lùc kinh doanh, tr×nh ®é ngo¹i ng÷, ®Ó võa s¶n xuÊt ®−îc c¸c mÆt hµng c¬ khÝ tiªn tiÕn,

®éc ®¸o, cã søc c¹nh tranh vµ hµm l−îng c«ng nghÖ cao, võa cã kh¶ n¨ng thÝch øng ®−îc ®iÒu kiÖn cña thÞ tr−êng thÕ giíi.

- Qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ, §¶ng vµ Nhµ n−íc lu«n coi träng viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Tuy nhiªn ®Õn nay, ngµnh c¬ khÝ phôc vô n«ng nghiÖp míi chiÕm kho¶ng 25% thÞ phÇn, ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi.

Theo ®¸nh gi¸ chung, nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nªu trªn lµ do: Ng©n s¸ch UBND c¸c tØnh cßn h¹n hÑp nªn hç trî n«ng d©n víi sè l−îng rÊt h¹n chÕ so víi nhu cÇu thùc tÕ; ThiÕu mét chÝnh s¸ch ®ång bé ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph−¬ng; Thñ tôc vay vèn vµ gi¶i ng©n t¹i ng©n hµng cßn nhiÒu khã kh¨n. NhiÒu tØnh kh«ng qui ®Þnh râ ®©y lµ mét ch−¬ng tr×nh vay vèn ®éc lËp víi c¸c ch−¬ng tr×nh vay vèn phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh¸c cho nªn rÊt nhiÒu n«ng d©n ®· vay vèn ë c¸c dù ¸n tr−íc kh«ng cã c¬ héi vay vèn ë ch−¬ng tr×nh hç trî mua m¸y n«ng nghiÖp.

IV- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam nãi chung vµ cô thÓ ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän

4.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc

- Trong 5 n¨m 2001 - 2005, ngµnh c¬ khÝ ViÖt nam ®· cã nh÷ng b−íc tiÕn ®¸ng kÓ víi tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n gÇn 30%/n¨m. HÇu hÕt c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ, trong ®ã c¬ m¸y ®éng lùc, thiÕt bÞ c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... ®· cã sù ph¸t triÓn ®i lªn kÓ c¶ trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n−íc vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. NhiÒu doanh nghiÖp c¬ khÝ ®· m¹nh d¹n ®Çu t−, triÓn khai x©y dùng c¸c nhµ m¸y míi, më réng quy m« vµ t¨ng c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y hiÖn cã, ®Çu t− s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao.

- C¸c lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o ®ang tõng b−íc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr−êng. C¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm nh−: ThiÕt bÞ ®ång bé, phô tïng c«ng nghiÖp, ®ãng, söa ch÷a tµu thñy, l¾p r¸p « t«, chÕ t¹o m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... ®Òu ®i lªn tõ néi lùc b»ng nh÷ng ®¬n hµng chÕ t¹o phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc vµ tõng b−íc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

NhiÖm vô ®Èy m¹nh CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n ®· ®−îc §¶ng vµ Nhµ n−íc quan t©m, hiÖn thùc ho¸ theo h−íng ph¸t triÓn míi, thÓ hiÖn qua c¸c chÝnh s¸ch cho vay vèn, c¬ chÕ b¸n tr¶ gãp cho n«ng d©n s¶n phÈm ®éng c¬ diezel, s¶n phÈm m¸y mãc t− liÖu thiÕt yÕu phôc vô canh t¸c, chÕ biÕn n«ng 62

s¶n, ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n, c¬ chÕ ®èi víi mét sè dù ¸n thuéc ngµnh c¬ khÝ, s¶n phÈm c«ng nghiÖp träng ®iÓm theo h−íng bï l·i suÊt hoÆc hç trî l·i suÊt ®Ó ®Ò xuÊt ChÝnh phñ ban hµnh chÝnh s¸ch vµ thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n cña Bé C«ng nghiÖp.

C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®· tõng b−íc lÊy l¹i thÞ phÇn bÞ chiÕm lÜnh bëi hµng ngo¹i cïng lo¹i cã chÊt l−îng thÊp nh−ng gi¸ rÎ do c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh (b¸n ph¸ gi¸ hoÆc gian lËn th−¬ng m¹i) nhËp vµo ViÖt Nam tõ nhiÒu nguån. C¸c s¶n phÈm m¸y cµy 2 b¸nh, 4 b¸nh, m¸y phay ®Êt, m¸y gÆt lóa, m¸y b¬m n−íc, xe vËn chuyÓn n«ng th«n cã kiÓu d¸ng vµ tÝnh n¨ng sö dông phï hîp víi nhu cÇu vµ ®Æc ®iÓm cña ngµnh n«ng nghiÖp, c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, nu«i trång thñy s¶n ®Òu cã møc t¨ng tr−ëng kh¶ quan phï hîp víi yªu cÇu vµ ®Æc ®iÓm ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam, gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c¬ giíi hãa n«ng nghiÖp, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÊt l−îng cao ®· b−íc ®Çu xuÊt khÈu ra n−íc ngoµi, ®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu më réng tõ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n...C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü…Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nhiÒu s¶n phÈm ®· ®¹t ®−îc vµi chôc ®Õn vµi tr¨m triÖu USD vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m.

4.2. Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ

Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ngµnh c¬

khÝ ViÖt Nam nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän cßn cã nh÷ng h¹n chÕ

- N¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña s¶n phÈm cßn thÊp. KÕt qu¶ ®iÒu

tra cho thÊy, tiÒn l−¬ng b×nh qu©n cña lao ®éng trong ngµnh c¬ khÝ ë ViÖt

Nam cao h¬n so víi cïng chØ tiªu cña Trung Quèc trong 5 n¨m gÇn ®©y. TiÒn

l−¬ng cña lao ®éng ViÖt Nam chØ b»ng kho¶ng mét nöa møc l−¬ng cña lao ®éng Indonexia trong 4 n¨m qua, nh−ng hiÖn nay ®· cao h¬n kho¶ng 20%. N¨ng suÊt lao ®éng tÝnh theo USD cña ViÖt Nam thÊp h¬n ®¸ng kÓ so víi cña

Indonexia, Th¸i Lan vµ thÊp h¬n nhiÒu so víi ë Malaixia, Hµn Quèc, §µi

Loan...V× vËy, søc c¹nh tranh vÒ chi phÝ trong ngµnh lµ thÊp h¬n nhiÒu so víi

c¸c n−íc trong khu vùc.

- VÒ c«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ

Nh×n chung, c¸c lo¹i h×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o cña ViÖt Nam cßn kh¸

®¬n gi¶n vµ l¹c hËu, thËm chÝ tôt hËu kho¶ng 2 - 3 thÕ hÖ so víi c¸c n−íc kh¸c

trong khu vùc, 95% lµ c¸c thiÕt bÞ lÎ, kh«ng ®ång bé, kh«ng cã chuyÓn giao

c«ng nghÖ, phÇn lín ®· hÕt khÊu hao. Trong khi ®ã, ®Çu t− cho c¬ khÝ nhá bÐ

l¹i ph©n t¸n, dµn tr¶i, Ýt quan t©m ®Õn ®Çu t− chiÒu s©u ®Ó ®æi míi trang thiÕt

bÞ vµ c«ng nghÖ nªn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ mÉu m· ch−a ®a d¹ng, chÊt l−îng

cßn thÊp, gi¸ thµnh cao, søc c¹nh tr¹nh kÐm so víi c¸c n−íc trong khu vùc.

Kh©u t¹o ph«i - mét kh©u rÊt quan träng trong c«ng nghiÖp c¬ khÝ hiÖn nay cßn rÊt l¹c hËu, c¸c c¬ së s¶n xuÊt vÉn sö dông c«ng nghÖ ®óc b»ng khu«n c¾t, chÊt l−îng vËt ®óc thÊp, tû lÖ phÕ phÈm cao (cã n¬i tíi 30%) l−îng d− gia c«ng lín. C«ng nghÖ t¹o ph«i b»ng ph−¬ng ph¸p biÕn d¹ng dÎo kim lo¹i ë tr¹ng th¸i nãng (c¸n, rÌn, rËp) còng lµ kh©u rÊt yÕu kÐm, l¹c hËu ch−a ®−îc quan t©m ®Çy ®ñ, ®óng møc; Kh©u nhiÖt luyÖn vµ xö lý chÊt l−îng bÒ mÆt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cßn yÕu. HiÖn nay ngµnh c¬ khÝ ch−a cã mét c¬ së nhiÖt luyÖn tiªn tiÕn nµo lµm trung t©m ®Ó kh¾c phôc tån t¹i trªn.

Kh©u gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät lµ kh©u mµ trong s¶n xuÊt vÉn sö dông ph−¬ng ph¸p c«ng nghÖ cò, cæ ®iÓn, thùc hiÖn trªn c¸c thiÕt bÞ ®· giµ cçi, l¹c hËu, kÐm chÝnh x¸c. V× vËy, kh¶ n¨ng gia c«ng c¬ khÝ chÝnh x¸c cña c¬ khÝ ViÖt Nam ch−a v−ît qu¸ cÊp chÝnh x¸c 2 (theo tiªu chuÈn cò).

- C«ng t¸c nghiªn cøu phôc vô cho ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ cßn yÕu. C«ng t¸c t− vÊn thiÕt kÕ, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ ch−a ®¸p øng yªu cÇu ®· h¹n chÕ ®Õn kh¶ n¨ng lµm chñ viÖc chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phøc t¹p.

Trang thiÕt bÞ kü thuËt cña c¸c viÖn nghiªn cøu phÇn nhiÒu ®· l¹c hËu, kh«ng ®¸p øng ®−îc c«ng viÖc nghiªn cøu ph¸t triÓn. T¹i c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trùc tiÕp, ho¹t ®éng khoa häc chñ yÕu lµ ph¸t huy s¸ng kiÕn nh»m c¶i tiÕn, hîp lý ho¸ d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn cã. Ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ c¬ khÝ chñ yÕu phô thuéc vµo nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ vµ triÓn khai c¸c dù ¸n FDI vµ hiÖn ®ang tËp trung trong lÜnh vùc l¾p r¸p « t«, xe m¸y, s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn, ch−a thu hót ®−îc ®Çu t− vµo c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c.

- §éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt tuy ®«ng nh−ng cßn bÊt cËp vÒ mÆt kiÕn thøc, thiÕu c¸n bé ®Çu ®µn thùc sù, c«ng t¸c ®µo t¹o ch−a ®−îc quan t©m

®óng møc, sè ng−êi häc nghÒ vµ ®¹i häc ngµnh c¬ khÝ ngµy mét gi¶m sót, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu thî giái cã tay nghÒ cao.

MÆt kh¸c, h¹ tÇng c¬ së cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu chuyªn ngµnh cßn yÕu kÐm, trang thiÕt bÞ phÇn lín ®· qu¸ l¹c hËu, thiÕu ®ång bé, c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé khoa häc kü thuËt cßn ch−a tháa ®¸ng còng phÇn nµo h¹n chÕ nhiÖt t×nh vµ tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña c¸c nhµ khoa häc.

- Tr×nh ®é qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt cßn yÕu kÐm, l¹c hËu, kh«ng theo kÞp tiÕn tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ. Tæ chøc cßn khÐp kÝn, thiÕu chuyªn m«n ho¸, møc ®é hîp t¸c ho¸ cßn thÊp, t− t−ëng bao cÊp, tr«ng chê vµo sù b¶o hé cña Nhµ n−íc trong nhiÒu doanh nghiÖp cßn kh¸ nÆng nÒ. ViÖc tæ chøc x¾p xÕp l¹i ngµnh C¬ khÝ c¶ n−íc ®· ®−îc ®Æt ra nh−ng ch−a thùc hiÖn tèt; c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ lÜnh vùc nµy cßn ph©n t¸n vµ bÞ bu«ng láng.

- Ch−a tÝch cùc tæ chøc thÞ tr−êng trong n−íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt c¬ khÝ ph¸t triÓn, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ch−a thùc sù chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, n¨ng lùc marketing cßn yÕu kÐm. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cña ta míi chØ biÕt lµm ra s¶n phÈm, cßn lµm tiÕp thÞ b¸n s¶n phÈm th× cßn rÊt h¹n chÕ.

- C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ch−a ®−îc chuÈn bÞ tèt cho héi nhËp. Trë thµnh thµnh viªn WTO, mäi chÕ ®é b¶o hé, trî cÊp cña ChÝnh phñ vµ thuÕ sÏ gi¶m thiÓu dÇn hoÆc bÞ dì bá, chØ cßn l¹i c¸c rµo c¶n kü thuËt. Nh−ng ®Õn nay chóng ta ch−a cã c¸c rµo c¶n kü thuËt hîp ph¸p ®ñ m¹nh, ®ñ hiÖu lùc ®Ó b¶o vÖ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm. Tr−íc hÕt, ®ã lµ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó ng¨n kh«ng cho du nhËp c¸c s¶n phÈm cã tr×nh ®é kü thuËt vµ chÊt l−îng thÊp. Thªm vµo ®ã chóng ta ch−a cã ®Çy ®ñ c¸c ph−¬ng tiÖn ®Ó kiÓm ®Þnh sù hîp chuÈn víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

Cam kÕt bá hµng rµo phi thuÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng n−íc ngoµi dÔ dµng th©m nhËp vµo ViÖt Nam hîp ph¸p vµ nhiÒu h¬n, ®ång thêi hµng ViÖt Nam còng dÔ dµng th©m nhËp vµo thÞ tr−êng n−íc ngoµi. Tuy nhiªn, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam cßn h¹n chÕ vÒ mÉu m·, chÊt l−îng, gi¸ c¶ cßn kÐm c¹nh tranh; b¹n hµng vµ thÞ tr−êng quèc tÕ cßn h¹n hÑp. Hµng c¬ khÝ n−íc ngoµi ®−îc t©m lý −a chuéng hµng ngo¹i cña ng−êi ViÖt Nam ñng hé,

h¬n n÷a ®· ph¸t triÓn l©u n¨m h¬n (®· hÕt khÊu hao), gi¸ rÎ h¬n, chÊt l−îng mÉu m· tèt h¬n... nªn cµng dÔ dµng x©m nhËp thÞ tr−êng trong n−íc.

Sù qu¶n lý thÞ tr−êng kÐm hiÖu lùc, láng lÎo ®ang diÔn ra ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ. Do ch−a cã ®Çy ®ñ c¸c ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ kiÓm tra cïng tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý thÞ tr−êng yÕu nªn nhiÒu s¶n phÈm c¬ khÝ kh«ng ®¹t tiªu chuÈn, hµng lËu, hµng gi¶ vÉn ®−îc l−u th«ng trªn thÞ tr−êng.

- Ngµnh c¬ khÝ cßn thiÕu c¸c HiÖp héi chuyªn ngµnh ®Ó tËp hîp, phèi hîp lùc l−îng ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ lµm t¨ng søc m¹nh c¹nh tranh. Bªn c¹nh viÖc hç trî s¶n xuÊt, c¸c HiÖp héi chuyªn ngµnh cã thÓ ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc marketing cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn còng nh− ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®èi phã, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th−¬ng m¹i.

4.3. Nguyªn nh©n vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra

- Tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y, ChÝnh phñ ®· ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch −u ®·i ®Çu t− ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ. C¸c chÝnh s¸ch ®ã b−íc ®Çu ®· lµm ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ håi phôc. Tuy nhiªn, viÖc tæ chøc s¶n xuÊt vÉn cßn manh món, ch−a ®¹t quy m« lín, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ chñ yÕu cã quy m« nhá vµ võa, nhiÒu doanh nghiÖp t− nh©n vµ doanh nghiÖp quèc doanh ®· thµnh c«ng, song nhiÒu doanh nghiÖp ®· kh«ng thµnh c«ng trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

Nh− vËy, nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng mét phÇn kh«ng nhá lµ do ngµnh c¬ khÝ ch−a ®−îc tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu theo quy m« lín, hiÖn ®¹i theo h−íng héi nhËp.

- Nguyªn liÖu ®Çu vµo cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hÇu hÕt ph¶i nhËp khÈu tõ n−íc ngoµi. §©y lµ lý do khiÕn gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ xuÊt khÈu ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c n−íc kh¸c cßn ®ang ë møc cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ thÊp.

- Trªn thÞ tr−êng xuÊt khÈu, s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam phÇn lín ch−a cã th−¬ng hiÖu riªng vµ ch−a chiÕm gi÷ thÞ phÇn ®¸ng kÓ nªn ch−a t¹o ®−îc uy tÝn trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi vµ sÏ khã kh¨n h¬n nhiÒu khi tham gia vµo thÞ tr−êng thÕ giíi.

- Nguån nh©n lùc cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cßn nhiÒu bÊt cËp c¶ vÒ kü thuËt lÉn kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng thÝch øng

nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng. §©y lµ vÊn ®Ò lín cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh»m ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

- §Ó n©ng cao tÝnh kh¶ thi cña QuyÕt ®Þnh 186/2002, ChÝnh phñ cho phÐp c¸c dù ¸n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®−îc quy ®Þnh trong Ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc vay vèn theo NghÞ quyÕt sè 11/NQ - CP ngµy 31/7/2000 víi møc l·i suÊt tÝn dông 3%/n¨m, thêi h¹n vay 12 n¨m, th«ng qua Quü hç trî ph¸t triÓn; hai n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶ l·i vµ b¾t ®Çu tr¶ nî vµo n¨m thø 5 hoÆc ®−îc bï chªnh lÖch l·i suÊt nÕu c¸c doanh nghiÖp vay vèn th−¬ng m¹i, theo ®ã cã 50 dù ¸n thuéc danh môc dù ¸n c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc h−ëng −u ®·i vay vèn theo QuyÕt ®Þnh 186.

Tuy nhiªn, khi triÓn khai ®−îc mét thêi gian th× Ch−¬ng tr×nh nµy l¹i gÆp ph¶i khã kh¨n bëi NghÞ ®Þnh 106/2004/CP ngµy 01/4/2004 cña ChÝnh phñ. Theo NghÞ ®Þnh nµy ®èi t−îng ®−îc vay vèn −u ®·i bÞ thu hÑp tõ 50 xuèng cßn 14 ®èi t−îng vµ rÊt nhiÒu dù ¸n cña Ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ träng ®iÓm ®· bÞ v−íng NghÞ ®Þnh 106, kh«ng ®−îc vay vèn −u ®·i trong sè 50 dù ¸n c¬ khÝ träng ®iÓm chØ cßn 24 dù ¸n d−îc vay vèn −u ®·i. Nh−ng víi thêi gian tr¶ nî ng¾n (12 n¨m) ph¶i cã vèn ®èi øng tíi 30%, trong khi tæng møc ®Çu t− cho tõng dù ¸n ®ßi hái sè tiÒn rÊt lín, nhiÒu doanh nghiÖp ®· kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu nµy, ¶nh h−ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña Ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ träng ®iÓm.

- TÝnh ®Æc thï cña ngµnh c¬ khÝ lµ cÇn vèn lín, nh−ng quay vßng vèn l¹i chËm nªn Ýt phï hîp víi môc tiªu th−¬ng m¹i hiÖn ®¹i (thu lîi tèi ®a trong thêi gian ng¾n nhÊt), do ®ã Ýt ®−îc c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi quan t©m. MÆc dï tæng ®Çu t− n−íc ngoµi (FDI) vµo ngµnh c¬ khÝ kh¸ lín, nh−ng cã ®Õn 50% sè vèn tËp trung vµo ngµnh l¾p r¸p « t«, xe m¸y, cßn l¹i lµ thiÕt bÞ ®iÖn... Tæng ®Çu t− trong n−íc vµo c¬ khÝ còng thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c ngµnh hµng kh¸c.

Do kh«ng ®−îc quan t©m ®Çu t−, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c m¸y mãc trùc tiÕp phôc vô chÕ t¹o s¶n xuÊt nªn trang thiÕt bÞ cña ngµnh c¬ khÝ, kÓ c¶ nh÷ng nh÷ng Tæng c«ng ty lín còng rÊt l¹c hËu. §iÒu nµy g©y h¹n chÕ rÊt lín cho doanh nghiÖp trong viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ míi vµ hiÖn ®¹i nh»m cung cÊp ra thÞ tr−êng.

Ch−¬ng 3

Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

I - Bèi c¶nh vµ dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c

s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.1 - Bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong n−íc ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt

khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.1.1 - Bèi c¶nh quèc tÕ

Còng nh− c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, c«ng nghiÖp c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn vµ lín m¹nh trong bèi c¶nh quèc tÕ cã nhiÒu thuËn lîi, ®Æc biÖt thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Cô thÓ lµ:

- Xu h−íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang më ra nhiÒu c¬ héi thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam. Héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, cam kÕt thùc hiÖn tù do ho¸ th−¬ng m¹i lµ c¬ héi ®Ó hµng ho¸ ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi riªng cã c¬ héi ®−îc l−u th«ng tù do trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ t¹o cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam cã thÓ ®i t¾t, ®ãn ®Çu ®Ó tiÕp cËn nhanh chãng víi khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi th«ng qua ho¹t ®éng chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ hîp t¸c khoa häc kü thuËt ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr−êng mµ kh«ng ph¶i tèn thêi gian, lao ®éng vµ trÝ tuÖ ®Ó nghiªn cøu s¶n xuÊt t¹i chç.

Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy, nÒn c«ng nghiÖp c¬ khÝ chÕ t¹o thÕ giíi ®· vµ ®ang lín m¹nh nhanh chãng, cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c«ng nghÖ chÕ t¹o ë tr×nh ®é cao, thÞ tr−êng toµn cÇu ®· ®−îc c¸c tËp ®oµn c«ng nghiÖp c¬ khÝ ®a quèc gia lín m¹nh chiÕm gi÷. §©y võa lµ thuËn lîi, võa lµ th¸ch thøc khi c¸c doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i ®−¬ng ®Çu c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c tËp ®oµn, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ hµng ®Çu thÕ giíi.

- ThÕ giíi ®ang diÔn ra xu thÕ chuyÓn dÞch s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cång kÒnh, tiªu tèn nhiÒu n¨ng l−îng, lao ®éng, vËt t− tõ c¸c n−íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn sang c¸c n−íc thø ba.

Lµ n−íc ®ang ph¸t triÓn ë §«ng Nam ¸ vµ ë Ch©u ¸, ViÖt Nam cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ®ãn nhËn chuyÓn giao s¶n xuÊt tõ c¸c n−íc nãi trªn víi ®iÒu kiÖn ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ giái vµ viÖc thùc thi LuËt së h÷u trÝ tuÖ ®−îc c¶i thiÖn.

- Bªn c¹nh c¬ héi tiÕp cËn khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do héi nhËp ®em l¹i, viÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc thø 150 cña WTO ®ang më ra cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi riªng nhiÒu c¬ héi míi hÕt søc to lín ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô.

ViÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Tæ chøc th−¬ng m¹i lín nhÊt thÕ giíi nµy ®· gióp cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®−îc c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi, kh«ng ph¶i chÞu ¶nh h−ëng cña c¸c rµo c¶n vÒ thuÕ khi th©m nhËp vµo thÞ tr−êng c¸c n−íc nhËp khÈu lµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña WTO. Tuy nhiªn, ®Ó chen ch©n ®−îc vµo c¸c thÞ tr−êng nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lín trªn thÕ giíi cßn phô thuéc rÊt lín vµo n¨ng lùc marketing ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam.

- Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng m¹nh mÏ vµ toµn diÖn trong mäi lÜnh vùc, lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¬ khÝ cña ViÖt Nam cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ®−îc ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n kü thuËt, ngo¹i ng÷ vµ tr×nh ®é qu¶n lý theo c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c vÒ ®µo t¹o cña khu vùc vµ quèc tÕ ®Ó trë thµnh c¸c kü s− c¬ khÝ, c¸c nhµ khoa häc giái, c¸c chuyªn gia ®Çu ngµnh cho lÜnh vùc c¬ khÝ chÕ t¹o. Ngoµi ra, th«ng qua sù hîp t¸c, liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ cña c¸c n−íc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cã c¬ héi ®Ó häc hái vÒ vÊn ®Ò tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc thÞ tr−êng vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu th«ng qua viÖc hîp t¸c ®µo t¹o...

Nãi c¸ch kh¸c, c¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan nhËp khÈu trong ASEAN vµ c¸c cam kÕt thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña WTO lµ c¬ së quan träng ®Ó c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam (®Æc biÖt lµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän) cã c¬ héi ®Ó c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ quèc tÕ, tr¸nh ®−îc nh÷ng thua thiÖt do kh«ng ®−îc h−ëng c¸c −u ®·i mµ ASEAN, APEC, WTO... giµnh cho doanh nghiÖp cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn hoÆc chËm ph¸t triÓn.

H¬n thÕ, viÖc tham gia c¸c tæ chøc vµ c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i quèc tÕ, thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ héi nhËp sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ

ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã c¬ héi ®Ó liªn kÕt hîp t¸c vµ tham gia vµo c¸c m¾t xÝch, d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ lín m¹nh trªn thÕ giíi ®Ó cã thÞ tr−êng xuÊt khÈu vµ tiÕp cËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi do héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®em l¹i, ®Ó thùc hiÖn lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan nhËp khÈu ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ theo cam kÕt cña ViÖt Nam nh»m hoµn thµnh AFTA vµ cam kÕt gia nhËp WTO, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam còng buéc ph¶i c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp, tËp ®oµn c¬ khÝ lín khi tham gia thÞ tr−êng thÕ giíi.

§©y lµ th¸ch thøc lín mµ ngµnh c¬ khÝ nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam nãi chung ph¶i nhËn thøc râ vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó v−ît qua.

1.1.2 - Bèi c¶nh trong n−íc

Thùc hiÖn ®−êng lèi “§æi míi” cña §¶ng, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn nhanh, m¹nh trªn c¬ së ph¸t triÓn toµn diÖn cña mäi ngµnh kinh tÕ.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ngµnh cã nh÷ng biÕn ®æi m¹nh vÒ chÊt. Bªn c¹nh viÖc s¶n xuÊt phôc vô tèt nhu cÇu tiªu thô trong n−íc, nhiÒu s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®· cã mÆt ë thÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi.

Cã ®−îc kÕt qu¶ nªu trªn, mét mÆt do nç lùc cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, nh−ng mÆt kh¸c, ngµnh c¬ khÝ ®ang d−îc ph¸t triÓn trong bèi c¶nh trong n−íc kh¸ thuËn lîi.

- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ diÔn ra trong ®iÒu kiÖn c¶ n−íc ®ang thùc hiÖn ®−êng lèi CNH, H§H ®Êt n−íc cña §¶ng vµ ChÝnh phñ. §©y lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®Ó ngµnh c¬ khÝ ph¸t triÓn, gi÷ v÷ng vai trß lµ “ngµnh c«ng nghiÖp then chèt” trong sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n−íc, trong nÒn kinh tÕ tri thøc.

Tõ nhiÒu n¨m nay, thùc hiÖn c«ng cuéc CNH, H§H ®Êt n−íc, ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh vai trß “nÒn t¶ng” cña c«ng nghiÖp c¬ khÝ trong viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c vµ trong viÖc ®¶m b¶o an ninh quèc phßng.

§©y lµ tr¸ch nhiÖm nh−ng còng lµ c¬ héi thuËn lîi ®Ó ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ph¸t triÓn m¹nh trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ®ang tõng b−íc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr−êng vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc thùc hiÖn khi ChÝnh phñ x¸c ®Þnh râ vÞ trÝ, vai trß cña ngµnh c¬ khÝ trong ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n−íc vµ ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

§©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng nh»m t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho

s¶n xuÊt, tiªu thô vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam.

V¨n b¶n quan träng nhÊt ®Ó h−íng dÉn ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam lµ ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020 ban hµnh ngµy 26/12/2002 theo QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§-TTG cña Thñ t−íng ChÝnh phñ. TiÕp theo ®ã, ChÝnh phñ còng ban hµnh mét lo¹t c¸c QuyÕt ®Þnh, th«ng t−, chØ thÞ nh»m cô thÓ hãa c¸c quy ®Þnh ghi trong ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020, ®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ra n−íc ngoµi. Nh− vËy, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®−îc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cña m×nh trong mét hµnh lang ph¸p lý t−¬ng ®èi thuËn lîi.

- ViÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®ang ®−îc tiÕn hµnh víi sù gãp mÆt cña nhiÒu doanh nghiÖp, tËp ®oµn s¶n xuÊt c¬ khÝ lín cña c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

Chñ tr−¬ng thu hót vèn FDI cho ngµnh s¶n xuÊt c¬ khÝ lµ hÕt søc ®óng ®¾n nh»m t¨ng nhanh l−îng vèn ®Çu t− cho toµn ngµnh, ®ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam cã c¬ héi ®Ó hîp t¸c s¶n xuÊt, trao ®æi kü thuËt, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý víi c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n−íc cã c«ng nghiÖp c¬ khÝ ph¸t triÓn.

§©y còng lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam cã nh÷ng b−íc nh¶y vät quan träng vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, t¹o ra c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao, cã kh¶ n¨ng th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng.

- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®−îc thùc hiÖn trong bèi c¶nh ViÖt Nam võa trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO. Khi ®ã, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®−îc tù do th©m nhËp vµo thÞ tr−êng cña c¸c n−íc thµnh viªn kh¸c cña WTO mµ kh«ng ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ph¶i ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn kü thuËt vµ tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng cña n−íc nhËp khÈu.

§©y lµ nh÷ng th¸ch thøc lín mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ph¶i v−ît qua, nÕu kh«ng th× sÏ bÞ thÊt b¹i ngay c¶ trªn thÞ tr−êng trong n−íc lÉn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

Nh×n chung, bèi c¶nh míi trong n−íc vµ quèc tÕ hiÖn nay ®ang rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam. ViÖc nhËn thøc râ nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc trong ®iÒu kiÖn míi ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m tËn dông thêi c¬ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt.

1.2 - Dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam thêi kú ®Õn n¨m 2015

C¨n cø vµo ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010, tÇm nh×n ®Õn 2020 vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lµ ®Ó gãp phÇn thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®Þnh h−íng xuÊt khÈu nh»m ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu vµ gãp phÇn ®−a kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®¹t 72,5 tû USD vµo n¨m 2010 (møc t¨ng b×nh qu©n giai ®o¹n 2006 - 2010 ®¹t 17,5%/n¨m) vµ c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ 2020, cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam, ngµnh c¬ khÝ sÏ cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn míi.

§Ó ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam cã thÓ xuÊt khÈu ®¹t 30% gi¸ trÞ s¶n l−îng vµo n¨m 2010, dù b¸o tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña c¶ n−íc sÏ ®¹t møc t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 17,5%/n¨m giai ®o¹n 2006 - 2010. Con sè nµy ®−îc dù b¸o lµ 15% cho giai ®o¹n 2011 - 2015.

Trong giai ®o¹n 2006 - 2010, c¸c doanh nghiÖp sÏ tËp trung xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cã lîi thÕ nh−: M¸y chÕ biÕn n«ng, l©m, thñy s¶n, c¬ khÝ ®ãng tµu, chÕ t¹o thiÕt bÞ, l¾p r¸p c¬ ®iÖn tö...

§Õn giai ®o¹n 2011 - 2015, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ xuÊt khÈu nh÷ng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao h¬n nh−: §éng c¬ c¸c lo¹i, m¸y ph¸t ®iÖn, biÕn thÕ ®iÖn, c¸c lo¹i nåi h¬i, c¸c lo¹i m¸y phôc vô s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n c«ng nghÖ cao...

Nh− vËy, c¨n cø vµo ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010, tÇm nh×n ®Õn 2020 vµ §Ò ¸n ph¸t triÓn xuÊt khÈu ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 156/2006/Q§- TTg ngµy 30/06/2006, vµ tÝnh

to¸n cña nhãm t¸c gi¶, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän trong thêi kú ®Õn 2015 ®−îc dù b¸o nh− sau:

B¶ng 3.1: Dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña ViÖt Nam giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ 2015

§¬n vÞ: 1.000 USD

2011

2012

2013

2014

2015

2006

2007

2008

2009

2010

S¶n phÈm

T. ®é t¨ng 01 - 05 (%)

T.®é t¨ng 06-10 (%)

22,94

150.208

176.495 207.381

243.673

286.316

17,5

329.263 378653

435.451

500.767

575.884

T.®é t¨ng 11 -15 (%) 15

27,23

13.365

15.704

18.452

21.682

25.476

17,5

29.298

33.692

38.747

44.558

51..242

28,81

987.289 1.160.060 1.363.307

1.601.610 1.881.890

17,5

2.164.180 2.488.810 2.862.130 3.291.450 3.785.170

Nhãm m¸y ®éng lùc Nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp Nhãm thiÕt bÞ ®iÖn

Nguån: TÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Riªng mÆt hµng d©y vµ c¸p ®iÖn, dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ t¨ng kho¶ng 31%/n¨m trong giai ®o¹n 2006 - 2010 vµ ®¹t h¬n 2 tû USD vµo n¨m 2010. §©y lµ mÆt hµng ®−îc dù b¸o cã møc t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu cao cho c¶ thêi kú 2006 - 2010 (31%), trong khi møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m thêi kú 2001 - 2005 ®¹t 35%.

Dù b¸o thÞ tr−êng xuÊt khÈu chñ yÕu ®èi víi mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam lµ NhËt B¶n, Hµn Quèc, óc, Hång K«ng vµ c¸c n−íc thµnh viªn kh¸c cña ASEAN. Trong sè ®ã, thÞ tr−êng NhËt B¶n ®−îc dù kiÕn cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t trªn 800 triÖu USD, thÞ tr−êng Australia dù kiÕn ®¹t trªn 60 triÖu USD vµo n¨m 2010. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ tËp trung khai th¸c c¸c thÞ tr−êng Hoa Kú, §øc, Trung Quèc, Mexico vµ Ph¸p...lµ c¸c n−íc nhËp khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn lín nhÊt thÕ giíi hiÖn nay.

II - Quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

2.1 - Quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt

Nam ®Õn 2015

ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020 ®−îc phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§ - TTG cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ngµy 26 th¸ng 12 n¨m 2002 ®· x¸c ®Þnh c¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh, quèc phßng cña ®Êt n−íc. V× vËy, chóng ta cÇn tËp trung ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, bÒn v÷ng trªn c¬ së ph¸t huy mäi nguån lùc trong n−íc, kÕt hîp víi nguån lùc bªn ngoµi. KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ mét c¸ch cã tæ chøc, ph©n c«ng vµ hîp t¸c hîp lý ®Ó tù s¶n xuÊt ®−îc m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, tËp trung ph¸t triÓn mét sè chuyªn ngµnh, s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm nh»m khai th¸c, ph¸t huy tèt nhÊt tiÒm n¨ng (tµi nguyªn, nguån nh©n lùc) ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n−íc.

tr−êng trªn thÕ giíi. C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu víi chÊt l−îng cao ®· b−íc ®Çu ®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu më réng tõ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n.... C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü…Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m cña nhiÒu s¶n phÈm ®· ®¹t ®−îc vµi chôc ®Õn vµi tr¨m triÖu USD.

§Ó tiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam sang thÞ tr−êng n−íc ngoµi, trªn c¬ së quan ®iÓm ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n ®Õn n¨m 2020, mét sè quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 cÇn ®−îc qu¸n triÖt nh− sau:

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn cã sù lùa chän ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm/nhãm s¶n phÈm trong n−íc cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt, cã thÞ tr−êng tiªu thô t−¬ng ®èi æn ®Þnh.

Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khi s¶n xuÊt c¬ khÝ vÒ c¬ b¶n ®· ®¸p øng ®−îc nhu

cÇu tiªu thô trong n−íc, ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt, c¸c doanh

nghiÖp ®· t×m c¸ch ®−a c¸c s¶n phÈm cña m×nh ra tiªu thô ë c¸c thÞ tr−êng

n−íc ngoµi. Lóc ®Çu lµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã c«ng nghÖ ®¬n gi¶n nh−: M¸y

tuèt lóa dïng c¬, m¸y cµy, m¸y bõa..., sau ®Õn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o

víi c«ng nghÖ phøc t¹p, ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao, gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín nh−:

§éng c¬ c¸c lo¹i, m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y n«ng nghiÖp phôc vô viÖc lµm ®Êt, m¸y

chÕ biÕn qu¶, m¸y liªn hîp gÆt ®Ëp vµ ph©n lo¹i ngò cèc...

Nh− vËy, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

sang thÞ tr−êng n−íc ngoµi lµ hoµn toµn phï hîp víi môc tiªu cña ChiÕn l−îc

ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®Þnh h−íng xuÊt khÈu, lµ gãp phÇn cïng c¸c ngµnh

kh¸c n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n−íc, më réng thÞ tr−êng, t¨ng kh¶

n¨ng c¹nh tranh vµ héi nhËp quèc tÕ cña hµng ho¸ vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam.

Riªng ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän (nh÷ng s¶n phÈm ®−îc coi

lµ cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt, b−íc ®Çu ®· vµ ®ang chiÕm gi÷ thÞ phÇn

trªn mét sè thÞ tr−êng) còng cã sè l−îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm xuÊt khÈu

cßn Ýt, kim ng¹ch xuÊt khÈu ch−a cao. V× vËy, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng c¬ khÝ

xuÊt khÈu ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn ®−îc ngµnh c¬ khÝ vµ c¸c doanh nghiÖp quan

t©m.

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn theo

h−íng ®a d¹ng ho¸ c¸c ph−¬ng thøc xuÊt khÈu

§a d¹ng ho¸ ph−¬ng thøc xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan

träng ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam hiÖn nay.

Ngoµi viÖc chñ ®éng t×m kiÕm thÞ tr−êng vµ b¹n hµng, ®Ó c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ

ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp m¹nh vµo thÞ tr−êng n−íc ngoµi, c¸c doanh

nghiÖp cÇn n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong viÖc lùa chän ph−¬ng thøc xuÊt khÈu

th«ng qua viÖc cung cÊp s¶n phÈm trung gian cho c¸c TËp ®oµn c¬ khÝ n−íc

ngoµi hoÆc c¸c c«ng ty ®a quèc gia (lîi dông kh¶ n¨ng cã thÓ s¶n xuÊt c¸c chi

tiÕt, bé phËn riªng biÖt vµ kh¶ n¨ng cã thÓ l¾p lÉn cña s¶n phÈm c¬ khÝ).

MÆt kh¸c, cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ gia t¨ng

cao, nh÷ng mÆt hµng chÕ biÕn, chÕ t¹o, s¶n phÈm cã hµm l−îng c«ng nghÖ vµ

chÊt x¸m cao.

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn trªn c¸c

thÞ tr−êng träng ®iÓm, cã kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän mét

c¸ch l©u dµi vµ cã dung l−îng thÞ tr−êng lín

Thùc tÕ cho thÊy, mét sè l−îng kh«ng nhá m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng

nghiÖp cña ViÖt Nam ®· ®−îc chÊp nhËn trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc: §µi Loan,

Hµn Quèc, NhËt B¶n, Iraq, Srilanka, c¸c n−íc ch©u Phi, c¸c n−íc Nam

Mü...víi gi¸ trÞ tíi chôc triÖu USD.

Trong t−¬ng lai, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam sÏ ®−îc xuÊt khÈu

sang nhiÒu n−íc kh¸c trªn trªn thÕ giíi. Sù më réng thÞ tr−êng cña c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam sÏ lµ c¬ së ®Ó më réng thÞ tr−êng cho c¸c thiÕt bÞ, phô

tïng cã liªn quan, thËm chÝ cho c¶ c¸c s¶n phÈm kh¸c ngoµi s¶n phÈm c¬ khÝ.

Cïng víi viÖc gãp phÇn lµm t¨ng nhanh kim ng¹ch vµ ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng

xuÊt khÈu cña c¶ n−íc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn vµ ®−îc 77

chÊp nhËn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi sÏ gãp phÇn më réng ph¹m vi thÞ tr−êng cho

hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam.

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cÇn ®−îc thùc

hiÖn theo h−íng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt

khÈu vµ cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän.

N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ doanh nghiÖp ngµnh c¬

khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch toµn diÖn c¶ vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ gi¸,

n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ kh¶ n¨ng thiÕt kÕ, n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ kh¶ n¨ng t¹o

gi¸ trÞ gia t¨ng cho s¶n phÈm…

Nãi tãm l¹i, quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña

ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015 ®−îc x¸c ®Þnh phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh

tÕ theo ®Þnh h−íng xuÊt khÈu, phï hîp víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu

hµng ho¸ vµ ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010, tÇm nh×n

®Õn n¨m 2020. §©y sÏ lµ c¨n cø quan träng cho viÖc ®Þnh h−íng ph¸t triÓn s¶n

xuÊt, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn thÞ tr−êng ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ChÝnh

phñ vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, 2015 vµ nh÷ng n¨m tiÕp

theo.

2.2 - §Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt

Nam ®Õn 2015

2.2.1 - §Þnh h−íng thÞ tr−êng

+ §èi víi mÆt hµng m¸y ®éng lùc

- Chó träng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng ASEAN, v× ®©y lµ c¸c thÞ tr−êng cã doanh thu tõ xuÊt khÈu ®¹t møc kh¸ cao (7 - 18 triÖu USD trong giai ®o¹n 2000 - 2005) víi c¸c s¶n phÈm chñ yÕu lµ: §éng c¬ ®èt trong kiÓu piston, c¸c bé phËn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong, b¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ...

- T¨ng c−êng xuÊt khÈu sang c¸c n−íc Trung Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n, Australia...víi c¸c s¶n phÈm chñ yÕu lµ: Nåi h¬i vµ m¸y phô trî sö dông cïng c¸c lo¹i nåi h¬i, turbin ph¶n lùc, c¸c lo¹i ®éng c¬ vµ m«t¬...

- Th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng c¸c n−íc Mü la tinh, Nam Phi,

Srilanca, Iraq...

+ §èi víi nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ

c«ng nghiÖp chÕ biÕn

- TiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn sang thÞ tr−êng Trung Quèc, Hoa Kú víi c¸c s¶n phÈm chñ yÕu lµ m¸y thu ho¹ch, m¸y ®Ëp, m¸y lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n, m¸y kÐo, m¸y n«ng, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt...

- Chó ý ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hoa Kú, x©y dùng thÞ tr−êng nµy trë thµnh thÞ tr−êng míi tiÒm n¨ng, cã søc tiªu thô lín víi c¸c mÆt hµng chñ yÕu lµ: M¸y c¾t cá, dµn xíi ®Êt...

- Gi÷ v÷ng thÞ phÇn tiªu thô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn sang c¸c n−íc Th¸i Lan, In®«nªxia, Malaysia, Philippin, Australia...

+ §èi víi nhãm mÆt hµng thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

- T¨ng c−êng xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm ®èi víi c¸c lo¹i d©y vµ c¸p ®iÖn ë ch©u ¸ nh−: NhËt B¶n, Trung Quèc, Hång K«ng, Hµn Quèc, §µi Loan, Singapor, Philippin, Ên ®é, Th¸i Lan... C¸c mÆt hµng chñ yÕu cã thÓ xuÊt khÈu sang khu vùc thÞ tr−êng nµy lµ: Bé d©y ®¸nh löa vµ c¸c bé d©y kh¸c sö dông cho xe cé, m¸y bay, tÇu thuû (HS. 854430), c¸c lo¹i d©y ®iÖn dïng cho ®iÖn ¸p kh«ng qu¸ 80V cã g¾n ®Çu nèi (HS. 854441), c¸c lo¹i d©y ®iÖn dïng cho ®iÖn ¸p lín h¬n 80V nh−ng kh«ng qu¸ 1.000V cã g¾n ®Çu nèi (HS. 854451), c¸c lo¹i c¸p quang (HS. 854470)...

- Khai th¸c triÖt ®Ó c¸c thÞ tr−êng ch©u ¢u nh−: Ph¸p, §øc, Anh, PhÇn Lan, Thuþ Sü, Hungary, Hµ Lan, Bå §µo Nha...víi c¸c mÆt hµng: Cuén d©y ®iÖn b»ng nh«m (HS. 854419), cuén d©y ®iÖn b»ng ®ång (HS. 854411), c¸c lo¹i d©y dÉn ®iÖn dïng cho ®iÖn ¸p trªn 1.000V (HS. 854451), c¸p ®ång trôc vµ c¸c lo¹i d©y ®iÖn ®ång trôc kh¸c (HS. 854420)...

c¸c bé d©y kh¸c sö dông cho xe cé, m¸y bay, tÇu thuû (HS. 854430), cuén d©y ®iÖn b»ng nh«m (HS. 854419), cuén d©y ®iÖn b»ng ®ång (HS. 854411)...

2.2.2 - §Þnh h−íng vÒ chÊt l−îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm

§èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu, yªu cÇu vÒ chÊt l−îng vµ chñng

lo¹i s¶n phÈm ®−îc ®Þnh h−íng nh− sau:

- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn vÒ kü thuËt, tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng vµ c¸c quy ®Þnh cña c¸c n−íc nhËp khÈu. §©y lµ ®Þnh h−íng quan träng nh»m gióp cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ®¹t chÊt l−îng cao vµ cã thÓ th©m nhËp hiÖu qu¶, gi÷ v÷ng thÞ phÇn vµ ®−îc tiªu thô æn ®Þnh trªn c¸c thÞ tr−êng c¸c n−íc nhËp khÈu chñ yÕu.

- Tõng b−íc t¨ng tû lÖ néi ®Þa ho¸ ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu, t¨ng c−êng ®Çu t− kü thuËt, c«ng nghÖ ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm cã gi¸ thµnh thÊp, chÊt l−îng cao ®Ó cã thÓ c¹nh tranh vÒ gi¸ trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ quèc tÕ.

- T¨ng c−êng ph©n c«ng, hîp t¸c nh»m chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®èi víi nh÷ng nhãm s¶n phÈm chñ yÕu, nh÷ng mÆt hµng träng ®iÓm, t¨ng c−êng liªn kÕt s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ víi c¸c doanh nghiÖp, tËp ®oµn c¬ khÝ lín trªn thÕ giíi.

- Ph¸t triÓn ®a ngµnh ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi, x©y dùng vµ qu¶ng b¸ th−¬ng hiÖu cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam (®Æc biÖt lµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän) trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

- Nhanh chãng ®Çu t− thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cao, võa ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n−íc, thay thÕ thiÕt bÞ nhËp khÈu, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.

2.2.3 - §Þnh h−íng vÒ gi¸ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam

®Õn 2015

Nh− ®· ®Ò cËp ë Ch−¬ng 2, gi¸ xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nãi riªng cña ViÖt Nam so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÕ giíi (®Æc biÖt lµ cña Trung Quèc) ®ang ë møc cao. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do khiÕn n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi ®ang ë møc thÊp.

§Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh (®Æc biÖt lµ n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ gi¸ xuÊt khÈu) cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän trªn thÞ tr−êng thÕ giíi, trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2015, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cÇn sö dông tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p ®Ó c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−a ra thÞ tr−êng cã møc gi¸ c¹nh tranh. Cô thÓ lµ:

- Gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän trªn c¬ së sö dông nguån nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong n−íc (HiÖn nay nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt chñ yÕu ph¶i nhËp khÈu nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm t−¬ng ®èi cao).

- T¨ng c−êng ®Çu t− tõ mäi nguån vèn ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ cao, ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña thÞ tr−êng vµ kh¸ch hµng, cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu víi khèi l−îng lín, víi gi¸ c¹nh tranh.

- Gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt gi¸ cña c¸c dÞch vô hç trî xuÊt khÈu nh−: Chi phÝ giao nhËn, vËn t¶i, chi phÝ marketing vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i...®Ó gi¶m gi¸ xuÊt khÈu hµng hãa, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam so víi c¸c n−íc kh¸c, ®Æc biÖt lµ Trung Quèc...

Iii - c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015

3.1 - Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh cã

liªn quan

3.1.1 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc quy ho¹ch vµ tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän theo h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®−êng lèi §æi míi kinh tÕ cña §¶ng, c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®ang ®Êu tranh m¹nh mÏ ®Ó thÝch nghi víi nh÷ng biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng.

Khã kh¨n lín nhÊt cña ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®ang thuéc së h÷u Nhµ n−íc, ®−îc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng tõ l©u theo c¬ chÕ ®Çu t− cò, c¬ së vËt chÊt nghÌo nµn, kh¶ n¨ng hîp t¸c s¶n xuÊt yÕu, c¹nh tranh kh«ng hiÖu qu¶.

Tr−íc nh÷ng ®ßi hái khi chuyÓn ®æi sang kinh tÕ thÞ tr−êng, gi¶i ph¸p sèng cßn cña c¸c ngµnh c¬ khÝ s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn...lµ ph¶i ®æi míi, tæ chøc l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp s¶n xuÊt - kinh doanh.

§Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®ã, ChÝnh phñ cÇn sím tæ chøc, s¾p xÕp l¹i khèi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ thuéc së h÷u Nhµ n−íc, t¹o søc m¹nh liªn kÕt, hîp t¸c ®Çu t− s¶n xuÊt cho toµn ngµnh. Cã nh− vËy, mäi doanh nghiÖp s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ míi ®−îc ho¹t ®éng b×nh ®¼ng theo LuËt Doanh nghiÖp vµ cïng tham gia c¹nh tranh b×nh ®¼ng trªn thÞ tr−êng.

MÆt kh¸c, ®Ó trong thêi kú ®Õn 2010 vµ 2015, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt nam cã ®ñ néi lùc ®Ó s¶n s¶n xuÊt phôc vô tiªu dïng trong n−íc vµ xuÊt khÈu, Bé C«ng nghiÖp cÇn x©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt Quy ho¹ch ®Çu t− ph¸t triÓn ®èi víi tõng nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän theo vïng l·nh thæ ®Ó ®Þnh h−íng ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong c¶ n−íc. Cã nh− vËy, viÖc ®Çu t− sÏ kh«ng bÞ trïng lÆp, thiÕu hiÖu qu¶ vµ kh«ng huy ®éng ®−îc nguån lùc tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.

Ngoµi ra, ChÝnh phñ còng cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ®iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, tõng b−íc h×nh thµnh m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con, g¾n víi viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.

Cô thÓ, Bé C«ng nghiÖp cÇn triÓn khai x©y dùng vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, ChiÕn l−îc ph¸t triÓn thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó t¹o c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hä. C¸c ChiÕn l−îc ph¸t triÓn cho tõng nhãm hµng cÇn ®¶m b¶o c¸c néi dung c¬ b¶n sau:

- §¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh c¸c ph−¬ng ¸n tæ chøc nguån nguyªn liÖu ®Ó cung øng cho s¶n xuÊt nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tiªu thô trong n−íc vµ xuÊt khÈu trong thêi kú chiÕn l−îc.

- S¾p xÕp, tæ chøc hÖ thèng s¶n xuÊt trong n−íc, bao gåm qui ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ®èi t−îng tham gia s¶n xuÊt (doanh nghiÖp trong n−íc, doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t− n−íc ngoµi), ®Þnh h−íng c¬ cÊu s¶n phÈm cho tõng mÆt hµng trong nhãm s¶n phÈm lùa chän.

- §Ò xuÊt c¬ chÕ phèi hîp, triÓn khai thùc hiÖn chiÕn l−îc, b¶o ®¶m sù tham gia mét c¸ch réng r·i cña c¸c thµnh phÇn gåm c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, c¸c c¬ quan xóc tiÕn th−¬ng m¹i...

Nh×n chung, ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, bªn c¹nh sù nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp, sù trî gióp cña ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Cã nh− vËy, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp míi ®−îc b¶o ®¶m võa phï hîp víi th«ng lÖ vµ luËt ph¸p quèc tÕ, võa thÝch hîp víi lé tr×nh cô thÓ cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp.

3.1.2 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (R & D), ®−a khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän

Tõ nhiÒu n¨m nay, do h¹n chÕ ®Çu t− vµo ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn nªn n¨ng lùc c«ng nghÖ chÕ t¹o cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nãi riªng ch−a ®−îc c¶i thiÖn.

§iÒu nµy dÉn ®Õn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nãi riªng ch−a ®¹t hiÖu qu¶ c¹nh tranh cao trªn thÞ tr−êng trong n−íc còng nh− thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

§Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cao, ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn, ViÖt Nam cÇn ®¸nh gi¸ ®óng vai trß cña ho¹t ®éng nµy trong tõng giai ®o¹n cô thÓ, coi viÖc ®Çu t− hç trî cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn lµ nh÷ng h×nh thøc trî cÊp kh«ng bÞ cÊm theo quy ®Þnh cña WTO nh»m t¹o lËp m«i tr−êng thÝch hîp cho viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, øng dông réng r·i c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ë ViÖt Nam.

BiÖn ph¸p tr−íc m¾t lµ cÇn ®Çu t− x©y dùng míi hoÆc n©ng cÊp c¸c ViÖn nghiªn cøu thµnh c¸c ViÖn ®Çu ngµnh, võa lµm c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn, ®ång thêi thùc hiÖn ho¹t ®éng t− vÊn thiÕt kÕ trong mét sè lÜnh vùc c¬ khÝ ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp.

HiÖn t¹i, Bé C«ng nghiÖp ®ang tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt c¬ chÕ −u ®·i chung cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm. Theo ®ã, chÝnh s¸ch ®Çu t− cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®−îc ®Ò cËp nh− sau:

- Nhµ n−íc hç trî tèi thiÓu 50% chi phÝ chuyÓn giao c«ng nghÖ, mua b¶n quyÒn thiÕt kÕ, thuª chuyªn gia n−íc ngoµi ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm (3 nhãm s¶n phÈm lùa chän ®Òu n»m trong 8 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm), −u tiªn xem xÐt hç trî c¸c dù ¸n ®Çu t− c«ng nghÖ cao cã xuÊt xø tõ c¸c n−íc c«ng nghÖ nguån trªn thÕ giíi.

- C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc trÝch tõ 2% ®Õn 5% doanh sè b¸n ra phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn.

- Nhµ n−íc −u tiªn hç trî 50% kinh phÝ tõ nguån vèn ng©n s¸ch ®Ó ®µo t¹o ë trong vµ ngoµi n−íc ®èi víi nguån nh©n lùc phôc vô trùc tiÕp c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ ®Ó phôc vô xuÊt khÈu.

3.1.3 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cã liªn quan nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ ë c¸c thÞ tr−êng môc tiªu th«ng qua viÖc khai th¸c lîi thÕ so s¸nh, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ tr−êng

§Ó kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän trªn thÞ tr−êng quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp vµ c¹nh tranh cã tÝnh chÊt toµn cÇu, ChÝnh phñ cÇn nghiªn cøu, ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cã liªn quan mµ hiÖn ®−îc cho lµ “bÊt cËp”, lµ kh«ng cßn phï hîp. Cô thÓ:

- ChÝnh phñ cÇn c©n ®èi ®Çu t− vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o ViÖt Nam cã ®ñ nguån vèn ®Ó tõng b−íc s¶n xuÊt ®−îc nguyªn liÖu ®Çu vµo, ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ nh»m t¹o ra c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng quèc tÕ vµ ®−îc thÞ tr−êng thÕ giíi chÊp nhËn.

Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam th−êng kh«ng cã ®ñ nguån vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c hîp ®ång cung cÊp s¶n phÈm v× nhu cÇu vèn cho ngµnh nµy lµ kh¸ cao vµ thêi gian thu håi vèn chËm. HiÖn t−îng thiÕu vèn ®Çu t− mua s¾m nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ ®æi míi c«ng nghÖ cho s¶n xuÊt c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän thêi gian qua ®· khiÕn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc s¶n xuÊt ra cã gi¸ thµnh t−¬ng ®èi cao, chÊt l−îng ch−a ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµ thÞ phÇn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi cßn ë møc thÊp.

ChÝnh v× vËy, Nhµ n−íc cÇn cã c¬ chÕ linh ho¹t ®èi víi viÖc cho vay vèn s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt 84

khÈu. NÕu thêi gian cho vay vèn l−u ®éng ®−îc khèng chÕ qu¸ ng¾n, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ quay vßng vèn ®Ó s¶n xuÊt ®−îc.

- ChÝnh phñ cÇn tËp trung ®Çu t− x©y dùng mét sè nhµ m¸y cã n¨ng lùc luyÖn thÐp chÕ t¹o m¸y, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tù chñ vËt t− ®Çu vµo cho s¶n xuÊt trong n−íc.

MÆt kh¸c, c¸c Bé, Ngµnh, ®Þa ph−¬ng cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ph¸t triÓn, cã kh¶ n¨ng t¹o c¸c s¶n phÈm cã tÝnh n¨ng tèt, chÊt l−îng cao th«ng qua viÖc thùc hiÖn ®Þnh h−íng “chuyªn m«n ho¸ s©u, hîp t¸c ho¸ réng”, tr¸nh ®Çu t− trïng lÆp hoÆc dµn tr¶i, g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ.

Hay nãi c¸ch kh¸c, do ®Æc thï cña 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän lµ c¬ cÊu s¶n phÈm rÊt ®a d¹ng, nhu cÇu vÒ quy m« vµ thêi gian ®Çu t− vèn kh¸c nhau do tÝnh chÊt vµ møc ®é phøc t¹p cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. V× vËy, Nhµ n−íc cÇn huy ®éng nh÷ng nguån vèn dµnh cho ®Çu t− trung h¹n ®Ó ®Çu t− vµo c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc nµy. Nguån vèn huy ®éng cã thÓ th«ng qua viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi vµo s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn d−íi h×nh thøc 100% vèn FDI hoÆc liªn doanh. §©y lµ c¬ héi tèt ®Ó ngµnh s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã thÓ n©ng cao n¨ng lùc vÒ vèn ®Ó s¶n xuÊt phôc vô xuÊt khÈu. §ång thêi, ®©y còng lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt, khai th¸c thÞ tr−êng s½n cã cña c¸c tËp ®oµn, c¸c h·ng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lín trªn thÕ giíi.

Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n−íc cÇn tËp trung nguån vèn trong n−íc ®Ó hç trî cho mét sè kh©u quan träng nh− s¶n xuÊt c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô hËu cÇn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ®Çu t− cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l−îng s¶n phÈm, xóc tiÕn th−¬ng m¹i vµ nghiªn cøu thÞ tr−êng vµ cã chÝnh s¸ch huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c tõ trong d©n th«ng qua ho¹t ®éng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n−íc.

- Nhµ n−íc cÇn xem xÐt kü vµ cã b−íc ®i cho phï hîp víi tr×nh ®é vµ ®Æc thï cña ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn. Cô thÓ, cÇn cã c¸c rµo c¶n kü thuËt cÇn thiÕt, ®ñ hiÖu lùc, ®ñ m¹nh ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n−íc tr−íc ¸p lùc c¹nh tranh cña c¸c h·ng s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lín vµ cã th−¬ng hiÖu m¹nh trªn thÕ giíi.

- Ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung vµ c¸c ngµnh c¬ khÝ cô thÓ nãi riªng

ra n−íc ngoµi. Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy, ®Ó xuÊt khÈu ®−îc

nhiÒu s¶n phÈm c¬ khÝ ra n−íc ngoµi, vÊn ®Ò quan träng nhÊt kh«ng ph¶i lµ

n¨ng lùc thiÕt kÕ, chÕ t¹o mµ lµ n¨ng lùc marketing ®èi víi s¶n phÈm.

HiÖn t¹i, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chñ yÕu míi ph¸t triÓn s¶n xuÊt ra

c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®Ó tiªu thô trong n−íc. Sè chñng lo¹i trong 3 nhãm s¶n

phÈm lùa chän ®−îc xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng n−íc ngoµi ch−a nhiÒu, sè

l−îng còng nh− gi¸ trÞ cña s¶n phÈm xuÊt khÈu ch−a lín vµ æn ®Þnh qua c¸c

n¨m. §Ó gi¶i ®−îc bµi to¸n nªu trªn, Nhµ n−íc cÇn hç trî c¸c doanh nghiÖp c¬

khÈu s¶n phÈm ra thÞ tr−êng n−íc ngoµi. Muèn vËy, Bé C«ng nghiÖp nªn cã

nh÷ng tæ chøc, nh÷ng bé phËn chuyªn m«n lµm marketing xuÊt khÈu. Nh÷ng

bé phËn nµy cã vai trß hç trî doanh nghiÖp trong viÖc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc

ngoµi, t×m hiÓu tËp qu¸n tiªu dïng c¸c s¶n phÈm thuéc 3 nhãm lùa chän (tËp

qu¸n canh t¸c, tËp qu¸n vµ kh¶ n¨ng sö dông thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn…) ®Ó cung

øng cho hä c¸c s¶n phÈm phï hîp.

Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn xuÊt khÈu cô thÓ cho c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän cho

d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu ®Ó kh«ng ngõng t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt

khÈu.

§èi víi m¸y ®éng lùc vµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng -

xuÊt khÈu träng ®iÓm trong thêi kú tõ nay ®Õn 2010 - 2015 chñ yÕu vÉn lµ thÞ

phñ vµ Bé c«ng nghiÖp cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã

xuÊt, kinh doanh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ tr−êng.

3.2- Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt

vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

3.2.1 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− vèn vµo s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thuéc 3 nhãm lùa chän ®Ó phôc vô xuÊt khÈu v× c¬ khÝ lµ ngµnh cã nhu cÇu ®Çu t− vèn lín nh−ng thêi gian thu håi vèn chËm

Trong s¶n xuÊt hµng ho¸, vèn ®Çu t− lu«n ®−îc coi lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu. Cã ®−îc nguån vèn ®Çu t− ®ñ lín vµ kÞp thêi, c¸c doanh nghiÖp míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó mua s¾m c¸c yÕu tè ®Çu vµo, mua s¾m thiÕt bÞ c«ng nghÖ vµ tæ chøc s¶n xuÊt æn ®Þnh.

Còng nh− c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c, m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Òu lµ nhãm s¶n phÈm cã nhu cÇu ®Çu t− vèn lín vµ thêi gian thu håi vèn l©u.

§Ó ®¸p øng nhu cÇu nµy, bªn c¹nh sù hç trî cña Nhµ n−íc, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cÇn chñ ®éng trong viÖc t¹o nguån vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng.

C¸c nguån vèn mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm

lùa chän nãi trªn cã thÓ huy ®éng lµ:

khÈu.

- Vèn vay tõ quü hç trî ph¸t triÓn ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó xuÊt khÈu.

- Vèn huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c do tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp (vèn tõ cæ phÇn cña Nhµ n−íc, cña c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn hoÆc cña c¸c c¸ nh©n).

- Vèn huy ®éng ®−îc dùa trªn c¬ së liªn doanh víi doanh nghiÖp n−íc ngoµi ®Ó thu hót vèn FDI.

3.2.2 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ®−a khoa häc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo s¶n

xuÊt ®Ó t¹o nguån hµng xuÊt khÈu ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt quèc tÕ

§èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän, viÖc ®æi míi c«ng nghÖ

s¶n xuÊt ®ang ®−îc ®Æt ra nh− lµ nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu nh»m t¹o ra

c¸c s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng quèc tÕ phôc vô cho xuÊt khÈu.

ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm nªu trªn cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc thu hót c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vµo c¸c dù ¸n s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, phï hîp víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ®èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ ®· nªu.

Ngoµi ra, viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cßn cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ®Ó phôc vô s¶n xuÊt trong n−íc nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã ®ñ ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu.

Mét ®iÒu cÇn nhÊn m¹nh lµ viÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lu«n ph¶i ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®−îc c¸c s¶n phÈm ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l−îng, vÒ kü thuËt ®èi víi c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®· ®−îc ®Þnh h−íng tíi n¨m 2010 vµ 2015.

- Doanh nghiÖp cÇn tËp trung ®Çu t− mét sè c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phôc vô cho tõng s¶n phÈm hay nhãm s¶n phÈm ®Ó tr¸nh ®Çu t− dµn tr¶i, hiÖu qu¶ ®Çu t− thÊp, cÇn lùa chän vµ t¨ng c−êng ®Çu t− cho c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ tiªn tiÕn ®Ó thiÕt kÕ, chÕ t¹o s¶n phÈm míi.

Tuy nhiªn, doanh nghiÖp cÇn cã lé tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ mét c¸ch phï hîp, tr¸nh rñi ro trong ®æi míi c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá.

- §−a hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµo phôc vô ho¹t ®éng thiÕt kÕ, phôc vô s¶n xuÊt chÕ t¹o vµ phôc vô ho¹t ®éng marketing ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm ra n−íc ngoµi.

- ¦u tiªn ph¸t triÓn ho¹t ®éng liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô - xuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ë møc ®é cao. §©y lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó th«ng qua ®ã, mçi doanh nghiÖp chØ tËp trung ®æi míi thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ cho c«ng ®o¹n s¶n xuÊt m×nh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm mµ vÉn t¹o ®−îc s¶n phÈm cuèi cïng cã chÊt l−îng cao.

3.2.3 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc n©ng cao n¨ng lùc vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý cho ®éi ngò kü s− vµ c¸n bé qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän

Trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, con ng−êi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay kh«ng thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. Trong t−¬ng lai,

khi tham gia s©u vµo thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ khu vùc vµ quèc tÕ, nguån nh©n lùc ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp cÇn cã ®ñ tr×nh ®é vÒ kü thuËt, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ kü n¨ng qu¶n lý kinh tÕ hiÖn ®¹i.

§Ó ®¸p øng yªu cÇu nªu trªn, bªn c¹nh sù hç trî cña Nhµ n−íc, c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng c−êng c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng vµ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp, ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ th«ng qua viÖc ®µo t¹o chuyªn ngµnh, ®µo t¹o l¹i vµ båi d−ìng n©ng cao tay nghÒ... §©y sÏ lµ mét kh©u rÊt quan träng nh»m t¹o nªn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp.

Cô thÓ lµ:

+ Th−êng xuyªn cö c¸n bé, c«ng nh©n tham gia c¸c Dù ¸n, Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o do c¸c Bé, Ngµnh ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.

+ Mêi c¸c kü s−, chuyªn gia c¬ khÝ giái vµ nhiÒu kinh nghiÖm ë trong vµ ngoµi n−íc vÒ tËp huÊn, phæ biÕn kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cho c«ng nh©n vµ c¸n bé kü thuËt cña doanh nghiÖp.

+ Th−êng xuyªn tæ chøc c¸c ®oµn c¸n bé ®i ®iÒu tra, kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ tr−êng ë n−íc ngoµi ®Ó hä cã c¬ héi tiÕp xóc víi kü n¨ng qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i

+ T¨ng c−êng hîp t¸c liªn kÕt vµ trao ®æi chuyªn gia kü thuËt vµ chuyªn gia qu¶n lý víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi ®Ó tËn dông “chÊt s¸m” tõ c¸c chuyªn gia n−íc ngoµi vµ n©ng cao n¨ng lùc cho c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n cña doanh nghiÖp.

3.2.4 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc hîp t¸c, liªn kÕt ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n−íc

Thùc tÕ cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam hiÖn ®ang cã quy m« nhá, c¸c c«ng ty TNHH chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ trong sè c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ trong c¶ n−íc. H¬n thÕ, hä chØ cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè chi tiÕt, phô tïng m¸y mãc thiÕt bÞ do c¬ së vËt chÊt kü thuËt kh«ng ®¶m b¶o vµ vèn ®Çu t− cho s¶n xuÊt, kinh doanh bÞ h¹n chÕ.

T¨ng c−êng hîp t¸c, liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm lùa chän lµ gi¶i ph¸p cÇn thiÕt trong ®iÒu kiÖn héi nhËp. §Ó n©ng cao n¨ng lùc vÒ vèn ®Çu t−, n¨ng lùc tiÕp cËn vµ chiÕm gi÷ thÞ tr−êng, n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ toµn bé...viÖc liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ trong n−íc hoÆc doanh nghiÖp c¬ khÝ trong n−íc víi doanh nghiÖp, tËp ®oµn c¬ khÝ n−íc ngoµi thµnh mét doanh nghiÖp, tËp ®oµn cã quy m« lín, cã tiÒm lùc m¹nh lµ rÊt cÇn thiÕt.

Th«ng qua sù liªn kÕt nµy, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam cã thÓ

hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®Ó tiªu

kinh tÕ ®−îc nhiÒu n−íc, nhiÒu tËp ®oµn trªn thÕ giíi ¸p dông vµ ®¹t hiÖu qu¶

c¹nh tranh cña doanh nghiÖp kh«ng chØ trªn thÞ tr−êng quèc tÕ vµ ngay c¶ trªn

thÞ tr−êng trong n−íc.

3.2.5 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tæ chøc, s¾p

xÕp l¹i doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶

T¨ng c−êng ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, phÊn ®Êu ®¹t tiªu

cao uy tÝn cña doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

Tham gia thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi hiÖn cã sù gãp mÆt cña

®oµn cã søc m¹nh trªn thÞ tr−êng nªn hä còng mong muèn vµ lùa chän c¸c ®èi

t¸c ®ñ m¹nh vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh, tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ n¨ng lùc qu¶n lý ®Ó

NhiÒu doanh nghiÖp cña EU, Hoa Kú...chØ tiÕn hµnh hîp t¸c víi c¸c ®èi

t¸c ®· ®−îc cÊp chøng chØ ISO 9000 - 2000 nªn nÕu kh«ng ®¹t tiªu chuÈn nµy

th× doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ bÞ bá lì rÊt nhiÒu c¬ héi lín trong bu«n b¸n víi

c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi.

Trong thêi gian tíi, tr−íc nh÷ng yªu cÇu cÇn ®æi míi ®Ó héi nhËp, c¸c

doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam (®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt

khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän) cÇn thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh mét

c¸ch triÖt ®Ó, nhanh chãng tæ chøc, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o

vµ doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng trong n−íc còng nh− trªn thÞ tr−êng quèc tÕ.

3.2.6 - Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô ®èi víi m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng

nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

§Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬

ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô cho c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän lµ hÕt søc quan

träng.

Trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam hiÖn nay, khi mµ nÒn kinh tÕ ®ang tõng b−íc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, viÖc t¹o dùng, ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr−êng tiªu thô cho c¸c s¶n phÈm nãi chung vµ s¶n phÈm c¬ khÝ nãi riªng cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp. ThÞ tr−êng tiªu thô ®−îc ®Ò cËp ë ®©y bao gåm c¶ thÞ tr−êng trong n−íc lÉn thÞ tr−êng n−íc ngoµi. Khi nhu cÇu tiªu thô ë trong n−íc ®· trë nªn b·o hoµ th× thÞ tr−êng tiªu thô ë ngoµi n−íc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.

§Ó ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô ®èi víi m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, c¸c biÖn ph¸p chñ yÕu cÇn ®−îc thùc hiÖn lµ:

(1) T¨ng c−êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i

®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm phï hîp phôc vô xuÊt khÈu;

(2) X¸c ®Þnh thÞ tr−êng môc tiªu cho tõng nhãm s¶n phÈm cô thÓ;

(3) Më réng xuÊt khÈu s¶n phÈm sang thÞ tr−êng tiÒm n¨ng (ThÞ tr−êng

cô thÓ cho tõng s¶n phÈm cô thÓ).

(4) Chó träng viÖc n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, chØ ®−a ra thÞ tr−êng nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ ®¸p øng ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng vµ c¸c tiªu chuÈn kh¸c cña tõng thÞ tr−êng cô thÓ, nhÊt lµ

tiªu chuÈn cña c¸c thÞ tr−êng tiÒm n¨ng ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña ViÖt Nam.

3.3 - Nhãm gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña c¸c HiÖp héi ngµnh hµng vµ HiÖp héi doanh nghiÖp trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nªu trªn ë ViÖt Nam

§Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm nãi chung, d−íi sù chØ ®¹o cña ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan cïng víi sù nç lùc cña b¶n th©n mçi doanh nghiÖp, sù ®ãng gãp cña HiÖp héi ngµnh hµng vµ HiÖp héi doanh nghiÖp lµ hÕt søc quan träng. §èi víi viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam, HiÖp héi Doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vµ HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam cã vai trß hÕt søc to lín.

3.3.1 - §èi víi HiÖp héi doanh nghiÖp C¬ khÝ ViÖt Nam

HiÖp héi Doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam lµ mét tæ chøc tù nguyÖn, phi ChÝnh phñ cña c¸c doanh nghiÖp cã t− c¸ch ph¸p nh©n thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c¬ khÝ trªn l·nh thæ ViÖt Nam.

Môc ®Ých chÝnh cña HiÖp héi c¬ khÝ ViÖt Nam lµ:

- Hç trî c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµ më réng thÞ tr−êng néi ®Þa; cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng vµ kh¸ch hµng cho c¸c doanh nghiÖp héi viªn; phæ biÕn cho c¸c héi viªn nh÷ng tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt vµ kü thuËt kinh doanh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

- X¸c ®Þnh ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c nhãm hµng c¬ khÝ, c¸c néi dung liªn kÕt vµ hîp t¸c trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm c¬ khÝ trªn c¬ së tù nguyÖn cña c¸c thµnh viªn.

- B¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c héi viªn trong ho¹t ®éng th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ trong n−íc, thay mÆt c¸c héi viªn trong c¸c tranh tông quèc tÕ. Ph¶n ¸nh chän läc ý kiÕn cña c¸c héi viªn vÒ quy ho¹ch vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh ngµnh hµng lªn c¸c c¬ quan ChÝnh phñ.

- Hîp t¸c víi c¸c tæ chøc, c¸c HiÖp héi c¬ khÝ cña c¸c n−íc trong khu vùc vµ quèc tÕ nh»m n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ cña m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam nãi riªng trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®· hç

trî ®¾c lùc cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ vÒ c¸c mÆt:

- Cung cÊp th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n−íc cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, tiªu thô vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam, cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng, th«ng tin vÒ c«ng nghÖ míi vµ s¶n phÈm míi cho c¸c doanh nghiÖp héi viªn.

- §Ò xuÊt vµ gãp ý kiÕn víi ChÝnh phñ trong viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

- Tæ chøc c¸c ®oµn kh¶o s¸t, tham quan, héi th¶o quèc tÕ, tham gia héi chî quèc tÕ hµng c¬ khÝ vµ tæ chøc héi chî th−¬ng m¹i trong ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i nh»m tiÕp cËn thÞ tr−êng xuÊt khÈu.

- Ph¸t triÓn quan hÖ vµ t×m kiÕm c¸c nguån tµi chÝnh tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ trong n−íc.

- §¹i diÖn vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c thµnh viªn, hç trî ph¸t triÓn c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh doanh vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a c¸c thµnh viªn

- T− vÊn c¬ héi kinh doanh, t− vÊn c«ng nghÖ vµ kü thuËt cho c¸c doanh nghiÖp trong HiÖp héi

- Tæ chøc c¸c kho¸ huÊn luyÖn ng¾n h¹n cho c¸n bé kü thuËt vµ c¸n bé qu¶n lý cho c¸c doanh nghiÖp héi viªn.

Ngoµi ra, HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam ®· cïng nhiÒu HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ cña n−íc Trung Quèc, Hµn Quèc, Th¸i Lan, Bungari, TiÖp Kh¾c, Ucraina, Liªn bang Nga…tho¶ thuËn hîp t¸c liªn kÕt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, xuÊt khÈu vµ t¹o uy tÝn cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam.

Tuy nhiªn, ®Ó cã nh÷ng ®ãng gãp hiÖu qu¶ h¬n cho ngµnh c¬ khÝ nãi chung vµ cho viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän tr−íc th¸ch thøc gia nhËp WTO, HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ sau:

- TËp hîp, liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, t¹o ra søc m¹nh trong s¶n xuÊt, tiªu thô néi ®Þa vµ xuÊt khÈu.

- HiÖp héi cÇn hç trî cho tõng doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn trong viÖc lùa chän chiÕn l−îc ph¸t triÓn, h×nh thøc kinh doanh cô thÓ ®Ó hä cã thÓ n©ng cao søc c¹nh tranh vµ më réng thÞ tr−êng.

- HiÖp héi cÇn tæ chøc nh÷ng ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm, nh÷ng ch−¬ng tr×nh tuyªn truyÒn qu¶ng b¸, x©y dùng th−¬ng hiÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn nh»m gióp hä th©m nhËp vµo thÞ tr−êng quèc tÕ. Nh÷ng ch−¬ng tr×nh nµy nÕu c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ®¬n lÎ sÏ kh¸ tèn kÐm vµ hiÖu qu¶ kh«ng cao b»ng khi hä lµ thµnh viªn trong HiÖp héi.

Tuy nhiªn, HiÖp héi cÇn tËp trung nguån lùc vµo nh÷ng ho¹t ®éng xóc tiÕn ë tÇm quèc gia, tæ chøc c¸c héi nghÞ, héi th¶o, héi chî triÓn l·m, c¸c chiÕn dÞch x©y dùng h×nh ¶nh quèc gia, chiÕn l−îc ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ th−¬ng hiÖu ViÖt Nam, c¸c dù ¸n hç trî t¸i c¬ cÊu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ lín...

- Hç trî vµ t− vÊn cho doanh nghiÖp vÒ th«ng tin thÞ tr−êng vµ c¸c quy ®Þnh quèc tÕ cã liªn quan ®Õn viÖc ®−a c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr−êng cô thÓ.

§©y lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp héi viªn khi gÆp rµo c¶n vµ tranh chÊp trong th−¬ng m¹i quèc tÕ khi mµ hä ch−a thÓ tù m×nh thu thËp, xö lý c¸c nguån th«ng tin trong n−íc vµ ngoµi n−íc cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ mét c¸ch hiÖu qu¶.

- HiÖp héi cÇn tæ chøc nghiªn cøu ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp phô trî, cung cÊp phô tïng, phô kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ còng nh− c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c.

- Hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ vµ n¨ng lùc qu¶n lÝ cho c¸n bé, trong viÖc t×m ®èi t¸c n−íc ngoµi.

- HiÖp héi cÇn xóc tiÕn viÖc thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i nh÷ng thÞ

tr−êng chÝnh nh−: Trung Quèc, Hoa Kú... lµm ®Çu mèi xóc tiÕn th−¬ng m¹i,

t×m kiÕm c¬ héi giao th−¬ng.

- HiÖp héi cÇn ®æi míi ph−¬ng thøc ho¹t ®éng, tËp hîp réng r·i c¸c thµnh viªn, më réng hîp t¸c quèc tÕ, tiÕp tôc n©ng cao vai trß ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp, lµm ®Çu mèi phèi hîp hµnh ®éng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy liªn doanh, liªn kÕt cïng cã lîi, hç trî c¸c doanh nghiÖp trong chuyÓn giao bÝ quyÕt c«ng nghÖ vµ xö lý tèt mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c héi viªn.

3.3.2 - §èi víi HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam

§èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi, khu vùc

doanh nghiÖp nhá vµ võa (DNNVV) ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã tiÒm n¨ng trë thµnh

®éng lùc chÝnh cho t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu bÒn v÷ng.

MÆc dï cßn nhiÒu h¹n chÕ trong ph¸t triÓn xuÊt khÈu do quy m« s¶n xuÊt

nhá bÐ, cßn h¹n chÕ vÒ vèn, thÞ tr−êng, n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ vµ sè lao

®éng ®−îc ®µo t¹o nh−ng lîi thÕ chÝnh cña c¸c DNNVV lµ sù nh¹y c¶m, mÒm

dÎo, linh ho¹t, thÝch øng nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr−êng. C¸c

DNNVV ®ang ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm

c¬ khÝ lùa chän ë ViÖt Nam còng cã nh÷ng lîi thÕ vµ khã kh¨n nh− c¸c

DNNVV kh¸c trong c¶ n−íc, ®Æc biÖt trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®· trë thµnh

thµnh viªn chÝnh thøc cña WTO.

§Ó gióp c¸c DNNVV ho¹t ®éng trong ngµnh c¬ khÝ nãi chung vµ c¸c

DNNVV s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän v−ît lªn nh÷ng

th¸ch thøc c¹nh tranh cña thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi, HiÖp héi c¸c

DNNVV ViÖt Nam cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ sau:

- T¨ng c−êng h¬n n÷a vai trß lµ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi Nhµ n−íc trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi chÝnh s¸ch ®èi víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän, nhÊt lµ chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t− vµ chÝnh s¸ch −u ®·i trong s¶n xuÊt nguyªn liÖu cho c¬ khÝ chÕ t¹o.

- TËp hîp c¸c doanh nghiÖp trong HiÖp héi t¹o ra søc m¹nh míi c¶ vÒ l−îng vµ chÊt so víi tõng doanh nghiÖp nhá lÎ nh»m lµm t¨ng thªm lîi nhuËn trong ho¹t ®éng cña hä.

- Hç trî c¸c héi viªn phèi hîp hµnh ®éng trõng ph¹t khi cã mét ®èi t¸c nµo ®ã vi ph¹m quy chÕ, tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, kh«ng ®óng quy ®Þnh cña WTO vµ lµm ¶nh h−ëng ®Õn lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp.

- Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o, båi d−ìng kiÕn thøc khoa

häc c«ng nghÖ, kiÕn thøc vÒ marketing s¶n phÈm vµ tiÕp cËn thÞ tr−êng.

- T¨ng c−êng tham gia ®ãng gãp ý kiÕn víi Bé C«ng nghiÖp tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt thèng nhÊt c¸c quy t¾c, tiªu chuÈn ®èi víi c¸c s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm lùa chän. §iÒu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp cã c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt vµ tiªu chuÈn chÊt l−îng ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

- HiÖp héi DNNVV cÇn t¨ng c−êng h¬n n÷a ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, lµm

®Çu mèi ®Ó c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ vµ c¸c ®èi t−îng kh¸c cã thÓ cung cÊp dÞch

vô hç trî kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.

iV - Mét sè kiÕn nghÞ

4.1 - Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ, c¸c Bé Th−¬ng m¹i, Bé C«ng

nghiÖp vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan

- KiÕn nghÞ ChÝnh phñ x©y dùng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt ®èi víi tõng mÆt hµng thuéc nhãm c¸c s¶n phÈm lùa chän ®Ó dÔ dµng vµ thuËn lîi cho viÖc kiÓm tra, gi¸m ®Þnh chÊt l−îng s¶n phÈm khi xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.

- ChÝnh phñ cÇn nhanh chãng x©y dùng c¸c tho¶ thuËn thõa nhËn lÉn nhau ®èi víi c¸c s¶n phÈm thuéc 3 nhãm lùa chän gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n−íc ASEAN vµ mét sè n−íc kh¸c ®Ó nh÷ng s¶n phÈm nµy cã c¬ héi më réng vµ chiÕm gi÷ thÞ phÇn trªn thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.

- Thêi gian tíi, ChÝnh phñ cÇn tËp trung ®Çu t− x©y dùng mét sè nhµ m¸y cã kh¶ n¨ng luyÖn thÐp chÕ t¹o m¸y nh»m cung øng nguyªn liÖu ®Çu vµo cho ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o. ThiÕu nguån nguyªn liÖu nµy, c¸c doanh nghiÖp ngµnh c¬ khÝ kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®ñ s¶n phÈm (thuéc c¸c nhãm s¶n phÈm lùa

chän) ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc, ®ång thêi giµnh mét phÇn cho xuÊt khÈu.

- Bé C«ng nghiÖp cÇn triÓn khai x©y dùng vµ thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp, ChiÕn l−îc ph¸t triÓn thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó t¹o c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng chiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña hä, trong ®ã cÇn chó träng ®Õn vÊn ®Ò ph¸t triÓn xuÊt khÈu s¶n phÈm.

- Bé C«ng nghiÖp cÇn phèi hîp víi Bé Th−¬ng m¹i x©y dùng Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn xuÊt khÈu cô thÓ cho c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän cho giai ®o¹n 2010 vµ 2015, g¾n víi nh÷ng thÞ tr−êng träng t©m víi môc tiªu ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu ®Ó kh«ng ngõng t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu.

- Nhµ n−íc cÇn xem xÐt ®Ó ®−a ra lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän phï hîp víi ®Æc thï cña ngµnh chÕ t¹o m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ héi nhËp mét c¸ch hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng khu vùc vµ thÕ giíi.

4.2 - Mét sè kiÕn nghÞ víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

- T¨ng c−êng huy ®éng vèn tõ mäi nguån lùc ®Ó ®Çu t− s¶n xuÊt m¸y

- T¨ng c−êng ho¹t ®éng liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô - xuÊt khÈu c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸

s¶n xuÊt ë møc ®é cao.

ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn chØnh ®Ó

xuÊt khÈu.

- CÇn ®æi míi m¹nh mÏ h¬n n÷a c«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong mäi

ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, phÊn ®Êu ®−îc cÊp chøng chØ ISO 9000, tõng 97

b−íc tæ chøc doanh nghiÖp theo m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con ®Ó cã thÓ

t¨ng c−êng søc m¹nh vÒ vèn, vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ thÞ tr−êng tiªu thô

s¶n phÈm ë n−íc ngoµi.

4.3 - Mét sè kiÕn nghÞ víi HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vµ

HiÖp héi doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam

- T¨ng c−êng h¬n n÷a viÖc x©y dùng, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng n−íc ngoµi, nhÊt lµ ë c¸c thÞ tr−êng ®−îc x¸c ®Þnh lµ thÞ tr−êng träng ®iÓm cña tõng lo¹i s¶n phÈm ®Õn n¨m 2010 vµ 2015.

- Tæ chøc c¸c ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm, c¸c ch−¬ng tr×nh tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, x©y dùng th−¬ng hiÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn nh»m gióp hä th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng quèc tÕ.

- T¨ng c−êng hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ c¸n bé qu¶n lý ®Ó hä cã thÓ tiÕp nhËn, sö dông khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ thÝch øng nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi c¸c s¶n phÈm lùa chän, nhÊt lµ khi ViÖt Nam ®· gia nhËp WTO.

4.4 - Víi c¸c tæ chøc khoa häc c«ng nghÖ cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt

vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn

- §Çu t− x©y dùng míi hoÆc n©ng cÊp c¸c ViÖn nghiªn cøu thµnh c¸c ViÖn ®Çu ngµnh, võa lµm c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn, ®ång thêi thùc hiÖn ho¹t ®éng t− vÊn thiÕt kÕ trong mét sè lÜnh vùc c¬ khÝ ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp.

- X©y dùng c¬ chÕ hîp t¸c gi÷a c¸c ViÖn víi c¸c c«ng ty t− vÊn, thiÕt kÕ c«ng nghÖ trong vµ ngoµi n−íc, c¬ chÕ chuyÓn giao c«ng nghÖ , hîp t¸c ®µo t¹o...

- C¸c ViÖn nghiªn cøu cÇn ®−îc ®Çu t− kinh phÝ ®Ó thuª chuyªn gia t− vÊn thiÕt kÕ ®Ó chÕ t¹o ra c¸c s¶n phÈm theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng n−íc ngoµi.

- Cã kÕ ho¹ch cô thÓ trong viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô trùc tiÕp c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu.

KÕt luËn

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®· cã nhiÒu khëi s¾c. ChØ tÝnh riªng giai ®o¹n 1995 - 2005, tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n toµn ngµnh ®¹t 40%/n¨m, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ còng t¨ng nhanh vµ ®¹t møc 1 tû USD n¨m 2005 vµ møc trªn 1 tû USD vµo n¨m 2006.

Thùc hiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm nh×n ®Õn 2020, ngµnh c¬ khÝ ph¶i phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 ®¶m b¶o ®¸p øng 40 - 50% nhu cÇu s¶n phÈm c¬ khÝ cña c¶ n−íc, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 30% gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng. §©y lµ môc tiªu rÊt lín vµ ®Ó ®¹t môc tiªu trªn, ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®Òu ph¶i v−ît qua nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá, nhÊt lµ c¸c th¸ch thøc cña héi nhËp vµ ®æi míi kinh tÕ ®Êt n−íc.

Trong sè c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ mµ ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, l¾p r¸p, nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®−îc ®¸nh gi¸ lµ c¸c nhãm s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

§Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng xuÊt khÈu, tõng b−íc t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã th−¬ng hiÖu ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr−êng thÕ giíi, sù ®ãng gãp cña nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ rÊt quan träng.

B¸m s¸t c¸c môc tiªu, yªu cÇu vµ néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª

duyÖt, Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi ®· hoµn thµnh ®−îc mét sè nhiÖm vô sau:

1/ Nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ kh¸i qu¸t ®−îc t×nh h×nh cung cÇu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt tËp trung nghiªn cøu t×nh h×nh s¶n xuÊt, cung øng vµ tiªu thô ë mét sè thÞ tr−êng xuÊt nhËp khÈu chÝnh ®èi víi nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn.

§©y lµ c¬ së quan träng ®Ó nghiªn cøu, ph©n tÝch kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr−êng xuÊt khÈu cña 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi.

2/ Nghiªn cøu thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2006 vµ c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nãi riªng cña ViÖt Nam.

3/ Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu kinh nghiÖm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän ë ViÖt Nam, ®Ò tµi ®· t×m ra ®−îc nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn ë n−íc ta trong thêi kú ®Õn n¨m 2010 vµ 2015.

4/ Trªn c¬ së quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ nhãm m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam nãi riªng trong bèi c¶nh héi nhËp, ®Ò tµi ®· ®−a ra dù b¸o vÒ quy m«, tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ 2015.

§ång thêi, ®Ò tµi ®· ®Ò xuÊt ®−îc c¸c nhãm gi¶i ph¸p chÝnh nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam ë tÇm vÜ m« nh−: Quy ho¹ch vµ tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, t¨ng c−êng ®Çu t− cho c«ng t¸c nghiªn cøu triÓn khai, ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi trªn trªn thÞ tr−êng quèc tÕ.

5/ Bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p vÜ m«, ®Ò tµi còng ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nh−: T¨ng c−êng ®Çu t− vèn vµo s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu, ®−a c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt ®Ó t¹o nguån hµng xuÊt khÈu ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, hîp t¸c, liªn kÕt s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, tæ chøc doanh nghiÖp theo m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao.

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, nhãm t¸c gi¶ ®· cè g¾ng ®¸p øng c¸c môc tiªu ®Ò tµi ®Æt ra. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ khiÕm khuyÕt, chóng t«i kÝnh mong ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c vÞ ®¹i biÓu...

100

Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¬ quan, c¸c chuyªn gia, c¸c nhµ khoa häc, c¸c ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì ®Ó chóng t«i hoµn thµnh viÖc nghiªn cøu §Ò tµi.

Phô lôc 1. S¶n l−îng mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ chñ yÕu

§VT 2000 2002 2003 2004 2005

Ngh×n c¸i N«ng cô cÇm tay 15.918 20.639 21.752 20.756 21.549

Nhµ n−íc 8 4 71 75 "

Ngoµi Nhµ n−íc 15.910 20.635 21.713 20.685 21.474 "

§TNN 39 "

C¸i 13.705 12.944 11.696 18.257 19.435 Xe c¶i tiÕn

560 484 163 403 460 Nhµ n−íc "

Ngoµi Nhµ n−íc 13.145 12.460 11.533 17.854 18.975 "

C¸i M¸y b¬m n«ng nghiÖp 3.496 3.578 7.787 10.038 11.440

Nhµ n−íc 723 968 2.198 1.662 1.710 "

Ngoµi Nhµ n−íc 2.773 2.610 5.229 8.334 9.630 "

42 100 §TNN 360 "

Ngh×n c¸i §Çu m¸y b¬m n−íc 208 304 460 555 761

Nhµ n−íc 4 1 4 4 1 "

Ngoµi Nhµ n−íc 204 303 760 409 501 "

47 49 §TNN "

Nhµ n−íc 69,5 50,9 51,1 52,3 50 "

Ngoµi Nhµ n−íc 0,9 1,5 1,6 1,7 1,7 "

101

C¸i M¸y kÐo vµ xe vËn 1.932 3.052 7.889 8.607 9.415

chuyÓn

Nhµ n−íc 1.907 2.970 2.368 2.557 2.730 "

Ngoµi Nhµ n−íc 25 82 5521 6050 6685 "

C¸i M¸y tuèt lóa cã ®éng c¬ 11.877 12.997 10.021 17.571 18.853

Nhµ n−íc 75 6.571 6.868 "

Ngoµi Nhµ n−íc 11.802 12.997 10.021 11.000 11.985 "

C¸i M¸y tuèt lóa kh«ng cã 7.061 12.094 6.722 10.903 11.605 ®éng c¬

Nhµ n−íc 400 410 414 5.256 5.690 "

Ngoµi Nhµ n−íc 6.661 11.684 6.308 5.647 5.915 "

C¸i M¸y xay x¸t 12.484 13.433 10.112 5.749 6.480

Nhµ n−íc 12.444 12.847 783 259 335 "

Ngoµi Nhµ n−íc 40 586 7.843 5.490 6.145 "

§TNN 1.486 "

C¸i §éng c¬ ®iªzen 30.329 107.433 184.418 182.443 145.450

Nhµ n−íc 25.477 27.265 23.102 30.853 26.000 "

Ngoµi Nhµ n−íc 4.050 76.208 156.717 148.323 115.700

§TNN 802 3.960 4.599 3.267 3.750 "

C¸i §éng c¬ ®iÖn 45.855 64.085 95.779 132.320 134.445

Nhµ n−íc 45.132 63.066 69.871 86.029 86.000 "

Ngoµi Nhµ n−íc 723 1.019 20.708 33.760 35.420

§TNN 5.200 12.531 13.025 "

C¸i M¸y biÕn thÕ 13.535 18.633 33.364 50.146 45.541

Nhµ n−íc 10.772 15.972 16.427 17.503 11.100 "

Ngoµi Nhµ n−íc 2.168 1.307 15.578 31.599 33.621 "

595 1.354 1.359 1.044 820 " §TNN

102

Nhµ n−íc " 144,5 201,6 223,8 214,5 227,1

Ngoµi Nhµ n−íc " 2 226,2 355,5 221,5 267,8

Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2006

103

§TNN " 1,9 571,3 595,9 641,3

Phô lôc 2. XuÊt khÈu m¸y ®éng lùc theo thÞ tr−êng

2001 2002 2003 2004 2005 HS 2002

8402 Nåi h¬i 200 8.500 1.051 490 287

0 0 0 0 0 0 453 0 38 0 0 0 0 96 0 0 0 0 0 0 83 0 475 0 0 0 220 0 667 174 122 48 36 4 0

8404 0 643 0 2.191 336 Brazil Australia Trung Quèc New Zealand Bulgaria Hoa Kú NhËt B¶n M¸y phô trî sö dông víi c¸c lo¹i nåi h¬i

0 46 0 3 336 Australia

0 0 0 2.093 0 Trung Quèc

0 551 0 0 0 Malaysia

46 0 95 0 Singapore

8406 1.911 3.541 11 27 2.370 Turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ

0 0 0 0 2.358 NhËt B¶n

0 0 0 0 12 Hoa Kú

3,451 0 0 0 0 §µi Loan

1,897 0 0 0 0 Anh

10 27 0 0 0 Indonesia

8407 345 138 2.761 12.896 45 §éng c¬ ®èt trong kiÓu piston

11 0 0 2.696 10.773 Malaysia

0 0 63 1.751 Philippines

0 1 0 0 166 Trung Quèc

1 0 6 57 131 §µi Loan

10 0 26 7 75 Singapore

849 567 978 499 746 8408 §éng c¬ ®èt trong

558 235 374 301 215 Malaysia

3 0 0 0 183 Ph¸p

7 0 279 139 Philippines

0 8 1 95 Th¸i Lan

104

36 189 80 110 79 Singapore

Indonesia 6 26 28 28 118

8409 527 2.181 11.883 24.704 856 C¸c bé phËn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong

Th¸i Lan 35 161 3.593 10.232

NhËt B¶n 172 53 1.163 5.477 8.254

Hång C«ng 42 0 0 12 2.544

Indonesia 17 1 2 1.785 1.488

§µi Loan 273 250 313 587 1.375

Malaysia 0 8 215 245 472

Russian Federation 0 0 0 0 121

298 174 Singapore 226 114 120

Ph¸p 0 0 0 11 76

Hµn Quèc 19 21 28 13 18

Hoa Kú 0 20 0 22 3

8410 Turbin thuû lùc 14 8 1 50

Singapore 0 0 8 0 30

Iceland 0 0 0 0 20

14 0 0 1 0 Thuþ §iÓn

8411 Turbin ph¶n lùc 1.820 6.885 5.927 8.748 2.291

Australia 0 0 0 7 2.119

0 0 0 0 46 Switzerland

Hoa Kú 0 0 0 0 36

Russian Federation 0 29 3 21 25

0 0 0 0 16 Indonesia

0 95 0 0 14 Hµn Quèc

Th¸i Lan 4 14 306 72

Anh 0 13 2.347 2.491 311

275 2 76 5 70 Singapore

§øc 5.945 0 1.367 4.002 2.592

NhËt B¶n 0 86 2.667 0 461

142 8412 §éng c¬ vµ m«t¬ kh¸c 162 2.310 18.768 17.665

Australia 2 0 0 0 17.407

Mªhic« 0 0 0 2,551 153

Singapore 3 1.180 42 58 2.198

Russian Federation 0 2 0 117 35

0 0 1 0 28 §µi Loan

105

New Zealand 0 0 0 14.800 0

8413 3.557 5.456 4.321 5.984 8.101 B¬m chÊt láng, m¸y ®Èy chÊt láng

2.554 2.086 2.605 3.456 NhËt B¶n 4.666

§µi Loan 300 119 218 1.071 163

Hoa Kú 172 110 752 984 80

Anh 3 15 180 328 20

Australia 3 58 160 297 2

Th¸i Lan 27 69 212 98

Singapore 132 238 2.488 934 169

Thuþ §iÓn 0 5 24 140 28

Hµn Quèc 40 95 51 80 26

Yemen 22 64

NhËt B¶n 22.979 17.470 13.290 14.571 14.998

Trung Quèc 19..61 23.614 20.399 13.933 6.378

13.862 13.204 18.981 11.561 7.200 Hång C«ng

Singapore 4.562 4.143 3.868 3.706 5.948

§µi Loan 3.264 3.944 3.944 3.172 2.845

2.260 2.457 2.170 2.345 1.718 Malaysia

Th¸i Lan 1.781 1.768 2.109 426

Hoa Kú 453 1.909 638 1.714 72

5 0 183 1.002 4 Italia

313 517 765 204 Philippines

Hµn Quèc 601 554 671 640 7

106

7 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

Mªhic« 2.827 210 711 569 569

Phô lôc 3: gi¸ trÞ XuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô

§¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD

HS S¶n phÈm 2001 2002 2003 2004 2005 2002

Hoa Kú 9 23 0 0 122

Singapore 0 1 25 0 16

Th¸i Lan 0 0 0 12

Malaysia 6 44 8 0 11

20 13 0 22 4 §µi Loan

Australia 0 0 0 23 0

Cambodia 5 3 0 13

M¸y thu ho¹ch hoÆc m¸y ®Ëp,

s¶n

730 667 463 507 533 Trung Quèc

124 259 186 Hoa Kú 60 64

0 0 0 7 53 Nicaragua

NhËt B¶n 0 0 0 0 41

Philippines 0 0 0 30

0 0 18 Mozambique

¸o 0 0 0 0 13

0 15 7 Pakistan

5 13 0 13 Cambodia

8434 M¸y v¾t s÷a vµ m¸y chÕ biÕn s÷a 15

M¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i dïng 8435 334 75 trong chÕ biÕn rau qu¶

Malaysia 0 75

107

50 0 Singapore

Nigeria 284

313 378 338 400 372 Hoa Kú

0 2 65 151 0 Ph¸p

0 0 0 76 0 New Zealand

0 0 0 25 0 Australia

15 15 0 Pakistan

0 0 22 0 0 Singapore

142 170 0 0 Th¸i Lan

482 440 558 686 Th¸i Lan

16 59 387 274 2 Indonesia

132 245 197 191 Philippines

73 90 72 144 17 Italia

47 40 19 125 28 Brazil

92 130 111 110 121 Hµn Quèc

102 138 134 98 102 §µi Loan

0 35 164 73 0 Hoa Kú

62 159 35 63 0 Malaysia

M¸y chÕ biÕn dïng cho c«ng 8438 702 338 303 307 324 nghiÖp thùc phÈm

0 0 0 138 22 Bulgaria

7 0 1 40 36 Indonesia

0 0 0 38 0 Trung Quèc

6 20 3 33 3 Hoa Kú

19 5 14 25 1 Australia

0 0 28 13 0 NhËt B¶n

108

0 0 46 12 0 Hungary

Ukraine 211 201 5 2 10

Malaysia 40 24 39 116 8

Hµn Quèc 0 11 1 0 4

Philippines 2 0 100 2

M¸y chÕ biÕn hay ®ãng gãi thuèc 8478 258 36 l¸

Singapore 0 36

Malaysia 258 0

8701 M¸y kÐo 1.234 4.642 4.222 4.725 7.725

Hoa Kú 1.056 4.297 3.425 2.432 5.327

Australia 61 48 168 1.154 1.331

0 39 81 91 258 Malaysia

§øc 0 0 0 0 242

NhËt B¶n 0 31 87 58 154

Canada 46 0 0 48 148

Ph¸p 0 41 217 86 124

Sip 0 0 0 0 54

Ireland 0 0 0 0 36

109

8 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

Italia 0 28 8 98 19

§¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD

Phô lôc 4. XuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn theo thÞ tr−êng

S¶n phÈm 2001 2002 2003 2004 2005 HS 2002

8501 68.184 74.928 112.037 156.362 190.724 §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn (trõ tæ m¸y)

NhËt B¶n 17.844 14.175 17.244 24.485 35.832

Trung Quèc 2.899 3.374 10.901 14.870 28.042

Th¸i Lan 4.499 - 15.221 18.192 22.107

Hoa Kú 4 4.097 14.073 21.836 21.021

Hµn Quèc 8.951 13.960 8.748 7.797 13.239

Mªhic« 6.499 5.661 509 5.368 11.481

Hång C«ng 2.929 2.689 9.298 9.744 9.449

§µi Loan 7.398 8.061 3.266 8.624 8.284

Anh 1.800 972 3.797 5.690 6.782

Singapore 2.213 3.085 7.394 6.138 6.072

Malaysia 1.249 3.313 4.982 5.734 5.874

Australia 4.842 5.442 5.754 5.716 4.774

333 715 1.643 8502 Tæ m¸y ph¸t ®iÖn 242 23.112

§µi Loan 79 0 1.324 0 1.244

0 12 110 30 167 Singapore

0 0 102 0 0 Trinidad and Tobago

3 47 2 0 Philippines

Malta 0 36 34 0 0

Yemen 0 16

0 4 10 0 0 Nicaragua

Trung Quèc 0 128 0 0 8

Hång C«ng 166 319 0 8 5

0 214 0 0 119 Hµn Quèc

60 0 0 0 21.319 Mªhic«

110

8503 C¸c bé phËn dïng cho 7.860 7.112 11.391 13.745 19.159

8501 vµ 8502

Ph¸p 4.365 3.342 4.886 6.413 9.299

Trung Quèc 20 22 271 1.111 2.922

Hång C«ng 620 253 360 822 2.219

§µi Loan 83 494 908 1.400 1.095

Hoa Kú 0 0 0 444 809

§øc 2.073 1.823 1.485 638 729

NhËt B¶n 31 393 1.133 781 554

Philippines 217 212 338 423

Th¸i Lan 70 423 383 411

Malaysia 0 136 752 747 390

Hµn Quèc 164 83 0 0 189

8504 38.383 45.317 54.287 79.092 105.886 BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m

NhËt B¶n 14.627 17.123 21.973 29.696 31.716

Hång C«ng 5.486 6.592 7.676 14.733 23.058

942 750 2.089 6.519 13.463 Trung Quèc

Singapore 7.138 10.406 6.852 7.986 8.610

Th¸i Lan 2.174 3.097 3.686 5.409

3.043 4.034 3.718 3.742 4.756 §µi Loan

Hoa Kú 130 693 2.078 3.521 4.548

1.310 3.207 3.356 4.151 4.419 Malaysia

Mªhic« 324 9 1.121 2.567 154

New Caledonia 0 0 0 1.343 0

826 1.031 901 1.094 957 Ph¸p

12.049 15.591 19.671 18.961 23.004 8507 ¾c quy ®iÖn

§µi Loan 1.021 1.231 780 9.098 7.157

1.656 848 1.450 1.999 2.892 NhËt B¶n

Hoa Kú 0 10 1.070 1.972 0

300 1.268 1.487 1.266 297 Trung Quèc

111

57 116 152 263 114 Hång C«ng

Mªhic« 737 262 181 129 126

Ph¸p 139 94 157 107 42

Hungary 0 52 151 0 0

Singapore 19 249 132 2 2

8508 78 44 36

ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông ®iÒu khiÓn b»ng tay hay m« t¬ ®iÖn

Hoa Kú 23 19 36

Anh 0 13 0

Australia 55 12 0

854 397 1.406 47 8509 572 ThiÕt bÞ c¬ ®iÖn gia dông cã l¾p ®éng c¬

743 348 NhËt B¶n 853 33 322

10 0 118 0 0 Hång C«ng

Hoa Kú 252 0 103 14 0

Thuþ §iÓn 0 6 27 0 0

1 1 2 23 9 Singapore

¸o 18 7 0 0 13

§øc 194 0 0 1 11

68 0 0 0 0 Italia

8511 M¸y ph¸t ®iÖn 1.313 1.750 2.389 3.329 4.311

433 129 1.197 1.448 1.263 NhËt B¶n

Indonesia 606 902 917 1.004 1.204

Th¸i Lan 353 426 929 166

15 86 319 0 0 Italia

Trung Quèc 91 160 171 74 30

Hoa Kú 0 20 154 0 0

94 74 87 40 14 §µi Loan

0 0 75 0 0 Ba Lan

19 63 74 5 1 Malaysia

112

3 48 35 296 56 Singapore

8533 §iÖn trë 2.204 2.071 4.306 6.335 926

259 1.234 2.334 96 332 NhËt B¶n

896 1.901 1.853 1.318 453 §µi Loan

663 924 1.077 283 24 Trung Quèc

22 76 452 60 14 Malaysia

28 18 328 293 91 Ireland

166 164 138 0 Philippines

0 126 96 0 0 Hµn Quèc

1 3 23 12 Th¸i Lan

0 6 8 10 0 Hång C«ng

6 18 0 0 0 Hoa Kú

NhËt B¶n 161.099 200.006 263.195 338.791 449.517

161 1.090 4.073 9.388 6.005 Trung Quèc

52 4 Hoa Kú 1.124 1.986 5.661

177 340 Ph¸p 766 3.062 4.423

3.911 908 2.560 3.986 Th¸i Lan

47 185 Mªhic« 16 1.390 2.960

243 Australia 1.317 1.288 3.025 2.719

375 844 1.678 1.714 2.489 §µi Loan

Hµn Quèc 5.279 3.325 3.756 3.174 2.473

0 1.070 2.700 2.387 Philippines

43 Hång C«ng 385 2.894 5.986 2.301

§øc 1.127 1.221 1.859 2.386 1.476

113

9 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

746 787 1.235 1.253 744 Singapore

Phô lôc 5 . VÞ trÝ cña s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

S¶n phÈm HS 2002 Kim ng¹ch xuÊt khÈu 2005 (1.000USD) T¨ng tr−ëng KNNK thÕ giíi 2001-2005, % T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu 2001-2005 (%) Thø h¹ng trong xuÊt khÈu thÕ giíi

8406 2.370 -36 44 7

8407 12.896 245 38 6

8409 24.704 134 48 16 Turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ §éng c¬ ®èt trong kiÓu piston C¸c bé phËn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong

8411 Turbin ph¶n lùc 2.291 8 75 5

8412 17.665 474 38 20

8413 8.101 20 56 15

8414 57.627 2 39 11

8437 1.667 39 40 9 §éng c¬ vµ m« t¬ kh¸c B¬m chÊt láng, m¸y ®Èy chÊt láng B¬m kh«ng khÝ, b¬m ch©n kh«ng, m¸y nÐn,qu¹t KK M¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay ph©n lo¹i ngò cèc

8701 M¸y kÐo 7.725 45 48 21

8501 190.724 29 28 11 §éng c¬ ®iÖn vµ m¸y ph¸t ®iÖn

1.643 49 53 7

8503 19.159 28 36 14

8504 105.886 29 38 10 8502 Tæ m¸y ph¸t ®iÖn C¸c bé phËn dïng cho 8501 vµ 8502 BiÕn thÕ ®iÖn vµ cuén c¶m

23.004 14 41 16

114

10 Kh«ng cã b¸o c¸o sè liÖu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, thèng kª nµy ®−îc tÝnh to¸n theo sè liÖu cña c¸c n−íc nhËp khÈu.

Tµi liÖu tham kh¶o

- Mc Kinsey, N¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c n−íc ASEAN, Dù ¸n cña

Ban th− ký ASEAN, 2003.

- Prof Ohno, XuÊt khÈu s¶n phÈm chÕ t¹o cña ViÖt Nam, 2003.

- Bé C«ng nghiÖp, Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng

nghiÖp ViÖt Nam, 2002.

- Bé C«ng nghiÖp, N¨ng lùc c¹nh tranh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, Dù ¸n quèc gia vÒ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ & dÞch vô,

2003.

- Bé C«ng nghiÖp, C¸c b¸o c¸o tham luËn t¹i Héi th¶o: “Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trong t×nh h×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ” ngµy 15 th¸ng 12 n¨m 2006, Hµ Néi.

- C¬ quan thèng kª Liªn hiÖp quèc, UN Comtrade statistics, 2001 -

2005.

- JICA - NEU, ChÝnh s¸ch th−¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong

bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ, NXB Thèng kª, 2003.

- Ths. §ç Hång H¹nh, XuÊt khÈu s¶n phÈm c«ng nghiÖp: C¬ héi vµ

th¸ch thøc, Dù ¸n GRIPS - NEU, 2004.

- Héi KHKT C¬ khÝ ViÖt Nam, “§¸nh gi¸ tæng qu¸t hiÖn tr¹ng c¬ khÝ ViÖt Nam, ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ trong giai ®o¹n 2000 -2010 ”, 2000.

- Héi KHKT C¬ khÝ ViÖt Nam, “Kh¶o s¸t, nghiªn cøu lùa chän s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Õn n¨m 2010 vµ h−íng ®Õn 2020. §Ò xuÊt m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt”, 2001.

ViÖt Nam sau WTO, T¹p chÝ C¬ khÝ ViÖt Nam, th¸ng 4/2006.

- Sè liÖu cña C¬ quan t×nh b¸o kinh tÕ thÕ giíi EIU c¸c n¨m tõ 2001 -

2005.

- Niªn gi¸m thèng kª 2006, Tæng côc thèng kª.

- T¹p chÝ C«ng nghiÖp c¸c sè tõ n¨m 2001 ®Õn 2006.

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t

ASEAN

HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸

UN Comtrade statistic

C¬ quan thèng kª Liªn hîp quèc

JIS

Tiªu chuÈn chÊt l−îng hµng c«ng nghiÖp cña NhËt B¶n

C«ng suÊt

DNNN

Doanh nghiÖp Nhµ n−íc

XuÊt khÈu

NhËp khÈu

XuÊt nhËp khÈu

XNK

Kim ng¹ch nhËp khÈu

KNNK

CNH, H§H

C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa

Uû ban an toµn s¶n phÈm tiªu dïng Hoa Kú

CPSC

Tæ chøc Th−¬ng m¹i thÕ giíi

WTO

Tiªu chuÈn b¶o hµnh chÊt l−îng s¶n phÈm

§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi

FDI

C¬ quan t×nh b¸o kinh tÕ thÕ giíi

EIU

§« la Mü

USD

Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam

§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

------------------------------

GiÊy ®Ò nghÞ

KÝnh göi: L·nh ®¹o ViÖn Nghiªn cøu th−¬ng m¹i

T«i tªn lµ: Ph¹m ThÞ C¶i - Chñ nhiÖm §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé: “Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

®Õn 2015”, xin ®Ò xuÊt Danh s¸ch Héi ®ång nghiÖm thu cÊp c¬ së cña §Ò tµi

nh− sau:

1- PGS.TS. NguyÔn V¨n LÞch - ViÖn Nghiªn cøu TM - Chñ tÞch H§

2- TS. Tõ Thanh Thuû - ViÖn Nghiªn cøu TM - Uû viªn th− ký

4 - TS. NguyÔn ThÞ NhiÔu - ViÖn Nghiªn cøu TM - Ph¶n biÖn 2

5 - TS. §inh V¨n Thµnh - ViÖn Nghiªn cøu TM - Uû viªn

6 - TS. Bïi H÷u §¹o - Vô KÕ ho¹ch - Bé TM - Uû viªn

7 - TS. TrÇn C«ng S¸ch - ViÖn Nghiªn cøu TM - Uû viªn

®óng tiÕn ®é.

Hµ Néi, ngµy 03 th¸ng 05 n¨m 2007

Ng−êi ®Ò nghÞ

Ph¹m ThÞ C¶i

Bé th−¬ng m¹i ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé

M· sè: 2006 - 78 - 005

B¸o c¸o tãm t¾t Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

Hµ néi, 2007

Trang

Môc lôc

Lêi Nãi ®Çu

Ch−¬ng 1 Tæng quan vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

I

Kh¸i niÖm

II

Kh¸i l−îc t×nh h×nh cung cÇu s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÕ giíi

§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ khi tham gia thÞ tr−êng

T×nh h×nh nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

III

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia

Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña Trung Quèc

Mét sè bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam

Ch−¬ng 2 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2005

I

Mét sè nÐt vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®èi víi m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

II

Thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

§èi víi m¸y ®éng lùc

2.1

2.2

2.3

§èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

III

Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu trªn cña ViÖt Nam

C¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt, t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu

3.1

C¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu

3.2

IV

§¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam nãi chung vµ cô thÓ ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän

Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc

4.1

Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ

4.2

4.3

Ch−¬ng 3 Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

I

Bèi c¶nh vµ dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.1

Bèi c¶nh trong n−íc vµ quèc tÕ ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.2

C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

1.3

Dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam thêi kú ®Õn n¨m 2015

II

Quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

2.1

Quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

2.2

§Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

III

C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c

s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015

3.1

Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan

3.2

Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

3.3

IV Mét sè kiÕn nghÞ

4.1 Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ, c¸c Bé Th−¬ng m¹i, Bé C«ng nghiÖp vµ

c¸c Bé, Ngµnh liªn quan

4.2 Mét sè kiÕn nghÞ víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

4.3 Mét sè kiÕn nghÞ víi HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vµ HiÖp héi

doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam

4.4

Víi c¸c tæ chøc khoa häc c«ng nghÖ cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn

KÕt luËn

Lêi Nãi ®Çu

Bªn c¹nh viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô trong n−íc, thêi gian qua, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o cña ViÖt Nam ®· th©m nhËp vµ t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, ®em vÒ cho ®Êt n−íc mçi n¨m kho¶ng 500 triÖu USD. C¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam lµ: NhËt B¶n, c¸c n−íc Trung §«ng, Nam Mü, c¸c n−íc Ch©u Phi, ®Æc biÖt lµ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN nh− : Philipin, In®«nªxia, Th¸i Lan...

§Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ®· ®Ò ra trong ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010, tÇm nh×n tíi 2020 vµ phÊn ®Êu “§Õn n¨m 2020, n−íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i” th× nhiÖm vô ®Æt ra cho ngµnh c¬ khÝ vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trong thêi gian tíi lµ rÊt nÆng nÒ. V× vËy, cïng víi sù nç lùc vµ n¨ng ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ toµn ngµnh c¬ khÝ, ®ßi hái cÇn cã sù quan t©m ®Çu t− thÝch ®¸ng cña Nhµ n−íc còng nh− c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó thùc hiÖn.

XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn, Bé Th−¬ng m¹i ®· duyÖt vµ cho phÐp tæ chøc nghiªn cøu §Ò tµi: “Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015”.

Môc tiªu chÝnh cña ®Ò tµi lµ:

- §−a ra ®−îc nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

- Tæng kÕt thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ quan träng vµ cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nh−: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... vµ t×m ra c¸c vÊn ®Ò bøc xóc cÇn quan t©m gi¶i quyÕt.

- §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ nãi

trªn cña ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015.

§èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ

- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam, trong ®ã tËp trung vµo 3 nhãm s¶n phÈm lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn...

- C¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm nªu trªn cña ViÖt Nam

- ChÝnh s¸ch, c¬ chÕ cña Nhµ n−íc ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c

s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu trªn nãi riªng.

Do giíi h¹n vÒ ph¹m vi vµ thêi gian nghiªn cøu, vÒ néi dung, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn...

VÒ kh«ng gian vµ thêi gian, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lµ: M¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... cña c¶ n−íc giai ®o¹n 2001 - 2006 vµ dù b¸o ®Õn n¨m 2015.

C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc sö dông lµ: - Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thu thËp th«ng tin, t− liÖu - Ph−¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n tÝch, so s¸nh - Tham kh¶o ý kiÕn chuyªn gia vµ héi th¶o chuyªn ®Ò

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ c¸c phô lôc, b¶ng biÓu, ®Ò tµi ®−îc kÕt cÊu

thµnh 3 ch−¬ng:

Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

giai ®o¹n 2001 - 2006

Ch−¬ng 3: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè s¶n

phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

Ch−¬ng 1

Tæng quan vÒ thÞ tr−êng c¸c s¶n phÈm

c¬ khÝ thÕ giíi

1- Kh¸i niÖm:

S¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc s¶n xuÊt tõ c«ng nghÖ c¬ khÝ vµ kü thuËt c¬ khÝ, v× vËy, cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ kh¸c nhau, dùa trªn c¸c tiªu chÝ kh¸c nhau.

Cô thÓ lµ:

- NÕu c¨n cø vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc ph©n lo¹i thµnh: S¶n phÈm c¬ khÝ chÝnh x¸c; S¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o; S¶n phÈm c¬ khÝ l¾p r¸p.

- NÕu c¨n cø vµo môc ®Ých sö dông trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc ph©n lo¹i thµnh: C¬ khÝ giao th«ng; C¬ khÝ x©y dùng; C¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp; C¬ khÝ ®ãng tµu.

- NÕu c¨n cø vµo c«ng dông cña s¶n phÈm trong c¸c ngµnh kinh tÕ, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®−îc ph©n lo¹i thµnh: M¸y c«ng cô: M¸y khoan, dËp, tiÖn, phay, bµo...; M¸y n«ng, l©m, ng− nghiÖp: M¸y kÐo, gieo h¹t, gÆt ®Ëp, nghiÒn thøc ¨n gia sóc, m¸y c−a, m¸y thuû...; Dông cô cÇm tay vµ ®å c¬ kim khÝ gia dông: Xe ®¹p, nåi xoong, dao, kÐo, l−ìi c−a, khoan cÇm tay, k×m, bóa...

ë ViÖt Nam, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã quyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§ -TTg ngµy 26/12/2002 phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn 2010 vµ tÇm nh×n 2020, trong ®ã tËp trung ph¸t triÓn 8 chuyªn ngµnh vµ s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®Ó ®¸p øng vÒ c¬ b¶n nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ: (1) ThiÕt bÞ toµn bé; (2) M¸y ®éng lùc; (3) C¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn; (4) M¸y c«ng cô; (5) C¬ khÝ x©y dùng; (6) C¬ khÝ ®ãng tµu thñy; (7) ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn - ®iÖn tö; (8) C¬ khÝ «t« - c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i.

II- Kh¸i qu¸t t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÕ giíi

1- §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ khi tham gia thÞ tr−êng

a/ §Æc ®iÓm vÒ yªu cÇu kü thuËt

b/ §Æc ®iÓm vÒ ®é an toµn ®èi víi ng−êi sö dông

HÖ thèng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm cã sö dông ®éng c¬ lµ rÊt phøc t¹p. Qu¸ tr×nh ®−a c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ tõ ng−êi s¶n xuÊt ®Õn víi ng−êi sö dông lu«n cÇn cã c¸n bé t− vÊn, gi¸m s¸t kü thuËt vµ h−íng dÉn vËn hµnh, ®ång thêi cÇn cã hÖ thèng b¶o hµnh, b¶o tr×, cung øng phô tïng, vËt t− thay thÕ, söa ch÷a… ®Ó ®¶m b¶o s¶n phÈm cã thÓ ®−îc sö dông hiÖu qu¶ vµ an toµn.

d/ §Æc ®iÓm vÒ vÊn ®Ò marketing vµ tiÕp cËn thÞ tr−êng

§èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, m¸y ®éng lùc, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn… nhµ s¶n xuÊt kh«ng thÓ chÕ t¹o thö hoÆc chÕ t¹o s½n ®Ó chµo b¸n trªn thÞ tr−êng nªn viÖc t¹o dùng thÞ tr−êng tiªu thô æn ®Þnh lµ rÊt quan träng.

a/ VÒ quy m« thÞ tr−êng

S¶n phÈm c¬ khÝ chÕ t¹o ®ãng vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu cña nhiÒu quèc gia. Tuy nhiªn, hiÖn nay s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ë c¸c n−íc ph¸t triÓn ®ang cã xu h−íng chuyÓn sang c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. Trung Quèc ®ang trë thµnh n−íc ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ .

ThÞ phÇn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña c¸c c«ng ty T©y ¢u vµ khu vùc B¾c Mü trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®ang cã xu h−íng gi¶m, kho¶ng 30% c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ lín trªn thÕ giíi ®ang tËp trung vµo c¸c thÞ tr−êng thuéc ch©u ¸. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c¬ khÝ ch©u ¸ kh«ng chØ lµ th¸ch thøc mµ cßn lµ c¬ héi ®èi víi c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ lµ ®éng lùc chÝnh ®Ó c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ trªn thÕ giíi ph¸t triÓn th«ng qua qu¸ tr×nh ®Çu t− vµo khu vùc nµy.

B¶ng 1.1: ThÞ phÇn s¶n phÈm chÕ t¹o cña c¸c khu vùc trªn thÕ giíi 2005

§¬n vÞ tÝnh: %

B¾c Mü

Mü La Tinh

T©y ¢u

EU míi

§«ng ¢u

Trung Quèc

Ên §é

Ch.¸ kh¸c

2005

29,3

5,0

30,2

2,3

6,4

4,8

8,0

11,7

26,3

5,1

27,9

2,9

2,6

6,8

7,3

14,3

2002 - 2004

Nguån: §iÒu tra cña EIU n¨m 2006

b/ C¸c n−íc xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi mét sè chñng lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ

- Nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc

Theo sè liÖu cña UN Comtrade, c¸c n−íc xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc chÝnh bao gåm: Hoa Kú, §øc, NhËt B¶n vµ Anh Quèc. Bèn n−íc nµy chiÕm 51,76% gi¸ trÞ xuÊt khÈu s¶n phÈm m¸y ®éng lùc trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Trong ®ã, Mü vÉn lµ quèc gia chiÕm tû träng lín nhÊt víi 18,04%, tiÕp ®Õn lµ NhËt B¶n 9,79%, Anh 8,28%, Ph¸p 6,07% vµ Trung Quèc 3,59%.

ThÞ tr−êng m¸y ®éng lùc vÉn chñ yÕu do c¸c n−íc ph¸t triÓn n¾m gi÷, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc kh«ng lín. Tuy nhiªn, vÞ trÝ cña c¸c n−íc vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc ®ang cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. ThÞ phÇn cña Hoa Kú n¨m 2006 gi¶m ®i so víi n¨m 2002, trong khi thÞ phÇn Trung Quèc ®ang t¨ng lªn víi tèc ®é t−¬ng ®èi nhanh. Trong thêi gian tíi, Trung Quèc sÏ cã thÓ trë thµnh mét trong nh÷ng n−íc xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc lín trªn thÕ giíi.

NÕu xÐt theo chñng lo¹i c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc: §éng c¬ ®èt trong (HS 8408), c¸c bé phËn dïng trong ®éng c¬ ®èt trong (HS 8409), m¸y b¬m chÊt láng, m¸y ®Èy chÊt láng (HS 8413)... cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhanh nhÊt víi tèc ®é t¨ng trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 lÇn l−ît lµ 24,67%, 24,11% vµ 24,38%/n¨m. §©y sÏ lµ nh÷ng s¶n phÈm cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trong giai ®o¹n tíi. Tuy nhiªn, nÕu xÐt vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu th× Turbin ph¶n lùc lµ s¶n phÈm cã kim ng¹ch cao nhÊt v× ®©y lµ s¶n phÈm c«ng nghÖ cao, cã gi¸ trÞ lín (chñ yÕu lµ c¸c ®éng c¬ m¸y bay). TiÕp ®Õn lµ linh kiÖn ®éng c¬ ®èt trong vµ m¸y b¬m kh«ng khÝ, m¸y nÐn ch©n kh«ng (HS 8414).

C¸c n−íc ph¸t triÓn vÉn gi÷ vai trß chñ yÕu trong xuÊt khÈu nhãm s¶n phÈm nµy trªn thÞ tr−êng. N¨m 2006, c¸c n−íc §øc, Hoa Kú, Italia vÉn lµ n−íc nh÷ng n−íc xuÊt khÈu chÝnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp víi thÞ phÇn t−¬ng øng lµ 19,96%, 13,82% vµ 7,88%.

Trung Quèc tuy lµ n−íc xuÊt khÈu víi sè l−îng lín c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp nh−ng chñ yÕu lµ s¶n phÈm cã c«ng nghÖ trung b×nh vµ thÊp nªn gi¸ trÞ kh«ng cao (chØ chiÕm 2,04% thÞ phÇn c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp trªn thÞ tr−êng thÕ giíi).

Vai trß cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi nhãm mÆt hµng nµy cßn h¹n chÕ. C¸c n−íc Ch©u ¸ nh−: Malaixia, Hµn Quèc, Th¸i Lan chiÕm thÞ phÇn kh«ng ®¸ng kÓ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thuéc nhãm nµy. N¨m 2006, Th¸i Lan chØ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp ®¹t 85,5 triÖu USD, chiÕm 0,12% thÞ phÇn thÕ giíi. Con sè t−¬ng øng cña Malaixia lµ 92,3 triÖu USD vµ 0,13%.

Tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp thÕ giíi giai ®o¹n 2002 - 2006 t¨ng t−¬ng ®èi cao, ®¹t møc trung b×nh 18,08%/n¨m. C¸c s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng cao h¬n møc trung b×nh lµ: M¸y kÐo (HS 8701) cã tèc ®é t¨ng 18,72%/n¨m, c¸c m¸y kh¸c dïng trong n«ng, l©m nghiÖp (HS 8436) cã tèc ®é t¨ng 21,13%/n¨m. C¸c s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu thÊp nhÊt lµ m¸y v¾t vµ chÕ biÕn s÷a (HS 8434) chØ t¨ng tr−ëng 9,32% do thÞ tr−êng ®· t−¬ng ®èi b·o hßa, tiÕp ®Õn lµ s¶n phÈm m¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän vµ ph©n lo¹i ngò cèc chØ t¨ng tr−ëng 12,85%/n¨m.

- Nhãm s¶n phÈm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

XuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn trªn thÕ giíi hµng n¨m ®¹t kho¶ng 200 tû USD.

Trong n¨m 2006, c¸c quèc gia cã thÞ phÇn xuÊt khÈu lín ®èi víi nhãm s¶n phÈm nµy lµ Trung Quèc ®¹t 36,38 tû USD (16,13%), §øc 22,45 tû USD (9,96%) vµ Hoa

Kú 10,07 tû USD (8,44%). Mét sè n−íc ch©u ¸ còng gi÷ thÞ phÇn t−¬ng ®èi lín trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®èi víi nhãm s¶n phÈm nµy nh−: NhËt B¶n 15,76 tû USD (6,99%), Hµn Quèc 6,5 tû USD (2,88%) vµ Malaixia 2,04 tû USD (0,91%). HiÖn nay, viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®−îc c¸c n−íc ph¸t triÓn chuyÓn giao sang s¶n xuÊt t¹i c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i cã chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n nh− Trung Quèc, Th¸i Lan, Malaysia…

ThiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ nhãm s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 t−¬ng ®èi thÊp (chØ ®¹t 7,98%). §Æc biÖt trong n¨m 2003, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thÕ giíi ®· gi¶m ®Õn 13,87%. N¨m 2006, thÞ tr−êng b¾t ®Çu håi phôc vµ t¨ng tr−ëng trë l¹i mÆc dï tèc ®é t¨ng tr−ëng chØ ®¹t møc 7,98%.

Lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao lµ linh kiÖn dïng cho ®éng c¬ ®iÖn vµ linh kiÖn cho m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8503). Lo¹i s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng thÊp nhÊt lµ c¸c lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn (do thÞ tr−êng gÇn nh− ®· b·o hßa vµ kh¶ n¨ng cung cÊp ®iÖn trªn thÕ giíi ®ang ngµy cµng æn ®Þnh h¬n). Lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt lµ d©y vµ c¸p ®iÖn víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2005 ®¹t 53,64 tØ USD. N¨m 2006, con sè nµy ®¹t 61,22 tû USD. §©y lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Theo sè liÖu cña ITC, hiÖn nay, trªn thÕ giíi cã 40 n−íc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn. C¸c n−íc xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn lín nhÊt thÕ giíi bao gåm: Hoa Kú, §øc, Hång K«ng, Ph¸p, Italia, Hµn Quèc, Rumani, Anh vµ óc. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña nhãm s¶n phÈm nµy n¨m 2005 chiÕm tíi 42% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

NÕu ph©n theo ch©u lôc th× ch©u ¢u lµ khu vùc xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn lín nhÊt thÕ giíi (chiÕm 44% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn thÕ giíi), tiÕp ®Õn lµ ch©u Mü (chiÕm 28%), ch©u ¸ (chiÕm 25%) vµ ch©u Phi (chiÕm 3%).

3- T×nh h×nh nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ trªn thÞ tr−êng thÕ giíi

a/ VÒ kim ng¹ch nhËp khÈu

- §èi víi nhãm m¸y ®éng lùc

Theo thèng kª cña Liªn hiÖp quèc, tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t møc trung b×nh 14,10%/n¨m. vµ n¨m 2006 ®¹t 287,135 tû USD. Trong ®ã, tèc ®é t¨ng nhËp khÈu nåi h¬i trong giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 10,79%/n¨m, m¸y phô trî sö dông cho c¸c lo¹i nåi h¬i 13,85%/n¨m, turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ 19,21%/n¨m, ®éng c¬ ®èt trong kiÓu piston 4,16%/n¨m, ®éng c¬ ®èt trong 14,23%/n¨m... N¨m 2005, kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®¹t møc 255,59 tû USD vµ n¨m 2006 ®¹t 287,14 tû USD. Trong ®ã, kim ng¹ch nhËp khÈu nåi h¬i ®¹t 2,58 tû USD, m¸y phô trî sö dông cho c¸c lo¹i nåi h¬i 1,1 tû USD, turbin h¬i n−íc vµ turbin khÝ 5,1 tû USD...

N¨m 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp trªn thÞ tr−êng thÕ giíi ®¹t trªn 57 tû USD. §©y lµ nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu cao (®¹t 8,15%/n¨m giai ®o¹n 2002 - 2006).

C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn lµ thÞ tr−êng nhËp khÈu tiÒm n¨ng ®èi víi nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp nh»m phôc vô nhu cÇu c¬ khÝ hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n cña hä.

Trong nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp, m¸y Ðp, m¸y nghiÒn vµ c¸c lo¹i m¸y kh¸c dïng trong chÕ biÕn rau qu¶ (HS 8435) cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu cao nhÊt. Tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 cña lo¹i s¶n phÈm nµy ®¹t 87,82%/n¨m víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2004 ®¹t 1,14 tØ USD, n¨m 2005 ®¹t 255 triÖu USD vµ n¨m 2006 ®¹t 260 triÖu USD. TiÕp ®Õn lµ s¶n phÈm m¸y kÐo (HS 8701) cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 8,87%/n¨m. Lo¹i s¶n phÈm cã kim ng¹ch nhËp khÈu lín nhÊt trong nhãm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp lµ m¸y kÐo (HS 8701) víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2005 ®¹t 27.807,8 triÖu USD vµ n¨m 2006 ®¹t 30.207,6 triÖu USD.

- §èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn:

Kim ng¹ch nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn n¨m 2006 cña thÕ giíi ®¹t 188.247 tû USD. Tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu b×nh qu©n giai ®o¹n 2002 - 2006 cña nhãm s¶n phÈm nµy ®¹t 6,95%/n¨m. Trong ®ã, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu cao nhÊt lµ ¾c quy ®iÖn (HS 8507) víi tèc ®é t¨ng tr−ëng nhËp khÈu b×nh qu©n giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 19,12%/n¨m. TiÕp ®Õn lµ c¸c s¶n phÈm dïng cho ®éng c¬ ®iÖn vµ tæ m¸y ph¸t ®iÖn (HS 8503) cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch nhËp khÈu trung b×nh giai ®o¹n 2002 - 2006 ®¹t 14,44%/n¨m.

b/ C¸c n−íc nhËp khÈu chÝnh ®èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ thÕ giíi

- §èi víi nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc

N¨m 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi ®¹t 280,57 tû USD. C¸c n−íc ph¸t triÓn võa lµ n−íc xuÊt khÈu ®ång thêi còng lµ nh÷ng n−íc nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lín trªn thÕ giíi. Hoa Kú lµ n−íc nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lín nhÊt thÕ giíi víi thÞ phÇn nhËp khÈu chiÕm 19,12%. TiÕp ®Õn lµ §øc vµ Anh víi thÞ phÇn nhËp khÈu m¸y ®éng lùc lÇn l−ît lµ 10,41% vµ 6,69%.

C¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn cã vai trß kh«ng lín trªn thÞ tr−êng nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi. Kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc n¨m 2006 cña Trung quèc chØ chiÕm 4,94% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y ®éng lùc thÕ giíi. Con sè nµy cña Ên §é lµ 0,99%, Malaixia lµ 1,01% vµ Th¸i Lan lµ 1,54%...

C¸c n−íc ph¸t triÓn vÉn lµ nh÷ng n−íc nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m ng− nghiÖp lín trªn thÕ giíi. Hoa Kú lµ n−íc nhËp khÈu s¶n phÈm nµy lín nhÊt thÕ giíi víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2006 ®¹t 9,91 tØ USD chiÕm 17,56% kim ng¹ch nhËp khÈu nhãm s¶n phÈm nµy cña thÕ giíi. TiÕp ®Õn lµ Ph¸p ®¹t 4,86 tØ USD (chiÕm 8,62%), thø 3 lµ §øc ®¹t 2,56 tû USD (chiÕm 4,52%). Bªn c¹nh ®ã, c¸c n−íc cã quy m« nÒn n«ng nghiÖp lín trªn thÕ giíi nh−: Trung Quèc th× kim ng¹ch nhËp khÈu còng chØ chiÕm 1,01% thÞ phÇn thÕ giíi, Ên §é chiÕm 0,28%, Malaysia chiÕm 0,42% vµ Th¸i Lan chiÕm 1,14%…Ngo¹i trõ Hoa Kú cã thÞ phÇn nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp t¨ng tõ 15,57% n¨m 2002 lªn 17,56% n¨m 2006 cßn hÇu hÕt c¸c n−íc ph¸t triÓn cã xu h−íng gi¶m nhËp khÈu nhãm s¶n phÈm nµy do thÞ tr−êng thÕ giíi ®· t−¬ng ®èi b·o hßa (Ph¸p gi¶m thÞ phÇn nhËp khÈu ®èi víi nhãm s¶n phÈm nªu trªn tõ 9,65% n¨m 2002 xuèng cßn 8,62% n¨m 2006, §øc gi¶m tõ 7,12% n¨m 2002 xuèng cßn 4,52% vµo n¨m 2006).

- Nhãm thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

Do tÝnh chÊt ®a d¹ng cña s¶n phÈm nªn ngay c¶ nh÷ng n−íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu mét sè thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn còng ph¶i nhËp khÈu c¸c lo¹i thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c mµ hä ch−a s¶n xuÊt ®−îc ®Ó phôc vô nhu cÇu trong n−íc.

C¸c n−íc nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lín lµ: Hoa Kú, Trung Quèc, §øc, NhËt B¶n vµ Ph¸p... NÕu xÐt vÒ tû träng nhËp khÈu th× Mü vÉn lµ quèc gia chiÕm tû träng nhËp khÈu lín nhÊt, chiÕm 19,57%, tiÕp ®Õn lµ Trung Quèc 9,21%, §øc 6,41%, NhËt B¶n 4,55% vµ Ph¸p 4,21%.

III- Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi

Víi ®iÒu kiÖn, ph¹m vi cô thÓ vµ giíi h¹n vÒ tµi liÖu nghiªn cøu, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña Malaysia vµ Hµn Quèc vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc. 1- Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia

ë giai ®o¹n ®Çu khi míi ®−îc h×nh thµnh, ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia chñ yÕu s¶n xuÊt theo ®Þnh h−íng cña ChÝnh phñ nh»m môc ®Ých thay thÕ nhËp khÈu. Mét ®iÓm cÇn chó ý lµ ë giai ®o¹n nµy, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia ph¸t triÓn chñ yÕu dùa trªn c¬ së liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n−íc ngoµi. ChØ trong mét thêi gian ng¾n, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ë Malaysia ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ vµ v−ît ra khái môc tiªu ban ®Çu lµ s¶n xuÊt hµng hãa thay thÕ nhËp khÈu.

ChiÕn l−îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn ®−îc x¸c ®Þnh rÊt râ rµng cho tõng nhãm hµng cô thÓ. Trong ®ã, lÜnh vùc s¶n xuÊt d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ®−îc x¸c ®Þnh lµ mét trong 4 nh¸nh ph¸t triÓn träng t©m trong ngµnh s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn cña Malaysia.

Mét ®Æc ®iÓm còng rÊt ®¸ng l−u ý trong ngµnh s¶n xuÊt d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn cña Malaysia lµ hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm (ngo¹i trõ d©y c¸p bäc ®ång) ®Òu nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng truyÒn t¶i ®iÖn trong n−íc. §©y lµ mét trong nh÷ng lý do lý gi¶i t¹i sao Malaysia ch−a n»m trong nhãm c¸c n−íc dÉn ®Çu trªn thÕ giíi vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn mÆc dï ngµnh c«ng nghiÖp nµy cña Malaysia ph¸t triÓn t−¬ng ®èi m¹nh.

HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt ngµnh ®iÖn (KOEMA- Korea Electrical Manufactures Association) lµ tæ chøc ®ãng vai trß quan träng ®−îc thµnh lËp theo LuËt Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Hµn Quèc vµ ®ãng vai trß lµ ng−êi x©y dùng vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn (trong ®ã bao gåm c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn).

Víi 170 thµnh viªn, trong nh÷ng n¨m qua, KOEMA ®· ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ trong viÖc hç trî s¶n xuÊt, xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn cho c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc th«ng qua mét sè c¸c ho¹t ®éng nh−:

- Tæ chøc Héi chî quèc tÕ Seoul th−êng niªn chuyªn ®Ò vÒ s¶n phÈm ngµnh ®iÖn (Seoul Internatioal Electric Fair - SIEF) víi sù b¶o trî cña Bé C«ng th−¬ng vµ N¨ng l−îng Hµn Quèc, Côc Qu¶n lý doanh nghiÖp võa vµ nhá Hµn Quèc vµ TËp ®oµn §iÖn lùc Hµn Quèc. §©y lµ héi chî rÊt cã uy tÝn vµ quan träng kh«ng chØ ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn cña Hµn Quèc mµ cßn lµ mét sù kiÖn lín trong thÞ tr−êng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y ®iÖn, c¸p ®iÖn cña thÕ giíi.

- Thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c trao ®æi c«ng nghÖ vµ th«ng tin thÞ tr−êng vÒ mÆt hµng d©y vµ c¸p ®iÖn còng nh− c¸c thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn kh¸c. §Õn nay, KOEMA ®· thiÕt lËp ®−îc mèi quan hÖ hîp t¸c víi nhiÒu tËp ®oµn s¶n xuÊt, kinh doanh thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lín trªn thÕ giíi.

- Thóc ®Èy ho¹t ®éng hîp t¸c trong lÜnh vùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, qu¶n lý chÊt l−îng, ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn trªn ph¹m vi c¶ n−íc.

3- Kinh nghiÖm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña Trung Quèc

§¶ng vµ ChÝnh phñ Trung Quèc coi c¬ giíi ho¸ lµ then chèt, lµ nh©n tè ®Çu tiªn cña hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ coi nhiÖm vô "®Èy m¹nh c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp" lµ träng t©m ph¸t triÓn. Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña phong trµo c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp cïng víi sù gia t¨ng nhanh cña vèn ®Çu t− (c¶ vèn trong n−íc vµ vèn FDI), s¶n l−îng vµ gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña Trung Quèc t¨ng lªn nhanh chãng, kh«ng chØ ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong n−íc mµ cßn giµnh mét phÇn cho xuÊt khÈu.

C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp xuÊt khÈu cña Trung Quèc chñ yÕu lµ: M¸y n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt, m¸y thu ho¹ch hoÆc m¸y ®Ëp, lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n, m¸y v¾t s÷a vµ m¸y chÕ biÕn s÷a, m¸y Ðp, nghiÒn vµ c¸c lo¹i dïng trong chÕ biÕn rau qu¶, m¸y lµm s¹ch, tuyÓn chän hay ph©n lo¹i ngò cèc, m¸y chÕ biÕn dïng cho c«ng nghiÖp thùc phÈm, m¸y kÐo, m¸y b¬m vµ mét sè lo¹i m¸y phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh¸c.

4- Mét sè bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam

- Kinh nghiÖm vÒ viÖc tæ chøc vµ ph¸t huy vai trß cña HiÖp héi ngµnh hµng.

- Kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc ®èi víi viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu

c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc.

Ch−¬ng 2

Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm c¬

khÝ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2006

HiÖn c¶ n−íc cã kho¶ng 53.000 c¬ së s¶n xuÊt c¬ khÝ, thu hót trªn 500.000 lao ®éng, chiÕm gÇn 12% lao ®éng c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ chñ yÕu tËp trung t¹i c¸c thµnh phè Hµ Néi, Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng. Vïng ®ång b»ng B¾c bé vµ vïng §«ng Nam bé chiÕm gÇn 90% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ngµnh c¬ khÝ c¶ n−íc. Tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c¬ khÝ so víi toµn ngµnh c«ng nghiÖp ®· t¨ng tõ 8% lªn 11,2%.

I- Mét sè nÐt vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

ph¸p −ít, c«ng suÊt 0,75 - 3 tÊn/h, c¸c thiÕt bÞ c−a xÎ chÕ biÕn gç, c¸c thiÕt bÞ chÕ biÕn chÌ, c¸c m¸y canh t¸c nhá cho n«ng th«n, gãp phÇn ®−a møc ®é c¬ giíi ho¸ kh©u lµm ®Êt tÝnh b×nh qu©n c¶ n−íc ®· ®¹t trªn 35%. §Æc biÖt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nhá ®· t×m ®−îc chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr−êng néi ®Þa, phôc vô ®¾c lùc chñ tr−¬ng c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam .

Tõ nhiÒu n¨m nay, c¸c c«ng ty s¶n xuÊt trong ngµnh ®· thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t− n©ng cÊp thiÕt bÞ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt phôc vô tiªu dïng vµ xuÊt khÈu. §iÓn h×nh lµ C«ng ty M¸y kÐo - M¸y n«ng nghiÖp Hµ §«ng (tØnh Hµ T©y) ®· ®Çu t− 15,1 tû VN§ c¶i t¹o c¸c d©y chuyÒn thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong ®ã cã d©y chuyÒn s¬n sÊy hiÖn ®¹i, n©ng cao ®¸ng kÓ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt, chÊt l−îng m¸y kÐo B«ng Sen. Tõ chç s¶n xuÊt m¸y kÐo cì nhá 2 b¸nh (BS 8 ®Õn BS 15), ®Õn nay, C«ng ty nµy ®· s¶n xuÊt hµng lo¹t m¸y kÐo nhá 4 b¸nh cì 20 CV (BS 20) vµ 30 CV (BS 30) cã n¨ng suÊt cao h¬n, ®a n¨ng h¬n, liªn hîp víi cµy ch¶o 3 l−ìi, phay ®Êt 1,3m b¸nh lång ®Ó lµm ®Êt, m¸y r¹ch hµng, vun luèng, b¬m n−íc, r¬ - moãc vËn chuyÓn... vµ cßn dïng ®Ó kÐo m¸y xay x¸t, tuèt lóa, ph¸t ®iÖn...

§¬n vÞ tÝnh

B¶ng 2.1: T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ chñ yÕu cña ViÖt Nam

2001

2002

2003

2004

2005

2006

N«ng cô cÇm tay

Ngh×n c¸i

15.918

20.639

21.752

20.756

21.549 22.421

Xe c¶i tiÕn

13.705

12.944

11.696

18.257

19.435 20.523

C¸i

M¸y b¬m n«ng nghiÖp

3.496

3.578

7.787

10.038

11.440 11.672

C¸i

§Çu m¸y b¬m n−íc

Ngh×n c¸i

208

304

761

460

555

576

Ngh×n c¸i

70,4

52,4

51,7

52,7

55,3

M¸y kÐo vµ xe vËn

C¸i

1.932

3.052

7.889

8.607

9.415

9.871

chuyÓn

C¸i

M¸y tuèt lóa cã ®g c¬

11.877

12.997

10.021

17.571

18.853 18.935

M¸y tuèt lóa khg cã ®.c¬

C¸i

7.061

12.094

6.722

10.903

11.605 12.406

C¸i

M¸y xay x¸t

12.484

13.433

10.112

5.749

6.480

6.857

C¸i

M¸y c«ng cô

4.121

6.821

8.666

5.831

7.769

7.920

C¸i

§éng c¬ ®iªzen

30.329 107.433 184.418 182.443 145.450 152.521

C¸i

§éng c¬ ®iÖn

45.855

64.085

95.779 132.320 134.445 135.843

C¸i

M¸y biÕn thÕ

13.535

18.633

33.364

50.146

45.541 46.876

D©y ®iÖn

TriÖu mÐt

146,5

429,7

1.150,6

1.031,9

1.136,2 1.214,5

Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2006, Tæng côc Thèng kª.

II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam

2.1. §èi víi m¸y ®éng lùc

2.1.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu

Trong nh÷ng n¨m qua, nhiÒu s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu trong viÖc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc ngoµi. Mét sè s¶n phÈm cã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu kh¸ cao nh− c¸c lo¹i ®éng c¬ vµ m« t¬ (HS 8412) víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2006 ®¹t 17,36 triÖu USD, t¨ng gÇn 110 lÇn so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu 162 ngµn USD cña n¨m 2001; kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c bé phËn dïng cho ®éng c¬ ®èt trong (HS 8409) n¨m 2006 ®¹t 25,21 triÖu USD, t¨ng 28,8 lÇn so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu 865 ngµn USD cña n¨m 2001; kim ng¹ch xuÊt khÈu ®éng c¬ ®èt trong kiÓu piston (HS 8407) víi kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2006 ®¹t 13,907 triÖu USD, t¨ng 37 lÇn so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu 345 ngµn USD cña n¨m 2001... Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam cßn ®ang ë møc thÊp, ch−a cã sù t¨ng tr−ëng æn ®Þnh qua c¸c n¨m.

ThÞ tr−êng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam ban ®Çu chñ yÕu lµ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN, sau ®ã më réng dÇn sang Trung Quèc, Hµn Quèc, §µi Loan. Mét sè s¶n phÈm ®· ®−îc xuÊt khÈu sang c¸c n−íc ph¸t triÓn nh−: NhËt B¶n, EU, Hoa Kú, NiuDil©n, Australia…ThÞ tr−êng c¸c n−íc ph¸t triÓn ®· chiÕm tû träng chñ yÕu trong xuÊt khÈu mét sè lo¹i m¸y ®éng lùc nh−: Australia chiÕm tíi 92% kim ng¹ch xuÊt khÈu turbin ph¶n lùc cña ViÖt Nam (HS 8411) vµ 98% kim ng¹ch xuÊt khÈu ®éng c¬ vµ m« t¬ (HS 8412) trong n¨m 2006; NhËt B¶n chiÕm 58% kim ng¹ch xuÊt khÈu b¬m chÊt láng (HS 8413) vµ 26% kim ng¹ch xuÊt khÈu b¬m kh«ng khÝ, m¸y nÐn vµ qu¹t kh«ng khÝ (HS 8414)…trong n¨m 2006.

2.1.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng m¸y ®éng lùc ViÖt Nam

- VÒ gi¸:

§èi víi s¶n phÈm lµ ®éng c¬ nhá h¬n 30 CV, chÊt l−îng cña ®éng c¬ s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam tèt h¬n ®éng c¬ cïng lo¹i cña Trung Quèc vµ ®−îc b¸n ra thÞ tr−êng víi gi¸ b¸n cao h¬n. Sè liÖu d−íi d©y cho thÊy sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ cña lo¹i s¶n phÈm trªn:

Do ViÖt Nam SX Do Trung Quèc SX

- §éng c¬ diªzen 15 CV

3,6 triÖu ®ång

2,7 triÖu ®ång

- §éng c¬ diªzen 8 CV

2,5 triÖu ®ång

1,7 triÖu ®ång

MÆt kh¸c, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm m¸y ®éng lùc cña ViÖt Nam vÉn chiÕm vÞ trÝ rÊt khiªm tèn trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Cã thÓ thÊy ®iÒu ®ã qua so s¸nh tû träng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi víi Trung Quèc vµ Th¸i Lan, nh÷ng n−íc l©n cËn cã ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ kü thuËt kh«ng qu¸ chªnh lÖnh víi ViÖt Nam.

2.2.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu

Theo sè liÖu cña Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ (ITC), mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÊt l−îng cao cña ViÖt Nam ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn ®−îc thÞ tr−êng n−íc ngoµi nh−: M¸y lµm ®Êt, m¸y xay x¸t vµ c¸c giµn thiÕt bÞ xay x¸t c«ng suÊt 24 tÊn/ngµy, m¸y tuyÓn chän vµ ph©n lo¹i ngò cèc... ®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. Tuy sè l−îng vµ gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu ch−a cao nh−ng ®iÒu nµy lµ mét minh chøng lín cho kh¶ n¨ng chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã hµm l−îng c«ng nghÖ vµ søc c¹nh tranh cao, t¹o tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Ó héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ n«ng nghiÖp ViÖt Nam.

C¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu kh¸ phong phó, tõ c¸c lo¹i thiÕt bÞ hç trî cho s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp (HS 8432) ®Õn c¸c thiÕt bÞ thu ho¹ch, chÕ biÕn n«ng, l©m s¶n (HS 8433, 8436, 8437) vµ thiÕt bÞ dïng trong c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm (HS 8434, 8435, 8438)… ThÞ tr−êng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®−îc më réng tõ c¸c n−íc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, Hoa Kú... §Õn nay, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn cña ViÖt Nam ®· xuÊt hiÖn trªn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü...

2.2.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn

C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam kh¸ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i nh−ng sè l−îng tiªu thô Ýt nªn rÊt khã kh¨n trong viÖc tæ chøc chuyªn m«n hãa, khã ®Çu t− trang bÞ hiÖn ®¹i.

Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· buéc c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi ¸p lùc c¹nh tranh vÒ gi¸ rÊt lín tõ c¸c s¶n phÈm gi¸ rÎ cña Trung Quèc vµ hµng ®· qua sö dông ®−îc nhËp khÈu tõ c¸c n−íc ph¸t triÓn. C¸c s¶n phÈm cña Trung Quèc do ®−îc trî gi¸ xuÊt khÈu hoÆc ®−îc nhËp lËu vµo ViÖt Nam kh«ng râ nguån gèc xuÊt xø nªn th−êng cã gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi s¶n phÈm cña ViÖt Nam.

So s¸nh vÞ trÝ cña c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi víi s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan cã thÓ thÊy s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn ë vÞ trÝ kh¸ khiªm tèn. Tuy nhiªn, kh¸c víi nhãm m¸y ®éng lùc, Ýt cã s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp cña ViÖt Nam trong nhãm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu (thèng kª danh môc c¸c mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín cña mçi n−íc) trïng víi s¶n phÈm xuÊt khÈu cña Th¸i Lan vµ Trung Quèc. §©y còng lµ mét c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ ph¸t triÓn

xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy, kh«ng ph¶i ®èi ®Çu víi søc Ðp c¹nh tranh trùc tiÕp cña c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i.

2.3 - §èi víi thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

2.3.1. Kim ng¹ch, c¬ cÊu vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu

N¨m 2005, gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam −íc ®¹t kho¶ng 500 triÖu USD, t¨ng gÇn 34% so víi n¨m 2004. TÝnh chung giai ®o¹n 2001 - 2005, xuÊt khÈu mÆt hµng nµy ®¹t xÊp xØ 1,5 tû USD víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n gÇn 35%/n¨m.

HiÖn t¹i, ë ViÖt Nam cã kho¶ng trªn 100 doanh nghiÖp tham gia s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn. Trong sè ®ã, nhiÒu c«ng ty 100% vèn ®Çu t− n−íc ngoµi hoÆc liªn doanh víi n−íc ngoµi ®Ó ®Çu t− s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mÆt hµng víi qui m« lín vµ d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh−: Cty cæ phÇn d©y vµ c¸p ®iÖn Taya ViÖt Nam, Furukawa Automotive Parts ViÖt Nam, Sumi - Hanel, LG - Vina... Khèi c¸c doanh nghiÖp trong n−íc còng ®· xuÊt hiÖn nhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu d©y vµ c¸p ®iÖn víi qui m« lín, ®Æc biÖt lµ C«ng ty d©y vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam.

2.3.2. Thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña nhãm hµng thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ViÖt Nam

III- Thùc tr¹ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nªu trªn cña ViÖt Nam

3.1- C¬ chÕ, chÝnh s¸ch hç trî s¶n xuÊt, t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu

ChÝnh s¸ch quan träng, më ®−êng cho ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam tho¸t ra khái t×nh tr¹ng khã kh¨n kÐo dµi trong nhiÒu n¨m lµ QuyÕt ®Þnh sè 29/1998/Q§- TTg ngµy 09/12/1998 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ dµnh mét kho¶n vèn tÝn dông −u ®·i trung vµ dµi h¹n cña Nhµ n−íc ®Ó ®Çu t− ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cho mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ nh−: Xe ®¹p, qu¹t ®iÖn, m¸y ®éng lùc nhá, m¸y c«ng cô... víi l·i suÊt vay 7%/n¨m vµ cÊp 50% vèn l−u ®éng ®Þnh møc.

TiÕp theo, c¸c QuyÕt ®Þnh sè 37/2000/Q§ - TTg ngµy 24/03/2000, QuyÕt ®Þnh sè 117/2000/Q§ - TTg ngµy 10/10/2000 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ tÝn dông tµi chÝnh cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ; NghÞ quyÕt sè 05/2001/NQ-CP ngµy 24/5/2001 cho c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®−îc x©y dùng ®Ò ¸n s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ quan träng ®Ó xÐt cho vay −u ®·i 3%/n¨m tõ quü hç trî ph¸t triÓn (thêi h¹n 12 n¨m, trong ®ã cã 2 n¨m ©n h¹n, 5 n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶ l·i vay)...

- Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· ra QuyÕt ®Þnh sè 08/2002/Q§-TTg ngµy 26/4/2002 ban hµnh tiªu chÝ, danh môc ph©n lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n−íc vµ c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n−íc. Theo ®ã, trong ngµnh c¬ khÝ sÏ cã c¸c doanh nghiÖp thuéc diÖn Nhµ n−íc n¾m gi÷ 100% vèn, nh÷ng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ víi cæ phÇn cña Nhµ n−íc trªn 50% hoÆc cæ phÇn ®Æc biÖt hoÆc cæ phÇn thÊp h¬n 50%, hoÆc kh«ng cã cæ phÇn.

- Ngµy 26/12/2002, Thñ t−íng ChÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§- TTg phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020, trong ®ã kh¼ng ®Þnh c¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh, quèc phßng cña ®Êt n−íc.

QuyÕt ®Þnh 186/2002 còng ®Ò ra mét sè chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p hç

trî ngµnh c¬ khÝ ph¸t triÓn.

3.2- C¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu

- QuyÕt ®Þnh sè 1335/2003/Q§-BTM ngµy 22/10/2003, s¶n phÈm c¬ khÝ lµ mét trong 12 nhãm hµng thuéc Danh môc hµng ho¸ träng ®iÓm ®−îc −u tiªn xóc tiÕn xuÊt khÈu n¨m 2004. S¶n phÈm c¬ khÝ còng thuéc danh môc hµng ho¸ träng ®iÓm cña Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i träng ®iÓm quèc gia n¨m 2005 theo QuyÕt ®Þnh 1836/2004/Q§ - BTM. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ ®¹t kim ng¹ch 2 triÖu USD ®−îc xÐt duyÖt lµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu uy tÝn.

IV- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

nãi chung vµ cô thÓ ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän

4.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc

n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn... ®Òu ®i lªn tõ néi lùc b»ng nh÷ng ®¬n hµng chÕ t¹o phôc vô cho nhu cÇu trong n−íc vµ tõng b−íc tiÕp cËn thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

- C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ chÊt l−îng cao ®· b−íc ®Çu xuÊt khÈu ra n−íc ngoµi,

®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu më réng tõ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n... C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü... Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nhiÒu s¶n phÈm ®· ®¹t ®−îc vµi chôc ®Õn vµi tr¨m triÖu USD vµ æn ®Þnh qua c¸c n¨m.

4.2. Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ

- N¨ng lùc c¹nh tranh xuÊt khÈu cña s¶n phÈm cßn thÊp. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy, tiÒn l−¬ng b×nh qu©n cña lao ®éng trong ngµnh c¬ khÝ ë ViÖt Nam cao h¬n so víi cïng chØ tiªu cña Trung Quèc trong 5 n¨m gÇn ®©y. TiÒn l−¬ng cña ViÖt Nam chØ b»ng kho¶ng mét nöa møc l−¬ng cña Indonexia trong 4 n¨m qua, nh−ng hiÖn nay ®· cao h¬n kho¶ng 20%. N¨ng suÊt lao ®éng tÝnh theo USD cña ViÖt Nam thÊp h¬n ®¸ng kÓ so víi ë Indonexia, Th¸i Lan vµ thÊp h¬n nhiÒu so víi ë Malaixia, Hµn Quèc, §µi Loan...

- VÒ c«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ. Nh×n chung, c¸c lo¹i h×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o cña ViÖt Nam cßn kh¸ ®¬n gi¶n vµ l¹c hËu, thËm chÝ tôt hËu kho¶ng 2 - 3 thÕ hÖ so víi c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc.

- §éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt tuy ®«ng nh−ng cßn bÊt cËp vÒ mÆt kiÕn thøc, ph©n t©m, thiÕu c¸n bé ®Çu ®µn thùc sù. H¹ tÇng c¬ së cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu chuyªn ngµnh cßn yÕu kÐm, trang thiÕt bÞ phÇn lín ®· qu¸ l¹c hËu, thiÕu ®ång bé. C¸c chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé khoa häc kü thuËt cßn ch−a tháa ®¸ng còng h¹n chÕ nhiÖt t×nh vµ tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o.

- Tr×nh ®é qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt cßn yÕu kÐm, l¹c hËu, kh«ng theo kÞp tiÕn

tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ.

- Ch−a tÝch cùc tæ chøc thÞ tr−êng trong n−íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt c¬ khÝ ph¸t triÓn. N¨ng lùc marketing cßn yÕu kÐm. C¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ cña ta míi chØ biÕt lµm ra s¶n phÈm, cßn lµm tiÕp thÞ b¸n s¶n phÈm th× cßn rÊt h¹n chÕ.

- C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ch−a ®−îc chuÈn

bÞ tèt cho héi nhËp.

- Ngµnh c¬ khÝ cßn thiÕu nhiÒu HiÖp héi chuyªn ngµnh ®Ó tËp hîp, phèi hîp lùc

- Tæ chøc s¶n xuÊt vÉn cßn manh món, ch−a ®¹t quy m« lín, c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ chñ yÕu cã quy m« nhá vµ võa, nhiÒu doanh nghiÖp t− nh©n vµ doanh nghiÖp quèc doanh ®· thµnh c«ng, song nhiÒu doanh nghiÖp ®· kh«ng thµnh c«ng trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ.

- Nguyªn liÖu ®Çu vµo cña ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam hÇu hÕt ph¶i nhËp khÈu tõ

n−íc ngoµi.

- Nguån nh©n lùc cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cßn nhiÒu bÊt cËp c¶ vÒ kü thuËt lÉn kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng.

- §Ó n©ng cao tÝnh kh¶ thi cña QuyÕt ®Þnh 186/2002, ChÝnh phñ cho phÐp c¸c dù ¸n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®−îc quy ®Þnh trong Ch−¬ng tr×nh c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc vay vèn theo NghÞ quyÕt sè 11/NQ-CP ngµy 31/7/2000 víi møc l·i suÊt tÝn dông 3%/n¨m, thêi h¹n vay 12 n¨m, th«ng qua Quü hç trî ph¸t triÓn; hai n¨m ®Çu kh«ng ph¶i tr¶ l·i vµ b¾t ®Çu tr¶ nî vµo n¨m thø 5 hoÆc ®−îc bï chªnh lÖch l·i suÊt nÕu c¸c doanh nghiÖp vay vèn th−¬ng m¹i, theo ®ã cã 50 dù ¸n thuéc danh môc dù ¸n c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc h−ëng −u ®·i vay vèn theo QuyÕt ®Þnh 186.

Ch−¬ng 3

Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu

mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2015

I- Bèi c¶nh vµ dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.1- Bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong n−íc ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n

phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

1.1.1 - Bèi c¶nh quèc tÕ

- Xu h−íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang më ra nhiÒu c¬ héi thuËn lîi cho c¸c

doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam.

- Bªn c¹nh c¬ héi tiÕp cËn khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do héi nhËp ®em l¹i, viÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc thø 150 cña WTO ®ang më ra cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi riªng nhiÒu c¬ héi míi hÕt søc to lín ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô.

- Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng m¹nh mÏ vµ toµn diÖn trong mäi lÜnh vùc, lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¬ khÝ cña ViÖt Nam cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ®−îc ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n kü thuËt, ngo¹i ng÷ vµ tr×nh ®é qu¶n lý theo c¸c ch−¬ng tr×nh hîp t¸c vÒ ®µo t¹o cña khu vùc vµ quèc tÕ.

1.1.2 - Bèi c¶nh trong n−íc

- Ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ diÔn ra trong ®iÒu kiÖn c¶

n−íc ®ang thùc hiÖn ®−êng lèi CNH-H§H ®Êt n−íc cña §¶ng vµ ChÝnh phñ.

1.2- Dù b¸o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam

thêi kú ®Õn n¨m 2015

Trong giai ®o¹n 2006 - 2010, c¸c doanh nghiÖp sÏ tËp trung xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cã lîi thÕ nh−: M¸y chÕ biÕn n«ng - l©m - thñy s¶n, c¬ khÝ ®ãng tµu, chÕ t¹o thiÕt bÞ, l¾p r¸p c¬ ®iÖn tö... §Õn giai ®o¹n 2011 - 2015, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ xuÊt khÈu nh÷ng c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao h¬n nh−: §éng c¬ c¸c lo¹i, m¸y ph¸t ®iÖn, biÕn thÕ ®iÖn, c¸c lo¹i nåi h¬i, c¸c lo¹i m¸y phôc vô s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n cã yªu cÇu c«ng nghÖ cao...

ThÞ tr−êng xuÊt khÈu chñ yÕu ®èi víi mÆt hµng d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn ViÖt Nam lµ NhËt B¶n, Hµn Quèc, óc, Hång K«ng vµ c¸c n−íc thµnh viªn kh¸c cña ASEAN. Trong sè ®ã, thÞ tr−êng NhËt B¶n ®−îc dù kiÕn cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t trªn 800 triÖu USD, thÞ tr−êng Australia dù kiÕn ®¹t trªn 60 triÖu USD vµo n¨m 2010. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ tËp trung khai th¸c c¸c thÞ tr−êng Hoa Kú, §øc,

B¶ng 3.1: Dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña ViÖt Nam giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ 2015

§¬n vÞ: 1.000 USD

2011

2012

2013

2014

2015

2006

2007

2008

2009

2010

S¶n phÈm

T. ®é t¨ng 01 - 05 (%)

T.®é t¨ng 06-10 (%)

22,94

150.208

176.495 207.381

243.673

286.316

17,5

329.263 378653

435.451

500.767

575.884

T.®é t¨ng 11 -15 (%) 15

27,23

13.365

15.704

18.452

21.682

25.476

17,5

29.298

33.692

38.747

44.558

51..242

28,81

987.289 1.160.060 1.363.307

1.601.610 1.881.890

17,5

2.164.180 2.488.810 2.862.130 3.291.450 3.785.170

Nguån: TÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

II- Quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

2.1- Quan ®iÓm ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

Theo ChiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n tíi n¨m 2020 ®−îc phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 186/2002/Q§-TTG cña Thñ t−íng ChÝnh phñ ngµy 26 th¸ng 12 n¨m 2002 ®· x¸c ®Þnh c¬ khÝ lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nÒn t¶ng, cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, cñng cè an ninh, quèc phßng cña ®Êt n−íc.

Thùc hiÖn chñ tr−¬ng trªn, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhiÒu mÆt hµng c¬ khÝ do doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ra kh«ng chØ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ë trong n−íc mµ cßn ®−îc xuÊt khÈu víi kim ng¹ch kh¸ lín sang nhiÒu thÞ tr−êng trªn thÕ giíi. C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu víi chÊt l−îng cao ®· b−íc ®Çu ®−îc c¸c ®èi t¸c quèc tÕ tin dïng vµ ®¸nh gi¸ cao. ThÞ tr−êng xuÊt khÈu më réng tõ c¸c n−íc trong khu vùc ASEAN sang Hµn Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n.... C¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ®· b−íc ®Çu tiÕp cËn thÞ tr−êng c¸c n−íc Trung CËn §«ng, Ch©u Phi, Trung Mü…Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m cña nhiÒu s¶n phÈm ®· ®¹t ®−îc vµi chôc ®Õn vµi tr¨m triÖu USD.

- §Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn cã sù lùa chän ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm/nhãm s¶n phÈm trong n−íc cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt, cã thÞ tr−êng tiªu thô t−¬ng ®èi æn ®Þnh;

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn theo h−íng ®a

d¹ng ho¸ c¸c ph−¬ng thøc xuÊt khÈu;

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cÇn ®−îc thùc hiÖn trªn c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm, cã kh¶ n¨ng tiªu thô c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän mét c¸ch l©u dµi vµ cã dung l−îng thÞ tr−êng lín;

- Ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam cÇn ®−îc thùc hiÖn theo h−íng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu vµ cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän.

2.2- §Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ cña ViÖt Nam ®Õn 2015

2.2.1- §Þnh h−íng thÞ tr−êng

+ §èi víi mÆt hµng m¸y ®éng lùc

Iraq...

nghiÖp chÕ biÕn

- TiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn sang thÞ tr−êng Trung Quèc, Hoa Kú víi c¸c s¶n phÈm chñ yÕu lµ m¸y thu ho¹ch, m¸y ®Ëp, m¸y lµm s¹ch hoÆc ph©n lo¹i n«ng s¶n, m¸y kÐo, m¸y n«ng, l©m nghiÖp dïng cho viÖc lµm ®Êt...

- Gi÷ v÷ng thÞ phÇn tiªu thô c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn sang c¸c n−íc Th¸i Lan, In®«nªxia, Malaysia, Philippin, Australia...

+ §èi víi nhãm mÆt hµng thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

- Th©m nhËp më réng thÞ tr−êng sang khu vùc ch©u Mü (Mexico, Hoa Kú...), ch©u Phi (Nam Phi, Nigeria), ch©u §¹i D−¬ng (Australia, NewZealand) víi c¸c mÆt hµng nh−: C¸c lo¹i c¸p quang (HS. 854470), bé d©y ®¸nh löa vµ c¸c bé d©y kh¸c sö dông cho xe cé, m¸y bay, tÇu thuû (HS. 854430), cuén d©y ®iÖn b»ng nh«m (HS. 854419), cuén d©y ®iÖn b»ng ®ång (HS. 854411)...

2.2.2- §Þnh h−íng vÒ chÊt l−îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm

§èi víi c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ xuÊt khÈu, yªu cÇu vÒ chÊt l−îng vµ chñng lo¹i s¶n

phÈm ®−îc ®Þnh h−íng nh− sau:

2.2.3 - §Þnh h−íng vÒ gi¸ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ ViÖt Nam ®Õn

2015

Iii- c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ë ViÖt Nam thêi kú ®Õn 2015

3.1- Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan

3.1.1- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc quy ho¹ch vµ tæ chøc l¹i hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®èi víi 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän theo h−íng ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®Ó phôc vô xuÊt khÈu

ChÝnh phñ cÇn sím tæ chøc, s¾p xÕp l¹i khèi c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ thuéc së

h÷u Nhµ n−íc, t¹o søc m¹nh liªn kÕt, hîp t¸c ®Çu t− s¶n xuÊt cho toµn ngµnh.

Bé C«ng nghiÖp cÇn x©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt Quy ho¹ch ®Çu t− ph¸t triÓn ®èi víi tõng nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän theo vïng l·nh thæ ®Ó ®Þnh h−íng ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong c¶ n−íc. Cã nh− vËy, viÖc ®Çu t− sÏ kh«ng bÞ trïng lÆp, thiÕu hiÖu qu¶ vµ kh«ng huy ®éng ®−îc nguån lùc tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.

Ngoµi ra, ChÝnh Phñ còng cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ®iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, tõng b−íc h×nh thµnh m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con, g¾n víi viÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.

3.1.2- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn (R & D), ®−a khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän

§Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cao, ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn, ViÖt Nam coi viÖc ®Çu t− hç trî cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn lµ nh÷ng h×nh thøc trî cÊp kh«ng bÞ cÊm theo quy ®Þnh cña WTO nh»m t¹o lËp m«i tr−êng thÝch hîp cho viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, øng dông réng r·i c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ë ViÖt Nam.

Bé C«ng nghiÖp ®ang tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt c¬ chÕ −u ®·i chung cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm. Theo ®ã, chÝnh s¸ch ®Çu t− cho nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®−îc ®Ò cËp nh− sau:

- C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ träng ®iÓm ®−îc trÝch tõ 2%

®Õn 5% doanh sè b¸n ra phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn.

3.1.3- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cã liªn quan nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ ë c¸c thÞ tr−êng môc tiªu th«ng qua viÖc khai th¸c lîi thÕ so s¸nh, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n phÈm theo nhu cÇu thÞ tr−êng

thÐp chÕ t¹o m¸y, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu tù chñ vËt t− ®Çu vµo cho s¶n xuÊt trong n−íc.

- Ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung vµ c¸c ngµnh c¬ khÝ cô thÓ nãi riªng cÇn n©ng cao n¨ng lùc marketing, n¨ng lùc tiÕp thÞ, qu¶ng b¸ ®Ó b¸n s¶n phÈm ra n−íc ngoµi. Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy, ®Ó xuÊt khÈu ®−îc nhiÒu s¶n phÈm c¬ khÝ ra n−íc ngoµi, vÊn ®Ò quan träng nhÊt kh«ng ph¶i lµ n¨ng lùc thiÕt kÕ, chÕ t¹o mµ lµ n¨ng lùc marketing ®èi víi s¶n phÈm.

3.2- Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

3.2.1- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ®Çu t− vèn vµo s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thuéc 3 nhãm lùa chän ®Ó phôc vô xuÊt khÈu v× c¬ khÝ lµ ngµnh cã nhu cÇu ®Çu t− vèn lín nh−ng thêi gian thu håi vèn chËm

C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, m¸y n«ng nghiÖp, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cÇn chñ ®éng trong viÖc t¹o nguån vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng.

C¸c nguån vèn mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm lùa

chän nãi trªn cã thÓ huy ®éng lµ:

- Vèn vay tõ quü hç trî ph¸t triÓn ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó

xuÊt khÈu.

- Vèn huy ®éng tõ c¸c nguån kh¸c do tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp (vèn

- Vèn huy ®éng ®−îc dùa trªn c¬ së liªn doanh víi doanh nghiÖp n−íc ngoµi ®Ó

thu hót vèn FDI.

3.2.2- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ®−a khoa häc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt ®Ó t¹o nguån hµng xuÊt khÈu ®¹t tiªu chuÈn kü thuËt quèc tÕ

ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ s¶n cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc thu hót c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vµo c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, phï hîp víi ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ®èi víi c¸c lo¹i s¶n phÈm c¬ khÝ. Ngoµi ra, viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cßn cã thÓ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ cao ®Ó phôc vô s¶n xuÊt trong n−íc nh»m t¹o ra s¶n phÈm cã ®ñ ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu.

ViÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lu«n ph¶i ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®−îc c¸c s¶n phÈm ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l−îng, vÒ kü thuËt ®èi víi c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu ®· ®−îc ®Þnh h−íng tíi n¨m 2010 vµ 2015.

- ¦u tiªn ph¸t triÓn ho¹t ®éng liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô - xuÊt khÈu s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ë møc ®é cao.

3.2.3- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc n©ng cao n¨ng lùc vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý cho ®éi ngò kü s− vµ c¸n bé qu¶n lý ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän

- Th−êng xuyªn cö c¸n bé, c«ng nh©n tham gia c¸c Dù ¸n, Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o do c¸c Bé, Ngµnh ®Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.

- Mêi c¸c kü s−, chuyªn gia c¬ khÝ giái vµ nhiÒu kinh nghiÖm ë trong vµ ngoµi n−íc vÒ tËp huÊn, phæ biÕn kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cho c«ng nh©n vµ c¸n bé kü thuËt cña doanh nghiÖp.

- Th−êng xuyªn tæ chøc c¸c ®oµn c¸n bé ®i ®iÒu tra, kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ tr−êng ë n−íc ngoµi ®Ó hä cã c¬ héi tiÕp xóc víi kü n¨ng qu¶n lý doanh nghiÖp hiÖn ®¹i

- T¨ng c−êng hîp t¸c liªn kÕt vµ trao ®æi chuyªn gia kü thuËt vµ chuyªn gia qu¶n lý víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c tËp ®oµn c¬ khÝ cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi ®Ó tËn dông “chÊt s¸m” tõ c¸c chuyªn gia n−íc ngoµi vµ n©ng cao n¨ng lùc cho c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n cña doanh nghiÖp.

3.2.4- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc hîp t¸c, liªn kÕt ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n−íc

3.2.5- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tæ chøc, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶

T¨ng c−êng ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, phÊn ®Êu ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng qu¶n lý doanh nghiÖp theo ISO 9000 - 2000 lµ nh»m n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

3.2.6- Gi¶i ph¸p vÒ viÖc ph¸t triÓn thÞ tr−êng tiªu thô ®èi víi m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

- T¨ng c−êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng vµ xóc tiÕn th−¬ng m¹i ®Ó s¶n xuÊt

s¶n phÈm phï hîp phôc vô xuÊt khÈu;

- X¸c ®Þnh thÞ tr−êng môc tiªu cho tõng nhãm s¶n phÈm cô thÓ;

- Më réng xuÊt khÈu s¶n phÈm sang thÞ tr−êng tiÒm n¨ng (ThÞ tr−êng cô thÓ cho

tõng s¶n phÈm cô thÓ).

- Chó träng viÖc n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, chØ ®−a ra thÞ tr−êng nh÷ng s¶n phÈm c¬ khÝ ®¸p øng ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ tiªu chuÈn kü thuËt, tiªu chuÈn vÒ m«i tr−êng vµ c¸c tiªu chuÈn kh¸c cña tõng thÞ tr−êng cô thÓ, nhÊt lµ tiªu chuÈn cña c¸c thÞ tr−êng tiÒm n¨ng ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän cña ViÖt Nam.

3.3- Nhãm gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña c¸c HiÖp héi ngµnh hµng vµ HiÖp héi doanh nghiÖp trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän nªu trªn ë ViÖt Nam

3.3.1- §èi víi HiÖp héi doanh nghiÖp C¬ khÝ ViÖt Nam

®é ngo¹i ng÷ vµ n¨ng lùc qu¶n lÝ cho c¸n bé, trong viÖc t×m ®èi t¸c n−íc ngoµi.

- HiÖp héi cÇn xóc tiÕn viÖc thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i nh÷ng thÞ tr−êng chÝnh nh−: Trung Quèc, Hoa Kú... lµm ®Çu mèi xóc tiÕn th−¬ng m¹i, t×m kiÕm c¬ héi giao th−¬ng.

- HiÖp héi cÇn ®æi míi ph−¬ng thøc ho¹t ®éng, tËp hîp réng r·i c¸c thµnh viªn, më réng hîp t¸c quèc tÕ, tiÕp tôc n©ng cao vai trß ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp, lµm

®Çu mèi phèi hîp hµnh ®éng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, thóc ®Èy liªn doanh, liªn kÕt cïng cã lîi, hç trî c¸c doanh nghiÖp trong chuyÓn giao bÝ quyÕt c«ng nghÖ vµ xö lý tèt mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c héi viªn.

3.3.2- §èi víi HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam

- TËp hîp c¸c doanh nghiÖp trong HiÖp héi t¹o ra søc m¹nh míi c¶ vÒ l−îng vµ chÊt so víi tõng doanh nghiÖp nhá lÎ nh»m lµm t¨ng thªm lîi nhuËn trong ho¹t ®éng cña hä.

- Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o, båi d−ìng kiÕn thøc khoa häc

c«ng nghÖ, kiÕn thøc vÒ marketing s¶n phÈm vµ tiÕp cËn thÞ tr−êng.

- HiÖp héi DNNVV cÇn t¨ng c−êng h¬n n÷a ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, lµm ®Çu mèi ®Ó c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ vµ c¸c ®èi t−îng kh¸c cã thÓ cung cÊp dÞch vô hç trî kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.

iV- Mét sè kiÕn nghÞ

4.1- Mét sè kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ, c¸c Bé Th−¬ng m¹i, Bé C«ng nghiÖp vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan

4.2- Mét sè kiÕn nghÞ víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng, l©m, ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn

- T¨ng c−êng huy ®éng vèn tõ mäi nguån lùc ®Ó ®Çu t− s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn ®Ó xuÊt khÈu, kh«ng ph©n biÖt nguån vèn tõ n−íc ngoµi hay ë trong n−íc, kÓ c¶ vèn huy ®éng tõ d©n c− do cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp.

- T¨ng c−êng ho¹t ®éng liªn kÕt s¶n xuÊt - tiªu thô - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ë møc ®é cao.

- CÇn ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp phô trî cho ngµnh s¶n xuÊt m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn chØnh ®Ó xuÊt khÈu.

- CÇn ®æi míi m¹nh mÏ h¬n n÷a c«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, phÊn ®Êu ®−îc cÊp chøng chØ ISO 9000, tõng b−íc tæ chøc doanh nghiÖp theo m« h×nh C«ng ty MÑ - C«ng ty Con ®Ó cã thÓ t¨ng c−êng søc m¹nh vÒ vèn, vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vÒ thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm ë n−íc ngoµi.

4.3- Mét sè kiÕn nghÞ víi HiÖp héi doanh nghiÖp c¬ khÝ ViÖt Nam vµ HiÖp héi doanh nghiÖp nhá vµ võa ViÖt Nam

4.4- Víi c¸c tæ chøc khoa häc c«ng nghÖ cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn

nghÖ trong vµ ngoµi n−íc, c¬ chÕ chuyÓn giao c«ng nghÖ , hîp t¸c ®µo t¹o...

- C¸c ViÖn nghiªn cøu cÇn ®−îc ®Çu t− kinh phÝ ®Ó thuª chuyªn gia t− vÊn thiÕt

kÕ ®Ó chÕ t¹o ra c¸c s¶n phÈm theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng n−íc ngoµi.

KÕt luËn

§Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr−êng xuÊt khÈu, tõng b−íc t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã th−¬ng hiÖu ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr−êng thÕ giíi, sù ®ãng gãp cña nhãm s¶n phÈm m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn lµ rÊt quan träng.

B¸m s¸t c¸c môc tiªu, yªu cÇu vµ néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª duyÖt, Ban

chñ nhiÖm ®Ò tµi ®· hoµn thµnh ®−îc mét sè nhiÖm vô sau:

2/ Nghiªn cøu thùc tr¹ng xuÊt khÈu m¸y ®éng lùc, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2005 vµ c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nãi chung vµ 3 nhãm s¶n phÈm lùa chän nãi riªng cña ViÖt Nam.

3/ Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu kinh nghiÖm cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¸c nhãm s¶n phÈm lùa chän ë ViÖt Nam, ®Ò tµi ®· t×m ra ®−îc nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nªu trªn ë n−íc ta trong thêi kú ®Õn n¨m 2010 vµ 2015.

4/ Trªn c¬ së quan ®iÓm vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô s¶n xuÊt n«ng - l©m - ng− nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp, ®Ò tµi ®· ®−a ra dù b¸o vÒ quy m«, tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän vµo c¸c thÞ tr−êng träng ®iÓm trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi giai ®o¹n ®Õn 2010 vµ 2015.

5/ Bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p vÜ m«, ®Ò tµi còng ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c

doanh nghiÖp s¶n xuÊt - xuÊt khÈu c¸c nhãm s¶n phÈm c¬ khÝ lùa chän.