Giáo dục pháp luật cho học sinh trung học phổ thông trong bối cảnh hiện nay – Thực trạng và một số khuyến nghị

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 23 (48) - Thaùng 12/2016<br /> <br /> <br /> <br /> Giáo dục pháp luật cho học sinh trung học phổ thông<br /> trong bối cảnh hiện nay – Thực trạng và một số khuyến nghị<br /> Teaching law to high-school students: current status and recommendations<br /> <br /> ThS. NCS. Vũ Thị Thu Thủy<br /> Bộ Giáo dục và Đào tạo<br /> <br /> Vu Thi Thu Thuy, M.A. Ph.D. student.<br /> Ministry of Education and Training<br /> <br /> Tóm tắt<br /> T h t ạ v hạ h t t vị thà h to c h c hT T h<br /> h c tạ và c ch h t . ột t o h h c t t t h<br /> tạ t à oc t c o ục h t cho h c h ch c t c ch<br /> t h o ục h t từ v ệc x c ị h ục t x ự ộ ch t h ự ch<br /> h h và h h th c o ục ể t h cũ h ch ch t v ệc h t t ể ộ<br /> ũ ov ạ h t t o c c hà t ờ T T. Bà v t t t à õ thực<br /> tạ o ục h t (GDPL) cho h c h T T t o thờ từ c c cấ ý<br /> giáo ục c c t ờ T T c h h c t ệ h ý tốt c t c o ục h t<br /> cho h c h T T t o thờ ỳ h t t ể h t thị t ờ và hộ h củ ất c.<br /> Từ khóa: thực trạng giáo dục pháp luật, học sinh trung học phổ thông.<br /> Abstract<br /> Juvenile delinquency in case of high-school students has complicatedly increased. One of the main<br /> reasons is law education in high schools not receiving adequate attention. Very little innovation has<br /> been made to subject objectives, subject content, methods of teaching and evaluating. The academic<br /> staff for this subject has neither been invested in nor developed. This article describes the status of law<br /> education in high schools, from which recommendations will be made to administrators in those schools<br /> or in higher levels to enhance the efficiency of teaching law to high-school students in the period of<br /> economic development and global integration.<br /> Keywords: law education, high-school student.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Mở đầu ạ to x hộ . C<br /> Thờ t h t ạ v hạ h thể h thấ oà h h tố h<br /> t t vị thà h c ch hoà c h t ờ ố h h<br /> h t .To ố c h t o ục củ h ột t o h<br /> t ờ h àh c ht h c h th h t t t htạ<br /> T T t h hà t ờ . t à h ho tố ch c<br /> V hạ h t t vị thà h h ấ to c t c o ục h t<br /> à cà h à ấ h o cho h c h hà t ờ . Ch h h<br /> <br /> 117<br />  h th c h ể tv h t c hạ h ch t t h c c c th tốt<br /> ch h ý th c chấ hà h h ệ và th ạ h c h th c<br /> h t ch tốt th ch à c h v h t từ o ục c c<br /> hà h v co th ờ h t. Ch h h ịx h . Nh th c v h<br /> ịc cc ch c h thệ x ý t vố h h từ t c h<br /> th ự ộ h h h h th c t t h ộ h hoạt<br /> t c x . ể ờ h c t th . T h ột<br /> T o ch t h o ục c c c ố ov ạ o ục c<br /> h c h th từ T ể h c T T c cc cho củ h<br /> h th c c v h t không th tốt h ệ th ạ h c h<br /> c vào ạ . c v o c h à h h thờ cho v ệc<br /> hạ ch v thờ c v à h h ạ .T h<br /> h h t thụ củ o v ch t ạ Th c - T ch v c<br /> thực ự h ộ hấ th ờ x h c ht th th c thụ ộ ột<br /> t h tạ h c t c ch t t h c v th àt<br /> th c h ạ c . ch c hệ . o h ấ c<br /> h th t h ý củ h c h c h th c c th t c v h<br /> h th .V t ý ố thể h ệ t h hà h v v hạ củ h c h<br /> h ị h h à ờ à hất à h c ố củ ch c h<br /> h t h t à h hà h ộ th v v t .<br /> ột h t . V ệc t ị h 2. Thực trạng GDPL cho học sinh<br /> th c h ể t h t cho h c h các trường THPT<br /> T T v th ất c th t. T ố ờ h o t là 705 ờ<br /> T thực t c t c cho h c c h ố h V<br /> h T T v ch ạ h t B c 36 8%; T 30 5% và<br /> h o ố . Nh th c h N 3 7%.. C c ực th o<br /> t t ũ v c ộc ố ục h t và ý C ộ<br /> c vào ch t h o ục ý ch 5 4%; o v ệ ch<br /> c . c v to 50 8%; C c ực x hộ ch<br /> h củ h th c hhệ o 33,8%<br /> ục c v cx à ột h t ch ố ệ h o t ch t<br /> hụ h ấ t à. chấ ể cho c c c ộ củ c c ộ<br /> Đ à h c c ố cấ h h c h o t h<br /> <br /> 2.1. Thực trạng nhận thức về GDPL cho học sinh THPT<br /> Bảng 2.1. ục t cho h c hT T<br /> Mức độ nhận thức<br /> Thứ<br /> Bình bậc<br /> TT M c ti u Cao Thấp<br /> thường<br /> SL % SL % SL %<br /> <br /> <br /> 118<br />  Mức độ nhận thức<br /> Thứ<br /> TT M c ti u Bình<br /> Cao Thấp bậc<br /> thường<br /> t thực h ệ h t<br /> t ể toà ệ h c ch<br /> 1 489 65,6 221 29,7 35 4,7 2,6 2<br /> củ h c h t h c<br /> h th<br /> Làm cho quá trình v<br /> 2 hà h ộ th o 615 2,6 130 17,4 0 0 2,82 1<br /> h ể ạt ục t<br /> Nh c o chất<br /> 3 269 36,1 359 48,2 117 15,7 2,2 3<br /> cho h c h<br /> Trung bình 2,54<br /> <br /> Nhận xét: Nh th c ục t tiêu “ à cho t h o ục h t<br /> c ct ờ T T c CBQL và giáo viên v hà h ộ th o h ể ạt<br /> h ạt c c ộ c o c c hoạt ục t được nhận thức đạt được<br /> ộ o ục cho h c h ạt c ục cao nhất với = 2,82; Mục tiêu “ t<br /> t x c ị h thể h ệ ể t h = thực h ệ h t t ể toà ệ h c ch củ<br /> 2,54 (min =1, max =3); Mục tiêu của GDPL h c ht h c h th ở mức độ thứ<br /> bao gồm nhiều mục tiêu và các mục tiêu hai với = 2,6; và cuối cùng là mục tiêu<br /> được nhận thức ở mức độ h “Nh c o chất cho h c<br /> nhau. Cụ thể thứ bậc đạt được của các mục<br /> sinh” có = x c /3.<br /> tiêu giáo dục pháp luật cho học sinh: Mục<br /> <br /> 2.2. Thực trạng nội dung GDPL cho học sinh THPT<br /> Bảng 2.2. Đ h c ộ thực h ệ c c ộ GDPL cho h c h THPT<br /> Mức độ thực hiện Thứ<br /> TT ội ung Tốt Bình thường Chưa tốt bậc<br /> SL % SL % SL %<br /> T ị cho c c<br /> h th c t<br /> t hất c c<br /> 1 429 57,6 186 25 130 17,4 2,4 1<br /> hể ột c ch ủ<br /> chính x c và ho h c<br /> v h t<br /> N c o t h ộ v<br /> 2 265 35,6 366 49,1 118 15,8 2,2 3<br /> h h ý cho h c h<br /> <br /> 119<br />  Mức độ thực hiện Thứ<br /> TT ội ung Tốt Bình thường Chưa tốt bậc<br /> SL % SL % SL %<br /> ể t ủv h<br /> t o ục h t<br /> 3 305 40,9 365 49 75 10,1 2,3 2<br /> h vụ củ ờ c<br /> ố v h t<br /> h thà h ý th c và<br /> 4 t ch h ệ thực h ệ 225 30,2 319 42,8 201 27 2,01 4<br /> h t<br /> h thà h và o ục<br /> c ch x củ h c<br /> 5 215 28,9 301 40,4 229 30,7 1,98 5<br /> h ố v hà h v<br /> h t<br /> Trung bình 2,18<br /> <br /> Nhận xét: C c ội dung GDPL cho pháp luật” c h thực h ệ tốt hất<br /> h c h T T ất ạ và c ộ thực v = 4x c /5; Nộ Hiểu<br /> hệ c c ộ h t thể biết đầy đủ về pháp luật, GDPL, nghĩa vụ<br /> c h c ộ trung bình v = của người công dân đối với pháp luật” v<br /> 2.18 (min = 1, max = 3); c ộ thực h ệ = 3 x hạ /5; Nộ Nâng cao<br /> c c ộ o ục h t cho h c trình độ văn hóa pháp lý cho học sinh” v<br /> hT T c CBQ và o viên tham = x hạ 3/5 và thấ hất à ộ<br /> h o t h h h . Hình thành và giáo dục cách ứng xử<br /> Nộ Trang bị cho các em những kiến của học sinh đối với hành vi pháp luật”<br /> thức tổng quát nhất, giúp các em hiểu một<br /> v = .98 x c 5/5.<br /> cách đầy đủ, chính xác và khoa học về<br /> <br /> 2.3. Thực trạng các hình thức GDPL cho học sinh THPT<br /> Bảng 2.3. Đ h c ộ thực h ệ h h th c cho h c hT T<br /> Mức độ thực hiện Thứ<br /> TT Hình thức Tốt Bình thường Chưa tốt bậc<br /> SL % SL % SL %<br /> Dạy học trên lớp ( = 2,41)<br /> <br /> Thực h ệ c c ự 429 2,4 2<br /> 1 thực t 57,6 186 25 130 17,4<br /> <br /> <br /> <br /> 120<br />  Mức độ thực hiện Thứ<br /> TT Hình thức Tốt Bình thường Chưa tốt bậc<br /> SL % SL % SL %<br /> T h to 2,31 3<br /> 2 294 39,5 377 50,6 74 9,9<br /> t h ạ h c<br /> h t ch c c t ờ h 2,51 1<br /> 3 457 61,3 211 74 77 10,3<br /> ể hình<br /> Ngoài giờ lên lớp( = 2,08)<br /> <br /> T ch c oạ h ể 2,1 5<br /> 4 x t h h ố h 235 31,5 323 43,4 193 25,9<br /> t<br /> T vấ h t cho 2,01 6<br /> 5 323 43,4 319 42,8 201 27<br /> h c h<br /> T ch c t hể v ệc 2,14 4<br /> 6 thực h ệ h t ị 249 33,4 357 47,9 139 18,7<br /> h<br /> Trung bình 2,24<br /> <br /> Nhận xét: - cho h c h T T v = 08 oà ờ . Độ ệch<br /> th co ờ th = 0,33.<br /> ạ h c t ; Th c c hoạt h th c cho h c h ất<br /> ộ oà ờ t hệ ạ và c ộ ụ và thực h ệ c c<br /> tạo cho h c h. Nh ột c ch h t h h th c c h h c ệt<br /> c c h h th c cho h c h T T h và h .<br /> c h thực h ệ c ộ khá tốt h th c Phân tích các trường hợp<br /> v = 4 và ể t h o ộ điển hình” c h à thực h ệ tốt<br /> 2,01 < < 2,51 (min = 1, max = 3). hất v = 5 x c /6; h h th c<br /> - o ục h t cho h c h Thực hiện các dự án” v = 4 x<br /> THPT c th o h h h th c hạ /6; h h th c Tranh luận trong quá<br /> Trong giờ lên lớp” và “Ngoài giờ lên trình dạy học” với = 3 x hạ 3/6<br /> lớp” th c ộ ý và ov h và thấ h à c c h h th c Tư vấn pháp<br /> h h th c o ục h tto ờ luật cho học sinh” v = 2,1; “Tổ chức<br /> c t và thực h ệ tốt h tìm hiểu việc thực hiện pháp luật ở địa<br /> h h th c oà ờ thể h ệ ể phương” v = 2,01 x oạ t 5/6<br /> trung bình = 4 t o ờ o và 6/6.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 121<br />  2.4. Thực trạng thực hiện các văn bản GDPL cho học sinh THPT<br /> Bảng 2.4. Đ h c ộ thực h ệ c c v ch ạo thực h ệ<br /> cho h c h T T<br /> Mức độ thực hiện<br /> Thứ<br /> Bình bậc<br /> TT H nh ang pháp Tốt Chưa tốt<br /> thường<br /> SL % SL % SL %<br /> C c v ch ạo củ 2,68 2<br /> 1 521 69,9 215 28,9 9 12<br /> Bộ &ĐT<br /> C c v ch ạo củ 2,63 4<br /> 2 503 67,5 211 28,3 31 4,2<br /> S o ục và ào tạo<br /> C c v ch ạo củ 2,7 1<br /> 3 525 70,5 219 29,4 1 0,1<br /> ủ h<br /> C c v ch ạo củ 2,65 3<br /> 4 507 68,1 219 29,4 19 2,6<br /> c cc à h<br /> Trung bình 2,66<br /> <br /> Nhận xét: oạt ộ cho h c bản chỉ đạo của Sở giáo dục và đào tạo”<br /> hT T c ự ch ạo thố hất củ = 2,63.<br /> c cc h và hà h h à 3. Đánh giá về GDPL cho học sinh<br /> c cv ch ạo thực h ệ củ c c cấ THPT<br /> th o t c à h o ục 3.1. Ưu điểm<br /> thờ củ c c cấ th ộc v ch h Công tác GDPL cho h c h T T<br /> UBND và các ban ngành có liên quan. c ự ch ạ t o củ Bộ o ục và<br /> c ộ thực h ệ c c v ch ạo thực Đào tạo củ S o ục và Đào tạ và<br /> hệ o ục cho h c h T T c c ự t ch ạo t ực t củ B<br /> CBQ và o v th h o t h ệ và c c h t ộ c ct<br /> h và thực h ệ c ộ tốt thể ch c ch h t ị - x hộ t o hà t ờ . C c<br /> hệ ể t h ch = 2,66 t ờ T T co c t c GDPL là<br /> (min=1, max=3). ột t o h ệ h ể c o chất<br /> -C cv ch ạo thực h ệ c o ục toà ệ củ hà t ờ . h<br /> cho h c h h oạ v củ c ộ v c h th c<br /> c c cấ h c h . c ộ thực h ệ c v t t củ c t c<br /> h h à x th o th GDPL cho h c h.<br /> c - Các văn bản chỉ đạo của ủy ban K hoạch t ch c GDPL cho h c h<br /> nhân dân” với = 2,7; 2- “Các văn bản ch t h ch h h cũ h oạ<br /> chỉ đạo của Bộ GD&ĐT” v = 2,68; 3- h c x ự cụ thể c t<br /> Các văn bản chỉ đạo của các cơ quan liên ể t t v ệc t ể h thực h ệ<br /> ngành” = 65 và c ố c “Các văn môn GDPL cho h c h T T t thà h<br /> <br /> 122<br />  h c t ộc v ộ c khó kh hạ ch ; ự hố h c c<br /> oạ t v thực t ch h h v vị c c t ch c oà thể t o t ờ<br /> ệ củ hà t ờ cũ cho h c v c c ực oà hà t ờ t o<br /> h ất h t o v ệc h th c c t c ch vào ch<br /> cv th c h t. th ờ x ; th ự ch ạo th ờ<br /> C c ộ và h h th c GDPL cho x ộ thố hất từ t x ố<br /> h c hT T c ụ h ạ v th hể t h t củ<br /> ho h ; ự hố th GDPL v h c h c hạ ch h ệ t v hạ<br /> c t c o ục ch h t ị t t c th ch c h t ờ h h c hv<br /> quan tâ ch t ; v ệc ch ạo c t c hạ h tv h h th c c<br /> ể t h cũ ct hà h h v ệc à củ h à hà h v v<br /> t ố th ờ x hố h tốt v hạ h t. B cạ h h th c<br /> c t c t t o ục h t ị h củ ột ố c ộ ov h c hv<br /> ỳ th o ỳ h c h c. c hạ ch ch c; t<br /> V ệc hố h hà t ờ v c c c c ực và thờ cho hoạt ộ<br /> ực o ục ngoài nhà t ờ h à ch th .<br /> o ũ o c o v h t cộ t c - Nộ c à t<br /> v Đoà th h ộ hụ ... các v h c c ị h củ h t<br /> vị t o và oà hà t ờ cũ ch ch t v ệc h h c h<br /> c t ể h và th c h t è ệ ỹ x ỹ v<br /> hất ị h Nhà t ờ cũ chủ ộ x ụ th c h t ể tc c<br /> ự hoạch hố h và ệ h h vấ củ thực t c ộc ố . ột ố ộ<br /> h th c ạ ht h củ vị c c ất c th t cho h c h th<br /> t ch c ch h t ị x hộ t o t ờ và c c ch c t t ể h th ờ<br /> vị t ch c oà hà t ờ h từ x h o ục v t ờ o<br /> c c o chất GDPL cho h c ục v và h vụ củ h c h<br /> h; tạo ự ch ể ạ h ẽv h giáo dục v và h vụ c ;<br /> th c ý th c t t và t thủ h t v ệc th c c hoạt ộ ho<br /> củ h c h h ị h x hộ và t ào h ệ ch c o h th c c<br /> t ờ o ục. à c c ộ h c c c<br /> 3.2. Hạn chế o h ch ệ ch v<br /> - Cô t c củ hà t ờ h t ch o tà ệ h t.<br /> T T c t c c ộ và Nh v c thể h v t củ CBQ<br /> h h th c h ạ ho h và ộ ũ à c t c ch<br /> h th t t t ể ch c c .<br /> th ờ x c t h h h th c vụ C t c ể t h v ệc thực<br /> v ệc h h c ch hệ hoạch ch th ờ x<br /> c c hoạt ộ oạ h t ch c và ch t chẽ. Ch c ự t t th ờ<br /> ệ th hấ chất và h ệ x ểt cc c t ạ h thà h<br /> h c o; ch x ự c ch c c c ể h h to h c h<br /> t h oạ h h h h ộ à ể ể o ục h t.<br /> v ệc t ch c oạ h c h V ệc ể t c t h thờ vụ<br /> <br /> 123<br />  ỗ t h c ch thị hị t củ c c t c ct ờ T T ụ h<br /> cấ ch ạo hà t ờ h ệ h ý cho h c h h<br /> thông. hoạch t ch c ộ t ch c thực<br /> 3.3. Nguyên nhân hệ ể t h c t c<br /> Ý th c ố và à v ệc th o h t GD và ýc v t chất hục vụ<br /> t o x hộ ch ch c o. T h h h cho c t c cho h c h. c ộ<br /> v hạ h t oà x hộ c h thực h ệ c c ệ h c h<br /> h c tạ v ệc x ý c c hà h v c ột h. C c tố h<br /> v hạ h t h h chỗ h ý cho h c h o<br /> ch h c c hệ t c c c tố chủ và h ch .<br /> ực ch c vụ o ch t v c . c ộ hh củ c c tố<br /> Đ à t c ộ t ý t h c ý ất h và t h<br /> h th c ch củ h c h. tố chủ và tố h ch .<br /> Thể ch cho c t c h Để c ohệ cho h c<br /> ch ủ ch ạ h hệ thố h t h T T t c h t c x c ị h õ ục<br /> c ch ch o ạc h chất ch ch và h thực t ạ củ c<br /> c o; V ch ạo củ B &ĐT Bộ t c c ệt t à . Th o ộ<br /> T h v h c c ch cho h c h T T h x ất<br /> ch ch ị thờ . C c c vị h t từ h c o ục toà ệ<br /> t ch c th ự t hố h v h c h c h th c c<br /> hà t ờ t o c t c . v h t. Nộ cho h c h<br /> Nh th c v c t c cho S T T h ch ch t t ị h<br /> T T củ ột ố c ộ ý ov th c v t h à c t<br /> và h c h ch c. Nh th c v h h v ệc o ục th ộ và<br /> vị t v t củ h c và c hà h v tự c thực h ệ h t củ h c<br /> tác GDPL t o hà t ờ c c ho h. C t c h h h v<br /> c ch h x o v h ệ vụ ch t và h th c củ h c h T T từ<br /> củ à h o ục. v .To t h o ục c<br /> N oà c ột ố h h c co t v ệc t ch c h h th c ạ h c<br /> h Nộ ch th t thực; h hoạt th o h t ch h và t<br /> h t h ý củ h c h; c ờ c t c ể t h t<br /> ự hố h ch ộ c c ực c c t ờ T T. o ục h<br /> o ục; c h t ch c oà thể t cho h c h T T hất th t h c<br /> ch h t ị - x hộ ch thực ự t ự th thố hất từ h<br /> c t c ; ý củ hà t ờ T T cộ h x<br /> t ờ ch ch t chẽ th ộ. ự t ờ x hộ à h ạ h từ<br /> 4. Kết uận: h h t ch cực t ự h t t ể và<br /> K t t h o t cho thấ hoà th ệ h c ch củ ỗ h c h.<br /> C t c cho h c hT T c c TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> t ộ h h 1. B B th TƯ 003), Chỉ thị số 32/CT-TW<br /> h h th c vv... c h thực vể tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong<br /> hệ c ộ t h và h . ệ công tác phổ biiến, giáo dục pháp luật.<br /> <br /> 124<br /> 2. Bộ o ục và Đào tạo 003 Chỉ thị số Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp<br /> 45/2007/CT-BGD&ĐT về tăng cường công luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật<br /> tác phổ biến, GDPL trong ngành giáo dục. của cán bộ và nhân dân.<br /> 3. Bộ o ục và Đào tạo 007 , Cẩm nang 7. Đ Cộ S V ệt N 0 Văn kiện<br /> công tác phổ biến GDPL à Nộ . Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Nx Sự<br /> 4. Bộ o ục và Đào tạo 0 0 Kế hoạch th t à Nộ<br /> công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. à Nộ . 8. T Kể -N X Th c 0 Giáo<br /> 5. Bộ T h 00 Sổ tay hướng dẫn nghiệp trình Khoa học quản lý và quản lý giáo dục<br /> vụ phổ biến, giáo dục pháp luật à Nộ . đại cương, Nxb Đạ h c S hạ à Nộ .<br /> 6. Ch h hủ 003 Nghị quyết số 61/2007/NQ- 9. Thủ t Ch h hủ 009 Phê duyệt đề án<br /> CP về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32/CT-TW “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến,<br /> ngày 09/12/2003 của Ban Bí thư Trung ương GDPL trong nhà trường .<br /> <br /> <br /> Ngày nh n bài: 09/11/2016 Biên t p xong: 15/12/2016 Duyệt 0/ / 0 6<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 125<br />