Giáo dục pháp luật cho vị thành niên hiện nay (Trường hợp tại Quảng Ninh)

GI¸O DôC PH¸P LUËT CHO VÞ THµNH NI£N HIÖN NAY<br /> (Tr−êng hîp t¹i Qu¶ng Ninh)<br /> <br /> <br /> §oµn ThÞ Thanh HuyÒn(*)<br /> <br /> <br /> · héi ph¸t triÓn vµ thay ®æi nhanh trÎ em ch−a ®ång bé vµ chÆt chÏ. §ã lµ<br /> X chãng, g¾n víi c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn sù<br /> gia t¨ng t×nh tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt ë<br /> tõ thùc tiÔn vµ c¸c ¸p lùc x· héi lªn mçi<br /> c¸ nh©n vµ gia ®×nh ngµy cµng nhiÒu, v× trÎ vÞ thµnh niªn. Thùc tr¹ng nµy ®ßi<br /> thÕ t©m lý, nhËn thøc vµ t− duy cña mçi hái viÖc gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ vÞ<br /> thµnh viªn trong x· héi ngµy cµng cao, thµnh niªn cÇn ph¶i ®−îc quan t©m ®Æc<br /> chÊt l−îng cuéc sèng ngµy cµng tèt h¬n biÖt, trong nhµ tr−êng, ngoµi x· héi vµ<br /> nªn c¸c thµnh viªn trong x· héi nhÊt lµ tr−íc hÕt t¹i chÝnh mçi gia ®×nh. §iÒu<br /> thÕ hÖ trÎ ®−îc gia ®×nh, x· héi, nhµ nµy kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß quan<br /> tr−êng ch¨m sãc tèt h¬n. ChÝnh ®iÒu träng cña gia ®×nh trong sù nghiÖp b¶o<br /> nµy ®· lµm cho trÎ vÞ thµnh niªn (løa vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em, ®Æc<br /> tuæi tõ 10 ®Õn 19 tuæi) ph¸t triÓn nhanh biÖt lµ gi¸o dôc ph¸p luËt.(*)<br /> h¬n vÒ h×nh thÓ vµ nhËn thøc, t©m lý vµ Bµi viÕt dùa trªn kÕt qu¶ kh¶o s¸t<br /> kh¶ n¨ng tiÕp nhËn c¸c th«ng tin (c¶ tèt ®Ò tµi “Gi¸o dôc ph¸p luËt cho con c¸i<br /> lÉn xÊu). Do ®ã, trÎ vÞ thµnh niªn dÔ trong gia ®×nh hiÖn nay” cña t¸c gi¶,<br /> m¾c ph¶i nh÷ng sai ph¹m, c¸c lo¹i téi ®−îc thùc hiÖn t¹i huyÖn §«ng TriÒu vµ<br /> míi nh− hiÕp d©m, bu«n b¸n ma tóy, cè Tp. H¹ Long (tØnh Qu¶ng Ninh) víi<br /> ý g©y th−¬ng tÝch, trém c¾p tµi s¶n, dung l−îng mÉu kh¶o s¸t lµ 600 (trong<br /> thËm chÝ giÕt ng−êi... ®ã cã 300 häc sinh vµ 300 phô huynh<br /> Trªn c¬ së ph©n tÝch ®¸nh gi¸ mét häc sinh), nh»m lµm râ thùc tr¹ng gi¸o<br /> c¸ch khoa häc vµ kh¸ch quan nhiÒu dôc ph¸p luËt cho trÎ vÞ thµnh niªn t¹i<br /> ph−¬ng diÖn c¶ vÒ gia ®×nh, nhµ tr−êng Qu¶ng Ninh hiÖn nay.<br /> vµ x· héi, chóng t«i cho r»ng nh÷ng 1. Gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ vÞ thµnh niªn t¹i<br /> nguyªn nh©n c¬ b¶n lµm gia t¨ng téi Qu¶ng Ninh hiÖn nay<br /> ph¹m ë ng−êi ch−a thµnh niªn lµ do: (1) - NhËn thøc cña c¸c bËc cha<br /> viÖc gi¸o dôc ph¸p luËt cho con c¸i trong mÑ vÒ néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt<br /> gia ®×nh ch−a thùc sù ®−îc coi träng vµ<br /> §¸nh gi¸ vÒ c¸c néi dung gi¸o dôc<br /> ®¸nh gi¸ ®óng møc; (2) gi¸o dôc ph¸p<br /> ph¸p luËt, kÕt qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy,<br /> luËt trong nhµ tr−êng ch−a ®−îc chó<br /> träng; (3) sù phèi hîp gi÷a gia ®×nh, nhµ<br /> tr−êng vµ x· héi trong qu¶n lý, gi¸o dôc (*)<br /> ThS. Häc viÖn B¸o chÝ vµ Tuyªn truyÒn.<br /> Gi¸o dôc ph¸p luËt… 23<br /> <br /> nhËn thøc cña c¸c bËc phô huynh vÒ c¸c chóng tr¸nh v−íng ph¶i, cô thÓ: gi¸o<br /> néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt ch−a toµn dôc phßng tr¸nh hµnh vi tæ chøc ®ua xe<br /> diÖn vµ s©u s¾c. §iÒu nµy ®−îc thÓ hiÖn tr¸i phÐp vµ hµnh vi tæ chøc, dô dç, dÉn<br /> trong quan ®iÓm cña c¸c bËc cha mÑ vÒ d¾t m¹i d©m 88,9%; gi¸o dôc phßng<br /> mét sè néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt cho tr¸nh hµnh vi tæ chøc ®¸nh b¹c, c¸ ®é<br /> trÎ vÞ thµnh niªn. 85,9%; gi¸o dôc phßng tr¸nh hµnh vi<br /> Thø nhÊt, vÒ c¸c néi dung gi¸o dôc bu«n b¸n, tµng tr÷ tr¸i phÐp vò khÝ,<br /> ý thøc tæ chøc kû luËt, theo kÕt qu¶ kh¶o chÊt g©y ch¸y næ, c¸c chÊt ®éc h¹i<br /> s¸t, nhËn thøc thiÕu toµn diÖn lµm cho 88,9%; gi¸o dôc phßng tr¸nh hµnh vi<br /> c¸c bËc cha mÑ bÞ h¹n chÕ trong nhËn trém c¾p, lõa ®¶o, c−íp giËt tµi s¶n<br /> ®Þnh, ®¸nh gi¸ vÊn ®Ò vµ lµ c¶n trë lín 89,2%; gi¸o dôc phßng tr¸nh hµnh vi<br /> trong viÖc gi¸o dôc con c¸i mét c¸ch cã hiÕp d©m 87,2%; gi¸o dôc phßng tr¸nh<br /> hiÖu qu¶, ®−îc thÓ hiÖn: t«n träng kû hµnh vi bu«n b¸n, tµng tr÷, vËn chuyÓn<br /> luËt, néi quy, quy ®Þnh cña nhµ tr−êng ma tóy 89,2% vµ gi¸o dôc phßng tr¸nh<br /> 86%; t«n träng kû luËt, néi quy, quy hµnh vi giÕt ng−êi 86,9%. Tuy nhiªn,<br /> ®Þnh cña c¸c c¬ quan tæ chøc vµ x· héi vÉn cßn trªn 10% kh«ng cho r»ng ®ã lµ<br /> 65,2% vµ t«n träng quy ®Þnh, nÒ nÕp cña nh÷ng néi dung mµ hä cÇn ph¶i gi¸o<br /> gia ®×nh 73,6%. §iÒu ®ã cho thÊy, dôc con c¸i m×nh cã ý thøc phßng tr¸nh.<br /> kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c bËc phô huynh MÆt kh¸c, ®Ò cËp ®Õn nh÷ng néi dung<br /> ®Òu cã cïng mét nhËn thøc vÒ c¸c néi cña gi¸o dôc ph¸p luËt, c¸c bËc cha mÑ<br /> dung gi¸o dôc ý thøc tæ chøc kû luËt th−êng gÆp nhiÒu lóng tóng vÒ nhËn<br /> cho con c¸i. thøc. §©y lµ khã kh¨n, trë ng¹i cho tiÕn<br /> tr×nh gi¸o dôc ph¸p luËt cho con c¸i vµ<br /> Thø hai, vÒ néi dung gi¸o dôc ý lµm cho gi¸o dôc trÎ em ch−a ®¹t ®−îc<br /> thøc phßng tr¸nh c¸c tÖ n¹n x· héi, kÕt kÕt qu¶ nh− mong muèn.<br /> qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy, phÇn lín c¸c bËc<br /> cha mÑ ®Òu nhËn thøc ®−îc néi dung c¬ Qua kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ ý thøc tæ<br /> b¶n cña gi¸o dôc ý thøc phßng tr¸nh c¸c chøc kû luËt cña häc sinh trong c¸c<br /> tÖ n¹n x· héi: ý thøc phßng tr¸nh hµnh tr−êng phæ th«ng t¹i Qu¶ng Ninh cho<br /> vi sö dông v¨n hãa phÈm ®éc h¹i 89,9%; thÊy, t×nh tr¹ng trÎ em vi ph¹m kû luËt,<br /> ý thøc phßng tr¸nh hµnh vi ®ua xe tr¸i quy ®Þnh, néi quy tr−êng líp rÊt phæ<br /> phÐp 84,6%; ý thøc phßng tr¸nh hµnh biÕn. 100% c¸c hµnh vi vi ph¹m kû luËt<br /> vi ®¸nh cê b¹c, c¸ ®é ¨n tiÒn 87,6%; ý ë nhµ tr−êng ®−a ra ®Òu cã häc sinh<br /> thøc phßng tr¸nh hµnh vi ho¹t ®éng v−íng ph¶i: vi ph¹m lµm viÖc riªng hoÆc<br /> m¹i d©m 84,6% vµ ý thøc phßng tr¸nh nãi chuyÖn riªng trong giê häc 87,6%;<br /> hµnh vi sö dông ma tóy vµ c¸c chÊt g©y gian lËn trong thi cö 34,4%; sö dông ®å<br /> nghiÖn 85,6%; cßn l¹i h¬n 10% ch−a ch¬i, c¸c lo¹i thiÕt bÞ (m¸y nghe nh¹c,<br /> nhËn thøc ®−îc ®iÒu nµy. ®iÖn tho¹i di ®éng...) trong giê häc<br /> Thø ba, vÒ néi dung gi¸o dôc phßng 24,1%; nãi dèi, nãi sai sù thËt 21,0%; ®i<br /> tr¸nh c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, häc muén, ra tr−íc giê, bá tiÕt 16,2%;<br /> theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t, phÇn nhiÒu cha kh«ng mÆc trang phôc theo quy ®Þnh<br /> mÑ nhËn thøc ®−îc c¸c hµnh vi trªn lµ (mÆc ®ång phôc, ®eo kh¨n quµng, ®i dÐp<br /> c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt mµ hä quai hËu, giµy...) 15,8%; ¨n quµ vÆt<br /> cÇn ph¶i h−íng tíi gi¸o dôc con c¸i ®Ó trong líp 14,4%; g©y gæ, ®¸nh nhau<br /> 24 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2013<br /> <br /> <br /> 10,7%; bá häc kh«ng lý do 8,2%; nghÞch, ®Ó gi¸o dôc kh«ng phï hîp víi mong<br /> ph¸ ho¹i tµi s¶n cña nhµ tr−êng 3,8% vµ muèn cña c¸c em, kÕt qu¶ kh¶o s¸t<br /> hçn l¸o víi thÇy c« gi¸o vµ c¸n bé, c«ng mong muèn cña c¸c em vÒ ph−¬ng ph¸p<br /> nh©n viªn cña tr−êng 3,4%. Ngoµi ra, gi¸o dôc cho thÊy: ph−¬ng ph¸p truyÒn<br /> ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng vi ph¹m quy ®Þnh, ®¹t, ph©n tÝch, gi¶ng gi¶i 37,3%; ph−¬ng<br /> luËt lÖ x· héi cña häc sinh, cho thÊy: ph¸p khuyÕn khÝch, ®éng viªn, khen<br /> 88,6% ®· tõng vi ph¹m luËt lÖ giao th−ëng 32,7%; ph−¬ng ph¸p ®óc rót<br /> th«ng; 7,8% kh«ng chÊp hµnh c¸c quy kinh nghiÖm, nªu g−¬ng ng−êi tèt, c¶nh<br /> ®Þnh cña c¸c c¬ quan, tæ chøc trong x· b¸o ng−êi xÊu 15,7%; c¸c ph−¬ng ph¸p<br /> héi; 0,6% x©m ph¹m tµi s¶n cña ng−êi cßn l¹i chiÕm tû lÖ thÊp t−¬ng ®−¬ng, ®ã<br /> kh¸c hoÆc tµi s¶n cña tËp thÓ vµ 7,8% lµ ph−¬ng ph¸p lµm g−¬ng 6,7%;<br /> ®¸nh nhau, g©y rèi trËt tù c«ng céng. ph−¬ng ph¸p mua s¸ch, truyÖn, b¸o vÒ<br /> Nh− vËy, t×nh tr¹ng trÎ em vi ph¹m ý gi¸o dôc ph¸p luËt 4,7%. Trong ®ã, chØ<br /> thøc tæ chøc kû luËt tr−êng líp vµ vi cã 1,3% trÎ em cã cïng nhËn ®Þnh víi<br /> ph¹m quy ®Þnh x· héi diÔn kh¸ phæ biÕn cha mÑ cho r»ng, ph¹t lµ ph−¬ng ph¸p<br /> vµ t−¬ng øng víi møc h¹nh kiÓm mµ c¸c tèi −u.<br /> em ®−îc ®¸nh gi¸ t¹i tr−êng: 50,2% häc<br /> Nh− vËy, kh«ng gièng víi cha mÑ,<br /> sinh h¹nh kiÓm tèt; 41,1% h¹nh kiÓm<br /> hai ph−¬ng ph¸p mµ trÎ em mong muèn<br /> kh¸; 8,0% trung b×nh vµ 0,7% h¹nh<br /> lµ truyÒn ®¹t, ph©n tÝch, gi¶ng gi¶i vµ<br /> kiÓm yÕu, kÐm. Tõ ®ã, cã thÓ nhËn thÊy,<br /> khuyÕn khÝch, ®éng viªn, khen th−ëng.<br /> sù rÌn luyÖn trong häc tËp, trong ý thøc<br /> Hai ph−¬ng ph¸p nµy cã tû lÖ lùa chän<br /> tæ chøc kû luËt cña häc sinh t¹i ®Þa ®iÓm<br /> t−¬ng ®−¬ng. Tuy kh«ng cã sù chªnh<br /> kh¶o s¸t ë Qu¶ng Ninh ch−a cao còng<br /> lÖch nhiÒu gi÷a sù lùa chän ph−¬ng<br /> nh− hiÖu qu¶ gi¸o dôc con c¸i cña c¸c<br /> ph¸p gi¸o dôc cña cha mÑ vµ mong<br /> bËc cha mÑ ch−a ®¹t ®−îc ë møc nh−<br /> muèn cña con c¸i nh−ng c¸c bËc cha mÑ<br /> mong muèn, mét phÇn nguyªn nh©n lµ<br /> còng nªn c©n nh¾c vµ ®iÒu chØnh<br /> do néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt ch−a<br /> ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc cho phï hîp ®Ó<br /> ®−îc c¸c bËc cha mÑ truyÒn t¶i mét c¸ch<br /> n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc ph¸p luËt<br /> tèi ®a bëi sù h¹n chÕ trong nhËn thøc<br /> cho con c¸i.<br /> cña hä.<br /> Gi¸o dôc trÎ em diÔn ra kh«ng ®¬n<br /> - Ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p<br /> thuÇn chØ lµ truyÒn thô vµ tiÕp nhËn<br /> luËt<br /> mang tÝnh b¾t buéc mµ cßn ®−îc chi<br /> Nghiªn cøu cho thÊy, phÇn lín c¸c phèi bëi t×nh c¶m, sù quan t©m ®Õn së<br /> bËc cha mÑ gi¸o dôc con c¸i b»ng nh÷ng thÝch vµ nhu cÇu cña nh÷ng ng−êi sèng<br /> ph−¬ng ph¸p: truyÒn ®¹t, ph©n tÝch, trong cïng mét gia ®×nh, t¹o nªn bÇu<br /> gi¶ng gi¶i 85,6%; ®óc rót kinh nghiÖm, kh«ng khÝ t©m lý ¶nh h−ëng trùc tiÕp<br /> nªu g−¬ng ng−êi tèt, c¶nh b¸o ng−êi ®Õn tinh thÇn, søc sèng, n¨ng lùc ho¹t<br /> xÊu 48,0%; khuyÕn khÝch, ®éng viªn, ®éng cña mçi thµnh viªn, lµ m«i tr−êng<br /> khen th−ëng 24,5%; mua s¸ch, truyÖn, ®Ó trÎ em béc lé m×nh ®óng nhÊt.<br /> b¸o vÒ gi¸o dôc ph¸p luËt 17,4%; lµm Nh÷ng liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c thµnh<br /> g−¬ng 14,4%, chØ cã 2% cha mÑ dïng viªn trong gia ®×nh cã søc m¹nh thuyÕt<br /> h×nh thøc ph¹t. Tuy nhiªn, nh÷ng phôc trong h×nh thµnh ý thøc, thãi<br /> ph−¬ng ph¸p mµ cha mÑ th−êng dïng quen, hµnh vi ®óng ®¾n mµ kh«ng thiÕt<br /> Gi¸o dôc ph¸p luËt… 25<br /> <br /> chÕ nµo cã thÓ thay thÕ ®−îc. Víi viÖc VÒ néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt ë<br /> giao tiÕp th−êng xuyªn, tù nhiªn vµ nhµ tr−êng, quan ®iÓm cña c¸c häc sinh<br /> th©n thiÖn; víi sù gÇn gòi vµ tin cËy lÉn ®−îc ®¸nh gi¸ nh− sau: hay vµ bæ Ých<br /> nhau gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia 54,2%; b×nh th−êng 38%; kh«ng<br /> ®×nh, trÎ em kh«ng ng¹i gi·i bµy nh÷ng hay/ch¸n 7,1% vµ kh«ng biÕt/kh«ng tr¶<br /> b¨n kho¨n, th¾c m¾c, nh÷ng bøc xóc lêi 0,7%. Qua ®ã cho thÊy, gÇn mét nöa<br /> cña b¶n th©n vµ v× thÕ mµ cha mÑ cã thÓ sè häc sinh ®−îc hái ®¸nh gi¸ néi dung<br /> ph¸t hiÖn kÞp thêi, chÝnh x¸c nh÷ng gi¸o dôc ph¸p luËt cña nhµ tr−êng lµ<br /> biÓu hiÖn cña con c¸i ®Ó gi¶i ®¸p tháa b×nh th−êng, thËm chÝ kh«ng hay hoÆc<br /> ®¸ng, gióp trÎ th¸o gì nh÷ng khã kh¨n nhµm ch¸n.<br /> còng nh− x©y dùng nh©n c¸ch cho c¸c<br /> Thùc tÕ, hiÖn nay phÇn lín c¸c m«n<br /> em. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã, gi¸o dôc<br /> häc trong nhµ tr−êng cßn thiªn vÒ d¹y<br /> ph¸p luËt cho con c¸i trong gia ®×nh<br /> ch÷, d¹y nghÒ mµ ch−a quan t©m ®óng<br /> ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã hiÖu qu¶ h¬n so víi<br /> møc ®Õn viÖc d¹y lµm ng−êi. C«ng t¸c<br /> gi¸o dôc trong c¸c m«i tr−êng kh¸c.<br /> tuyªn truyÒn phæ biÕn, gi¸o dôc ®¹o<br /> §Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc ®øc, ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt ë mét<br /> ph¸p luËt cho trÎ vÞ thµnh niªn trong gia sè nhµ tr−êng cßn h¹n chÕ. Gi¸o dôc<br /> ®×nh, chóng t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®Ó c«ng d©n lµ mét trong nh÷ng m«n häc<br /> ®¸nh gi¸ viÖc tiÕp nhËn gi¸o dôc ph¸p thuéc nhãm m«n khoa häc x· héi nh©n<br /> luËt ë trÎ em trong gia ®×nh hiÖn nay. v¨n vµ lµ m«n häc chÝnh khãa nh»m<br /> 2. ViÖc tiÕp nhËn gi¸o dôc ph¸p luËt ë trÎ vÞ thµnh h×nh thµnh thÕ giíi quan, nh©n sinh<br /> niªn hiÖn nay quan ë ng−êi häc, trang bÞ cho häc sinh<br /> tri thøc, h×nh thµnh th¸i ®é, t×nh c¶m,<br /> - TiÕp nhËn néi dung gi¸o dôc<br /> lßng tin ®èi víi ph¸p luËt, tõ ®ã gióp c¸c<br /> ph¸p luËt<br /> em cã hµnh vi ®óng ®¾n, cã kh¶ n¨ng<br /> §Ó gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ em ®iÒu chØnh cuéc sèng cho phï hîp víi<br /> ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao th× ng−êi lín, mµ yªu cÇu cña x· héi. Tuy nhiªn, hiÖu qu¶<br /> ®Æc biÖt lµ c¸c bËc cha mÑ ph¶i hiÓu cña m«n Gi¸o dôc c«ng d©n ch−a cao,<br /> ®−îc t©m t−, nguyÖn väng, mong muèn ch−a ®¹t ®−îc kÕt qu¶ nh− mong muèn<br /> cña trÎ. T×m hiÓu suy nghÜ thùc cña trÎ do t©m lý häc sinh th−êng coi m«n nµy<br /> em nh»m ®¸p øng nhu cÇu gi¸o dôc lµ m«n phô, mÆc dï ®ã lµ mét m«n häc<br /> chÝnh lµ mét cuéc kh¶o s¸t h÷u hiÖu chÝnh khãa, ®−îc thùc hiÖn gi¶ng d¹y<br /> nhÊt ®Ó t×m gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt nghiªm tóc, cã kiÓm tra, chÊm ®iÓm,<br /> l−îng vµ hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc ph¸p ®¸nh gi¸ nh− c¸c m«n häc kh¸c. §©y<br /> luËt. Kh«ng Ýt gia ®×nh ®· gi¸o dôc con chÝnh lµ mét trong nh÷ng khÝa c¹nh mµ<br /> c¸i kh«ng dùa trªn c¬ së mong muèn chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt l¹i. Bªn c¹nh<br /> cña chóng, gi¸o dôc theo mét khu«n ®ã, thùc tr¹ng triÓn khai c¸c biÖn ph¸p<br /> mÉu cøng nh¾c, kh«ng xÐt ®Õn t©m lý gi¸o dôc ph¸p luËt ë mét sè tr−êng phæ<br /> løa tuæi, hoµn c¶nh cô thÓ, kh«ng l¾ng th«ng cßn nhiÒu bÊt cËp vÒ ®éi ngò gi¸o<br /> nghe ý kiÕn cña con. §iÒu nµy lµm n¶y viªn - nh÷ng ng−êi tæ chøc thùc hiÖn<br /> sinh nh÷ng bÊt ®ång, m©u thuÉn gi÷a gi¸o dôc, ®¸nh gi¸ vµ quyÕt ®Þnh chÊt<br /> cha mÑ vµ con c¸i; lµ nguyªn nh©n cña l−îng gi¸o dôc ®µo t¹o. NhiÒu gi¸o viªn<br /> viÖc kh«ng phôc tïng ë con c¸i ®èi víi d¹y m«n Gi¸o dôc c«ng d©n kh«ng ®−îc<br /> cha mÑ. ®µo t¹o ®óng chuyªn m«n. Mét sè thÇy<br /> 26 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2013<br /> <br /> <br /> c« ®¶m nhiÖm m«n nµy th−êng lµ gi¸o ®é tiÕp nhËn néi dung gi¸o dôc ph¸p<br /> viªn thuéc c¸c bé m«n kh¸c, c¸c c¸n bé luËt ë con c¸i cña c¸c bËc cha mÑ, cho<br /> qu¶n lý, c¸n bé ®¶ng, ®oµn thÓ, v.v... §ã thÊy: rÊt tèt 18,5%; tèt 36,0%; kh¸<br /> lµ hiÖn t−îng kh¸ phæ biÕn ®èi víi c¸c 28,0%; b×nh th−êng 16,4%; yÕu, kÐm<br /> tr−êng phæ th«ng hiÖn nay trªn ph¹m vi 0,7% vµ kh«ng biÕt 0,3%. Nh− vËy, c¨n<br /> c¶ n−íc. cø vµo thang ®o møc ®é høng thó cña<br /> häc sinh vµ c¨n cø vµo nhËn ®Þnh cña<br /> Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t, phÇn lín trÎ<br /> c¸c bËc cha mÑ, phÇn nµo cã thÓ nhËn<br /> em ®−îc hái ch−a ®¸nh gi¸ cao vÒ néi<br /> ®Þnh r»ng, néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt<br /> dung gi¸o dôc ph¸p luËt cña bè mÑ: hay<br /> dï trong gia ®×nh hay ë tr−êng häc ®Òu<br /> vµ bæ Ých 42,2%; b×nh th−êng 51,5%;<br /> ch−a g©y høng thó cho trÎ em, vµ ®©y lµ<br /> kh«ng hay/ch¸n 3,4%; kh«ng biÕt/kh«ng<br /> nguyªn nh©n lµm cho sù tiÕp nhËn néi<br /> tr¶ lêi 0,7%; häc sinh cã ý kiÕn kh¸c<br /> dung gi¸o dôc ph¸p luËt ë trÎ cßn thÊp.<br /> 2,0%. Tû lÖ ®¸nh gi¸ cña häc sinh vÒ<br /> møc ®é hÊp dÉn trong néi dung gi¸o dôc - TiÕp nhËn ph−¬ng ph¸p gi¸o<br /> ph¸p luËt cña gia ®×nh thÊp h¬n so víi dôc ph¸p luËt<br /> nhµ tr−êng mÆc dï møc ®é th−êng Néi dung gi¸o dôc lµ yÕu tè rÊt quan<br /> xuyªn trong gi¸o dôc gia ®×nh cao h¬n träng cho sù thµnh c«ng trong gi¸o dôc<br /> so víi nhµ tr−êng. §a sè häc sinh ®−îc trÎ em nh−ng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè duy<br /> hái cho r»ng, néi dung gi¸o dôc ph¸p nhÊt quyÕt ®Þnh chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶<br /> luËt cña cha mÑ lµ b×nh th−êng hoÆc cña gi¸o dôc. §Ó triÓn khai c¸c néi dung<br /> kh«ng hay/ch¸n lµ do nh÷ng néi dung gi¸o dôc cÇn ph¶i cã nhiÒu yÕu tè, trong<br /> nµy cßn nghÌo nµn, ch−a hÊp dÉn ®ã cã yÕu tè ph−¬ng ph¸p. Ph−¬ng ph¸p<br /> (42,2% vµ 51,5%). ViÖc gi¸o dôc ph¸p gi¸o dôc ®ãng vai trß hÕt søc quan<br /> luËt ë tr−êng häc lµ tiÒn ®Ò cho viÖc gi¸o träng, lµ yÕu tè c¨n b¶n quyÕt ®Þnh sù<br /> dôc ph¸p luËt cho trÎ em trong gia ®×nh. thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc.<br /> Bëi lÏ, néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt ë<br /> Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ cña c¸c em häc<br /> nhµ tr−êng mang tÝnh hÖ thèng, cô thÓ<br /> sinh vÒ ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt<br /> vµ phï hîp. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®−îc<br /> cña c¸c bËc cha mÑ vµ thÇy c« gi¸o cho<br /> häc tËp ë tr−êng, trÎ em sÏ n¾m ®−îc<br /> thÊy, tû lÖ ®¸nh gi¸ cña häc sinh vÒ<br /> c¸c néi dung víi b¶n chÊt vµ nguyªn lý<br /> ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt cña<br /> c¬ b¶n, ®iÒu nµy gióp trÎ dÔ dµng tiÕp<br /> thÇy c« gi¸o vµ cha mÑ t−¬ng ®èi gièng<br /> thu vµ tiÕp thu cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng<br /> nhau (xem B¶ng 1 trang bªn). PhÇn lín<br /> ®iÒu cha mÑ d¹y b¶o.<br /> häc sinh ®¸nh gi¸ ph−¬ng ph¸p cña<br /> Trong khi gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ thÇy c« gi¸o vµ cha mÑ lµ b×nh th−êng<br /> em ë nhµ tr−êng ®ang cßn mét sè bÊt (45,5% vµ 47,1%), kho¶ng 1/3 ®¸nh gi¸<br /> cËp th× trong gia ®×nh còng v−íng ph¶i dÔ hiÓu, dÔ nhí, sinh ®éng, thÝch thó<br /> nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh (tr×nh ®é häc (36,7% vµ 31,9%), sè häc sinh cßn l¹i<br /> vÊn, tr×nh ®é hiÓu biÕt ch−a cao; ®iÒu kh¼ng ®Þnh kh«ng thÝch. Nh− vËy,<br /> kiÖn tiÕp cËn th«ng tin ch−a nhiÒu; thêi ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt cña c¸c<br /> gian dµnh cho con c¸i rÊt Ýt...). §ã còng thÇy c« gi¸o ë tr−êng hay c¸c bËc cha<br /> lµ nguyªn nh©n lµm cho møc ®é tiÕp mÑ trong gia ®×nh ®Òu ch−a g©y ®−îc<br /> nhËn néi dung gi¸o dôc ph¸p luËt ë trÎ høng thó ®èi víi trÎ em. Ph−¬ng ph¸p<br /> em ch−a cao. KÕt qu¶ kh¶o s¸t vÒ møc gi¸o dôc nghÌo nµn hoÆc mang tÝnh<br /> Gi¸o dôc ph¸p luËt… 27<br /> <br /> h×nh thøc vÉn tån t¹i nh− mét thùc tÕ. chiÕm 90,9%, con c¸i chiÕm 64,0%); con<br /> ViÖc gi¸o dôc, phæ biÕn kiÕn thøc vÒ c¸i thÝch ®−îc khen th−ëng (cha mÑ<br /> ph¸p luËt ®· ®−îc triÓn khai trong c¸c chiÕm 8,1%, con c¸i chiÕm 30,0%). Nh−<br /> tr−êng phæ th«ng nh−ng ®Õn nay, chñ vËy, cã sù thiÕu trïng khíp gi÷a nhËn<br /> yÕu vÉn lµ truyÒn thô mét c¸ch thô ®Þnh cña cha mÑ vµ mong muèn cña con<br /> ®éng vÒ mÆt lý thuyÕt. HÇu hÕt häc sinh c¸i. Trong khi ®a sè ng−êi lín cho r»ng,<br /> kh«ng ®−îc tËp d−ît, tiÕp cËn víi thùc hµnh ®éng nãi vµ lµm g−¬ng lµ rÊt cÇn<br /> tÕ th«ng qua c¸c bµi thùc hµnh vËn thiÕt th× kh«ng Ýt trÎ em l¹i kh«ng nghÜ<br /> dông ph¸p luËt, gi¶i quyÕt c¸c t×nh nh− vËy. Ngoµi viÖc cha mÑ cÇn nãi vµ<br /> huèng ph¸p luËt. ChÝnh sù ®¬n ®iÖu, tÎ lµm g−¬ng th× rÊt nhiÒu em nhá mong<br /> nh¹t nµy ®· kh«ng l«i cuèn vµ hÊp dÉn muèn bè mÑ quan t©m, ®éng viªn,<br /> ®−îc sù quan t©m cña häc sinh. khuyÕn khÝch, khen th−ëng.<br /> <br /> Bªn c¹nh ®ã,<br /> kh«ng riªng néi B¶ng 1: §¸nh gi¸ cña häc sinh vÒ ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc<br /> dung gi¸o dôc ph¸p ph¸p luËt cña thÇy c« gi¸o vµ cha mÑ (%)<br /> luËt mµ c¶ ph−¬ng<br /> ThÇy,<br /> ph¸p gi¸o dôc ph¸p Møc ®é Bè mÑ<br /> c« gi¸o<br /> luËt còng ch−a ®−îc<br /> 1. DÔ hiÓu, dÔ nhí, sinh ®éng, thÝch thó 36,7 31,9<br /> häc sinh ®¸nh gi¸<br /> 2. DÔ hiÓu nh−ng kh« cøng, gi¸o ®iÒu, kh«ng thÝch 13,5 15,6<br /> cao. Kh«ng chØ kÕt<br /> 3. B×nh th−êng 45,5 47,1<br /> qu¶ cña nghiªn cøu<br /> 4. L¹c hËu, kh«ng phï hîp - 3,4<br /> nµy mµ c¸c nghiªn<br /> cøu kh¸c còng chøng 5. Khã hiÓu/kh«ng hiÓu/ch¸n 3,4 -<br /> <br /> minh r»ng, hiÖn nay 6. Kh«ng biÕt/ kh«ng tr¶ lêi 0,3 -<br /> gi¸o viªn d¹y m«n 7. ý kiÕn kh¸c 0,6 2,0<br /> Gi¸o dôc c«ng d©n Tæng 100 100<br /> ®ang sö dông<br /> ph−¬ng ph¸p nªu<br /> §¸nh gi¸ møc ®é tiÕp nhËn ph−¬ng<br /> vÊn ®Ò lµ phæ biÕn nhÊt, sau ®ã ®Õn ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt ë trÎ em, kÕt<br /> ph−¬ng ph¸p thuyÕt gi¶ng, tæ chøc cho qu¶ kh¶o s¸t cho thÊy, sù kh¸c biÖt lu«n<br /> häc sinh th¶o luËn, cuèi cïng lµ h×nh<br /> lu«n hiÖn diÖn kh¸ râ nÐt gi÷a nh÷ng<br /> thøc tæ chøc trß ch¬i ®ãng vai. C¸c h×nh<br /> nhËn ®Þnh cña cha mÑ vµ con c¸i trong<br /> thøc vµ ph−¬ng ph¸p kh¸c nh−: thi gi¶i<br /> cïng mét vÊn ®Ò. Cha mÑ lu«n lµ ng−êi<br /> quyÕt t×nh huèng, ®è vui, tham quan<br /> bÞ r¬i vµo tr¹ng th¸i chñ quan so víi<br /> thùc tÕ, sö dông ph−¬ng tiÖn kü<br /> nhËn ®Þnh cña con c¸i: lèi sèng, c¸ch<br /> thuËt… ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc<br /> øng xö cña cha mÑ hoµn toµn ®óng víi<br /> mÆc dï rÊt cÇn thiÕt.<br /> nh÷ng ®iÒu mµ m×nh d¹y con c¸i (cha<br /> Ngoµi néi dung gi¸o dôc hÊp dÉn, mÑ lµ 49,7%, trÎ em lµ 19,3%); phÇn lín<br /> ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ®a d¹ng, phï ®óng (cha mÑ lµ 46,6%, trÎ em lµ<br /> hîp, c¸c bËc cha mÑ cÇn chó ý ®Õn 63,0%), ®óng mét phÇn (cha mÑ lµ 2,7%,<br /> nh÷ng mong muèn, nguyÖn väng, suy trÎ em lµ 15,0%); phÇn lín sai (cha mÑ<br /> nghÜ cña con c¸i ®èi víi hä trong hµnh lµ 0,7%, trÎ em lµ 1,7%) vµ sai hoµn<br /> ®éng: nãi vµ lµm g−¬ng (c¸c bËc cha mÑ toµn (cha mÑ lµ 0,3%, trÎ em lµ 0,7%). ë<br /> 28 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 3.2013<br /> <br /> <br /> ®©y, sù thiÕu t−¬ng ®ång kh«ng ph¶i b¾t thøc ph¸p luËt còng nh− ý thøc hµnh<br /> nguån tõ nhËn thøc kh«ng gièng nhau ®éng th× hiÖu qu¶ gi¸o dôc cµng cao.<br /> mµ do, hoÆc lµ sù “cè t×nh kh«ng thõa Hai lµ, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ<br /> nhËn” cña con c¸i, hoÆc lµ sù “ngé nhËn” tÝnh gi¸o dôc ®èi víi gi¸o dôc ph¸p luËt<br /> cña c¸c bËc cha mÑ. Nh−ng cho dï ë nhµ tr−êng. KiÕn thøc ph¸p luËt cung<br /> nguyªn nh©n do ®©u, ng−êi lín nªn xem cÊp cho häc sinh phæ th«ng lµ nh÷ng<br /> xÐt l¹i hµnh ®éng vµ øng xö cña m×nh, bëi vÊn ®Ò rÊt c¬ b¶n, Ýt phøc t¹p, ®−îc<br /> chÝnh hä lµ chñ thÓ cña gi¸o dôc gia ®×nh. thiÕt kÕ, x©y dùng vµ tr×nh bµy mét<br /> Trong x· héi hiÖn nay, gi¸o dôc con c¸ch khoa häc, cã luËn cø cña khoa häc<br /> c¸i ®ßi hái c¸c bËc cha mÑ ph¶i sö dông ph¸p lý vµ khoa häc gi¸o dôc. Nh÷ng<br /> c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕn bé, phï hîp víi néi dung ®ã cã t¸c dông gi¸o dôc, h×nh<br /> nhËn thøc còng nh− mong muèn cña thµnh vµ nu«i d−ìng ý thøc, ®Æc biÖt lµ<br /> trÎ. C¸c bËc cha mÑ - chñ thÓ cña qu¸ niÒm tin, th¸i ®é tÝch cùc ®èi víi ph¸p<br /> tr×nh gi¸o dôc nhÊt thiÕt ph¶i thÝch øng luËt vµ viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt. TÝnh<br /> víi hoµn c¶nh míi, víi nh÷ng tiÕn bé khoa häc thÓ hiÖn ë møc ®é x¸c thùc,<br /> cña x· héi, thËm chÝ ph¶i tiÕp thu sù ®óng ®¾n cña tri thøc ph¸p luËt, gióp<br /> “x· héi hãa ng−îc trë l¹i” cña con c¸i. cho c¸ nh©n tiÕp nhËn tri thøc ph¸p<br /> luËt nh− mét vÊn ®Ò khoa häc. TÝnh<br /> 3. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc gi¸o dôc ®−îc thÓ hiÖn bëi b¶n th©n tri<br /> ph¸p luËt cho vÞ thµnh niªn thøc ph¸p luËt cã luËn cø khoa häc vµ<br /> HiÖn nay, møc ®é tiÕp nhËn gi¸o tÝnh ®Þnh h−íng môc tiªu râ rµng, lµm<br /> dôc ph¸p luËt ë trÎ vÞ thµnh niªn t¹i cho c¸ nh©n cã th¸i ®é, hµnh vi, thãi<br /> tØnh Qu¶ng Ninh ch−a ®¹t kÕt qu¶ cao. quen tù nguyÖn thùc hiÖn.<br /> Ngoµi nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan ChÊt l−îng gi¸o dôc ph¸p luËt ë nhµ<br /> kh¸c, nguyªn nh©n chñ quan c¬ b¶n cña tr−êng cã vai trß quan träng t¸c ®éng<br /> thùc tr¹ng nµy do sù h¹n chÕ trong rÊt lín ®Õn chÊt l−îng gi¸o dôc ph¸p<br /> nhËn thøc còng nh− trong ®¸nh gi¸, luËt trong gia ®×nh. Bëi lÏ, hai m«i<br /> nhËn ®Þnh cña c¸c bËc cha mÑ vÒ néi tr−êng gi¸o dôc nµy lu«n lu«n song<br /> dung gi¸o dôc ph¸p luËt; sù thiÕu ®ång hµnh ®Ó bæ sung, hç trî cho nhau trong<br /> nhÊt trong suy nghÜ, mong muèn gi÷a qu¸ tr×nh gi¸o dôc trÎ em víi mét môc<br /> cha mÑ vµ con c¸i vÒ ph−¬ng ph¸p gi¸o tiªu chung. V× vËy, ®¶m b¶o tÝnh khoa<br /> dôc. Tõ thùc tr¹ng nµy, chóng t«i ®−a häc vµ tÝnh gi¸o dôc ®èi víi gi¸o dôc<br /> ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn ph¸p luËt ë nhµ tr−êng lµ ®iÒu cÇn thiÕt.<br /> n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc gi¸o dôc<br /> Ba lµ, ph¸t huy néi dung, c¶i thiÖn<br /> ph¸p luËt cho trÎ em nãi chung, cho trÎ<br /> ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ<br /> vÞ thµnh niªn nãi riªng.<br /> em trong gia ®×nh. Trªn c¬ së c¸c néi<br /> Mét lµ, n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt dung c¬ b¶n vÒ gi¸o dôc ph¸p luËt mµ<br /> vµ kiÕn thøc ph¸p luËt cho c¸c bËc cha trÎ em ®−îc häc t¹i tr−êng, c¸c bËc cha<br /> mÑ. Cha mÑ lµ chñ thÓ, lµ ®èi t−îng t¸c mÑ cÇn ph¸t huy, lµm phong phó thªm<br /> ®éng chÝnh trong qu¸ tr×nh gi¸o dôc con còng nh− lµm s©u s¾c h¬n nh÷ng ®iÒu<br /> c¸i, lµ nh÷ng lùc l−îng gi¸o dôc c¬ b¶n. con c¸i ®· ®−îc häc trªn líp b»ng thùc<br /> V× vËy, c¸c lùc l−îng gi¸o dôc nµy ph¶i tiÔn cuéc sèng víi nh÷ng vÝ dô sinh<br /> cã møc ®é nhËn thøc v÷ng ch¾c vÒ kiÕn ®éng vµ kinh nghiÖm sèng cña b¶n<br /> Gi¸o dôc ph¸p luËt… 29<br /> <br /> th©n. Bªn c¹nh néi dung gi¸o dôc, c¸c 2. NguyÔn Kh¾c Hïng (2009). Ph−¬ng<br /> bËc cha mÑ còng cÇn chó ý tíi ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc ph¸p luËt. Nxb. §¹i<br /> ph¸p gi¸o dôc tiÕn bé, phï hîp víi nhËn häc quèc gia TP. Hå ChÝ Minh.<br /> thøc, mong muèn, t©m t−, nguyÖn väng<br /> 3. §oµn ThÞ Thanh HuyÒn (2012). Sè<br /> cña trÎ em.<br /> liÖu kh¶o s¸t ®Ò tµi “Gi¸o dôc ph¸p<br /> Bèn lµ, ®¶m b¶o tÝnh th−êng xuyªn, luËt cho con c¸i trong gia ®×nh hiÖn<br /> liªn tôc trong gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ nay”. Qu¶ng Ninh, th¸ng 8-9/2012.<br /> em. Gièng nh− c¸c khoa häc gi¸o dôc<br /> kh¸c, gi¸o dôc ph¸p luËt trong gia ®×nh 4. Vò §øc KhiÓn (chñ biªn), Bïi H÷u<br /> còng ph¶i ®−îc ®¶m b¶o tÝnh th−êng Hïng, Ph¹m Xu©n ChiÕn, §ç V¨n<br /> xuyªn vµ liªn tôc th× míi ®¹t ®−îc hiÖu H·n, TrÇn Phµn (1987). Phßng ngõa<br /> qu¶ nh− mong muèn. ng−êi ch−a thµnh niªn ph¹m téi.<br /> Nxb. Ph¸p lý.<br /> N¨m lµ, dµnh thêi gian t×m hiÓu<br /> t©m t−, nguyÖn väng, mong muèn còng 5. §Æng TrÇn Thanh Ngäc (2010). T×nh<br /> nh− nh÷ng khã kh¨n mµ con c¸i gÆp h×nh vµ gi¶i ph¸p ng¨n ngõa t×nh<br /> ph¶i. §Ó gi¸o dôc ph¸p luËt trong gia tr¹ng vi ph¹m ph¸p luËt cña häc<br /> ®×nh cã hiÖu qu¶, tr−íc hÕt c¸c bËc cha sinh, sinh viªn. T¹p chÝ Nhµ n−íc vµ<br /> mÑ cÇn ph¶i dµnh thêi gian còng nh− sù Ph¸p luËt, sè 2.<br /> thiÖn chÝ ®Ó t×m hiÓu suy nghÜ, mong 6. Phßng PC45, C«ng an tØnh Qu¶ng<br /> muèn cña con nh»m t×m ra tiÕng nãi Ninh (2012). Thùc tiÔn ho¹t ®éng<br /> chung, tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh thÝch ®iÒu tra téi ph¹m liªn quan ®Õn<br /> hîp trong gi¸o dôc. ng−êi ch−a thµnh niªn t¹i ®Þa<br /> S¸u lµ, phèi hîp chÆt chÏ víi nhµ ph−¬ng - Thùc tr¹ng vµ nh÷ng kiÕn<br /> tr−êng trong gi¸o dôc vµ qu¶n lý trÎ em. nghÞ ®Ò xuÊt hoµn thiÖn.<br /> Hai thiÕt chÕ c¬ b¶n, quan träng nhÊt cã<br /> 7. ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tØnh Qu¶ng<br /> vai trß gi¸o dôc trÎ em lµ gia ®×nh vµ<br /> Ninh (2012). B¸o c¸o vÒ viÖc thi hµnh<br /> nhµ tr−êng. HiÖu qu¶ cña gi¸o dôc ph¸p<br /> c¸c quy ®Þnh cña BLHS n¨m 1999<br /> luËt chØ ®−îc ph¸t huy khi kÕt hîp chÆt<br /> liªn quan ®Õn ng−êi ch−a thµnh niªn.<br /> chÏ víi gi¸o dôc nhµ tr−êng. Do vËy,<br /> Sè 168/BCTL-VKS, ngµy 28/8/2012.<br /> phèi hîp gi¸o dôc gi÷a gia ®×nh vµ nhµ<br /> tr−êng lµ yÕu tè c¨n b¶n lµm nªn hiÖu 8. Héi ®ång phèi hîp c«ng t¸c phæ biÕn,<br /> qu¶ cña gi¸o dôc ph¸p luËt cho trÎ em
Gi¸o dôc ph¸p luËt cña ChÝnh phñ<br /> (2011). §Æc san Tuyªn truyÒn ph¸p<br /> luËt. Hµ Néi, sè th¸ng 3.<br /> TµI LIÖU THAM KH¶O<br /> 9. §Æng ThÞ Thanh Thñy (2009). T×nh<br /> 1. ñy ban V¨n hãa, Gi¸o dôc Thanh<br /> thiÕu niªn vµ Nhi ®ång (2012). B¸o h×nh trÎ em, trÎ vÞ thµnh niªn vi<br /> c¸o kÕt qu¶ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn ph¹m ph¸p luËt trªn ®Þa bµn tØnh<br /> chÝnh s¸ch, ph¸p luËt phßng chèng Qu¶ng Ninh, B¸o c¸o tham luËn t¹i<br /> b¹o lùc, x©m h¹i trÎ em giai ®o¹n Héi th¶o “X©y dùng gia ®×nh thêi kú<br /> 2008 - 2010. Sè 417/BC- CNH-H§H ®Êt n−íc”. Qu¶ng Ninh,<br /> UBVHGDTTN13, ngµy 11/5/2012. th¸ng 6/2009.<br />