Giaïo trçnh Baío trç maïy tênh vaì caìi âàût pháön mãöm<br />
<br />
&1<br />
<br />
PHÁÖN I<br />
GIÅÏI THIÃÛU KHAÏI QUAÏT VÃÖ MAÏY TÊNH VAÌ CAÏC<br />
THIÃÚT BË NGOAÛI VI<br />
§.1. TÄØNG QUAN VÃÖ CÁÚU TRUÏC MAÏY VI TÊNH<br />
I. Cáúu truïc chung cuía maïy vi tênh<br />
Maïy vi tênh laì mäüt hãû thäúng âæåüc gheïp nhiãöu thaình pháön taûo nãn. Do âoï,<br />
âãø maïy tênh coï thãø hoaût âäüng âæåüc ta phaíi làõp gheïp caïc thaình pháön cuía noï mäüt<br />
caïch håüp lyï vaì khai baïo våïi caïc thaình pháön khaïc. Ngaìy nay ngaình tin hoüc dæûa<br />
trãn caïc maïy tênh hiãûn âang phaït triãøn trãn cå såí hai pháön:<br />
Pháön cæïng: Gäöm nhæîng âäúi tæåüng váût lyï hæîu hçnh nhæ vi maûch , baín maûch<br />
in, dáy caïp näúi maûch âiãûn, bäü nhåï, maìn hçnh, maïy in, thiãút bë âáöu cuäúi, nguäön<br />
nuäi,... Pháön cæïng thæûc hiãûn caïc chæïc nàng xæí lyï thäng tin cå baín åí mæïc tháúp<br />
nháút tæïc laì caïc tên hiãûu nhë phán.<br />
Pháön mãöm: Laì caïc chæång trçnh (Program) âiãöu vaì phäúi taïc caïc hoaût âäüng<br />
pháön cæïng cuía maïy vi tênh vaì chè âaûo viãûc xæí lyï säú liãûu. Pháön mãöm cuía maïy tênh<br />
coï thãø chia thaình hai loaûi: Pháön mãöm hãû thäúng (System Software) vaì pháön mãöm<br />
æïng duûng (Applications software). Pháön mãöm hãû thäúng khi âæåüc âæa vaìo bäü nhåï<br />
chênh, noï chè âaûo maïy tênh thæûc hiãûn caïc cäng viãûc. Pháön mãöm æïng duûng laì caïc<br />
chæång trçnh âæåüc thiãút kãú âãø giaíi quyãút mäüt baìi toaïn hay hay mäüt váún âãö cuû thãø<br />
âãø âaïp æïng mäüt nhu cáöu riãng trong mäüt säú lénh væûc.<br />
Maïy tênh caïc nhán PC (Personal Computer): Thep âuïng tãn goüi cuía noï laì<br />
maïy tênh coï thãø âæåüc sæí duûng båíi riãng mäüt ngæåìi.<br />
PC<br />
<br />
Maìn hçnh<br />
<br />
Baìn phêm<br />
<br />
Chuäüt<br />
<br />
Hçnh 1<br />
<br />
Maïy in<br />
<br />
Giaïo trçnh Baío trç maïy tênh vaì caìi âàût pháön mãöm<br />
&2<br />
Hçnh 1 laì mäüt hãû thäúng maïy vi tênh thæåìng âæåüc sæí duûng. Pháön trung tám laì maïy<br />
PC, noï gäöm coï: Bäü xæí lyï dæî liãûu, âéa cæïng (HDD), âéa mãöm (FDD), CDROM,<br />
caïc maûch gheïp näúi... Bãn ngoaìi coï baìn phêm (Key board), maìn hçnh (Monitor),<br />
chuäüt (Mouse), maïy in (Printer).<br />
<br />
II. Caïc thaình pháön cå baín cuía maïy vi tênh<br />
Voí maïy<br />
<br />
Bäü nhåï trong<br />
<br />
Caïc thiãút bë khaïc<br />
Modem, fax, Card<br />
maûng v.v...<br />
<br />
Nguäön âiãûn<br />
<br />
CPU<br />
<br />
Mainboard<br />
<br />
Maìn hçnh<br />
<br />
Baìn phêm<br />
<br />
Bäü nhåï ngoaìi<br />
<br />
Chuäüt<br />
<br />
Maïy in<br />
<br />
Så âäö täøng quan vãö cáúu truïc maïy tênh<br />
1. Voí maïy: Laì nåi âãø gàõn caïc thaình pháön cuía maïy tênh thaình khäúi nhæ<br />
nguäön, Mainboard, card v.v... coï taïc duûng baío vãû maïy tênh.<br />
2. Nguäön âiãûn: Cung cáúp háöu hãút hãû thäúng âiãûn cho caïc thiãút bë bãn trong<br />
maïy tênh.<br />
3. Mainboard: Coï chæïc nàng liãn kãút caïc thaình pháön taûo nãn maïy tênh vaì<br />
laì baíng maûch låïn nháút trãn maïy vi tênh.<br />
4. CPU (Central Processing Unit): Bäü vi xæí lyï chênh cuía maïy tênh.<br />
5. Bäü nhåï trong (ROM, RAM): Laì nåi læu træî dæî liãûu vaì chæång trçnh<br />
phuûc vuû træûc tiãúp cho viãûc xæí lyï cuía CPU, noï giao tiãúp våïi CPU khäng qua mäüt<br />
thiãút bë trung gian.<br />
6. Bäü nhåï ngoaìi: Laì nåi læu træî dæî liãûu vaì chæång trçnh giaïn tiãúp phuûc vuû<br />
cho CPU, bao gäöm caïc loaûi: âéa mãöm, âéa cæïng, CDROM, v.v... Khi giao tiãúp våïi<br />
CPU noï phaíi qua mäüt thiãút bë trung gian (thæåìng laì RAM) hay goüi laì ngàõt.<br />
7. Maìn hçnh: Laì thiãút bë âæa thäng tin ra giao diãûn træûc tiãúp våïi ngæåìi<br />
duìng. Âáy laì thiãút bë xuáút chuáøn cuía maïy vi tênh hay coìn goüi laì bäü træûc (Monitor).<br />
8. Baìn phêm (Keyboard): Thiãút bë nháûp tin vaìo giao diãûn træûc tiãúp våïi<br />
ngæåìi duìng. Âáy laì thiãút bë nháûp chuáøn cuía maïy vi tênh.<br />
<br />
Giaïo trçnh Baío trç maïy tênh vaì caìi âàût pháön mãöm<br />
&3<br />
9. Chuäüt (Mouse): Thiãút bë âiãöu khiãøn trong mäi træåìng âäö hoüa giao diãûn<br />
træûc tiãúp våïi ngæåìi sæí duûng.<br />
<br />
10. Maïy in (Printer): Thiãút bë xuáút thäng tin ra giáúy thäng duûng nháút.<br />
11. Caïc thiãút bë nhæ Card maûng, Modem, maïy Fax,... phuûc vuû cho viãûc làõp<br />
âàût maûng maïy tênh vaì caïc chæïc nàng khaïc.<br />
- - - - - - - - - š-› - - - - - - - - -<br />
<br />
§.2. NGUÄÖN ÂIÃÛN CHO MAÏY TÊNH<br />
Nguäön âiãûn maïy tênh coï chæïc nàng chuyãøn âäøi nguäön âiãûn 110V/220V<br />
thaình nguäön âiãûn mäüt chiãöu ±3, 3V, ±5V vaì ±12V cung cáúp cho toaìn bäü hãû thäúng<br />
maïy tênh. Cäng suáút trung bçnh cuía bäü nguäön hiãûn nay khoaíng 200W. Cäng suáút<br />
tiãu thuû mäüt säú thaình pháön nhæ sau:<br />
Mainboard<br />
<br />
:<br />
<br />
20W - 35W.<br />
<br />
CD-ROM<br />
<br />
:<br />
<br />
20W - 25W<br />
<br />
ÄØ âéa mãöm<br />
<br />
:<br />
<br />
5W - 15W.<br />
<br />
ÄØ âéa cæïng<br />
<br />
:<br />
<br />
5W - 15W.<br />
<br />
Ram<br />
<br />
:<br />
<br />
5W /MB.<br />
<br />
Card<br />
<br />
:<br />
<br />
5W - 15W.<br />
<br />
CPU<br />
<br />
:<br />
<br />
Tuìy theo mæïc âäü laìm viãûc nhiãöu hay êt.<br />
<br />
Caïc säú liãûu trãn âáy chè mang tênh cháút tham khaío, båíi vç hiãûn nay xu thãú<br />
caïc haîng saín xuáút âæa ra caïc thiãút bë tiãu thuû âiãûn nàng nhoí. Bãn caûnh âoï, tuìy<br />
thuäüc vaìo säú læåüng thiãút bë maì maïy tênh sæí duûng nhãöu hay êt âiãûn nàng.<br />
Hiãûn nay, maïy vi tênh caï nhán thæåìng sæí duûng hai loaûi bäü nguäön âiãûn laì<br />
AT vaì ATX. Sau âáy, ta xeït cho thaình pháön cuía nguäön AT coìn ATX tæång tæû.<br />
Coï thãø chia âáöu ra nguäön âiãûn maïy tênh thaình hai loaûi nhæ sau:<br />
1. Phêch duìng cho main board: Gäöm 12 dáy chia thaình 2 phêch càõm coï cáúu<br />
truïc nhæ sau:<br />
Dáy<br />
<br />
Maìu<br />
<br />
Tên hiãûu<br />
<br />
1<br />
<br />
Gaûch<br />
<br />
Âiãöu chènh<br />
<br />
2<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
Giaïo trçnh Baío trç maïy tênh vaì caìi âàût pháön mãöm<br />
<br />
3<br />
<br />
Vaìng<br />
<br />
+12V<br />
<br />
4<br />
<br />
Xanh<br />
<br />
-12V<br />
<br />
5<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
6<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
7<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
8<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
9<br />
<br />
Tràõng<br />
<br />
-5V<br />
<br />
10<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
11<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
12<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
&4<br />
<br />
* Quy tàõc càõm vaìo mainboard: Mäüt säú mainboard coï ghi roî tæì chán 1 âãún chán<br />
12, cæï thãú ta càõm cho âuïng vaìo khe càõm trãn mainboard.<br />
2. Phêch duìng cho caïc thaình pháön khaïc: Laì loaûi phêch 4 dáy thæåìng duìng<br />
cho äø âéa cæïng, äø âéa mãöm, CDROM v.v..., cáúu truïc cuía loaûi naìy nhæ sau:<br />
Chán<br />
<br />
Maìu<br />
<br />
Tên hiãûu<br />
<br />
1<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
2<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
3<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
4<br />
<br />
Vaìng<br />
<br />
+12V<br />
<br />
Thäng thæåìng, ta càõm phêch âiãûn vaìo âuïng ågf cuía phêch càõm âiãûn cuía<br />
thiãút bë. Nãúu phêch hoàûc thiãút bë khäng coï ågf thç ta phaíi càõm âuïng säú hiãûu chán<br />
coï ghi trãn thiãút bë.<br />
Khi coï nghi ngåì vãö bäü nguäön cuía maïy tênh nhæ âiãûn khäng äøn âënh ta dãù<br />
daìng kiãøm tra bäü nguäön bàòng caïch duìng âäöng häö âo âiãûn.<br />
Thæûc tãú, hiãûn nay coï loaûi nguäön ATX coï nhiãöu chæïc nàng nhæ coï thãø tæû<br />
ngàõt âiãûn khi maïy tênh thoaït khoíi Windows 95 tråí vãö sau. Song vãö cáúu truïc, caïch<br />
càõm cuía chuïng cå baín laì giäúng loaûi nguäön AT åí trãn, chè khaïc åí phêch càõm vaìo<br />
mainboard coï 20 dáy vaì coï dáy -3,3V vaì +3,3V. Sau âáy laì så âäö chán cuía phêch<br />
càõm cuía nguäön ATX:<br />
<br />
Giaïo trçnh Baío trç maïy tênh vaì caìi âàût pháön mãöm<br />
<br />
&5<br />
<br />
Dáy<br />
<br />
Maìu<br />
<br />
Tên hiãûu<br />
<br />
Dáy<br />
<br />
Maìu<br />
<br />
Tên hiãûu<br />
<br />
1<br />
<br />
Gaûch<br />
<br />
+3,3V<br />
<br />
11<br />
<br />
Gaûch<br />
<br />
+3,3<br />
<br />
2<br />
<br />
Gaûch<br />
<br />
+3,3V<br />
<br />
12<br />
<br />
Xanh sáøm<br />
<br />
-12V<br />
<br />
3<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
13<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
4<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
14<br />
<br />
Xanh laï<br />
<br />
PW_ON<br />
<br />
5<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
15<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
6<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
+5V<br />
<br />
16<br />
<br />
Âen<br />
<br />
7<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
<br />
17<br />
<br />
Âen<br />
<br />
Näúi âáút<br />
Näúi âáút<br />
<br />
8<br />
<br />
Xaïm<br />
<br />
PWRGOOD<br />
<br />
18<br />
<br />
Tràõng<br />
<br />
9<br />
<br />
Têm<br />
<br />
+5VS<br />
<br />
19<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
10<br />
<br />
Vaìng<br />
<br />
+12V<br />
<br />
20<br />
<br />
Âoí<br />
<br />
-5V<br />
+5V<br />
+5V<br />
<br />
- - - - - - - - - š-› - - - - - - - - -<br />
<br />
§.3. BAÍNG MAÛCH CHÊNH (MAINBOARD)<br />
I. Giåïi thiãûu vãö baíng maûch chênh<br />
Âáy laì baíng maûch låïn nháút trong maïy vi tênh. Mainboard coï chæïc nàng<br />
liãn kãút vaì âiãöu khiãøn caïc thaình pháön âæåüc càõm vaìo noï. Âáy laì cáöu näúi trung gian<br />
cho quaï trçnh giao tiãúp cuía caïc thiãút bë âæåüc càõm vaìo mainboard.<br />
Khi coï mäüt thiãút bë yãu cáöu âæåüc xæí lyï thç noï gæíi tên hiãûu qua mainboard,<br />
ngæåüc laûi, khi CPU cáön âaïp æïng laûi cho thiãút bë noï cuîng phaíi thäng qua<br />
mainboard. Hãû thäúng laìm cäng viãûc váûn chuyãøn trong mainboard goüi laì bus, âæåüc<br />
thiãút kãú theo nhiãöu chuáøn khaïc nhau.<br />
Mäüt mainboard cho pheïp nhiãöu loaûi thiãút bë khaïc nhau våïi nhiãöu thãú hãû<br />
khaïc nhau càõm trãn noï. Vê duû: mäüt mainboard cho pheïp nhiãöu thãú hãû cuía CPU<br />
càõm vaìo noï (Xem Catalogue âi cuìng mainboard âãø biãút chi tiãút noï tæång thêch våïi<br />
caïc loaûi CPU naìo).<br />
Mainboard coï ráút nhiãöu loaûi do nhiãöu haîng saín xuáút khaïc nhau nhæ Intel,<br />
Compact v.v..., mäùi haîng saín xuáút coï nhæîng âàûc âiãøm riãng cho loaûi mainboard<br />
<br />