intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Giáo trình công nghệ kim loại Phần 2 Gia công cắt gọt kim loại - HV Kỹ thuật Quân sự

Chia sẻ: Nguyễn Thị Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:335

412
lượt xem
160
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình "Công nghệ kim loại" - Phần gia công kim loại bằng cắt gọt được biên soạn theo chương trình môn học công nghệ kim loại dành cho học viên gốc ngành cơ khí học tại Học viện Kỹ thuật Quân sự. Cũng có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho cán bộ giảng dạy cũng như sinh viên đại học và cao đẳng ngành cơ khí trong và ngoài Quân đội. So với giáo trình cùng tên biên soạn trước, lần biên soạn này có thêm các nội dung mới và phù hợp tiêu chuẩn và tính thực tiễn của môn học. Giáo trình gồm hai phần chính: Phần I trình bày những khái niệm cơ bản về quá trình cắt và các hiện tượng vật lý khi cắt, phần II trình bày các phương pháp gia công. Mời bạn đọc tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Giáo trình công nghệ kim loại Phần 2 Gia công cắt gọt kim loại - HV Kỹ thuật Quân sự

  1. Häc viÖn kü thuËt qu©n sù khoa c¬ khÝ - Bé m«n chÕ t¹o m¸y vò h÷u nam - l-u v¨n bång NguyÔn v¨n hoµi - l¹i anh tuÊn - D-¬ng Quèc Dòng C«ng nghÖ kim lo¹i PhÇn ii: gia c«ng c¾t gät (Dïng cho sinh viªn ngµnh C¬ khÝ) L-u hµnh néi bé Hµ néi 2002
  2. Häc viÖn kü thuËt qu©n sù khoa c¬ khÝ - Bé m«n chÕ t¹o m¸y vò h÷u nam - l-u v¨n bång NguyÔn v¨n hoµi - l¹i anh tuÊn - D-¬ng Quèc Dòng C«ng nghÖ kim lo¹i PhÇn ii: gia c«ng c¾t gät (Dïng cho sinh viªn ngµnh C¬ khÝ) L-u hµnh néi bé Hµ néi 2002
  3. Môc lôc Ch-¬ng 1. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n 13 1.1. Kh¸i niÖm gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät 1.1.1. §Þnh nghÜa gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät 1.1.2.Vai trß, vÞ trÝ ph-¬ng ph¸p gia c«ng c¾t gät 13 1.1.3. C«ng cô dïng trong gia c«ng c¾t gät 13 1.2. C¸c bÒ mÆt trªn vËt ®ang gia c«ng 14 1.2.1. MÆt ®· gia c«ng 14 1.2.2. MÆt ch-a gia c«ng 14 1.2.3. MÆt ®ang gia c«ng 14 1.3. C¸c chuyÓn ®éng cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh c¾t 14 1.3.1. Nguyªn lý t¹o h×nh cho bÒ mÆt gia c«ng 1.3.2. ChuyÓn ®éng t¹o h×nh khi c¾t 15 1.3.3. C¸c chuyÓn ®éng phô 16 1.4. Dông cô c¾t kim lo¹i 17 1.4.1. Ph©n lo¹i dông cô c¾t theo ph-¬ng ph¸p c¾t 1.4.2. KÕt cÊu dao tiÖn ngoµi ®Çu th¼ng 17 1.4.3. VËt liÖu lµm dao 19 1.5. Th«ng sè h×nh häc phÇn c¾t cña dao (gãc ®é dao) 23 1.5.1. C¸c mÆt to¹ ®é 1.5.2. Gãc ®é cña dao ë tr¹ng th¸i tÜnh 24 1.5.3. Gãc ®é cña dao trong qu¸ tr×nh c¾t (tr¹ng th¸i ®éng) 30 1.6. C¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t khi tiÖn 33 1.6.1. ChiÒu s©u c¾t - t 33 1.6.2. L-îng ch¹y dao 34 1.6.3. Tèc ®é c¾t - V 35 1.6.4. Thêi gian m¸y - To 35 1.7. Th«ng sè h×nh häc mÆt c¾t ngang líp c¾t 36 1.7.1. ChiÒu réng líp kim lo¹i bÞ c¾t (gäi t¾t lµ chiÒu réng c¾t) b 36 1.7.2. ChiÒu dµy líp kim lo¹i bÞ c¾t (gäi t¾t lµ chiÒu dµy c¾t) a 36 1.7.3. DiÖn tÝch líp kim lo¹i bÞ c¾t (gäi t¾t lµ diÖn tÝch líp c¾t) 37 1.8. Kh¸i niÖm chung vÒ m¸y c¾t kim lo¹i 38 1.8.1. Kh¸i niÖm vÒ m¸y c¾t kim lo¹i
  4. 1.8.2. Ph©n lo¹i vµ ký hiÖu 38 1.8.3. Ký hiÖu m¸y c¾t kim lo¹i 40 1.8.4. Kh¸i niÖm vÒ ®éng häc m¸y c¾t kim lo¹i 41 Ch-¬ng 2. C¸c hiÖn t-îng vËt lý khi c¾t 46 2.1. Qu¸ tr×nh biÕn d¹ng khi c¾t gät kim lo¹i 2.2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh phoi vµc¸c d¹ng phoi 47 2.2.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh phoi 2.2.2. C¸c d¹ng phoi 49 2.3. LÑo dao trong qu¸ tr×nh c¾t kim lo¹i 50 2.3.1. HiÖn t-îng 2.3.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn lÑo dao 52 2.4. HiÖn t-îng cøng nguéi 54 2.5. HiÖn t-îng co rót phoi 56 2.5.1. HiÖn t-îng: 2.5.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng 57 2.6. øng suÊt d- 60 2.7. NhiÖt sinh ra khi c¾t kim lo¹i 61 Qu¸ tr×nh sinh nhiÖt khi c¾t 2.7.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn nhiÖt c¾t 62 2.8. Rung ®éng khi c¾t 64 2. 8.1. C¸c d¹ng rung ®éng 2.8.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn rung ®éng 65 2.9. §é mßn cña dông cô c¾t 67 2.9.1. C¬ chÕ mµi mßn 2.9.2. C¸c nguyªn nh©n mµi mßn dao 68 2.9.3. C¸c d¹ng mßn dao 69 2.9.4. Tuæi bÒn cña dao - T 70 2.10. Lµm nguéi vµ b«i tr¬n khi c¾t 71 2.10.1. C«ng dông cña b«i tr¬n - lµm nguéi khi c¾t 2.10.2. Yªu cÇu chÊt b«i tr¬n - lµm nguéi 72 2.10.3. C¸c chÊt tr¬n - nguéi dïng khi c¾t 73 2.10.4. C¸c ph-¬ng ph¸p ®-a chÊt tr¬n - nguéi vµo vïng c¾t 74 Ch-¬ng 3. Gia c«ng trªn m¸y tiÖn 75 3.1. §Æc ®iÓm, c«ng dông, kh¶ n¨ng
  5. 3.1.1. §Æc ®iÓm 3.1.2. C«ng dông 75 3.1.3. Kh¶ n¨ng c«ng nghÖ 76 3.2. C¸c lo¹i dao tiÖn 76 3.2.1. Theo ph-¬ng ph¸p c«ng nghÖ 76 3.2.2. Theo tÝnh chÊt gia c«ng 77 3.2.3. Theo h×nh d¸ng ®Çu dao 78 3.2.4. Theo h-íng ch¹y dao 78 3.2.5. Theo vËt liÖu phÇn c¾t cña dao 78 3.3. C¸c lo¹i ®å g¸ v¹n n¨ng kÌm theo m¸y tiÖn 78 3.3.1. C¸c lo¹i m©m cÆp 78 3.3.2. C¸c lo¹i mòi t©m 80 3.3.3. Tèc kÑp 81 3.3.4. Gi¸ ®ì 82 3.4. Lùc c¾t khi tiÖn 83 3.4.1. C¸c thµnh phÇn lùc t¸c dông lªn dao 83 3.4.2. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng tíi lùc c¾t 86 3.4.3. C«ng thøc tæng qu¸t tÝnh c¸c thµnh phÇn lùc c¾t 91 3.5. Tèc ®é c¾t khi tiÖn 92 3.5.1. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn tèc ®é c¾t 92 3.5.2. C«ng thøc tæng qu¸t tÝnh tèc ®é c¾t 97 3.6. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¾t hîp lý 98 3.6.1. Th«ng sè c¾t hîp lý vµ c¬ së ban ®Çu ®Ó x¸c ®Þnh 3.6.2. Tr×nh tù x¸c ®Þnh th«ng sè c¾t 99 3.7. M¸y tiÖn 111 3.7.1. C¸c lo¹i m¸y tiÖn vµ c«ng dông 3.7.2. M¸y tiªn ren vÝt v¹n n¨ng 1K62 115 3.8. §iÒu chØnh m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng ®Ó tiÖn ren vµ tiÖn 120 c«n 3.8.1. Kh¸i niÖm 3.8.2. §iÒu chØnh m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng ®Ó tiÖn c«n 120 3.8.3. §iÒu chØnh m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng ®Ó tiÖn ren 120 Ch-¬ng 4. Gia c«ng trªn nhãm m¸y Bµo-Xäc-Chuèt 131 4.1. Gia c«ng trªn m¸y Bµo, m¸y Xäc
  6. 4.1.1. C«ng dông, kh¶ n¨ng, ®Æc ®iÓm 4.1.2. KÕt cÊu dao bµo, dao xäc 132 4.1.3. C¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t 133 4.1.4. Lùc c¾t vµ c«ng suÊt c¾t 136 4.1.5. M¸y bµo, m¸y xäc 137 4.2. Gia c«ng trªn m¸y chuèt 142 4.2.1. C«ng dông, kh¶ n¨ng, ®Æc ®iÓm 142 4.2.2. Dao chuèt 143 4.2.3. C¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t 146 4.2.4. Lùc c¾t vµ c«ng suÊt 147 4.2.5. M¸y chuèt 150 Ch-¬ng 5. Gia c«ng trªn m¸y khoan - M¸y doa 152 5.1 C«ng dông, kh¶ n¨ng 5.1.1 C«ng dông 5.1.2. Kh¶ n¨ng 152 5.2. Dông cô c¾t trªn m¸y khoan, m¸y doa 153 5.2.1. Mòi khoan 5.2.2. Mòi khoÐt 158 5.2.3. Mòi doa 160 5.3. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh c¾t khi khoan 163 5.4. C¸c yÕu tè c¾t khi khoan- khoÐt -doa 164 5.4.1. C¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t 5.4.2. Th«ng sè tiÕt diÖn ngang líp c¾t 165 5.5. Lùc c¾t 166 5.5.1. Lùc c¾t khi khoan 5.5.2 Lùc c¾t khi khoÐt vµ doa 168 5.5.3. C«ng suÊt c¾t 165 5.6. Tèc ®é c¾t 169 5.6.1. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn mßn dao vµ tuæi bÒn 5.6.2. C«ng thøc tæng qu¸t x¸c ®Þnh tèc ®é c¾t 174 5.7. X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t hîp lý 174 5.7.1. Chän dông cô c¾t 5.7.2. Chän chiÒu s©u c¾t 174 5.7.3. X¸c ®Þnh l-îng ch¹y dao 175
  7. 5.7.4. TÝnh tèc ®é c¾t vµ sè vßng quay 178 5.7.5. KiÓm nghiÖm kÕt qu¶ tÝnh to¸n theo m¸y 178 5.7.6. TÝnh thêi gian m¸y 178 5.8. M¸y khoan, m¸y doa 179 5.8.1. C¸c lo¹i m¸y khoan vµ c«ng dông 179 5.8.2. M¸y khoan ®øng 2H135A 184 Ch-¬ng 6. Gia c«ng trªn m¸y phay 191 6.1. C«ng dông, kh¶ n¨ng, ®Æc ®iÓm khi phay 6.1.1. C«ng dông m¸y phay 6.1.2. Kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña m¸y phay 191 6.1.3. §Æc ®iÓm khi phay 191 6.2. Dao phay 193 6.2.1. C¸c lo¹i dao phay 6.2.2. KÕt cÊu vµ th«ng sè h×nh häc cña dao phay 195 6.3. C¸c yÕu tè c¾t khi phay 198 6.3.1. C¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t 6.3.2. C¸c yÕu tè líp c¾t 200 6.4. Lùc c¾t khi phay 205 6.4.1. C¸c thµnh phÇn lùc t¸c dông lªn dao khi phay 6.4.2. TÝnh lùc c¾t khi phay 207 6.5. Tèc ®é c¾t khi phay 209 6.5.1. Mµi mßn vµ tuæi bÒn cña dao 6.5.2. Tèc ®é c¾t khi phay 210 6.5.2. Tèc ®é c¾t khi phay 212 6.6. Chän yÕu tè c¾t hîp lý khi phay 214 6.7. M¸y phay 214 6.7.1. c¸c lo¹i m¸y phay vµ c«ng dông 6.7.2. M¸y phay ngang v¹n n¨ng 6M82. 221 6.8. Mét sè ®å g¸ v¹n n¨ng trang bÞ kÌm theo m¸y phay 224 6.8.1. Trôc g¸ dao 6.8.2. Bµn trßn quay (m©m chia) 225 6.8.3. §Çu ph©n ®é v¹n n¨ng cã ®Üa chia ®é 226 Ch-¬ng 7. Gia c«ng trªn m¸y mµi 236 7.1. C«ng dông, kh¶ n¨ng, ®Æc ®iÓm cña mµi
  8. 7.1.2. Kh¶ n¨ng cña mµi 236 7.1.3. §Æc ®iÓm cña mµi 236 7.2. Dông cô mµi 237 7.2.1. C¸c yÕu tè kÕt cÊu cña dông cô mµi 237 7.2.3. Ký hiÖu dông cô mµi 242 7.2.4. L¾p ®¸ mµi vµ söa ®¸ mµi 243 7.3. C¸c ph-¬ng ph¸p mµi 244 7.3.1. Mµi trßn ngoµi 7.3.2. S¬ ®å mµi c«n 246 7.3.3. Mµi trßn trong 246 7.3.4. Mµi ph¼ng 247 7.3.5. Mµi kh«ng t©m 249 7.4. Lùc c¾t vµ c«ng suÊt khi mµi 250 7.5. C¸c yÕu tè chÕ ®é c¾t khi mµi 251 7.5.1. ChiÒu s©u c¾t t 251 7.5.2. L-îng ch¹y dao 252 7.5.3. Tèc ®é c¾t V 254 7.5.4. Thêi gian m¸y T0 254 7.6. Mét sè ph-¬ng ph¸p gia c«ng tinh kh¸c dïng h¹t mµi 255 7.6.1. Mµi kh«n 7.6.2. Mµi nghiÒn 258 7.6.3. Mµi siªu tinh 260 7.6.4. §¸nh bãng 262 7.6.5. Gia c«ng tinh b»ng dßng chÊt láng mang h¹t mµi 264 7.7. M¸y mµi 265 7.7.1. C¸c lo¹i m¸y mµi vµ c«ng dông 7.7.2. S¬ ®å ®éng m¸y mµi trßn ngoµi kiÓu 3150 270 Ch-¬ng VIII. Gia c«ng b¸nh r¨ng 273 7.1. §Æc ®iÓm qu¸ tr×nh gia c«ng b¸nh r¨ng 8 .1.1. C¸c ph-¬ng ph¸p t¹o pr«fin r¨ng 8.1.2. §Æc ®iÓm cÇn chó ý khi gia c«ng b¸nh r¨ng 274 8.2. C¾t r¨ng b»ng dao phay m« ®un 275 8.2.1. Nguyªn lý gia c«ng 8.2.2. Dao phay m« ®un 275
  9. 8.2.3. ¦u, nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p 278 8.3. C¾t r¨ng b»ng dao phay l¨n r¨ng 279 8.3.1. Nguyªn lý c¾t r¨ng b»ng dao phay l¨n r¨ng 8.3.2. Dao phay l¨n r¨ng 280 8.3.3. C¸c yÕu tè c¾t khi phay l¨n r¨ng 281 8.3.4. Kh¶ n¨ng øng dông cña ph-¬ng ph¸p 282 8.4. C¾t r¨ng b»ng dao xäc r¨ng 283 8.4.1. Nguyªn lý c¾t b¸nh r¨ng b»ng dao xäc r¨ng 8.4.2. Dao xäc r¨ng 284 8.4.3. C¸c yÕu tè c¾t khi xäc r¨ng 285 8.4.4. Kh¶ n¨ng øng dông cña ph-¬ng ph¸p 286 8.5. ¦u, nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p gia c«ng bao h×nh 286 8.6. C¸c ph-¬ng ph¸p gia c«ng tinh b¸nh r¨ng 287 8.6.1. NghiÒn r¨ng 8.6.2. Mµi r¨ng 288 8.6.3. Cµ r¨ng 290 8.6.4. L¨n r¨ng 291 8.6.5. Kh«n r¨ng 292 8.7. M¸y chuyªn m«n ho¸ dïng ®Ó gia c«ng b¸nh r¨ng 293 8.7.1. M¸y phay l¨n r¨ng 8.7.2. M¸y xäc r¨ng 299 Ch-¬ng 9. M¸y c«ng cô ®iÒu khiÓn theo ch-¬ng 304 tr×nh sè CNC 9.1. HÖ thèng ®iÒu khiÓn theo ch-¬ng tr×nh sè 304 9.1.1. Nguyªn t¾c cÊu tróc 304 9.1.2. C¸c d¹ng ®iÒu khiÓn 306 9.1.3. VËt mang tia vµ cèt m· ho¸ 309 9.1.4. §Æc tr-ng c¬ b¶n cña kü thuËt ®iÒu khiÓn sè 311 9.2. M¸y c«ng cô ®iÒu khiÓn theo ch-¬ng tr×nh sè (NC-M) 315 9.2.1. Chøc n¨ng cña NC-M 315 9.2.2. CÊu tróc tæng thÓ cña NC-M 321 9.2.3. §-êng h-íng cña NC-M 321 9.2.4. C¸c xÝch ®éng häc cña NC-M 325 9.2.5. HÖ thèng ®iÒu khiÓn theo ch-¬ng tr×nh sè 328
  10. Lêi nãi ®Çu Gi¸o tr×nh c«ng nghÖ kim lo¹i - PhÇn gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät ®-îc biªn so¹n theo ch-¬ng tr×nh m«n häc “C«ng nghÖ kim lo¹i” dïng cho häc viªn gèc ngµnh c¬ khÝ häc t¹i Häc viÖn Kü thuËt Qu©n sù. S¸ch nµy còng cã thÓ lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸n bé gi¶ng d¹y còng nh- sinh viªn ®¹i häc vµ cao ®¼ng ngµnh c¬ khÝ trong vµ ngoµi Qu©n ®éi. So víi gi¸o tr×nh cïng tªn ®-îc biªn so¹n tr-íc ®©y, lÇn biªn so¹n nµy chóng t«i m¹nh d¹n ®-a vµo mét sè néi dung míi (Ch-¬ng IX “M¸y c«ng cô ®iÒu khiÓn theo ch-¬ng tr×nh sè - CNC”), ®ång thêi thay ®æi vÒ ph-¬ng ph¸p tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh- yªu cÇu chuÈn hãa tr×nh ®é theo tinh thÇn c¶i c¸ch gi¸o dôc cña Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh»m n©ng cao tÝnh c¬ b¶n, tÝnh hÖ thèng vµ tÝnh thùc tiÔn cña m«n häc. Gi¸o tr×nh nµy gåm hai phÇn chÝnh: PhÇn I tr×nh bµy nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ qu¸ tr×nh c¾t vµ c¸c hiÖn t-îng vËt lý khi c¾t. PhÇn II tr×nh bµy c¸c ph-¬ng ph¸p gia c«ng. Tham gia biªn säan gi¸o tr×nh nµy cã c¸c ®ång chÝ: GVC-TS L¹i Anh TuÊn viÕt ch-¬ng Ch-¬ng IX. GVC-ThS NguyÔn V¨n Hoµi viÕt c¸c Ch-¬ng IV, V. GVC- KS L-u V¨n Bång, KS D-¬ng Quèc Dòng viÕt c¸c Ch-¬ng I, II, III, VI. GVC-ThS Vò H÷u Nam Chñ biªn vµ viÕt c¸c Ch-¬ng VII, VIII. HiÖu ®Ýnh: GVC- KS L-u V¨n Bång. Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS -TSKH Phan B¸, TS NguyÔn §øc Ph-¬ng, c¸c ®ång nghiÖp trong bé m«n ChÕ t¹o m¸y - Häc viÖn Kü thuËt Qu©n sù ®· cã nhiÒu ®ãng gãp quý b¸u trong qu¸ tr×nh biªn so¹n vµ chuÈn bÞ xuÊt b¶n tµi liÖu nµy. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®-îc ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó trong lÇn t¸i b¶n sau gi¸o tr×nh ®-îc hoµn chØnh h¬n. Mäi ý kiÕn xin göi vÒ ®Þa chØ “Bé m«n ChÕ t¹o m¸y - Häc viÖn Kü thuËt Qu©n sù”. C¸c t¸c gi¶
  11. Ch-¬ng 1 Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n 1.1. Kh¸i niÖm gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät 1.1.1. §Þnh nghÜa gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät Gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät lµ ph-¬ng ph¸p t¹o h×nh cho chi tiÕt gia c«ng b»ng c¸ch c¾t bá mét líp kim lo¹i d- trªn bÒ mÆt vËt gia c«ng (ph«i) ®Ó thu ®-îc mét chi tiÕt cã kÝch th-íc, h×nh d¸ng chÊt l-îng bÒ mÆt vµ c¸c yªu cÇu vËt lý kh¸c trªn bÒ mÆt chi tiÕt phï hîp víi b¶n vÏ thiÕt kÕ. Líp kim lo¹i bÞ c¾t bá gäi lµ phoi. Gia c«ng kim lo¹i b»ng c¾t gät cßn ®-îc gäi lµ ph-¬ng ph¸p gia c«ng cã phoi (d-íi ®©y gäi t¾t lµ: gia c«ng c¾t gät GCCG). 1.1.2.Vai trß, vÞ trÝ ph-¬ng ph¸p gia c«ng c¾t gät GCCG lµ ph-¬ng ph¸p kh«ng thÓ thiÕu trong ngµnh chÕ t¹o c¬ khÝ nh»m n©ng cao ®é chÝnh x¸c kÝch th-íc, h×nh d¸ng, chÊt l-îng bÒ mÆt c¸c chi tiÕt m¸y, ®Æc biÖt c¸c chi tiÕt cã yªu cÇu ®é chÝnh x¸c l¾p ghÐp cao. GCCG lµ ph-¬ng ph¸p gia c«ng tiÕp theo sau c¸c ph-¬ng ph¸p gia c«ng t¹o ph«i. Chän ph-¬ng ph¸p gia c«ng ®óng, hîp lý kh«ng nh÷ng n©ng cao chÊt l-îng bÒ mÆt chi tiÕt gia c«ng mµ cßn gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ chÕ t¹o c¸c chi tiÕt m¸y nãi riªng vµ s¶n phÈm nãi chung. HiÓu biÕt mét c¸ch thÊu ®¸o kiÕn thøc vÒ GCCG vµ c¸c ph-¬ng ph¸p c¾t lµ mét yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi c¸c kü s- c¬ khÝ ®¶m nhiÖm c«ng viÖc c«ng nghÖ hay c«ng viÖc thiÕt kÕ. Kh«ng thÓ cã mét thiÕt kÕ tèt khi kh«ng hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ. 1.1.3. C«ng cô dïng trong gia c«ng c¾t gät a.M¸y c¾t kim lo¹i: lµ thiÕt bÞ dïng ®Ó t¹o ra c¸c chuyÓn ®éng t¹o h×nh vµ ®éng lùc cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh c¾t gät. b. Dông cô c¾t (dao c¾t) kim lo¹i: lµ c«ng cô trùc tiÕp c¾t líp kim lo¹i cßn d- trªn bÒ mÆt vËt ®ang gia c«ng trong qu¸ tr×nh c¾t. c. §å g¸: lµ mét lo¹i trang bÞ c«ng nghÖ gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ qu¸ tr×nh GCCG. d. Dông cô ®o kiÓm: lµ mét lo¹i trang bÞ c«ng nghÖ dïng ®Ó ®o l-êng vµ kiÓm tra c¸c yªu cÇu kü thuËt cho trªn b¶n vÏ thiÕt kÕ cña vËt gia c«ng. 1.2. C¸c bÒ mÆt trªn vËt ®ang gia c«ng
  12. Trªn vËt ®ang gia c«ng ng-êi ta ph©n biÖt ba mÆt (h×nh 1-1): 1.2.1. MÆt ®· gia c«ng MÆt ®· gia c«ng lµ bÒ mÆt cña chi tiÕt ®-îc t¹o thµnh sau khi dao ®· c¾t ®i mét líp kim lo¹i (mÆt 1). 1.2.2. MÆt ch-a gia c«ng MÆt ch-a gia c«ng lµ bÒ mÆt cña vËt gia c«ng (ph«i), tõ ®ã mét líp kim lo¹i d- sÏ ®-îc c¾t thµnh phoi (mÆt 2) 1.2.3. MÆt ®ang gia c«ng MÆt ®ang gia c«ng lµ bÒ mÆt cña vËt ®ang gia c«ng nèi gi÷a bÒ mÆt ®· gia c«ng vµ bÒ mÆt ch-a gia c«ng. Trong qu¸ tr×nh gia c«ng mÆt ®ang gia c«ng lu«n lu«n tiÕp xóc víi l-ìi c¾t chÝnh cña dao (mÆt 3). H×nh 1-1. C¸c mÆt trªn vËt ®ang gia c«ng 1.3. C¸c chuyÓn ®éng cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh c¾t 1.3.1. Nguyªn lý t¹o h×nh cho bÒ mÆt gia c«ng NÕu cho mét ®-êng sinh chuyÓn ®éng theo mét ®-êng dÉn h-íng sÏ t¹o nªn mét bÒ mÆt. H×nh d¸ng cña ®-êng sinh vµ ®-êng dÉn h-íng kh¸c nhau sÏ t¹o h×nh d¹ng bÒ mÆt kh¸c nhau. H×nh 1-2a, ®-êng sinh 1 lµ ®-êng th¼ng vµ ®-êng dÉn h-íng 2 còng lµ ®-êng th¼ng th× bÒ mÆt ®-îc t¹o lµ mÆt ph¼ng. NÕu ®-êng sinh lµ ®-êng trßn cßn ®-êng dÉn h-íng lµ ®-êng th¼ng, bÒ mÆt ®-îc t¹o lµ mÆt trô (h×nh 1-2b).
  13. H×nh 1-2. §-êng sinh vµ ®-êng dÉn h-íng BÒ mÆt chi tiÕt ®-îc t¹o nªn trong qu¸ tr×nh c¾t gät dùa vµo nguyªn lý trªn. §-êng sinh vµ ®-êng dÉn h-íng lµ nh÷ng ®-êng kh«ng cã thùc trªn m¸y, chóng ®-îc t¹o nªn do c¸c chuyÓn ®éng t-¬ng ®èi gi÷a dao vµ ph«i trong qu¸ tr×nh c¾t. BÒ mÆt chi tiÕt ®-îc t¹o nªn do c¾t gät kh«ng ph¼ng nh- lý thuyÕt mµ cã nh÷ng nhÊp nh« tÕ vi. 1.3.2. ChuyÓn ®éng t¹o h×nh khi c¾t ChuyÓn ®éng cña c¸c c¬ cÊu c«ng t¸c mang dao vµ ph«i cña m¸y ®Ó t¹o nªn ®-êng sinh vµ ®-êng dÉn h-íng cho bÒ mÆt gia c«ng trong qu¸ tr×nh c¾t ®-îc gäi lµ chuyÓn ®éng t¹o h×nh. C¸c thµnh phÇn cña chuyÓn ®éng t¹o h×nh: a. ChuyÓn ®éng chÝnh: lµ chuyÓn ®éng t¹o tèc ®é c¾t lín nhÊt cÇn thiÕt ®Ó t¸ch phoi ra khái ph«i, ®-îc ký hiÖu b»ng ch÷ V hoÆc ch÷ n. ChuyÓn ®éng chÝnh cã thÓ lµ chuyÓn ®éng quay trßn cña ph«i (nh- tiÖn- h×nh 1-3a) hoÆc cña dông cô (nh- khoan - h×nh 1-3b, mµi- h×nh 1-3c); còng cã thÓ lµ chuyÓn ®éng th¼ng ®i - vÒ hoÆc liªn tôc do dao thùc hiÖn (nh- bµo ngang - h×nh 1-3c; xäc; chuèt) hoÆc do ph«i thùc hiÖn (bµo gi-êng) b. ChuyÓn ®éng ch¹y dao: lµ chuyÓn ®éng ®-a l-ìi c¾t tõ vÞ trÝ nµy ®Õn vÞ trÝ kh¸c ®Ó tiÕp tôc t¸ch phoi ra khái ph«i trªn toµn bé bÒ mÆt cÇn gia c«ng, ®-îc ký hiÖu b»ng ch÷ S. ChuyÓn ®éng ch¹y dao cã thÓ th¼ng liªn tôc do dao thùc hiÖn (nh- tiÖn h×nh 1-3a, khoan h×nh 1-3b) hoÆc do chi tiÕt thùc hiÖn (phay). ChuyÓn ®éng ch¹y dao cã thÓ kh«ng liªn tôc, ®-îc thùc hiÖn sau mét hµnh tr×nh ®i - vÒ cña chuyÓn ®éng chÝnh (nh- bµo - h×nh 1-3c; xäc). HÇu hÕt c¸c ph-¬ng ph¸p gia c«ng ®Òu cã mét chuyÓn ®éng ch¹y dao (tiÖn, phay...) hoÆc hai chuyÓn ®éng ch¹y dao trë lªn (nh- mµi) riªng ph-¬ng ph¸p chuèt kh«ng cã chuyÓn ®éng ch¹y dao.
  14. H×nh 1-3. ChuyÓn ®éng t¹o h×nh khi c¾t 1.3.3. C¸c chuyÓn ®éng phô ChuyÓn ®éng phô lµ nh÷ng chuyÓn ®éng cña c¸c c¬ cÊu c«ng t¸c cña m¸y kh«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh t¸ch phoi khái ph«i song kh«ng thÓ kh«ng cã khi gia c«ng. C¸c chuyÓn ®éng phô bao gåm: a. ChuyÓn ®éng ph©n ®é: lµ chuyÓn ®éng ®Ó chia bÒ mÆt ph«i thµnh nh÷ng phÇn theo mét quy luËt ®· ®Þnh. ChuyÓn ®éng ph©n ®é ®-îc thùc hiÖn sau mét lÇn chuyÓn ®éng ch¹y dao (ph©n ®é ®Ó gia c«ng b¸nh r¨ng theo nguyªn lý chÐp h×nh trªn m¸y phay v¹n n¨ng) b. Mét sè chuyÓn ®éng phô kh¸c * ChuyÓn ®éng ®-a dao vµo vÞ trÝ gia c«ng. * ChuyÓn ®éng ®-a nhanh dao vÒ vÞ trÝ ban ®Çu. * ChuyÓn ®éng ®iÒu chØnh vÞ trÝ ban ®Çu cña dao vµ ph«i.
  15. 1.4. Dông cô c¾t kim lo¹i 1.4.1. Ph©n lo¹i dông cô c¾t theo ph-¬ng ph¸p c¾t Tuú theo môc ®Ých sö dông, cã thÓ ph©n lo¹i dông cô c¾t kim lo¹i (DCC) theo ph-¬ng ph¸p c¾t, theo tÝnh chÊt gia c«ng, theo h×nh d¸ng dông cô. Theo ph-¬ng ph¸p c¾t, DCC ®-îc ph©n thµnh: - Dao tiÖn: lµ dông cô dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc tiÖn trªn m¸y c¾t kim lo¹i - Mòi khoan, mòi khoÐt, mòi doa: lµ dông cô ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc khoan, khoÐt, doa trªn m¸y c¾t kim lo¹i. - Dao phay: lµ dông cô dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc phay trªn m¸y c¾t kim lo¹i - Dao bµo, dao xäc: lµ dông cô dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc bµo, xäc trªn m¸y bµo, m¸y xäc. - Dao chuèt: lµ dông cô dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc chuèt trªn m¸y chuèt. - Dao c¾t r¨ng: lµ dông cô dïng ®Ó gia c«ng r¨ng c¸c lo¹i b¸nh r¨ng. - Dao c¾t ren: lµ dông cô dïng ®Ó gia c«ng c¸c lo¹i ren trªn m¸y c¾t kim lo¹i hoÆc thñ c«ng (kh«ng cÇn m¸y c¾t kim lo¹i). - Dông cô mµi: lµ dông cô dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc mµi hoÆc c¾t. 1.4.2. KÕt cÊu dao tiÖn ngoµi ®Çu th¼ng C¸c yÕu tè kÕt cÊu cña dao tiÖn ngoµi ®Çu th¼ng ®-îc thÓ hiÖn trªn h×nh 1-4. H×nh 1-4. KÕt cÊu dao tiÖn ngoµi ®Çu th¼ng VÒ kÕt cÊu, dao tiÖn nãi chung vµ dao tiÖn ngoµi ®Çu th¼ng nãi riªng gåm hai phÇn:
  16. a. §Çu dao (phÇn c¾t): §Çu dao lµ phÇn trªn ®ã cã c¸c l-ìi c¾t trùc tiÕp c¾t kim lo¹i trong qu¸ tr×nh gia c«ng. §Çu dao dã c¸c mÆt sau ®©y t¹o nªn: * MÆt tr-íc: MÆt cña ®Çu dao theo ®ã phoi tho¸t ra trong qu¸ tr×nh c¾t (cßn gäi lµ mÆt tho¸t) Tuú theo vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao, vËt liÖu gia c«ng, ®iÒu kiÖn c¾t, chÕ ®é c¾t mµ mÆt tr-íc cña dao tiÖn cã thÓ cã d¹ng: ph¼ng kh«ng cã c¹nh v¸t (h×nh 1-5a), ph¼ng cã c¹nh v¸t (h×nh1-5b), cong kh«ng cã c¹nh v¸t (h×nh 1-5c), mÆt tr-íc cong cã c¹nh v¸t ©m (h×nh1-5g). ChiÒu réng c¹nh v¸t f phô thuéc l-îng ch¹y dao ®-îc chän trong kho¶ng (0,21)mm. L-îng ch¹y dao cµng lín th× f lÊy cµng lín. H×nh 1-5. C¸c d¹ng mÆt tr-íc cña dao tiÖn * MÆt sau chÝnh: MÆt cña ®Çu dao ®èi diÖn víi bÒ mÆt ®ang gia c«ng cña chi tiÕt (cßn gäi lµ mÆt s¸t). *MÆt sau phô: MÆt cña ®Çu dao ®èi diÖn víi bÒ mÆt ®· gia c«ng cña chi tiÕt. Cã thÓ cã mét, hai hay nhiÒu mÆt sau phô. Giao tuyÕn cña c¸c mÆt t¹o thµnh c¸c l-ìi c¾t cña dao. * L-ìi c¾t chÝnh: Giao tuyÕn gi÷a mÆt tr-íc vµ mÆt sau chÝnh, gi÷ nhiÖm vô c¾t chñ yÕu trong qu¸ tr×nh gia c«ng. Tuú thuéc h×nh d¹ng mÆt tr-íc vµ mÆt sau chÝnh mµ l-ìi c¾t chÝnh cã thÓ th¼ng hoÆc cong. * L-ìi c¾t phô: Giao tuyÕn gi÷a mÆt tr-íc vµ mÆt sau phô. Trong qu¸ tr×nh c¾t, mét phÇn l-ìi l-ìi c¾t phô tham gia c¾t. L-ìi c¾t phô cã thÓ th¼ng hoÆc cong
  17. phô thuéc vµo d¹ng mÆt tr-íc vµ mÆt sau phô. Tuú theo sè l-îng mÆt sau phô, mµ dao c¾t cã thÓ cã mét, hai hoÆc nhiÒu l-ìi c¾t phô. * Mòi dao: PhÇn nèi tiÕp gi÷a l-ìi c¾t chÝnh vµ l-ìi c¾t phô. Mòi dao cã thÓ nhän (r = 0) hoÆc cã b¸n kÝnh cong r (r = 0,1 2)mm. b. Th©n dao: th©n dao dïng ®Ó ®ì ®Çu dao vµ g¸ kÑp dao lªn m¸y. MÆt c¾t ngang cña th©n dao cã thÓ trßn, vu«ng hoÆc ch÷ nhËt. KÝch th-íc mÆt c¾t ngang th©n dao ®-îc tiªu chuÈn ho¸. 1.4.3. VËt liÖu lµm dao §Ó tiÕt kiÖm c¸c lo¹i thÐp tèt, ®¾t tiÒn nh»m gi¶m gi¸ thµnh cña dông cô, ng-êi ta lµm phÇn c¾t cña dông cô b»ng c¸c lo¹i vËt liÖu cã tÝnh c¾t tèt, cßn th©n dao lµm b»ng thÐp kÕt cÊu th«ng dông. a. VËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao: Trong qu¸ tr×nh c¾t, ngoµi ®iÒu kiÖn ¸p lùc vµ nhiÖt ®é cao, dông cô c¾t cßn chÞu rung ®éng, mµi mßn... khiÕn cho tÝnh c¾t cña vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao chãng bÞ gi¶m thÊp. Do ®ã, muèn gi÷ ®-îc tÝnh c¾t trong mét kho¶ng thêi gian dµi, vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao cÇn ph¶i b¶o ®¶m nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n sau ®©y. * §é cøng cao: Muèn c¾t ®-îc kim lo¹i, vËt liÖu lµm phÇn c¾t ph¶i cã ®é cøng cao h¬n ®é cøng cña vËt liÖu gia c«ng. Yªu cÇu ®é cøng cña vËt liÖu lµm dao phô thuéc vµo ®é cøng cña vËt liÖu gia c«ng. Th«ng th-êng ®é cøng cña vËt liÖu gia c«ng n»m trong kho¶ng 200  240HB, do ®ã ®é cøng cña dao trung b×nh ph¶i n»m trong kho¶ng (60  65)HRC. * TÝnh chÞu nãng cao: TÝnh chÞu nãng cña vËt liÖu phÇn c¾t cña dông cô c¾t lµ kh¶ n¨ng gi÷ ®-îc ®é cøng cao vµ c¸c tÝnh c¾t kh¸c ë nhiÖt ®é cao (kh«ng bÞ chuyÓn biÕn vÒ tæ chøc kim lo¹i) trong mét thêi gian dµi. Dông cô c¾t khi lµm viÖc th-êng chÞu nhiÖt ®é rÊt cao (ë vïng c¾t cã khi nhiÖt ®é cao h¬n 10000C), do ®ã tÝnh chÞu nãng lµ mét trong nh÷ng tÝnh n¨ng rÊt quan träng cña vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao. * TÝnh chÞu mµi mßn tèt. PhÇn c¾t cña dông cô bÞ mµi mßn lµ mét trong nh÷ng d¹ng háng chñ yÕu cña dông cô c¾t. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµm cho phÇn c¾t cña dao chãng bÞ mµi mßn lµ hiÖn t-îng dÝnh gi÷a vËt liÖu gia c«ng vµ vËt liÖu lµm dao. TÝnh dÝnh ®-îc ®Æc tr-ng b»ng nhiÖt ®é ch¶y dÝnh gi÷a hai lo¹i vËt liÖu khi tiÕp xóc nhau. Lo¹i vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao tèt lµ lo¹i vËt liÖu cã nhiÖt ®é ch¶y dÝnh cao.
  18. Ng-êi ta còng thÊy r»ng khi ®é cøng cña vËt liÖu cµng cao th× kh¶ n¨ng chèng mµi mßn cña vËt liÖu cµng tèt, nghÜa lµ tÝnh mµi mßn cña vËt liÖu tû lÖ thuËn víi ®é cøng. * §é bÒn c¬ häc cao. Trong khi c¾t dông cô th-êng chÞu nh÷ng lùc vµ xung lùc rÊt lín. Kinh nghiÖm cho thÊy mét sè lín dông cô c¾t bÞ g·y, vì phÇn c¾t ngay trong qu¸ tr×nh c¾t, do ®ã vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao nµo cã ®é bÒn c¬ häc cµng cao th× tÝnh n¨ng sö dông cña nã cµng tèt. * TÝnh c«ng nghÖ cao: tÝnh c«ng nghÖ cña vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao ®-îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt: tÝnh t«i ®-îc, ®é thÊm t«i, møc tho¸t c¸c bon khi nhiÖt luyÖn, ®é dÎo ë tr¹ng th¸i nguéi vµ nãng, tÝnh dÔ gia c«ng b»ng c¾t. Cã mét sè lo¹i vËt liÖu tuy cã tÝnh c¾t tèt nh-ng kh«ng ®-îc sö dông lµm phÇn c¾t cña dông cô c¾t mét phÇn v× tÝnh c«ng nghÖ cña chóng kh«ng cao. Ngoµi nh÷ng yªu cÇu chñ yÕu nãi trªn, vËt liÖu lµm phÇn c¾t cña dao cßn cÇn ph¶i cã nh÷ng tÝnh n¨ng quan träng kh¸c nh- ®é dÉn nhiÖt cao, søc chèng va ch¹m cao vµ gi¸ thµnh ph¶i thÊp. §Ó lµm phÇn c¾t cña dông cô, ng-êi ta th-êng dïng c¸c nhãm vËt liÖu sau: thÐp c¸c bon dông cô, thÐp hîp kim dông cô, hîp kim cøng, vËt liÖu gèm...(C¸c nh·n hiÖu vËt liÖu dïng d-íi ®©y theo tiªu chuÈn cña Liªn X« cò.) * ThÐp c¸c bon dông cô: §Ó b¶o ®¶m ®é cøng vµ tÝnh chÞu mßn cao cã thÓ dïng thÐp c¸c bon dông cô cã hµm l-îng c¸c bon trong thÐp kh«ng thÊp h¬n 0,7%. Mét sè nh·n hiÖu hay ®-îc dïng: Y7  Y13 vµ c¸c lo¹i thÐp tèt: Y7A  Y13A (cã hµm l-îng phèt pho
  19. ThÐp hîp kim dông cô cã ®é cøng (62  68) HRC vµ ®é bÒn nhiÖt kho¶ng (300  350)0C. Ng-êi ta th-êng dïng 9XC ®Ó chÕ t¹o tar«, bµn ren, mòi khoan, mòi khoÐt, dao phay; thÐp XB dïng ®Ó chÕ t¹o nh÷ng dông cô cã ®é chÝnh x¸c cao vµ h×nh d¸ng phøc t¹p nh- mòi doa, ta r«, dao chuèt, dông cô lµm ren, dông cô ®o...; cßn thÐp cã nh·n hiÖu XB5 dïng lµm dông cô gia c«ng c¸c vËt liÖu rÊt cøng hoÆc c¸c dông cô cã l-ìi c¾t s¾c trong thêi gian dµi. ThÐp giã: lµ lo¹i thÐp c¸c bon dông cô nh-ng cã hµm l-îng cr«m (Cr), vonfram (W), vanadi (V) cao. ThÐp giã lµ lo¹i vËt liÖu lµm dao cã tÝnh c¾t tèt vµ ®-îc sö dông réng r·i nhÊt. ThÐp giã cã thÓ c¾t víi tèc ®é cao gÊp (2  4) lÇn, cã tuæi bÒn b»ng (8 15) lÇn so víi c¸c lo¹i thÐp c¸c bon dông cô kh¸c vµ thÐp hîp kim dông cô. ThÐp giã cã ®é cøng sau nhiÖt luyÖn HRC = (62  65) vµ ®é bÒn nhiÖt t = (600  650)0C. ThÐp giã cña Liªn X« cò vµ cña C«ng hoµ Liªn bang Nga ngµy nay cã kÝ hiÖu b»ng ch÷ “P” vµ sau ®ã lµ ch÷ sè chØ sè phÇn tr¨m trung b×nh cña von phê ram. Cã thÓ t¹m chia thÐp giã thµnh hai nhãm: Nhãm cã ®é bÒn nhiÖt trung b×nh (hay nhãm cã n¨ng suÊt trung b×nh) gåm c¸c thÐp cã nh·n hiÖu P18, P12 vµ P9; nhãm cã ®é bÒn nhiÖt cao (hay nhãm cã n¨ng suÊt cao) bao gåm c¸c thÐp cã nh·n hiÖu: P95; P144; P182; P9K5; P9K10; P10K55; P18K52 (Trong c¸c nh·n hiÖu trªn ch÷ - kÝ hiÖu vana®i; ch÷ K- kÝ hiÖu c« ban, cßn c¸c ch÷ sè ®øng s¸t sau c¸c ch÷ c¸i chØ sè phÇn tr¨m trung b×nh cña c¸c nguyªn tè ®ã). ThÐp giã dïng ®Ó chÕ t¹o nhiÒu lo¹i dông cô c¾t kh¸c nhau nh- c¸c lo¹i dao phay, c¸c lo¹i mòi khoan, mòi khoÐt, mòi doa, dao chuèt, c¸c lo¹i dông cô gia c«ng ren, gia c«ng r¨ng vµ dao tiÖn. Hîp kim cøng. Kh¸c víi c¸c lo¹i thÐp dông cô, hîp kim cøng (HKC) ®-îc chÕ t¹o b»ng ph-¬ng ph¸p luyÖn kim bét. C¸c c¸c bÝt vonfram (WC), c¸c bÝt titan (TiC) vµ c¸c bÝt tantan (TaC) ë d¹ng h¹t mÞn ®-îc trén víi chÊt dÝnh kÕt c« ban theo tØ lÖ thÝch hîp trong 24 giê. Sau ®ã ®em Ðp theo h×nh d¹ng cÇn thiÕt ë ¸p lùc (100  140)MN/mm2 vµ thiªu kÕt ë nhiÖt ®é (1400  1500)0C. C¸c c¸c bÝt quyÕt ®Þnh tÝnh chÞu nhiÖt cña HKC; hµm l-îng chÊt dÝnh kÕt cµng t¨ng th× ®é bÒn, tÝnh dÎo cña HKC cµng t¨ng nh-ng tÝnh chÞu nãng l¹i gi¶m. Cã thÓ ph©n c¸c nh·n hiÖu HKC thµnh 3 nhãm: - Nhãm mét c¸c bÝt. Tæ chøc cña nã gåm c¸c bÝt vonfram (WC) vµ chÊt dÝnh kÕt c« ban (Co), ký hiÖu lµ (BK). Nhãm BK gåm c¸c nh·n hiÖu: BK2, BK4, BK6, BK8, BK10, BK15, BK25. Ch÷ sè ®øng sau ch÷ K chØ tØ lÖ phÇn tr¨m c« ban, cßn l¹i lµ l-îng WC. PhÇn c¾t cña dao lµm b»ng HKC nhãm BK dïng ®Ó gia c«ng c¸c lo¹i vËt liÖu dßn (gang, ®ång thau) vµ vËt liÖu phi kim lo¹i.
  20. - Nhãm hai c¸c bÝt. Tæ chøc cña nã gåm WC +TiC + Co, ký hiÖu lµ “TK”. Nhãm TK cã c¸c nh·n hiÖu sau: T30K4, T15K6, T14K8, T60K6, T5K10. Ch÷ sè ®øng sau ch÷ T chØ tØ lÖ phÇn tr¨m cña TiC, cßn ch÷ sè ®øng sau ch÷ K chØ tØ lÖ phÇn tr¨m cña c« ban, cßn l¹i lµ l-îng WC. PhÇn c¾t cña dao lµm b»ng HKC nhãm TK dïng ®Ó gia c«ng c¸c vËt liÖu dÎo, vËt liÖu cã ®é bÒn vµ ®é cøng cao, vËt liÖu chÞu nãng vµ dïng ®Ó gia c«ng tinh. - Nhãm ba c¸c-bÝt. Tæ chøc cña nã gåm WC + TiC + TaC + Co, ký hiÖu lµ “TTK”. Nhãm TTK cã c¸c nh·n hiÖu sau: TT7K12, TT7K15. Ch÷ sè ®øng sau hai ch÷ TT chØ tØ lÖ phÇn tr¨m cña TiC + TaC, sau ch÷ K chØ tØ lÖ phÇn tr¨m cña Co, cßn l¹i lµ l-îng WC. PhÇn c¾t cña dao lµm b»ng HKC nhãm TTK dïng ®Ó gia c«ng c¸c lo¹i vËt liÖu cøng vµ cã ®é bÒn cao. HKC cã ®é cøng HRC = (71 75), ®é bÒn nhiÖt kho¶ng (9001000)0C nªn phÇn c¾t c¸c lo¹i dông cô c¾t chÕ t¹o tõ c¸c lo¹i vËt liÖu nµy cã thÓ c¾t víi tèc ®é cao. VËt liÖu gèm. Nhê cã tÝnh c¾t tèt, ®é bÒn nhiÖt cao (12000C), ®é cøng cao HRC =(75  80), nªn lo¹i vËt liÖu nµy ngµy cµng ®-îc chó ý nhiÒu trong ngµnh chÕ t¹o dông cô c¾t. Song v× giíi h¹n bÒn uèn thÊp vµ ®é dÉn nhiÖt kÐm nªn vËt liÖu gèm míi chØ sö dông cã kÕt qu¶ ®Ó gia c«ng b¸n tinh vµ tinh kim lo¹i khi qu¸ tr×nh c¾t kh«ng cã va ®Ëp vµ rung ®éng. C¸c lo¹i vËt liÖu tæng hîp. C¸c lo¹i vËt liÖu tæng hîp bao gåm kim c-¬ng nh©n t¹o, Nitrit Bo lËp ph-¬ng (elbo). Kim c-¬ng cã ®é cøng tÕ vi cao h¬n HKC kho¶ng (5  6) lÇn, tÝnh dÉn nhiÖt cao h¬n (1,5  2,5) lÇn nh-ng cßn nh-îc ®iÓm lµ gißn, ®é chÞu nhiÖt kh«ng cao (800 1000)oC vµ gi¸ thµnh chÕ t¹o cßn cao nªn chØ dïng ®Ó mµi s¾c vµ mµi bãng dông cô c¾t. Dao tiÖn kim c-¬ng chñ yÕu ®-îc dïng ®Ó gia c«ng HKC, kim lo¹i mµu, còng nh- vËt liÖu phi kim lo¹i ë tèc ®é c¾t cao. Ngoµi nh÷ng -u ®iÓm nh- kim c-¬ng, elbo cßn cã ®é bÒn nhiÖt cao t=(20000C) nªn nã rÊt cã triÓn väng trong ngµnh chÕ t¹o dông cô. HiÖn nay elbo ®-îc sö dông réng r·i ®Ó lµm ®¸ mµi. b. VËt liÖu lµm th©n dao: vËt liÖu lµm th©n dao ph¶i cã ®é bÒn uèn vµ ®é dÉn nhiÖt tèt, gi¸ thµnh kh«ng cao. Th-êng ng-êi ta dïng c¸c lo¹i vËt liÖu cã nh·n hiÖu sau ®Ó lµm vËt liÖu th©n dao: C40, C45, C40X hoÆc Y7  Y9. c. Ph-¬ng ph¸p g¾n vËt liÖu phÇn c¾t lªn th©n dao: * Hµn dÝnh (H×nh 1-6a) * KÑp b»ng c¬ khÝ (H×nh 1-6b)
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2