Giáo trình giải thích quan điểm về nền kinh tế đã và đang tồn tại nhiều hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất p2

Chia sẻ: Defwsdg Sdgsg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

94
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình giải thích quan điểm về nền kinh tế đã và đang tồn tại nhiều hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất p2', kinh tế - quản lý, kinh tế học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình giải thích quan điểm về nền kinh tế đã và đang tồn tại nhiều hình thức sở hữu khác nhau về tư liệu sản xuất p2

cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng nhÊt lµ thÞ trêng quèc tÕ. 4. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc vµ sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc. a. Vai trß ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña kinh tÕ nhµ níc. - Trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc víi b¶n chÊt vèn cã cña nã l¹i n¾m gi÷ c¸c ngµnh, lÜnh vùc then chèt vµ träng yÕu, nªn trë thµnh nh©n tè kinh tÕ ®¶m b¶ocho kinh tÕ hµng ho¸ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. - CÇn ý thøc r»ng tÝnh hiÖn thùc cña vai trß ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña kinh tÕ nhµ níc chØ ®îc kh¼ng ®Þnh khi nã ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c; khi nã sím ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý thoe híng n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶, ®øng v÷ng vµ chiÕn th¾ng trong m«i trêng hîp t¸c vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . 10
b. Vai trß qu¶n lý cña nhµ níc nh©n tè ®¶m b¶o cho ®Þnh híng XHCN cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. - Sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ bªn c¹nh mÆt tÝch cùc, ®em l¹i sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng trëng kinh tÕ cao (®©y lµ mÆt chñ yÕu) cña nã, mÆt kh¸c, nã kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khuyÕt tËt vÒ mÆt x· héi nh: Ph¸ s¶n, khñng ho¶ng, ph©n ho¸ giµu nghÌo, lõa ®¶o, gi¶ dèi, ¸p bøc, bÊt c«ng, tµn ph¸ m«i trêng . nh÷ng khuyÕt tËt nµy ®ßi hái cã sù qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc. - NÒn kinh tÕ hµng ho¸ hay kinh tÕ thÞ trêng gi÷a c¸c níc ngoµi sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ sù ph©n phèi lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c tÇng líp d©n c do kinh tÕ hµng ho¸ ®em l¹i nh»m môc ®Ých g×, cã lîi cho ai? Cßn cã sù kh¸c biÖt kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ ë tr×nh ®é qu¶n lý theo c¬ chÕ thÞ trêng cña nhµ níc. Nh÷ng sù kh¸c nhau nµy l¹i ®îc quyÕt ®Þnh bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ nhµ níc vµ tÝnh chÊt cña nhµ níc ë mçi níc. ë nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn: nhê biÕt sö dông nhiÒu thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ; ®iÒu chØnh l¹i c¸c quan hÖ së h÷u; sö dông nhiÒu c«ng cô 11
tÝnh to¸n vµ nhiÒu lý thuyÕt qu¶n lý kinh tÕ hiÖn ®¹i l¹i tr¶i qua nhiÒu thÕ kû h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nªn ®· ®a kinh tÕ hµng ho¸ tõ h×nh th¸i tÕ bµo sang h×nh th¸i bao trïm, t¹o ra nh÷ng mét kiÓu nhµ níc mµ sù t¸c ®éng vÜ m« cña nã vµo nÒn kinh tÕ lu«n tu©n thñ c¸c quy luËt kinh tÕ cña thÞ trêng, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ kh¸ cao t¹o ®iÒu kiÖn kh¾c phôc khuyÕt tËt vÒ mÆt x· héi cña nã. -Níc ta do chÞu ¶nh hëng l©u ngµy cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu, bao cÊp, nªn hÖ thèng ng©n hµng, tÝnh dông, thuÕ, gi¸ c¶, quü b¶o hiÓm víi t c¸ch lµ nh÷ng c«ng cô ®Ó nhµ níc ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ hµng ho¸, nhng l¹i cha ®ång bé; x· héi cha quen tËp qu¸n chÊp hµnh luËt ph¸p trong ho¹t ®éng kinh doanh bé m¸y nhµ níc hiÓu biÕt Ýt vÒ c¬ chÕ thÞ trêng, thiÕu c¸c chiÕn lîc kinh tÕ mang tÝnh khoa häc vµ thùc tiÔn cßn lóng tóng trong c¸ch qu¶n lý vÜ m«. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, phÊn ®Êu n©ng cao n¨ng lùc vµ t¨ng cêng c¸c c«ng cô vµ do ®ã n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc lµ xu híng vËn ®éng kh¸ch quan cña níc ta tríc m¾t lÉn l©u dµi. ChÝnh v× thÕ mµ §¶ng ta chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n 12
lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. ë nhµ níc "cña d©n, do d©n, v× d©n díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt b¶o ®¶m tÝnh ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa". Nhê kÕt qu¶ cña sù ®æi míi cña thËp niªn gÇn ®©y, vai trß qu¶n lý cña nhµ níc ®· ®îc t¨ng cêng. B»ng c¸c c«ng cô ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, c¸c thiÕt chÕ vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt kh¸c, Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ hµng ho¸; ng¨n ngõa, h¹n chÕ tÝnh tù ph¸t vµ c¸c khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ trêng. Cã htÓ nãi c¸c ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ hµng ho¸ nh ®· ph©n tÝch ë trªn cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña sù phana tÝch thùc tr¹ng vµ xu híng vËn ®éng néi t¹i cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë níc ta hiÖn nay vµ trong t¬ng lai. C¸c ®Æc ®iÓm nµy b¾t nguån tõ sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña kinh tÕ hµng ho¸ (quy luËt tiÒn tÖ, quy luËt lu th«ng tiÒn tÖ, quy luËt c¹nh tranh vµ quy luËt cung cÇu hµng ho¸); b¾t nguån tõ vai trß ®Þnh híng cña kinh tÕ nhµ 13
níc vµ vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc ë níc ta. Nhµ níc cña d©n do d©n v× d©n quyÕt ®Þnh. II. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ níc ta trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 1. Kh¸i niÖm vÒ héi nhËp: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh g¾n bã mét c¸ch h÷u c¬ nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi gãp phÇn khai th¸c c¸c nguån lùc bªn trong mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 2. Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: 2.1. Nguyªn t¾c cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: BÊt k× mét quèc gia nµo khi tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i tu©n thñ theo nh÷ng nguyªn t¾c cña c¸c tæ chøc ®ã nãi riªng vµ nguyªn t¾c cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi chung. Sau ®©y lµ mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n cña héi nhËp: - Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c quèc gia; tiÕp cËn thÞ trêng c¸c níc, c¹nh tranh c«ng b»ng, ¸p dông c¸c hµnh 14
®éng khÈn cÊp trong trêng hîp cÇn thiÕt, dµnh u ®·i cho c¸c níc ®ang vµ chËm ph¸t triÓn. §èi víi tõng tæ chøc cã nguyªn t¾c cô thÓ riªng biÖt. 2.2. Néi dung cña héi nhËp (chñ yÕu lµ néi dung héi nhËp WTO): Néi dung cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ më cöa thÞ trêng cho nhau, thùc hiÖn thuËn lîi ho¸, tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t: - VÒ th¬ng m¹i hµng ho¸: c¸c níc cam kÕt b·i bá hµng rµo phi thuÕ quan nh QUOTA, giÊy phÐp xuÊt khÈu..., biÓu thuÕ nhËp khÈu ®îc gi÷ hiÖn hµnh vµ gi¶m dÇn theo lÞch tr×nh tho¶ thuËn... - VÒ th¬ng m¹i dÞch vô, c¸c níc më cöa thÞ trêng cho nhau víi c¶ bèn ph¬ng thøc: cung cÊp qua biªn giíi, sö dông dÞch vô ngoµi l·nh thæ, th«ng qua liªn doanh, hiÖn diÖn - VÒ thÞ trêng ®Çu t: kh«ng ¸p dông ®èi víi ®Çu t níc ngoµi yªu cÇu vÒ tØ lÖ néi ®Þa ho¸, c©n b»ng xuÊt nhËp 15
khÈu vµ h¹n chÕ tiÕp cËn nguån ngo¹i tÖ, khuyÕn khÝch tù do ho¸ ®Çu t... 3. Vai trß cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi ViÖt Nam: Trong thêi ®¹i ngµy nay, më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang lµ 1 trong nh÷ng vÉn ®Ò thêi sù ®èi víi hÇu hÕt c¸c níc. Níc nµo ®ãng cöa víi thÕ giíi lµ ®i ngîc xu thÕ chung cña thêi ®¹i, khã tr¸nh khái r¬i vµo l¹c hËu. Tr¸i l¹i, më cöa héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tuy cã ph¶i tr¶ gi¸ nhÊt ®Þnh song ®ã lµ yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mçi níc. Bëi víi nh÷ng tiÕn bé trªn lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ truyÒn th«ng vµ tin häc, th× gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng cã mèi liªn kÕt chÆt chÏ, nhÊt lµ trªn lÜnh vùc kinh tÕ. Xu híng toµn cÇu ho¸ ®îc thÓ hiÖn râ ë sù ph¸t triÓn vît bËc cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. VÒ th¬ng m¹i: trao ®æi bu«n b¸n trªn thÞ trêng thÕ giíi ngµy cµng gia t¨ng. Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, gi¸ trÞ trao ®æi bu«n b¸n trªn thÞ trêng toµn cÇu ®· t¨ng 12 lÇn. C¬ cÊu kinh tÕ cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ. C«ng nghiÖp nhêng chç cho dÞch vô. VÒ tµi chÝnh, sè lîng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n thÕ giíi ®· t¨ng gÊp 3 lÇn trong 10 n¨m qua. Sù ra ®êi vµ 16
ngµy cµng lín m¹nh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ lµ mét phÇn cña quèc tÕ ho¸. Nã gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña c¸c níc ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a. Tuy nhiªn trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ c¸c níc giµu lu«n cã nh÷ng lîi thÕ vÒ lùc lîng vËt chÊt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. Cßn c¸c níc nghÌo cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm dÔ bÞ thua thiÖt, thêng ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Lµ mét níc nghÌo trªn thÕ giíi, sau mÊy chôc n¨m bÞ chiÕn tranh tµn ph¸, ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng, tõ mét nÒn kinh tÕ tù tóc nghÌo nµn b¾t ®Çu më cöa tiÕp xóc víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng réng lín ®Çy rÉy nh÷ng søc Ðp, khã kh¨n. Nhng kh«ng v× thÕ mµ chóng ta bá cuéc. Tr¸i l¹i, ®øng tríc xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu, nhËn thøc ®îc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc mµ héi nhËp ®em l¹i, ViÖt Nam, mét bé phËn cña céng ®ång quèc tÕ kh«ng thÓ khíc tõ héi nhËp. ChØ cã héi nhËp ViÖt Nam míi khai th¸c hÕt nh÷ng néi lùc s½n cã cña m×nh ®Ó t¹o ra nh÷ng thuËn lîi ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy mµ ®¹i héi §¶ng VII cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam n¨m 1991 ®· ®Ò ra ®êng lèi chiÕn lîc: “ Thùc 17
hiÖn ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ, më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i “. §Õn ®¹i héi ®¶ng VIII, nghÞ quyÕt TW4 ®· ®Ò ra nhiÖm vô: ” gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ, ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc tõ bªn ngoµi, x©y dùng mét nÒn kinh tÕ míi, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi “. 3.2 Thêi c¬ ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp: Tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng. Nh÷ng c¬ héi cña héi nhËp ®em l¹i mµ ViÖt Nam tËn dông ®îc mét c¸ch triÖt ®Ó sÏ lµm bµn ®¹o ®Ó nÒn kinh tÕ sím s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u. 3.2.1 Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ gãp phÇn më réng thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam: Néi dung cña héi nhËp lµ më cöa thÞ trêng cho nhau, v× vËy, khi ViÖt Nam gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ sÏ më réng quan hÖ b¹n hµng. Cïng víi viÖc ®îc hëng u ®·i vÒ thuÕ quan, xo¸ bá hµng rµo phi thuÕ quan vµ c¸c chÕ ®é ®·i ngé kh¸c ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi. ChØ tÝnh trong ph¹m vi khu 18