Giáo trình Hệ điều hành Linux - Cao đẳng nghề Đắk Lắk

LỜI NÓI ĐẦU<br /> Linux là tên gọi của một hệ điều hành máy tính và cũng là tên hạt nhân của hệ<br /> điều hành, nó có lẽ là một ví dụ nổi tiếng nhất của phần mềm tự do và của việc phát<br /> triển mã nguồn mở. Để góp phần giúp giáo viên và học sinh, sinh viên có thêm tư liệu<br /> trong việc học tập và giảng dạy. Giáo trình được xây dựng nhằm giúp học sinh, sinh<br /> viên hiểu được các khái niệm cơ bản, chức năng, nhiệm vụ của hệ điều hành nói<br /> chung, bước đầu làm quen và làm chủ được hệ điều hành Linux, cũng như việc phát<br /> triển các ứng dụng trên nền Linux. Từ đó, học sinh, sinh viên có nền tảng cơ bản để<br /> sẵn sàng cho các dự án phát triển ứng dụng trên Linux, hay bắt đầu nghề nghiệp quản<br /> trị hệ điều hành Linux sau khi ra trường. Đây là giáo trình Hệ điều hành Linux được<br /> biên soạn bởi nhóm tác giả nhằm giúp cho việc nghiên cứu, tìm hiểu về một hệ điều<br /> hành mới như Linux giúp cho chúng ta có một cái nhìn rộng hơn về tin học. Linux và<br /> các phần mềm mã nguồn mở cung cấp cho người sử dụng mã nguồn của chương trình.<br /> Xuất phát từ thực tế nhu cầu học tập của học sinh, sinh viên chuyên nghành<br /> CNTT nói chung và học sinh, sinh viên trường Cao đẳng nghề Đăk Lăk nói riêng.<br /> Chúng tôi viết cuốn giáo trình này bám sát theo chương trình khung môn học/mô đun<br /> của trường, để phục vụ cho học sinh, sinh viên theo học Môn học/ mô đun “Hệ điều<br /> hành Linux”.<br /> Do đang trong quá trình xây dựng giáo trình và bài giảng một cách khoa học và<br /> chuyên nghiệp. Vì vậy trong quá trình dịch và biên soạn tài liệu không trabnhs khỏi<br /> những thiếu sót. Rất mong được sự đống góp ý kiến của người đọc để tài liệu ngay<br /> càng được hoàn chỉnh hơn. Nhóm biên soạn xin chân thành cảm ơn.<br /> Nhóm biên soạn<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................... 1<br /> MỤC LỤC ..................................................................................................................... 2<br /> Chương 1: Giới thiệu hệ điều hành Linux ................................................................. 6<br /> 1.1. Lịch sử phát triển của Linux ................................................................................... 6<br /> 1.2. Ưu nhược điểm của Linux .............................................................................. 7<br /> 1.2.1. Những ưu điểm của Linux...................................................................... 7<br /> 1.2.2. Nhược điểm của Linux ........................................................................... 8<br /> 1.3. Kiến trúc của hệ điều hành Linux ................................................................... 9<br /> 1.3.1. Hạt nhân ................................................................................................. 9<br /> 1.3.2. Shell ....................................................................................................... 9<br /> 1.3.3. Các tiện ích .......................................................................................... 10<br /> 1.3.4. Chương trình ứng dụng ........................................................................ 10<br /> 1.4. Các đặc tính cơ bản của Linux ...................................................................... 10<br /> 1.4.1. Tốc độ cao ............................................................................................ 10<br /> 1.4.2. Bộ nhớ ảo ............................................................................................. 10<br /> 1.4.3. Sử dụng chung thư viện........................................................................ 10<br /> 1.4.4. Sử dụng chung chlương trình xử lý văn bản......................................... 10<br /> 1.4.5. Sử dụng chung giao diện cửa sổ ........................................................... 10<br /> 1.4.6. Các tiện ích sao lưu dữ liệu .................................................................. 11<br /> 1.4.7. Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ lập trình ........................................................... 11<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 11<br /> Chương 2: Cài đặt hệ điều hành Linux .................................................................... 12<br /> 2.1. Chuẩn bị cài đặt ............................................................................................ 12<br /> 2.1.1. Chọn cấu hình phần cứng ..................................................................... 12<br /> 2.1.2. Dung lượng đĩa và bộ nhớ .................................................................... 12<br /> 2.1.3. Những cách cài đặt Linux .................................................................... 13<br /> 2.1.4. Phân vùng ổ đĩa cứng ........................................................................... 13<br /> 2.1.5. Chọn cấu hình phần cứng ..................................................................... 13<br /> 2.2. Tiến hành cài đặt .......................................................................................... 14<br /> 2.2.1. Các cách cài đặt.................................................................................... 14<br /> 2.2.2. Trình tự cài đặt ..................................................................................... 14<br /> 2.2.3. Thiết lập cấu hình mạng ....................................................................... 24<br /> 2.2.4. Thiết lập trương khoản người dùng ...................................................... 24<br /> 2.2.5. Thiết lập cấu hình xác thực .................................................................. 25<br /> 2.2.6. Chọn các gói phần mềm cài đặt............................................................ 25<br /> 2.2.7. Thiết lập cấu hình X Window .............................................................. 26<br /> 2.2.8. Cài đặt các gói phần mềm .................................................................... 27<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 28<br /> Chương 3 Các khái niệm cơ bản trong Linux ......................................................... 29<br /> 3.1. Màn hình làm việc ........................................................................................ 29<br /> 3.1.1. Đăng nhập ............................................................................................ 29<br /> 3.1.2. Sử dụng shell prompt (Terminal) ......................................................... 29<br /> 3.1.3. Tạo account mới ................................................................................... 29<br /> 3.1.4. Nautilus- File Manager ........................................................................ 29<br /> 3.1.5. Start here .............................................................................................. 30<br /> 3.2. Giao diện đồ họa và giao diện dòng lệnh ...................................................... 30<br /> 3.2.1. Giao diện đồ họa .................................................................................. 30<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3.2.2. Giao diện dòng lệnh ............................................................................. 34<br /> 3.3. Hệ thống tập tin ............................................................................................ 35<br /> 3.3.1. Các kiểu file có trong Linux ................................................................. 35<br /> 3.3.2. Quy ước tên file trong Linux ................................................................ 36<br /> 3.3.3. Cấu trúc hệ thống file của Linux .......................................................... 37<br /> 3.4. Cấu hình phần cứng ...................................................................................... 38<br /> 3.4.1. Cấu hình DHCP Server ......................................................................... 38<br /> 3.4.2. Cấu hình Web Server ........................................................................... 39<br /> 3.4.3. Network Card ...................................................................................... 39<br /> 3.5. Quản lý tiến trình .......................................................................................... 41<br /> 3.5.1. Khái niệm ............................................................................................. 41<br /> 3.5.2. Các lệnh cơ bản trong quản lý tiến trình............................................... 43<br /> 3.6. Tập tin và thư mục ........................................................................................ 46<br /> 3.6.1. Một số khái niệm................................................................................. 46<br /> 3.6.2. Các lệnh trong hệ thống tập tin ............................................................ 47<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 50<br /> Chương 4: Cài đặt phần mềm trong hệ điều hành Linux ....................................... 51<br /> 4.1. RPM là gì? .................................................................................................... 51<br /> 4.1.1. Khái niệm ............................................................................................. 51<br /> 4.1.2. Quản lý gói........................................................................................... 51<br /> 4.1.3. Đặc tính của RPM ................................................................................ 51<br /> 4.2. Sử dụng công cụ dòng lệnh RPM ................................................................. 52<br /> 4.2.1. Lệnh rpm .............................................................................................. 52<br /> 4.2.2. Cài đặt phần mềm bằng rpm ............................................................... 52<br /> 4.2.3. Loại bỏ phần mềm đã cài đặt trong hệ thống....................................... 53<br /> 4.2.4. Nâng cấp phần mềm ............................................................................ 53<br /> 4.2.5. Truy vấn các phần mềm ...................................................................... 53<br /> 4.3. Cài đặt các gói dạng TAR............................................................................. 54<br /> 4.3.1. Chuẩn bị cài đặt.................................................................................... 55<br /> 4.3.2. Tiến hành cài đặt .................................................................................. 55<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 56<br /> Chương 5: Các ứng dụng phần mềm phổ biến trong Linux................................... 57<br /> 5.1. Bộ phần mềm văn phòng OpenOffice .......................................................... 57<br /> 5.1.1. Hỗ trợ unicode ..................................................................................... 57<br /> 5.1.2. Open wrtiter (~Ms Word) .................................................................... 57<br /> 5.1.3. Open calc (~Ms Excel) ......................................................................... 57<br /> 5.1.4. Open base (~Ms Access) ...................................................................... 57<br /> 5.2. Các phần mềm Internet ................................................................................. 58<br /> 5.2.1. Web Hosting ........................................................................................ 58<br /> 5.2.2. Gửi Và Nhận Thư từ Webmail ............................................................. 58<br /> 5.3. Các phần mềm Multimedia ........................................................................... 60<br /> 5.3.1. Một số phần mềm multimedia .............................................................. 60<br /> 5.3.2. Hình ảnh giao diện của một số phần mềm multimedia ......................... 60<br /> 5.3.3. Trình xử lý ảnh The GIMP ................................................................... 61<br /> 5.4. Các phần mềm hệ thống ............................................................................... 61<br /> 5.4.1. Shell thiết lập các tập tin ...................................................................... 61<br /> 5.4.2. Cài đặt các file .rpm ............................................................................. 61<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 62<br /> <br /> 3<br /> <br /> Chương 6: Giao diện dòng lệnh ................................................................................ 63<br /> 6.1. Khái niệm Shell ............................................................................................ 63<br /> 6.1.1 Khái niệm .............................................................................................. 63<br /> 6.1.2. Phân loại .............................................................................................. 63<br /> 6.2. Một số lệnh cơ bản ....................................................................................... 63<br /> 6.2.1. Lệnh liên quan đến hệ thống ................................................................ 63<br /> 6.2.2. Lệnh thao tác trên tập tin ...................................................................... 64<br /> 6.2.3. Lệnh khi làm việc trên terminal ........................................................... 64<br /> 6.3. Sử dụng phím tắt .......................................................................................... 65<br /> 6.3.1. Trong terminal..................................................................................... 65<br /> 6.3.2. Trong GNOME .................................................................................... 65<br /> 6.3.3. Trong OpenOffice ................................................................................ 65<br /> 6.3.4. Trong vi (vim) ...................................................................................... 65<br /> 6.4. Cú pháp lệnh................................................................................................. 66<br /> 6.4.1. Tạo thư mục ......................................................................................... 66<br /> 6.4.2. Xóa thư mục với lệnh rmdir ................................................................. 66<br /> 6.4.3. Xem đường dẫn thư mục hiện thời với lệnh pwd ................................. 66<br /> 6.4.4. Lệnh đổi tên thư mục với lệnh mv ....................................................... 67<br /> 6.4.5. Tạo file với lệnh touch ......................................................................... 67<br /> 6.4.6. Tạo file với lệnh cat ............................................................................. 67<br /> 6.5. Cấu hình Shell .............................................................................................. 67<br /> 6.5.1. Thiết lập môi trường terminal .............................................................. 67<br /> 6.5.2. Thiết lập môi trường Shell ................................................................... 68<br /> 6.6. Lập trình Shell .............................................................................................. 68<br /> 6.6.1. Lệnh echo ............................................................................................. 68<br /> 6.6.2. Lệnh read ............................................................................................. 69<br /> 6.6.3. Sử dụng biến ........................................................................................ 69<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 70<br /> Chương 7: Hệ thống tập tin ...................................................................................... 71<br /> 7.1. Khái niệm hệ thống tập tin............................................................................ 71<br /> 7.1.1. Khái niệm ............................................................................................. 71<br /> 7.1.2. Một số nội dung liên quan đến tên file (bao gồm cả tên thư mục)........ 71<br /> 7.2. Các công cụ tìm kiếm tập tin ........................................................................ 72<br /> 7.2.1. Lệnh Find ............................................................................................. 72<br /> 7.2.2. Tìm kiếm với các tiêu chí khác ............................................................ 73<br /> 7.2.3. Khắc phục lỗi thường gặp .................................................................... 73<br /> 7.3. Di chuyển trong hệ thống tập tin .................................................................. 73<br /> 7.3.1. Sao chép file với lệnh cp ...................................................................... 73<br /> 7.3.2. Di chuyển tới thư mục khác ................................................................. 75<br /> 7.3.3. Sao chép thư mục ................................................................................. 75<br /> 7.3.4. Di chuyển thư mục ............................................................................... 75<br /> 7.4. Quản lý ổ đĩa và phân vùng .......................................................................... 75<br /> 7.4.1. Các lệnh quản lý ổ đĩa .......................................................................... 75<br /> 7.4.2. Phân vùng ............................................................................................ 76<br /> 7.5. Bảo trì hệ thống tập tin ................................................................................. 76<br /> 7.5.1. Quyền hạn ............................................................................................ 76<br /> 7.5.2. Lệnh chmd, chown, chgrp .................................................................... 78<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 79<br /> <br /> 4<br /> <br /> Chương 8: Quản lý người dùng ................................................................................ 80<br /> 8.1. Khái niệm tài khoản người dùng .................................................................. 80<br /> 8.2. Hệ thống quản lý người dùng ....................................................................... 80<br /> 8.2.1. Quyền truy nhập ................................................................................... 80<br /> 8.2.2. Tạo tài khoản người dùng .................................................................... 82<br /> 8.2.3. Thay đổi thông tin của tài khoản .......................................................... 83<br /> 8.2.4. Tạm khóa tài khoản người dùng ........................................................... 83<br /> 8.2.5. Hủy tài khoản ...................................................................................... 83<br /> 8.3. Các lệnh quản lý người dùng ........................................................................ 83<br /> 8.3.1. File /etc/passwd .................................................................................... 83<br /> 8.3.2. Thêm người dùng với lệnh useradd ...................................................... 84<br /> 8.3.3. Thay đổi thuộc tính người dùng ........................................................... 85<br /> 8.3.4. Xóa bỏ một người dùng (lệnh userdel) ................................................. 86<br /> 8.4. Phân quyền trên hệ thống tập tin .................................................................. 86<br /> Câu hỏi ôn tập chương ................................................................................................. 87<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 88<br /> <br /> 5<br /> <br />