Tham khảo tài liệu 'giáo trình hình thành chiến lược ứng dụng nguyên lý quốc hữu hóa doanh nghiệp tư bản tư nhân p3', khoa học xã hội, kinh tế chính trị phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Giáo trình hình thành chiến lược ứng dụng nguyên lý quốc hữu hóa doanh nghiệp tư bản tư nhân p3
- Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë
níc ta së dÜ thµnh phÇn KTNN gi÷ vai trß chñ ®¹o bëi v×
nh÷ng lý do chÝnh sau:
Thø nhÊt, chóng ta ®Òu biÕt “chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp
trung cña kinh tÕ ”. NÒn chÝnh trÞ cña ViÖt Nam do §¶ng
Céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o víi môc tiªu da níc ta tiÕn
lªn CNXH, thùc hiÖn “d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng
b»ng d©n chñ v¨n minh”. Thµnh phÇn KTNN cña níc ta
mµ tríc hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc còng ph¶i phôc
vô cho nhiÖm vô nµy.
Trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta do h¹n
chÕ cña tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cßn thÊp, c¸c
quan hÖ së h÷u cßn tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc, do ®ã nÒn
kinh tÕ níc ta ë giai ®o¹n nµy lµ mét nÒn kinh tÕ hçn hîp
nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng. Tuy v©y,
c¬ chÕ thÞ trêng kh«ng ph¶i lµ hiÖn th©n cña sù hoµn h¶o.
Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm to lín cña nã mµ kh«ng ai cã thÓ
phñ nhËn th× nã còng tån t¹i nh÷ng khuyÕt tËt nh: g©y ra
sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi, khñng ho¶ng kinh tÕ,
c¸c tÖ n¹n x· héi vv ®iÒu ®ã ®ßi hái c¬ chÕ thÞ trêng ph¶i
- cã bµn tay qu¶n lý, ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc. Vµ c«ng cô h÷u
hiÖu nhÊt mµ th«ng qua nã nhµ níc thÓ hiÖn vai trß ®iÒu
tiÕt cña m×nh ®ã lµ thµnh ph©n KTNN. ChØ cã KTNN míi
cã thÓ b¶o ®¶m v÷ng ch¾c ®Þnh híng XHCN, ®¶m b¶o cho
lîi Ých cña ngêi lao ®éng, kh¾c phôc nh÷ng tiªu cùc,
khuyÕt tËt vµ h¹n chÕ cña c¬ chÕ thÞ trêng, ph©n phèi l¹i
thu nhËp quèc d©n mét c¸ch c«ng b»ng lµ ®éng lùc thóc ®Èy
ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng kinh tÕ, g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi
sèng nh©n d©n, víi tiÕn bé vµ c«ng b¨ng x· héi. Vai trß ®ã
cña KTNN ®· ®îc chøng minh qua thc tiÔn ph¸t triÓn
kinh tÕ vµ æn ®Þnh x· héi ë níc ta sau ®æi míi ®Õn nay:
§Çu nh÷ng n¨m 1990 mÆc dï gÆp ph¶i hoµn c¶nh hÕt
søc khã kh¨n, kh¾c nghiÖt nh: thÓ chÕ x· héi ë Liªn X« vµ
c¸c níc §«ng ¢u sôp ®æ. MÜ thùc hiÖn chÝnh s¸ch bao
v©y, cÊm vËn, khñng ho¶ng kinh tÕ, tµi chÝnh khu vùc 1997
– 1998 t¸c ®éng m¹nh, thiªn tai liªn tiÕp x¶y ra viÖc
chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ
trêng ®Þnh híng XHCN cã nh÷ng thêi c¬ vµ thuËn lîi
míi nhng bao hµm c¶ nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. Song
chóng ta vÉn ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín vµ rÊt quan
träng GDP n¨m 2000 t¨ng gÊp 2 lÇn n¨m 1990, t×nh h×nh
- chÝnh trÞ x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh, ®êi sèng cña c¸c tÇng líp
nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, quèc phßng an ninh ®îc t¨ng
cêng, søc m¹nh vÒ mäi mÆt cña níc ta ®· lín h¬n nhiÒu
so víi 10 n¨m tríc. KÕt qu¶ trªn cã ®îc lµ do sù l·nh ®¹o
®óng ®¾n cña §¶ng, trong ®ã KTNN gãp phÇn rÊt to lín.
N¨m 2000 DNNN lµm ra 39,5% GDP vµ ®ãng gãp 39,2%
tæng thu ng©n s¸ch, chiÕm 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu
DNNN lµ ®èi t¸c chñ yÕu trong hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi,
chiÕm 98% sè dù ¸n liªn doanh víi níc ngoµi. DNNN cã
n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh lín, c¬ cÊu ngµy cµng hoµn
thiÖn vµ tõng bíc më réng thÞ trêng trong vµ ngoµi níc.
C¸c tæng c«ng ty cã quy m« lín tuy chØ chiÕm 24,8% tæng
sè DNNN nhng n¾m gi÷ 65% tæng sè vèn vµ 61% sè lao
®éng, tr×nh ®é c«ng nghÖ qu¶ lý cã nhiÒu tiÕn bé. ChÊt
lîng, hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña DNNN ®îc n©ng lªn,
gãp phÇn chñ yÕu ®Ó KTNN thùc hiÖn ®îc vai trß chñ ®¹o,
®¶m b¶o æn ®Þnh chÝnh trÞ – x· héi. §©y còng lµ lùc lîng
quan träng thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi, kh¾c phôc hËu
qu¶ thiªn tai vµ ®¶m b¶o s¶n xuÊt dÞch vô thiÕt yÕu cho an
ninh quèc phßng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh KTNN nãi chung vµ
c¸c DNNN nãi riªng ®· gãp phÇn quan träng vµo thµnh tùu
to lín cña sù nghiÖp ®æi míi ®a ®Êt níc tho¸t ra khái
- khñng ho¶ng kinh tÕ – x· héi. §øng v÷ng tríc nh÷ng t¸c
®éng cña khñng ho¶ng kinh tÕ quèc tÕ, khu vùc. T¹o tiÒn ®Ò
cho thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo
®Þnh híng XHCN.
Thø hai lµ KTNN lu«n n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ then chèt,
träng yÕu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n do ®ã chØ cã KTNN
míi cã kh¶ n¨ng chi phèi, dÉn d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c, ®¶m b¶o ®îc c¸c môc tiªu ph¸t triÓn KT-XH, thùc
hiÖn CNH-H§H trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng vÉn cha hoµn
thiÖn, ngêi d©n cã thu nhËp thÊp, tÝch luü kh«ng ®ñ t¹o
nguån ®Çu t c¬ b¶n, kinh tÕ t nh©n cßn nhá bÐ th× DNNN
cã vai trß huy ®éng vèn ®Çu t x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh
lín, hiÖn ®¹i. MÆt kh¸c víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña
nÒn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i cã mét c¬ së h¹ tÇng tèt ®Ó b¶o
®¶m cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ bÒn v÷ng.
Nhng thêng th× nh÷ng ngµnh nµy ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu
t lín, thêi gian thu håi vèn chËm hoÆc cã l·i suÊt thÊp nh
c¸c ngµnh: giao th«ng vËn t¶i, gi¸o dôc, y tÕ, n¨ng lîng
vv §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ níc ph¶i ®Çu
t trùc tiÕp vµo c¸c lÜnh vùc nµy nh»m cñng cè thªm néi lùc
cho thµnh phÇn KTNN ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc ®Ých: dÉn d¾t
- nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN, ®¶m b¶o cho
nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn, v÷ng ch¾c, chèng
khñng ho¶ng kinh tÕ, ng¨n ngõa nh÷ng ®ét biÕn xÊu trong
nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra DNNN lµ lùc lîng vËt chÊt chñ lùc
®Ó nhµ níc can thiÖp, b×nh æn thÞ trêng, h¹n chÕ ¶nh
hëng xÊu cña ngµnh nghÒ ®éc quyÒn tù nhiªn cã t¸c h¹i
lín cho nÒn kinh tÕ.
Thø ba, trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ, chØ cã DNNN lµ nh÷ng ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ lín
cña quèc gia lµ cã ®ñ kh¶ n¨ng hîp t¸c liªn doanh víi c¸c
c«ng ty lín quèc tÕ ®ång thêi lµm ®èi träng víi hä trªn thÞ
trêng trong níc vµ v¬n ra thÞ trêng quèc tÕ, gãp phÇn
quan träng x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ cña ®Êt
níc.
Kh«ng chØ riªng ViÖt Nam mµ Trung Quèc còng lµ
níc chñ tr¬ng x©y dùng CNXH th«ng qua ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ thÞ trêng mµ KTNN gi÷ vai trß chñ ®¹o, víi tØ träng
trªn70% cña chÕ ®é c«ng h÷u trong toµn bé nÒn kinh tÕ
song Trung Quèc vÉn gi÷ møc t¨ng trëng kinh tÕ vµo lo¹i
cao nhÊt thÕ giíi, ®¹t kho¶ng trªn díi 10% liªn tôc trong
- nhiÒu n¨m vµ ®ang cã dù b¸o cho r»ng trong t¬ng lai
kh«ng xa Trung Quèc sÏ trë thµnh nÒn kinh tÕ sè mét thÕ
giíi, lín h¬n c¶ Mü vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi. Ngay chÝnh ë c¸c
níc t b¶n, DNNN còng cßn cã vai trß kh«ng nhá. Theo
®¸nh gi¸ cña UNDP, DNNN trong c¸c níc t b¶n ph¸t
triÓn vÉn cßn chiÕm kho¶ng 10%.
Tõ nh÷ng lý do trªn ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh KTNN cã vai
trß chñ ®¹o vµ sù tån t¹i cña KTNN lµ mét tÊt yÕu kh¸ch
quan vµ chØ cã ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña KTNN th×
chóng ta míi cã mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Bëi v×
KTNN n¾m gi÷ phÇn lín tµi s¶n cña nÒn kinh tÕ cho nªn t¹o
ra khèi lîng hµng ho¸ dÞch vô c«ng céng lín chi phèi gi¸
c¶ thÞ trêng, dÉn ®¸t gi¸ c¶ thÞ trêng b»ng chÝnh chÊt
lîng, gi¸ c¶ cña s¶n phÈn dÞch vô do m×nh cung cÊp.
Th«ng qua ®ã Nhµ níc cã thÓ kiÓm so¸t ®îc thÞ trêng,
x©y dùng nÒn kinh tÕ níc ta trë thµnh mét nÒn kinh tÕ
v÷ng m¹nh toµn diÖn lu«n chñ ®éng héi nhËp vµo nÒn kinh
tÕ thÕ giíi vµ cã søc c¹nh tranh cao trªn thÞ trêng quèc tÕ.
1.Vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc
- Nh chóng ta ®· biÕt vai trß chñ ®¹o cña KTNN trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN lµ mét tÊt yÕu
kh¸ch quan vµ trong thêi kú qu¸ ®é hiªn nay vai trß Êy l¹i
®îc thÓ hiªn s©u s¾c vµ cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. §¹i héi
§¶ng VIII ®· kh¼ng ®Þnh KTNN cã 4 vai trß:
- Lµm ®ßn bÈy ®Èy nhanh t¨ng trëng kinh tÕ vµ gi¶i
quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi.
- Më ®êng, híng dÉn, hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c cïng ph¸t triÓn.
- Lµ lùc lîng vËt chÊt ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý
®iÒu tiÕt vÜ m«.
- T¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi.
Víi h×nh thøc tæ chøc ®a d¹ng vµ ph¹m vi réng kh¾p ë c¸c
lÜnh vùc kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ ®Êt níc. TÝnh chÊt chñ
®¹o cña KTNN thÓ hiÖn qua c¸c néi dung chÝnh sau ®©y:
- Néi dung thø nhÊt còng lµ néi dung quan träng nhÊt
cña KTNN ®ã lµ KTNN thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt hÖ
thèng kinh tÕ x· héi th«ng qua c¸c c«ng cô x· héi kh¸c
nhau trong ®ã DNNN lµ c«ng cô thiÕt yÕu.
ë níc ta c¸c DNNN ®îc h×nh thµnh ë c¸c lÜnh vùc s¶n
xuÊt – kinh doanh ®îc coi lµ kh«ng hÊp dÉn bëi kh¶ n¨ng
sinh lêi thÊp. Ch¼ng h¹n lµ khu vùc s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng
céng. Thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña DNNN theo híng
nµy t¹o ra tÝnh c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc
d©n. Víi t c¸ch lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt, viÖc h×nh thµnh vµ tån
t¹i cña c¸c DNNN trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh nµo
®ã kh«ng cè ®Þnh, lu«n ®îc nhµ níc thùc hiÖn theo
ph¬ng ch©m: ë ®©u, khi nµo nÒn kinh tÕ kinh quèc d©n
dang cÇn më réng s¶n xuÊt kinh doanh mét mÆt hµng cô thÓ
nµo ®ã mµ c¸c doanh nghiÖp d©n doanh hoÆc kh«ng ®ñ søc
kinh doanh hoÆc chèi tõ th× ë ®ã vµ khi ®ã cÇn cã sù cã mÆt
cña DNNN. §Õn mét lóc nµo ®ã khi c¸c doanh nghiÖp d©n
doanh ®· ®ñ søc ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, DNNN cã thÓ
rót khái thÞ trêng ®ã nhêng chç cho c¸c doanh nghiÖp
d©n doanh, qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra mét c¸ch liªn tôc, lÆp ®i lÆp
- l¹i ë mäi lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ h×nh thµnh vai trß ®iÒu
tiÕt cña DNNN.
Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt cña DNNN cßn thÓ hiÖn ë viÖc
®iÒu tiÕt kinh tÕ trong ph¹m vi tõng vïng. ë tõng vïng còng
diÔn ra hiÖn tîng c¸c doanh nghiÖp d©n doanh chØ ®æ x«
vµo kinh doanh c¸c mÆt hµng dÔ sinh lîi nhuËn nªn dÉn ®Õn
nh÷ng mÊt c©n ®èi trong s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng
vïng. ChÝnh DNNN còng ph¶i xuÊt hiÖn ë c¸c ngµnh mµ
nh÷ng vïng kinh tÕ cña ®Êt níc ®ang ®ßi hái nh»m ®iÒu
tiÕt cung cÇu ë c¸c vïng ®ã. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vïng cña
DNNN ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c vïng xa, vïng s©u
vµ vïng n«ng th«n.
Néi dung thø hai. Do KTNN n¾m gi÷ phÇn lín tµi s¶n
cña nÒn kinh tÕ nªn t¹o ra gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ dÞch vô c«ng
céng kh¶ dÜ chi phèi ®îc gi¸ c¶ thÞ trêng, dÉn d¾t gi¸ c¶
thÞ trêng b»ng chÝnh chÊt lîng vµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm vµ
dÞch vô do m×nh cung cÊp ®ång thêi t¹o ra c¸c s¶n phÈm vµ
dÞch vô cã t¸c dông thóc®Èy c¸c ngµnh vµ c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn.
- Néi dung thø ba. KTNN kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng cña
thÞ trêng vèn vµ thÞ trêng tiÒn tÖ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng æn
®Þnh kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc. C¸c c«ng cô tµi chÝnh, tiÒn
tÖ, tÝn dông lµ c¸c c«ng cô chÝnh yÕu cña nhµ níc trong
qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«.
Nh vËy, thµnh phÇn KTNN thÓ hiÖn vai trß chñ ®¹o ë
chç: chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, lµm biÕn ®æi c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ®Æc tÝnh cña m×nh (dÉn d¾t c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN)
t¹o c¬ së h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ hµng ho¸, chiÕm gi÷ c¸c
ngµnh kinh tÕ then chèt vµ träng yÕu cña x· héi, lµm ®ßn
bÈy ®Èy nhanh t¨ng trëng kinh tÕ g¾n liÒn víi c«ng b»ng
x· héi. §ãng gãp phÇn lín vµo tæng s¶n phÈm quèc néi
(GDP) cña toµn x· héi. Do ®ã x¸c ®Þnh néi dung chñ ®¹o
cña khu vùc KTNN theo c¸c tÝnh chÊt nªu trªn sÏ gióp
chóng ta trong viÖc ®Þnh híng ®óng viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c tæ
chøc kinh tÕ hiÖn cã, ®Þnh híng cho ho¹t ®éng ®Çu t cña
Ng©n Hµng Nhµ Níc vµ thiÕt lËp c¸c ®Þnh chÕ yÓm trî
ph¸t triÓn chung
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
