intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Giáo trình môn Thiết bị cán

Chia sẻ: Meo4.info - Người Kể Chuyện | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST
Báo xấu
85
lượt xem 14
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Máy cán thép thô sơ được dùng ngựa để kéo và dùng để cán ra các sản phẩm đơn giản để chế tạo ra gươm, dao, giáo mác, các cỗ xe ngựa

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình môn Thiết bị cán

  1. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n Ch−¬ng 1 M¸y c¸n vµ lÞch sö ph¸t triÓn cña m¸y c¸n thÐp 1.1. LÞch sö ph¸t triÓn cña m¸y c¸n thÐp 1.1.1. LÞch sö ph¸t triÓn m¸y c¸n thÐp trªn thÕ giíi M¸y c¸n thÐp th« s¬ ®−îc dïng ngùa ®Ó kÐo vµ dïng ®Ó c¸n ra c¸c s¶n phÈm ®¬n gi¶n ®Ó chÕ t¹o ra g−¬m, dao, gi¸o m¸c, c¸c cç xe ngùa v.v... M¸y c¸n lóc ®Çu chØ cã 2 trôc quay ng−îc chiÒu nhau. §Õn n¨m 1864 m¸y c¸n 3 trôc ®Çu tiªn ra ®êi ch¹y b»ng m¸y h¬i n−íc c¸n ra c¸c lo¹i thÐp tÊm, thÐp h×nh, ®ång tÊm vµ d©y ®ång. Do nhu cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ ngµnh ®ãng tµu, chÕ t¹o xe löa, ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ ...mµ chiÕc m¸y c¸n 4 trôc ra ®êi n¨m 1870. Sau ®ã lµ c¸c lo¹i m¸y c¸n víi gi¸ c¸n 6 trôc, 12 trôc, 20 trôc vµ c¸c lo¹i m¸y c¸n ®Æc biÖt kh¸c ra ®êi ®Ó c¸n c¸c s¶n phÈm siªu máng vµ dÞ h×nh nh− m¸y c¸n bi, c¸n chu kú, c¸n ®óc liªn tôc. HiÖn nay, ®Ó c¸n mét s¶n phÈm theo mét quy tr×nh c«ng nghÖ, ng−êi ta kÕt hîp nhiÒu gi¸ c¸n l¹i nh− m¸y c¸n th«, m¸y c¸n ph¸, nhãm gi¸ c¸n th«, nhãm gi¸ c¸n trung gian, nhãm gi¸ c¸n tinh, m¸y c¸n tinh, m¸y c¸n b¸n liªn tôc, m¸y c¸n liªn tôc v.v... ngoµi ra ng−êi ta cßn dïng rÊt nhiÒu thiÕt bÞ kh¸c ®Ó tiÕn hµnh tù ®éng ho¸, c¬ khÝ ho¸, tin häc ho¸ trong s¶n xuÊt theo QTCN míi. C¸c thiÕt bÞ nµy lµ m¸y c¾t, lß nung, lß nhiÖt luyÖn, hÖ thèng con l¨n, bµn n©ng h¹, m¸y tinh chØnh, sµn lµm nguéi v.v... tÊt c· c¸c thiÕt bÞ chÝnh vµ phô ®ã ®−îc bè trÝ s¾p ®Æt trong x−ëng c¸n hay trong khu liªn hîp luyÖn c¸n thÐp theo tr×nh tù c«ng nghÖ. ThÕ giíi cã nh÷ng x−ëng c¸n víi chiÒu dµi tõ 500 m ®Õn 4.000 m víi n¨ng suÊt rÊt cao nh− khu luyÖn c¸n thÐp B¶o s¬n Trung quèc 6 triÖu tÊn/ n¨m; khu luyÖn c¸n thÐp cña c«ng ty POSCO Hµn quèc cã n¨ng suÊt 20 triÖu tÊn / n¨m. 1.1.2. LÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh c¸n thÐp ViÖt nam Tr−íc n¨m 1954, c¸c lo¹i thÐp ë ViÖt nam hÇu nh− nhËp tõ Ph¸p vÒ, sau 1954 chóng ta nhËp thÐp tõ Liªn x«, Trung quèc vµ c¸c n−íc §«ng ©u. KÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt (1960 - 1965), nhµ n−íc ta ®Çu t− x©y dùng khu gang thÐp Th¸i nguyªn víi sù gióp ®ì cña Trung quèc. N¨m 1975, nhµ m¸y luyÖn c¸n thÐp Gia sµng, Th¸i nguyªn ®i vµo ho¹t ®éng víi n¨ng suÊt 5 v¹n tÊn n¨m (nay lµ 10 v¹n T/N) víi sù gióp ®ì cña CHDC §øc. MiÒn nam sau ngµy gi¶i phãng cã c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp h×nh cì nhá nh− Vicasa, Vikimc« (víi n¨ng suÊt kho¶ng 5 v¹n tÊn / n¨m. §Õn n¨m 1978 Nhµ m¸y c¸n thÐp L−u x¸, Th¸i nguyªn cã n¨ng suÊt 12 v¹n tÊn / n¨m ®i vµo ho¹t ®éng. Cho ®Õn n¨m 1986 c¶ n−íc chØ ®¹t kho¶ng 20 v¹n tÊn thÐp c¸n / n¨m. Sau ®æi míi, c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh c¸n thÐp gi÷a ViÖt nam vµ n−íc ngoµi ®· h×nh thµnh nh− C«ng ty thÐp ViÖt - Uc VINAUSTEEL ë H¶i phßng cã n¨ng suÊt 18 v¹n tÊn / n¨m, C«ng ty thÐp NASTEELVINA gi÷a ViÖt nam vµ Singapo ë Th¸i nguyªn cã n¨ng suÊt 12 v¹n tÊn / n¨m, C«ng ty thÐp ViÖt - NhËt ë Vòng tµu, C«ng ty Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 1
  2. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n thÐp èng VINAPIPE liªn doanh gi÷a ViÖt nam vµ Hµn quèc, C«ng ty thÐp §µ n½ng v.v... TÝnh ®Õn n¨m 2005 c¶ n−íc ta ®· s¶n xuÊt kho¶ng 3.000.000 tÊn thÐp c¸n. ThÐp cña chóng ta phôc vô ®−îc mét phÇn nhu cÇu x©y dùng cho ®Êt n−íc vµ ®· tham gia xuÊt khÈu. Trong ®Þnh h−íng ph¸t triÓn cña ngµnh luyÖn kim ë n−íc ta ®· dù kiÕn tæng nhu cÇu thÐp vµo n¨m 2010 lµ 6.400.000 tÊn, trong ®ã cã 3.500.000 tÊn thÐp tÊm, l¸ vµ 2.900.000 tÊn thÐp h×nh vµ d©y. §Ó ®¶m b¶o nhu cÇu nªu trªn, dù kiÕn x©y dùng, ph©n bæ vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc thiÕt bÞ nh»m c©n ®èi nhu cÇu s¶n phÈm còng ®−îc ®Ò xuÊt cho tõng giai ®o¹n ®Õn 2005 vµ 2010, bao gåm c¸c nhµ m¸y c¸n nãng, c¸n nguéi thÐp b¨ng liªn tôc víi tæng s¶n l−îng dù kiÕn ®Õn 2010 tíi h¬n 4 triÖu tÊn/n¨m. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ s¶n phÈm c¸n S¶n phÈm c¸n ®−îc sö dông kh¾p mäi n¬i, tõ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o «t«, xe löa, m¸y cµy, xe t¨ng, trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y bay, tªn löa, trong chÕ t¹o tµu thñy ®Õn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng d©n dông, x©y dùng cÇu ®−êng, ph¸t thanh truyÒn h×nh, trong c«ng nghiÖp d©n dông v.v... v× vËy mµ ngµnh c¸n ®−îc chó ý vµ ph¸t triÓn m¹nh trªn thÕ giíi. VËt liÖu ®−îc dïng phæ biÕn trong c«ng nghiÖp c¸n lµ thÐp vµ c¸c kim lo¹i mµu nh− vµng, b¹c, ®ång, nh«m, ch×, kÏm, niken v.v...®Ó x©y nªn nh÷ng giµn khoan trªn biÓn, ®Ó lµm cèt thÐp cèt pha cho nh÷ng ng«i nhµ cao chäc trêi, ®Ó chÕ t¹o nh÷ng ®−êng d©y c¸p quang, nh÷ng ®−êng d©y ®iÖn vµ ®iÖn tho¹i nèi tõ miÒn quª nµy ®Õn miÒn quª kh¸c; thÐp ®−êng ray lµm nªn nh÷ng ®−êng xe löa, thÐp l¸ tr¸ng thiÕc dïng ®Ó lµm hép ®ùng hoa qu¶ vµ ®ùng thùc phÈm . Nh«m tÊm, thÐp tÊm kh«ng gØ dïng ®Ó chÕ t¹o xoong, ch¶o, nåi, dïng trong trang trÝ néi thÊt v.v... S¶n phÈm c¸n cã nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau nh− thÐp h×nh, thÐp tÊm, thÐp «ng vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm cã h×nh d¸ng ®Æc biÖt nh− c¸c lo¹i ren, c¸c lo¹i bi, b¸nh r¨ng, b¸nh xe löa ... ThÐp tÊm ®−îc øng dông nhiÒu trong c¸c ngµnh chÕ t¹o tµu thuû, « t«, m¸y kÐo, chÕ t¹o m¸y bay, trong ngµy d©n dông. Chóng ®−îc chia thµnh 3 nhãm: - ThÐp tÊm dµy: S = 4 ÷ 60 mm; B = 600 ÷ 5.000 mm; L = 4000 ÷ 12.000 mm - ThÐp tÊm máng: S = 0,2 ÷ 4 mm; B = 600 ÷ 2.200 mm. - ThÐp tÊm rÊt máng (thÐp l¸ cuén): S = 0,001 ÷ 0,2 mm; B = 200 ÷ 1.500 mm; L = 4000 ÷ 60.000 mm. ThÐp èng ®−îc sö dông nhiÒu trong c¸c ngµng c«ng nghiÖp dÇu khÝ, thuû lîi, x©y dùng... Chóng ®−îc chia thµnh 2 nhãm: - èng kh«ng hµn: lµ lo¹i èng ®−îc c¸n ra tõ ph«i thái ban ®Çu cã ®−êng kÝnh φ = 200 ÷ 350 mm; chiÒu dµi L = 2.000 ÷ 4.000 mm. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 2
  3. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n - èng c¸n cã hµn: ®−îc chÕ t¹o b»ng c¸ch cuèn tÊm thµnh èng sau ®ã c¸n ®Ó hµn gi¸p mèi víi nhau. Lo¹i nµy ®−êng kÝnh ®¹t ®Õn 4.000 ÷ 8.000 mm; chiÒu dµy ®¹t ®Õn 14 mm. ThÐp h×nh cã rÊt nhiÒu chñng lo¹i, cã s¶n phÈm víi tiÕt diÖn ®¬n gi¶n còng cã s¶n phÈm víi tiÕt diÔn rÊt phøc t¹p: H.1.1. Mét sè lo¹i s¶n phÈm c¸n h×nh 1.3. Kh¸i niÖm vÒ m¸y c¸n vµ m¸y c¸n thÐp 1.3.1. Kh¸i niÖm vÒ m¸y c¸n Ngµy x−a, con ng−êi ®· biÕt dïng nh÷ng vËt b»ng gæ hoÆc ®¸ cã d¹ng h×nh trô trßn ®Ó nghiÒn bét, Ðp mÝa, Ðp c¸c lo¹i dÇu v.v...Nh÷ng vËt h×nh trßn xoay dÇn ®−îc thay b»ng ®ång, nh«m råi ®Õn b»ng gang, thÐp vµ ®−îc chÕ t¹o thµnh nh÷ng trôc c¸n ®−îc l¾p trªn nh÷ng khung gi¸ c¸n ®Ó t¹o thµnh nh÷ng m¸y c¸n tõ th« s¬ ®Õn hiÖn ®¹i. Ban ®Çu trôc c¸n ®−îc quay b»ng søc ng−êi råi ®Õn tr©u bß sau ®ã ®−îc m¸y c¸n ®−îc dÉn ®éng b»ng m¸y h¬i n−íc råi ®Õn c¸c ®éng c¬ ®iÖn cã c«ng suÊt 5.000 ÷ 7.800 kw. Ngµy nay, m¸y c¸n nÆng ®Õn hµng tr¨m tÊn, trôc c¸n cã ®−êng kÝnh ®Õn 2.000 mm vµ m¸y c¸n hoµn toµn ®−îc ®iÒu khiÓn tù ®éng vµ lµm viÖc theo ch−¬ng tr×nh. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 3
  4. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n 1.3.2. M¸y c¸n thÐp M¸y c¸n thÐp lµ m¸y c¸n chuyªn dïng ®Ó c¸n thÐp ë tr¹ng th¸i nãng hoÆc ë tr¹ng th¸i nguéi. M¸y c¸n thÐp ®−îc chia ra nhiÒu lo¹i, m¸y c¸n ra thÐp h×nh gäi lµ m¸y c¸n h×nh, m¸y c¸n ra thÐp tÊm gäi lµ m¸y c¸n tÊm, cßn m¸y c¸n èng chuyªn dïng ®Ó c¸n ra c¸c lo¹i èng v.v... M¸y c¸n gåm 3 bé phËn hîp thµnh: nguån n¨ng l−îng, bé phËn truyÒn dÉn ®éng vµ gi¸ c¸n. a/ Gi¸ c¸n: lµ n¬i tiÕn hµnh qu¸ tr×nh c¸n bao gåm: c¸c trôc c¸n, gèi, æ ®ì trôc c¸n, hÖ thèng n©ng h¹ trôc, hÖ thèng c©n b»ng trôc,th©n m¸y, hÖ thèng dÉn ph«i, c¬ cÊu lËt trë ph«i ... b/ HÖ thèng truyÒn ®éng: lµ n¬i truyÒn m«men cho trôc c¸n, bao gåm hép gi¶m tèc, khíp nèi, trôc nèi, b¸nh ®µ, hép ph©n lùc. c/ Nguån n¨ng l−îng: lµ n¬i cung cÊp n¨ng l−îng cho m¸y, th−êng dïng c¸c lo¹i ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu vµ xoay chiÒu hoÆc c¸c m¸y ph¸t ®iÖn. H.1.2. S¬ ®å m¸y c¸n I- nguån ®éng lùc; II- HÖ thèng truyÒn ®éng; III- Gi¸ c¸n 1: Trôc c¸n; 2: NÒn gi¸ c¸n; 3: Trôc truyÒn; 4: Khíp nèi trôc truyÒn; 5: Th©n gi¸ c¸n; 6: B¸nh r¨ng ch÷ V; 7: Khíp nèi trôc; 8:Gi¸ c¸n; 9: Hép ph©n lùc; 10: Hép gi¶m tèc; 11: Khíp nèi; 12: §éng c¬ ®iÖn C¸n thÐp lµ mét trong nh÷ng ngµnh gia c«ng kim lo¹i b»ng ¸p lùc, ®©y lµ mét ph−¬ng ph¸p gia c«ng kh«ng phoi, t¹o h×nh nhê kh¶ n¨ng biÕn d¹ng dÎo cña kim lo¹i mµ kh«ng cÇn ph¶i c¾t gät nªn tiÕt kiÖm ®−îc nhiÒu kim lo¹i. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 4
  5. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n Ch−¬ng 2 Ph©n lo¹i m¸y c¸n vµ thiÕt bÞ c¸n 2.1. ph©n lo¹i m¸y c¸n C¸c lo¹i m¸y c¸n ®−îc ph©n lo¹i theo c«ng dông, theo sè l−îng vµ ph−¬ng ph¸p bè trÝ trôc c¸n, theo vÞ trÝ trôc c¸n. 1.2.1. Ph©n lo¹i theo c¸ch bè trÝ gi¸ c¸n 1 M¸y cã mét gi¸ c¸n (m¸y c¸n ®¬n a): lo¹i nµy chñ yÕu lµ m¸y c¸n ph«i thái Blumin hoÆc m¸y c¸n ph«i 2 hoÆc 3 trôc. 2 M¸y c¸n bè trÝ mét hµng (b) ®−îc bè trÝ nhiÒu lç h×nh h¬n. b/ a/ 3 M¸y c¸n b¸n liªn tôc (H.2.1): nhãm gi¸ c¸n th« ®−îc bè trÝ liªn tôc, nhãm gi¸ c¸n tinh ®−îc bè trÝ theo hµng. Lo¹i nµy th«ng dông khi c¸n thÐp h×nh cì nhá. H×nh 2.1. MÆt b»ng bè trÝ m¸y c¸n liªn tôc vµ c¸n vßng 1. §éng c¬ ®iÖn; 2. Hép gi¶m tèc; 3. Hép b¸nh r¨ng truyÒn lùc; Gi¸ c¸n; a/ Nhãm gi¸ c¸n th« liªn tôc; b/ Nhãm gi¸ c¸n tinh bè trÝ theo hµng 4 M¸y c¸n liªn tôc (H.2.2): c¸c gi¸ c¸n ®−îc bè trÝ liªn tôc, mçi gi¸ chØ thùc hiÖn mét lÇn c¸n. §©y lµ lo¹i m¸y cã hiÖu suÊt rÊt cao vµ ngµy cµng ®−îc sö dông réng r·i. Bé truyÒn ®éng cña m¸y cã thÓ tËp trung, tõng nhãm hay riªng lÎ. Trong m¸y c¸n liªn tôc ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o mèi quan hÖ: F1.v1 = F2.v2 = F3.v3 = F4.v4 .... = Fn.vn; trong ®ã F vµ v lµ tiÕt diÖn cña vËt c¸n vµ vËn tèc c¸n cña c¸c gi¸ c¸n t−¬ng øng. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 5
  6. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n H.2.2. M¸y c¸n h×nh liªn tôc φ400 2.1.2. Ph©n lo¹i theo sè l−îng vµ sù bè trÝ trôc c¸n 1 M¸y c¸n 2 trôc ®¶o chiÒu: sau mét lÇn c¸n th× chiÒu quay cña trôc l¹i ®−îc quay ng−îc l¹i. Lo¹i nµy th−êng dïng khi c¸n ph¸, c¸n ph«i, c¸n tÊm dµy. 2 M¸y c¸n 2 trôc kh«ng ®¶o chiÒu: dïng trong c¸n liªn tôc, c¸n tÊm máng. 3 M¸y c¸n 3 trôc: cã lo¹i 3 trôc c¸n cã ®−êng kÝnh b»ng nhau vµ lo¹i 3 trôc th× 2 trôc b»ng nhau cßn trôc gi÷a nhá h¬n gäi lµ m¸y c¸n Layma. 4 M¸y c¸n 4 trôc: gåm 2 trôc nhá lµm viÖc vµ 2 trôc lín dÉn ®éng ®−îc dïng nhiÒu khi c¸n tÊm nãng vµ nguéi. H.2.3. C¸c lo¹i gi¸ c¸n a: Gi¸ c¸n 2 trôc; b: gi¸ c¸n 3 trôc; c: Gi¸ c¸n 3 trôc lauta; d: Gi¸ c¸n 4 trôc 5 M¸y c¸n nhiÒu trôc: Dïng ®Ó c¸n ra c¸c lo¹i tÊm máng vµ cùc máng. M¸y cã 6 trôc, 12 trôc, 20 trôc v.v... cã nh÷ng m¸y ®−êng kÝnh c«ng t¸c nhá ®Õn 3,5 mm ®Ó c¸n ra thÐp máng ®Õn 0,001 mm. 6 M¸y ®óc c¸n ph«i thái vµ tÊm liªn tôc: §©y lµ lo¹i m¸y ®óc c¸n hiÖn ®¹i, hiÖn nay ®−îc dïng rÊt nhiÒu trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt nam dïng ®Ó chÕ t¹o ph«i cho thÐp h×nh ch÷ I, ch÷ U cã chiÒu dµy th©n ban ®Çu tõ 50 ÷ 90 mm, thÐp trßn cã φ = (50 ÷ 150) mm, ph«i tÊm cho m¸y c¸n tÊm cã chiÒu dµy tõ (50 ÷ 90) mm vµ chiÒu réng tõ (600 ÷ 1.500) mm, ph«i thái cã tiÕt diÖn (80 x 80) ÷ (150 x 150) mm. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 6
  7. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n H.2.4. a/ Gi¸ c¸n 6 trôc; b/ M¸y ®óc c¸n ph«i thái; c/ Gi¸ c¸n thÐp b¨ng máng liªn tôc 7 M¸y c¸n hµnh tinh: Lo¹i nµy cã nhiÒu trôc nhá tùa vµo 2 trôc to ®Ó lµm biÕn d¹ng kim lo¹i. M¸y nµy cã c«ng dông lµ c¸n ra thµnh phÈm cã chiÒu dµy rÊt máng tõ ph«i dµy; Mçi mét cÆp trôc nhá sau mçi lÇn quay lµm chiÒu dµy vËt c¸n máng h¬n mét tý. VËt c¸n ®i qua nhiÒu cÆp trôc nhá th× chiÒu dµy máng ®i rÊt nhiÒu. Ph«i ban ®Çu cã kÝch th−íc dµy S = 50 ÷ 125 mm, sau khi qua m¸y c¸n hµnh tinh th× chiÒu dµy s¶n phÈm cã thÓ ®¹t tíi 1 ÷ 2 mm. H.2.5. S¬ ®å m¸y c¸n hµnh tinh 1: Lß nung liªn tôc; 2: Trôc c¸n ph¸ (chñ ®éng); 3: M¸y dÉn ph«i (dÉn h−íng); 4: Trôc c¸n hµnh tinh; 5: Trôc tùa; 6: Trôc lµ s¶n phÈm. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 7
  8. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n 8 M¸y c¸n v¹n n¨ng: lo¹i nµy trôc c¸n võa bè trÝ th¼ng ®øng võa n»m ngang. M¸y dïng khi c¸n dÇm ch÷ I, m¸y c¸n ph«i tÊm ... 9 M¸y c¸n trôc nghiªng: dïng khi c¸n èng kh«ng hµn vµ m¸y Ðp ®Òu èng 2.1.3. Ph©n lo¹i theo c«ng dông §©y lµ c¸ch ph©n lo¹i dùa vµo môc ®Ých sö dông m¸y, vµo s¶n phÈm cña m¸y vµ vµo c«ng viÖc vµ QTCN mµ m¸y ®¶m nhiÖm ®Ó gäi tªn vµ ph©n lo¹i. a/ M¸y c¸n ph¸: dïng ®Ó c¸n ph¸ tõ thái thÐp ®óc gåm cã m¸y c¸n ph«i thái Blumin vµ m¸y c¸n ph«i tÊm Slabin. M¸y c¸n ph¸ cã thÓ dïng lo¹i gi¸ c¸n 3 trôc cã ®−êng kÝnh D = 500 ÷ 850 mm dÉn ®éng b»ng ®éng c¬ xoay chiÒu, cã khi b»ng ®éng c¬ mét chiÒu. M¸y c¸n ph¸ 2 trôc ®¶o chiÒu th× ph¶i dÉn ®éng b»ng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu vµ cã ®−êng kÝnh D = 950 ÷ 1400 mm. b/ M¸y c¸n ph«i: ®Æt sau m¸y c¸n ph¸ vµ cung cÊp ph«i cho m¸y c¸n h×nh vµ m¸y c¸n kh¸c. §©y lµ lo¹i m¸y c¸n 2 trôc ®¶o chiÒu vµ lo¹i m¸y c¸n 3 trôc dïng ®Ó s¶n xuÊt ra ph«i c¸n (th−êng lµ ph«i thái cã tiÕt diÖn vu«ng, ph«i tÊm cã tiÕt diÖn h×nh ch÷ nhËt vµ ph«i tiÕt diÖn trßn) H.2.6. M¸y c¸n ph«i thái φ950 1. Khíp nèi ®Üa; 2. Hép ph©n lùc; 3. trôc khíp nèi; 4. C¬ cÊu nÐn trôc; 5. R·nh trôc c¸n; 6. Khung gi¸ c¸n; 7. trôc c¸n; 8. Lç h×nh trôc c¸n B¶ng 2.1. C¸c lo¹i m¸y c¸n ph¸ vµ c¸n ph«i Tªn m¸y c¸n §−êng kÝnh trôc G thái KÝch th−íc s¶n phÈm S¶n l−îng (mm) ®óc (tÊn) (mm) tÊn/n¨m M¸y c¸n ph¸ 2 750÷1.200 1,2÷16 (120x120)÷(450x450) 60.000 ®Õn (75÷250)÷(500÷1.500) trôc ®¶o chiÒu 350.000 Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 8
  9. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n Trôc ngang M¸y c¸n ph«i 1.100÷1.500 6,5÷32 (65÷300) x (700÷2.000) tÊm > 250.000 Trôc ®øng 680÷940 (38 x 38) ÷ (160 x 160) M¸y c¸n ph«i 3 500÷800 trôc < 1,5 vµ ph«i cho c¸c m¸y c¸n 20.000 ®Õn 40.000 tÊm máng. (200 x 200)÷(300 x 300) Nhãm 1: Ph«i thái M¸y c¸n ph«i 600÷850 60.000 ®Õn 1,2 ÷ 16 (55 x 55)÷(200 x 200) liªn tôc 350.000 Nhãm 2: 450÷450 Ph«i tÊm: (7÷30) x 150 250.000 c/ M¸y c¸n h×nh: lµ lo¹i m¸y c¸n chuyªn dïng ®Ó c¸n ra c¸c lo¹i thÐp h×nh ë tr¹ng th¸i nãng. Trªn m¸y c¸n h×nh, c¸c trôc c¸n ®−îc tiÖn khoÐt bá ®i mét phÇn kim lo¹i ®Ó cã nh÷ng r·nh t¹o h×nh ®Æc biÖt theo thiÕt kÕ. M¸y c¸n h×nh cã thÓ bè trÝ mét gi¸ c¸n hoÆc nhiÒu gi¸ c¸n, c¸c gi¸ c¸n cã thÓ c¸n ®−îc nhiÒu lÇn nh−ng cã khi mçi gi¸ c¸n chØ c¸n ®−îc mét lÇn tuú theo c«ng dông cña m¸y vµ phô thuéc vµo QTCN s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. H.2.7. M¸y c¸n h×nh φ800 dÉn ®éng chung bè trÝ theo hµng Gi¸ c¸n cã thÓ lµ gi¸ 2 trôc hoÆc 3 trôc. §éng c¬ lµ lo¹i ®éng c¬ mét chiÒu hoÆc xoay chiÒu, nã phô thuéc nhiÒu vµo viÖc ®iÒu chØnh tèc ®é c¸n vµ trong qu¸ tr×nh c¸n cã t¨ng tèc hoÆc cã gi¶m tèc. Trong x−ëng c¸n h×nh, c¸c gi¸ c¸n ®Çu vµ gi÷a cã thÓ c¸n nhiÒu lÇn, nh−ng ë gi¸ c¸n tinh cuèi cïng chØ nªn c¸n mét lÇn, cã nh− vËy s¶n phÈm míi chÝnh x¸c vµ ®Ñp. H.2.8. Gi¸ c¸n tinh 2 trôc φ800 Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 9
  10. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n M¸y c¸n h×nh chia ra 3 lo¹i: m¸y c¸n h×nh cì lín, cì võa vµ cì nhá. 1 M¸y c¸n h×nh cì lín: M¸y c¸n h×nh cì lín gåm cã m¸y c¸n ray-dÇm vµ m¸y c¸n h×nh cì lín. §©y lµ nh÷ng m¸y c¸n h×nh cã ®−êng kÝnh trôc c¸n φ ≥ 500 mm. X−ëng c¸n h×nh cì lín hoÆc nhµ m¸y c¸n thÐp h×nh ®−îc gäi lµ cì lín khi gi¸ c¸n tinh cuèi cïng trong x−ëng c¸n ph¶i cã trôc c¸n lín h¬n hoÆc b»ng 500 mm. Kho¶ng c¸ch nµy lµ kho¶ng c¸ch ®−êng t©m cña 2 trôc b¸nh r¨ng ph©n lùc, cßn trªn thùc tÕ trôc c¸n cã ®−êng kÝnh tõ 480 ÷530 mm. Víi ®−êng kÝnh ban ®Çu lµ 530 mm , trôc c¸n vÉn quay tèt nhê trôc c¸c ®¨ng n©ng lªn ®−îc mét gãc (8 ÷12)0. Khi trôc mßn cã thÓ tiÖn l¹i lç h×nh, sau 6 ®Õn 8 lÇn tiÖn l¹i trôc c¸n nhá dÇn vµ chØ cßn 480 mm mµ vÉn quay tèt v× trôc nèi ®−îc h¹ xuèng mét gãc (8 ÷ 12)0. Khi trôc c¸n nhá h¬n 480 mm th× ph¶i thay trôc míi. M¸y c¸n h×nh cì lín cã ®−êng kÝnh φ(750 ÷950) mm chuyªn c¸n thÐp ®−êng ray vµ c¸c lo¹i dÇm chÞu lùc th× gäi lµ m¸y c¸n ray dÇm. C¸c lo¹i s¶n phÈm thÐp h×nh cì lín ®a sè ®−îc s¶n xuÊt ra trªn m¸y c¸n h×nh cì lín, cßn l¹i mét sè Ýt ®−îc s¶n xuÊt trªn m¸y c¸n ray-dÇm. C¸c lo¹i s¶n phÈm thÐp h×nh cì lín còng bao gåm c¸c lo¹i thÐp ray, thÐp ch÷ I, ch÷ U, thÐp ch÷ T, ch÷ L, thÐp gãc, thÐp vu«ng, trßn v.v...C¸c lo¹i s¶n phÈm nµy cã kÝch th−íc tiÕt diÖn vµ träng l−îng theo chiÒu dµi ®−îc s¶n xuÊt trªn m¸y c¸n h×nh cì lín 650 vµ 550 tr×nh bµy trong B¶ng 2.1: B¶ng 2.1: Mét sè s¶n phÈm cña m¸y c¸n h×nh cì lín 650 vµ 550 Lo¹i KÝch th−íc s¶n phÈm m¸y ThÐp ThÐp vu«ng a ThÐp Ray Ch÷ Ch÷ I Ch÷ U ThÐp gãc c¸n trßn (mm) b¶n (kg/m) T (mm) φ (mm) (mm) (mm) 70÷220 70x70÷220x220 24÷33 N016÷N030 N016÷N030 90x90 ÷ 650 350 220 220x220 50÷150 50x50÷150x150 N010÷N020 N010÷N020 75x75÷ 550 300 24 150 150x150 §èi víi m¸y c¸n h×nh 750 vµ lín h¬n th× s¶n phÈm trªn cã kÝch th−íc lín h¬n. Trong c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp hiÖn ®¹i, m¸y c¸n h×nh cì lín cã ®−êng kÝnh trôc c¸n tinh tõ 500 ÷ 750 mm vµ cã khi lín h¬n th−êng ®−îc bè trÝ theo kiÓu hµng vµ ®−îc chia ra 2 nhãm: nhãm c¸n th« vµ nhãm c¸n tinh. Nhãm gi¸ c¸n th«: Gåm mét gi¸ c¸n 2 trôc ®¶o chiÒu cã ®−êng kÝnh trôc D = 800 mm ®Æt ë hµng thø nhÊt vµ 1 gi¸ c¸n th« 3 trôc ®Æt ë hµng thø 2. VËt liÖu ban ®Çu cña m¸y c¸n cã khi lµ thái ®óc còng cã khi lµ ph«i. C¸c gi¸ c¸n th« cã nhiÖm vô c¸n th« c¸c dÇm ch÷ I, U, T vµ c¸c lo¹i h×nh cì lín kh¸c. Riªng ®èi víi m¸y c¸n th« 2 trôc ®¶o chiÒu nµy cã vèn ®Çu t− c¬ b¶n vµ tæng chi phÝ lín h¬n so víi gi¸ c¸n th« 3 trôc. Gi¸ c¸n th« ®¶o chiÒu nµy cho phÐp thay Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 10
  11. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n ®æi l−îng Ðp theo s¬ ®å riªng ®éc lËp vµ cho ta mét kh¶ n¨ng víi l−îng Ðp lín v× vËy mµ sè lÇn c¸n ®−îc gi¶m ®i. Nhãm gi¸ c¸n tinh: Gåm 2 gi¸ c¸n trong ®ã cã 1 gi¸ c¸n 3 trôc vµ mét gi¸ c¸n 2 trôc. Gi¸ c¸n 2 trôc cã ®−êng kÝnh trôc 650 mm. Gi¸ c¸n 2 trôc nµy dïng ®Ó c¸n tinh l¹i lÇn cuèi cïng cho s¶n phÈm. Sö dông gi¸ c¸n tinh 2 trôc cã −u ®iÓm: §é cøng v÷ng lín, ®iÒu chØnh trôc nhanh vµ chÝnh x¸c b¶o ®¶m chÊt l−îng s¶n phÈm v.v...Trôc c¸n cña gi¸ c¸n tinh 2 trôc quay ®−îc nhê mét ®éng c¬ riªng biÖt truyÒn ®éng qua trôc b¸nh r¨ng ch÷ V vµ trôc khíp nèi v¹n n¨ng. Gi÷a gi¸ c¸n 2 trôc vµ 3 trôc ng−êi ta ®Æt dù phßng mét thiÕt bÞ truyÒn ®éng b»ng khíp nèi v¹n n¨ng ®Ó khi cã mét sù cè nµo ®ã x¶y ra víi mét trôc nèi nµo cña hÖ thèng th× trôc nèi dù phßng sÏ lµm viÖc. Nh− vËy tÊt c· c¸c trôc c¸n cña 2 gi¸ c¸n ®ã vÉn lµm viÖc b×nh th−êng b»ng mét ®éng c¬ ®iÖn kh¸c. §èi víi c¸c lo¹i m¸y c¸n h×nh cì lín nãi riªng vµ c¸n h×nh hiÖn ®¹i ngµy nay th× c¸c trôc c¸n cã sè vßng quay thay ®æi t−¬ng ®èi réng v× cã mét ®éng c¬ ®iÖn cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh tèc ®é trong mét kho¶ng réng vµ chÝnh x¸c. Ngoµi ra m¸y cßn cã mét hÖ thèng ®−êng con l¨n chuyÓn dÞch ph«i hoµn toµn tù ®éng cã m¸y ®¶o lËt ph«i, c¬ cÊu dÞch chuyÓn, bµn n©ng thuû lùc vµ c¸c c¬ cÊu c¬ khÝ hiÖn ®¹i kh¸c. §a sè c¸c m¸y c¸n h×nh cì lín lo¹i (650 ÷ 750) mm ®−îc ®Æt trong c¸c nhµ m¸y c¸n thÐp cã m¸y c¸n Ray-DÇm cì lín. Bè trÝ nh− vËy cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc tÊt c¶ c¸c lo¹i thÐp h×nh cì lín cã kÝch th−íc kh¸c nhau. C¸c lo¹i m¸y c¸n h×nh hiÖn ®¹i dïng ®Ó c¸n c¸c thÐp h×nh cì lín cã ch©n réng, nã kh¸c víi m¸y c¸n v¹n n¨ng ë gi¸ c¸n tinh cuèi cïng lµ lo¹i gi¸ c¸n tinh 2 trôc. H.2.9. MÆt b»ng m¸y c¸n h×nh cì lín 650 1. Ph«i thái hoÆc thái ®óc; 2. Sµn chøa ph«i c¸n; 3. M¸y ®Èy ph«i vµo lß nung; 4. Lß nung liªn tôc; 5. Hè chøa v¶y s¾t; 6. Gi¸ c¸n ph¸ 2 trôc; 7. Gian ®éng c¬ ®iÖn; 8. M¸y c−a ®Üa; 9. M¸y cuén, dËp, Ðp phÕ liÖu; 10. Gi¸ c¸n th« 3 trôc 650; 14. M¸y c−a ®Üa; 15. Sµn xÕp s¶n phÈm; 16. M¸y n¾n th¼ng; 17. Sµn nguéi; BÖ chøa s¶n phÈm; 19. Cçu trôc M¸y c¸n h×nh cì lín th−êng ®−îc bè trÝ hµng, ®«i khi bè trÝ theo h×nh ch÷ Z (cßn gäi lµ bµn cê). Sù ph©n chia c¸c lo¹i m¸y c¸n h×nh còng phô thuéc vµo quy −íc cña tõng n−íc. ë ViÖt Nam th× sù ph©n chia nh− sau: m¸y c¸n h×nh cì lín 500 cã nghÜa lµ m¸y c¸n h×nh cì lín Êy cã gi¸ c¸n tinh cuèi cïng lµ gi¸ 500. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 11
  12. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n 2 M¸y c¸n h×nh cì trung S¶n phÈm cña m¸y c¸n h×nh cì trung phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. Mét m¸y kh«ng chØ c¸n ra mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh mµ c¸n ra nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. Trªn c¸c m¸y c¸n bè trÝ theo kiÓu bµn cê (ch÷ Z) c¸n ®−îc nhiÒu lo¹i s¶n phÈm h¬n khi c¸n trªn m¸y c¸n h×nh bè trÝ theo hµng. B¶ng 2.2 cho biÕt kÝch th−íc vµ c¸c th«ng sè kü thuËt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm m¸y c¸n h×nh cì trung. B¶ng 2.2. M¸y c¸n h×nh trung b×nh vµ c¸c s¶n phÈm cña chóng M¸y c¸n C¸c kÝch th−íc cña thÐp h×nh (mm) Trßn Vu«ng DÑt Gãc Ch÷ U Ch÷ I Ray Ch÷ T φ(mm) a(mm) B(mm) (mm) H(mm) H(mm) (kg/m) H(mm) M¸y c¸n 40 40 x 40 50 x 50 80 100 ÷ ÷ ÷ ÷ ÷ 450 200 < 15 < 120 125 125x125 120x120 160 160 M¸y c¸n 25 25 x 25 45 x 45 50 ÷ ÷ ÷ ÷ 350 150 100 8 100 90 90 x 90 90 x 90 100 Khi nghiªn cøu qu¸ tr×nh c«ng nghÖ c¸n ng−êi ta thÊy r»ng: M¸y c¸n liªn tôc cã n¨ng suÊt rÊt lín so víi c¸c m¸y kh¸c. Do ®ã xu h−íng hiÖn nay ng−êi ta cè g¾ng t×m c¸ch dïng m¸y c¸n liªn tôc ®Ó c¸n thÐp h×nh cì trung b×nh. M¸y c¸n h×nh cì trung lµ m¸y cã ®−êng kÝnh trôc c¸n tinh n»m trong kho¶ng > 350 vµ < 500 mm. H.2.10. M¸y c¸n h×nh trung b×nh 450 bè trÝ liªn tôc 1. Ph«i tõ sµn nguéi cña m¸y c¸n ph«i; 2. Sµn chøa ph«i c¸n; 3. Lß nung t¨ng nhiÖt; 4. Mèi hµn tiÕp mèi di ®éng; 5. Bµn c©n; 6. Lß nung; 7. HÖ thèng con l¨n dÉn; 8. M¸y c¾t ®Çu ph«i; 9. Nhãm gi¸ c¸n th«; 10. M¸y c¾t bay; 11. Nhãm gi¸ c¸n tinh; 12. M¸y c¾t; 13. M¸y cuén s¶n phÈm; 14. M¸y lËt thÐp; 15. M¸y xÕp thÐp; 16. M¸y bã thÐp; 17. Sµn l¨n dÉn s¶n phÈm; 18. Sµn lµm nguéi; 19. M¸y n¾n th¼ng; 20. M¸y c¾t ®Üa; 21. M¸y di chuyÓn s¶n phÈm Thùc tÕ th× ng−îc l¹i c¸n liªn tôc truyÒn ®éng tËp thÓ khã nhËn ®−îc s¶n phÈm cã h×nh d¹ng phøc t¹p. Nh− vËy: Khi t¹o ra mét mèi quan hÖ hîp lý gi÷a tèc ®é quay cña trôc vµ l−îng kÐo trong mçi lç h×nh (V× vËt c¸n bÞ c¨ng hoÆc chïng gi÷a c¸c gi¸ c¸n). S¶n phÈm cµng cã h×nh d¸ng phøc t¹p th× khã kh¨n ®ã cµng lín. Sù kh¸c nhau vÒ ®éng häc trong nh÷ng phÇn kh¸c nhau cña lç h×nh sÏ sinh ra øng Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 12
  13. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n suÊt. TrÞ sè øng suÊt nµy cã thÓ v−ît qu¸ giíi h¹n bÒn lµm ph¸ vì c¸c tæ chøc cña kim lo¹i dÉn ®Õn phÕ phÈm vµ g©y ra khuyÕt tËt. L−îng Ðp kh«ng ®ång ®Òu trªn toµn bé s¶n phÈm vµ mèi quan hÖ kh«ng ®¶m b¶o quan hÖ hîp lý gi÷a tèc ®é quay cña trôc c¸n vµ l−îng kÐo trong mçi lç h×nh sÏ dÉn ®Õn lµm sai h×nh d¸ng vµ kÝch th−íc s¶n phÈm. Tõ nh÷ng nguyªn nh©n trªn, khi c¸n s¶n phÈm cã h×nh d¸ng phøc t¹p ng−êi ta ch−a dïng m¸y c¸n liªn tôc. Thùc tÕ quy tr×nh c«ng nghÖ cã hiÖu qu¶ nhÊt lµ dïng m¸y c¸n bè trÝ kiÓu ch÷ Z (cßn gäi lµ bµn cê). Dïng m¸y nµy c¸n ®−îc thÐp h×nh trung b×nh cã tiÕt diÖn phøc t¹p cã ®é chÝnh x¸c cao ®óng yªu cÇu kü thuËt, mÆt kh¸c m¸y mãc bè trÝ hîp lý c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ cao. H×nh 2.11 cho ta s¬ ®å bè trÝ c¸c m¸y c¸n h×nh kiÓu ch÷ Z ThiÕt bÞ vËn chuyÓn ThiÕt bÞ vËn chuyÓn H×nh 2.11a. S¬ ®å bè trÝ c¸c m¸y c¸n h×nh kiÓu ch÷ Z ThiÕt bÞ vËn chuyÓn ThiÕt bÞ vËn chuyÓn H×nh 2.11b- S¬ ®å bè trÝ m¸y c¸n h×nh ch÷ Z 3 d·y bè trÝ nghiªng. H×nh 2.11c. KiÓu ch÷ Z cã nhãm gi¸ c¸n tinh bè trÝ bµn cê. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 13
  14. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n Sè gi¸ c¸n th« nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo kÝch th−íc cña thái ®óc hoÆc ph«i ban ®Çu, cßn sè gi¸ c¸n tinh th× tõ 3 - 5 gi¸ nã phô thuéc vµo kÝch th−íc cña s¶n phÈm c¸n ra. §−êng kÝnh trôc c¸n th−êng tõ (350 ÷ 450) mm. Mét sè nhµ m¸y c¸n cò vÉn cßn kiÓu m¸y c¸n bè trÝ hµng ( mét hµng, hai hµng). MÆt b»ng bè trÝ thiÕt bÞ cña m¸y c¸n h×nh cì trung b×nh φ350 bè trÝ theo hµng H.2.12. M¸y c¸n h×nh trung b×nh 350 bè trÝ theo hµng 1, 2, 3, 4: Nhãm gi¸ c¸n th« 450; 5, 6, 7: Nhãm gi¸ c¸n gi÷a 400; 8, 9, 10: Gi¸ c¸n 300; 11: Gi¸ c¸n tinh 300; 12: Hép truyÒn lùc; 13: Hép gi¶m tèc; 14: §éng c¬ M¸y c¸n h×nh 350 c¸n ra c¸c lo¹i thÐp trßn cã ®−êng kÝnh (20 ÷ 75) mm, thÐp vu«ng cã c¹nh a = (18 x 18) ÷ (65 x 65) mm, thÐp lôc l¨ng cã ®−êng kÝnh ngo¹i tiÕp tõ (20 ÷ 68) mm, thÐp b¶n cã chiÒu réng tõ (40 ÷ 120) mm vµ dµy tõ (5 ÷ 40) mm, thÐp gãc cã c¹nh (45 x 45) mm ®Õn (90 x 90) mm, thÐp ch÷ I cao 100 mm vµ ch÷ U cã chiÒu cao tõ (50 ÷ 100) mm. ngoµi ra m¸y cßn s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i thÐp h×nh ®¬n gi¶n vµ phøc t¹p kh¸c. Ph«i cho m¸y c¸n h×nh 350 cã tiÕt diÖn ngang tõ (100 x 100) ®Õn (170 x 170) mm, dµi 6.000 mm vµ cã träng l−îng tõ (450 ÷ 1.350) kg. 3 M¸y c¸n h×nh cì nhá M¸y c¸n h×nh cì nhá (bao gåm c¶ m¸y c¸n d©y thÐp) th−êng ®−îc bè trÝ c¸n vßng, b¸n liªn tôc hay liªn tôc, ®©y lµ c¸c m¸y c¸n h×nh cã ®−êng kÝnh trôc c¸n tõ 250 mm ®Õn < 350 mm. nÕu ®−êng kÝnh trôc < 250 th× ®−îc gäi lµ m¸y c¸n Mini. Träng l−îng vµ kÝch th−íc thÐp h×nh cì nhá phô thuéc vµo tiÕt diÖn cña s¶n phÈm vµ n¬i sö dông theo yªu cÇu cña kü thuËt. C¸c lo¹i s¶n phÈm nµy ®−îc c¾t ra tõng ®o¹n vµ bã l¹i thµnh bã cã träng l−îng kho¶ng (100 ÷ 150) kg. C¸c lo¹i d©y thÐp th× cuén thµnh tõng bã cã ®−êng kÝnh cuén bªn trong lµ (500 ÷ 700) mm, träng l−îng tõ (80 ÷ 200) kg. §èi víi c¸c m¸y c¸n d©y liªn tôc th× träng l−îng cuén ®¹t tíi (250 ÷ 350) kg. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 14
  15. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n C¸c lo¹i thÐp b¶n (dÑt) ®−îc cuén thµnh tõng bã cã h×nh bÇu dôc ®Ó kh«ng l¨n vµ cÈu dÓ dµng cã c¹nh dµi tõ b = (1200 ÷ 2500) mm. Träng l−îng cuén tõ (25 ÷ 125) kg. ChiÒu dµi tæng céng cña thÐp b ®−îc cuén phô thuéc vµo kiÓu m¸y vµ kÝch th−íc cña ph«i. VËt liÖu ban ®Çu lµ ph«i cã kÝch th−íc kh¸c nhau tuú theo kiÓu m¸y vµ kÝch th−íc cña s¶n phÈm. Nh÷ng lo¹i ph«i th−êng gÆp trªn m¸y c¸n nµy lµ (40 x 40) ÷ (80 x 80) mm, dµi 9 m. Tuú thuéc vµo lß nung cã ph«i dµi 1.500 mm vµ tiÕt diÖn lµ (200 x 200) mm ®Ó c¸n ra c¸c lo¹i s¶n phÈm lín vµ dµi h¬n b×nh th−êng. S¶n phÈm thÐp h×nh cì nhá cã 2 yªu cÇu c¬ b¶n sau ®©y: - C¸c s¶n phÈm c¸n thÐp h×nh cì nhá ph¶i cã dung sai bÐ nhÊt, môc ®Ých lµ tiÕt kiÓm kim lo¹i. - C¸c s¶n phÈm c¸n ph¶i cã ®é sai lÖch gièng nhau vµ nhá nhÊt theo kÝch th−íc tiÕt diÖn trªn toµn bé chiÒu dµi vËt c¸n, ®iÒu Êy cã ý nghÜa rÊt lín khi gia c«ng c¾t gät kim lo¹i tiÕp theo, ®Æc biÖt lµ thÐp trßn v× nã th−êng dïng ®Ó chÕ t¹o bulon, ®inh t¸n, vÝt v.v... trªn c¸c m¸y tù ®éng. NÕu kh«ng ®¶m b¶o ®−îc yªu cÇu trªn th× tr−íc khi ®−a vµo m¸y tiÖn tù ®éng ph¶i qua b−íc gia c«ng s¬ bé. D©y thÐp, nÕu sai lÖch kÝch th−íc cµng bÐ th× khi kÐo nguéi d©y thÐp tiÕp theo cµng Ýt lÇn kÐo. Muèn ®¹t ®−îc dung sai bÐ nhÊt th× kÕt cÊu cña m¸y ®−îc ph¶i ®−îc g¸ l¾p bÒn v÷ng, lç h×nh trôc c¸n chÝnh x¸c vµ ®iÒu chØnh trôc còng ph¶i chÝnh x¸c. Mét sè thÐp h×nh trßn bÐ ®−îc s¶n xuÊt ra d−íi d¹ng thÐp cuén (d©y thÐp). NÕu träng l−îng c¸c cuén cµng lín th× n¨ng suÊt cµng cao. N¨ng suÊt thÐp cuén cµng cao khi toµn bé qu¸ tr×nh c¸n ®Òu ®−îc c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ víi tèc ®é c¸n lín, ®¶m b¶o sù chªnh lÖch gi÷a nhiÖt ®é ®Çu vµ cuèi cña vËt c¸n lµ nhá nhÊt. B¶ng 2.3. M¸y c¸n h×nh cì nhá vµ c¸c s¶n phÈm cña chóng M¸y c¸n C¸c kÝch th−íc cña thÐp h×nh (mm) Trßn Vu«ng DÑt Gãc Ch÷ U Ch÷ I Ray Ch÷ T φ(mm) a(mm) B(mm) (mm) H(mm) H(mm) (kg/m) H(mm) 16 ÷ 16 x 16 ÷ 20 x 20 ÷ 50 ÷ M¸y c¸n 60 300 100 60 60 x 60 60 x 60 65 8÷ 8x8÷ 20 x 20 ÷ M¸y c¸n 30 250 60 30 30 x 30 40 x 40 C¸c lo¹i m¸y c¸n h×nh cì nhá hiÖn ®¹i cã thÓ chia lµm 3 nhãm chÝnh sau: M¸y c¸n h×nh: Trªn c¸c lo¹i m¸y c¸n h×nh lo¹i nµy ng−êi ta tiÕn hµnh c¸n c¸c lo¹i s¶n phÈm cã h×nh d¸ng ®¬n gi¶n vµ phøc t¹p ë d¹ng thanh hoÆc cuén. M¸y c¸n thÐp b¶n (thÐp dÑt): C¸c s¶n phÈm cña lo¹i m¸y c¸n nµy lµ thÐp b¶n ë d¹ng thanh hoÆc cuén. C¸c lo¹i m¸y c¸n nµy th−êng ®−îc chuyªn m«n ho¸ Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 15
  16. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n nh−: m¸y chuyªn c¸n thÐp b¶n lµm nhÝp « t«, lµm lß xo, m¸y c¸n b¨ng thÐp tõng cuén v.v... M¸y c¸n thÐp d©y: Lµ nh÷ng m¸y bè trÝ hµng, m¸y c¸n d©y thÐp b¸n liªn tôc vµ liªn tôc chuyªn s¶n xuÊt d©y thÐp cã ®−êng kÝnh nhá tõ (5 ÷ 9)mm ë d¹ng cuén. HiÖn nay trong c¸n h×nh cì nhá ng−êi ta dïng nhiÒu kiÓu m¸y cã sè gi¸ c¸n bè trÝ liªn tôc (gäi lµ m¸y c¸n h×nh liªn tôc) hoÆc m¸y b¸n liªn tôc bè trÝ theo h×nh ch÷ Z nghÜa lµ gi¸ c¸n th« th× bè trÝ c¸n liªn tôc cßn c¸c gi¸ c¸n tinh th× bè trÝ hµng hoÆc bµn cê. M¸y c¸n liªn hîp còng ®−îc sö dông nhiÒu trong thêi gian gÇn ®©y ®Ó c¸n d©y thÐp vµ thÐp b¶n hÑp Do tÝnh chÊt c«ng nghÖ vµ yªu cÇu cña s¶n phÈm nªn kh«ng thÓ hoÆc khã dïng m¸y c¸n liªn tôc cã cïng mét chÕ ®é tèc ®é. Chóng ta cã thÓ nghiªn cøu tíi c¸c d¹ng bè trÝ m¸y c¸n cì nhá b¸n liªn tôc hay liªn tôc th−êng sau: M¸y c¸n h×nh cì nhá b¸n liªn tôc: C¸c m¸y trong nhãm gi¸ c¸n th« bè trÝ liªn tôc cßn nhãm gi¸ c¸n tinh th× c¸n chu kú hoÆc c¸n vßng cã khi tæ hîp vßng vµ chu kú (h×nh 2.13): C¸n liªn tôc C¸n chu kú C¸n vßng H.2.13. S¬ ®å bè trÝ c¸c gi¸ c¸n b¸n liªn tôc theo th« - chu kú - vßng C¸c m¸y trong nhãm gi¸ c¸n th« ®−îc bè trÝ liªn tôc, nhãm gi¸ c¸n tinh võa bè trÝ liªn tôc võa bè trÝ vßng (xem H×nh 2.14): Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 16
  17. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n Nhãm m¸y c¸n th« liªn tôc Nhãm c¸n tinh liªn tôc Nhãm c¸n tinh bè trÝ vßng H.2.15. S¬ ®å bè trÝ c¸c gi¸ c¸n b¸n liªn tôc theo kiÓu gi¸ c¸n th« liªn tôc, gi¸ c¸n tinh liªn tôc - vßng Chó ý: - C¸c gi¸ c¸n ®Çu (ë nhãm gi¸ c¸n th«) trong m¸y c¸n b¸n liªn tôc cã nhiÖm vô gi¶m kÝch th−íc tiÕt diÖn cña ph«i mµ kh«ng cã sù thay ®æi h×nh d¸ng. V× vËy c¸c m¸y nµy bè trÝ liªn tôc vµ ®−îc truyÒn ®éng chung. - c¸c m¸y nµy ®Òu c¸n ph«i cã tiÕt diÖn (45 x 45) ÷ (75 x 75) mm víi chiÒu dµi 9 ÷ 12 m. V× trªn nhãm c¸n tinh cã thao t¸c b»ng tay cho nªn thao t¸c b»ng tay cho nªn tèc ®é c¸n trªn c¸c gi¸ cuèi cïng kh«ng v−ît qu¸ (8 ÷ 15) mm/s. ChÝnh ®©y lµ nh−îc ®iÓm cña m¸y c¸n b¸n liªn tôc, ®Æc biÖt lµ khi c¸n s¶n phÈm thÐp h×nh cì nhá lµm cho n¨ng suÊt gi¶m. ë nh÷ng gi¸ c¸n tinh cuèi cïng ng−êi ta dïng m¸ng vßng dÉn vËt c¸n ¨n vµo trôc thay søc ng−êi. - V× nhiÖt ®é ë ®Çu vµ cuèi vËt c¸n cã sù chªnh lÖch kh¸ lín cho nªn dÉn ®Õn kÝch th−íc tiÕt diÖn theo chiÒu dµi sÏ kh¸c nhau, dung sai sÏ kh¸c nhau theo tiÕt diÖn v× kim lo¹i co do nhiÖt kh¸c nhau. VËt c¸n cµng lín, cµng dµi th× thêi gian n»m trªn nÒn x−ëng cµng l©u do ®ã dung sai theo tiÕt diÖn cµng kh¸c nhau. H×nh 2.15. lµ mét kiÓu bè trÝ hîp lý cña m¸y c¸n h×nh b¸n liªn tôc: 1 2 3 4 Nhãm m¸y c¸n th« liªn tôc 1. M¸y ®Èy ph«i vµo lß 2. M¸y ®Èy ph«i ra lß 3. Lß nung; 4. M¸y c¾t 5. Sµn lµm nguéi 5 H.2.15. S¬ ®å bè trÝ c¸c gi¸ c¸n b¸n liªn tôc theo kiÓu gi¸ c¸n th« liªn tôc, gi¸ c¸n tinh vßng - liªn tôc Nhãm c¸n tinh liªn tôc - §Ó kh¾c phôc nh−îc ®iÓm ®ã, ng−êi ta bè trÝ trªn m¸y b¸n liªn tôc nhãm c¸n vßng vµ nhãm c¸n tinh ë sau nhãm c¸n th«. Nh÷ng m¸y c¸n nµy th× nhãm gi¸ Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 17
  18. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n c¸n tinh liªn tôc chØ c¸n ra nh÷ng s¶n phÈm thÐp h×nh ®¬n gi¶n mµ th«i. Nh÷ng s¶n phÈm thÐp h×nh phøc t¹p ph¶i c¸n ë nhãm c¸n vßng. Ngoµi ra m¸y cã thÓ bè trÝ theo bËc thang ë nhãm gi¸ c¸n tinh, m¸y nµy dïng ®Ó c¸n thÐp trßn cã ®−êng kÝnh φ = 6 ÷ 35 mm: Nhãm m¸y c¸n th« liªn tôc H.2.16. S¬ ®å bè trÝ c¸c gi¸ c¸n b¸n liªn tôc theo kiÓu gi¸ c¸n th« liªn tôc, gi¸ c¸n tinh bËc thang Sµn lµm nguéi M¸y c¸n h×nh liªn tôc: C¸c m¸y c¸n h×nh cì nhá liªn tôc th−êng bè trÝ c¸c gi¸ c¸n nh− sau: ngoµi c¸c gi¸ c¸n cã trôc c¸n bè trÝ n»m ngang ra cßn cã nh÷ng gi¸ c¸n ®øng ®Ó Ðp kim lo¹i ë 2 bªn cho ®óng kÝch th−íc v× khi c¸n vËt c¸n kh«ng ®−îc lËt trë. 1 7 2 5 6 9 10 11 12 13 3 8 4 H.2.17. S¬ ®å bè trÝ c¸c gi¸ c¸n cña m¸y c¸n h×nh liªn tôc Theo s¬ ®å 2.17. th× cã 13 gi¸ c¸n: 3 gi¸ c¸n (8, 10, 12) cã trôc bè trÝ th¼ng ®øng, cßn c¸c gi¸ kh¸c cã trôc bè trÝ n»m ngang. Trõ 5 gi¸ c¸n (2 ÷ 6) ®−îc truyÒn ®éng chung cßn c¸c gi¸ kh¸c ®Òu ®−îc truyÒn ®éng riªng biÖt ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é quay ®−îc dÓ dµng. M¸y c¸n nµy chñ yÕu c¸n c¸c lo¹i thÐp trßn tõ φ (13 ÷ 18) mm, thÐp b¶n cã chiÒu réng (50 ÷ 127) mm. Tèc ®é lín nhÊt cña vËt khi nã ®i ra khái gi¸ c¸n cuèi cïng lµ 9 m/s, 10 m/s, 20 m/s, lo¹i m¸y hiÖn ®¹i tèc ®é cã thÓ ®¹t ®Õn v = 50 m/s. Qu¸ tr×nh c¸n tõ ®Çu ®Õn kÕt thóc hoµn toµn tù ®éng ho¸. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c gi¸ c¸n trong m¸y c¸n liªn tôc phô thuéc chñ yÕu vµo thao t¸c cña qu¸ tr×nh c«ng nghÖ vµ khi söa ch÷a. Trong m¸y c¸n liªn tôc lu«n cã c¸c gi¸ c¸n cã trôc ®−îc bè trÝ th¼ng ®øng ®Ó Ðp 2 bªn kim lo¹i. V× vËt c¸n kh«ng lËt trë ®−îc khi c¸n trong m¸y c¸n cã gi¸ bè trÝ Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 18
  19. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n theo hµng vµ cã trôc th¼ng ®øng nªn mét lÇn chØ c¸n ®−îc mét vËt c¸n mµ th«i (m¸y cã trôc c¸n ngang th× cã thÓ c¸n nhiÒu vËt cïng mét lóc theo nh÷ng lç h×nh kh¸c nhau). VËt c¸n tõ gi¸ nµy sang gi¸ kh¸c hoµn toµn tù ®éng. Tèc ®é c¸n ®¹t cao nªn n¨ng suÊt t¨ng cao h¬n (20 ÷ 30)% so víi m¸y b¸n liªn tôc, ë m¸y c¸n d©y liªn tôc hiÖn ®¹i tèc ®é c¸n ®¹t tíi (40 ÷ 45) mm /s hoÆc tíi ≥ 60 m/s. S¬ ®å c¸n thÐp trßn trªn m¸y c¸n h×nh trung b×nh vµ nhá ®−îc thÓ hiÖn qua h×nh sau: H.2.18. S¬ ®å c¸n thÐp trßn trªn m¸y c¸n h×nh cì trung vµ cì nhá 1. Ph«i thÐp; 2. Trôc c¸n ®Æt n»m ngang; 3. Trôc c¸n ®Æt th¼ng ®øng; 4. Trôc c¸n cã lç h×nh ®Æt n»m ngang; 5. Trôc c¸n cã lç h×nh ®Æt th¼ng ®øng; 6. Lç h×nh trôc c¸n; 7. S¶n phÈm c¸n. d/ M¸y c¸n tÊm M¸y c¸n tÊm cã nhiÖm vô c¸n thÐp vµ c¸c kim lo¹i kh¸c ë tr¹ng th¸i nãng vµ ë tr¹ng th¸i nguéi. S¶n phÈm cña m¸y c¸n tÊm nãng cã chiÒu dµy tõ 1,5 mm ®Õn 60 mm. M¸y c¸n tÊm nguéi c¸n ra c¸c tÊm vµ b¨ng kim lo¹i máng vµ cùc máng tõ 0,007 mm ®Õn 1,25 mm. Th−êng dïng c¸c lo¹i m¸y c¸n 4 trôc, 6 trôc, 12 trôc ... ®Ó c¸n tÊm. M¸y c¸n cµng nhiÒu trôc th× cã thÓ c¸n ®−îc c¸c tÊm cµng máng vµ cµng chÝnh x¸c. Trôc c¸n tÊm lu«n cã d¹ng h×nh trô trßn xoay vµ ®ßi hái cã ®é chÝnh x¸c, ®é ®ång ®Òu bÒ mÆt, ®é bãng cao. Khi c¸n tÊm lùc c¸n rÊt lín, nhÊt lµ khi c¸n nguéi. S¶n phÈm tÊm lu«n cã h×nh ch÷ nhËt vµ cã chiÒu dµi nh− v« tËn cho nªn s¶n phÈm cña chóng th−êng ë d¹ng cuén ®Ó dÓ vËn chuyÓn. M¸y c¸n tÊm cã ®Æc ®iÓm lµ dïng gi¸ c¸n nhiÒu trôc ®Ó c¸n. §Çu tiªn ng−êi ta c¸n tÊm b»ng m¸y c¸n Laota, sau ®ã dïng m¸y c¸n 4 trôc råi ®Õn m¸y c¸n 6 trôc, 12 trôc, 20 trôc tuy nhiªn chØ cã 2 trôc lµm viÖc, t¹i 2 trôc nµy kim lo¹i trùc tiÕp biÕn d¹ng. Th−êng th× 2 trôc lµm viÖc ®−îc dÉn ®éng, c¸c trôc cßn l¹i lµ trôc tùa, cµng nhiÒu trôc tùa th× ®é dµy cña s¶n phÈm cµng chÝnh x¸c. theo quy ®Þnh ng−êi ta gäi m¸y theo ®−êng kÝnh trôc lµm viÖc tr−íc råi ®Õn trôc tùa. VÝ dô: m¸y c¸n 4 trôc 500/1.200 x 2.500, cã nghÜa lµ m¸y c¸n cã trôc tùa φ = 1.200 mm; L = 2.500 mm vµ Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 19
  20. Gi¸o tr×nh: ThiÕt bÞ c¸n trôc lµm viÖc cã φ = 500 mm. H.2.30. M¸y c¸n tÊm nguéi 1. Trôc cuén; 2. C÷ ®ì cuén; 3. Tang nh·; 4. Con l¨n kÑp; 5. Trôc lµm viÖc; 6. Tang cuén, nh¶ khi c¸n; 7. KÑp thñy lùc; 8. Trôc Ðp b¨ng kim lo¹i M¸y c¸n tÊm th−êng dïng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu v× sau mçi lÇn c¸n m¸y l¹i ®−îc ®¶o chiÒu ®Ó c¸n qua c¸n l¹i cho ®Õn lóc ra s¶n phÈm. NÕu bè trÝ liªn tôc th× ®éng c¬ vÉn lµ lo¹i mét chiÒu. M¸y c¸n tÊm cã lo¹i chØ bè trÝ mét gi¸ c¸n gièng nh− m¸y c¸n thÐp h×nh, ngoµi ra m¸y m¸y còng ®−îc bè trÝ theo hµng hay liªn tôc. HiÖn nay do ®Çu t− vµo mét m¸y c¸n tÊm rÊt ®¾t tiÒn nªn n−íc ta vÉn ph¶i nhËp 100% thÐp tÊm tõ n−íc ngoµi. H.2.29. Nhãm gi¸ c¸n tinh thÐp tÊm nãng 4 trôc 500/1300/2200 1. C¸c con l¨n vËn chuyÓn; 2. Bµn tiÕp nhËn; 3. Bé phËn th¸o dì cuén thÐp; 4. Con l¨n dÉn b¨ng thÐp; 5. Bµn Ðp dÉn b¨ng thÐp; 6. Gi¸ c¸n; 7. M¸y c¾t bay; 8. Con l¨n c¨ng tr−íc sau; 9. Tang cuén thÐp; 10. Bé phËn vËn chuyÓn s¶n phÈm. HiÖn nay m¸y c¸n tÊm th−êng ®−îc ph©n lo¹i theo c«ng dông: M¸y c¸n tÊm nãng vµ m¸y c¸n tÊm nguéi. M¸y c¸n tÊm nãng dµy vµ võa c¸n ra c¸c s¶n phÈm dµy tõ (25 ÷ 60) mm vµ dµy võa tõ (4 ÷ 〈 25) mm. Tr−êng §¹i häc B¸ch khoa - §¹i häc §µ n½ng 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2