Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh (Nghề: Kế toán doanh nghiệp - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Hà Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

(NB) Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh (Nghề: Kế toán doanh nghiệp - Cao đẳng) trang bị cho học viên những vấn đề về lý luận về bản chất, nội dung của tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế - xã hội; nguồn lực và sự phát triển của nó đến nền kinh tế, đồng thời hình thành kỹ năng tính toán và đánh giá được các chỉ tiêu phản ánh sự tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế xã hội của địa phương, ngành và nền kinh tế. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh (Nghề: Kế toán doanh nghiệp - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Hà Nam

SỞ LAO ĐỘNG-TB&XH TỈNH HÀ NAM TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ HÀ NAM GIÁO TRÌNH MÔN HỌC: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÀNH/NGHỀ: KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG Ban hành kèm theo Quyết định số: 285/QĐ-CĐN ngày 21 tháng 7 năm 2017 của Hiệu trưởng trường Cao đẳng Nghề Hà Nam Hà Nam, năm 2017
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu cho giảng viên và sinh viên nghề Kế toán doanh nghiệp trường Cao đẳng nghề Hà Nam. Chúng tôi đã thực hiện biên soạn cuốn tài liệu Phân tích hoạt động kinh doanh. Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU Phân tích hoạt động kinh doanh là môn học chuyên môn để sinh viên nhận thức và phát triển kỹ năng học các môn chuyên môn nghề. Với mục tiêu trang bị cho học viên những vấn đề về lý luận về bản chất, nội dung của tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế - xã hội; nguồn lực và sự phát triển của nó đến nền kinh tế, đồng thời hình thành kỹ năng tính toán và đánh giá được các chỉ tiêu phản ánh sự tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế xã hội của địa phương, ngành và nền kinh tế, đáp ứng yêu cầu về giáo trình giảng dạy học tập và nghiên cứu của sinh viên đồng thời đáp ứng được chương trình khung của Bộ Lao động – Thương binh và xã hội. Giáo trình Phân tích hoạt động kinh doanh bao gồm 6 chương. Chương 1: Khái quát chung của phân tích hoạt động kinh doanh Chương 2: Phân tích môi trường kinh doanh, thị trường và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp Chương 3: Phân tích tình hình sử dụng các yếu tố sản xuất của doanh nghiệp Chương 4: Phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản xuất sản phẩm Chương 5: Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh Chương 6: Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp Trong quá trình biên soạn không tránh khỏi sai sót, chúng tôi mong nhận được những ý kiến quý báu của bạn bè, đồng nghiệp và các em sinh viên. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nam, ngày…..tháng…. năm 2017. Người biên soạn ĐINH AN LINH 3
Mục lục Lời giới thiệu 2 Chương 1: Khái quát chung của phân tích hoạt động kinh doanh 1 Khái niệm, nội dung và ý nghĩa của phân tích hoạt động kinh doanh 7 2 Các phương pháp phân tích hoạt động kinh doanh 12 3 Tổ chức và phân loại phân tích kinh doanh 20 Chương 2: Phân tích môi trường kinh doanh, thị trường và chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp 1 Chức năng và vai trò của doanh nghiệp 24 2 Phân tích môi trường kinh doanh của doanh nghiệp 25 3 Phân tích thị trường 31 4 Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp 33 5 Lựa chọn và quyết định chiến lược kinh doanh 34 Chương 3: Phân tích tình hình sử dụng các yếu tố sản xuất của doanh nghiệp 1 Phân tích tính cân đối của các yếu tố sản xuất 38 2 Phân tích tính hình sử dụng lao động 39 3 Phân tích tình hình sử dụng TSCĐ 46 4 Phân tích tình hình sử dụng NVL 51 Chương 4: Phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản xuất sản phẩm 1 Ý nghĩa, nội dung phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 54 2 Đánh giá chung tình hình thực hiện kế hoạch giá thành của toàn bộ sản 55 phẩm hàng hoá 3 Phân tích chi phí cho 1.000 đồng sản phẩm hàng hoá 60 4 Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ thấp giá thành của sản phẩm so 62 sánh được Chương 5: Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh 1 Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh 68 2 Phân tích kết quả tiêu thụ sản phẩm hàng hoá 70 3 Phân tích điểm hoà vốn 73 Chương 6: Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp 1 Mục tiêu, ý nghĩa và công cụ phân tích báo cáo tài chính 76 2 Đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp 79 3 Phân tích các tỷ số tài chính chủ yếu 81 Tài liệu tham khảo 85 4
GIÁO TRÌNH MÔN HỌC Tên môn học: Phân tích hoạt động kinh doanh Mã môn học: MH 23 Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học: - Vị trí: Phân tích hoạt động kinh doanh thuộc nhóm các mô đun chuyên nghành của nghề kế toán doanh nghiệp, được bố trí giảng dạy sau khi đã học xong các mô đun chuyên môn của nghề - Tính chất: Phân tích hoạt động kinh doanh là mô đun chuyên môn bắt buộc có tính chất tổng hợp, vận dụng các công cụ phân tích kinh tế để phân tích và đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm cung cấp cho nhà quản lý các thông tin cần thiết trong việc ra các quyết định tổ chức và điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh. - Ý gnhiax của môn học: Cung cấp cho người học những kiến thức về phân tích hoạt động kinh doanh. Mục tiêu của môn học: - Kiến thức + Nhận biết được các đối tượng nghiên cứu của phân tích hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. + Xác định được những nội dung cần phân tích, các phương pháp phân tích và tiến trình tổ chức phân tích. + Vận dụng được các kiến thức cơ sở và chuyên môn của kinh tế, kế toán, tài chính thống kê để phân tích mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến đối tượng cần phân tích. - Kỹ năng + Xây dựng được các phương trình kinh tế khoa học phù hợp với từng đối tượng cần phân tích. + Lựa chọn đúng các phương pháp để phân tích, đánh giá và xác định chính xác mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến đối tượng phân tích. 5
+ Tổ chức được việc phân tích tình hình kinh doanh của doanh nghiệp ở từng khâu, từng giai đoạn. Từ đó, tìm các nguyên nhân và đề xuất giải pháp phù hợp. - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: + Làm việc độc lập hoặc làm việc theo nhóm, giải quyết công việc, vấn đề phức tạp trong điều kiện làm việc thay đổi. + Hướng dẫn tối thiểu, giám sát những người khác thực hiện nhiệm vụ xác định; chịu trách nhiệm cá nhân và trách nhiệm đối với nhóm. + Đánh giá chất lượng sản phẩm sau khi hoàn thành và kết quả thực hiện của các thành viên trong nhóm. Nội dung của môn học: 6
CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG CỦA PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Mã chương: 2301 Mục tiêu: - Trình bày được khái niệm, ý nghĩa của phân tích hoạt động kinh doanh trong hệ thống quản lý doanh nghiệp - Nhận biết được đối tượng nghiên cứu của phân tích hoạt động kinh doanh - Vận dụng được 4 phương pháp phân tích chủ yếu nhất của phân tích hoạt động kinh doanh vào phân tích hoạt động kinh doanh cụ thể của doanh nghiệp - Phân loại được các hình thức phân tích hoạt động kinh doanh để vận dụng vào tổ chức phân tích hoạt động kinh doanh ở doanh nghiệp - Trung thực, nhanh nhẹn nắm bắt hoạt động của doanh nghiệp Nội dung: 1. Khái niệm, nội dung và ý nghĩa của ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh 1.1 Kh¸i niÖm “Phân tích, hiểu theo nghĩa chung nhất là sự chia nhỏ sự vật và hiện tượng trong mối quan hệ hữu cơ giữa các bộ phận cấu thành sự vật, hiện tượng đó” “Phân tích hoạt động kinh doanh (PTKD) là quá trình nghiên cứu để đánh giá toàn bộ quá trình và kết quả của hoạt động kinh doanh; các nguồn tiềm năng cần khai thác ở doanh nghiệp (DN), trên cơ sở đó đề ra các phương án và giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của DN” Trước đây, trong điều kiện sản xuất kinh doanh đơn giản và với quy mô nhỏ, yêu cầu thông tin cho nhà quản trị chưa nhiều và chưa phức tạp, công việc phân tích thường được tiến hành giản đơn, có thể thấy ngay trong công tác hạch toán. Khi sản xuất kinh doanh càng phát triển thì nhu cầu thông tin cho nhà quản trị càng nhiều, đa dạng và phức tạp. PTKD hình thành và phát triển như một môn khoa học độc lập, để đáp ứng nhu cầu thông tin cho các nhà quản trị. Phân tích như là một hoạt động thực tiễn, vì nó luôn đi trước quyết định và là cơ sở cho việc ra quyết định. PTKD như là một ngành khoa học, nó nghiên cứu một cách có hệ thống toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh để từ đó đề xuất những giải pháp hữu hiệu cho mỗi DN. Như vậy, PTKD là quá trình nhận biết bản chất và sự tác động của các mặt 7
của hoạt động kinh doanh, là quá trình nhận thức và cải tạo hoạt động kinh doanh một cách tự giác và có ý thức, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng DN và phù hợp với yêu cầu của các quy luật kinh tế khách quan nhằm mang lại hiệu quả kinh doanh cao. 1.2 §èi tưîng cña ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh Với tư cách là một khoa học độc lập, PTKD có đối tượng riêng: “Đối tượng của phân tích hoạt động kinh doanh là quá trình và kết quả của hoạt động kinh doanh cùng với sự tác động của các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình và kết quả đó, được biểu hiện thông qua các chỉ tiêu kinh tế” Kết quả kinh doanh mà ta nghiên cứu có thể là kết quả của từng giai đoạn riêng biệt như kết quả mua hàng, kết quả sản xuất, kết quả bán hàng... hay có thể là kết quả tổng hợp của quá trình kinh doanh, kết quả tài chính...v.v Khi phân tích kết quả kinh doanh, người ta hướng vào kết quả thực hiện các định hướng mục tiêu kế hoạch, phương án đặt ra. 1.3. Ý nghĩa của phân tích hoạt động kinh doanh Hoạt động kinh doanh là một hoạt động tạo ra doanh thu và lợi nhuận chủ yếu cho doanh nghiệp. Với mục đích kiếm lợi, các doanh nghiệp thuộc các loại hình và các hình thức sở hữu khác nhau, trong bất cứ lĩnh vực nào. Nếu không hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp sẽ không bù đắp được chi phí bỏ ra, không có nguồn tích lũy để tái sản xuất mở rộng, không có ngân sách, không tạo ra công ăn việc làm. Không hoạt đông kinh doanh thì doanh nghiệp sẽ không tồn tại, không phát triển không đóng góp cho xã hội. Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có thể phân ra 3 quá trình: Quá trình cung cấp, Quá trình sản xuất, Quá trình tiêu thụ. Qua trình cung cấp: là quá trình khởi đầu của một doanh nghiệp sau khi hoàn tất quá trình đầu tư. Nếu không có quá trình cung cấp doanh nghiệp không thể tiến hành hoạt động kinh doanh được. Có quá trình cung cấp thì mới có quá trình sản xuất và tiêu thụ. Hoạt động cung cấp bao gồm cả việc đầu tư, trang bị tài sản cố định cho hoạt động kinh doanh. Quá trình sản xuất: là hoạt động tiếp theo sau quá trình cung cấp mà các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hay cung ứng dịch vụ tiến hành. Qua trình sản xuất được thực hiện nhờ: Lao động, tư liệu sản xuất và đối tượng lao động. 8
Quá trình tiêu thụ: là hoạt động cuối cùng của hoạt động kinh doanh. Tại đây hàng hóa sẽ được tiêu thụ, doanh nghiệp thu được tiền, người mua chấp nhận thanh toán. 1.4. Nhiệm vụ của phân tích hoạt động kinh doanh Hoạt động phân tích kinh doanh là hoạt động quyết định sự sống còn của doanh nghiệp vì nó mang lại doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp. Để hoạt động kinh doanh mang lại hiệu quả cao, nhà quản lý phải xem xét toàn diện kết quả và hiệu quả của tất cả các công đoạn, các quá trình, các hoạt động cấu thành. Chính vì sự quan trọng của phân tích hoạt động kinh doanh đối với hoạt động cung cấp, hoạt động sản xuất và hoạt động tiêu thụ. Ví ý nghĩa đó, phân tích hoạt động kinh doanh có các nhiệm vụ chủ yếu sau: Đánh giá khái quát kết quả và hiệu quả cua hoạt động kinh doanh. Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến kết quả và hiệu quả của quá trình kinh doanh. Chỉ ra nguyên nhân ảnh hưởng đến kết quả và hiệu quả kinh doanh. Vạch rõ tiềm năng chưa khai thác đề xuất các giải pháp hữu hiệu để nâng cao hiểu quả của kinh doanh. 1.5. Nội dung của phân tích hoạt động kinh doanh Phân tích kinh doanh không chỉ dừng lại ở việc đánh giá kết quả kinh doanh thông các chỉ tiêu kinh tế mà còn đi sâu nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh biểu hiện trên các chỉ tiêu đó. Một cách chung nhất, nhân tố là những yếu tố bên trong của mỗi hiện tượng, quá trình...và mỗi biến động của nó tác động trực tiếp hoặc gián tiếp ở một mức độ và xu hướng xác định đến các kết quả biểu hiện các chỉ tiêu. Ví dụ: Doanh thu bán hàng phụ thuộc vào lượng bán hàng ra, giá cả bán ra và cơ cấu tiêu thụ. Ðến lượt mình, khối lượng hàng hoá bán ra, giá cả hàng hoá bán ra, kết cấu hàng hoá bán ra lại chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau như khách quan, chủ quan, bên trong, bên ngoài...vv. Theo mức độ tác động của các nhân tố, chúng ta có thể phân loại các nguyên nhân và nhân tố ảnh hưởng thành nhiều loại khác nhau, trên các góc độ khác nhau. - Trước hết theo tính tất yếu của các nhân tố: có thể phân thành 2 loại: Nhân tố khách quan và nhân tố chủ quan. 9
Nhân tố khách quan là loại nhân tố thường phát sinh và tác động như một yêu cầu tất yếu nó không phụ thuộc vào chủ thể tiến hành hoạt động kinh doanh. Kết quả hoạt động của mỗi DN có thể chịu tác động bởi các nguyên nhân và nhân tố khách quan như sự phất triển của lực lượng sản xuất xã hội, luật pháp, các chế độ chính sách kinh tế xã hội của Nhà nước, môi trường, vị trí kinh tế xã hội, về tiến bộ khoa học kỹ thuật và ứng dụng. Các nhân tố này làm cho giá cả hàng hoá, giá cả chi phí, giá cả dịch vụ thay đổi, thuế suất, lãi suất, tỷ suất tiền lương...cũng thay đổi theo. Nhân tố chủ quan là nhân tố tác động đến đối tượng nghiên cứu phụ thuộc vào nỗ lực chủ quan của chủ thể tiến hành kinh doanh. Những nhân tố như: trình độ sử dụng lao động, vật tư, tiền vốn, trình độ khai thác các nhân tố khách quan của DN làm ảnh hưởng đến giá thành, mức chi phí thời gian lao động, lượng hàng hoá, cơ cấu hàng hoá...vv. - Theo tính chất của các nhân tố có thể chia ra thành nhóm nhân tố số lượng và nhóm các nhân tố chất lượng. - Kết quả kinh doanh thông thường được biểu hiện dưới các chỉ tiêu kinh tế. Chỉ tiêu là sự xác định về nội dung và phạm vi của các kết quả kinh doanh. Nội dung chủ yếu của phân tích kết quả là phân tích các chỉ tiêu kết quả kinh doanh mà DN đã đạt được trong kỳ, như doanh thu bán hàng, giá trị sản xuất, giá thành, lợi nhuận...Tuy nhiên, khi phân tích các chỉ tiêu kết quả kinh doanh chúng ta phải luôn luôn đặt trong mối quan hệ với các điều kiện (yếu tố) của quá trình kinh doanh như lao động, vật tư, tiền vốn, diện tích đất đai...vv. Ngược lại, chỉ tiêu chất lượng phản ánh lên hiệu quả kinh doanh hoặc hiệu suất sử dụng các yếu tố kinh doanh như giá thành, tỷ suất chi phí, doanh lợi, năng suất lao động...vv. - Dựa vào mục đích phân tích mà chúng ta cần sử dụng các loại chỉ tiêu khác nhau, cụ thể: Chỉ tiêu số tuyệt đối, chỉ tiêu số tương đối, chỉ tiêu bình quân. Chỉ tiêu số tuyệt đối dùng để đánh giá quy mô kết quả kinh doanh hay điều kiện kinh doanh. Chỉ tiêu số tương đối dùng trong phân tích các mối quan hệ giữa các bộ phận, các quan hệ kết cấu, quan hệ tỷ lệ và xu hướng phát triển. Chỉ tiêu bình quân phản ánh trình độ phổ biến của các hiện tượng. - Tuỳ mục đích, nội dung và đối tượng phân tích để có thể sử dụng các chỉ tiêu 10
hiện vật, giá trị, hay chỉ tiêu thời gian. Ngày nay, trong kinh tế thị trường các DN thường dùng chỉ tiêu giá trị. Tuy nhiên, các DN sản xuất, DN chuyên kinh doanh một hoặc một số mặt hàng có quy mô lớn vẫn sử dụng kết hợp chỉ tiêu hiện vật bên cạnh chỉ tiêu giá trị. Trong phân tích cũng cần phân biệt chỉ tiêu và trị số chỉ tiêu. Chỉ tiêu có nội dung kinh tế tương đối ổn định, còn trị số chỉ tiêu luôn luôn thay đổi theo thời gian và địa điểm cụ thể. Nhân tố số lượng phản ánh quy mô kinh doanh như: Số lượng lao động, vật tư, lượng hàng hoá sản xuất, tiêu thụ... Ngược lại, nhân tố chất lượng thường phản ánh hiệu suất kinh doanh như: Giá thành, tỷ suất chi phí, năng suất lao động...Phân tích kết quả kinh doanh theo các nhân tố số lượng và chất lượng vừa giúp ích cho việc đánh giá chất lượng, phương hướng kinh doanh, vừa giúp cho việc xác định trình tự sắp xếp và thay thế các nhân tố khi tính toán mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến kết quả kinh doanh. - Theo xu hướng tác động của nhân tố, thưòng người ta chia ra các nhóm nhân tố tích cực và nhóm nhân tố tiêu cực. Nhân tố tích cực là những nhân tố tác động tốt hay làm tăng độ lớn của hiệu quả kinh doanh và ngược lại nhân tố tiêu cực tác động xấu hay làm giảm quy mô của kết quả kinh doanh. Trong phân tích cần xác định xu hướng và mức độ ảnh hưởng tổng hợp của các nhân tố tích cực và tiêu cực. Nhân tố có nhiều loại như đã nêu ở trên, nhưng nếu quy về nội dung kinh tế thì có hai loại: Nhân tố thuộc về điều kiện kinh doanh và nhân tố thuộc về kết quả kinh doanh. Những nhân tố thuộc về điều kiện kinh doanh như: Số lượng lao động, lượng hàng hoá, vật tư, tiền vốn...ảnh hưởng trực tiếp đến quy mô kinh doanh. Các nhân tố thuộc về kết quả kinh doanh ảnh hưởng suốt quá trình kinh doanh từ khâu cung ứng vật tư đến việc tổ chức quá trình sản xuất cho đến khâu tiêu thụ sản phẩm và từ đó ảnh hưởng đến kết quả tổng hợp của kinh doanh như nhân tố giá cả hàng hoá, chi phí, khối lượng hàng hoá sản xuất và tiêu thụ. Như vậy, tính phức tạp và đa dạng của nội dung phân tích được biểu hiện qua hệ thống các chỉ tiêu kinh tế đánh giá kết quả kinh doanh. Việc xây dựng tương đối hoàn chỉnh hệ thống các chỉ tiêu với cách phân biệt hệ thống chỉ tiêu khác nhau, việc phân loại các nhân tố ảnh hưởng theo các góc độ khác nhau không những giúp cho DN đánh giá một cách đầy đủ kết quả kinh doanh, sự nỗ lực của 11
bản thân DN, mà còn tìm ra được nguyên nhân, các mặt mạnh, mặt yếu để có biện pháp khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. 2. Các phương pháp ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh 2.1. Phư¬ng ph¸p so s¸nh: 2.1.1 Kh¸i niÖm: Phư¬ng ph¸p so s¸nh lµ phư¬ng ph¸p xem xÐt mét chØ tiªu ph©n tÝch b»ng c¸ch dùa trªn viÖc so s¸nh víi mét chØ tiªu c¬ së (chØ tiªu gèc). §©y lµ phư¬ng ph¸p ®¬n gi¶n vµ ®ưîc sö dông nhiÒu nhÊt trong ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c chØ tiªu kinh tÕ x· héi thuéc lÜnh vùc kinh tÕ vÜ m«. Qua so s¸nh, ngưêi ta sÏ biÕt ®ưîc kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®· ®Æt ra, biÕt ®ưîc tèc ®é, xu hưíng ph¸t triÓn cña c¸c hiÖn tưîng vµ kÕt qu¶ kinh tÕ, còng như møc ®é tiªn tiÕn hay l¹c hËu cña tõng ®¬n vÞ, bé phËn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô cña nã. 2.1.2. Phöông phaùp so saùnh Ñeå phöông phaùp naøy ñöôïc phaùt huy heát tính chính xaùc vaø khoa hoïc, trong quaù trình phaân tích caàn thöïc hieän ñaày ñuû ba böôùc sau: Böôùc 1: Löïa choïn caùc tieâu chuaån ñeå so saùnh. Tröôùc heát choïn chæ tieâu cuûa moät kyø laøm caên cöù ñeå so saùnh, ñöôïc goïi laø kyø goác. Tuøy theo muïc tieâu nghieân cöùu maø löïa choïn kyø goác so saùnh cho thích hôïp. Neáu: Kyø goác laø naêm tröôùc: thaáy ñuôïc xu höôùng phaùt trieån cuûa ñoái töôïng phaân tích. Kyø goác laø naêm keá hoaïch (hay laø ñònh möùc): thaáy ñöôïc vieäc chaáp haønh caùc ñònh möùc ñaõ ñeà ra coù ñuùng theo döï kieán hay khoâng. Kyø goác laø chæ tieâu trung bình cuûa ngaønh (hay khu vöïc hoaëc quoác teá): thaáy ñöôïc vò trí cuûa doanh nghieäp vaø khaû naêng ñaùp öùng thò tröôøng cuûa doanh nghieäp. Kyø goác laø naêm thöïc hieän: Laø chæ tieâu thöïc hieän trong kyø haïch toaùn hay kyø baùo caùo. Böôùc 2: Ñieàu kieän so saùnh ñöôïc. Ñeå pheùp so saùnh coù yù nghóa thì ñieàu kieän tieân quyeát laø caùc chæ tieâu ñöôïcñem so saùnh phaûi ñaûm baûo tính chaát so saùnh ñöôïc veà khoâng gian vaø thôøi gian: Veà thôøi gian: Caùc chæ tieâu phaûi ñöôïc tính trong cuøng moät khoaûng thôøi gian haïch toaùn nhö nhau (cuï theå nhö cuøng thaùng, quyù, naêm …) vaø phaûi ñoàng nhaát treân caû ba maët: Cuøng phaûn aûnh noäi dung kinh teá. Cuøng moät phöông phaùp tính toaùn. Cuøng moät ñôn vò ño löôøng. Veà khoâng gian: Caùc chæ tieâu kinh teá caàn phaûi ñöôïc quy ñoåi veà cuøng quy moâ töông töï nhö nhau (cuï theå laø cuøng moät boä phaän, phaân xöôûng, moät ngaønh …) Böôùc 3: Kyõ thuaät so saùnh. Ñeå ñaùp öùng cho caùc muïc tieâu so saùnh ngöôøi ta thöôøng söû duïng caùc kyõ thuaät so saùnh sau: So saùnh baèng soá tuyeät ñoái: Laø keát quaû cuûa pheùp tröø giöõa trò soá cuûa kyø phaân tích so vôùi kyø goác, keát quaû so saùnh naøy bieåu hieän khoái löôïng, quy moâ cuûa caùc hieän töôïng kinh teá. So saùnh baèng soá töông ñoái: Laø keát quaû cuûa pheùp chia giöõa trò soá cuûa kyø 12
phaân tích so vôùi kyø goác. Keát quaû so saùnh naøy bieåu hieän toác ñoä phaùt trieån, möùc ñoä phoå bieán cuûa cuûa caùc chæ tieâu kinh teá. Ví duï: Coù soá lieäu taïi moät doanh nghieäp sau: Chênh lệch Kế Thực TT Khoản mục Số t. đối Số TĐ (%) hoạch hiện 1 Doanh thu 100.000 130.000 +30.000 30 2 Giá vốn hàng bán 80.000 106.000 +26.000 32,5 3 Chi phí hoạt động 12.000 15.720 +3.720 31 4 Lợi nhuận 8.000 8.280 +280 3,5 Baûng 1.1. Baûng phaân tích bieán ñoäng caùc khoaûn muïc * Chuù yù: Chi phí hoaït ñoäng goàm chi phí baùn haøng coäng vôùi chi phí quaûn lyù doanh nghieäp. So saùnh tình hình thöïc hieän (TH) so vôùi keá hoaïch (KH): Doanh thu: ñaït 130%, vöôït 30% (30 trieäu ñoàng) Giaù voán haøng baùn: ñaït 132,5%, vöôït 32,5 % (26 trieäu ñoàng) Chi phí hoaït ñoäng: ñaït 131%, vöôït 31% (3,720 trieäu ñoàng) Lôïi nhuaän: ñaït 103,5%, vöôït 3,5% (0,28 trieäu ñoàng) Ta haõy cuøng phaân tích veà tyû suaát lôïi nhuaän treân doanh thu ñeå coù keát luaän cuoái cuøng: Tyû suaát LN keá hoaïch = (8.000/100.000)x100% = 8% Tyû suaát LN thöïc hieän = (8.280/130.000)x100% = 6,37% Nhaän xeùt:Trong kyø thöïc hieän doanh thu vöôït keá hoaïch 30%, tuy nhieân caùc chæ tieâu veà giaù voán vaø chi phí kinh doanh coù toác ñoä taêng tröôûng nhanh hôn so vôùi toác ñoä taêng truôûng doanh thu (32,5% vaø 31%) vì vaäy laøm cho lôïi nhuaän taêng khoâng ñaùng keå. Maët khaùc, tyû troïng cuûa chi phí so vôùi doanh thu qua hai kyø nhö sau: Kế hoạch: (80.000 + 12.000)/100.000 x 100% = 92% Thực hiện: (106.000 + 15.720.000)/100.00 x 100% = 93.63% Tyû troïng chi phí trong kyø ñaït vaø vöôït so vôùi keá hoaïch: 93,63% - 92%=1,63% ñaõ laøm cho tyû suaát lôïi nhuaän giaûm ñi töông öùng: 6,37% - 8% = -1,63%. Keát luaän cuûa quaûn trò: Phaûi tìm caùch kieåm soaùt chi phí baùn haøng vaø tieát kieäm chi phí kinh doanh; Giöõ toác ñoä taêng chi phí haøng baùn vaø chi phí kinh doanh thaáp hôn toác ñoä taêng doanh soá, nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng. So saùnh baèng soá bình quaân: Laø daïng ñaëc bieät cuûa so saùnh tuyeät ñoái, bieåu hieän tính ñaëc tröng chung veà maët soá löôïng, nhaèm phaûn aûnh ñaëc ñieåm chung cuûa moät ñôn vò kinh teá, moät boä phaän hay moät toång theå chung coù cuøng moät tính chaát. So saùnh möùc ñoäng töông ñoái coù ñieàu chænh theo quy moâ chung: Möùc ñoäng töông ñoái laø keát quaû so saùnh giöõa trò soá kyø phaân tích vôùi trò soá cuûa kyø 13
goác, nhöng ñaõ ñöôïc ñieàu chænh theo moät heä soá cuûa chæ tieâu coù lieân quan, maø chæ tieâu coù lieân quan naøy quyeát ñònh quy moâ cuûa chæ tieâu phaân tích. Möùc ñoäng töông ñoái = Kyø thöïc hieän – (Kyø goác x heä soá ñieàu chænh) Ta coù coâng thöùc xaùc ñònh cuï theå cho töøng ñoái töôïng: Ví dụ: Bieán ñoäng doanh thu = Doanh thu TH - (Doanh thu KH x Chæ soá giaù) Bieán ñoäng quyõ löông = Quyõ löông TH - (Quyõ löông KH x %hoaøn thaønh DT) VÝ dô: Cã sè liÖu vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh t¹i mét doanh nghiÖp như sau: §¬n vÞ tÝnh: 1000® So s¸nh ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc tÕ TuyÖt ®èi Tư¬ng ®èi 1. Doanh thu 100.000 130.000 + 30.000 30% 2. Gi¸ vèn hµng b¸n 80.000 106.000 + 26.000 32,5% 3. Chi phÝ ho¹t ®éng 12.000 15.720 + 3.720 31% 4. Lîi nhuËn 8.000 8.280 + 280 3,5% So s¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn víi kÕ ho¹ch: Doanh thu ®¹t 130% vưît 30% (30 triÖu ®ång) Gi¸ vèn hµng b¸n ®¹t 132,5% vưît 32,5% (26 triÖu ®ång) Chi phÝ ho¹t ®éng ®¹t 131% vưît 31% (3,72 triÖu ®ång) Lîi nhuËn ®¹t 103% vưît 3,5% (0,28 triÖu ®ång) Tû suÊt lîi nhuËn tÝnh trªn doanh thu: + KÕ ho¹ch 8.000 / 100.000 x 100% = 8% + Thùc tÕ: 8280 / 130.000 x 100% = 6,37% NÕu c¨n cø vµo chØ tiªu doanh thu lµ chØ tiªu biÓu hiÖn quy m« ho¹t ®éng ®Ó lµm c¬ së tÝnh to¸n, ta cã tû lÖ tiªu chuÈn gèc ®Ó so s¸nh lµ 130% (tû lÖ gi÷a doanh thu thùc hiÖn vµ doanh thu kÕ ho¹ch) Theo ®ã cïng tèc ®é t¨ng trưëng 30% th× c¸c chØ tiªu cßn l¹i ®ưîc tÝnh như sau: Gi¸ vèn hµng b¸n thùc hiÖn = Gi¸ vèn hµng b¸n kÕ ho¹ch x 130%= 104.000 Chi phÝ ho¹t ®éng thùc hiÖn = Chi phÝ ho¹t ®éng kÕ ho¹ch x 130% = 15.600 Lîi nhuËn thùc hiÖn = 130.000 – (104.000 + 15.600) = 10.400 NhËn xÐt: NÕu ph©n tÝch riªng vÒ chØ tiªu doanh thu, vưît kÕ ho¹ch 30%, nhưng c¸c chØ tiªu vÒ gi¸ vèn hµng b¸n vµ chi phÝ kinh doanh cã tèc ®é t¨ng trưëng cao h¬n so víi tèc ®é t¨ng trưëng doanh thu nªn ®· lµm cho lîi nhuËn t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ vµ gi¶m so víi kÕ ho¹ch. MÆt kh¸c, tû träng cña chi phÝ so víi doanh thu lµ: + KÕ ho¹ch: [(80.000 + 12.000)/100.000] x 100% = 92% 14
+ Thùc hiÖn: [(106.000 + 15.720)/130.000] x 100% = 93,63% VËy, tû träng chi phÝ thùc hiÖn trong kú ®¹t vµ vưît so víi kÕ ho¹ch lµ: 93,63% - 92% = 1,63% ®· lµm cho tû suÊt lîi nhuËn gi¶m ®i tư¬ng øng lµ 6,37% - 8% = -1,63% KÕt luËn: Ph¶i t×m c¸ch kiÓm so¸t chi phÝ b¸n hµng vµ tiÕt kiÖm chi phÝ kinh doanh. Gi¶m tèc ®é t¨ng chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp thÊp h¬n tèc ®é t¨ng doanh thu, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. ¦u nhưîc ®iÓm cña phư¬ng ph¸p so s¸nh: ¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n Nhưîc ®iÓm: ChØ ®¸nh gi¸ mét c¸ch chung chung mµ kh«ng thÊy ®ưîc møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè tíi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. 2.2 . Phư¬ng ph¸p c©n ®èi: Kh¸i niÖm: Phư¬ng ph¸p c©n ®èi lµ phư¬ng ph¸p dïng ®Ó ph©n tÝch møc ®é ¶nh hưëng cña c¸c nh©n tè mµ gi÷a chóng cã mèi quan hÖ tæng víi chØ tiªu ph©n tÝch. V× tån t¹i quan hÖ tæng víi chØ tiªu ph©n tÝch, cho nªn møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè lµ ®éc lËp víi nhau vµ viÖc tÝnh to¸n còng ®¬n gi¶n h¬n. C¸ch tÝnh: §Ó tÝnh møc ®é ¶nh hưëng cña nh©n tè nµo ®ã, chØ cÇn tÝnh ra chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ víi kÕ ho¹ch (kú gèc) cña b¶n th©n nh©n tè ®ã kh«ng cÇn quan t©m ®Õn c¸c nh©n tè kh¸c. VÝ dô: ChØ tiªu C cÇn ph©n tÝch. C chÞu ¶nh hưëng bëi 3 nh©n tè a, b,c vµ c¸c nh©n tè nµy cã quan hÖ tæng víi C, chØ tiªu C ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: C=a+b-c Còng quy ưíc như ë phÇn trưíc, ta cã: C0 = a0 + b0 – c0 C1 = a1 + b1 – c1 TiÕn hµnh so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu kú thùc tÕ víi kú kÕ ho¹ch, ta cã: C1 – C0 = C Khi sö dông phư¬ng ph¸p c©n ®èi, møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè lÇn lưît ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: I. Do ¶nh h•ëng cña nh©n tè a: a = a1 - a0 II. Do ¶nh h•ëng cña nh©n tè b: b = b1 - b0 III. Do ¶nh h•ëng cña nh©n tè c: c = c1 - c0 IV. Tæng hîp ¶nh hưëng cña 3 nh©n tè, ta cã:a + b +c = C = C1 –C0 2.3. Phương pháp phân tích chi tiết Hiện nay, trong một hoạt động kinh doanh thì phương pháp được sử dụng rộng rãi trong phân tích hoạt động kinh doanh được các nhà phân tích sử dụng đó chính là phương pháp chi tiết. Phương pháp chi tiết ở đây được thực hiện theo các yếu tố và các khía cạnh khác như của hoạt động kinh doanh. Nhưng đa phần thì phương pháp 15
chi tiết đều dược thực hiện dựa trên các yếu tố về thời gia, địa điểm và các bộ phận cấu thành các chỉ tiêu. Vậy theo như những gì quy định về phương pháp chi tiết trong phân tích hoạt động kinh doanh thì nội dung về phương pháp này được xác định như sau: – Thứ nhất, phương pháp chi tiết theo các bộ phận cấu thành chỉ tiêu: ở đây thì có thể hiểu các chỉ tiêu biểu hiện kết quả hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp, một tổ chức hay một cơ quan đơn vị hoạt động kinh doanh thì sẽ do nhiều bộ phận cấu thành. Đồng thời thì khi tham gia vào hoạt động kinh doanh thì từng bộ phận lại biểu hiện chi tiết về một khía cạnh nhất định của kết quả kinh doanh. Trong quá trình thực hiện hoạt động phân tích của các chủ thể trong hoạt động kinh doanh thì việc phân tích chi tiết các chỉ tiêu cho phép đánh giá một cách chính xác, cụ thể kết quả kinh doanh đạt được. Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong phân tích mọi kết quả hoạt động kinh doanh. Để hiểu về phương pháp chi tiết trong cấu thành chi tiêu thì tác giả sẽ đưa ra phân tích trong phân tích chỉ tiêu giá thành của một hoạt động kinh doanh trong một doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bao gồm các bộ phận như: chi phí nguyên liệu chính, nguyên liệu phụ, nhiên liệu, chi phí tiền lương, khấu hao thiết bị máy móc, chi phí sản xuất chung… Đến lượt của từng chủ thể thì sẽ bao gồm từng bộ phận lại gồm nhiều chi tiết cụ thể khác nhau. Tuy nhiên thì theo như sự phân tích của các nhà phân tích ở đây thì chi phí sản xuất chung trong chỉ tiêu giá thành lại bao gồm: lương chính, phụ của nhân viên quản lí phân xưởng, bao mòn tài sản cố định dùng chung cho phân xưởng, chi phí phục vụ và quản lí phân xưởng… – Thứ hai, chi tiết theo thời gian được xác định ở đây đó chính là kết quả kinh doanh bao giờ cũng là kết quả của một quá trình. Do nhiều nguyên nhân khác nhau, tiến độ thực hiện quá trình đó trong từng đơn vị thời gian thường không đồng đều. Việc này được thể hiện và hiểu một cách đơn giản nhất như sau: trong sản xuất của một doanh nghiệp may thì sản lượng sản phẩm thực hiện từng tháng, từng quý trong năm không đều nhau. Tương tự trong thương mại, doanh số mua bán từng thời gian trong năm cũng không bằng nhau. Do đó thì việc phân tích chi tiết theo thời gian giúp ta đánh giá được nhịp điệu, tốc độ phát triển của hoạt động kinh doanh qua các thời kì khác nhau, từ đó tìm nguyên nhân và giải pháp có hiệu lực cho công việc kinh doanh. – Thứ ba, phương pháp chi tiết theo địa điểm được biết đến ở đây đó chính là kết quả kinh doanh được thực hiện bởi các phân xưởng, tổ đội sản xuất… hay các cửa hàng, trạm, trại, xí nghiệp trực thuộc doanh nghiệp. Phân tích chi tiết theo địa điểm giúp ta đánh giá kết quả thực hiện hạch toán kinh tế nội bộ. Phân tích kinh doanh có thể được hiểu là một chuyên ngành nghiên cứu giúp bạn tìm ra nhu cầu kinh doanh và xác định giải pháp cho các vấn đề kinh doanh. Các giải pháp này có thể bao gồm phát triển phần mềm hoặc thành phần hệ thống, cải tiến quy trình, thay đổi tổ chức hoặc hoạch định chiến lược và phát triển chính sách. Mục đích của phân tích hoạt động kinh doanh là xác định các giải pháp đáp ứng nhu cầu cải 16
tiến. Quy trình Phân tích Kinh doanh cung cấp các khái niệm và hiểu biết sâu sắc về sự phát triển của khuôn khổ ban đầu cho bất kỳ dự án nào. Nó lưu trữ chìa khóa để hướng dẫn các bên liên quan của dự án thực hiện mô hình kinh doanh một cách có trật tự. Một nhân viên có thể yêu cầu nhiều khoản chi phí WFH hơn nếu họ được yêu cầu làm việc từ xa hoặc được lựa chọn vì đại dịch và họ đã ghi lại hơn 50% tổng số giờ làm việc của họ ở nhà. Thời gian làm việc từ xa phải kéo dài ít nhất bốn tuần liên tục. Họ có thể chia nhỏ các chi phí liên quan đến hoạt động WFH của họ, chẳng hạn như khi họ cần gặp gỡ khách hàng, khách hàng hoặc đồng nghiệp thường xuyên trong không gian làm việc được chỉ định tại nhà của họ. Tuy nhiên, họ sẽ cần cung cấp các tài liệu hỗ trợ cho từng loại chi phí được yêu cầu. Theo phương pháp này, một nhân viên WFH kiếm được từ nhiều nguồn thu nhập chỉ có thể yêu cầu các chi phí liên quan đến thu nhập từ việc làm của họ. 2.4. Phư¬ng ph¸p lo¹i trõ Phöông phaùp thay theá lieân hoaøn Laø phöông phaùp maø ôû ñoù caùc nhaân toá laàn löôït ñöôïc thay theá theo moät trình töï nhaát ñònh ñeå xaùc ñònh chính xaùc möùc ñoä aûnh höôûng cuûa chuùng ñeán chæ tieâu caàn phaân tích (ñoái töôïng phaân tích) baèng caùch coá ñònh caùc nhaân toá khaùc trong moãi laàn thay theá. Böôùc 1: Xaùc ñònh coâng thöùc. Laø thieát laäp moái quan heä cuûa caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích qua moät coâng thöùc nhaát ñònh. Coâng thöùc goàm tích soá caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán chæ tieâu phaân tích. Khi xaây döïng coâng thöùc caàn thöïc hieän theo moät trình töï nhaát ñònh, töø nhaân toá saûn löôïng ñeán nhaân toá chaát löôïng, neáu coù nhieàu nhaân toá löôïng hoaëc nhieàu nhaân toá chaát thì saép xeáp nhaân toá chuû yeáu tröôùc vaø nhaân toá thöù yeáu sau. Böôùc 2: Xaùc ñònh caùc ñoái töôïng phaân tích. So saùnh soá thöïc hieän vôùi soá lieäu goác, cheânh leäch coù ñöôïc ñoù chính laø ñoái töôïng phaân tích. VÝ dô 1: Gi¶ ®Þnh chØ tiªu A cÇn ph©n tÝch; A tuú thuéc vµo 3 nh©n tè ¶nh hưëng, theo thø tù a, b, c; c¸c nh©n tè nµy cã quan hÖ tÝch sè víi chØ tiªu A. Tõ ®ã, chØ tiªu A ®ưîc x¸c ®Þnh cô thÓ như sau: A = a.b.c. Ta quy ưíc kú gèc ®ưîc ký hiÖu lµ sè 0, cßn kú thùc tÕ ®ưîc ký hiÖu lµ sè 1. Tõ quy ưíc nµy, chØ tiªu A kú gèc vµ kú thùc tÕ lÇn lưît ®ưîc ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: 17
A0 = a0.b0.c0 A1 = a1.b1.c1 §èi tưîng cô thÓ cña ph©n tÝch ®ưîc x¸c ®Þnh lµ: A1 – A0 = A Chªnh lÖch nãi trªn cã thÓ ®ưîc gi¶i thÝch bëi ¶nh hưëng cña 3 nh©n tè cô thÓ a, b vµ c. B»ng phư¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn, møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè lÇn lưît ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: Thay thÕ lÇn 1: Thay thÕ nh©n tè a : a1.b0.c0 – a0.b0.c0 = a; a lµ ¶nh hưëng cña nh©n tè a Thay thÕ lÇn 2: Thay thÕ nh©n tè b : a1.b1.c0 – a1.b0.c0 = b; b lµ ¶nh hưëng cña nh©n tè b Thay thÕ lÇn 3: Thay thÕ nh©n tè c : a1.b1.c1 – a1.b1.c0 = c; c lµ ¶nh hưëng cña nh©n tè c Tæng hîp ¶nh hưëng cña 3 nh©n tè: a + b + c = A = A1 – A0 VÝ dô 2: ChØ tiªu B cÇn ph©n tÝch, B tuú thuéc vµo 3 nh©n tè, theo thø tù a, b, c; c¸c nh©n tè nµy cã quan hÖ kÕt hîp c¶ thư¬ng vµ tÝch víi chØ tiªu B; tõ ®ã B ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: a B  c b Ta còng quy ưíc như vÝ dô 1, tõ ®ã B0 vµ B1 lÇn lưît ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: a0 a1 B   Vµ  c B 0 c0 1 1 b0 b1 Khi so s¸nh gi÷a B1 vµ B0 ta cã: B1 – B0 = B B còng do ¶nh hưëng cña 3 nh©n tè a, b, c vµ b»ng phư¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn, møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè lÇn lưît ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: a1 a0 Do ¶nh hưëng cña nh©n tè a (thay thÕ lÇn 1): c  c a 0 0 b0 b0 a1 a1 Do ¶nh hưëng cña nh©n tè b (thay thÕ lÇn 2):   c b c 18
0 0 b1 b0 a1 a1 Do ¶nh hưëng cña nh©n tè c (thay thÕ lÇn 3): c  c c 1 0 b1 b1 Tæng hîp ¶nh hưëng cña c¶ 3 nh©n tè, ta cã: a + b + c = B = B1 – B0 Böôùc 4: Tìm nguyeân nhaân laøm thay ñoåi caùc nhaân toá: Neáu do nguyeân nhaân chuû quan töø doanh nghieäp thì phaûi tìm bieän phaùp ñeå khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm, thieáu xoùt ñeå kyø sau thöïc hieän ñöôïc toát hôn. Böôùc 5: Ñöa ra caùc bieän phaùp khaéc phuïc nhöõng nhaân toá chuû quan aûnh höôûng khoâng toát ñeán chaát luôïng kinh doanh vaø ñoàng thôøi cuûng coá, xaây döïng phöông höôùng cho kyø sau. * Öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp thay theá lieân hoaøn: Öu ñieåm: Laø phöông phaùp ñôn giaûn, deã tính toaùn so vôùi caùc phöông phaùp xaùc ñònh nhaân toá aûnh höôûng khaùc. Phöông phaùp thay theá lieân hoaøn coù theå xaùc ñònh ñöôïc caùc nhaân toá coù quanheä vôùi chæ tieâu phaân tích baèng thöông, toång, hieäu, tích soá vaø caû soá %. Nhöôïc ñieåm: Khi xaùc ñònh nhaân toá naøo ñoù, phaûi giaû ñònh caùc nhaân toá khaùc khoâng ñoåi, trong thöïc teá caùc nhaân toá coù theå thay ñoåi. Vieäc saép xeáp trình töï caùc nhaân toá phaûi töø nhaân toá số löôïng ñeán chaát löôïng, trong thöïc teá vieäc phaân bieät roû raøng giöõa nhaân toá số löôïng vaø nhaân toá chaát löôïng laø khoâng deã daøng. Phư¬ng ph¸p sè chªnh lÖch: Tõ c¸c vÝ dô ®· tr×nh bµy ë trªn, ta nhËn thÊy r»ng ë c¸c lÇn thay thÕ, gi÷a c¸c ®¹i lưîng khi lo¹i trõ lÉn nhau ®Òu tån t¹i c¸c thõa sè chung. VÝ dô ë lÇn thay thÕ thø nhÊt, cã c¸c thõa sè chung lµ b0 vµ c0, ë lÇn thay thÕ thø 2, c¸c thõa sè chung lµ a1 vµ c0, cßn ë lÇn thø 3 lµ a1 vµ b1. V× vËy, ta cã thÓ nhãm c¸c thõa sè chung mµ kh«ng lµm thay ®æi c¸c kÕt qu¶ ®· ®ưîc tÝnh to¸n. KÕt qu¶ cña viÖc nhãm c¸c thõa sè chung, ta ®ưîc phư¬ng ph¸p kh¸c ®Ó tÝnh to¸n møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè. §ã lµ phư¬ng ph¸p sè chªnh lÖch, lưu ý khÝ nhãm c¸c thõa sè chung vÉn ph¶i tu©n theo c¸c quy t¾c vµ tr×nh tù cña phư¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn, ®Æc biÖt lµ kh«ng ®ưîc lµm ®¶o lén thø tù ¶nh hưëng cña c¸c nh©n tè. 19
Cô thÓ b»ng phư¬ng ph¸p nãi trªn, møc ®é ¶nh hưëng cña tõng nh©n tè ë VÝ dô 1 lÇn lưît ®ưîc x¸c ®Þnh như sau: Do ¶nh hưëng cña nh©n tè a: a = (a1 – a0) .b0.c0 Do ¶nh hưëng cña nh©n tè b: b = a1 (b1 – b0) .c0 Do ¶nh hưëng cña nh©n tè c: a = a1 .b1. (c1 - c0) Tæng hîp ¶nh hưëng cña 3 nh©n tè ta còng cã: a + b + c = A = A1 –A0 Tõ kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë trªn, ta thÊy r»ng thùc chÊt cña phư¬ng ph¸p sè chªnh lÖch chØ lµ h×nh thøc gi¶n ®¬n cña phư¬ng ph¸p thay thÕ liªn hoµn vµ nã chØ thưêng ®ưîc sö dông khi c¸c nh©n tè ¶nh hưëng cã quan hÖ tÝch sè víi chØ tiªu ph©n tÝch, viÖc tÝnh to¸n khi ®ã sÏ ®¬n gi¶n h¬n. 3. Tæ chøc và phân loại ph©n tÝch kinh doanh: 3.1. Các loại hình phân tích kinh doanh - Phân tích SWOT: thường được áp dụng khi lập các kế hoạch Marketing. Kỹ thuật phân tích này có thể được tiến hành bởi 1 người hoặc 1 nhóm người trong công ty có tư duy và quan điểm khác nhau nhằm đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường nội bộ và bên ngoài của công ty để có các phản ứng phù hợp. Phân tích SWOT tập trung vào 4 yếu tố trong đó điểm mạnh và điểm yếu là yếu tố bên trong doanh nghiệp và cơ hội, đe dọa là các yếu tố bên ngoài doanh nghiệp. - Phân tích MOST: là một kỹ thuật mạnh mẽ để phân tích hoạt động kinh doanh. Phân tích MOST luôn làm việc và phân tích từ trên xuống. Nhà phân tích kinh doanh nên đảm bảo rằng duy trì sự tập trung vào các mục tiêu nào là quan trọng nhất đối với tổ chức. Phân tích này giúp hiểu rõ hơn về khả năng và tầm nhìn của tổ chức và đưa ra câu trả lời và cách thức để đạt được sứ mệnh và mục tiêu. Nó chỉ ra các cách thức thực hiện trong chiến lược và chiến thuật để đạt được các mục tiêu và nhiệm vụ của tổ chức. Phân tích PESTLE đôi khi còn được gọi là phân tích PEST và đã được sử dụng, ứng dụng trong cách lĩnh vực kinh doanh khác nhau. PESTLE là viết tắt của Political (Chính trị), Economical (Kinh tế), Social (Xã hội), Technological (Công nghệ), Legal (Pháp lý) and Environmental (Môi trường). Những yếu tố này có thể tạo ra cơ hội hoặc mối đe dọa đối với bất kỳ tổ chức nào vì vậy nó là một công cụ hoặc kỹ thuật phân tích kinh doanh rất mạnh mẽ. - Phân tích hệ thống: là một phương pháp giải quyết vấn đề có hệ thống để thu thập và diễn giải các dữ kiện, tìm kiếm các điểm yếu của hệ thống, xác định các vấn đề kinh doanh hoặc phân tích hệ thống thành các phần nhỏ hơn. Đó là một cách tiếp cận để giảm thiểu lỗi của các vấn đề khác nhau. Cụ thể, phân tích hệ thống là quá trình nghiên cứu theo quan điểm của công ty, xác định mục tiêu của công ty, tạo ra một quy trình cùng nhau để tạo ra một hệ thống hiệu quả. Ví dụ, một vấn đề có thể được giải quyết trong vài giờ mà không cần phân tích toàn bộ hệ thống nhưng đôi khi nó lại tạo ra nhiều vấn đề không liên quan khác. Vì vậy, bạn càng hiểu rõ về hệ thống, thì càng ít có cơ hội phát sinh bất kỳ vấn đề nào. 20