Giáo trình phân tích khả năng ứng dụng trong quy trình quốc hữu hóa doanh nghiệp tư bản tư nhân p2

Chia sẻ: Fgsdga Erytrh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

71
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'giáo trình phân tích khả năng ứng dụng trong quy trình quốc hữu hóa doanh nghiệp tư bản tư nhân p2', kinh doanh - tiếp thị, quản trị kinh doanh phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình phân tích khả năng ứng dụng trong quy trình quốc hữu hóa doanh nghiệp tư bản tư nhân p2

KTNN ë ViÖt nam lµ ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN th× KTTB ®éc quyÒn Nhµ níc l¹i lµ ®Æc tr¬ng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c níc TBCN. Gi÷a chóng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n sau ®©y: Thø nhÊt, quan ®iÓm lý luËn cña c¸c níc XHCN thõa nhËn réng r·i tÝnh chñ ®¹o cña KTNN trong nÒn kinh tÕ lµ ®Æc trng c¬ b¶n ®Ó ph©n biÖt thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng XHCN vµ kinh tÕ thÞ trêng TBCN. Trªn c¬ së ®ã KTNN ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc quan träng, then chèt cña x· héi. Kh«ng nh÷ng thÕ KTNN cßn n¾m vai trß chñ ®¹o trong nh÷ng ngµnh ho¹t ®éng kh¸c, v× môc tiªu lîi nhuËn mµ chñ yÕu lµ phôc vô cho lîi Ých toµn x· héi nh: quèc phßng, gi¸o dôc, y tÕ vv ë c¸c níc TBCN ë thêi kú ®éc quyÒn Nhµ níc th× Nhµ níc lu«n phô thuéc vµo c¸c tæ chøc ®éc quyÒn, c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ níc t¸c ®éng vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ nh»m ®ªm l¹i lîi nhuËn ®éc quyÒn, c¸c tæ chøc nµy lu«n ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ®éc quyÒn cña m×nh vµ thu ®îc lîi nhuËn ®éc quyÒn cao.
Thø hai, nÕu xÐt vÒ b¶n chÊt sù ra ®êi cña t b¶n ®éc quyÒn Nhµ níc kh«ng lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, mµ chØ lµ sù kÕt hîp vÒ con ngêi gi÷a tæ chøc ®éc quyÒn vµ Nhµ níc, c¸c tæ chøc ®éc quyÒn chØ ®em l¹i lîi Ých chñ yÕu cho mét sè ngêi trong x· héi. Cßn KTNN ë níc ta lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt trong ®ã Nhµ níc lµ ngêi ®øng ra ®¹i diÖn së h÷u cho toµn d©n. Do ®ã c¸c thµnh phÇn KTNN ®îc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kÕ to¸n kinh tÕ, ph©n phèi theo lao ®éng vµ theo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi thµnh phÇn KTNN cßn cã vai trß hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn, t¹o ra c¬ së vµ tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi theo ®Þnh híng XHCN.
II. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KTNN ë ViÖt Nam Sau c¸ch m¹ng th¸ng t¸m níc ta qu¸ ®é tõ chÕ ®é nöa phong kiÕn thùc d©n lªn XHCN bá qua giai ®oan TBCN. Víi chñ nghÜa M¸c Lenin vµ t tëng Hå ChÝ Minh lµ kim chØ nam. Cïng víi c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc. KTNN ®· ®îc ra ®êi víi môc ®Ých: - Quèc h÷u ho¸ XHCN. Xo¸ bá toµn diÖn triÖt ®Ó chÕ ®é t h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt, xo¸ bá chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi, tÞch thu, quèc h÷u ho¸ ®Êt ®ai tµi s¶n cña ®Þa chñ, t b¶n. Thùc nguyªn t¾c tµi s¶n thuéc vÒ giai cÊp c«ng d©n vµ nh©n d©n lao ®éng. - C¶i t¹o XHCN: c¶i t¹o, xo¸ bá tµn d cña chÕ ®é cò x©y dùng mét Nhµ níc cña d©n do d©n vµ v× d©n.
- §Çu t x©y dùng míi: trong giai ®o¹n qua ®é lªn CNXH th× KTNN lµ lùc lîng lßng cèt chñ lùc ®i ®Çu trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp h¸o hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, x©y dng c¬ së vËt chÊt cho XHCN. Tõ ®ã ®Õn nay KTNN ë ViÖt Nam ®· ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n: 1. Giai ®o¹n 1945-1960 Sau khi hoµ b×nh lÆp l¹i ë miÒn B¨c, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· lùa chän con ®êng x©y dùng CNXH ë miÒn B¾c vµ tiÕp tôc ®Êu tranh gi¶i phãng miÒn Nam. Theo chñ tr¬ng ®ã c«ng cuéc c¶i t¹o XHCN b¾t ®Çu ®îc thùc hiÖn ë miÒn B¾c víi nhiÖm vô thñ tiªu kinh tÕ t nh©n, x©y dùng kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ.®iÒu ®ã ®· dÉn ®Ôn viÖc thu hÑp vµ xo¸ bá kinh tÕ t nh©n vµ chuyÓn sang h×nh thøc së h÷u toµn d©n, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh, tiÕn hµnh hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt nhá ë thµnh thÞ. KÕt qu¶ ®Õn n¨m 1960 ®· cã: -Trong c«ng nghiÖp:
+ Sè xÝ nghiÖp quèc doanh thuéc KTNN: 1012 + C¸c xÝ nghiÖp quèc doanh t¹o ra 53,3% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp. - Trong n«ng nghiÖp: + Sè n«ng trêng quèc doanh: 56 + Sö dông 74800 ha ®Êt n«ng nghiÖp. + Kinh tÕ quèc doanh t¹o ra 2% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng n«ng nghiÖp. - Th¬ng nghiÖp quèc doanh chiÕm: + 93,6% tæng møc b¸n bu«n. + 51% tæng møc b¸n lÎ. Kinh tÕ quèc doanh ®· thu hót vµ sö dông lùc lîng lao ®éng gåm 477000 ngêi. Nh vËy, kinh tÕ quèc doanh
tõ chç rÊt nhá bÐ v¬n lªn trë thµnh lùc lîng kinh tÕ chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Víi chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ, ®i lªn CNXH, vai trß chñ ®¹o, chñ lùc ®· ®îc giao cho kinh tÕ quèc doanh. 2. Giai ®o¹n tõ 1960-1975 Víi chñ tr¬ng c«ng nghiÖp ho¸ XHCN ë miÒn B¾c “u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng mét c¸ch hîp lý” nhµ níc tiÕp tôc ®Çu t x©y dùng kinh tÕ quèc doanh ngµy cµng lín m¹nh vÒ sè lîng. Bªn c¹nh c¸c khu c«ng nghiÖp cò ®· ®îc c¶i t¹o ë Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, 1 lo¹t c¸c khu c«ng nghiÖp míi ra ®êi nh Thîng §×nh, má Minh Khai, §«ng Anh Hµ Néi, ViÖt Tr×, Th¸i Nguyªn, Vinh…Trong giai ®o¹n nµy KTQD ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong c¸c ngµnh ®iÖn lùc, c¬ khÝ, ho¸ chÊt khai th¸c. §Õn n¨m 1975 lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· cã 1357 xÝ nghiÖp quèc doanh, lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã 72 n«ng trêng quèc doanh, tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 1753400 ngêi. Lùc lîng kinh tÕ quèc doanh ®· cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ®· ra 84,4% thu nhËp quèc d©n.
XÐt trªn ph¬ng diÖn kinh tÕ, vai trß cña kinh tÕ quèc doanh trong giai ®o¹n nµy ®îc thÓ hiÖn kh«ng chØ nh lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó nhµ níc thùc hiÖn chñ tr¬ng c«ng nghiÖp ho¸ XHCN ë miÒn B¾c theo híng u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ chiÕn ®Êu cho c¶ hËu ph¬ng vµ tiÒn tuyÕn mµ cßn nh lµ mét tÊm g¬ng ph¶n ¸nh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH ë níc ta. Cßn xÐt trªn ph¬ng diÖn chÝnh trÞ, x· héi, kinh tÕ quèc doanh lu«n ®îc quan niÖmk lµ lùc lîng tiÕn bé x· héi, lµ ®éi qu©n tiªn phong trong viÖc t¨ng cêng vµ më réng quan hÖ s¶n xuÊt míi vµ quan hÖ s¶n xuÊt XHCN. 3.Giai ®o¹n tõ 1975 ®Õn ®Çu nh÷ng n¨m 80. Cïng víi chñ tr¬ng tiÕp tôc cñng cè vµ më réng quan hÖ s¶n xuÊt XHCN vµ c«ng nghiÖp ho¸ XHCN c«ng cuéc c¶i t¹o XHCN ë miÒn Nam ®· lµm cho sè lîng xÝ nghiÖp quèc doanh ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp ®Òu t¨ng lªn mét c¸ch nhanh chãng, ®Õn n¨m 1980 níc ta ®· cã:
+ C«ng nghiÖp: 2627 xÝ nghiÖp quèc doanh. + N«ng nghiÖp: 232 n«ng trêng quèc doanh. + Th¬ng nghiÖp: 10915 ®iÓm b¸n hµng cña th¬ng nghiÖp quèc doanh. Trong giai ®o¹n nµy kinh tÕ quèc doanh vÉn ®ãng vai trß quan träng trong c«ng cuéc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò, x©y dùng vµ ph¸t triÓn quan hÖ s¶n xuÊt míi XHCN, còng nh trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ. Tuy nhiªn, xÐt trªn gi¸c ®é kinh tÕ, søc ®ãng gãp cña kinh tÕ quèc doanh ®· gi¶m so víi tríc. §Õn n¨m 1980 c«ng nghiÖp quèc doanh chØ t¹o ra ®îc 68,6% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp quèc doanh chiÕm 29,8% tæng møc b¸n lÎ. 4. Giai ®o¹n tõ 1980-1985. Trong nh÷ng n¨m 1980-1985 mÆc dï nÒn kinh tÕ níc ta gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n so víi tríc, n¨ng lùc s¶n xuÊt cña kinh tÕ quèc doanh nãi riªng vµ søc s¶n xuÊt x· héi nãi chung kh«ng ®îc sö dông hÕt do thiÕu vËt t mét c¸ch
nghiªm träng song xuÊt ph¸t tõ quan niÖm truyÒn thèng vÒ quan hÖ s¶n xuÊt XHCN nªn c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì trong giai ®o¹n nµy vÉn tËp trung chñ yªu vµo c¶i tiÕn qu¶n lý ®èi víi xÝ nghiÖp quèc doanh. ë giai ®o¹n nµy c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung thuÇn tuý ®· ®îc c¶i tiÕn dÇn trªn nguyªn t¾c phi tËp trung ho¸ trong qu¶n lý kinh tÕ, song kinh tÕ quèc doanh vÉn gi÷ vai trß tuyÖt ®èi ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh n¾m toµn bé c¸c nghµnh then chèt nh : ®iÖn, luyÖn kim, khai th¸c, xi m¨ng, gang thÐp, ho¸ chÊt c¬ b¶n…Tuy nhiªn ®ãng gãp cña c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh vµo tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n ®· gi¶m, tÝnh ®Õn n¨m 1985 kinh tÕ quèc doanh chØ t¹o ra ®îc 37% tæng s¶n phÈm x· héi vµ 28% thu nhËp quèc d©n. 5. Giai ®o¹n tõ 1985-1990. Giai ®o¹n b¾t ®Çu thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ, t tëng x©y dùng mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®îc ®a ra. Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ quèc doanh vÉn tiÖp tôc ®îc c¶i tiÕn theo híng phi tËp trung ho¸, kÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý ®èi
víi kinh tÕ quèc doanh. §iÓm næi bËt trong c¶i tiÕn qu¶n lý ë giai ®o¹n nµy lµ viÖc t¸ch b¹ch gi÷a quyÒn qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ vµ quyÒn qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, quan ®iÓm míi næi bËt ë giai ®o¹n nµy lµ quan niÖm kh«ng ph¶i nÒn kinh tÕ qu¸ ®é nªn CNXH ë níc ta chØ cã kinh tÕ quèc doanh, chñ tr¬ng cña ®¶ng vµ nhµ níc ta kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi c¶i tiÕn qu¶n lý ®èi víi kinh tÕ quèc doanh mµ cßn ph¸t huy søc s¶n xuÊt cña kinh tÕ t nh©n, c¸ thÓ còng nh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Trong c¬ chÕ kinh tÕ míi ®ã kinh tÕ quèc doanh vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o nhng kh«ng ph¶i ®éc t«n. N¨m 1990, kinh tÕ quèc doanh t¹o ra 66% tæng s¶n phÈm x· héi. 6.Giai ®o¹n tõ n¨m 1990 ®Õn nay. Chóng ta kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng l©u dµi lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. Chñ tr¬ng nµy ®îc biÕn thµnh thùc tÕ bëi qu¸ tr×nh ban hµnh vµ hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p, ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt vÒ kinh tÕ, nh»m t¹o ra hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi b×nh ®¼ng cho c¸c doanh